Wikipedia papwiki https://pap.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1gina_Prinsipal MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Medio Spesial Diskushon Usuario Diskushon usuario Wikipedia Diskushon Wikipedia Fail Diskushon fail MediaWiki Diskushon MediaWiki Malchi Diskushon malchi Yuda Diskushon yuda Kategoria Diskushon kategoria TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 4253 165286 148188 2025-07-06T21:57:09Z Caribiana 8320 165286 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Aña}} '''1950''' tabata un aña komun kuminsando riba un djadumingu riba e [[kalènder gregoriano]]. E tabata e di 50 aña di [[siglo 20]] i e promé aña di dékada 1950. == A sosodé == '''Yanüari''' * [[20 di yanüari|20]] - Fin di e époka kolonial pa [[Sürnam]]. E Areglo Interino (Interimregeling) ta drenta na vigor, kual ta stipulá un posishon outónomo dentro di [[Reino Hulandes]] pa Sürnam. '''Febrüari''' '''Mart''' '''Aprel''' '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' * [[12 di yüli|12]] - Na Kòrsou, a wòrdu fundá e Federashon di Esgrima di Antia Hulandes (''Nederlands-Antilliaanse Amateur Scherm Bond'', NAASB). '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Òktober''' * [[20 di òktober|20]] - E Areglo Interino di [[Antias Hulandes]] a drenta parsialmente na vigor. Esaki den kuadro di e proximo elekshon nan pa [[Konseho Insular]] segun e Areglo Insular (ERNA).<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010826594:mpeg21:a0068 Interim-regeling Ned.Antillen gedeeltelijk in werkingtreding], Trouw (10 oktober 1950)</ref> '''Novèmber''' '''Desèmber''' == A nase == '''Yanüari''' * [[15 di yanüari|15]] - [[Fridi Martina]] († 2014), aktris, kantante, dosente i dramaturgo di [[Kòrsou]]. * [[18 di yanüari|18]] - [[Bea Moedt]] († 2024), fotógrafo hulandes-kurasoleño. '''Febrüari''' * [[20 di febrüari|20]] - [[Harry Zimmerman]], († 2014) kantante, kantoutor i músiko [[Kòrsou|yu di Kòrsou]] * [[26 di febrüari|26]] - [[Lucille George-Wout]], polítiko i [[gobernador]] di [[Kòrsou]] (2013-presente) '''Mart''' * [[23 di mart|23]] - [[Olga Buckley]], poeta i eskritor di buki di mucha di [[Aruba]]. '''Aprel''' * [[24 di aprel|24]] - [[Mario Dijkhoff]] (†2015), [[poesia|poeta]], linguista i [[Lista di papiamentista|papiamentista]] [[aruba]]no. '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' * [[27 di yüli|27]] - [[Amerigo Thodé]] († 2023), polítiko di [[Kòrsou]] '''Ougùstùs''' * [[27 di ougùstùs|27]] - [[Charles Fleischer]], komediante, aktor i direktor di pelíkula [[Estadonan Uni di Amérika|merikano]]. '''Sèptèmber''' * [[22 di sèptèmber|22]] - [[Carel de Haseth]], poeta, eskritor i polítiko [[Antias Hulandes|antiano]]. '''Òktober''' * [[4 di òktober|4]] - [[Evelina Betancourt-Anthony]], polítiko i gezaghebber interino di [[Boneiru]] (2015-2018). * [[11 di òktober|11]] - [[Jaime Córdoba]], († 2024), polítiko di [[Kòrsou]]. * [[21 di òktober|21]] - [[William Marlin]], polítiko i [[Lista di prome ministro di Sint Maarten|promé minister di Sint Maarten]] (2015-2017). '''Novèmber''' '''Desèmber''' * [[19 di desèmber|19]] - [[Fredis Refunjol]], polítiko i [[gobernador]] di [[Aruba]] (2004-2016). * [[25 di desèmber|25]] - [[Rose Mary Allen]], antropólogo di Kòrsou i spesialista den historia oral di [[sklabitut|katibunan]] na e islanan di eks-[[Antias Hulandes]]. * [[31 di desèmber|31]] - [[Doble-R|Rignald Recordino]], kompositor, músiko i areglista di [[Kòrsou]]. == A fayesé == '''Yanüari''' '''Febrüari''' '''Mart''' '''Aprel''' '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Òktober''' '''Novèmber''' '''Desèmber''' {{Appendix}} [[Category:Aña]] fnl1g0kn7okvsciz69ownoicmy1x2m7 2 7580 165289 165226 2025-07-07T08:42:46Z Caribiana 8320 165289 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ '''Jennifer Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]]) ta un dòkter i polítiko Surnameno ku ta e Presidente-elekto di Surinam.[2] E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Surnam entre 2010 i 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.[3] Na 2024, el a bira e lider di e Partido Nashonal Demokrátiko.[4] Despues ku su partido a gana un viktoria smal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu eligi komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.[5] E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon y susesor di . ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] o0bvo4dcvth9jzczr3o9o7r7eg6ivmh 165290 165289 2025-07-07T08:45:11Z Caribiana 8320 165290 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ '''Jennifer Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]]) ta un dòkter i polítiko Surnameno ku ta e Presidente-elekto di Surinam.[2] E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Surnam entre 2010 i 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.[3] Na 2024, el a bira e lider di e Partido Nashonal Demokrátiko.[4] Despues ku su partido a gana un viktoria smal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu eligi komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.[5] E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon y susesor di . Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons (Paramaribo, 5 di sèptèmber 1953) ta un dòkter i polítiko Surinameño. E tabata presidente di Asamblea Nashonal di yüni 2010 te ku yüni 2020. For di yüli 2024, e tabata presidente di Partido Nashonal Demokrátiko. ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] ixkmk6lp44esin0hxn2pcujchfffo6h 165292 165290 2025-07-07T09:00:04Z Caribiana 8320 165292 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |title=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie |language=Dutch |publisher=De Surinaamse Krant |date= |accessdate=15 July 2015 |archive-date=4 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |url-status=usurped }}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{cite web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |title= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|date=14 July 2024|access-date=16 July 2024|language=nl}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria smal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu eligi komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.[5] E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>{{cite web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|date=6 July 2025|access-date=6 July 2025|langugage=nl</ref><ref>https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06/</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:KCategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] gcvkbavrwz9dvkqw1w9sd1qt8yx1031 165293 165292 2025-07-07T09:02:34Z Caribiana 8320 165293 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |title=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie |language=Dutch |publisher=De Surinaamse Krant |date= |accessdate=15 July 2015 |archive-date=4 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |url-status=usurped }}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{cite web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |title= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|date=14 July 2024|access-date=16 July 2024|language=nl}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria smal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu eligi komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{cite web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|date=6 July 2025|access-date=6 July 2025|langugage=nl</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06/</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 6u2zrwmp77devba15ca2j34q99y36bm 165294 165293 2025-07-07T09:05:26Z Caribiana 8320 165294 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |title=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|publisher=De Surinaamse Krant |date= |accessdate=2015-07-15 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |url-status= }}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{cite web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |title= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|date=2024-07-14|access-date=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{cite web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|date=6 July 2025|access-date=6 July 2025|langugage=nl</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06/</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] mlhvhk4pux2n3p8vx4awb7fx7vepx9c 165295 165294 2025-07-07T09:07:00Z Caribiana 8320 165295 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |title=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|publisher=De Surinaamse Krant |date= |accessdate=2015-07-15 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |url-status= }}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{cite web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |title= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|date=2024-07-14|access-date=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{cite web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|date=6 July 2025|access-date=6 July 2025|langugage=nl</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>Ank Kuijpers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com/</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 2zzega0i23n1np3glglr7kyuor1bd7n 165296 165295 2025-07-07T09:08:05Z Caribiana 8320 165296 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{cite web |author= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |title=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|publisher=De Surinaamse Krant |date= |accessdate=2015-07-15 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |url-status= }}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{cite web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |title= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|date=2024-07-14|access-date=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{cite web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|date=6 July 2025|access-date=6 July 2025|langugage=nl</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] cxyd61ndq831sg72jpyrh0ua1lk2zp2 165297 165296 2025-07-07T09:12:00Z Caribiana 8320 165297 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] aml6vm0jbvx7f15up2rt67a703tyi8h 165298 165297 2025-07-07T09:12:33Z Caribiana 8320 165298 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url= https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87232|titel= |datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] c5q4kda1epcr9g5t5hv2dgjn586cdrj 165299 165298 2025-07-07T09:15:48Z Caribiana 8320 165299 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] r5kqpm218ltp4c9r2aer2qnskexwiff 165300 165299 2025-07-07T09:16:17Z Caribiana 8320 165300 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] kaubthi2ykmrlk4c0p7kccv7u233gzg 165301 165300 2025-07-07T09:21:05Z Caribiana 8320 165301 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko.<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] tho47rwoel937kzkjow94tf67ptiz8x 165302 165301 2025-07-07T09:23:08Z Caribiana 8320 165302 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimal den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, ela wòrdu eligi komo presidente di e Asamblea i a wòrdu re-eligi pa un di dos periodo na 2015. Despues ela bandoná e frakshon di NDP na 2020 i a bandoná polítika aktivamente. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] c61fro5vkduxvtcfn82526ee0j8ydhr 165303 165302 2025-07-07T09:28:43Z Caribiana 8320 165303 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref>{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegi komo presidente di e Asamblea i a wòrdu reelegi pa un di dos periodo na 2015. Despues el a bandoná e frakshon di NDP na 2020 i a bandoná polítika aktivamente. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 5gtsgt38uu3ps977ahsswt8n9bm5ofe 165304 165303 2025-07-07T09:32:58Z Caribiana 8320 165304 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegi komo presidente di e Asamblea i a wòrdu reelegi pa un di dos periodo na 2015. Despues el a bandoná e frakshon di NDP na 2020 i a bandoná polítika aktivamente. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP. Bou di su liderazgo, e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un koalishon ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento. Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nacional dia 6 di juli 2025 cu un mayoria di dos tercera parti, i lo wordo instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 5o2r3383rwjqjndxmbecirci39kqc3j 165305 165304 2025-07-07T09:35:52Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165305 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues el a bandoná e frakshon di NDP na 2020 i a bandoná polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP. Bou di su liderazgo, e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un koalishon ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento. Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nacional dia 6 di juli 2025 cu un mayoria di dos tercera parti, i lo wordo instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] sxfkb2n64ico0yjeg5i2gbzbijl1ycm 165306 165305 2025-07-07T09:41:52Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165306 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], ela regresá traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues el a bandoná e frakshon di NDP na 2020 i a bandoná polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP. Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un koalishon ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento. Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] dkk5fd821hbyozkc1yjrsn765azt1u7 165307 165306 2025-07-07T09:44:38Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165307 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP. Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP. Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento. Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 0dtm01ve9ih74vo04guw63y3vcbuv9x 165308 165307 2025-07-07T09:47:46Z Caribiana 8320 165308 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP. Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento. Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 02oj8zbmqmkz34tiuwpa5bh8hisn6ag 165309 165308 2025-07-07T09:49:16Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165309 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ * [[autonomia]] - [[consecion]] - [[Piet Kasteel]] - [[Representante di Hulanda na Aruba, Corsou y Sint Maarten]] - [[welga general di Aruba di 1977]] - [[SVGA]] - [[Nigel Maduro]] - [[derechista (politika)]] - [[KNSM]] - [[Operashon Nueland]] ------------------ {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP.<ref name="starnieuws"/> Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento.<ref name="starnieuws"/> Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] ---------------- {{Infobox persona| variante = a | nomber = Jeannette Richardson-Baars | imagen = Jeanette Richardson-Baars.jpg | imagen tamaño = | descripcion = | fecha nacemento = | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | residencia = {{ABW}} | ofishi = | campo ofishi = | empleado = | luga ofishi = | maestro = | periodo activo = | conoci pa = | alma mater = | estudio = | menor = | grado = | studiante = | casa = Dolfi Richardson <!-- Otro informacion --> | miembro = | participacion = | distincion = | nomina = | presente obra = <!-- Funcion --> | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | website = }} '''Jeanette Richardson-Baars''' ta un oficial superior di [[Cuerpo Policial Arubano]] (KPA) cu ta fungi como director di Scol di Polis E.J. (Watty) Vos. E ta tambe Coordinador Nacional di Traficacion di Hende y Contrabanda di Migrante pa Aruba desde 2008. == Bida y carera == Jeannette Baars a nace na Hulanda. El a studia na Akademia di Polis na Amersfoort. Na 2000 el a optene un master den ciencia politico na Vrije Universiteit van Aruba y na 2015 un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Na inicio di su carera el a traha pa Regio Haaglanden y a wordo asigna na Schilderswijk na Den Haag. E tabata traha pa e departamentu di recherche di e Polis Regional Haaglanden, manera e ta wòrdu yamá awor, i Richardson-Baars tabata tambe un komandante di sekshon di e Unidad Mobil (ME). Despues di a muda pa Aruba el a bay traha pa Cuerpo Policial Arubano, unda na 1995 el a huramentá como inspector di polis. Na 2008 e ta wordo apunta National Coordinator on Human Trafficking and Migrant Smuggling (LCMM). como asesor riba tereno di prevencion y combatimento di [[Traficacion di hende]] y [[Contrabanda di hende|contabanda di migrante]].<ref>[https://cmmaruba.com/wp-content/uploads/2023/06/Annual-Report-2022-CMMA.pdf Annual Report 2022], Coordination Center on Human Trafficking and Smuggling Aruba</ref> Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona pa su esfuersonan den e lucha kontra trafikashon di hende. E premio prestigioso aki ta destiná pa konsientisá públiko di sklabitut moderno i a wòrdu otorgá na solamente 110 hende rònt mundu te ku 2012. Ora el a haña sa di e premio, Richardson-Baars a bisa, “E ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Lo mi no wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim.”[1] Kombatimentu di trafikashon di hende Sin presupuesto, Richardson-Baars a usa su kòmpiuter pa diseñá posternan den vários idioma finsipalmente Papiamentu i Hulandes) dirigí na lokal i turista. Door di boga cu gobierno Hulandes, el’a logra haya un memorandum nacional, permitiendo victimanan di traficacion di hende pa haya proteccion pafo di e isla di Aruba. Richardson-Baars a eksponé tráfiko seksual i trabou di katibu a traves di e komishon interdepartamental den kua ela hunga un ròl krusial.[1][3] ORANJESTAD (AAN): Jeannette Richardson-Baars, Director di Scol pa Polis y tambe Coordinador Nacional di Traficacion y Contrabanda di Hende (Coordination Center on Human Trafficking nd Migrant Smuggling Aruba - CMMA) cual a wordo crea mas cu un aňa pasa.<ref>https://diario.aw/categories/noticia/general/ta-trahando-riba-un-shelter-pa-victimanan-di-trafico-y-contrabanda-di-hende Ta trahando riba un shelter pa victimanan di trafico y contrabanda di hende], Diario.aw (21 di juni 2021)</ref> Sinds juni 2016 is het Coördinatiepunt Mensenhandel op Aruba operationeel. Medewerkers, zoals Max Wernet hebben zich vooral bezig gehouden met het geven van voorlichting en het verzorgen van trainingen voor de ketenpartners op het eiland. Inmiddels beschikt het politiekorps over een speciale taskforce voor het opsporen van mensenhandel en mensensmokkel. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Richardson-Baars Jeannette}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Aruba]] Richardson-Baars a nase na Hulanda. El a sigui su formashon na Akademia di Polis na Amersfoort i a kuminzá su carera den polis na Regio Haaglanden, spesífikamente na bario Schilderswijk den Den Haag. Durante e periodo ey, el tabata traha den e departamentu di recherche i tabata komandante di sekshon den Unidad Móbil (ME). Na aña 2000 el a logra un master den siensia polítiko na Vrije Universiteit van Amsterdam, i na 2015 el a termina un master den ley penal na [[Universidad di Aruba]]. Despues di su translokashon pa Aruba, Richardson-Baars a uni ku e Cuerpo Policial Arubano, unda el a wordo huramentá komo inspector di polis na 1995. Su entrega i liderato la kuepa pa yega na e rango di hoofdinspecteur. Rol den lucha kontra trata humano Na 2008 el a wordo nombra Coordinador Nacional di Traficashon di Hende i Contabanda di Migrante (LCMM). Den e kapasidat aki, el ta sirbi komo asesor principal riba prevenshon i combatimentu di trata di hende. Pese di falta di presupuesto, Richardson-Baars a muestra kreatividat pa logra komunika ku viktiman i komunidat. El a kreá posternan informativo den Papiamentu i Hulandes pa lokal i turista, i el a boga ku gobierno Hulandes pa logra un memorandum nashonal pa protehá viktiman di trata humano. Rekonosementu internashonal Dia 19 di yüni 2012, el a wòrdu honrá pa e Departamentu di Estado di Merka den su rapòrt anual di Trafikashon di Persona. El a resibí un premio prestigioso destiná pa konsientisá riba sklabitut moderno. Pa e momento ey, e premio tabata otorgá solamente na 110 persona rond mundu. Richardson-Baars a bisa: "Esaki ta un esfuerso konhunto di e Aruba TIP Task Force. Mi no por wòrdu konsiderá un héroe sin un gran tim." Importansia lokal Richardson-Baars a hunga un rol krusial den komishon interdepartamental pa ekspone problemátika di tráfiko seksual i trabou forsa. Su liderato a yuda forma e struktura di protekshon i aktividatnan preventivo riba isla. ----------------- {{Databox}} '''Yudansa pa desaroyo''', tambe konosí komo '''yudansa di eksterior''' of '''asistensia tékniko''', ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di '''yudansa humanitario''', ku su meta prinsipal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu. Algun gobièrnu ta inkluí yudansa militar bou di e mesun kategoria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta oponé e práktika aki, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. ==Tipo di kooperashon== E término “kooperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda. Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (kooperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (kooperashon Sur-Sùit). Yudansa por ta: * bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente * multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] ==Fuentenan di yudansa== Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo. ==Yudansa ofisial pa desaroyo== Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi. {{Appendix}} ## Yudansa pa desaroyo **Yudansa pa desaroyo**, tambe konosí komo **yudansa di eksterior** of **asistensia tékniko**, ta un tipo di ayudo ku gobièrnunan i otro organisashon ta duna pa yuda den e desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo. E ta distinguí for di **yudansa humanitario**, ku su meta principal ta aliviá sufrimentu urgente, mientras ku yudansa pa desaroyo ta dirigi na e **alivio di pobresa i progreso sostenibel riba término largu**. Algun gobièrnunan ta inkluí yudansa militar bou di e mes kateguria, pero hopi organisashon no-gubernamental (NGO) ta **oponé e prátika aki**, argumentando ku ayudo militar no ta kontribuí na desaroyo sostenibel. --- ### Tipo di kooperashon E término **kooperashon di desaroyo**—usá entre otro pa organisashonnan manera e **Organisashon Mundial di Salú (WHO)**—ta reflehá un relashon mas igualitario entre donantenan i paisnan receptor, unda e énfasis ta riba **partner­ship**, i no riba dependencia of dominashon. Kooperashon por tuma diferente forma: * **Bilateral (±70%)**: yudansa di un pais direktamente na otro pais. * **Multilateral (±30%)**: yudansa pasa via organisashonnan internashonal manera e **Banko Mundial**, e **Nashonnan Uni** (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme, entre otro), ku redistribuí e fondo segun politika global di desaroyo.[^2] --- ### Fuentenan di yudansa Entre **80 te 85%** di tur yudansa pa desaroyo ta bini di **gobièrnunan**, i ta wordu clasificá komo **Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA)**. E otro **15–20%** ta bini di organisashon no-gubernamental (NGO)[^3], sin konta e **remesa** ku migrantenan ta manda pa famia den nan pais di orígen. --- ### Asistencia Ofisial pa Desaroyo (ODA) **ODA** ta e estandard di midí yudansa pa desaroyo, estableci pa e **Komishon pa Ayudo di Desaroyo (DAC)** di e **Organisashon pa Kooperashon Ekonomiko i Desaroyo (OECD)**. E definishon ta enkapsulá e kontribushon ofisial ku ta kontribuí na e bienestar ekonómiko i humano di paisnan den desaroyo. E DAC tin 22 pais miembro ku ta e donantenan prinsipal mundialmente.[^4] --- ### Notanan i referensianan [^1]: WHO. (s.a.). *Development cooperation*. [https://www.who.int](https://www.who.int) [^2]: OECD. (2023). *Multilateral Aid 2023*. [https://www.oecd.org](https://www.oecd.org) [^3]: World Bank. (2022). *NGO Contributions to Global Development*. [https://www.worldbank.org](https://www.worldbank.org) [^4]: OECD DAC. (2022). *Official Development Assistance (ODA)*. [https://www.oecd.org/dac](https://www.oecd.org/dac) --- Laat me weten als je ook een vertaling in het Nederlands of het Engels wenst, of als je dit artikel als Wikipedia-tekst opgemaakt wilt hebben. --------------- {{Variante|a}} {{Databox}} '''Autonomia''' of autodeterminacion, tambe autogobernacion ([[Polítika|politico]]) of [[independensia|independencia]] moral (individual), ta e libertat i abilidat di un entidat, por ehèmpel un individuo, organisashon òf nashon, pa tuma desicionnan independientemente, sin koershon eksterno. E konsepto ta aparesé den kontekstonan polítiko, hurídiko, filosófiko, médiko, moral i sikológiko. Pa ekstenshon, e konsepto di outonomia tambe ta wòrdu usá figurativamente den teknologia, fisiologia i arte visual. E kontrario di independensia individual, moral a wòrdu yamá heteronomia dor di e filósofo aleman Immanuel Kant: un falta di libertat di boluntat ku ta para den kaminda di desaroyo individual.[fuente?] == Etimologia == E término ([[Hulandes]]: ''autonomie''; [[ingles]]: ''autonomy'') ta derivá for di e neologismo (1751) αυτονομία: autonomía < αυτόνομος (1751) autónomos, goberná pa su mes leinan, for di e palabranan Griego Antiguo αυτος auto i οοςs nomos lei.[fuente?] == Den polítika i derecho konstitushonal == Den polítika i derecho konstitushonal, outonomia ta meskos ku outodeterminashon polítiko: un outoridat independiente di tumamentu di desishon i legislashon. Tur estado nashonal ta pa definishon outónomo òf soberano. Dentro di un estado, e outonomia atministrativo di e vários partinan di e pais ta direktamente relashoná ku e grado di desentralisashon: mas desentralisashon, mas polítikamente independiente e entidatnan konstituyente ta for di e gobièrnu sentral. Dentro di un estado unitario, tur desishon importante ta wòrdu tumá den e kapital; Fransia tradishonalmente tabata un pais goberná sentral. E estado unitario ta kontra di e konfederashon òf federashon di estadonan, por ehèmpel e Konfederashon Aleman anterior, un kolaborashon di estadonan (parsial) ku huntu ta forma un estado, den kua ménos asuntu posibel ta wòrdu regulá sentralmente. Entre e dos ekstremonan aki ta situá e estado federal, por ehèmpel Alemania di awendia. E grado di outonomia di e vários partinan di e pais denter di un estado ta parsialmente relashoná ku historia, kultura i komposishon étniko. Por ehèmpel, e dos islanan di Sisilia i Sardinia tin mas outonomia ku e otro partinan di e pais denter di Italia ku di otro manera ta wòrdu goberná sentral. {{Appendix}} [[:Kategoria:Polítika]] ------------------------------ {{Variante|a}} {{Databox}} Un '''concesion''' (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un [[monopolio]] (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno. E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko. Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área. Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat. Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá. ---------------- -------------------------- ------------------ {{Variante|c}} {{infobox edificio| variante = c | infobox_tipo = Lanthùis | imagen = Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen TM-20029918 Vooraanzicht van Landhuis Veeris Curacao Boy Lawson (Fotograaf).jpg | descripcion = Lanthùis Veeris (1964) | nomber2 = Lanthùis Feeris | pais = {{CUW}} | localisa_na = [[Willemstad]] | luga = [[Veeris]] | adres = | cercania = | funcion_original = kas di plantashi | funcion_actual = | fecha_construccion = ront di 1800 | renova = | restaura = | status_monumento = [[Monumento]] registrá ?? | propietario = | zoom = 13 }} '''Lanthùis Veeris''' ta un [[lanthùis na Kòrsou]], situá den e bario di [[Veeris]], zona nortwest di [[Willemstad]]. E ta un di e lanthùisnan mas bieu na Kòrsou ku ta eksistí ainda. == Historia == Historia di e Plantage Veeris E landhuis a tuma su nòmber di famia Veeris, ku ta e prome doño konosí di e plantagenan Drie Gebroeders i Westerveld. Den di dos mita di siglo 19, e plantagenan aki a fúsioná ku Eendracht pa formá plantage Union, ku eventualmente a bira konosí komo plantage Veeris. No ta kla si e landhuis actual ta originalmente parte di Union, Drie Gebroeders of otro plantage, pero su lokashon ta indiká ku e landhuis ta situá entre e plantagenan historiko Morgenster i Raphael, na banda west di Weg naar Westpunt. ta un kas grandi históriko situá den e bario [[Veeris]], banda oeste di Willemstad, Kòrsou. E bario Veeris mes ta centraé bon entre Hato Airport i e sentro di Willemstad, mas o menos 10 minùt di maneho di e kapital. E kas ta riba un kavel di mas o menos 6.000 m2 di tereno propio. E landhuis mes ta un ejenplo di arkitetura kolonial ku a keda den su estado original. E propiedat ta konsisti di e kas prinsipal, un bijgebouw ku cisterna, un magasina, un edifisio pa bano i ducha, i koralen tradicional. == Edifisio == Kompleho di tereno di kunuku ku edifisio prinsipal i strukturanan adishonal. Edifisio prinsipal: struktura di un piso ku plan di piso rektangular. Dak di gable riba área di núkleo, daknan skerpi riba galerianan. Dos dormitorio na tur dos banda di dak. Gables den forma di embudo ku fronton triangular i gables kurvá paden i pafó na nivel di galeria. Terasa dilanti kompleto i tambe terasa patras kòrtiku. Strukturanan adishonal ta inkluí un tanki di dos piso i un magasina konektá ku tres arko na e edifisio prinsipal.<ref name="Monument">[https://curacaomonuments.org/sites/landhuis-veeris-veeris-z-n-willemstad/ Landhuis Veeris], curacaomonuments.org</ref> E monumento tin balor históriko kultural pa motibu di e kombinashon di gablenan kurvá paden i pafó ku puntanan di gable den forma di embudo ku fronton ta indiká un fase di transishon rònt di 1800. Balor históriko arkitektóniko komo un tereno di kunuku ku galerianan núkleo i rondó di dje, un lay-out típiko di Curaçao, i un sala típiko ku pasashinan arkuá i arkuá. Konhunto i balor históriko kultural pa motibu di e koherensia di tereno di kunuku, terasanan, tanki, magasina, kas di wc, koralnan i kurá ku porta.<ref name="Monument"/> *Deskripshon Arkitetural i Interno Landhuis Veeris ta un edifisio di mas o menos 570 m2.<ref>https://www.huisenaanbod.nl/index.php?p=detail&sLand=Antillen&sProv=&sRegio=&sPlaats=&Koophuur=K&order=&lan=NL&det=i*zo*&loc=ANT::::::;&AdvId=3198157 Lanthuis Veeris], huisenaanbod.nl</ref> Ora bo drenta, bo topa ku un espacio habri ku hopi detallenan autentiko, inkluindo porta i bentana original, yuna zolder amplio dividi na dos kamber grandi, un kuchina, i un bano. E struktura ta ofresé gran potenshal pa restaurashon den su estilo autentiko. *Desaroyo aktual i potenshal Veeris ta desaroyando rápidamente komo un zona industrial i komersial moderno, ku e sentro komersial Sambil serka, ku ta atrahé hopi trafiko humano. E lokashon di Landhuis Veeris lo pone’l den un posishon estratégiko pa diferente uzo: residenshal, komersial, turístiko of kulturel. Según e plan regulativo lokal (Artíkulo 3 di DROV), e terreno tin destino pa: bibuenda, negoshi, detalji, servisio, rekreo, aktividatnan sosial, trafiko, defensa, of preservashon di paisahe i kultura. *Konklushon Landhuis Veeris ta un testigu mudo di e historia agrikultural i sosial di Kòrsou. Ku un renovashon ku ta respetá su karákter original, e kas por bira un punto di referensia pa patrimonio, turismo, of desaroyo sosho-kultural moderno. == Lista di referensia == *Huisenaanbod.nl (anunsi original di bentanan) *Data topografiko lokal i historia di plantage Kòrsou *Informashon general tokante DROV-regulashon. {{Appendix}} -------------- '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashi) situá den parti sùitwest di [[Willemstad]], serka e laguna di [[Piscaderabaai]]. E bario a tuma su nòmber for di plantashi Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a kria bestia. E plantashon mes tabata pertenesé na famia Veeris, un fam di orígen [[Hulanda|hulandes]].<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e tereno di Veeris a wòrdu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan manumisio ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Finalmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisá den distrito di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su meskla di kasnan tradishonal i modernu. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área a kontinua desaroyando komo un bario residensial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashi original. Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kultural afrokurasoleño. {{Appendix}} == Referensia == <references> <ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> <ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> </references> '''Veeris''' ta un bario i un èks-[[kunuku]] (plantashon) lokalisa den parti suroeste di [[Kòrsou]], serka di otro barionan históritiko manera [[Mundu Nobo]] i [[Otrobanda]]. E bario a tuma su nomber for di e plantashon Veeris, ku tabata un di hopi plantashonnan agríkola durante e periodo kolonial.<ref name="arkos">[https://www.archiefnaskorsou.cw Archivo Nashonal Kòrsou – Dokumento di plantashon Veeris]</ref> == Historia == Durante e siglo 18 i 19, e área ku awe ta konosí komo Veeris tabata parte di un plantashon chikí ku tabata produsi produktonan agríkola manera maishi, bonchi, i tambe a tene chukaramentu di bestia. E plantashon mes a pertenesé na famia Veeris, un apelido di orígen hulandés.<ref name="arkos"/> Despues di [[abolishon di sklabitut]] den [[1863]], hopi di e terreno di Veeris a wordu dividí den lotenan mas chikí i a bira un komunidat di famianan libertá ku a krea su propio espasio, agrikultura i bida sosial. Eventualmente, ku e desaroyo urbano di [[Willemstad]], Veeris a kambia di kunuku na bario urbano. == Geografia i tempu moderno == Veeris ta lokalisa den distrit di [[Willemstad]] i ta karakterisá pa su mezcla di kasnan tradicional i moderno. E bario tin kaminda prinsipal ku ta konektá ku otro partinan di e siudat, i e área ta kontinua desaroyando komo un bario residencial trankil. == Kultura i patrimonio == Varios kas di Veeris tin balor patrimonial, i por wak strukturanan di estilo kolonial, kas di kunuku, i algun restonan di e plantashon original.<ref name="monumento">[https://www.monumento.org Fundashon Pro Monumento – Inventario di kas di balor patrimonial]</ref> Tur aña, e komunidat ta selebrá eventonan chikí relashoná ku historia lokal, i Veeris ta konsiderá parte di e herensia kulturnan [[Afro-Korsou|afro-korsou]]. == Mira tambe == * [[Lanthùis na Kòrsou]] [[Kategoria:Kòrsou]] ------------- E Islanan ABC Aruba, Bonaire y Curaçao ta na e rand zuid di e faha di horcan. Nan no ta pafó di e faha di horcan, manera hopi ta considera. Historia ta siña ku mas o ménos un biaha kada 100 aña daño konsiderabel ta wòrdu eksperensiá dor di siklonnan tropikal ku ta pasa riba òf djis sùit di e islanan. Aunke e orkan nivel di eksperensia pa e islanan por wòrdu konsiderá komo hopi chikitu, bon konosí ta e orkan menor kual a pasa net pazuid di Curaçao dia [[23 di september]] [[1877]] causando un daño structural calcula di US$ 2 mion, prinsipalmente pa e sekshon di kosta di Willemstad. Un konvento a wòrdu labá kompletamente (restunan ainda visibel na marea abou), hopi barku a bai pèrdí i por lo ménos 70 persona a hoga. E barometer di mas abou lesamentu na Willemstad a wòrdu opservá pa 15:30 UTC riba 23 di sèptèmber (UTC = ora lokal + kuater ora na Área di Karibe Oriental) ku 995.4 milibar. Un barco nabegando pazuid di Curaçao a reporta un presion mas abao di 988.8 milibar. Riba promedio, un biaha cada cuater aña un ciclon tropical ta sosodé denter di un radio di 150 kilometer, pero mayoria pasando pa nort di e islanan sin causa mal tempo serio. Asta e inmediato efektonan di orkan grandi Hazel, di kua e sentro a pasa mas o ménos 90 kilometer pa nort riba Dia 7 di òktober 1954, ku bientunan máksimo sostené serka di e sentro di 190 km/h, tabata limitá na opservá bientonan maximo di 50 km/h cu rafaga te 90 km/h, y e daño, un estimacion di US$ 350.000,-, a resulta principalmente door di inundacionnan repentino pa motibo di yobida pisa (promedio di 48 ora: Aruba aprox. 250 mm, Bonaire y Curaçao aprox. 125 mm). Saba, St. Eustatius i St. Maarten ta situá denter di e faha di orkan. Kasi tur aña por lo ménos un siklon tropikal ta sosodé denter di un alkanse di 100 miya i riba promedio un biaha kada 4-5 aña orkan kondishonnan ta wòrdu eksperensiá. Referí na Adhunto II - Siklonan tropikal ku ta pasa denter di 100 N.M. di 17.5N, 63.0W te ku 31 di desèmber 2014. E orkannan mas resien ku a kousa daño konsiderabel na e islanan tabata e orkannan Omar (2008), José (1999), Lenny (1999), Georges (1998), Luis (1995), Marilyn (1995), Hugo (1989), Donna (1960) i Dog (1950). Specialmente e daño ocasiona pa horcan Luis tabata extenso. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC), un instansia di Gobièrnu di Kòrsou ku su ofisina i sentro di pronóstiko di wer na Seru Mahuma ta e outoridat responsabel pa e servisio di atvertensia di orkan. Sinembargo ta responsabilidad di Gobierno di cada pais of isla pa mantene y activa un organisashon di preparashon pa kalamidat. Departamentu Meteorológiko Kòrsou (MDC). E sucursal na Aruba a bira Departamento Meteorologico Aruba (DMA) y esun na St. Maarten a haya e nomber di Departamento Meteorologico St. Maarten. MDC lo sigui ta responsabel pa emishon di pronóstikonan di wer rutinario i tambe boletinnan di atvertensia pa Kòrsou i tambe pa Islanan BES (Boneiru, S. Eustatius i Saba). ----------------- == Historia == Imperio Romano por dividí den dos fase prinsipal: * '''Imperio Romano Oksidental''' (27 a.C. – 476 d.C.), ku su kapital na [[Roma]]. * '''Imperio Romano Oriental''' (284 – 1453), ku su kapital na [[Istanbul|Constantinopel]] (ó [[Bizantin]]). E imperio a logra ekspandé su teritorio pa inkluí un gran parti di e mundo konosí durante esaki, ku un sistema di kaminan, lei, i struktura politik ku a influensia Europa i mas allá. Imperio Romano a kontribuí hopi na arkitektura, lei, idioma ([[Latin]]), sistema di gobernashon i relíshon. Na e final di e imperio, [[Cristiandat]] a bira e relíshon ofisial. E imperio a ekspandé pa inkluí gran parti di e mundu konosí e tempu ei, desaroyando sistemanan di kaminda, lei i gobièrnu ku a influensiá Europa i mas leu profundamente. Kultura i Herensia E Imperio Romano a kontribuí signifikantemente na arkitektura, lei, idioma (latin), gobernashon i religion. Den su añanan despues, Kristianismo a bira e religion ofisial. Kaida di e Imperio E Imperio Romano Oksidental a kai na aña 476 di nos era, ora e último emperador, Romulus Augustulus, a ser destituí. E Imperio Romano Oriental (Imperio Bizantino) a sigui te na 1453, ora ku Konstantinopla a wòrdu konkistá pa e Turkonan Otomano. ------------- {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | nomber completo = Petrus Albertus Kasteel | imagen = Petrus Albertus Kasteel (1942).jpg | sucesion = Di 50° Gobernador di Kolonia Kòrsou | periodo start = [[15 di yüli]] [[1942]] | periodo fin = [[1 di yüli]] [[1948]] | monarkia = [[Wilhelmina di Hulanda|Wilhelmina]] (1898-1948) | antecesor = [[Gielliam Wouters]] | sucesor = Leonard Antoon Hubert Peters |fecha nacemento= |luga nacemento = |fecha fayecimento= |luga fayecimento = |pareha = Marie Kasteel-Baltussen |religion = [[Iglesia Catolico Romano|katóliko]] |yui = 5 <!-- Seccion di informacion profecional --> |ofishi = gobernante, diplomátiko |partido = }} '''Petrus Albertus (Piet) Kasteel''' (☆ [[4 di novèmber]] [[1901]] na [[Zwolle]] - † 13 di desèmber [[2003]] na [[Roma]]) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di gobièrnu kolonial hulandés. E tabata gobernador di [[Kòrsou i Dependensianan|Kolonia Kòrsou]] (Antia Hulandes) for di 1942 te 1948, ku ta inklui Guera Mundial II i un periodo di transishon polítiko di kolonia pa pais Antia Hulandes. == Bida personal == Piet Kasteel a nase den Zwolle, Hulanda, riba 4 di novèmber 1901. Den su bida personal i profesional, e tabata un katóliko dediká ku un gran pashon pa komunidat i notisia. == Periodista i trahadón den ekshilio == Den su hoben aña, Kasteel a traha komo editor parlementario pa e periódico katóliko De Maasbode i komo periodista pa De Tijd. Den 1923, e a fundá e asociashon De Klare Waarheid. Durante Segunda Gèrr Mundial, e a fugi pa Ingalaterra, kaminda e a traha pa e gobièrnu Hulandés den ekshilio na Londen. == Gobernador di Kòrsou i su dependensianan == Kasteel a ser nombra gobernador di Kòrsou i su dependensianan riba 15 di yüli 1942, na un momentu difísil den historia global. E a sustituí Gielliam Johannes Josephus Wouters i a tene e kargo te 4 di ougùstùs 1948. Durante su mandato, e a enfrenta reto di gobernashon militarisa den tempo di guerra, maneho di internashon di estranhero, i tenshon sosial. Tambe, e a guia proseso di inisiante negoshashon pa mas autonomia polítiko pa e teritorio kolonial. == Karrera diplomátiko == Despues di su periodo den Antia Hulandes, Kasteel a sirbi komo embahador di Hulanda na: Chile (1948–1956) Irlanda (1956–1966) Israel (1966) == Rekonesimentu == Piet Kasteel a resibí varios premio internashonal: Medal of Freedom with Silver Palm (Merka) Ridder van de Orde van de Nederlandse Leeuw (Hulanda) Grootkruis van de Pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote (Vatikano) Commandeur van het Legioen van Eer (Fransia) == Fayesimentu == Piet Kasteel a fayesé na Roma, Italia, riba 13 di desèmber 2003, na edat di 102 aña. == Referensianan == Wikipedia. Piet Kasteel. Find a Grave. Petrus Albertus Kasteel (1901–2003). YouWho. Diplomats – Petrus Kasteel. Petrus Albertus "Piet" Kasteel (Zwolle, 4 di novèmber 1901 – Roma, 13 di desèmber 2003) tabata un periodista, diplomátiko i ofisial di administrashon kolonyal Hulandés. E tabata gobernador di Kòrsou i su dependensianan for di 1942 te 1948, durante Segunda Gèrr Mundial i un periodu di transishon polítiko den e Antia Hulandes. ------------------ '''Wikipedia na Papiamento: un plataforma di idioma comparti''' '''Wikipedia''' ta un di e proyectonan mas notabel riba e internet: un enciclopedia liber, dirigi pa comunidad y disponibel den diferente idioma. Sinembargo hopi hende no ta realisa cu un version di Wikipedia den un solo idioma por sirbi pa varios variante di e mesun idioma. Por ehempel, e Wikipedia di Ingles ta inclui articulo skirbi tanto den Ingles Britanico como Ingles Mericano. Mescos ta pasa cu e Wikipedia di Hulandes, cu ta skirbi lenguahe Hulandes (papia na Hulanda) como lenguahe Flamenco (papia na Belgica). E modelo bilingual aki ta aplica tambe na Wikipedia di Papiamento, cu ta sirbi e variantenan di Papiamentu y Papiamento. == Indica y respeta e variante di Papiamento/u == Dicon Wikipedia di Papiamento ta un plataforma comparti? E editornan ta encurasha pa indica den cua variante un articulo ta skirbi originalmente, si ta den Papiamento of Papiamentu. Unabes un variante ta scogi pa un articulo, ta wordo considera bon practica pa mantene consistencia y edicion continuo den e mesun variante ey. E uniformidad den lenguahe, en particular e ortografia y vocabulario, ta preserva claridad y evita confusion pa otro lector y editornan. Bo por consulta e documentacion riba Wikipedia di Papiamento pa mas informacion tocante con pa indica e variante di bo escogencia. Mescos cu Wikipedia di Ingles ta acepta tanto "color" como "colour"; pero ta spera consistencia den un mesun articulo. E principio aki ta aplica tambe na e uzo di Papiamento y Papiamentu den nan plataforma comparti. == Cuminsa un otro version di lenguahe riba Wikipedia == Aunke ta practico y comun pa comparti un version di idioma, tambe ta posibel pa propone i desaroya un Wikipedia separa pa un variante specifico di un idioma manera un Wikipedia di Papiamento separa, cu lo ta diferente for di e version comparti cu ta existi awor. Pero, tin cierto criteria cu e Wikimedia Foundation ta exigi pa lansa un edicion nobo di Wikipedia. Esaki ta inclui: * E idioma mester ta reconoci cu un codigo ISO 639. * Mester tin suficiente contribuidonan activo cu ta compromete pa desaroya e version nobo. * E idioma mester tin un localisacion valido den sistema di Wikimedia (traduccion di interface via translatewiki.net). * E comunidad mester demostra actividad continuo den Wikimedia Incubator, e plataforma unda ta test y desaroya edicionnan nobo. Bo por haya e lista completo di rekisito y paso pa propone un edicion nobo di Wikipedia riba Wikimedia Incubator: https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Language_committee/Handbook#Requisites == Contribui na un comunidad bilingual == No ta importa si bo ta skirbi den Papiamento of Papiamentu, contribui na Wikipedia di Papiamento/u ta yuda preserva i promove e idioma den tur su forma. Si bo ta respeta cada variante y colabora entre diferente manera di skirbi, e comunidad di Wikipedia ta sigui construi un fuente di informacion valioso y inclusivo pa tur cu ta papia Papiamento/u den islanan ABC y den mundu henter. ------------------ {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} {{Multiple image| total_width = 340 | align = center | caption_align= center | image2 = Bolletjes.jpg | caption2 = Bolitanan den stoma di un mula | image1 = Bird smuggler.jpg | caption1 = Mula transportando parhanan | image3 = Anus-patron (1205687).jpg | caption3 = Cartucho di ano pa transporta microfilm ilegal | image4 = Smuggling tunnel in Rafah (2009).jpg | caption4 = Tunnel pa contrabanda na [[Gaza]] (2009) }} {{clear}} {{Appendix}} [[Category:Sociedad]] ----------------- == SVGA == Dialuna dia 9 di december Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba (SVGA) a celebra 60 aña di existencia. === historia === Stichting voor Verstandelijk Gehandicapten Aruba a wordo lanta dia 9 di december 1964 dor dimeneer P.Harting, meneer A. de Vries y señora C. van den Berg. Nan a ripara cu tabata hopi necesario pa Aruba tin scol special, pasadianan pa mucha y adulto, centro pa train trabao y cas pa cuido 24/7 pa persona cu un discapacidad intelectual. Nan a traha un plan prome y a cuminsa busca fondonan. Na aña1973 a habri pasadia bibito pin. Scol dun’un man a habri na aña1976.Na aña1979 SVGA a habri un pasadia pa adulto na Brasil mainta y atardi den eedificiodiscoldun’unman. Desde aña 1982 tabatin un psi- cologo na SVGA, aña 1985 a cuminsa un sportleider y na aña1986 nos trahado social, cu te actualidad ta den servicio cerca pa nos, a cuminsa na SVGA. E grupo social pedagogico a forma y na aña1993 a amplia cu un logopedista y dos aña despues cu un di dos psicologo. Desde aña1985 e asina yama “di tres fase” a habri. Esey tabata encera cu Pasadia Bibito Pin a muda pa Piedra Plat 97A y na e mesun tereno a habri Pasadia Briyo di Solo pa adulto y Centro Man na Obra cu ta un centro pa train diferente trabao pa adulto. A habri tambe un gymzaal riba e tereno pa por duna atencion na movecion pa e clientenan. Na aña 1988 a realisa Cas Sjabururi unda adultonan vulnerabel por a cuminsa biba y haya cuido necesario mientras den dia ta bishita Pasadia Briyo di Solo o Centro Man na Obra. Na aña 2003 SVGA a habri dos apar- tamento riba e tereno di Cas Sjabururipahabitantenanmas independiente cuminsa train pa biba riba nan mes. Hunto cu FCCA a logra na aña 2008 pa habri e oportunidad pa algun persona bay biba cu guia riba nan mes den e bario di Jaburibari. Naaña2019apasaeguiadie habitantenan over pa Fundacion Biba Bou Guia. Na aña 2020 Cas Blenchi a habri den cuadro di e “Sociaal Crisis Plan Aruba”. Esaki ta duna oportunidad pa brinda un cas pa muchanan y hoben cu temporalmente no por ta cerca nan mayornan. Hunto cu Stichting Ambiente Feliz a habri na aña 2021 un Pasadia pa mucha cu discapacidad mul- tiple na Centro di Cuido na San Nicolas. Na e momento aki nos ta duna enseñansa, guia y/o cuido na mas o menos 250 cliente o alumno diariamente.<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241212.pdf SVGA ta celebra 60 aña di existencia!], Bon Dia Aruba (12 di december 2024)</ref> ----------------------- == Shoco == De Arubaanse holenuil a laga den holen op de grond na bieden a topa cu cactusbegroeiing en droog bos. [[Afbeelding:Athene cunicularia arubensis.jpeg|thumb|175px|links|Hol van de shoco nabij Alto Vista]] Als de shoco geen kuil nos finden, graaft ze self een kuil in zachhe grond. Pasobra un groot di e nivelnan di nivelnan di e subsorto aki ainda ta na fin, palabranan di e poblashon ta bini ku e beschrechtde gebied di [[Nationaal park Arikok]] a wòrdu konkluí. E shoco ta un wezen di als bereigd sorteá den genia genétiko. Tera Cora, e zona patras di campo di golf di Tierra del Sol, algun biaha tabata un zona di biodiversidad halto y tambe tabata un di e luga- nan di reproduccion mas im- portante pa Burrowing Owl (Athene cunicularia aruben- sis) localmente yama “Sho- co.”<ref>https://www.cspnv.com/pdf/bon-dia-aruba-20241005.pdf Shoconan ta confrontando temponan dificil y mester di fondonan pa proyecto di preservacion], NoticiaCla (5 di october 2024)</ref> {{Appendix}} -------------- {{Variante|c}} {{Infobox persona | variante = a | nomber = Nigel Maduro | ofishi = activista }} '''Nigel Maduro''' ta un activista ambiental y climatico di Aruba.<ref>https://solodipueblo.com/nigel-maduro-tin-anuncio-pa-dia-26-di-september-anuncio-ta-sigui-riba-un-ana-di-protesta-y-caida-di-gobierno/], Solodipueblo (16 di september 2024)</ref> activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro Nigel Maduro ta Caquetío Indígena di Aruba, un aktivista ambiental intersekshonal, un sientífiko di sostenibilidat, i un artista multidisiplinario. Nigel tin eksperensia trahando den e sektor ambiental sin fin di lucro (Greenpeace Aotearoa), e sektor di sostenibilidat korporativo, i asta tabata un planifikadó stratégiko di sostenibilidat pa un kunuku di agro-ekologia. E ta notoriamente conoci pa lanta un movecion socio-ambiental na Aruba dor di wordo deteni pa graffiti “No More Hotels” y “Land Back” tur rond di e isla. Desde e tempu ei el a organisá múltiple protesta disruptivo durante protokòlnan i diskursonan gubernamental. Nigel tin komo meta pa kambio sistemátiko den e industria di hotèl i turismo di Aruba, tur miéntras e ta yuda ku proyektonan di konsulta di desaroyo sostenibel i ta duna sosten i asistensia na movementunan di base.<ref>[https://dezwijger.nl/programma/roots-resilience-caribbean-perspectives-on-climate-change Roots resilience: Caribbean Perspectives on climate change], dezwijger.nl</ref> {{Appendix}} Nigel ta ampliamente rekonosé pa su protestanan di akshon direkto. Un di su actonan mas notabel tabata graffiti “No More Hotels” y “Land Back” riba areanan turistico den henter Aruba—un acto cu a lanta un debate local significativo tocante desaroyo di turismo insostenibel y perdida di tereno. E protesta aki no solamente a konsientisá riba asuntunan ambiental i kultural pero tambe a bira un katalisadó pa kompromiso mas amplio di komunidat a traves di manifestashonnan pasífiko i protestanan di “Beach Party” ku ta kombiná tayernan di sostenibilidat ku presentashonnan públiko kreativo. Master Science den Liderato Estratégiko: Nigel a haña un Master di Science den Liderato Estratégiko. E formashon akademiko aki a duna dje un marco robusto pa enfrenta desafionan kompleho di sostenibilidat, pa kombiná siensia ku aktivismo, i pa impulsa kambio sistémiko den polítika i industria. Trabao Profesional i Karrera Aktivismo Ambiental i di Klima: Akshon Directo i Protesanan: Nigel a gana atenshon largu ku su inisiativa di akshon directo den Aruba. Notablemente, e a hasi grafiti ku slogan “No More Hotels” i “Land Back”, ku a pone enfoke riba e keshonan di desaroyo insostenibel i e perde di tereno pa e Pueblo Indígena. Organisashon di Komunidat: El ta un e figura importante den organisá demostrashonnan pasífikamente i eventonan di komunidat, manera e “Beach Party” protesanan, ku ta combiná e partisipashon públiko ku edukashon ambiental. Esakinan ta yuda pa mustrá e impakto di e desaroyo excesivo i pa uni e komunidat riba prátikanan sostenibel. Siensia di Sostenibilidat i Konsultoria: Nigel a krea su karrera como un siensia di sostenibilidat, spesialisa den kambio di klima, konservashon di biodiversidat, i drechtenan di e Pueblo Indígena. Su trabao a inkluí rolnan tanto den sektornan di organisashon sin ganansa como den sektornan korporativo, kaminda el a kontribuí pa planifikashon estratégico di sostenibilidat, manera pa asisti den praktikannan agro-ekológiko i proyektonan di konservashon ku ta basa riba e komunidat. Representashon Internashonal: Reconosí pa su liderato, Nigel a wordu selekshoná pa e Caribbean Climate Justice Leaders Academy pa representá Aruba na plataforma global manera COP29. Su rol internashonal ta demostrá su influencia i su kompromiso pa duna bocho na e preocupashonnan di su komunidat den diskushonnan global riba klima. Arte Multidisiplinario A mas ku su aktivismo i siensia, Nigel ta ekspresá su perspektivanan a través di su arte. Su trabao creativo ta kompletá su aktivismo, duna un narrashon visual pa e asuntunan ambiental i sosial cu Aruba ta enfrenta. Nigel Maduro, ku su kombina di formación akademiko riguroso, aktivismo “hands-on”, i ekspreshon creativo, ta un forsa dinamiko den e lucha pa sostenibilidat ambiental i drechtenan di e Pueblo Indígena den Aruba i den e región di Caribe. {{Appendix}} ------------ == Cinema na Aruba == (Oranjestad)—During the span of over 100 years, Aruba only saw five '''open air movie theatres'''. Now practically obsolete on the island, these theaters were once frequently visited by locals and migrants in the 20th century. The first open air theater was constructed in 1920 and was commissioned by Shon Eduard (Eddy) de Veer. This theater was located at the Hotel Colombia in Oranjestad, which is now where the Aruban census office is located. The theater was simple; it only consisted of a screen, and visitors had to bring their own chairs to enjoy the popular silent movies of the time. American migrants who worked in the refinery and lived in the Lago Colony in Sero Colorado also had their piece of the pie with their Open air Theatre, which formed part of the Esso Club, also known as the Pan-Am Club. It was at this theater that “Talkies” were first streamed, movies with sound. This theater mostly streamed American blockbusters for the American expats, this way making sure that these migrant were not missing out on entertainment from their home land. In the 1950’s and 60’s, Savaneta saw their own open air theater, located in front of the Marinier’s Kazerne (Marine Barracks). This theater was mostly visited by the neighboring marines, who didn’t have much entertainment other than movies at that time. The last and most recent open air theater was constructed in the form of a drive-in theater. A popular American concept, the Drive Inn located in Balashi was a hot spot for teenagers, who had the habit of cramming all their friends in one car to go see the movies. For this phenomenon there was a separate price that you had to pay called the “car crash”. This theater closed around 2012, but was re-opened during the pandemic in July 2020, where movies were streamed on a gigantic screen set up in front of stacked containers. However, this nostalgic form of entertainment did not last very long as it was closed again only a year or two later. Nowadays you can still see the stacked containers when you drive near the bridge in Balashi.<ref>“De kolibrie op de rots en meer over de geschiedenis van Aruba” by Evert Bongers. </ref> ------------------------- Same-sex marriage in Aruba, Curaçao and Sint Maarten {{Databox}} '''Matrimonio di mesun sexo''' no ta wordo ehecuta na Aruba, Curaçao, of Sint Maarten, cu ta paisnan constituyente di Reino Hulandes. E islanan tabata obligá despues di vários sentensia di korte pa registrá kualke matrimonio (inkluso matrimonio di mesun sekso) registrá den Reino, pero esaki ta konsiderá prinsipalmente derechonan di residensia, i nan no mester duna matrimonionan di mesun sekso e mesun efekto hurídiko ku sekso opuesto matrimonionan.[1] Matrimonio den e teritorio Oropeo di Hulanda, meskos ku den e munisipionan Karibense di Boneiru, Sint Eustatius i Saba,[2] ta habrí pa kualke dos persona sin importá sekso. Aruba a reconoce sociedadnan registra cu ta brinda casi tur e derechonan y beneficionan di matrimonio desde september 2021. E mesun luna ey, un corte mas abao na Curaçao a dicta cu stroba parehanan di mesun sexo di casa ta viola e disposicionnan di igualdad di Constitucion di Curaçao, pero a laga e desishon di si mester legalisá matrimonio di mesun sekso te na Parlamento di Curaçao.[3] Na december 2022, Corte Conhunto di Husticia di Aruba, Curaçao, Sint Maarten, y di Bonaire, Sint Eustatius y Saba a dicta cu e prohibicion di matrimonio di mesun sexo di Aruba y Curaçao tabata inconstitucional. E òrdu di korte tabata programá pa drenta na vigor dia 7 di mart 2023 si no a apela esaki na Korte Supremo di Hulanda; sinembargo e gobiernonan di tanto Curaçao como Aruba ---------------------------------------- * gabinete di minoria --------------------------------------- '''Hefe di estado''' ta ---------------------------- *gabinete (politica) * izquierdista * pais * eleccion --------------- ----------------------- == Miembro i elekshon == Parlamento Oropeo a wòrdu fundá na 1952; su kompetensianan a wòrdu ampliá varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan pa miembronan di parlamento (MEP); promé ku esei e miembronan tabata bini for di kada estado-miembro di Union Oropeo. E parlamento tin 705 miembro, ku mester oumentá na 720 despues di e elekshonnan oropeo dia [[6 di yüni]] [[2024]]. E ta representa e di dos electorado democratico mas grandi na mundu (despues di Parlamento di India), ku un electorado di 375 mion votadó eligibel na 2009.<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/06/07/AR2009060702402.html |title=Conservatives Post Gains In European Elections |author1=Brand, Constant |author2=Wielaard, Robert |agency=Associated Press |newspaper=The Washington Post |date=8 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref>{{cite news |author=Ian Traynor |url=https://www.theguardian.com/politics/2009/jun/07/eu-elections-social-democrats |title=Misery for social democrats as voters take a turn to the right |work=The Guardian |location=UK |date=7 June 2009 |access-date=17 August 2010}}</ref><ref name="18 new MEPs take their seats">{{cite web |url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |title=18 new MEPs take their seats |publisher=European Parliament |date=10 January 2012 |access-date=14 February 2012 |archive-date=11 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511172955/http://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/content/20120103MUN34829/html/18-new-MEPs-take-their-seats |url-status=dead }}</ref> Kada un di e 27 estado-miembro di EU tin un kantidat fiho di asiento parlamentario, ku ta dependé di e kantidat di habitante. Esaki ta varia for di 6 asiento pa [[Malta]] te na 96 pa [[Alemania]]. For di 1 di febrüari 2020 [[Hulanda]] tin derecho riba 29 di e 705 asiento i pa e termino 2024-2029 esaki lo oumenta pa 31 asiento. Siudadanonan hulandes di [[Reino Hulandes]], irespekto unda nan ta residensiá, tin derecho di voto pa parlamento oropeo; pa residentenan di [[Karibe Hulandes]] esaki a bai na vigor desde aña 2009. E miembronan di parlamento oropeo ta wòrdu eligí kada sinko aña mediante elekshon general direkto i sekreto. Sinembargo, te ku 2019 e partisipashon a baha na kada turno di votashon, for di 65% na 1979 te cu 50% na 2009, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan. For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di parlamento oropeo. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] The Parliament is composed of 705 members (MEPs), due to rise to 720 after the June 2024 European elections. It represents the second-largest democratic electorate in the world (after the Parliament of India), with an electorate of 375 million eligible voters in 2009.[2][3][4] en.wiki:E parlamento ta konstituí pa 720 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Parlament Oropeo a wordu funda na 1952; su kompetensianan a wordu amplia varios biahe, partikularmente na 1993 ku e Tratado di Maastricht i na 2009 ku e Tratado di Lisboa. Desde 1979 tin elekshonnan general direkto i sekreto ku ta tuma luga kada sinku ana, promé ku esei e miembronan di parlamento tabata bini for di kada pais. E parlamento ta konstituí pa 751 miembro, yamá "MEP". Kada miembro ta papia pa un lugá den Oropa, por ehèmpel Paris, Dinamarka òf Sicilia. Tur hende por wòrdu elegi, nan ta wòrdu elehá dor di tur siudadano di Union, e hendenan ku ta siudadano di un pais den Union. Pasobra e MEPnan ta bin di diferente pais, nan ta papia diferente idioma (24 na 2013) den Parlamento. Nan tin un derecho protehá riba e promé idioma (multilingüismo), i Parlamento mester di hopi intérprete. Diferente di otro gruponan internacional di politico, MEP no ta sinta den grupo di pais, pero nan ta sinta banda di personanan ku ta komparti nan ideanan. E dos gruponan mas grandi ta e "Partido Popular Oropeo-Demokratanan Oropeo" i e "Partido di e Sosialistanan Oropeo". Pero e gruponan aki ta traha huntu pa yega na un akuerdo, p'esei nan no ta bringa pa traha un lei si e otro grupo no ta gusta dje. De parlementsleden organiseren zich in fracties i; op basis van een gemeenschappelijke politieke overtuiging en niet op basis van hun land van herkomst. Momenteel zijn er in het Europees Parlement zeven fracties en een aantal 'niet-ingeschreven' leden. De fracties komen voort uit meer dan honderd nationale politieke partijen. E miembronan di Parlamento Europeo ta wordo eligi cada cinco aña via eleccion general. Sinembargo, te cu 2019 e participacion a baha na cada turno di votacion, for di 65% na 1979 te cu 43% na e eleccionnan di 2009. Durante e último elekshonnan Europeo di mei 2019 e partisipashon tabata di 50%, e porsentahe di mas haltu den e último 20 añanan.[1] 2] For di yanüari 2022 Roberta Metsola (EPP) ta e presidente di Parlamento. Sinds 1 februari 2020 telt het parlement 705 zetels, als gevolg van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Alle 27 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. == Reino Hulandes == In de zittingsperiode van 2 juli 2019 tot en met 2024 waren 33 personen afgevaardigden van Nederland in het Europees Parlement. Nederland had aanvankelijk 26 zetels na de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. === Karibe Hulandes === Dit wetsvoorstel breidt in de Kieswet het kiesrecht voor de leden van het Europees Parlement uit tot alle Nederlanders die op de Nederlandse Antillen en Aruba wonen. Aanleiding voor deze wijziging zijn uitspraken van de Raad van State (200404446/1b en 200404450/1b) en het Europese Hof van Justitie (C-300/04) waarin zij stellen dat er mag geen onderscheid mag zijn tussen Nederlanders buiten Europa die nu Europees kiesrecht hebben en Nederlanders in Aruba en de Antillen die dat nu niet hebben. De regel dat Arubanen en Antillianen alleen kunnen stemmen voor het Europees Parlement als zij ooit tien jaar in Nederland hebben gewoond komt te vervallen. Bij de verkiezingen van 2009 konden kiesgerechtigden in Aruba en de Nederlandse Antillen voor het eerst stemmen voor het Europees Parlement. Het aantal geregistreerde briefstemmers nam daardoor aanzienlijk toe, van 15.936 in 1994 en 14.501 in 1999 naar 39.601 in 2009.[23] De opkomst bedroeg onder de geregistreerde Arubanen en Antillianen 77%, aanzienlijk hoger dan de opkomst van 36,8% onder Nederlanders in Nederland.[24] Men bedenke daarbij echter wel dat het totaal aantal inwoners van Aruba en de Nederlandse Antillen in 2009 rond de 330.000 lag,[25] en dat dus maar een klein percentage de moeite heeft genomen zich te laten registreren als kiesgerechtigde. {{Appendix}} [[:Category:Oropa]] [[:Category:Politika]] ---------------------------- * Muhe * Constitucion * Globalisashon * Progaganda * Cancion ---------------------------- '''Pedro Tirso Maria (Tirso) Sprockel''' (☆ [[28 di yanüari]] [[1916]] na [[Kòrsou]] - † [[23 di sèptèmber]] [[2007]] na Kòrsou) tabata un lingwista di [[Kòrsou]] i luchadó di resistensia na [[Hulanda]] durante di [[Di Dos Guera Mundial|Segundo Guera Mundial]]. == Biografia == Tirso Sprockel a nasé dia 28 di yanüari 1916 na Kòrsou. E tabata yu di Isbelia Abbad i Jules Germaan Sprockel. E ta ruman di [[Gerald Sprockel|Cor Sprockel]] i sobrino di [[John Horris Sprockel]], ambos politiko. Na 1931, na edat di 15 aña, el a bai Hulanda pa sigui su estudio na [[Tilburg]]??. Na 1940 el a graduá pa MO-A [[ingles]].<ref name="AD">{{citeer web|url=http://www.norberthendrikse.nl/sprockel.pdf|titel=Tirso Sprockel als verzetsstrijder|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|auteur=Hendrikse, Solange|datum=2020-10-24|bezochtdatum=2024-04-25}}</ref> E guera na Hulanda ta strob'é pa bolbe su isla natal; na 1942 e ta kasa ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg i ta kuminsa un famia. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Na Hulanda su kas a bira un lugá di skondí pa pilotonan hudiu i aliá. Entre otro, den sus aktividatnan di resistensia el a traha huntu ku dos studiante [[Antias Hulandes|antiano]]: [[Boy Ecury]] i [[Delfincio Navarro]]. E kas tabata un eskala riba e ruta di huisio via [[Spaña]] pa [[Inglatera]]. Na 1945 Sprockel ta regresa Korsou i ta bira dosente na Thomas College. Despues di a okupá varios funshon Sprockel a fungi komo inspector di Enseñansa i finalmente a keda nombra direktor di e Departamento di Enseñansa di [[Antias Hulandes]].<ref name="AD"/> E tabatin tambe lasonan estrecho ku diferente fundashon una e tabata forma parti i e direktiva; manera Federatie Antilliaanse Jeugdzorg (FAJ), Stichting Don Bosco, de Katholieke Verkennerij Nederlandse Antillen en de Stichting Culturele Samenwerking ([[Sticusa]]). Sprockel tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G.M. Dudar di Tilburg. Nan tabatin nuebe yu: kuater yu muhé i sinku yu hòmber. Papiamentu Despues di guera, Sprockel a traha komo linguista pa e rekonosementu i estudio di Papiamento. El a publiká hopi buki i ta kofundadó di e dikshonario Papiamentu online. E tabata kasá ku Wilhelmina (Minette) G. M. Dudar (Tilburg, 11 di ougùstùs 1913 - Curaçao, 20 di yüli 1997). Trabou di hóbennan Na 1953 Sprockel a ko-fundá e Federashon di Cuido di Hubentut Antilliano i durante 35 aña el a okupá un funshon di direkshon. E federashon a enfoká riba e trabou di kas den e bario i partikularmente riba e padvinderij i explorashon.[1] 1] Tambe el a traha huntu ku su ruman muhé Aminta Da Costa Gomez-Sprockel pa hobennan ku discapacidat na Kòrsou. Na Kòrsou, na 1986, un sentro di formashon pa hóbennan ku retraso mental a wòrdu nombrá na su nòmber: e Sentro pa Formashon Laboral "Tirso Sprockel". == Honor == Durante su bida Sprockel a risibí varios kondekorashon: Kabayero den [[Orden di Leon Hulandes]] (1983), komander den Orden di St. Silvester[2] (1988) i e plata Vlaamse Gaai (1963),[3] e premio di mas haltu den e mundu di verkennerij. explorashon. Tambe Sprockel a wòrdu nombrá komo Doctor honoris causa na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] pa su dedikashon na [[Papiamentu]]. ==Literatuur== * Tirso Sprockel - ''De groei en bloei van het Curaçaose onderwijs in de 20e eeuw'', essay 1999 ==Externe link== * [http://www.papiamentu.nl Mede door Sprockel opgezette site over het Papiamentu] {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Sprockel, Tirso}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Kòrsou]] [[:Category:Papiamentista]] * Op zondag 6 oktober 1985 zal het sportveld van buurt- centrum Janwe, officieel worden omgedoopt in sportveld Tirso Sprockel. Het buurt- centrum wil op die wijze de heer Sprockel eren voor zijn jarenlange inzet voor metname de formatie van de Curacaose jeugd. De heer Sprockel, die ruim dertig jaar op onderwijs- gebied actief was en ondermeer de functie vervulde van directeur van het departement van Onderwijs, alsmede van President Curator van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, heeft zich volgens de leiding van het buurtcentrum Janwe altijd bijzonder ingezet voor de eugd op het eiland en bekleedde onderandere bestuurs- functies in sociale organisaties als de Verkenners, de Jeugd- centrale en de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. Reden waarom het buurtcentrum- bestuur de heer Sprockel. die momenteel als directeur van Cede Antiy as ten behoeve van particuliere instellingen bemiddelt terzake de financiering van sociaal- educatieve projecten, besloot op deze manier eer te bewijzen. Na afloop van een korte plechtigheid, zullen er die zondag om zeven uur savonds op het sportveld Tirso Sprockel basketball- en volleyball wedstrijden worden gehouden, die voor een ieder, met name jongeren, gratis toegankelijk zullen zijn.<ref>Sportveld Janwé krijgt nam ”Tirso Sprockel”. "Amigoe". Curaçao, 10-09-1985, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643391:mpeg21:p007</ref> * algemeen directeur van Sede Antia (Sentro pa Desaroyo di Antia) tot 1990 * president college curatoren UNA - 1979 * Commandeur in de Orde van St. Sylvester: hij was de eerste Curacaoenaar en de eerste Antilliaan die deze kerlijke erkenning kreeg in 1988.<ref>TIRSO SPROCKEL: NAMENS PROCESSIE AANVAARD Voor eerst Antilliaan onderscheiden met Sylvester orde Mgr. Ellis: met talenten door Sprockel gewoekerd. "Amigoe". Curaçao, 16-06-1988, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 24-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642163:mpeg21:p011</ref> -------------------- Te bewerken naar Papiaments: * [[Lijst van scholen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen op Aruba]] * [[Lijst van politieke partijen in de Nederlandse Antillen]] * [[Lijst van ministers van Economische Zaken van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Economische Ontwikkeling]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Aruba]] * [[Lijst van ministers van Financiën van Sint Maarten]] * [[Lijst van ministers van Justitie van Aruba]] * [[Lijst van Curaçaose ministers van Justitie]] * '''ABBA''' Amateur Baseball Bond Aruba ([[:it:Federazione di baseball di Aruba|it]]) * '''CBF''' Curacao Baseball Federation ([[:it:Federazione di baseball di Curaçao|it]]) ------------------------ == Preparacion Bandera di Aruba== Dia 21 di januari 1976 gobierno insular e tempo ey, a institui un comision di Bandera, cu tabata tin como tarea conseha e Colegio Ehecutivo en cuanto e stipulamento di un bandera Arubano. E comision a consisti di Julio Maduro como presidente, Ronald Donk y Walter van Romondt como miembro y Epi Wever como secretario. Nan tabatin 6 siman pa completa e tarea, caminda un competencia di bandera a wordo anuncia unda comunidad Arubano a activa nan creatividad y yuda crea e bandera. Un total di 693 diseño a wordo presenta. Despues di a presenta su recomendacion na e Conseho Ehecutivo, riba dia 26 di februari 1976 a selecciona 3 diseño caminda Sarah Bollinger asesora pa Whitney Smith, un experto den diseño di bandera, a traha un diseño nobo pa Aruba. E comision a bolbe presenta e recomendacion, mas detaya aki, riba dia 8 di maart 1976, cual recomendacion a ser discuti den e reunion interno di e Conseho Legislativo, teni riba dia 8 di maart 1976; A DICIDI: ----------- == Gabinete Mercelina == Partido PFP den un komunikado di prensa ta konfirmá ku porfin e proseso di formashon a yega den e etapa ku ta trahando e dekretonan pa nombra e 7 ministernan nobo huntu ku e minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. E kandidato pa promé minister enkargá ku Asuntunan General ta [[Luc Mercelina]] (URSM). [[Veronica Webster]] (URSM) ta kandidato pa minister di Salubridat Públiko, Desaroyo Sosial i Labor i [[Grisha Heyliger-Marten]] (DP) ta kandidato pa minister di Turismo, Asuntunan Ekonómiko i Telekomunikashon. [[Marinka Gumbs]] (DP) ta kandidato pa bira minister di Finansa, [[Raeyhon Peterson]] (PFP) ta kandidato pa bira Minister di Bibienda Popular, Planifikashon Urbano i Medio Ambiente, [[Christophe Emmanuel]] (NOW) ta kandidato pa bira minister di Edukashon, Kultura, Hubentut i Deporte i Lyndon Lewis NOW) ku ta kandidato pa bira minister di Hustisia. [[Patrice Gumbs]] (PFP) i [[Gracita Arrindell]] (URSM) ta kandidatonan pa minister plenipotensiario i minister plenipotensiario suplente na Den Haag. Pa NOW Claudius Buncamper lo drenta parlamento pa remplasá Emmanuel, pa URSM Richinel Brug lo remplasá Mercelina i pa DP Viren Kotai lo remplasá Heyliger-Marten. --------------------- {{Databox}} '''Parlamento di e teritorio Kòrsou''', ofisialmente ''Staten van het gebiedsdeel Curaçao'' i abreviá ''Staten van Curaçao'') tabata entre 1937 i 1949 e órgano representativo di e pueblo i konseho legislativo di e teritorio Kòrsou, konsistiendo di e seis isla [[Kòrsou]], [[Aruba]], [[Boneiru]], [[Sint Maarten]], [[Sint Eustatius]] i [[Saba]]. E órgano tabata konsistí di 10 miembro elegi i 5 miembro nombrá i tabata e susesor di e [[Konseho Kolonial]] i predesesor di [[Parlamento di Antias Hulandes]]. == Nomber == Ku e revishon di e konstitushon hulandes na 1922, e término 'kolonia' a keda eliminá fo'i konstitushon. No tabata te 23 di aprel 1936 ku keda kla ku e leinan pa adapta e organisashon estatal den e parti karibense di [[Reino Hulandes]]. Asina, e aña ei e nòmber [[Kòrsou i Dependensianan]] a wòrdu remplasá pa Teritorio di Kòrsou i riba 1 di aprel 1937 e Konseho Kolonial a bira e Parlamento di Kòrsou. == Konstelashon == Pa e konstelashon di e parlamento nobo a skohe un modelo kombiná, konsistiendo di 10 miembro elegí i 5 nombrá. 1] E miembronan elegi tabata ser elegí direktamente dor di e votadornan a base di e reglanan elektoral di Kòrsou di 1937. E miembronan nombrá tabata wòrdu nombrá dor di e Gobernador despues di a konsulta ku e Konseho Ehekutivo. Tambe e gobernador tabata nombra e presidente di parlamento. Algun nombramentu a wòrdu konsiderá komo nombramentu korektivo, pasobra e personanan tabata para na banda di e gobernantenan. == Repartishon di asiento == Pa promé biaha tambe a introdusí un repartishon pa isla di e asientonan di e miembronan elegi. Esaki a keda reparti den 6 asiento pa Kòrsou, 2 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i [[Islariba]]. Na 1946, despues di protesta di Aruba esaki a kambia den 5 asiento pa Korsou, 3 pa Aruba i 1 kada un pa Boneiru i Islariba. == Elekshon == Bou di e sistema elektoral kombiná aki e tuma lugá tres elekshon: 20 di desember 1937, 17 di november 1941 (elektorado di 3897 persona) i 5 november 1945 (elektorado di 6251 persona).[12][13] E parlamento a wordu konstitui komo lo siguiente: {| class="wikitable" style="text-align:left;" !colspan=1 rowspan=2 style="color: gray"|&nbsp;Miembro !colspan=4 style="color: gray"|&nbsp;Periodo parlamentario 1938-1942 |- ! rowspan="1" style="color: gray"|&nbsp;Repartishon ! style="color: gray"|&nbsp;Nòmber ! style="color: gray"|&nbsp;Partido ! style="color: gray"|&nbsp;Remarke |- | rowspan="10" style="color: gray"| Elegí | rowspan="6" |Curacao | [[Moises Frumencio da Costa Gomez|Moises da Costa Gomez]]|| rowspan="3" |CKP || |- | Ernesto Cecilio Martijn || |- | Adolphe Desertine || |- | J. Capriles || rowspan="2"|lijst Capriles-Rustige || |- | J. Rustige || |- | Willy Maal ||lijst Jonckheer-<br/ >Suarez-Maal || |- | rowspan="2"| Aruba | Jacobo Arends || rowspan="2"|Katholieke partij Aruba || |- | Jean M. de Cuba || |- | rowspan="1"| Bonaire | John de Jongh || CKP || |- | rowspan="1"| Bovenwinden | W.R. Plantz || || |- | rowspan="5" style="color: gray"| Benoemd | rowspan="5" |Curacao | [[John Sprockel]]* || || benoemd statenvoorzitter |- | Isaac Capriles || || |- | Salomon Alfred Senior || || |- | Carel Nicolaas („Cai") Winkel* || || |- | Ph. Bichon van IJsselmonde* || ||na 1940 remplasa pa F. Vromans. |- |} *) oudlid Koloniale Raad {{Appendix}} [[:Category:Karibe Hulandes]] ---------------------------------------------- {{Variante|a}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Anouk Balentina | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] | occupation = hurista, activista y ambientalista | party = }} '''Anouk Balentina''' (☆n. [[1 di desèmber|1 di december]] [[1979]] na [[Aruba]]) ta un hurista, activista di derecho humano i ambientalista [[Aruba]]no. == Bida == Anouk Balentina a nase i lanta den bario di [[Parkietenbos]].<ref>[https://dossierkoninkrijksrelaties.nl/2023/01/30/open-brief-aan-de-koning/ Open brief aan de Koning]. Dossierkoninrijksrelaties.nl (30 di januari 2023)</ref> Desde un edad hoben ela cuminsa sigui di cerca e desaroyonan rond di e dump di Parkietenbos.<ref>http://magazine.xclusivomagazine.com/2002-april-magazine-aruba#!entrevista-anouk-balentina-457</ref> Na 2020 Balentina ta entama un caso sumario pa ordena pa para establecimento y testmento di e incinerator na Parkietenbos inmediatamente.<ref>[https://awemainta.com/wp-content/uploads/2022/07/awe1907.pdf Caso incinerator Parkietenbos: ciudadano ta bolbe gana caso contra gobierno], Awemainta (19 di juli 2022)</ref> Balentina hunto cu 80 otro, a protesta contra e concepto di e permiso di molester pa por opera e incinerator na Parkietenbos. Sinembargo gobierno a dicidi di otorga e permiso aki dia 23 di december 2020 ---------------------- https://kennisplatform.wikimedia.nl/artikelen/schrijven/hoe-vertaal-ik-een-artikel-uit-een-andere-taal-met-de-vertaaltool/ https://www.wikimedia.nl/wp-content/uploads/2021/06/Schrijven_voor_Wikipedia.pdf * Template:Página Prinsipal Actual --> rubrika "Aktual"" riba pagina principal * Template:Página Prinsipal Idioma dicho --> rebrika "Dicho" * Template:Página Prinsipal Articulo destaca ------------- {{Databox}} {{Variante|a}} {{Databox}} '''Dr. Horacio E. Oduber Hospital''' (HOH) ta un [[hospital]] general di tamaño mediano na [[Aruba]]. E ta situa nortwest di e [[kapital|capital]] [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], den e zona di Eagle unda antes tabata lokalisa [[Arend Petroleum Maatschappij]]. E hospital, cu ta hiba e nomber di e medico Arubiano, Horacio Oduber, a cuminsá funciona cu 187 cama fin di aña 1976. El a wordo oficialmente inaugura dia [[5 di mart]] [[1977]] den presencia di Wilhelm de Gaay Fortman, minister di Asuntonan Antiano di [[Hulanda]].<ref>{{Citeer nieuws|url=https://delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010639094:mpeg21:a0065|titel=Gedeputeerde Leo bedankt Nederland en bisdom. Ziekenhuis onder zware politiebewaking geopend|werk=[[Amigoe]]|datum=1977-03-07|bezochtdatum=2024-02-22}}</ref> Actualmente e hospital ta dispone di 320 cama y tin mas di 1000 persona emplea. E maneho ta den man di fundacion ''Stichting Ziekenverpleging Aruba''.<ref>[https://www.arubahospital.com/about-hoh/board-of-directors/ Board of Directors], Website oficial HOH</ref> HOH ta afilia na ''[[Dutch Caribbean Hospital Alliance]] (DCHA)'', un organisacion cooperativo di hospitalnan den [[Karibe Hulandes|Caribe Hulandes]].<ref>{{nl}}[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/02/10/oprichting-ziekenhuiscooperatie-dutch-caribbean-hospital-alliance-een-feit Oprichting ziekenhuiscoöperatie “Dutch Caribbean Hospital Alliance” een feit], Rijksoverheid (10 di februari 2021)</ref> == Historia == Horacio Eulogio Oduber (1862-1935) tabata e prome dokter Arubiano y tabatin su consultorio na cas den Wilhelminastraat.<ref name="Ancho">{{Citeer web|url=http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|titel=Historische figuren: Horacio Oduber|werk=Historiadiaruba.aw|datum= |bezochtdatum=1 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230802180232/http://www.historiadiaruba.aw/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=65|archiefdatum=2023-08-02}}</ref> E dokter tabata wordo paga solamente cu mercancia y tabata haña cuminda pa su cabay. Hopi hende a muri pa motibu di infeccion, virus o malesa desconoci na e momentu ey. Segun un estimacion, na 1910 tabatin mas o ménos 8.000 habitante riba e isla. Mayoria di nan tabata trahadonan di cunucu ku tabatin menos recurso financiero. Como cu no tabatin un hospital na e momentu ey, e dokter tabata trata e pashentnan na su cas.<ref name="Ancho"/> E operacionnan necesario, incluyendo amputacionnan, tabata wordo ehecuta solamente dor di suministra hopi rum pa motibo di falta di anestesia. Na 1920 e "San Pedro de Verona", a keda funda pa soeurnan catolico (Dominicanessen) na 1920. [[File:BNA-DIG-HARTOG-CAHA-001-014-008.jpg|thumb|left|Cas di dokter Horacio Oduber na Wilhelminastraat en frente di e kerki protestant (1907)]] [[File:Voormalig ziekenhuis San Pedro de Verona.jpg|thumb|220x220px|left|Entrada di San Pedro de Verona]]Despues di apertura di e hospital nobo na 1977 a converti San Pedro hospital den un cas di cuido. Desde seramento di hospital di [[Lago Oil & Transport Company|Lago]] na 1985 HOH a keda e unico hospital na Aruba pa un poblacion di alrededor 120.000 habitante.<ref>{{nl}}[http://www.skipr.nl/actueel/id2829-vumc-versterkt-band-met-arubaans-ziekenhuis.html VUmc versterkt band met Arubaans ziekenhuis], 4 di december 2009</ref> Na september 2014 a inicia un proyecto di renovacion y expansion di e hospital, uno di e proyectonan di construccion mas grandi den historia di Aruba. E proyecto ta ensera lantamento di un edificio nobo di seis piso separa di e edificio existente di cinco piso.<ref>[http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/news/latest-news/2064-renovatie-en-nieuwbouwplannen-van-het-horacio-oduber-hospitaal-hoh Renovatie- en nieuwbouwplannen van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH)]</ref> Esaki ta inclui un cas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio existente cu ta mehora privacidad y servicionan pa pashent den un ambiente moderno. Trabounan di e fase final di e proyecto a reanuda fin di 2023 despues cu un disputa entre partidonan a para e construccion na 2022. == Servicionan == Dr. Horacio E. Oduber Hospital ta conta cu 320 cama y mas di 1000 empleado cu ta atende mas di 16.000 pashent pa aña. E tin un plataforma pa helicopter pa ricibi pashent cu ta jega cu helicopter di polis o helicopter militar. E hospital ta dispone di tur specialidad basico y algun super specialidad. E tin un departamento di emergencia (eerste hulp) cu ta trata mas o menos 55.000 pashent pa aña. Tin un centro di trauma nivel III disponibel, como tambe un departamento combina cu ta inclui cuido intensivo/cuido mediano/cuido coronario (curason) cu 12 cama, clinica di hemodialyse, tres departamento di psychiater, cinco sala di operacion, banco di sanger, clinica pa trata dolor, centro di oncologia pa tratamento durante dia (dagbehandeling), cuido di enfermo pa dia (dagverpleging), clinica pa trata herida, policlinica interno y externo, departamento pa parto, post di dokter di cas, departamento di fisioterapia y rehabilitacion, tres departamento pa investigacion di diagnostica, diferente laboratorio, botica di hospital, camber di caterisacion di curason, shete departamento pa cuido di enfermo, departamento di servicio pa maternidad, departamento pa mucha, camber di couveuse y diferente otro servicio facilitario.<ref>[https://www.overheid.aw/informacion-tocante-servicio/cuido-y-salud-sub-topics_47801/item/hospital-dr-horacio-oduber-hoh_41386.html Hospital Dr. Horacio Oduber (HOH)], Gobierno di Aruba website oficial</ref> Fuera di residente i turista local HOH tambe ta ricibi regularmente pashent for di hospital mas chikito den e region, manera for di [[Boneiru|Bonaire]] y Isla Riba. Ora cu no tin cama den cuido intensivo of couveuse ta manda pashent for di [[Kòrsou|Corsou]] pa Aruba. == Galeria == <gallery widths="200" heights="200"> Oduber Hospital 21 30 49 855000.jpeg|Compleho di Horacio Oduber Hospital Oduber Hospital 21 30 42 124000.jpeg|Entrada principal di e hospital Oduber Hospital 21 31 33 124000.jpeg|Fachada di edificio B </gallery> --------------------- Dr. Horacio E. Oduber Hospital (HOH) ta un hospital general di tamaño mediano na Aruba E edificio di hospital ta situa na nordwest di e capital Oranjestad, unda cu antes tabata lokaliza Arend Petroleum Company na Eagle. E hospital aki di 187 cama ta recibi su prome uso na final di anja 1976. Dia 5 di maart 1977, a tuma luga e apertura oficial den presencia di e Ministro Hulandes De Gaay Fortman. Na september di 2014, a cuminsa cu e proyecto di expansion y renovacion di e hospital, uno di e proyecto di construccion mas grandi den historia di Aruba. Esaki ta inclui un kas di cama nobo, un sala di emergencia tres biaha mas grandi, un clinica externo nobo pa specialistanan y renovacion di e edificio. Esaki ta mehora privacidad y servicionan pa paciente den un ambiente moderno. Fase final di e proyecto aki lo sigui despues cu e problema entre parti a haci cu construccion a wordo para na 2022. Horacio Oduber Hospital ta forma parti di Dutch Caribbean Hospital Alliance (DCHA) hunto cu otro hospitalnan den Caribe cu ta parti di Reino Hulandes. Aliansa y colaboracion ta inclui e laboratorio di pais di Curacao (ADC), streeklab Haarlem, University Medical Center Utrecht (UMCU), Erasmus Medical Center (EMC), Radboud University, Vrije Universiteit Amsterdam (VU), Maastricht University, Xavier University, Thomas Moore na Belgica y hospitalnan partner na Colombia. Por lesa mas tocante e hospital na aña 2023 den e broshura di di 2da edicion yama NOS SEMPER T'EY. ------------------- '''E Konstitushon di Sint Maarten''' (na [[ingles]]: Constitution of Sint Maarten; [[hulandes]]: '''Staatsregeling van Curaçao''') ta e areglo legal konstituyente di pais [[Sint Maarten]], ku ta forma parti di [[Reino Hulandes]]. E ta e ley mas altu di Kòrsou i ta regla kon e pais ta organisá y ta wòrdu goberná. Eiden ta indiká e órganonan di gobernashon, nan tarea- i kompetensianan == Historia == E Regla di Estado di Sint Maarten a keda aprobá unánimamente pa e [[Konseho Insular]] dia 21 di yüli 2010.[1] 1] E Regla di Estado di Sint Maarten a drenta na vigor dia 10 di òktober 2010, despues di e desmantelashon di Antillas Hulandes i e kreashon di e pais independiente Sint Maarten. E Regla di Estado ta subordona legalmente na e Constitucion di Reino Hulandes y e Statuut pa Reino Hulandes. E konstitushon a drenta na vigor dia [[10 di òktober]] [[2010]], ora ku Antias Hulandes a keda desmantelá. == Contenido === E Regla di Estado di Sint Maarten tin e siguiente kapítulonan: Tereno i unidat * Derecho Fundamental * Gobièrnu i e minister mandatario E Estadonan * Konseho Konsultivo, Korte General di Kontroles, Ombudsman i koleganan di konseho permanente * Lejislashon i gobernashon * Hustisia, Ministerio Públiko i Polis Disposishonnan final Finalmente, e reglanan di estado ta kontené un kantidat di artíkulonan adishonal. E contenido di Constitucion ta como lo sigiuente: * Capitulo I - Derecho Fundamental * Capitulo II - Gobierno * Capitulo III - [[Parlamento di Aruba|Parlamento]] * Capitulo IV - Conseho di Consulta, Camara di Control General y colegio permanente di conseho * Capitulo V - Legislacion y Gobernacion * Capitulo VI - Husticia y poder hudicial * Capitulo VII - Disposicion final {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Staatsregeling van Sint Maarten}} {{References}} }} [[:Category:Gobièrnu]] [[:Category:Sint Maarten]] == Mira tambe == * [[Antias Hulandes]] * [[Disolucion di Antia Hulandes|Disolushon di Antias Hulandes]] ---------------------------- zie encyclopedia NA/CUR '''Raad van State di Reino Hulandes''' (papiamento: Conseho di Estado) ta un di e entidadnan consultativo mas halto den Reino Hulandes. , ancra den C di The '''Council of State''' ({{lang-nl|{{Audio|Nl-Raad van State.ogg|Raad van State}}}}) is a [[constitution]]ally established advisory body in the [[Netherlands]] to the [[Cabinet of the Netherlands|government]] and [[States General of the Netherlands|States General]] that officially consists of members of the royal family and Crown-appointed members generally having political, commercial, diplomatic or military experience. It was founded in 1531, making it one of the world's oldest still-functioning state organisations.<ref>{{cite web|url=http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|title=The Council of State|access-date=2013-02-02|archive-date=2013-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115200809/http://www.raadvanstate.nl/the_council_of_state/|url-status=dead}}</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Raad van State}} {{References}} }} [[:Category:]] --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =65395301|titulo=Sababank}} {{References}} }} [[Category:Karibe Hulandes]] {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Jacob Wit}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wit, Jacob}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Antias Hulandes]] -------------------- Suggesties Gender Gap Challenge (nl.wiki): Esmee Winkel (11/1)- Philomena Wong - Grace Bareno? - Rina Penso - Deborah Jack (en.wiki) --------------------- '''Aanmaken''': * {{CUW}} : [[Medardo de Marchena]] - [[Manuel Fray]] - [[Joseph Sickman Corsen]] - shon Win Hoyer - Jan Gerard Palm - [[Yandi Paula]] - [[Mongui Maduro]] - [[Gibi Basilio]] - [[Jose Capricorne]] - Plaza hotel curacao (en.wiki) - [[Chin Behilia]] - [[Rene Römer]] - [[Paul Comenencia]] * {{ABW}} : [[Lista di gezaghebber di Aruba]] (nl.wiki) - [[Chiara Petrocchi]] (taekwondo) - [[Kanisha Sluis]] (en.wiki) - Akisha Albert (en.wiki) - * General: [[Etnografia]] - [[Seramika]] - [[Leonel Messi]] (ht.wiki) - [[gobiernu]] - politiko - konstitushon - estado - pais? - [[Madurodam]] * nl.wiki: Nederlands Caribisch Soortenregister (Dutch Caribbean Species Register) - Casearua tremula (Palu di Boneiru of Kenepa spirito) * no.wik: Shete Boka nasjonalpark - * en.wiki: Bandariba '''Verbeteren/aanvullen''': * [[Coca-Cola]] - [[Skandinavia]] - [[Rastafari]] - [[Guera Friu]] - [[Yuana]] - [[Jazz]] - [[One Piece]] - [[Nydia Ecury]] - [[Boven Bolivia]] / Plantage Bolivia (bnn/vara joop) - [[Guillfred Besaril]] (https://24ora.com/geoffrey-wever-gobierno-a-tuma-e-paso-corecto-den-caso-di-guillfred-besaril/) == Curaçao == # December 1, 1796: [[Johann Lauffer]] overthrows Jan Jacob Beaujon as governor.<ref>{{cite book|url=https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/cura%C3%A7ao-in-the-age-of-revolutions-1795-1800 |title=Curaçao in the Age of Revolutions, 1795–1800 |chapter=The Patriot coup d’état in Curaçao, 1796| last1=Fatah-Black |first1=Karwan| publisher=[[KITLV]] |location=Leiden|year=2011|isbn=978-90-6718-380-2|page=123}}</ref> ----------- == Historia di ATA == Den decada 20, economia di Aruba tabata conta cu un pilar economico dependiente di Refineria Lago. Despues di Guera Mundial II, despues cu turismo y biahe a cuminsa bira mas popular, a cuminsa mira e posibilidad pa explora e sector di turismo na Aruba. Cu establecimento di Aruba Tourist Commission, consistiendo di diferente comerciante local, a percura pa un plan pa expansion di infrastructura pa por acomoda e necesidad di e bishitante. Den cara di adversidad, Aruba a cambia su enfoke pa turismo, resultando den desaroyonan y proyectonan importante. Na aña 1953 Aruba Tourist Commission a cambia di maneho y a sigui bou di nomber di Aruba Tourism Bureau. Aki ta caminda cu a conoce gran baluartenan den historia di e industria di turismo caminda cu Aruba por a conta cu un sector turistico evoluciona, caminda a percura pa reforsa economia local y fomenta intercambio cultural. Aruba Tourism Bureau a conta cu un temporada entre aña 1953 te cu 1985, danki na maneho di directornan Michael Kuiperi, sigui pa Odulio Bertrando ‘Beti’ Arends y finalmente Roderick ‘Rory’ Arends. Na aña 1985, Aruba Tourism Bureau a hiba un transformacion y a bira Aruba Tourism Authority, bou di guia di Remigio Wever, Jan van Nes y Myrna Jansen-Feliciano, kendenan a percura pa un maneho di turismo duradero durante temporada stabiel y durante temporada di desafio.<ref>https://awemainta.com/wp-content/uploads/2024/02/AM240221.pdf Ta rindi honor na tur ex-director di Aruba Tourism Bureau y Aruba Tourism Authority], Awemainta (21 di februari 2024) </ref> * Ronella Croes, CEO di ATA desde 2010? {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1159849385|titulo=Spoken word}} {{References}} }} [[:Category:Musika]] ------------------ * [[:en:Wikipedia:Administrators' reading list]] * https://nl.wikibooks.org/wiki/Handboek_MediaWiki * https://translatewiki.net {{NPOV language}} {{Refimprove}} {{stub}} -------------------------- == Hooiberg == Na 1988 a embeyece '''Hooiberg''' pa convirtie esaki den un atraccion turistico: a renoba e trapi cu ta inclui 4 plataformanan na diferente nivel, por ehempel na 70 m i 110 m di haltura, pa descansa i saca potret, i a instala 50 luga di parkeo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642486:mpeg21:a0078|titel=Hooiberg wordt toeristenoord|werk=[[Amigoe]]|datm=1987-08-20|bezochtdatum=2022-11-15}}</ref> De regering heeft plannen om de Hooiberg aantrekkelijk te gaan maken en tot toeristenplek te ontwikkelen. Tijdens zyn recente bezoek is minister drs Jan de Koning ermee akkoord gegaan met goedkeuring van een bedrag van 305 duizend florin om dit project te kunnen uitvoeren. De Hooiberg zal een geheel nieuwe trap krijgen met handsteun en een plek om uit te rusten. Beneden komt een parkeerplaats voor ongeveer vijftig auto's, en een platform in de vorm van een klein park met lokalen voor de verkoop van frisdrank, eten en souvenirs. Op de trap op zeventig meter hoogte, komt een terras waar men kan uitrusten en door middel van een telescoop over Aruba kan kijken. Een tweede terras met telescoop volgt op 110 meter hoogte. Er volgen hierna nog twee terrassen voordat men het hoogste punt van de Hooiberg heeft bereikt. Het Hooiberg-project dossier is bijna klaar en verwacht wórdt, dat werkzaamheden aan de trap medio november dit jaar zullen beginnen. Het Hooibergproject is afkomstig van Planafdeling Bouwkunde architecten bureau, van Publieke Werken. Na 2022 a anunsia un proyecto pa renova e facilidadnan existente, embeyece e atraccion i agrega un mirador riba e top di e sero. Na aña 2022 Ministro di Turismo Dangui Oduber a anuncia un projecto pa embeyesamento di Hooiberg.[1] Aruba Tourism Authority (ATA) y Tourism Product Enhancement Fond[sic] (TPEF) lo funda e projecto. E prome fase lo wordo funda pa TPEF y ta incera e renobacion di e trapinan y hutnan riba Hooiberg. ATA lo funda e segundo fase di e project caminda un punto di observacion lo ser construi na e punto mas halto di e sero dunando bishitantenan un bista di 360-grado di Aruba. Artistanan local lo provee un toque artistico cu obra di arte di mosaico. --------------- '''Jay Bryant Haviser''' (21 di november [[1955]] na ... ) ta un arkeologo merikano. NAME: Jay Bryant HAVISER Jr. BIRTHPLACE: Bartow, Florida, U.S.A. BIRTHDATE: November 21, 1955 MARITAL STATUS Re-married Nov. 27, 2008, to Ilene J. Rosalina (Curaçao) CHILDREN 2 children 2 step-children (all born on Curaçao) RESIDENCE: Opal Road #1, Pelican, St. Maarten, Dutch Caribbean. tel.1721-544-4154 / cell 1721-524-1155 OFFICE: SIMARC Archaeological Center, A.T. Illidge Road #117, Madame Estate, St.Maarten, Netherlands Caribbean tel./fax. 1-721-542-0201 E-mail: jhaviser@hotmail.com DUAL NATIONALITY: Netherlands / U.S.A. Awards 1996 Cola Debrot Prize for Science (Curaçao/Netherlands Antilles) 2008 Ridder in de Order van Oranje-Nassau (Knighthood), decoration from Her Majesty Queen Beatrix of the Netherlands 2008 Lifetime Environmental Achievement Award (St. Maarten) IslandVision Fd 2009 Culture Time Person of the Year Award for 2008 (St. Maarten), PJD2 Radio 2013 Paul Harris Fellow Award, Rotary International, Mid-Isle Chapter St. Maarten ------------------ '''Madurodam''' is een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[Miniatuurpark|miniatuurstad]] in [[Den Haag]] op een [[Schaal (verhouding)|schaal]] van 1 op 25,<ref>De Erasmus- en van Brienenoordbruggen zijn gebouwd op de grotere schaal van 1:12. Op 1:25 zou men er niet overheen kunnen lopen.</ref> geopend op [[2 juli]] [[1952]] aan het George Maduroplein. Dit toeristische [[attractiepark]] trekt jaarlijks circa 600.000 betalende bezoekers.<ref>Op [https://web.archive.org/web/20160312195102/http://nieuws.nl/algemeen/20130108/meer-bezoekers-voor-madurodam/ nieuws.nl] meldt het park zelf 739.000 over 2013, een stijging van 36% ten opzichte van 2011. Omgerekend zouden er dat laatste jaar dus rond de 550.000 geweest moeten zijn. De organisatie spreekt min of meer standaard van 1 miljoen per jaar, een cijfer dat door ''[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3486389/2013/08/03/1-miljoen-bezoekers-trok-Madurodam-het-afgelopen-jaar.dhtml Trouw]'' wordt gemeld over 2013. Er bestaan geen andere cijfers dan die door het park zelf verstrekt worden.</ref> Het park beslaat een totaaloppervlak van 62.630 m². De gebouwde stad zelf meet 17.630 m². De miniatuurstad heeft veelal als inspiratie gediend voor de bouw van diverse attractieparken wereldwijd zoals [[Legoland Billund]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|titel=nieuws|bezochtdatum=2020-10-24|werk=www.miniland.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201027034227/http://www.miniland.nl/Nieuws/Artikelen/121117%20legoland%20billund%2050%20geschiedenis.htm|archiefdatum=2020-10-27|dodeurl=nee}}</ref> en het [[Disneyland Park (Anaheim)|Disneyland Park in Anaheim]].<ref>{{Citeer boek|titel=Walt Disney's Disneyland|auteur=Nichols, Chris, 1971-|medeauteurs=Nichols, Charlene (Archivist),|url=https://www.worldcat.org/oclc/1018083433|plaats=[Köln, Germany]|ISBN=978-3-8365-6348-2}}</ref> Het is genoemd naar [[George Maduro]], een [[Curaçao (hoofdbetekenis)|Curaçao]]se student die zich tijdens [[Duitse aanval op Nederland in 1940|de meidagen van 1940]] als [[cavalerie]][[officier]] onderscheidde in [[Duitse aanval op Nederland in 1940#De slag om de residentie|de slag om de residentie]], en in februari 1945 in concentratiekamp [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] overleed; zijn ouders schonken het beginkapitaal voor het project, dat door de familie Maduro wordt beschouwd als monument voor hun enige zoon.<ref>[https://www.madurodam.nl/nl/organisatie/geschiedenis/ ''Wie was George Maduro?''], madurodam.nl</ref> ---------- == Aloe == Aloe na Aruba, Bonaire y Sentebibu na Corsou y Boneiru. === Islanan ABC === Sintebibu heeft dikke, vlezige bladeren, sappig en veel slijn bevattend. Aloe werd op Aruba en Bonaire aangeplant in verband met betekenis in de farmaceutische industrie. <ref>Encyclopedie van de Nederlandse Antillen, H. Hoetink (1969)</ref>Aloe werd in 1836 door gezaghebber Baron van Rader op Curacao als gouvernementscultuur geintroduceerd. De plant is uitgesproken kalkminnend. De jonge uitlopers (siboys, semina) worden in de droge tijd uitgezet. Na 2-3 jaar kan men de dikke bladeren afsnijden en laten staan in lekbakken plaatsen waarna het sap in koperen ketels wordt ingedampt en verhard tot aloehars. De hars uit Aruba en Bonaire werd voornamelijk naar de Verenigde Staten uitgevoerd. De aloeplant wordt al sinds midden 1800 op Aruba verbouwd. Het klimaat en de droge grond lenen zich bij uitstek voor de aloeteelt. De plant doet het hier heel goed: de Arubaanse aloe heeft een aloenegehalte van 22 %, terwijl het gehalte van de aloe in de rest van de wereld ten hoogste 15% bevat.<ref name="Aloe">[http://www.historiadiaruba.aw/index.php@f13option=com_content&task=view&id=46&Itemid=32 Aloe/Mon Plaisir], Historia di Aruba</ref> De grootste bloei van de aloe-cultuur maakte Aruba door onder gezaghebber Jan Helenus Ferguson (1866-1871). De weg door de aloevelden vanuit de stad werd dan ook naar hem genoemd. In de 19e eeuw werd ook een aloeplantage aangelegd in Socotoro; Socotoro is vermoedelijk vernoemd naar het eiland Sokotra of Socotora, destijds een Brits eiland in de Indische Oceaan voor de kust van Yemen. Dat eiland ligt op dezelfde lengtegraad als Aruba en daar wordt ook aloe verbouwd. De legende wil dat Alexander de Grote op aanraden van Aristoteles dit eiland veroverde voor de aloe die hij gebruikte om de wonden van zijn soldaten te genezen. Op de aloeplantage Mon Plaisir van de Fransman Louis Bazin verrees begin 1900 een voor die tijd moderne stoomkookinrichting. Aruba was in de 19e eeuw de grootste leverancier van aloehars, die voornamelijk werd gebruikt voor de productie van laxerende middelen. De aloehars werd naar het buitenland geexporteerd, voor het merendeel naar New York, maar ook naar Hamburg en naar Londen. De hars uit de Antillen (destijds `Curacaose` genoemd) was een van de beste ter wereld en duurder dan de andere soorten op de markt. Het aandeel van Aruba in de `Curacaose` export was ruim 90%. In de economie van de tijd voor de komst van de olie-industrie betekende de aloe een redelijke bron van inkomsten, vooral voor de kleine cunucero. In tijden van werkeloosheid (de droge tijd) was de aloteelt een goede bron van bestaan. Begin 1900 werd het eerste wetenschappelijk onderzoek op de aloeplant verricht. Daarbij werd de genezende werking van aloe op verbranding door zonnestraling en andere brandwonden onomstotelijk bevestigd. Door de komst van de olie-industrie veranderde er veel op de arbeidsmarkt op Aruba en raakte de aloeteelt wat op de achtergrond. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de aloecultuur weer hervat. In 1949 richtte Casey Eman de eerste aloefabriek van Aruba op, onder de naam Aruba Aloe Products Company. Destijds werden de aloesappen plaatselijk bewerkt tot aloene en verscheept naar de Verenigde Staten. De productie van Arubaanse aloe bedroeg in 1951 ongeveer 15.000 pond oftewel 30% van de totale wereldopbrengst. Na het indampen van het harssap in open koperen potten van ca. 200 liter was het aloe-product klaar voor export voor vooral de geneeskundige en cosmetische industrie in USA en Europa. Aloe-industrie op Aruba was toentertijd een vuil en zwaar lichamelijk werk met een schraal loon voor haar seizoen-arbeiders. Aruba werd een van de grootste aloeproducenten van de wereld wegens de goede kwaliteit aloe.<ref name="Aloe"/> Conoci na Aruba tabata e plantage di aloe di Mon Plaisir y Sividivi. aloë-cultuur, die op Bonaire en Aruba veel voorkomt, maar waarvan op het eiland Curacao maar twee aanplantingen op eenigszins ruime schaal bestaan). Rond 1850 werden er enkele aloe plantages op Aruba gesticht die tot 1868 door het gouvernement geexploiteerd werden. Hierna kwam de aloeteelt in particuliere handen. ==== Uzo ==== Ta come of bebe e blanco di aloe pa problema di artritis, diabetes, tosamento y ulcera na stoma. Tambe por hunta e blanco riba curpa y cuero pa kita dolor of trata un herida of kemadura. Tambe sa laba cabey cune. Algun gota di e zeta geel of juice di aloe mescla cu awa ta bon pa un purgashi di e curpa. Pa problema di cuero, manera carpata, of di digestion di animalnan domestico tambe ta uza e likido di aloe.<ref>Remedinan di tera, Grupo di Noord, 2010</ref> Bij het beschilderen van buitenmuren worden gesneden aleobladeren in de waterverf gedaan. {{Appendix}} -------------------- '''Francesco Corallo''' ([[Catania (stad)|Catania]], [[Italië]], [[1960]]<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|titel=La vita d'azzardo di Francesco Corallo tra il padre boss e l'entourage di Fini|bezochtdatum=2018-10-14|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2013-08-04|werk=La Repubblica|uitgever=|taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728155350/https://www.repubblica.it/cronaca/2012/05/30/news/la_vita_d_azzardo_di_francesco_corallo_tra_il_padre_boss_e_l_entourage_di_fini-64287400/?refresh_ce|archiefdatum=2020-07-28}}</ref>), ookwel bekend als “King of the Slots”,<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-claims-his-phone-was-hacked-on-orders-of-italy-and-the-netherlands |titel=Corallo claims his phone was hacked on orders of Italy and the Netherlands |datum=18 januari 2022 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |taal=en}}</ref> is een [[Italië|Italiaans]]-[[Nederland|Nederlands]]<ref name=":3" /> [[zakenman]] en [[Casino (gokken)|casino]]-eigenaar op het [[Caribische eilanden|Caribische eiland]] [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]].<ref name=":5" /> == Levensloop == Corallo bezit diverse casino's, waaronder drie in Sint-Maarten<ref>{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |titel=Corallo will rebuild Starz Casino in Cupecoy |datum=2018-01-19 |bezochtdatum=2019-12-19 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://stmaartennews.com/business/corallo-will-rebuild-starz-casino-cupecoy/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> en daarnaast ook in Santo Domingo en [[Panama (land)|Panama]]. Voorheen bezat hij ook een gokgelegenheid in [[Curaçao]], maar daar verloor hij zijn licentie nadat zijn naam boven kwam drijven in de praktijken rondom [[Gerrit Schotte]].<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |titel=English/Italian :The Biography Of Francesco Corallo “The Godfather” Of The Caribbean Part 1 |achternaam=Galli |voornaam=Eva |datum=2016-12-14 |bezochtdatum=2018-10-14 |werk=St Maarten News |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200728165936/https://sxmgovernment.com/2016/12/14/english-italian-the-biography-of-francesco-corallo-the-godfather-of-the-caribbean-part-1/ |archiefdatum=2020-07-28 |dodeurl=ja}}</ref> Het onderzoek hiernaar kwam aan het rollen na een verzoek om referenties door Schotte aan de Italiaanse regering voor de aanstelling van Corallo in een hoge positie bij een financiële instelling op de Antillen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |titel=Schotte behind bars 18 months |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=6 december 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald Newspaper St. Maarten |uitgever= |taal= |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204743/https://www.thedailyherald.sx/islands/83340-schotte-behind-bars-18-months |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Toen Corallo in 2011 gearresteerd werd door de Italiaanse financiële politie (''Guardia di Financa''), beriep hij zich op [[diplomatieke immuniteit]] omdat hij een diplomaat van Dominica zou zijn. Hij bezat namelijk een Dominicaans diplomatiek paspoort dat hij illegaal gekocht had, juist om aan arrestatie in Italië te voorkomen.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/cc-francesco-corallo-bought-his-diplomatic-passport/ |titel=Francesco Corallo bought his diplomatic passport |datum=2017-01-03 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Curaçao Chronicle |taal=en |via=Knipselkrant}}</ref> De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken ging niet mee in zijn claim: hij verklaarde dat diplomatieke immuniteit in het gastland (hier: Italië) niet van toepassing is voor iemand die betrokken is in belangrijke economische activiteiten.<ref>{{Citeer web |url=https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |titel=Inside Dominica IV: Government or enemy of people? |datum=2011-11-18 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dominica news online most popular |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204744/https://sakafete.com/inside-dominica-iv-government-or-enemy-of-people/ |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Eind 2016 werd Corallo op [[Sint Maarten (eiland)|St.-Maarten]] gearresteerd op [[verdenking]] van [[belastingontduiking]], [[Witwassen|witwasserij]], [[Verduistering (misdrijf)|verduistering]] en lidmaatschap van een internationale [[Georganiseerde misdaad|criminele organisatie]]. In afwachting van uitzetting werd hij maandenlang in een [[Philipsburg|Philipsburgse]] [[politiebureau]] in verzekerde bewaring gesteld.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |titel=Corallo wins case at Human Rights Court |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2018 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204746/https://www.thedailyherald.sx/islands/81459-corallo-wins-case-at-human-rights-court |archiefdatum=2019-12-19 |dodeurl=ja}}</ref> Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] bepaalde later dat de omstandigheden rond de bewaring van Corallo in St.-Maarten inhumaan waren, maar oordeelde ook dat de bewaring zelf niet onrechtmatig leek.<ref name=":2" /> In augustus 2017 werd Corallo na een juridische strijd door Sint-Maarten uitgeleverd aan Italië.<ref>{{Citeer web |url=https://online.flipbuilder.com/toms/occx/files/basic-html/page37.html |titel=Ayera tardi Francesco Corallo a keda extradita pa Italia |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=2017-08-17 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Awemainta |uitgever= |taal=pap |archiefurl= |archiefdatum= |dodeurl= |via=Online Flipbuilder}}</ref><ref name=":3">{{Citeer web |url=http://www.dutchcaribbeanlegalportal.com/legal-documents/judgments/137-judgements/8062-fransesco-corallo-may-be-extradited |titel=Francesco Corallo may be extradited |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=20 juni 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Dutch Caribbean Legal Portal |uitgever= |taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.soualigapost.com/en/news/16220/justice/francesco-corallo-was-extradited-italy |titel=Francesco Corallo (Catania, Italy, 1960) was extradited today to Italy |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=16 augustus 2017 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=Souliga Post |uitgever= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum=}}</ref> Eenmaal aangekomen in Italië werd hij vrijgelaten<ref name=":4">{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son#:~:text=allegedly%20tried%20to%20extort%20his%20son,-Islands%2004%20May&text=PHILIPSBURG%2D%2DGaetano%20Corallo%2C%20father,Italy%20where%20he%20presently%20resides. |titel=Corallo Sr. allegedly tried to extort his son |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=11 mei 2024 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=The Daily Herald |uitgever= |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20180613053454/http://curacaochronicle.com/judicial/corallo-sr-allegedly-tried-to-extort-his-son/ |archiefdatum=2018-06-13}}</ref> en een klein jaar later, in juli 2018, keerde hij weer terug naar Sint-Maarten.<ref>{{Citeer web |url=https://www.thedailyherald.sx/islands/businessman-corallo-returns-to-st-maarten#:~:text=Maarten,-Islands%2026%20July&text=PHILIPSBURG%2D%2DAtlantis%20Group%20owner,in%20Italy%20and%20can%20travel. |titel=Businessman Corallo returns to St. Maarten |datum=2018-07-26 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=the Daily Herald |taal=en}}</ref> In 2016 werd door de aanklager in Rome aan zijn collega's in St.-Maarten gevraagd drie boten van Corallo [[Inbeslagname|in beslag te nemen]] en te verkopen met als doel 215,4 miljoen euro aan onrechtmatige winsten van de zakenman terug te vorderen. Na een juridische strijd waarin Corallo tegen de verkoop van zijn boten streed, gaf een Philisburgse rechtbank in 2019 definitief haar fiat voor de verkoop.<ref name=":5">{{Citeer web |url=https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |titel=Court allows prosecutor to sell Corallo’s boats |datum=2019-02-13 |bezochtdatum=11 mei 2024 |werk=StMaartenNews.com |taal=en |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191219204747/https://stmaartennews.com/judicial/court-allows-prosecutor-sell-corallos-boats/ |archiefdatum=2019-12-19}}</ref> == Persoonlijk == Francesco Corallo heeft een vertroebelde relatie met zijn vader, [[Gaetane Corallo]]. Het is echter onbekend wat voor rol de vader speelt in zijn zoons leven: in 2010 werd door de rechtbank van Rome gesteld dat hun relatie verbroken is en er geen zakelijk verband tussen de twee bestaat. Later werd door de civiele rechtbank van Rome een bevel uitgevaardigd waarin het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken opgedragen werd elke verwijzing van Corallo en zijn broer met hun vader te verwijderen van de website.<ref name=":1" /> In 2016 beschuldigde de vader Francesco weer van geldvervreemding, een voorval dat zo'n dertig jaar eerder plaatsgevonden zou hebben.<ref>{{Citeer web |url=https://knipselkrant-curacao.com/dh-corallo-sr-sticks-to-claim-on-son-expected-his-arrest/ |titel=Corallo Sr. sticks to claim on son, expected his arrest |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=15 december 2016 |bezochtdatum= |werk=Daily Herald |uitgever= |taal=en |dodeurl= |via=Knipselkrant |dodelink=}}</ref> Hier is echter nooit bewijs voor gevonden en Corallo overwoog meerdere [[Smaad|smaadzaken]] tegen zijn vader aan te spannen.<ref name=":4" /> == Referenties == {{References}} {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =63318783|titulo=Gilbert Wawoe}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Wawoe, Gilbert}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Korsou]] 1f3w8nz0ijhw8d7ga7fnwjyby0iw67x 0 7913 165320 139653 2025-07-07T10:45:36Z Caribiana 8320 Don Mansur 165320 wikitext text/x-wiki {{Aña}} '''2019''' ta un aña komun ku a kuminsa riba un djamars riba e [[kalènder gregoriano]]. [[Pasku di Resurekshon|Pasku Grandi]] a kai riba dia [[21 di aprel]]. == A sosodé == '''Yanüari''' '''Febrüari''' * [[19 di febrüari|19]] - [[Venezuela]] unilateralmente a sera su frontera marítimo i aéreo ku [[Islanan ABC]]. '''Mart''' * [[20 di mart|20]] - A tene elekshon pa miembro di [[Konseho Insular]] di [[Boneiru]] i [[Saba]]. Na [[Sint Eustatius]] no tawatin elekshon pa motivo ku a disolbe e Konseho Insular despues di iregularidat den gobernashon. '''Aprel''' '''Mei''' * [[10 di mei|10]] - [[Gabinete Wever-Croes I|Gobièrnu Wever-Croes]] ta sera frontera di [[Aruba]] ku [[Venezuela]] pa frena e ola di migrante [[Venezuela|venezolano]] pidiendo [[derecho di asilo|asilo]].<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/3571188/aruba-sluit-grens-met-venezuela Aruba sluit grens met Venezuela], De Telegraaf (11 di mei 2019)</ref> '''Yüni''' '''Yüli''' * [[31 di yüli|31]] - Na [[Boneiru]] a funda e klup di futbòl [[SV Young Boys]]. '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Oktober''' '''Novèmber''' '''Desèmber''' == A nase == '''Yanüari''' '''Febrüari''' '''Mart''' '''Aprel''' '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Oktober''' '''Novèmber''' '''Desèmber''' == A fayesé == '''Yanüari''' '''Febrüari''' '''Mart''' '''Aprel''' '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' * [[3 di yüli|3]] - Morris Isenia (74), polítiko [[Kòrsou|kurasoleño]] * [[4 di yüli|4]] - Ronnie Capriles Martina (86), hefe di PR & Informashon di Antillenhuis pa varios [[decada|dékada]]. * [[16 di yüli|16]] - [[Don Mansur]] (76), ekonomista i empresario [[aruba]]no. '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' * [[1 di sèptèmber|1]] - [[Jacob Gelt Dekker]] (71), outor, filantropo i empresario [[Hulanda|hulandes]] * [[1 di sèptèmber|1]] - Wim Statius Muller (89), komponista i pianista [[Kòrsou|kurasoleño]]. * [[17 di sèptèmber|17]] - Cindy Kerseborn (62), investigadó i dokumentalista surnameño-hulandes. * [[24 di sèptèmber|24]] - [[John Merryweather]] (87), e promé [[Minister plenipotenciario|minister plenipotensiario]] di [[Aruba]] na [[Hulanda]] '''Òktober''' * [[26 di òktober|26]] - [[Rudy Dovale]] (97), empresario di [[Kòrsou]] i veterano di [[Di Dos Guera Mundial]] '''Novèmber''' * [[28 di novèmber|28]] - [[Padu Lampe]] (99), pianista, eskritor, musiko i kompositor [[aruba]]no. '''Desèmber''' * [[8 di desèmber|8]] - [[Rufus Mc William]] (83), polítiko di [[Kòrsou]] {{Appendix}} [[Category:Aña]] cme088mstku99whjly4y9mi3qvopokt 0 8165 165291 128019 2025-07-07T08:49:18Z Caribiana 8320 165291 wikitext text/x-wiki {{Infobox dignatario | variante = c | antecesor = [[Desi Bouterse]] | sucesor = [[Jennifer Geerlings-Simons]] }} '''Chandrikapersad (Chan) Santokhi''' (☆ [[3 di febrüari]] [[1959]], Lelydorp, [[Sürnam]]) ta un politiko [[sürnam]]eño i eks-komisario di polis, kende ta e di nuebe i aktual [[presidente]] di [[Sürnam]].<ref name="wagenaar">[https://web.archive.org/web/20160816182303/http://www.parbode.com/parbode-interview/item/1689-crimefighter-met-lef Crimefighter met lef], pa Leonoor Wagenaar, den ''Parbode'' 1 desember 2006</ref> Desde 2011 Santokhi ta lider di e Partido Reformista Progresista (VHP, na [[hulandes]]: ''Vooruitstrevende Hervormings Partij''), ku a resulta ganadó di e elekshon parlamentario di [[Sürnam]] na 2020. Komo uniko kandidato presidensial el a keda elegi pa aklamashon dia 13 di yüli 2020 dor di e Asamblea Nashonal (parlamento) i a huramentá dia 16 di yüli. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =59492983|titulo=Chan Santokhi}} {{References}} ;Link eksterno * [http://www.vhp.sr/ Wepsait ofisial di VHP] }} {{DEFAULTSORT:Santokhi, Chan}} [[Category:Hende]] [[Category:Politiko]] [[Category:Suriname]] n1jykib3u3wx9ed4dksn3clfvnly9o2 165321 165291 2025-07-07T11:02:19Z Caribiana 8320 165321 wikitext text/x-wiki {{Infobox dignatario| variante = c | antecesor = [[Desi Bouterse]] | sucesor = [[Jennifer Geerlings-Simons]] }} '''Chandrikapersad (Chan) Santokhi''' (☆ [[3 di febrüari]] [[1959]], Lelydorp, [[Sürnam]]) ta un politiko [[sürnam]]eño i eks-komisario di polis i desde 16 di yüli 2020 e di nuebe [[presidente]] di [[Sürnam]].<ref name="wagenaar">[https://web.archive.org/web/20160816182303/http://www.parbode.com/parbode-interview/item/1689-crimefighter-met-lef Crimefighter met lef], pa Leonoor Wagenaar, den ''Parbode'' 1 desember 2006</ref> == Karera == Santokhi tabata komisario i Minister di Hustisia i Polis pa hopi aña (2005–2010). Despues el a wòrdu elegí komo miembro di e Asamblea Nashonal pa VHP na 2010, i a okupá e posishon aki te na su huramentashon komo presidente na 2020. Desde 2011 Santokhi ta lider di e Partido Reformista Progresista (VHP, na [[hulandes]]: ''Vooruitstrevende Hervormings Partij''), ku a resulta ganadó di e elekshon parlamentario di [[Sürnam]] na 2020. Komo uniko kandidato presidensial el a keda elegi pa aklamashon dia 13 di yüli 2020 dor di e Asamblea Nashonal (parlamento) i a huramentá dia 16 di yüli. Durante su presidensia, ora finansa públiko tabata na su punto mas abou, Santokhi a dirigí un programa di IMF i a logra éksito ku stabilisashon finansiero, restrukturashon di debenan i redukshon di inflashon.<ref>{{nl}} [https://www.waterkant.net/suriname/2025/01/01/president-santokhi-samen-bouwen-aan-een-sterker-en-welvarender-suriname-in-2025/ President Santokhi: Samen bouwen aan een sterker en welvarender Suriname in 2025], Waterkant (1 di yanüari 2025)</ref> Riba tereno ekonómiko, el a boga pa kooperashon pa atendé ku problemanan sosial manera bibienda, edukashon i infrastruktura. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =59492983|titulo=Chan Santokhi}} {{References}} ;Link eksterno * [http://www.vhp.sr/ Wepsait ofisial di VHP] }} {{DEFAULTSORT:Santokhi, Chan}} [[Category:Hende]] [[Category:Politiko]] [[Category:Suriname]] epr0pbyr27wroeb5oavnmv2ue25iaxc 165322 165321 2025-07-07T11:14:04Z Caribiana 8320 amplia info den infobox 165322 wikitext text/x-wiki {{Infobox dignatario| variante = c |sucesion = Di 9° Presidente di Sürnam |periodo start= [[20 di yüli]] [[2020]] |periodo fin = [[16 di yüli]] [[2025]] |vice presidente = Ronnie Brunswijk | antecesor = [[Desi Bouterse]] | sucesor = [[Jennifer Geerlings-Simons]] | pais = {{SUR}} | partido = Partido Reformista Progresista (VHP) | ofishi = polis, polítiko |sucesion2 = Minister di Hustisia |periodo start2 = [[1 di sèptèmber]] [[2005]] |periodo fin2 = [[13 di ougùstùs]] [[2010]] |sucesion3 = Miembro di Asamblea Nashonal |periodo start3 = 2010 |periodo fin3 = 2020 | alma mater = | pareha = Mellisa Santokhi-Seenacherry | yui = }} '''Chandrikapersad (Chan) Santokhi''' (☆ [[3 di febrüari]] [[1959]], Lelydorp, [[Sürnam]]) ta un politiko [[sürnam]]eño i eks-komisario di polis i desde 16 di yüli 2020 e di nuebe [[presidente]] di [[Sürnam]].<ref name="wagenaar">[https://web.archive.org/web/20160816182303/http://www.parbode.com/parbode-interview/item/1689-crimefighter-met-lef Crimefighter met lef], pa Leonoor Wagenaar, den ''Parbode'' 1 desember 2006</ref> == Karera == Santokhi tabata komisario i Minister di Hustisia i Polis pa hopi aña (2005–2010). Despues el a wòrdu elegí komo miembro di e Asamblea Nashonal pa VHP na 2010, i a okupá e posishon aki te na su huramentashon komo presidente na 2020. Desde 2011 Santokhi ta lider di e Partido Reformista Progresista (VHP, na [[hulandes]]: ''Vooruitstrevende Hervormings Partij''), ku a resulta ganadó di e elekshon parlamentario di [[Sürnam]] na 2020. Komo uniko kandidato presidensial el a keda elegi pa aklamashon dia 13 di yüli 2020 dor di e Asamblea Nashonal (parlamento) i a huramentá dia 16 di yüli. Durante su presidensia, ora finansa públiko tabata na su punto mas abou, Santokhi a dirigí un programa di IMF i a logra éksito ku stabilisashon finansiero, restrukturashon di debenan i redukshon di inflashon.<ref>{{nl}} [https://www.waterkant.net/suriname/2025/01/01/president-santokhi-samen-bouwen-aan-een-sterker-en-welvarender-suriname-in-2025/ President Santokhi: Samen bouwen aan een sterker en welvarender Suriname in 2025], Waterkant (1 di yanüari 2025)</ref> Riba tereno ekonómiko, el a boga pa kooperashon pa atendé ku problemanan sosial manera bibienda, edukashon i infrastruktura. {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =59492983|titulo=Chan Santokhi}} {{References}} ;Link eksterno * [http://www.vhp.sr/ Wepsait ofisial di VHP] }} {{DEFAULTSORT:Santokhi, Chan}} [[Category:Hende]] [[Category:Politiko]] [[Category:Suriname]] 07n06zrsliegmkzfp787pgab1h5dikm 0 8641 165316 155834 2025-07-07T10:34:36Z Caribiana 8320 165316 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Balki calendario mensual sin siman|7}} [[File:BNA-DIG-MEINERS-0039 - Seroe Colorado, Lago Colony - De Vuijst vliegveld voor particuliere vliegtuigjes 550207 c.jpg|thumb|175px|Aeropuerto De Vuyst pa avionetanan privá.]] '''16 di yüli''' ta e di 197 [[dia]] di aña (198 den un [[schrikkeljaar]]) riba e [[kalènder gregoriano]]. Ta resta 168 dia pa e aña terminá. == A sosodé == * [[1944]] - Na [[San Nicolas]] [[Isaac Wagemaker|gezaghebber Wagemaker]] a habri ofisialmente e aeropuerto De Vuyst, ku ta karga e nòmber di e ofisial di komunikashon di [[Marina Real]] na Aruba i inisiadó di e aeropuerto privá, Pieter A. de Vuyst.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010404914:mpeg21:p005|titel=Pieter A. de Vuyst verliet Aruba|werk=[[Amigoe]]|datum=1956-06-18|bezochtdatum=2024-03-12}}</ref> * [[2025]] - [[Jennifer Geerlings-Simons]] a bira e di dies [[presidente]] di [[Sürnam]] i e promé hende muhé den e funshon aki. == A nase == == A fayesé == *[[2003]] - [[Celia Cruz]] == A selebrá/konmemorá == {{Appendix}} [[Category:Fecha]] [[Category:Yüli]] pprthpb50ke79g60c2tjenqz5k9or9b 165317 165316 2025-07-07T10:34:55Z Caribiana 8320 165317 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Balki calendario mensual sin siman|7}} [[File:BNA-DIG-MEINERS-0039 - Seroe Colorado, Lago Colony - De Vuijst vliegveld voor particuliere vliegtuigjes 550207 c.jpg|thumb|175px|Aeropuerto De Vuyst pa avionetanan privá.]] '''16 di yüli''' ta e di 197 [[dia]] di aña (198 den un [[schrikkeljaar]]) riba e [[kalènder gregoriano]]. Ta resta 168 dia pa e aña terminá. == A sosodé == * [[1944]] - Na [[San Nicolas]], [[Isaac Wagemaker|gezaghebber Wagemaker]] a habri ofisialmente e aeropuerto De Vuyst, ku ta karga e nòmber di e ofisial di komunikashon di [[Marina Real]] na Aruba i inisiadó di e aeropuerto privá, Pieter A. de Vuyst.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010404914:mpeg21:p005|titel=Pieter A. de Vuyst verliet Aruba|werk=[[Amigoe]]|datum=1956-06-18|bezochtdatum=2024-03-12}}</ref> * [[2025]] - [[Jennifer Geerlings-Simons]] a bira e di dies [[presidente]] di [[Sürnam]] i e promé hende muhé den e funshon aki. == A nase == == A fayesé == *[[2003]] - [[Celia Cruz]] == A selebrá/konmemorá == {{Appendix}} [[Category:Fecha]] [[Category:Yüli]] 1h3qxx388fkxpsa8kz3b1ckjv8jed1n 165319 165317 2025-07-07T10:42:42Z Caribiana 8320 /* A fayesé */ Don Mansur 165319 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Balki calendario mensual sin siman|7}} [[File:BNA-DIG-MEINERS-0039 - Seroe Colorado, Lago Colony - De Vuijst vliegveld voor particuliere vliegtuigjes 550207 c.jpg|thumb|175px|Aeropuerto De Vuyst pa avionetanan privá.]] '''16 di yüli''' ta e di 197 [[dia]] di aña (198 den un [[schrikkeljaar]]) riba e [[kalènder gregoriano]]. Ta resta 168 dia pa e aña terminá. == A sosodé == * [[1944]] - Na [[San Nicolas]], [[Isaac Wagemaker|gezaghebber Wagemaker]] a habri ofisialmente e aeropuerto De Vuyst, ku ta karga e nòmber di e ofisial di komunikashon di [[Marina Real]] na Aruba i inisiadó di e aeropuerto privá, Pieter A. de Vuyst.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010404914:mpeg21:p005|titel=Pieter A. de Vuyst verliet Aruba|werk=[[Amigoe]]|datum=1956-06-18|bezochtdatum=2024-03-12}}</ref> * [[2025]] - [[Jennifer Geerlings-Simons]] a bira e di dies [[presidente]] di [[Sürnam]] i e promé hende muhé den e funshon aki. == A nase == == A fayesé == * [[2003]] - [[Celia Cruz]] (77), kantante di salsa * [[2019]] - [[Don Mansur]] (76), ekonomista i empresario [[aruba]]no. == A selebrá/konmemorá == {{Appendix}} [[Category:Fecha]] [[Category:Yüli]] 6bx5ac3yh6y9t5sug3jjxy58i1y7jx4 0 9045 165315 160766 2025-07-07T10:32:17Z Caribiana 8320 jennifer geerlings-simons 165315 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Aña}} '''2025''' ta un aña komun ku a kuminsa riba un djarason riba e [[kalènder gregoriano]]. [[Carnaval|Karnaval]] ta kai riba [[23 di febrüari]], [[Bièrnèsantu]] riba [[18 di aprel]] i [[Pasku di Resurekshon|Pasku Grandi]] riba [[20 di aprel|20]] i [[21 di aprel]]. == A sosodé == '''Yanüari''' * [[1 di yanüari|1]] - E promé edishonnan di Popeye i E aventuranan di Tintín, kreá na 1929, a pasa pa e status di [[dominio publico|dominio públiko]]. Tambe, setenta aña despues di su fayesementu, e obranan di [[Nilda Pinto]] ta pasa pa dominio públiko.<ref>[https://publiekdomeindag.nl/programma-2/attachment/foto-2-nilda-geerdink-jesurun-pinto-1918-1954/ Nilda Pinto], publiekdomeindag.nl</ref> * [[10 di yanüari|10]] - [[Nicolás Maduro]], presidente aktual di [[Venezuela]], ta huramentá komo presidente pa un di tres término (2025-2031) meimei di un krísis kontinuo despues di elekshonnan disputá den e pais.<ref>{{citeer web |url=https://www.cnn.com/2025/01/03/asia/venezuela-presidential-candidate-argentina-milei-maduro-intl-latam/index.html |titel=Edmundo González says he won Venezuela’s presidential election |datum=2025-01-03|bezochtdatum=|werk=CNN}}</ref> * [[19 di yanüari|19]] - Den e Guera [[Israel]]-[[Hamas]] un paro di fuego a drenta na vigor.<ref>{{Citeer web |titel=‘We deserve life’: Gaza ceasefire comes into force after 15 months of war |url=https://www.aljazeera.com/news/2025/1/19/israel-hamas-ceasefire-takes-effect-in-gaza |bezochtdatum=2025-01-20 |werk=Al Jazeera}}</ref> * [[20 di yanüari|20]] - E di dos inougurashon di [[Donald Trump]] komo e di 47° presidente di [[Estadonan Uni di Amérika|Merka]] lo tuma lugá, markando e komienso di su di dos término (2025-2029). '''Febrüari''' '''Mart''' * [[21 di mart|21]] - Na [[Kòrsou]] ta tene [[Elekshon Parlamento Kòrsou 2025|elekshon pa Parlamento di Kòrsou]].<ref>{{nl}}[https://curacao.nu/verkiezingen-curacao-op-21-maart-2025/ Verkiezingen Curaçao op 21 maart 2025], Curacao.nu (27 di yanüari 2024)</ref> * [[29 di mart|29]] - Ta tuma lugá un [[Eclipse solar|eklipse solar parsial]], visibel den nortost di [[Afrika]], [[Oropa]] i nort di [[Rusia]]. * [[31 di mart|31]] - [[Kòrsou]] i [[Sint Maarten]] ta adoptá e [[florin karibense|florin karibeño]] (XCG) komo moneda ofisial. E ta remplasa e [[florin Antiano|florin antiano]] (ANG) i ta mantene e mesun balor (1 XCG = 1 ANG).<ref>[https://nu.cw/2024/03/16/lancering-caribische-gulden-31-maart-2025/?_gl=1*xvp8co*_up*MQ..*_ga*MTk5NTUwNDU5NC4xNzEwNzUzNTgz*_ga_QG505SS6KN*MTcxMDc1MzU4Mi4xLjAuMTcxMDc1MzU4Mi4wLjAuMA.. Lancering Caribische gulden 31 maart 2025], nu.cw (16 di mart 2024)</ref> '''Aprel''' '''Mei''' * [[18 di mei|18]] – Na [[Siudad Vatikano|Siudat Vatikano]] a tuma lugá e misa di inougurashon di [[Papa Leo XIV]]<ref>{{Citeer web |url=https://www.telegraaf.nl/nieuws/1392259796/koningin-maxima-en-premier-schoof-naar-inauguratie-paus-leo-xiv |titel=Koningin Máxima en premier Schoof naar inauguratie paus Leo XIV {{!}} Binnenland {{!}} Telegraaf.nl |datum=2025-05-14 |bezochtdatum=2025-05-23 |werk=www.telegraaf.nl |taal=}}</ref> * [[25 di mei|25]] - Na [[Sürnam]] ta tene elekshonnan pa e 51 asiento di Asamblea Nashonal.<ref>{{Citeer web|datum=2024-10-15 |titel=Suriname President Santokhi names date for general election |url=https://caribbean.loopnews.com/content/suriname-president-santokhi-names-date-general-election|bezochtdatum=|werk=caribbean.loopnews.com}}</ref> '''Yüni''' * [[15 di yüni|15]] - Inisio di e 21 edishon di e Kopa Mundial [[FIFA]] di Klupnan di Futbòl na [[Estadonan Uni di Amérika|Merka]]. '''Yüli''' * [[1 di yüli|1]] - [[Bulgaria]] ta spera di adoptá e [[euro]] komo moneda ofisial, remplasando e lev búlgaro.<ref>{{cite web|url=https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/news/bulgaria-gives-up-its-goal-to-join-eurozone-in-2024/|title=Bulgaria gives up its goal to join eurozone in 2024|date=2023-02-17|access-date=2023-03-04|work=Euractiv}}</ref> E lo bira e di 21 miembro di e zona di euro. * [[16 di yüli|16]] - Inougurashon di [[Jennifer Geerlings-Simons]] komo e promé [[presidente]] femenino di [[Sürnam]]. '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' * [[21 di sèptèmber|21]] - Ta tuma lugá un [[Eclipse solar|eklipse solar parsial]], visibel den region sùit di [[Oséano Pasífiko]], [[Nueva Zelandia]] i [[Antártika]]. '''Òktober''' * [[3 di òktober|3]] - Gran duke Henri di [[Luxemburg]] ta abdiká na fabor di su yu hòmber mayó Guillaume. * [[14 di òktober|14]] - Sosten pa e sistema operativo [[Windows 10]] ta yega na su final. '''Novèmber''' '''Desèmber''' == A nase == '''Yanüari''' '''Febrüari''' '''Mart''' '''Aprel''' '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Oktober''' '''Novèmber''' '''Desèmber''' == A fayesé == '''Yanüari''' * [[6 di yanüari|6]] - [[Henny Eman]] (76), polítiko [[aruba]]no i e promé premier di Pais Aruba. '''Febrüari''' * [[2 di febrüari|2]] - [[Carel Weeber]] (87), arkitekto di [[Kòrsou]]. * [[18 di febrüari|18]] - [[Chicho Kock]] (72), músiko i kantante di [[Aruba]]. * [[18 di febrüari|18]] - [[Brigitte Wawoe]] (85), artista visual di [[Kòrsou]].<ref>[https://curacao.nu/brigitte-wawoe-de-stem-van-de-steen-blijft-weerklinken/ Brigitte Wawoe: De stem van de steen blijft weerklinken], Curacao.nu (25 di febrüari 2025)</ref> '''Mart''' * [[18 di mart|18]] - [[Sonia Garmers]] (92), eskritor di [[Kòrsou]]. '''Aprel''' * [[21 di aprel|21]] - [[Papa Francisco]] (88), lider di [[Iglesia Catolico Romano|Iglesia Katoliko Romano]], obispu di Roma i monarka soberano di [[Siudad Vatikano|Siudat Vatikano]]. * [[24 di aprel|24]] - [[Jossy Brokke]] (77), kantante i kompositor [[aruba]]no. '''Mei''' '''Yüni''' '''Yüli''' '''Ougùstùs''' '''Sèptèmber''' '''Oktober''' '''Novèmber''' '''Desèmber''' {{Appendix}} [[Category:Aña]] 2v78n3tlxfrw7mh4l86sqync0pw0de5 2 9222 165255 163864 2025-07-06T18:16:56Z Caribiana 8320 165255 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 1chs6b42rpv3qor1d5vtxzsgw26cpc0 165257 165255 2025-07-06T18:18:03Z Caribiana 8320 165257 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 064ewovpls9g0wvsmln5u5a3mjjd87x 165258 165257 2025-07-06T18:19:17Z Caribiana 8320 165258 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = kuido mediko | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado cfmxf1t4hgvt5kywfollpizq4mpb64k 165259 165258 2025-07-06T18:21:45Z Caribiana 8320 165259 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera??, dirigente | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado ewlbvckl7rc5nt4pr7502e6yhuk8k8d 165260 165259 2025-07-06T18:22:14Z Caribiana 8320 165260 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera??, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado c5q4m972j8eie4ppuuz4tlz8ofg6j10 165261 165260 2025-07-06T18:23:06Z Caribiana 8320 165261 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evangelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evangelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] Rekonosementu Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 0xblguhbnc6b17hshk336sprgnwdsak 165262 165261 2025-07-06T18:27:04Z Caribiana 8320 165262 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado ikg6vg4kmytx89e8scamo6xvqrk0jns 165263 165262 2025-07-06T18:37:53Z Caribiana 8320 165263 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks polítiko i gerente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 89muuvm42dya9367qiahl9scuqeacab 165264 165263 2025-07-06T18:39:48Z Caribiana 8320 165264 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia boneriano. Ela pasa un parti di su infansia na Boneiru i a sigui su estudio sekundario na Hulanda. El’a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, ela sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na Universidat di Antia Hulandes na Kòrsou. For di 1990 padilanti, ela okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. Ela dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999, ela drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado odzri21jrkb0uaablas3p7uc4cqt2n1 165265 165264 2025-07-06T18:50:20Z Caribiana 8320 165265 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Na 1999 el a drenta politika afiliando na partido kristian demokrátiko [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB)., el a drenta Konseho Ehekutivo di Boneiru komo diputado pa kuido di salú, na nòmber di partido Kristian Demokrátiko Union Patriotiko Boneriano (UPB). Den e posishon aki, ela modernisá e servisio di ambulans i a promové polítikanan riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo gezaghèber interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber Edison Rijna. Den e ròl aki, e tabata responsabel pa presidi eventonan ofisial, promové integridat atministrativo i mantené òrdu i seguridat públiko. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den e Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, ela indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.[3][4][5] Ela okupá e posishon aki te kuminsamentu di febrüari 2018, ora ela terminá su periodo promé ku e nombramentu di Curvin George komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado fr771sktkmd23hp9s9euxo6g9zxtava 165266 165265 2025-07-06T19:35:18Z Caribiana 8320 165266 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Den elekshon 1999 pa Konseho Insular di Boneiru el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua partido a gana 4 di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber [[Edison Rijna]]. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> El a okupá e funshon te kuminsamentu di febrüari 2018, ora Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado hv0mzysy9w0awrhyqqfjls1ul52p72k 165268 165266 2025-07-06T19:46:31Z Caribiana 8320 165268 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Den elekshon 1999 pa Konseho Insular di Boneiru el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua partido a gana 4 di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, tumando over e tareanan den ousensia di gezaghebber [[Edison Rijna]]. Su periodo a terminá abruptamente na kuminsamentu di yanüari 2018, despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na un falta di sosten i preshon polítiko.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref><ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> El a okupá e funshon te kuminsamentu di febrüari 2018, ora Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado jvg09mtu0uad55hr0wafqxw9va1e808 165270 165268 2025-07-06T19:50:23Z Caribiana 8320 165270 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.[1] Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Den elekshon 1999 pa Konseho Insular di Boneiru el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua partido a gana 4 di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, tumando over e tareanan di gezaghebber [[Edison Rijna]] den su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> El a okupá e funshon te kuminsamentu di febrüari 2018, ora Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 2uyuvbym0q0ff99f0uzu2mu8lnqwfh4 165272 165270 2025-07-06T19:53:18Z Caribiana 8320 165272 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.[2] Den elekshon 1999 pa Konseho Insular di Boneiru el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua partido a gana 4 di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, tumando over e tareanan di gezaghebber [[Edison Rijna]] den su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 84l026uqjsgk6mhe2nwv8ss59nfamda 165273 165272 2025-07-06T19:58:58Z Caribiana 8320 165273 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa sigui studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo un studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, despues Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa Konseho Insular di Boneiru el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua partido a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado c821ec1fxphfrlm9mazxffqi6kbjwy4 165274 165273 2025-07-06T20:02:42Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165274 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai [[MULO]] pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na Amsterdam pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa finalisa su estudio. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na BovenIJ Hospital na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di a regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado ke6p4iia0t7p0t6m5tdrlgpj1vvr5ah 165275 165274 2025-07-06T20:12:32Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165275 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 43js3hj8jo08ycc3jeyye45p4mkj2x3 165276 165275 2025-07-06T20:15:49Z Caribiana 8320 165276 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda. Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di [[Union Patriotiko Boneriano]] (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado nbji5emivumwqth1eitj6uu5b9wi7zi 165277 165276 2025-07-06T20:20:40Z Caribiana 8320 165277 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999 - ? | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di Union Patriótiko Boneriano (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda nombrá Ridder den Orden di Oranje-Nassau dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado l796vqdsik0pobeig5jgfl23a3a8zsb 165278 165277 2025-07-06T20:22:28Z Caribiana 8320 165278 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999 - ? | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko i dirigente di kuido médiko di Boneiru. El a hunga un ròl prominente den sektor di kuido i atministrashon públiko di Boneiru. Na 1999, el a bira diputado na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. E tabata gezaghebber interino di Boneiru for di 1 di desèmber 2015 te kuminsamentu di 2018. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di Union Patriótiko Boneriano (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda kondekorá komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]] dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado s3vlutjbil72tgbdam0ujsyxtqugksq 165279 165278 2025-07-06T20:29:50Z Caribiana 8320 165279 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999 - ? | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. El a hunga un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira miembro di Kolegio Ehekutivo na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. (☆ 4 di òktober 1950, Aruba) ta un èks-polítiko i lider den sektor di kuido médiko na Boneiru. El a tene un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira diputado na nòmber di Union Patriótiko Boneriano (UPB), convirtiéndose asina den un di e promé hende muhé boneriano nobo ku a yega un posishon tan haltu den gobernashon lokal. Di 1 di desèmber 2015 te kòmensamentu di 2018, el a sirbi komo gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] el a subi lista di Union Patriótiko Boneriano (UPB), kua [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda kondekorá komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]] dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado pjdctlrswcqd2p2uasaw62ig85ul7kw 165280 165279 2025-07-06T21:00:19Z Caribiana 8320 165280 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999 - ? | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. El a hunga un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira miembro di Kolegio Ehekutivo na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. (☆ 4 di òktober 1950, Aruba) ta un èks-polítiko i lider den sektor di kuido médiko na Boneiru. El a tene un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira diputado na nòmber di Union Patriótiko Boneriano (UPB), convirtiéndose asina den un di e promé hende muhé boneriano nobo ku a yega un posishon tan haltu den gobernashon lokal. Di 1 di desèmber 2015 te kòmensamentu di 2018, el a sirbi komo gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba den un famia di desendencia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a regresá Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a bai MULO pa dos aña na Boneiru i na 1968 a muda pa [[Hulanda]] pa kaba skol sekundario. El a bai Schoevers, na [[Amsterdam]] pa studia maneho i organisacion, pero no tabatin e plaka pa paga pa kontinua studia. Betancourt-Anthony a kuminsá un karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo adishonal na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá posishonnan di gerensia den kuido di salú boneriano. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire, awor Fundashon Mariadal, kaminda e tabata responsabel pa e reforma i ekspanshon di e infrastruktura di kuido di salú riba e isla. El a dirigí e fundashon aki den dos periodo te ku 2014.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Desde aña 1990 e tabata afiliá na partido UPB. Den elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]] e tabata kandidato number tres riba lista; e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda kondekorá komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]] dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado oir8okzai9gvujm4tb1kvnp7laikukg 165281 165280 2025-07-06T21:20:27Z Caribiana 8320 165281 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. El a hunga un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira miembro di Kolegio Ehekutivo na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999 pa [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]], den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento. Seguidamente el a drenta [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru komo diputado pa kuido di salú. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, Betancourt-Anthony a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, remplasando gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na kuminsamentu di yanüari 2018, el a retira abruptamente despues di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor.[6] Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda kondekorá komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]] dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado tw693mymz24njdpe56413i69sdxw8du 165282 165281 2025-07-06T21:29:54Z Caribiana 8320 /* Bida i karera */ 165282 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. El a hunga un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira miembro di Kolegio Ehekutivo na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, pa remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su esfuersonan riba tereno di salubridat públiko i gobernashon, Anthony a keda kondekorá komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]] dia 25 di aprel 2025.<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado r196t716xm7aolxep3w0tcqpcyf9rgg 165283 165282 2025-07-06T21:32:26Z Caribiana 8320 /* Honor */ 165283 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. El a hunga un ròl prominente den desaroyo di salud públiko i atministrashon di e isla. Den 1999, el a bira miembro di Kolegio Ehekutivo na nòmber di [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB), loke ta hasié un di e promé hende muhé nase na Aruba den un ròl atministrativo prominente riba e isla. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, pa remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su kontribushon na salubridat públiko i gobernashon, Anthony a wordo kondekorá dia 25 di aprel 2025 komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado bmnlo63m9k3xj0bj4l5luuxhfwnlhsr 165284 165283 2025-07-06T21:42:09Z Caribiana 8320 165284 wikitext text/x-wiki ___NOINDEX__ {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. Entre 1999 i 2000 e tabata diputado i miembro di [[Kolegio Ehekutivo|Kolegio Ehekutivo di Boneiru]]. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di Kolegio Ehekutivo di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, pa remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su kontribushon na salubridat públiko i gobernashon, Anthony a wordo kondekorá dia 25 di aprel 2025 komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] ----------- '''Ornelio (Kid) Martina''' (☆ ± 1970 na [[Kòrsou]]) ta un politiko di [[Kòrsou]] di partido [[Partido Nashonal di Pueblo|PNP]]. Desde 10 di mei 2025 e ta miembro di [[Parlamento di Kòrsou]]. == Bida i karera == Born: c. 1970s, Curaçao Party: National People's Party (Partido Nashonal di Pueblo, PNP) Position: Member of Parliament (since May 2025); former Minister of Governance, Planning & Service (BPD) under Cabinet Pisas II Early Life and Family Ornelio “Kid” Martina was born in Curaçao in the 1970s. He is the son of Ornelio “Kees” Martina, a prominent Curaçaoan politician, writer, and former gezaghebber (lieutenant governor) of Curaçao. The younger Martina grew up in a politically engaged family and followed in his father’s footsteps in public service. Political Career Martina is a member of the Partido Nashonal di Pueblo (PNP) and has held several key positions in government: Minister of Governance, Planning, and Service (BPD) in the Koeiman Cabinet (Dec 2016–Mar 2017), representing the PNP. Later served again as Minister of Governance, Planning, and Service in the Pisas II Cabinet, where he oversaw important institutional reforms and modernization of public administration. During his tenure as BPD minister, Martina introduced several initiatives: Implemented the new Curaçao ID card (sédula), which facilitated easier travel for Curaçaoan citizens within the Caribbean region. Reformed the administration of the Crime Fund, introducing greater transparency and accountability. Launched the Government Academy in April 2024, aimed at training and professionalizing the public sector workforce. Recent Developments In August 2024, Martina and two other PNP ministers resigned from the Pisas II coalition following shifts in parliamentary support. However, after the March 2025 general elections, Ornelio “Kid” Martina was elected to Parliament, assuming his seat on 11 May 2025 as part of the new PNP delegation. Legacy and Public Image Martina is regarded as an advocate for good governance, transparency, and institutional reform in Curaçao’s public administration. His political career continues the legacy of his father, Ornelio “Kees” Martina, in Curaçaoan politics and public life. -------------------- {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = | nomber = Angelica Cicilia | alias = | fecha nacemento = [[1977]] | luga nacemento = [[Boneiru]] | districto electoral = {{BON}} | partido = sin afiliashon | ofishi = | temporada3 = 2023-presente | funcion3 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | casa = | yui = }} '''Angelica Cicilia''' (☆ 1977 na [[Boneiru]]) tabata un ingeniero i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. Sedert 23 oktober 2023 is zij gedeputeerde en lid van Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire<ref>[https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/ https://bonaire.nu/2023/10/25/nieuwe-bestuurscollege-bonaire-aangetreden/], Bonaire.nu (25 di oktober 2023)</ref> Angelica a nase i lanta na Boneiru, unda su mayornan tabatin un fruteria den Kaya Nikiboko Zuid.<ref>[https://antilliaansdagblad.com/bonaire/28519-nieuwe-gedeputeerden-bonaire-zijn-bekend Nieuwe gedeputeerden Bonaire zijn bekend], [[Antilliaans Dagblad]] (24 di oktober 2023)</ref> ‘Vastgoedspecialist Anjelica Cicilia verkast van de Zuidas naar Kralendijk om ‘haar’ eiland als bestuurder te dienen’, kopte Binnenlands Bestuur. Als niet-partijgebonden gedeputeerde kreeg ze Ruimte en Ontwikkeling onder haar hoede. Een logisch pakket gezien haar carrière tot dan toe. <ref>Auke van den Berg, {{nl}}[https://bonaire.nu/2024/02/15/anjelica-cicilia-maar-ik-ben-hier-gekomen-omdat-ik-echt-echt-van-dit-eiland-hou/ Anjelica Cicilia ~ Maar ik ben hier gekomen omdat ik echt, echt van dit eiland hou], Bonaire.nu (15 di februari 2023)</ref> Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. Zij werd binnengehaald door Clark Abraham van de DP.<ref>Martijn Delaere {{nl}}[https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/partijloze-cicilia-wil-bestuurscultuur-op-bonaire-omturnen Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire], Binnenlands Bestuur (11 di november 2023)</ref> * werkte bij Achmea Real Estate in NEderland * is ingenieur --- Anjelica Cicilia (32), commercieel directeur van architectenbureau KOW, is de winnares van de Building Passion Vrouw van het Jaar Award. Ze werd gekozen uit vijf genomineerden. De prijs is verbonden aan het boek Building Passion, dat als doel heeft vrouwen die werkzaam in de bouw zichtbaarder te maken.<ref>[https://architectenweb.nl/nieuws/artikel.aspx?id=22182 Building Passion Award voor Anjelica Cicilia], Architectenweb.nl (9 december 2009) </ref> De op Bonaire geboren Cicilia (1977) werkt sinds 2006 voor KOW, waar ze leiding gaf aan het KOW LAB (de ‘kraamkamer’ van het bureau) en de sectie architectuur. Momenteel is ze als commercieel directeur verantwoordelijk voor de pr en acquisitie van de firma. Daarnaast werkt ze als hoofd pr van de Lighthouseclub in Den Haag en heeft ze van 2005 tot dit jaar Ruimtelijke Ordening en Planologie gedoceerd aan het RIBACS (Hogeschool Rotterdam). De vier andere genomineerden waren Maartje Lammers (24H Architecture), Sabine van den Boom (Heddes Bouw), Michelle Prins (DEC, Volker Wessels) en Elphi Nelissen (Nelissen Ingenieursbureau). {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Cicilia, Angelica}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Polítiko di Boneiru]] --------------------------------- {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Julio}} [[Category:Hende]] [[Category:Polítiko di Boneiru]] ---------------- {{infobox dignatario }} '''Lloyd Josiah Richardson''' (☆ [[11 di mei]] [[1950]] na [[San Nicolas]]) ta un polítiko i médiko di [[Sint Maarten]].[1] E tabata miembro di Parlamento di Sint Maarten pa UPP i a fungi for di 1 di desèmber 2014 te ku 13 di òktober 2015 komo [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]].[2] == Biografia == Richardson a nace na 1950 na San Nicolas, [[Aruba]] komo yu di Josier A. Richardson i Barbara Richardson-Alexander.[6]. Na 1968, despues di a caba su MULO, el a sali pa Merca. El a risibí su titulo den Arte Liberal for di [[University of the West Indies]] na Trinidad, su lisensiatura den kímika for di Universidat Andrews na Berrien Springs, Michigan, i na 1979 su doctorado den sirugia for di Universidat Outónomo di Guadalajara.[3] Na mart 1981, Richardson a muda pa Sint Maarten pa traha komo e promé dòkter di supervishon na Banko di Seguro Sosial.[4] Na 2010, el a kore pa e elekshonnan di 2010 na Sint Maarten komo miembro di Aliansa Nashonal,[5] pero no a wòrdu eligi. Na 2014, el a wòrdu eligi komo miembro di e Partido di Pueblo Uní,[3] i a bira Presidente di Parlamento di Sint Maarten. El a sirbi te ku 13 di òktober 2015.[2] ----------------- {{Variante|c}} {{Infobox politico | variante = c | nomber = Gracita Arrindell | imagen = | descripcion = | nomber completo = | fecha nacemento = [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] | luga nacemento = | fecha fayecimento = | luga fayecimento = | districto electoral = | region = | pais = {{SXM}} | funcion actual = | desde = | antecesor = | sucesor = | partido = | religion = | titulo = | temporada1 = | funcion1 = | temporada2 = | funcion2 = | firma = | website = }} '''Gracita R. Arrindell''' (☆ [[4 di mart|4 di maart]] [[1956]] na [[Sint Maarten]]) ta un politico y autor di Sint Maarten. For di 2010 te 2012, y for di 2013 te 2014 e tabata [[Lista di presidente di Parlamento di Sint Maarten|presidente di Parlamento di Sint Maarten]], y tambe e promé [[presidente]] komo pais den [[Reino Hulandes]].<ref name="ntr">{{nl}} Caribisch Netwerk, [https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Gracita Arrindell leidt PPA in verkiezingen], 22 di juni 2016. [https://web.archive.org/web/20230328014044/https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/06/22/gracita-arrindell-leidt-ppa-in-verkiezingen/ Archiva] 28 di maart 2023.</ref><ref name="soul">{{en}} Soualiga News Day, [https://www.soualiganewsday.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=34088:arrindell-high-councils-of-state-first-responders-carried-our-democracy&Itemid=450 Arrindell: High Councils of State & First Responders carried our democracy], 19 di october 2020 </ref> == Biografia == Gracita Arrindell a nace na Sint Maarten na 1956 y a bay [[Kolegio Alejandro Paula|Peter Stuyvesant College]] na [[Kòrsou|Corsou]].<ref name="ppa">{{en}} SMN News, [https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf PPA List 2009]. [https://web.archive.org/web/20220816133839/https://smn-news.com/images/stories/pdffiles/PPA%20list%202019.pdf Archiva] 16 di augustus 2022.</ref><ref name="soul"/><ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493488:mpeg21:a0171|titel=Willemstad speechcontest|werk=[[Amigoe]]|datum=1975-05-31|bezochtdatum=2024-04-07}}</ref>. El a studia ciencia politico na [[Universidat Radboud]] y a gradua cu un master na 1987. Na 1988 el a bira secretario insular adhunto. Despues cu na comienso di añanan nobenta el a bay biba bek na Sint Maarten, el a drenta servicio di teritorio insular di Sint Maarten y despues el a bira hefe di asuntunan estatal. Na 1993 el a wordo nombra como miembro di e grupo di trabou pa restructuracion estatal den cuadro di e preparacion pa e autonomia interno kompleto di e isla. Na 1994 e tabata [[presidente]] di e Comision di referendum constitucional cu e mesun aña a organisá un [[referèndum|referendum]] tocante e status di e pais.<ref name="bio"/> Den e referendum un mayoria di e poblacion a scoge pa keda den [[Antias Hulandes]].<ref>{{nl}} Gert Oostindie, [https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Het paradijs overzee; De ‘Nederlandse’ Caraïben en Nederland], 1997, pp.171–172, Amsterdam: Bert Bakker. [https://web.archive.org/web/20220816133840/https://pure.knaw.nl/portal/en/publications/het-paradijs-overzee-de-nederlandse-cara%C3%AFben-en-nederland Archiva] 16 di augustus 2022.</ref> Arrindell ta activo tambe como escritor, y entre otro a skirbi ''Looking Back to Move Forward'' cu ta un coleccion di discurso di ex-prome ministernan di Antias, y huntu ku M. Wolters ''A study of new organization structures in large municipalities''.<ref name="bio"/> E ta presidente di e Peridot Foundation contra violencia domestico na e islanan Sint Maarten, Sint Eustatius y Saba.<ref name="bio">{{en}} House of Nehesi, [http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Gracita R. Arrindell]. [https://web.archive.org/web/20220221135625/http://www.houseofnehesipublish.com/authors/gracitarrindell.html Archiva] 21 di februari 2022.</ref><ref>{{en}} SMN News, [https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Peridot Foundation to Celebrate International Women’s Day 2022 Theme: #Break the Bias Exciting Program], 4 di maart 2022. [https://web.archive.org/web/20220306232054/https://www.sxm-talks.com/st-martin-news-network/peridot-foundation-to-celebrate-international-womens-day-2022-theme-break-the-bias-exciting-program/ Archiva] 6 di maart 2022.</ref> E tabata presidente di e hunta di comisario di [[Princess Juliana International Airport]].<ref name="bio"/> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Arrindell, Gracita}} ------------------------- {{Variante|c}} {{Databox}} '''Maritsa Silberie''' (☆ 1967/68 na [[Boneiru]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido [[Union Patriótiko Boneriano]] (UPB). E tabata minister di Enseñansa di Antia Hulandes di 2004 te 2006. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa di [[Boneiru]]. Aktualmente e ta hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) na Rijksdienst Caribisch Nederland. == Bida == Maritsa Silberie a nasé na Boneiru. Despues di kaba SGB na 1979 e ta sigui su estudio na [[Maria Immaculata Lyceum]]MIL na [[Korsou]]. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Silberie, Maritsa}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Polítiko di Boneiru]] --------- Kralendijk, - Maritsa Silberie ta bira hefe di sekshon Enseñansa, Kultura i Siensia Hulanda Karibense (OCW) entrante 1 di febrüari na Rijksdienst Caribisch Nederland. Minister di Enseñansa, Kultura i Siensia (OCW) desde 10 di òktober 2010, ta responsabel pa maneho di enseñansa, kultura i siensia riba e tres islanan di Hulanda Karibense. Sekshon OCW-CG na Rijksdienst Caribisch Nederland i ta traha diariamente riba diseño i ehekushon di e maneho riba tereno di enseñansa, kultura, siensia i emansipashon na Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Nan ta hasi esaki huntu ku e ministerio na Den Haag. Banda di maneho di enseñansa, pa kua a stipulá e di terser agènda di enseñansa pa Hulanda Karibense, a intensivá maneho di kultura. Tambe ta bai protehá e kultura i naturalesa úniko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba, tantu riba komo bou di awa, mihó. OCW-CG ta yuda realisá e metanan ei na Hulanda Karibense. Maritsa Silberie (56) a nase na Boneiru. El a kuminsá su karera komo dosente di hulandes na Stichting Schoolgemeenschap Bonaire. Di yüni 2004 te aprel 2006 e tabata minister di Enseñansa na Kòrsou tempu di pais Antia Hulandes. Di yüli 2007 te ku yüni 2009 e tabata diputado di Enseñansa. Te ku resien e tabata traha komo kolaboradó di maneho Senior i for di novèmber 2023 komo hefe interino di sekshon di OCW. Hefe di sekshon OCW ta un paso bunita i lógiko. * 2004 - eilandsraadlid * 2008 - Diputado di Ensenansa? * 2009: miembro di Konseho insular pa UPB ook 2013 * 2016 - Maritsa Silberie, colaborado di maneho pa Gobiemo di islanan BES. * 2016 - UPB-voorzitter Maritsa Silberie.<ref>{{citeer web|url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |titel=Bonaire: UPB/PDB-coalitie op de klippen|werk= |datum=2016-04-29}}</ref> * minister van onderwijs, cultuur, jeugd en sport den gabinete Ys II (juni 2004- maart 2006) * Maritsa Silberie, 56 jaar oud, heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid bij het onderwijs op Bonaire, beginnend als docente Nederlands, gevolgd door haar tijd als Minister van OCW in het Land Nederlandse Antillen en later als gedeputeerde van Onderwijs.<ref name="Silberie">{{nl}}{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2024/02/01/maritsa-silberie-benoemd-tot-afdelingshoofd-ocw-bij-rijksdienst-caribisch-nederland/|titel=Maritsa Silberie benoemd tot afdelingshoofd OCW bij Rijksdienst Caribisch Nederland|datum=2024-02-01}}</ref> * 2019 - Hefe di Servicio interino Maritsa Silberie di OCW na Hulanda Caribense * 2024 - Vanaf 1 februari neemt Maritsa Silberie de functie van afdelingshoofd Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor Caribisch Nederland op zich bij de Rijksdienst Caribisch Nederland.<ref name="Silberie"/> KArera * BeleidsmedewerkerBeleidsmedewerker Rijksdienst Caribisch NederlandRijksdienst Caribisch Nederland Oct 2010 - Present · 13 yrs 5 mosOct 2010 - Present · 13 yrs 5 mos * Diensthoofd OnderwijsDiensthoofd Onderwijs Openbaar Lichaam BonaireOpenbaar Lichaam Bonaire Mar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mosMar 2006 - Jun 2007 · 1 yr 4 mos * Docente en managementfunctieDocente en managementfunctie Scholengemeenschap BonaireScholengemeenschap Bonaire Aug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mosAug 1992 - Jun 2004 · 11 yrs 11 mos EducationEducation: Stichting Opleiding LerarenStichting Opleiding Leraren Docente, Nederlandse taal- en letterkunde en OmgangskundeDocente, Nederlandse taal- en letterkunde en Omgangskunde 1987 - 1992, [[Maria Immaculata Lyceum|MIL]] 1984 - 1987, SGB - 1979-1984 --------------- {{Variante|c}} {{Databox}} Johan Evert (Jopi) Abraham ( † [[17 di ougùstùs]] [[2021]]) tabata un polítiko [[Boneiru|boneriano]] di partido Demokrat. -------------------- '''Rose Marie Anne Heitkönig-Rigaud''' (☆ 1918 na [[Boneiru]] - † 2014 na [[Boneiru]]) tabata un maestro di skol i polítiko [[Boneiru|boneriano]]. E tabata miembro di e promé [[Konseho Insular]] di Boneiru na 1951 i tabata e promé persona i e promé muhe ku a keda nombrá diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010460576:mpeg21:a0067|titel=Eerste gedeputeerde van Bonaire over voorbije kwarteeuw|werk=[[Amigoe]]|datum=1976-07-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> El a duna primisia na Boneiru dor ku e tabata e promé muhé den [[Antias Hulandes]] pa okupa e funshon di diputado. Na 1966 e tabata e di dos muhé nombrá [[gezaghebber]] interino di Boneiru, despues di sra. Hellmund-Boom.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462980:mpeg21:a0002|titel=Mevr. Heitkönig waarnemend gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-03|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref><ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462981:mpeg21:a0053|titel=Mevr. Heitkönig tweede vrouw als gezaghebber|werk=[[Amigoe]]|datum=1966-08-04|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> ==Biografia == Rose Marie Rigaud a nase na Boneiru na 1918 na Boneiru den e kas konosi komo Kas di Kachi Craane. E tabata un di e seis yu di Quintus Leopold Rigaud i Jeannette Carolina Peiliker. Su tata tabata maestro di skol i despues griffier di Korte di Hustisia. Tres di su ruman ta skoge, meskos kune, pa drenta arena polítiko. Ta trata di dos ruman muhé, Renée Hendrikse-Rigaud i Adèle Rigaud, i un ruman hòmber, Siegfried Rigaud. Heitkönig-Rigaud ta pasa su hubentut na Kòrsou y ta optené su MULO diploma na St. Martinusgesticht na 1933. E ta biaha na 1934 pa [[Hulanda]], unda e ta studia pa maestro na Bergen op Zoom. Na su regreso na 1937 e ta bai traha na skol di St. Martinusgesticht. Despues di muda pa Boneiru e ta kontinua su karera trahando mas di binti aña den enseñansa boneriano, entre otro komo dosente supstituto na St. Dominicusschool i Bernardusschool. Na [[1951]], den e promé elekshon pa konsehal Heitkönig-Rigaud ta postula su mes komo kandidato nr. 5 riba lista di Partido Uni bou di liderazgo di Julio Abraham. El a wòrdu deklará elegí despues ku dos kandidato di su partido no a aksepta e funshon di konsehal.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402394:mpeg21:a0065|titel=Uni - Bonaire|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-06-29|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Heitkönig-Rigaud tabata e promé konsehal femenino di Boneiru. Dia 10 di yüli 1951 e ta keda nombrá unanimamente diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] di Boneiru. Su kartera tabata enserá suministro di awa, agrikultura, kria i peska, asuntunan sosial, salubridat públiko i enseñansa.<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402455:mpeg21:a0050|titel=Eilandsraad van Bonaire stelde 65 vragen|werk=[[Amigoe]]|datum=1951-09-10|bezochtdatum=2023-11-04}}</ref> Dia 15 di sèptèmber 1953 Heitkönig-Rigaud a entrega su retiro komo konsehal. Di 28 di yüli 1966 te 27 di yüli 1967 el a fungi komo gezaghebber interino di Boneiru. Su susesor tabata diputado Raimundo Saleh. Na 1947 Heitkönig-Rigaud a kasa ku Herman (Jules) Heitkönig, komersiante; for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. E ta fayesé na 2014 na e edat di 95 aña. Na aña 1970 el a wòrdu kondekorá komo Kabayero (''Ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>{{nl}}{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010462800:mpeg21:a0068|titel=mvr. Heitkonig onderscheiden|werk=[[Amigoe]]|datum=1970-05-02|bezochtdatum=2023-11-03}}</ref> {{Appendix}} Via Aruba kwam hij in 1947 op Bonaire terecht, waar hij trouwde met Rose Marie Anne Rigaud. Rose werd in 1918 geboren op Bonaire, in het huis dat bekend staat als dat van Kachi Craane en bracht haar jeugd door op Curaçao. Van 1933 tot 1936 volgde ze haar opleiding aan de kweekschool in Nederland. Vrouwen werden toen nog ontslagen als ze trouwden en Rose werkte daarom op Bonaire als invalkracht. In 1954 was zij de eerste vrouwelijke gedeputeerde en in 1966 de eerste vrouwelijke waarnemend gezaghebber van Bonaire. Samen kreeg het echtpaar twee dochters: Jeannette en Ria.<ref>{{citeer web|url=http://www.bigbangexpress.com/wp-content/uploads/2010/12/BBE-Bonaire-door-het-oog-van-Heit-AD-230610.pdf|titel=Bonaire door het oog van Heit|auteur=Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2010-06-23|bezochtdatum=2023-11-4}}</ref> {{Appendix}} Rose Marie Anne Heitkönig (geboren Rigaud) is geboren op dag maand 1918, in geboorteplaats, aan Quintus Leopold Rigaud en Jeannette Carolina Rigaud (geboren Peiliker). Rose had 5 broers of zussen: Aygda Maria Rigaud, Adèle Maria Raymonde Rigaud en 3 andere broers of zussen. Rose trouwde met Herman Joseph Antonius Julius (Jules) Heitkönig op dag maand 1947, op 28 jarige leeftijd in trouwplaats. Zij hadden 2 kinderen. Rose overleed op dag maand 2014, op 95 jarige leeftijd in plaats van overlijden. NOTES • Eerste gedeputeerde van Bonaire • Eerste vrouwelijke gedeputeerde van Bonaire • Wnd gezaghebber • 1933; behaalde MULO diploma op het st. Martinusgesticht • Onderwijzeres; vertrok in 1934 naar NL, studie te Bergen op Zoom • 1937 keerde terug uit NL • 1947 trad in het huwelijk met Jules Heitkonig • Dochter van Quintus Leopold Rigaud (18??-1934), onderwijzer en later griffier bij het hof van Justitie en Jeannette Carolina Rigaud-Peiliker • zuster van de politici, Adele Rigaud en Siegfried Rigaud, en van Stella (overleden 1935) Aygda Rigaud en Renee Hendrikse-Rigaud http://www.awemainta.com/papers/AM201125/offline/download.pdf| Boneriano, 24 november 2020|Jeannette Nolen-Heitkonig den seri di Herensia KRALENDIJK -- Entrante awe djamars pa mitar di ocho di anochi ta kuminsá pasa un seri di programa Herensia ku Jeanette Nolen-Heitkönig na NOS.TV. Den e promé programa e ta papia di famia Heitkönig, di su tata Jules i mama Rose Heitkönig. Heit a bira un persona konosí i markante di e Boneiru di siglo pasá. El a yega Boneiru na 1940. A arestá Heit, kende tabata traha pa Spritzer & Fuhrman na Aruba, debí na su desendensia aleman, anke e mes a nase na Amsterdam, Hulanda. A interná Heit den e kampamentu na unda a pone aleman i personanan peligroso pa estado durante Segundo Guera Mundial. Esun promé ta pasa awe Jeanette Nolen-Heitkönig den seri di Herensia Jules Heitkönig a keda biba na Boneiru. El a kasa ku Rose Rigaud, for di kua matrimonio a nase Jeanette i Ria. Heit, manera tabata yam'é, a bira un komersiante konosí. Ademas amigu di bestia i fotógrafo. ------------------------ {{Infobox person | name = Ellis Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Ellis Adonnis Woodley''' (☆ [[1955]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata minister di Enseñansa i Kultura di Antias Hulandes di 1987 te 1990. == Biografia == Ellis A. Woodley a terminá MAVO na Aruba i despues HAVO na Curaçao. Na 1983 el a graduá ku e diploma di bachelor of arts den edukashon elemental na St. Thomas School. Thomas]] y na 1987 el a bira Master of Arts den Edicational Administration na New York, USA. E ta miembro di DP-St. Eustatius. E tabata Minister di Enseñansa den Gabinete di Liberia-Peters II. Uit: <ref name="Reinders">{{Citeer boek|auteur=Reinders, Alex|taal=nl|uitgever=Walburg Pers, Zutphen|datum=1993|titel=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ellis A. Woodley voltooide de MAVO op Aruba en vervolgens de HAVO op Curacao. In 1983 behaalde hij het bachelor of arts diploma in Elementary Education te saint[[saint thomas|St. Thomas]] en in 1987 werd hij master of arts in Edicational Administration in New York, USA. Hij is lid van de DP-St. Eustatius. Was minister van Onderwijs in het kabinet Liberia-Peters II. ---------------------------------- {{Infobox person | name = Julian Woodley | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = 1952 | occupation = polítiko | party = [[Partido Demokrátiko (Sint Eustatius)|Partido Demokrátiko]] (DP Statia) }} '''Julian Carlyle A. Woodley''' (☆ [[1952]]) ta un polítiko di [[Sint Eustatius]]. E tabata gezaghebber interino di Sint Eustatius di 1 di aprel 2016 te 7 di febrüari 2018. Previamente e tabata representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. == Bida == Woodley ta yu hòmber di gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. E tabata hefe di e departamentu di Finansa di Sint Eustatius durante 15 aña. Banda di esei el a okupá durante 25 ana varios funshon na [[Antias Hulandes]] i [[Hulanda Karibense]]. entre otro komo miembro di [[Parlamento di Antias Hulandes]], diputado di [[Kolegio Ehekutivo]] i representante interino di gobièrnu di Hulanda pa e entidatnan públiko di Boneiru, Sint Eustatius i Saba. Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Julian Woodley}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Woodley, Julian}} [[:Category:Hende]] [[:Category:Politiko di Sint Eustatius]] '''Julian Woodley''' (circa 1952) is een Nederlands politicus. Hij heeft diverse functies bekleed op de [[Nederlandse Antillen]] en vervolgens voor [[Caribisch Nederland]], zoals parlementslid, gedeputeerde en waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba|rijksvertegenwoordiger]]. Van 1 april 2016 tot 7 februari 2018 was hij waarnemend [[Lijst van gezaghebbers van Sint Eustatius|gezaghebber van Sint Eustatius]]. == Biografie == Woodley is een zoon van voormalig gezaghebber [[Charles Austin Woodley]]. Hij was 15 jaar lang afdelingshoofd op Financiën van [[Sint Eustatius]]. Daarnaast bekleedde hij gedurende 25 jaar diverse functies, zoals [[Eilandsraad (Nederlandse Antillen)|eilandsraadslid]], parlementslid van de [[Nederlandse Antillen]]<ref name="RijksdienstCB 4-2016">Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909190604/https://www.rijksdienstcn.com/en/news/julian-woodley-act-island-governor-st-eustatius Julian Woodley wnd. Gezaghebber Sint Eustatius], eind maart 2016</ref> en gedeputeerde voor Telecommunicatie.<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://web.archive.org/web/20170909185750/https://www.rijksdienstcn.com/archief/augustus-2012/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia/partijen-tekenen-contract-voor-aanleg-zeekabel-saba-en-statia Partijen tekenen contract voor aanleg zeekabel Saba en Statia], augustus 2012</ref> Met ingang van 1 december 2011 werd hij aangesteld als waarnemend [[Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba]].<ref>Rijksoverheid, [https://web.archive.org/web/20170909185601/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/10/14/benoeming-waarnemend-rijksvertegenwoordiger-voor-bonaire-sint-eustatius-en-saba Benoeming waarnemend rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba], 14 oktober 2011</ref> Hiermee was hij tot 1 mei 2014 plaatsvervanger van [[Wilbert Stolte]]<ref>Rijksdienst Caribisch Nederland, [https://archive.today/20160601091711/https://www.rijksdienstcn.com/archief/maart-2014/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire/waarnemend-rijksvertegenwoordiger-julian-woodley-bezoekt-bonaire Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Julian Woodley bezoekt Bonaire], maart 2014</ref> en daarna vanaf 1 september 2014 van [[Gilbert Isabella]].<ref name="RijksdienstCB 4-2016" /> -------------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Daisy Coffie / Daisy Coffie-Finies / Daisy L. Coffie-Greene | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu 21]] (M21) }} '''Désirée Ermelinda (Daisy) Coffie''' (* na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] i lider di partido [[Movementu 21]]. Desde 2015 e ta miembro di [[Konseho Insular|konseho insular di Boneiru]]. Désirée Ermelinda Coffie, mihó konosí komo Daisy, a nase na Boneiru for di mayor­nan di Rincon i Playa Grandi. For di edat hopi yòn Daisy tabata bai Rincon re­gu­lar­mente serka su famianan. Ora Daisy a kaba skol sekundario na Kòrsou, el a traha pa gobièrnu di Boneiru den sekshon di protokòl pa algun aña promé ku el a bai sigui estudio di logopedia na Hulanda. Di regreso na Boneiru ku su diploma, Daisy a ku­min­sá su mes negoshi. Na Boneiru Daisy a sigui un estudio pa su Sertifikado Pedagógiko i a terminá esaki eksitosamente. Daisy a duna lès vários aña na SGB na e departamentonan di VMBO i MBO.<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> * 2015 - ze was nr. 2 op de MPB-lijst en werd verkozen tot eilandsraadlid.<ref></ref> * Na 2020 Coffie tabata lider di frakshon di MPB. * Coffie verbleef geruime tijd in Nederland om gezondheidsredenen. Zij voelde zich door haar partij aan de kant gezet, vooral toen die net na haar terugkeer op het eiland, besloot haar als fractieleider aan de kant te schuiven.<ref>https://bonaire.nu/2020/09/30/daisy-coffie-mpb-is-klaar-met-partij-en-stapt-op/</ref> * Nadat Daisy Coffie als fractieleider werd vervangen door Renata Domacassé, stapte zij per 30 september 2020 uit de partij met meenemen van haar raadzetel.<ref>{{Citeer web|url=https://antilliaansdagblad.com/bonaire/22384-bonairecoffie-keert-mpb-de-rug-toe|titel=Bonaire: Coffie keert MPB de rug toe|werk=[[Antilliaans Dagblad]]|datum=2 oktober 2020|bezochtdatum=3 oktober 2020}}</ref> * vanaf september 2020 onafhankelijk raadslid * 2021 : oprichting Movementu 21 {{Appendix}} '''Movementu 21''' (M21) ta un [[partido polítiko]] na [[Boneiru]], un isla ku ta pertenesé na [[Hulanda Karibense]]. E partido a ser funda dia [[1 di òktober]] [[2021]] pa [[Daisy Coffie]], miembro independiente di [[Konseho Insular]] di Boneiru.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=M21 nieuwe politieke partij op Bonaire |url=https://bonaire.nu/2021/10/05/m21-nieuwe-politieke-partij-op-bonaire/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-05}}</ref> M21 ta un "movementu sentrista progresivo" i ta identifiká komo un organisashon "sosial liberal".<ref name="M21">{{citeer web |title=Tokante M21 |url=https://www.movementu21.com/1-daisy-coffie|website=www.movementu21.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Na 2023 e partido a partisipa na elekshon pa konseho insular i pa kolegio elektoral di [[Eerste Kamer|senado hulandes]], logrando 984 voto i un asiento den kada órgano.<ref>{{nl}}{{citeer web |title=Daisy Coffie: "Veel werk aan de winkel maar, het gaat lukken!" |url=https://bonaire.nu/2021/10/17/daisy-coffie-veel-werk-aan-de-winkel-maar-het-gaat-lukken/ |website=Bonaire.nu |bezochtdatum=2023-04-13|datum=2021-10-17}}</ref><ref>{{en}}{{citeer web |title=Results elections 2023 |url=https://www.bonairevotes.com/results-elections-2023/ |website=www.bonairevotes.com |bezochtdatum=2023-04-13}}</ref> Despues di a firma un akuerdo di koperashon di frakshon M21 i [[Partido Demokrátiko Boneriano|PDB]] lo traha hunto riba diferente punto.<ref name="M21"/> == Mira tambe == * [[Lista di partido politiko na Boneiru]] == Link eksterno == * [https://www.movementu21.com/ Página Web Movementu 21] {{Appendix}} [[:Category:Polítika na Boneiru]] Movement 21 (Papiamentu: Movementu 21, M21) is a Dutch local political party in the special municipality of Bonaire. History Movement 21 was founded on 1 October 2021 by independent island councillor Daisy Coffie.[1] Coffie had been a member of the Bonaire People's Movement (MPB) group in the island council of Bonaire since the 2015 election, but left the party in September 2020 following an internal dispute.[2] Movement 21 describes itself as "social liberal" and "a centrist, progressive movement".[3] The party participated in the 2023 island council election and electoral college election, winning one seat in both the island council and the electoral college for the Senate.[4][5] ----------------- {{Infobox person | name = Hennyson Thielman | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = [[Movementu di Pueblo Boneriano]] (MPB) }} '''Hennyson Thielman''' (* [[1989]] na [[Boneiru]]) ta un polítiko [[boneiru|boneriano]] di partido [[Movementu di Pueblo Boneriano|MPB]]. Desde .. e ta diputado di ......<ref>{{citeer web|url=https://bonaire.nu/2023/02/10/hennyson-thielman-je-kunt-niet-alleen-maar-achter-de-gordijnen-zitten/|titel=Hennyson Thielman - Je kunt niet alleen maar achter de gordijnen zitten|werk=Bonaire.nu|datum=2023-02-10|bezochtdatum=2023-02-20}}</ref> {{Appendix}} ------- {{Variante|c}} {{Databox}} {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = educador, escritor y politico | party = [[Union Nacional Arubano]] (UNA) }} '''Esther Bernabela''' ta un mediko boneriano i politiko di [[Boneiru]]. en.wiki:Esther Bernabela is a doctor and politician from Bonaire. She is an independent member of the Island Council of Bonaire.[1][2] In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the Bonaire Patriotic Union (UPB) and the Bonaire Democratic Party.[3] This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.[4] A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,[5] and withdrew her support from the party in April.[6] However by 2021 she had re-joined the party.[2] Per 31 augustus 2022 ging ze met pensioen. In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.[7] She has previously worked for the International University School of Medicine.[8] * fractieleider van UPB in de eilandsraad van Bonaire {{Appendix}} Zie teksten om te vertalen naar het Nederlands (nl.wiki) {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =|titulo=Esther Bernabela}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Bernabela, Esther}} [[:Category:Politiko di Boneiru]] [[:Category:Hende]] {{Infobox person | name = Esther Bernabela | image = | caption = | term = | monarch = | predecessor = | birth_date = | occupation = politiko | party = }} '''Esther Bernabela''' (n. ............. na [[Boneiru]]) ta un politiko boneriano i miembro di [[Konseho Insular]] di Boneiru. <ref>{{en}}{{Citeer web |auteur=Gerring, John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |titel=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> Bernabela is a doctor and politician from [[Bonaire]]. She is an independent member of the [[Council of Bonaire|Island Council of Bonaire]].<ref>{{Cite book |last1=Gerring |first1=John |url=https://books.google.com/books?id=dRzhDwAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PA393 |title=Population and Politics: The Impact of Scale |last2=Veenendaal |first2=Wouter |date=2020-05-28 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-108-49413-7 |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=v9o6EAAAQBAJ&dq=Esther+Bernabela&pg=PT1392 |title=The International Directory of Government 2021 |date=2021-08-04 |publisher=Routledge |isbn=978-1-000-52137-5 |language=en}}</ref> In the 2017 election, Bernabela joined a coalition of elected members of the [[Bonaire Patriotic Union]] (UPB) and the [[Bonaire Democratic Party]].<ref>{{Cite web |last=van den Heuvel |first=Gijs |date=2017-08-16 |title='Geen democratie, maar hypocrisie op Bonaire' {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2017/08/16/geen-democratie-maar-hypocrisie-op-bonaire/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> This replaced the previous 2016 coalition that she was a member of.<ref>{{Cite web |date=2016-05-05 |title=Bonaire heeft nieuwe coalitie {{!}} Caribisch Netwerk |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/05/05/bonaire-heeft-nieuwe-coalitie/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> A former leader of the UPB, she declared herself an independent candidate in March 2016,<ref>{{Cite web |date=2016-05-03 |title=Bonaire: Bernabela a declara su mes 'independiente' na Bonaire |url=https://www.noticiacla.com/news/5864 |access-date=2022-03-11 |website=NoticiaCla}}</ref> and withdrew her support from the party in April.<ref>{{Cite web |date=2016-04-29 |title=Bonaire: UPB – PDB coalitie op de klippen |url=https://caribischnetwerk.ntr.nl/2016/04/29/bonaire-upb-pdb-coalitie-op-de-klippen/ |access-date=2022-03-11 |website=caribischnetwerk.ntr.nl |language=nl}}</ref> However by 2021 she had re-joined the party.<ref name=":0" /> In 2020 she spoke out against the rise in prostitution in Bonaire.<ref>{{Cite web |last=Irausquin |first=Romulo |title=Konsehal Esther Bernabela ta denunsiá: Mucha muhénan ta bini for di Kòrsou pa prostituí |url=https://extra.cw/konsehal-esther-bernabela-ta-denunsia-mucha-muhenan-ta-bini-for-di-korsou-pa-prostitui/ |access-date=2022-03-11 |website=EXTRA.CW |language=en-US}}</ref> She has previously worked for the [[International University School of Medicine]].<ref>{{Cite web |title=International University School of Medicine (IUSOM) - CV & Publications of Dr. E.J. Bernabela: Bonaire Board Member |url=https://www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org/CV_and_Publications_of_Board_of_Trustees_Member_Dr_EJ_Bernabela_at_IUSOM_Bonaire_Main_Campus.html |access-date=2022-03-11 |website=www.internationaluniversity-schoolofmedicine.org}}</ref> {{Appendix}} ---------- James Kroon * 2001-2023 politiek leider van UPB, volgde Ramonsito Booi op. Zijn tijdelijke opvolster is Maritsa Silberie. * diputado 8kwd2wwiq3l40bkybed483vn063vl6e 10 10188 165314 164695 2025-07-07T10:27:51Z Caribiana 8320 update 7/7 165314 wikitext text/x-wiki {{Columns-list|colwidth=15em| * [[Jennifer Geerlings-Simons]] * [[Mauritsz de Kort]] * [[Dia di Independencia (Merca)|Dia di Independensia (Merka)]] * [[Ronde van Aruba]] (4 di yüli 2025) * [[Dia di Bandera (Kòrsou)]] (2 di yüli) * [[Krus di Mérito Kòrsou]] * [[Dia di Emansipashon]] (1 di yüli) * [[Abolishon di sklabitut den Reino Hulandes]] * [[No Limit Soldiers]] * [[Selekshon nashonal di futbòl di Kòrsou (maskulino)]] * [[Benjamin Netanyahu]] * [[Ali Khamenei]] * [[Eskudo di Boneiru]] * [[Dera Gay]]/Fiesta di San Juan ([[24 di yüni]]) }} ol3pdjbenjag5xqhtds7c2nyggzojah 0 11193 165247 165214 2025-07-06T16:42:31Z Kallmemel 14000 ampliacion, ref 165247 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini.<ref>{{citeer journal |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |journal=Kew Bulletin |volume=68 |issue=4 |datum=2013-12 |pagina's=619-623 |auteur=Gordon C. Tucker}}</ref> == Distribucion == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. {{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] b0nu7aadglu5anc1faxnqvdgpkxdm15 165248 165247 2025-07-06T16:46:53Z Kallmemel 14000 165248 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama).<ref>{{citeer journal |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |journal=Kew Bulletin |volume=68 |issue=4 |datum=2013-12 |pagina's=619-623 |auteur=Gordon C. Tucker}}</ref> == Distribucion == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. {{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] i4sp22uy4meuzbl1pytcjlu9ci1f0nz 165249 165248 2025-07-06T17:51:42Z Kallmemel 14000 apliacion 165249 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. Ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playanan. Tambe ta haya den area seco of cu yerba. Rango di altutud ta entre 0-10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama).<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] jzcmu8wblrpcgpxdo11m3orgxcbrdur 165250 165249 2025-07-06T17:53:19Z Kallmemel 14000 /* Distribucion y habitat */ 165250 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playanan. Tambe ta haya den area seco of cu yerba. Rango di altutud ta entre 0-10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama).<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] l9qt7y7bmtp4u7eqvw5k5pr3t8o1exm 165251 165250 2025-07-06T17:53:48Z Kallmemel 14000 /* Distribucion y habitat */ 165251 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playanan. Tambe ta haya nan den areanan seco of cu yerba. Rango di altutud ta entre 0-10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama).<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] 6lpzkomm2fdxpzm1ckg2hcbsovwdteb 165252 165251 2025-07-06T17:55:14Z Kallmemel 14000 /* Distribucion y habitat */ 165252 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playa. Tambe ta haya nan den areanan seco of cu yerba. E rango di altutud ta entre 0 i 10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama).<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] bo8ar366a7fu4fmdilqi6k4iqmaynv7 165253 165252 2025-07-06T18:04:34Z Kallmemel 14000 /* Descripcion */ ampliacion 165253 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playa. Tambe ta haya nan den areanan seco of cu yerba. E rango di altutud ta entre 0 i 10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama). E spikeletnan ta 2,5 pa 3 millimeter separa di otro na un banda di e stengel.<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] 2m4oufckcdgy1m6ytiufjs5fuqzd9po 165254 165253 2025-07-06T18:05:12Z Kallmemel 14000 /* Descripcion */ 165254 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playa. Tambe ta haya nan den areanan seco of cu yerba. E rango di altutud ta entre 0 i 10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama). E spikeletnan ta 2,5 pa 3 millimeter separa di otro na un banda di e as.<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] gl36sdkhh0ze4jpkqkd9lu73kjfxfhd 165256 165254 2025-07-06T18:18:02Z Kallmemel 14000 parameter status 165256 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}} {{Taxobox | tipo = mata | nomber = ''Cyperus bonariensis'' | status= VU | fuente status=2001 | exhibi titulo = cursivo | imagen= | descripcion= | reino = [[Matanan|Plantae]] | division = | clase = [[Tracheophyta]] | orden = [[Poales]] | famia= [[Cyperaceae]] | genero = ''[[Cyperus]]'' | autor = G.C. Tucker | fecha = 2013 }} '''''Cyperus bonariensis''''' ta un [[espesie|especie]] di mata cu flor di e [[Famia (biologia)|famia]] Cyperaceae (yerba di cipres). E nomber cientifico a wordo describi pa prome biaha na 2013 pa G.C.Tucker.<ref>{{citeer web |titel=''Cyperus bonariensis'' |werk=World Checklist of Selected Plant Families|uitgever=Royal Botanic Gardens, Kew|url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=489971 |bezochtdatum=2024-03-30}}</ref> == Distribucion y habitat == E especie ta nativo na [[Venezuela]] y dos grupo di [[isla]] dilanti su costa, e Antia Venezolano y e [[islanan ABC]]. ''C. bonariensis'' ta aparece den ambientenan di costa di santo of piedra, tipicamente canto di playa. Tambe ta haya nan den areanan seco of cu yerba. E rango di altutud ta entre 0 i 10 meter riba nivel di laman.<ref name=":0">{{citeer journal |auteur=Gordon C. Tucker |titel=Two new Neotropical species of Cyperus (Cyperaceae) |url=https://www.jstor.org/stable/24717381 |journal=Kew Bulletin |datum=2013-12 |volume=68 |issue=4 |pagina's=619-623}}</ref> == Descripcion == ''C. bonariensis'' por wordo confundi cu ''C. caesius'' pero e tin varios karakteristka distinto. E ta mas cortico den haltura, tin stengel mas fini, y e ''spikeletnan'' (cluster di flor chikito) ta punta ariba (no plama). E spikeletnan ta 2,5 pa 3 millimeter separa di otro na un banda di e as.<ref name=":0" />{{Appendix}} [[Category:Flora]] [[Category:Venezuela]] [[Category:Islanan ABC]] ktw0c2j6g678rhmuqxtymi5gad3kzym 0 11355 165318 160345 2025-07-07T10:39:49Z Caribiana 8320 /* Carera politico */ 165318 wikitext text/x-wiki {{Variante|a}}{{Databox}} '''Elias Fernando (Don) Mansur''' (☆ [[23 di desèmber|23 di december]] [[1942]] na [[Aruba]] - † [[16 di yüli|16 di juli]] [[2019]] na [[Aruba]]) tabata un economista y empresario Arubano. Como 'vakminister' el a ocupa e puesto di minister di Asuntonan Economico di [[Antias Hulandes]] (1984-1985) y minister di Asuntonan Economico y Turismo di Aruba (1986-1989). E tabata e prome presidente di [[Banco Central di Aruba]]. == Biografia == Don Mansur tabata e di seis yiu y e di cuater yiu homber di Elias Mansur (1902-1989), conoci como Don Elias Mansur, y Damia Mawad. Despues cu el a nace e famia a sigui crece cu dos yiu homber. Su tata a nace na [[Coro]], Venezuela, di mayornan [[Líbano|libanes]] y tabata activo como comerciante na [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]] for di su 15 aña. El a logra traha un imperio di negoshi y a uni su mes cu e elite di comercio Arubano.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642628:mpeg21:a0114|werk=[[Amigoe]]|via=Delpher.nl|titel=In memoriam: Don Elias Mansur|datum=1989-06-15|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref><ref>{{Cite book|author=[[Luc Alofs|Alofs, Luc]] & Merkies, Leontine|publisher=VAD/De Wit Stores, [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]]|date=2001|title=Ken ta Arubiano? sociale integratie en natievorming op Aruba, 1924-2001}}</ref> Despues di a bay scol secundario na Aruba, Don Mansur a gradua na Spring Hill College na Mobile, [[Alabama]] na 1962. Na Universidad di Notre Dame el a studia economia y consecuentemente a logra un [[Maestria|master]] y un PhD. Na su regreso na Aruba, entre 1968 y 1984, el a bira director di e empresanan di famia Mansur, esta Mansur Trading Co. y Superior Tobacco Co.<ref name="Reinders">{{Cite book|author=Reinders, Alex|publisher=Walburg Pers, Zutphen|date=1993|title=Politieke geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Aruba 1950-1993}}</ref> Ademas di e funcion di director, e tabata activo den hopi otro funcion. For di 1975 te na 1978 e tabata [[presidente]] di e asociacion di empresarionan, Aruba Trade & Industry Association (ATIA) y na 1979 miembro di directiva di Camara di Comercio di Aruba. Na 1975 el a wordo nombra como presidente y gobernador di [[Banko Sentral di Kòrsou i Sint Maarten|Banco Central di Antia Hulandes]] (BNA) como sucesor di Theo Tijssen. Na 1981 BNA a haya problema cu e asunto "Reina di Saba", un emision di un [[moneda]] di [[oro]] den cooperacion cu Ofir Curaçao NV, cu e intencion pa sirbi como medio di pago internacional.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011008234:mpeg21:a0079|werk=Dagblad van het Noorden|titel=Regering Antillen wil aftreden top Centrale Bank|datum=1981-05-08|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> Despues di e inicio di un encuesta [[parlamento di Antias Hulandes|parlamentario]] riba e asunto, el a entrega su retiro riba peticion di e minister di Finansa di Antia Hulandes, Marco de Castro. For di 1977 Mansur tabata Aruba su consehero principal pa asuntonan financiero y economico. Den e añanan promé cu e [[status aparte di Aruba]], el a participa den tur sorto di comicion, entre otro e comicion di coordinacion di e Conferencia di Mesa Rondo (RTC), e subcomicion pa asuntonan monetario y economico y e comicion consultativo di independencia.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642995:mpeg21:pdf|werk=[[Amigoe]]|titel=De drie Arubaanse ministers|datum=1984-09-21|bezochtdatum=2024-07-31|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230206195225/https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642995:mpeg21:pdf|archiefdatum=2023-02-06}}</ref> E tabata tambe envolvi den e introduccion di un moneda propio y e creacion di un [[Banco Central di Aruba|banco central]] pa Aruba. En conexion cu e separacion di bienes y separacion di reserva di oro y divisa, Mansur a participa como asesor den e discucionnan di formacion di gobierno na 1984, cu a resulta den gabinete [[Maria Liberia-Peters|Liberia-Peters I]]. Partido [[Movimiento Electoral di Pueblo|MEP]], como partner di coalicion, a ricibi tres puesto ministerial y a presenta Mansur como minister di Asuntonan Economico, hunto cu [[Hendrik Croes]] y [[Roland Laclé]].<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642994:mpeg21:a0066|werk=[[Amigoe]]|titel=Don Mansur vakminister op Economische Zaken|datum=1984-09-20|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> Dia 31 di december 1985, un dia prome cu Aruba a haya su autonomia, nan a retira como e ultimo ministernan antiano cu tabata representa Aruba. Na 1986 el a bira e prome presidente di e Banco Central nobo di Aruba.<ref name="NoticiaCla">{{citeer web|url=https://www.noticiacla.com/news/16440|werk=Noticiacla|titel=Cu fayecimento di ‘Don’ Mansur, Aruba ta perde un gran yiu di tera|datum=2019-07-17|bezochtdatum=2024-05-10|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190730234159/https://www.noticiacla.com/news/16440|archiefdatum=2019-07-30}}</ref> === Carera politico === Despues cu e cuater partidonan di coalicion di e gabinete [[Henny Eman]] I: [[Partido di Pueblo Arubano|AVP]], PPA, [[Partido Democratico Arubano|PDA]] y [[Accion Democratico Nacional|ADN]], cu sosten di e partido opositor MEP, a aserca Don Mansur pa bira 'vakminister', esta un minister cu no tin un experiencia politico.<ref>[https://historiek.net/zakenkabinet-betekenis-voorstanders-en-critici/162177/ Historiek] ''Zakenkabinet – Vakministers met afstand tot de politiek.'' Consulta 27 di februari 2025.</ref> El a fungi como minister di Asuntonan Economico y Turismo for di september 1986 te cu januari 1989,<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010641799:mpeg21:a0071|werk=[[Amigoe]]|titel=Staten unaniem eens met Don Mansur als Minister|datum=1986-09-03|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> reemplasando [[Lenny Berlinski]] (PDA), ken a baha despues di keda deteni pa motibo di acusacionnan di corupcion.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010832623:mpeg21:a0122|werk=Het Parool|titel=Aruba: nieuwe minister economie|datum=1986-09-02|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> Un di e dossiernan mas importante durante su termino tabata e reapertura di e refineria di [[San Nicolas]]. Despues di su retiro na 1989, Mansur no tabatin un rol politico mas y a dedica su mes na su actividadnan empresarial y social. Na 1990 el a ricibi e condecoracion di Cabayero (''ridder'') den [[Orden di Leon Hulandes]].<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010642431:mpeg21:a0089|werk=[[Amigoe]]|titel=Lintje voor ministers Eman-kabinet|datum=1990-06-18|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> Despues di un periodo di kebrante di salud el a fayece dia 16 di juli 2019 na edad di 76 aña den [[Horacio Oduber Hospital]].<ref name="NoticiaCla" /> == Moko Zoo == Don Mansur su hobby tabata cuido di animal. Su hobby a crece te cu mas cu 125 bestia for di tur parti di mundo y na 1983 a bira un parke zoologico, Moko Zoo.<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010640955:mpeg21:a0061|werk=[[Amigoe]]|titel=Moko dierentuin lijkt een blijvertje te zijn|datum=1983-08-09|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> Na comienso di 1986 e atraccion a cera pa motibo di e gastonan enorme y e cantidad di bishitante cu tabata tiki, despues di esey un cantidad di animal a wordo traslada pa e parke zoologico di [[Kòrsou]].<ref>{{citeer web|url=https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010641667:mpeg21:a0083 |werk=[[Amigoe]]|titel=Moko Zoo gesloten|datum=1986-01-09|bezochtdatum=2024-05-10}}</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Mansur, Don}} [[Category:Minister di Antias Hulandes]] [[Category:Minister di Aruba]] [[Category:Hende]] f77o8n5xrudl9c4cowru6k5r5vhqtb3 2 11522 165267 151075 2025-07-06T19:41:59Z Monicaua 5258 /* Trahando riba articulo: */ 165267 wikitext text/x-wiki <nowiki>__NOINDEX__</nowiki> == Trahando riba articulo: == '''Diana Frances Spencer''' (Norfolk, Inglaterra, 1 di juli 1976 - 31 di augustus 1997, Paris) tabata Princess di Wales despues di su matrimonio cu Prins Charles di Inglaterra y tabata mama di Prins William y Prins Harry di Inglaterra. == Bida == == Controversia rond di su fayecemento == == Trahando riba articulo: == '''Malala Yousafzai''' (Mingora, Pakistan, 12 di juli 1997) miho conoci como 'Malala' ta un activista y ganador di e premio Nobel di Paz na 2014. E ta e persona mas jong pa ricibi e reconocemento aki. Yousafzai a haya reconocemento mundial despues di sobrebi un atentado contra su bida, orkestra pa Taliban na 2012. == Bida == Yousafzai a crece como yiu mayor den un famia di tres yiu. Su mayornan ta Ziauddin Yousafzai, un educador y activista y Toor Pekai Yousafzai, ama di cas. Ziauddin tabata fundador y director di un scol pa mucha muhe na Mingora, Khushal Girls' Highschool and College. <ref>[https://www.britannica.com/biography/Malala-Yousafzai Britannica. ''Malala Yousafzai.''] </ref>Di chikito, Malala a mustra interes academico, ganando diferente premio como miho studiante na su scol secundario na Mingora.<ref>[https://www.bbc.com/news/magazine-24379018 BBC News]''Malala: The girl who was shot for going to school.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Despues di e atentado contra su bida na 2012, Yousafzai a muda pa Inglatera cu su famia. Na Birmingham, Inglatera, el a continua su estudionan y cuminsa e organisacion Malala Fund. El a gradua for di Oxford University na 2020, cu diploma den Filosofia, Politica y Economia.<ref>[https://www.bbc.co.uk/newsround/53112258 BBC UK. ''Malala Yousafzai celebrates graduating university with 'trashing''] Consulta 22 di februari 2025</ref> Yousafzai ta casa cu Asser Malik desde 2021 y ta biba na Inglatera. <ref>[https://www.cbsnews.com/news/malala-yousafzai-married-husband-asser-malik/ CBS News. ''Malala Yousafzai announces she's married: "Today marks a precious day in my life."''] Consulta 22 di februari 2025</ref> === Atentado === Na 2012, sinta den bus bayendo cas for di scol, un miembro di e fraccion Pakistani di Taliban, a atenta contra bida di Yousafzai cu tres tiro. Un tiro a dal Yousafzai den su cabes y e otro dos tiro a dal dos amiga di dje cu tabata sinta den bus hunto cu Yousafzai. Despues di haya asistencia medico local, a constata cu e caso di Yousafzai tabata mucho complica y tabatin mester di cuido medico afo. A hiba Yousafzai den helicopter medico pa e Queen Elizabeth Hospital na Birmingham, Inglatera. E tiro na su cabes a causa daño na su wowo, oido nda a scapa su bida, percura pa rehabilitacion fisico y reconstruccion cosmetico di e daño haci na su cara. E dos amiga di Yousafzai, Shazia Ramzan y Kainat Riaz, tambe a sobrebi e atentado. === Activismo === Via un conoci di su tata cu tabata traha na e branch local di BBC, BBC Urdu, Malala a cuminsa skirbi un diario tocante su bida na Mingora na 2009, cu su diesdos aña.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/7928752.stm BBC News]''Diary of a Pakistani schoolgirl (vi).'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Den e diario e tabata menciona entre otro cu e ta bay scol, enfatisando e importancia di por bay scol y e tabata referi na e situacion politico local. E diario a gara hopi atencion local. E proponentenan di e partido Taliban den region tabata en contra di e diario aki, cu a causa cu Malala a ricibi menasa contra su seguridad. Despues di e atentado na 2012 y a recupera fosa na Birmingham, Yousafzai a continua su estudionan y activismo pa educacion, cuminsando cu e fundacion di Malala Fund na 2014.<ref>[https://malala.org/malalas-story/ Malala Fund.] ''Malala's Story.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Na nomber di su organisacion, Malala ta biaha tur rond di mundo pa boga pa igualdad y educacion pa tur mucha rond di mundo. Su enfoke ta riba muchanan na paisnan of regionnan unda tin hopi pobresa y tiki acceso na educacion. == Den media == - Na 2013, Malala a publica su autobiografia 'I am Malala' hunto cu Christina Lamb. Despues di esaki a siguiente diferente buki reflehando su bida for di su perspectiva como adolescente y despues como adulto. Tambe el a publica diferente buki pa mucha. - Na 2021 Malala a firma un acuerdo cu Apple TV+ pa produci diferente programa tanto educativo como di comedia. <ref>[https://www.apple.com/newsroom/2021/03/apple-tv-plus-announces-programming-partnership-with-nobel-laureate-malala-yousafzai/ Apple.com] ''Apple TV+ announces programming partnership with Nobel laureate Malala Yousafzai.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> ---- == Trahando riba articulo: POSTED == '''Renate Maria Dorrestein''' (Amsterdam, 25 januari 1954 - Aerdenhout, 4 mei 2018) tabata un escritor, columnista y feminista Hulandes. E tabata conoci pa su estilo tanto polemico como humoristico di ataca temanan cu tabata biba den sociedad. == Biografia == Dorrestein a crece como di dos yiu di en total cuater, na Amstelveen, den un famia catolico.<ref name=":0">https://www.dbnl.org/tekst/zuid004krit01_01/kll00150.php</ref> Su ruman muhe menor a comete suicidio na 1981. Dorrestein a declara na diferente momentonan cu e evento aki tabatin un influencia grandi riba su bida y su futuro carera como escritor. A pesar di su idiologia moderno y feminista, Dorrestein a keda un catolico practicante henter su bida. Dorrestein tabatin diferente relacionnan romantico, pero a tuma desicion conciente pa nunca casa ni haya yiu. Cu su 23 aña el a opta pa un tratamento pa sterilisacion. <ref>https://www.hpdetijd.nl/cultuur-media/cultuur/41252/renate-dorrestein-1954-2018-hoe-erger-het-toegaat-des-te-meer-moet-er-worden-gelachen</ref> Dorrestein a fayece na 2018, di complicacionnan di cancer di esofago. == Carera == Dorrestein a cuminsa traha como reportero di biaha despues di caba su estudio secundario riba nivel di gymnasium. El a cuminsa un curso den journalistiek y a cuminsa traha den e area aki, cuminsando na e revista Panorama. <ref name=":1">https://www.renatedorrestein.nl/?page_id=32</ref> Como columnista el a skirbi pa e revistanan Hulandes Opzij, De Tijd y Bzzlletin. <ref name=":0" /> Na 1983 Dorrestein a publica su prome novela, ''Buitenstaanders''. Segun Dorrestein, el a manda e manuscrito pa hopi casnan di publicacion prome cu finalmente Contact a acepta e manuscrito di Buitenstaanders pa publicacion. == Bibliografia == {| class="wikitable sortable" !Aña di publicacion !Titulo !Cas di publicacion !ISBN |- |1976 |''Voorleesboek voor planten'' |Ploegsma (Amsterdam) |9021603977 |- |1983 |''Buitenstaanders'' |Contact |902545674X |- |1985 |''Vreemde streken'' |Contact |9025455395 |- |1986 |''Noorderzon'' |Contact |9025417811 |- |1987 |''Een nacht om te vliegeren'' |Contact |9025467539 |- |1988 |''Korte metten'' |Contact |9025456820 |- |1988 |''Het perpetuum mobile van de liefde'' |Contact |902545545X |- |1988 |''Haar kop eraf. Alice als ideale heldin voor hedendaagse feministes.'' |Stichting Perdu |9789051880229 |- |1989 |''Vóór alles een dame'' |Contact |9025496709 |- |1991 |''Het hemelse gerecht'' |Contact |9025496474 |- |1992 |''Katten en de kunst van het boekenonderhoud / Cats and the art of book maintenance'' |Drukkerij Virginia (Amsterdam) |n.v.t. |- |1992 |''Ontaarde moeders'' |Contact |9025415725 |- |1993 |''Heden ik'' |Contact |9025499171 |- |1994 |''Een sterke man'' |Contact |9025408737 |- |1996 |''Verborgen gebreken'' |Contact |9025405770 |- |1997 |''Het Tiende Inzicht'' |Édition Richard (Amsterdam) |907601101X |- |1997 |''Want dit is mijn lichaam'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) |9025498442 |- |1998 |''Een hart van steen'' |Contact |9025424104 |- |1999 |''Voor Liefde klik op F'' |Uitgeverij Brokaat (Beemster) |9080434728 |- |2000 |''Het geheim van de schrijver'' |Contact |9025498949 |- |2001 |''Zonder genade'' |Contact |9025415326 |- |2003 |''Het duister dat ons scheidt'' |Contact |9025417043 |- |2004 |''Zolang er leven is'' |Contact |9025427618 |- |2005 |''Inpakken en weggeven'' |Contact |9789025426651 |- |2006 |''Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor'' |Contact |9025427553 |- |2007 |''Echt sexy'' |Contact |9025416993 |- |2008 |''Laat me niet alleen'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) |9789059650633 |- |2009 |''is er hoop'' |Contact |9789025430436 |- |2009 |''Heiligenlevens en bananenpitten'' |Literaire Juweeltjes |9789085161646 |- |2010 |''De leesclub'' |Contact |9789025434397 |- |2011 |''Pas goed op jezelf'' |VU Uitgeverij |9789086595099 |- |2011 (oktober) |''De stiefmoeder'' |Podium |9789057599675 |- |2012 (juli) |''De zondagmiddagauto'' |Literaire Juweeltjes |9789085162421 |- |2013 (februari) |''De blokkade'' |Podium |9789057595622 |- |2013 (augustus) |''Nott Won't Sleep'' | |OCLC 5818198738 |- |2014 (mei) |''Liever horen we onszelf'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) | |- |2015 (5 februari) |''Weerwater (roman)'' |Podium |9789057597121 |- |2015 (1 juli) |''Penvriendin in China: Hoe ik dacht een dissident te helpen'' |Uitgeverij Fosfor en Wordt Vervolgd |9789462251618 |- |2016 |''Zeven soorten honger'' |Podium |9789057598012 |- |2017 (september) |''Reddende engel'' |Podium |9789057598609 |- |2017 |''Liever horen we onszelf'' |Querido |9789021408170 |- |2018 |''50 verhaaltjes van een voortreffelijke neptante'' |New Skool Media (Amsterdam) |OCLC 1081313720 |- |2018 |''Dagelijks werk - een schrijversleven'' |Podium |9789057599132 |} Fuentenan <ref name=":1" /> izef7p7ofh4ov3ivwumk30nnfjjm1ba 165271 165267 2025-07-06T19:52:38Z Monicaua 5258 /* Trahando riba articulo: */ 165271 wikitext text/x-wiki <nowiki>__NOINDEX__</nowiki> == Trahando riba articulo: == '''Diana Frances Spencer''' (Norfolk, Inglaterra, 1 di juli 1976 - 31 di augustus 1997, Paris) tabata Princess di Wales despues di su matrimonio cu Prins Charles di Inglaterra y tabata mama di Prins William y Prins Harry di Inglaterra. == Bida == == Controversia rond di su fayecemento == == Trahando riba articulo: POSTED == '''Malala Yousafzai''' (Mingora, Pakistan, 12 di juli 1997) miho conoci como 'Malala' ta un activista y ganador di e premio Nobel di Paz na 2014. E ta e persona mas jong pa ricibi e reconocemento aki. Yousafzai a haya reconocemento mundial despues di sobrebi un atentado contra su bida, orkestra pa Taliban na 2012. == Bida == Yousafzai a crece como yiu mayor den un famia di tres yiu. Su mayornan ta Ziauddin Yousafzai, un educador y activista y Toor Pekai Yousafzai, ama di cas. Ziauddin tabata fundador y director di un scol pa mucha muhe na Mingora, Khushal Girls' Highschool and College. <ref>[https://www.britannica.com/biography/Malala-Yousafzai Britannica. ''Malala Yousafzai.''] </ref>Di chikito, Malala a mustra interes academico, ganando diferente premio como miho studiante na su scol secundario na Mingora.<ref>[https://www.bbc.com/news/magazine-24379018 BBC News]''Malala: The girl who was shot for going to school.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Despues di e atentado contra su bida na 2012, Yousafzai a muda pa Inglatera cu su famia. Na Birmingham, Inglatera, el a continua su estudionan y cuminsa e organisacion Malala Fund. El a gradua for di Oxford University na 2020, cu diploma den Filosofia, Politica y Economia.<ref>[https://www.bbc.co.uk/newsround/53112258 BBC UK. ''Malala Yousafzai celebrates graduating university with 'trashing''] Consulta 22 di februari 2025</ref> Yousafzai ta casa cu Asser Malik desde 2021 y ta biba na Inglatera. <ref>[https://www.cbsnews.com/news/malala-yousafzai-married-husband-asser-malik/ CBS News. ''Malala Yousafzai announces she's married: "Today marks a precious day in my life."''] Consulta 22 di februari 2025</ref> === Atentado === Na 2012, sinta den bus bayendo cas for di scol, un miembro di e fraccion Pakistani di Taliban, a atenta contra bida di Yousafzai cu tres tiro. Un tiro a dal Yousafzai den su cabes y e otro dos tiro a dal dos amiga di dje cu tabata sinta den bus hunto cu Yousafzai. Despues di haya asistencia medico local, a constata cu e caso di Yousafzai tabata mucho complica y tabatin mester di cuido medico afo. A hiba Yousafzai den helicopter medico pa e Queen Elizabeth Hospital na Birmingham, Inglatera. E tiro na su cabes a causa daño na su wowo, oido nda a scapa su bida, percura pa rehabilitacion fisico y reconstruccion cosmetico di e daño haci na su cara. E dos amiga di Yousafzai, Shazia Ramzan y Kainat Riaz, tambe a sobrebi e atentado. === Activismo === Via un conoci di su tata cu tabata traha na e branch local di BBC, BBC Urdu, Malala a cuminsa skirbi un diario tocante su bida na Mingora na 2009, cu su diesdos aña.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/7928752.stm BBC News]''Diary of a Pakistani schoolgirl (vi).'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Den e diario e tabata menciona entre otro cu e ta bay scol, enfatisando e importancia di por bay scol y e tabata referi na e situacion politico local. E diario a gara hopi atencion local. E proponentenan di e partido Taliban den region tabata en contra di e diario aki, cu a causa cu Malala a ricibi menasa contra su seguridad. Despues di e atentado na 2012 y a recupera fosa na Birmingham, Yousafzai a continua su estudionan y activismo pa educacion, cuminsando cu e fundacion di Malala Fund na 2014.<ref>[https://malala.org/malalas-story/ Malala Fund.] ''Malala's Story.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Na nomber di su organisacion, Malala ta biaha tur rond di mundo pa boga pa igualdad y educacion pa tur mucha rond di mundo. Su enfoke ta riba muchanan na paisnan of regionnan unda tin hopi pobresa y tiki acceso na educacion. == Den media == - Na 2013, Malala a publica su autobiografia 'I am Malala' hunto cu Christina Lamb. Despues di esaki a siguiente diferente buki reflehando su bida for di su perspectiva como adolescente y despues como adulto. Tambe el a publica diferente buki pa mucha. - Na 2021 Malala a firma un acuerdo cu Apple TV+ pa produci diferente programa tanto educativo como di comedia. <ref>[https://www.apple.com/newsroom/2021/03/apple-tv-plus-announces-programming-partnership-with-nobel-laureate-malala-yousafzai/ Apple.com] ''Apple TV+ announces programming partnership with Nobel laureate Malala Yousafzai.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> ---- == Trahando riba articulo: POSTED == '''Renate Maria Dorrestein''' (Amsterdam, 25 januari 1954 - Aerdenhout, 4 mei 2018) tabata un escritor, columnista y feminista Hulandes. E tabata conoci pa su estilo tanto polemico como humoristico di ataca temanan cu tabata biba den sociedad. == Biografia == Dorrestein a crece como di dos yiu di en total cuater, na Amstelveen, den un famia catolico.<ref name=":0">https://www.dbnl.org/tekst/zuid004krit01_01/kll00150.php</ref> Su ruman muhe menor a comete suicidio na 1981. Dorrestein a declara na diferente momentonan cu e evento aki tabatin un influencia grandi riba su bida y su futuro carera como escritor. A pesar di su idiologia moderno y feminista, Dorrestein a keda un catolico practicante henter su bida. Dorrestein tabatin diferente relacionnan romantico, pero a tuma desicion conciente pa nunca casa ni haya yiu. Cu su 23 aña el a opta pa un tratamento pa sterilisacion. <ref>https://www.hpdetijd.nl/cultuur-media/cultuur/41252/renate-dorrestein-1954-2018-hoe-erger-het-toegaat-des-te-meer-moet-er-worden-gelachen</ref> Dorrestein a fayece na 2018, di complicacionnan di cancer di esofago. == Carera == Dorrestein a cuminsa traha como reportero di biaha despues di caba su estudio secundario riba nivel di gymnasium. El a cuminsa un curso den journalistiek y a cuminsa traha den e area aki, cuminsando na e revista Panorama. <ref name=":1">https://www.renatedorrestein.nl/?page_id=32</ref> Como columnista el a skirbi pa e revistanan Hulandes Opzij, De Tijd y Bzzlletin. <ref name=":0" /> Na 1983 Dorrestein a publica su prome novela, ''Buitenstaanders''. Segun Dorrestein, el a manda e manuscrito pa hopi casnan di publicacion prome cu finalmente Contact a acepta e manuscrito di Buitenstaanders pa publicacion. == Bibliografia == {| class="wikitable sortable" !Aña di publicacion !Titulo !Cas di publicacion !ISBN |- |1976 |''Voorleesboek voor planten'' |Ploegsma (Amsterdam) |9021603977 |- |1983 |''Buitenstaanders'' |Contact |902545674X |- |1985 |''Vreemde streken'' |Contact |9025455395 |- |1986 |''Noorderzon'' |Contact |9025417811 |- |1987 |''Een nacht om te vliegeren'' |Contact |9025467539 |- |1988 |''Korte metten'' |Contact |9025456820 |- |1988 |''Het perpetuum mobile van de liefde'' |Contact |902545545X |- |1988 |''Haar kop eraf. Alice als ideale heldin voor hedendaagse feministes.'' |Stichting Perdu |9789051880229 |- |1989 |''Vóór alles een dame'' |Contact |9025496709 |- |1991 |''Het hemelse gerecht'' |Contact |9025496474 |- |1992 |''Katten en de kunst van het boekenonderhoud / Cats and the art of book maintenance'' |Drukkerij Virginia (Amsterdam) |n.v.t. |- |1992 |''Ontaarde moeders'' |Contact |9025415725 |- |1993 |''Heden ik'' |Contact |9025499171 |- |1994 |''Een sterke man'' |Contact |9025408737 |- |1996 |''Verborgen gebreken'' |Contact |9025405770 |- |1997 |''Het Tiende Inzicht'' |Édition Richard (Amsterdam) |907601101X |- |1997 |''Want dit is mijn lichaam'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) |9025498442 |- |1998 |''Een hart van steen'' |Contact |9025424104 |- |1999 |''Voor Liefde klik op F'' |Uitgeverij Brokaat (Beemster) |9080434728 |- |2000 |''Het geheim van de schrijver'' |Contact |9025498949 |- |2001 |''Zonder genade'' |Contact |9025415326 |- |2003 |''Het duister dat ons scheidt'' |Contact |9025417043 |- |2004 |''Zolang er leven is'' |Contact |9025427618 |- |2005 |''Inpakken en weggeven'' |Contact |9789025426651 |- |2006 |''Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor'' |Contact |9025427553 |- |2007 |''Echt sexy'' |Contact |9025416993 |- |2008 |''Laat me niet alleen'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) |9789059650633 |- |2009 |''is er hoop'' |Contact |9789025430436 |- |2009 |''Heiligenlevens en bananenpitten'' |Literaire Juweeltjes |9789085161646 |- |2010 |''De leesclub'' |Contact |9789025434397 |- |2011 |''Pas goed op jezelf'' |VU Uitgeverij |9789086595099 |- |2011 (oktober) |''De stiefmoeder'' |Podium |9789057599675 |- |2012 (juli) |''De zondagmiddagauto'' |Literaire Juweeltjes |9789085162421 |- |2013 (februari) |''De blokkade'' |Podium |9789057595622 |- |2013 (augustus) |''Nott Won't Sleep'' | |OCLC 5818198738 |- |2014 (mei) |''Liever horen we onszelf'' |Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) | |- |2015 (5 februari) |''Weerwater (roman)'' |Podium |9789057597121 |- |2015 (1 juli) |''Penvriendin in China: Hoe ik dacht een dissident te helpen'' |Uitgeverij Fosfor en Wordt Vervolgd |9789462251618 |- |2016 |''Zeven soorten honger'' |Podium |9789057598012 |- |2017 (september) |''Reddende engel'' |Podium |9789057598609 |- |2017 |''Liever horen we onszelf'' |Querido |9789021408170 |- |2018 |''50 verhaaltjes van een voortreffelijke neptante'' |New Skool Media (Amsterdam) |OCLC 1081313720 |- |2018 |''Dagelijks werk - een schrijversleven'' |Podium |9789057599132 |} Fuentenan <ref name=":1" /> 9vnwvrje4pkdvgxw7ugrkstersgly44 0 13213 165269 2025-07-06T19:50:00Z Monicaua 5258 Creacion 165269 wikitext text/x-wiki '''Malala Yousafzai''' (Mingora, [[Pakistan]], [[12 di yüli|12 di]] [[12 di yüli|juli]] 1997) miho conoci como 'Malala' ta un activista y ganador di e premio Nobel di Paz na 2014. E ta e persona mas hoben pa ricibi e reconocemento aki. Yousafzai a haya reconocemento mundial despues di sobrebi un atentado contra su bida, orkestra pa [[Taliban]] na 2012. == Bida == Yousafzai a crece como yiu mayor den un famia di tres yiu. Su mayornan ta Ziauddin Yousafzai, un educador y activista y Toor Pekai Yousafzai, ama di cas. Ziauddin tabata fundador y director di un scol pa mucha muhe na Mingora, Khushal Girls' Highschool and College. <ref>[https://www.britannica.com/biography/Malala-Yousafzai Britannica. ''Malala Yousafzai.'']</ref>Di chikito, Malala a mustra interes academico, ganando diferente premio como miho studiante na su scol secundario na Mingora.<ref>[https://www.bbc.com/news/magazine-24379018 BBC News]''Malala: The girl who was shot for going to school.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Despues di e atentado contra su bida na 2012, Yousafzai a muda pa Inglatera cu su famia. Na Birmingham, Inglatera, el a continua su estudionan y cuminsa e organisacion Malala Fund. El a gradua for di Oxford University na 2020, cu diploma den Filosofia, Politica y Economia.<ref>[https://www.bbc.co.uk/newsround/53112258 BBC UK. ''Malala Yousafzai celebrates graduating university with 'trashing''] Consulta 22 di februari 2025</ref> Yousafzai ta casa cu Asser Malik desde 2021 y ta biba na [[Inglatera]]. <ref>[https://www.cbsnews.com/news/malala-yousafzai-married-husband-asser-malik/ CBS News. ''Malala Yousafzai announces she's married: "Today marks a precious day in my life."''] Consulta 22 di februari 2025</ref> === Atentado === Na 2012, sinta den bus bayendo cas for di scol, un miembro di e fraccion Pakistani di Taliban, a atenta contra bida di Yousafzai cu tres tiro. Un tiro a dal Yousafzai den su cabes y e otro dos tiro a dal dos amiga di dje cu tabata sinta den bus hunto cu Yousafzai. Despues di haya asistencia medico local, a constata cu e caso di Yousafzai tabata mucho complica y tabatin mester di cuido medico afo. A hiba Yousafzai den helicopter medico pa e Queen Elizabeth Hospital na Birmingham, Inglatera. E tiro na su cabes a causa daño na su wowo, oido nda a scapa su bida, percura pa rehabilitacion fisico y reconstruccion cosmetico di e daño haci na su cara. E dos amiga di Yousafzai, Shazia Ramzan y Kainat Riaz, tambe a sobrebi e atentado. === Activismo === Via un conoci di su tata cu tabata traha na e branch local di BBC, BBC Urdu, Malala a cuminsa skirbi un diario tocante su bida na Mingora na 2009, cu su diesdos aña.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/7928752.stm BBC News]''Diary of a Pakistani schoolgirl (vi).'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Den e diario e tabata menciona entre otro cu e ta bay scol, enfatisando e importancia di por bay scol y e tabata referi na e situacion politico local. E diario a gara hopi atencion local. E proponentenan di e partido Taliban den region tabata en contra di e diario aki, cu a causa cu Malala a ricibi menasa contra su seguridad. Despues di e atentado na 2012 y a recupera fosa na Birmingham, Yousafzai a continua su estudionan y activismo pa educacion, cuminsando cu e fundacion di Malala Fund na 2014.<ref>[https://malala.org/malalas-story/ Malala Fund.] ''Malala's Story.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> Na nomber di su organisacion, Malala ta biaha tur rond di mundo pa boga pa igualdad y educacion pa tur mucha rond di mundo. Su enfoke ta riba muchanan na paisnan of regionnan unda tin hopi pobresa y tiki acceso na educacion. == Den media == * 2013; Malala a publica su autobiografia 'I am Malala' hunto cu Christina Lamb. Despues di esaki a siguiente diferente buki reflehando su bida for di su perspectiva como adolescente y despues como adulto. Tambe el a publica diferente buki pa mucha. * 2021; Malala a firma un acuerdo cu Apple TV+ pa produci diferente programa tanto educativo como di comedia. <ref>[https://www.apple.com/newsroom/2021/03/apple-tv-plus-announces-programming-partnership-with-nobel-laureate-malala-yousafzai/ Apple.com] ''Apple TV+ announces programming partnership with Nobel laureate Malala Yousafzai.'' Consulta 28 di februari 2025.</ref> ---- j2jf9zicaw9omoee02whpa7ckzsh9gg 0 13214 165285 2025-07-06T21:53:36Z Caribiana 8320 Created page with "{{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral= [[Boneiru]] | residencia = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1..." 165285 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral= [[Boneiru]] | residencia = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = | distincion = Kabayero den [[Orden di Oranje-Nassau]] (2025) }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. Entre 1999 i 2000 e tabata diputado i miembro di [[Kolegio Ehekutivo|Kolegio Ehekutivo di Boneiru]]. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di Kolegio Ehekutivo di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, pa remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su kontribushon na salubridat públiko i gobernashon, Anthony a wordo kondekorá dia 25 di aprel 2025 komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[Kategoria:Hende]] [[Kategoria:Polítiko di Boneiru]] opprlv88yhsmglfg0k2k32pugza6tqs 165287 165285 2025-07-06T21:58:50Z Caribiana 8320 165287 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral= [[Boneiru]] | residencia = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = | distincion = Kabayero den [[Orden di Oranje-Nassau]] (2025) }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. Entre 1999 i 2000 e tabata diputado i miembro di [[Kolegio Ehekutivo|Kolegio Ehekutivo di Boneiru]]. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di Kolegio Ehekutivo di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, ku ta remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su kontribushon na salubridat públiko i gobernashon, Anthony a wordo kondekorá dia 25 di aprel 2025 komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix}} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[Kategoria:Hende]] [[Kategoria:Polítiko di Boneiru]] 5qq0a97z2o6i09woqkq81q0d4hsvx1t 165288 165287 2025-07-06T23:23:59Z Caribiana 8320 165288 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{infobox persona| variante = c | infobox_tipo = polítiko | nomber completo = Evelina Francisca Betancourt-Anthony | nomber = Evelina Betancourt-Anthony | alias = | fecha nacemento = [[4 di òktober]] [[1950]] | luga nacemento = [[Aruba]] | districto electoral= [[Boneiru]] | residencia = {{BON}} | partido = [[Union Patriótiko Boneriano|UPB]] | ofishi = enfermera, polítiko | temporada1 = 1999-2000 | funcion1 = diputado di Kolegio Ehekutivo di Boneiru | temporada2 = 2014-2018 | funcion2 = gezaghebber interino di Boneiru | casa = | yui = | distincion = Kabayero den [[Orden di Oranje-Nassau]] (2025) }} '''Evelina Francisca Betancourt-Anthony''' (☆ [[4 di òktober]] [[1950]] na [[Aruba]]) ta un èks-polítiko di [[Boneiru]] i dirigente den sektor di kuido médiko. Entre 1999 i 2000 e tabata diputado i miembro di [[Kolegio Ehekutivo|Kolegio Ehekutivo di Boneiru]]. For di 1 di desèmber 2015 te komienso di 2018, e tabata gezaghebber interino di Boneiru. == Bida i karera == Evelina Anthony a nase na Aruba, den un famia [[Boneiru|boneriano]]. Su tata tabata traha na [[Lago Oil & Transport Company|refineria Lago]] na [[San Nicolas]] i ora ku el a wòrdu kita for di e refineria, e famia a bolbe Boneiru, kaminda nan tabatin un kas ainda.<ref name=":2"/> Despues di skol básiko, el a kaba MULO na Boneiru. Betancourt-Anthony a kuminsá su karera den kuido di salú komo studiante di enfermeria na Hospital BovenIJ na Amsterdam-Noord.<ref name=":2">{{Citeer web |url=http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |titel=Evelina Bétancourt-Anthony & Narsisa Soliana-Frans ~ In onze families waren de prioriteiten duidelijk – Auke van der Berg ~ Ikki's eiland. De horzel van het koninkrijk |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rozenberg Quarterly |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024171223/http://ikkiseiland.com/2017/03/06/evelina-betancourt-anthony-narsisa-soliana-frans-in-onze-families-waren-de-prioriteiten-duidelijk/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Despues di regresá Boneiru, el a sigui formashon hurídiko i atministrativo na [[University of Curaçao|Universidat di Antia Hulandes]] na [[Kòrsou]]. For di 1990 padilanti, el a okupá varios posishon altu den sektor di salú na Boneiru. Na 1996, el a keda nombrá presidente di Stichting Ziekenverpleging & Bejaardenzorg Bonaire (awor Fundashon Mariadal). El a dirigi e institushon den dos periodo te ku 2014, ku enfoke riba reforma i ekspanshon di servisionan médiko.<ref>{{Citeer web |url=http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |titel=Fundashon Mariadal: Geschiedenis |datum=2017-01-11 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Fundashon Mariadal |archiefurl=https://web.archive.org/web/20170111042332/http://fundashonmariadal.com/geschiedenis/ |archiefdatum=2017-01-11}}</ref> Na aña 1990 el a afiliá na partido UPB. E tabata kandidato number tres riba lista pa elekshon 1999, den kua e [[Partido polítiko|partido]] a gana kuater di e nuebe asiento den [[Konseho Insular|Konseho Insular di Boneiru]]. El a bira diputado pa kuido di salú i miembro di Kolegio Ehekutivo di Boneiru. Den e posishon aki, el a modernisá e servisio di ambulans i a stimula desaroyo di maneho riba tereno di salú públiko i kuido di hende grandi. Dia 1 di desèmber 2015, el a keda nombrá komo [[gezaghebber]] interino di Boneiru, ku ta remplasa gezaghebber [[Edison Rijna]] durante su ousensia.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |titel=Mevrouw Evelina Anthony benoemd tot waarnemend gezaghebber Bonaire |datum=30 november 2015 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=Rijksdienst Caribisch Nederland|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170206020241/https://www.rijksdienstcn.com/nieuws/mevrouw-evelina-anthony-benoemd-tot-waarnemend-gezaghebber-bonaire |archiefdatum=2017-02-06}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |titel=Evelina Anthony waarnemend gezaghebber Bonaire - BearingPoint Caribbean |datum=2017-10-24 |bezochtdatum=2025-07-05 |werk=[[Amigoe]] |uitgever=Government News Archive |archiefurl=https://web.archive.org/web/20171024172027/http://www.bearingpointcaribbean.com/evelina-anthony-waarnemend-gezaghebber-bonaire/ |archiefdatum=2017-10-24}}</ref> Na yanüari 2018, el a retira abruptamente pa motibu di tenshonnan polítiko den Konseho Ehekutivo. Den un deklarashon públiko, el a indiká ku su posishon a bira insostenibel debí na preshon polítiko i falta di sosten.<ref>Harald Linkels, [https://www.bonaire.nu/nieuws/bonaire/16799/getergde-interim-gezaghebber-bonaire-stapt-per-onmiddelijk-op Getergde interim-gezaghebber Bonaire stapt per onmiddelijk op], bonaire.nu (3 di yanüari 2018)</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |titel=Bestuurscollege - BIS Openbaar Lichaam Bonaire |datum=2017-11-15 |bezochtdatum=2025-07-05|werk=Eilandsraad |uitgever=Island Council of Bonaire|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171115164037/http://www.eilandsraad.nl/Organisatie/Bestuurscollege |archiefdatum=2017-11-15}}</ref> Curvin George a keda apuntá komo su susesor. Evelina Betancourt-Anthony ta kasá i mama di dos yu. == Honor == Pa su kontribushon na salubridat públiko i gobernashon, Anthony a wordo kondekorá dia 25 di aprel 2025 komo Kabayero (''ridder'') den [[Orden di Oranje-Nassau]].<ref>[https://kikotapasando.com/2025/04/30/gobiernu-di-boneiru-%f0%9d%97%9e%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb%f0%9d%97%b1%f0%9d%97%b2%f0%9d%97%b8%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bf%f0%9d%97%ae%f0%9d%98%80%f0%9d%97%b5%f0%9d%97%bc%f0%9d%97%bb-%f0%9d%97%a5/ Kondekorashon Real 2025 Boneiru], Gobiernu di Boneiru (30 di aprel 2025)</ref> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=nl|oldid =69570223|titulo=Evelina Betancourt-Anthony}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Betancourt-Anthony, Evelina}} [[Kategoria:Hende]] [[Kategoria:Polítiko di Boneiru]] o5y4w1z3vu02qeassf4s584ec1wbbx4 0 13215 165310 2025-07-07T09:51:46Z Caribiana 8320 Created page with "{{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | antecesor = [[Chan Santokhi]] | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-si..." 165310 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | antecesor = [[Chan Santokhi]] | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|surnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP.<ref name="starnieuws"/> Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento.<ref name="starnieuws"/> Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] c519a6zcgb2eeolbh8308pueupf5uxg 165311 165310 2025-07-07T09:53:09Z Caribiana 8320 165311 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | antecesor = [[Chan Santokhi]] | sucesor = }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|sürnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP.<ref name="starnieuws"/> Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento.<ref name="starnieuws"/> Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] dkjnir4cdu2xbx4658up3rcfxlf3mer 165312 165311 2025-07-07T09:55:13Z Caribiana 8320 165312 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | antecesor = [[Chan Santokhi]] | sucesor = | pais = {{SUR}} | ofishi = dòkter, polítiko }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|sürnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP.<ref name="starnieuws"/> Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento.<ref name="starnieuws"/> Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] lxnxt5nsy9o36p0kpssdwy4tgkdlmqq 165313 165312 2025-07-07T10:12:58Z Caribiana 8320 amplia info den infobox 165313 wikitext text/x-wiki {{Variante|c}} {{Infobox dignatario| variante = c | imagen = Jennifer Simons in 2015.jpg | descripcion = Jennifer Geerlings-Simons na 2015. |tamaño imagen= 240 |sucesion = Presidente di Sürnam |periodo start= [[16 di yüli]] [[2025]] |periodo fin = |vice presidente = Gregory Rusland | antecesor = [[Chan Santokhi]] | sucesor = | pais = {{SUR}} | partido = Partido Nashonal Demokrátiko (NDP) | ofishi = dòkter, polítiko |sucesion2 = Presidente di Asamblea Nashonal di Sürnam |periodo start2 = 30 di yüni 2010 |periodo fin2 = 28 di yüni 2020 |antecesor2 = Paul Somohardjo |sucesor2 = Ronnie Brunswijk |sucesion3 = Miembro di Asamblea Nashonal |periodo start3 = 1996 |periodo fin3 = 2020 | alma mater = Universidat Anton de Kom | pareha = Glenn Geerlings | yui = 3 }} '''Jennifer (Jenny) Geerlings-Simons''' (☆ [[5 di sèptèmber]] [[1953]] na [[Paramaribo]]) ta un dòkter i polítiko [[Sürnam|sürnameño]]. E tabata presidente di e Asamblea Nashonal di Sürnam di yüni 2010 te ku yüni 2020, birando e di dos presidente femenino di e parlamento.<ref>{{nl}}{{citeer web |auteur= |url=http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html |titel=Geerlings-Simons herkozen als voorzitter met 1 stem uit oppositie|uitgever=De Surinaamse Krant |date= |archiefdatum=2016-03-04 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20160304044729/http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/06/geerlings-simons-herkozen-als.html}}</ref> For di yüli 2024, e ta lider di Partido Nashonal Demokrátiko (NDP).<ref name="leader">{{citeer web|url= https://www.waterkant.net/suriname/2024/07/14/jennifer-simons-nieuwe-voorzitter-ndp/ |titel= Jennifer Simons gekozen tot nieuwe voorzitter NDP |website=Waterkant.net|datum=2024-07-14|bezochtdatum=}}</ref> Despues ku su partido a logra un viktoria minimo den e elekshon general di 2025, el a wòrdu elegí komo presidente di e pais dia 6 di yüli 2025.<ref name="starnieuws">{{nl}}{{citeer web|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/87217|titel=Simons schrijft geschiedenis als eerste vrouwelijke Surinaamse president|werk=Starnieuws|datum=2025-07-06|bezochtdatum=2025-07-07}}</ref> E lo mester bira e promé presidente femenino den historia di e nashon i susesor di [[Chan Santokhi]].<ref name="reuters">{{en}}Ank Kuipers, [https://www.reuters.com/world/suriname-parliament-elects-simons-first-female-president-2025-07-06 Suriname parliament elects Simons as first female president], reuters.com (6 di yüli 2025)</ref> == Bida i karera == Geerlings‐Simons a studia medisina na Universidat Anton de Kom na Sürnam i a optené su titulo médiko na 1979. Despues di a spesialisá na [[Hulanda]], el a regresá pa traha komo dòkter di kas, i a okupá posishonnan importante manera koordinadó di e programa nashonal di HIV/AIDS i dosente den kuido di salú. Na 1996, el a wòrdu elegi pa promé biaha komo miembro di e Asamblea Nashonal na nòmber di NDP. Di 2000 pa 2006, el a dirigí e frakshon di NDP.<ref name="starnieuws"/> Dia 30 di yüni 2010, el a wòrdu elegí komo presidente di e Asamblea i na 2015 reelegí pa un di dos periodo. Despues na 2020, el a bandoná e frakshon di NDP i polítika aktivo. Dia 13 di yüli 2024, Geerlings-Simons a bira susesor di [[Desi Bouterse]] komo presidente di partido di NDP.<ref name="starnieuws"/> Bou di su liderazgo i komo [[lijsttrekker]], e partido a gana 18 asiento den e elekshonnan parlamentario di 25 di mei 2025 i a forma un [[coalicion|koalishon]] ku sinku otro partido, bon pa un mayoria di 34 di e 51 asiento.<ref name="starnieuws"/> Manera ta rekeri pa e puesto presidensial, el a wòrdu elegi pa Asamblea Nashonal dia 6 di yüli 2025 ku un mayoria di dos tersera parti, i lo wòrdu instalá komo e promé presidente femenino di Sürnam dia 16 di yüli 2025. Su visepresidente ta Gregory Rusland.<ref name="reuters"/> {{Appendix|refs|2= * {{Tradukshon for di otro Wikipedia|idioma=en|oldid =1299242078|titulo=Jennifer Geerlings-Simons}} {{References}} }} {{DEFAULTSORT:Geerlings-Simons, Jennifer}} [[:Kategoria:Hende]] [[:Kategoria:Politiko]] [[:Kategoria:Suriname]] 6rn4444lcai5njnn71sl5cjpinoop1o