ਵਿਕੀਸਰੋਤ pawikisource https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲੇਖਕ ਲੇਖਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੋਰਟਲ ਪੋਰਟਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲਿਖਤ ਲਿਖਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਆਡੀਓਬੁਕ ਆਡੀਓਬੁਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਅਨੁਵਾਦ ਅਨੁਵਾਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੰਨਾ ਪੰਨਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਇੰਡੈਕਸ ਇੰਡੈਕਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ 250 6524 195249 22880 2025-06-01T23:07:53Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195249 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}ਏਹ ਅਲੰਕਾਰ ਕਵੀ ਅਕਸਰ ਅਪਨੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਨਯਾ, ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਕ ਗੱਲ ਨੂੰ ਇਸ਼ਾਰਾ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨਾਲ ਦੱਸਨਾ ਹੈ। ਅਸਲੀ ਆਸ਼ੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤਖ ਨਾਕੋਹਨਾ, ਗਲੇਫ ਕੇ, ਲੁਕਾ ਕੇ ਦਸਨਾ। ਸੂਫੀਆਂ ਆਰਫਾਂ ਤੇ ਫਕੀਰਾਂ ਨੇ ਏਹ ਅਲੰਕਾਰ ਅਕਸਰ ਵਰਤਿਆ ਹੈ ਆਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਮਾਹਬੂਬ ਰਬ ਯਾਂ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦੁਨਿਆਵੀ ਮਾਹਬੂਬ ਦਾ ਰੰਗ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਕਰ ਅਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਉਸਦੇ ਨਖਰੇ, ਸੈਨਤ ਜਾਂ ਅੱਖ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੋਂ ਕੁਹਾਇਆ। ਕਦੀ ਦਰਸ ਅਭਿਲਾਖਾ ਕਦੀ ਵਸਲ ਦੀ ਚਾਹ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਹਾਫਜ਼ ਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬੁਲੇ ਨੇ ਏਸ ਅਲੰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਵਰਤਨਾ ਕਵਿਤਾ ਇਸਦਾ ਵਰਤਨਾ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਇਕ ਰੱਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਇਸੇ ਅਲੰਕਾਰ ਨੂੰ ਰੜੀ ਹੋਰ ਲੰਮਾ ਚੌੜਾ ਕਰ ਦੇਈਏ (Allegory) (ਅਲੰਕਾਰ) ਬਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਕ ਕਹਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਲ ਆਬਾ ਲੁਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਤਖ ਮਨੁੱਖ ਆਪਨੇ ੨ ਕੰਮ ਧੰਦੇ ਕਰਦੇ ਵਖਾਲੀ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅੰਤ੍ਰੀਵ ਅਰਥ ਤੇ ਸਿਖਿਆ ਹੋਰ। ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ (Pilgrim's Progress) ਇਸਾਈਆਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ, ਅਰ ਚਾਨਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਚਿਤ, ਅਰ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਚੰਦੂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਾਟਕ ਵੀ ਏਸੇ ਸ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਹਨ। ਕਬੀਰ ਭਗਤ ਦੀ ਬਾਨੀ ਵੀ ਬਾਜੀ ਵਾਰੀ ਅਜੇਹੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੀਕਨ ਕਿਸੇ ਆਸ਼ਕ ਦੀ ਬਿਰਹਾਂ ਭਰੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਏਹ ਇਕ ਭਗਤ ਦੇ ਅਪਨੇ ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਲ ਨੇਹੁੰ ਦੀ ਕਹਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ (Sarcasm) ਆਖਦੇ ਹੈਨ ਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿਚ<noinclude>{{center|-੩੨-}}</noinclude> 589cfamux4unyffi1vobfszi8l1t8t4 250 6526 195250 22882 2025-06-01T23:08:42Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195250 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>(ਕਾਰੀਗਰੀ) ਦੱਸ ਆਏ ਹਾਂ। ਕਵਿਤਾ ਕੇਵਲ ਇਕ “ਆਰਟ’ ਈ ਨਹੀਂ, ਐਪਰ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੋਮਨੀ ਸੋਹਣਾ ਆਰਟ ਹੈ। ਉਹ ਆਰ ਜੇਹੜਾ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਨਿਰੂਪਨ ਕਰਦਾ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ ਰਖੇ ਹਨ:(੧) ਕਵਿਤਾ, (੨) ਰਾਗ, (੩) ਚਿੱਤਕਾਰੀ। ਚਿੱਤੂਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚ ਈ, ਪੱਥਰ ਅਰ ੰ ਲੱਕੜ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਘੜਨੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ। ਹੁਨ ਏਹਨਾਂ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਢ ਨਿਯਮ [ Harmony * ਹਾਰਮਨੀ ਜਾਂ “ਮਿਲਾਉਨੀ" ਹੈ। ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਾਰਮਨੀ'' ਈ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਕੋਮਲ ਹੁਨਰਾਂ [ Fine Arts ] ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੇ ਅਸਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨੂੰ ਰਚਨਾ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦੇਣ। ਹੁਣ ਅਸਾਂ ਵੇਖਨਾ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਏਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਹੜਾ ਮਨ ' ਤੇ ਢੇਰ ਖਿੱਚਵਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਰ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਬਨਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਿੱਤ ਕਾਰੀ ਇਕ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੀ ਮੂਰਤ ਬਨਾਕੇ ਦੱਸ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਅਖਾਂ ਤੋਂ ਮਨ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਿਤ੍ ਕਾਰੀ ਵੇਖੋ ਇਕ ਮੂਰਤ ਵਿਚ ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚੀ ਹੈ, ਸੁਹਾਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਲੇਟੀ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਕੰਵਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਚੇਹਰਾ ਸੋਚ *ਇੱਕ ਵਸਤ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਐਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰਤੀਬ ਦੇਨੀ ਕਿ ਉਹ ਮਨ ਅਰ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਅਪਨਾ ਸੋਹਨਾ ਤੇ ਲੁਭਾਵਨਾ ਕਿ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਨ ਅਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਇਸ ਇਕ ਰੱਸ ਮਿਲਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਰਮਨੀ ਹੈ। -੩੯-<noinclude></noinclude> oaj5l6ol7mkag0j3cbt4dn4c3qcx8oa 195303 195250 2025-06-01T23:52:47Z Taranpreet Goswami 2106 195303 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>(ਕਾਰੀਗਰੀ) ਦੱਸ ਆਏ ਹਾਂ। ਕਵਿਤਾ ਕੇਵਲ ਇਕ “ਆਰਟ’ ਈ ਨਹੀਂ, ਐਪਰ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੋਮਨੀ ਸੋਹਣਾ ਆਰਟ ਹੈ। ਉਹ ਆਰ ਜੇਹੜਾ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਨਿਰੂਪਨ ਕਰਦਾ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ ਰਖੇ ਹਨ: {{gap}}(੧) ਕਵਿਤਾ, (੨) ਰਾਗ, (੩) ਚਿੱਤਕਾਰੀ। ਚਿੱਤੂਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚ ਈ, ਪੱਥਰ ਅਰ ੰ ਲੱਕੜ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਘੜਨੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ। {{gap}}ਹੁਨ ਏਹਨਾਂ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਢ ਨਿਯਮ [ Harmony <ref>ਇੱਕ ਵਸਤ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਐਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰਤੀਬ ਦੇਨੀ ਕਿ ਉਹ ਮਨ ਅਰ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਅਪਨਾ ਸੋਹਨਾ ਤੇ ਲੁਭਾਵਨਾ ਕਿ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਨ ਅਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਇਸ ਇਕ ਰੱਸ ਮਿਲਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਰਮਨੀ ਹੈ।</ref>ਹਾਰਮਨੀ ਜਾਂ “ਮਿਲਾਉਨੀ" ਹੈ। ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਾਰਮਨੀ'' ਈ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਕੋਮਲ ਹੁਨਰਾਂ [ Fine Arts ] ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੇ ਅਸਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨੂੰ ਰਚਨਾ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦੇਣ। ਹੁਣ ਅਸਾਂ ਵੇਖਨਾ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਏਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਹੜਾ ਮਨ ' ਤੇ ਢੇਰ ਖਿੱਚਵਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਰ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਬਨਾਂਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚਿੱਤ ਕਾਰੀ ਇਕ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੀ ਮੂਰਤ ਬਨਾਕੇ ਦੱਸ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਅਖਾਂ ਤੋਂ ਮਨ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਿਤ੍ ਕਾਰੀ ਵੇਖੋ ਇਕ ਮੂਰਤ ਵਿਚ ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚੀ ਹੈ, ਸੁਹਾਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਲੇਟੀ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਕੰਵਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਚੇਹਰਾ ਸੋਚ<noinclude>{{center|-੩੯-}} {{rule}}</noinclude> rw30zsmjztok0bvc6q7aypkit6tklka 195304 195303 2025-06-01T23:53:11Z Taranpreet Goswami 2106 195304 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>(ਕਾਰੀਗਰੀ) ਦੱਸ ਆਏ ਹਾਂ। ਕਵਿਤਾ ਕੇਵਲ ਇਕ “ਆਰਟ’ ਈ ਨਹੀਂ, ਐਪਰ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੋਮਨੀ ਸੋਹਣਾ ਆਰਟ ਹੈ। ਉਹ ਆਰ ਜੇਹੜਾ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਨਿਰੂਪਨ ਕਰਦਾ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ ਰਖੇ ਹਨ: {{gap}}(੧) ਕਵਿਤਾ, (੨) ਰਾਗ, (੩) ਚਿੱਤਕਾਰੀ। ਚਿੱਤੂਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚ ਈ, ਪੱਥਰ ਅਰ ੰ ਲੱਕੜ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਘੜਨੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ। {{gap}}ਹੁਨ ਏਹਨਾਂ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਢ ਨਿਯਮ [ Harmony <ref>ਇੱਕ ਵਸਤ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਐਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰਤੀਬ ਦੇਨੀ ਕਿ ਉਹ ਮਨ ਅਰ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਅਪਨਾ ਸੋਹਨਾ ਤੇ ਲੁਭਾਵਨਾ ਕਿ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਨ ਅਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਇਸ ਇਕ ਰੱਸ ਮਿਲਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਰਮਨੀ ਹੈ।</ref>ਹਾਰਮਨੀ ਜਾਂ “ਮਿਲਾਉਨੀ" ਹੈ। ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਾਰਮਨੀ'' ਈ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਕੋਮਲ ਹੁਨਰਾਂ [ Fine Arts ] ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੇ ਅਸਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨੂੰ ਰਚਨਾ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦੇਣ। ਹੁਣ ਅਸਾਂ ਵੇਖਨਾ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਏਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਹੜਾ ਮਨ ' ਤੇ ਢੇਰ ਖਿੱਚਵਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਰ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਬਨਾਂਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚਿੱਤ ਕਾਰੀ ਇਕ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੀ ਮੂਰਤ ਬਨਾਕੇ ਦੱਸ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਅਖਾਂ ਤੋਂ ਮਨ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਿਤ੍ ਕਾਰੀ ਵੇਖੋ ਇਕ ਮੂਰਤ ਵਿਚ ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚੀ ਹੈ, ਸੁਹਾਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਲੇਟੀ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਕੰਵਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਚੇਹਰਾ ਸੋਚ<noinclude>{{center|-੩੯-}} {{rule}}</noinclude> mgkyo1rh6thj919gjerjv3svnaf5krj 195305 195304 2025-06-01T23:54:10Z Taranpreet Goswami 2106 195305 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>(ਕਾਰੀਗਰੀ) ਦੱਸ ਆਏ ਹਾਂ। ਕਵਿਤਾ ਕੇਵਲ ਇਕ “ਆਰਟ’ ਈ ਨਹੀਂ, ਐਪਰ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ੍ਰੋਮਨੀ ਸੋਹਣਾ ਆਰਟ ਹੈ। ਉਹ ਆਰ ਜੇਹੜਾ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਨਿਰੂਪਨ ਕਰਦਾ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ ਰਖੇ ਹਨ: {{gap}}(੧) ਕਵਿਤਾ, (੨) ਰਾਗ, (੩) ਚਿੱਤਕਾਰੀ। ਚਿੱਤੂਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚ ਈ, ਪੱਥਰ ਅਰ ੰ ਲੱਕੜ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਘੜਨੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ। {{gap}}ਹੁਨ ਏਹਨਾਂ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਢ ਨਿਯਮ [ Harmony <ref>ਇੱਕ ਵਸਤ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਐਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰਤੀਬ ਦੇਨੀ ਕਿ ਉਹ ਮਨ ਅਰ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਅਪਨਾ ਸੋਹਨਾ ਤੇ ਲੁਭਾਵਨਾ ਕਿ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਨ ਅਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਇਸ ਇਕ ਰੱਸ ਮਿਲਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹਾਰਮਨੀ ਹੈ।</ref>ਹਾਰਮਨੀ ਜਾਂ “ਮਿਲਾਉਨੀ" ਹੈ। ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਾਰਮਨੀ'' ਈ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਕੋਮਲ ਹੁਨਰਾਂ [ Fine Arts ] ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੇ ਅਸਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨੂੰ ਰਚਨਾ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦੇਣ। ਹੁਣ ਅਸਾਂ ਵੇਖਨਾ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਏਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਆਰਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਹੜਾ ਮਨ ' ਤੇ ਢੇਰ ਖਿੱਚਵਾਂ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਰ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਬਨਾਂਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚਿੱਤ ਕਾਰੀ ਇਕ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੀ ਮੂਰਤ ਬਨਾਕੇ ਦੱਸ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਅਖਾਂ ਤੋਂ ਮਨ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਿਤ੍ ਕਾਰੀ ਵੇਖੋ ਇਕ ਮੂਰਤ ਵਿਚ ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿੱਚੀ ਹੈ, ਸੁਹਾਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਲੇਟੀ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਕੰਵਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਚੇਹਰਾ ਸੋਚ<noinclude>{{center|-੩੯-}} {{rule}}</noinclude> 0k8iw4u8idxs0k8ayba2r90w502958u 250 6527 195251 22883 2025-06-01T23:09:40Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195251 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵਿਚ ਮਗਨ ਸਹੇਲੀਆਂ ਕੋਲ ਬੈਠੀਆਂ ਹੈਨ। ਘੜੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਮੈਂਚਦੀ ਸੀ ਕੋਲ ਪਏ ਨੇ। ਹਰਨ ਦਾ ਬਚਾ ਕੋਲ ਈ ਖੜਾ ਹੈ। ਕੇਹਾ ਮੋਹਨਾ ਸੋਚ ਤੇ ਚੁੱਪ ਚਾਂਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਏਹ ਅਸਰ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਮਨ ਤੇ ਹੋਇਆ ਪਰ ਅਸੀਂ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਹੀਂ ਜਾਨਦੇ, ਕਿ ਉਹ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਜੀ ਦਾ ਉਬਾਲ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਪੁਚਾਂਦੀ ਹੈ। ਏਹੀ ਸਾਰੇ ਨਕਸ਼ੇ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ। ਉਹ ਖਿਆਲ ਜੇਹੜਾ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਵਿਚ ਓਸ ਵੇਲੇ ਸੀ, ਸਾਰ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਹੀਰੋ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਉਹੀ ਖਿਆਲ ਗੁੱਮ, ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਸੋਹਣੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਡੇ ਸਾਮਨੇ, ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਦੇ ਉਬਾਲ ਅਰ ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਬਿਰਹਾ, ਰਖ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਡੇ ਅਚਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ’ਕੁਝ ਚਿਰ ਲਈ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਰ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸਤਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਕੋਂਹਦਾ ਸੀ। ਬਿਰਹਾ ਤੂੰ ਫੇਰ ਵੇਖੋ-[Sculpture ਘੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਜਾਂ ਉਖSelulpture | ਨੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਦਯਾ ਵਲ:— and ਅਜ ਕਲ ਘਾੜਤ ਦੀ ਥਾਂ ਢਾਲਵੇਂ ਬੁਤ ਵੀ Engraving ਬਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਕ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸਾਮਨੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਵਖਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦੇ। ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਦੋ ਪਾਸਿਆਂ ਦਾ ਪੜਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਪਰ [Sculpture] ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਖੋਹ ਦਸੋਂਦੀ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਲੰਮਾਨ ਤੇ ਚੌੜਾਨ ਦਾ ਹੀ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਟਾਈ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਪੱਤਰ, ਹਾਥੀ, ਘੋੜੇ, ਤੋੜੇ, ਤਿਤਰ ਤਾਂ ਸਭ ਲੱਕੜੀ ਜਾਂ 1800<noinclude></noinclude> qtswlzyo44svo02rerdo0errlg28i4x 195306 195251 2025-06-01T23:55:38Z Taranpreet Goswami 2106 195306 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵਿਚ ਮਗਨ ਸਹੇਲੀਆਂ ਕੋਲ ਬੈਠੀਆਂ ਹੈਨ। ਘੜੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਮੈਂਚਦੀ ਸੀ ਕੋਲ ਪਏ ਨੇ। ਹਰਨ ਦਾ ਬਚਾ ਕੋਲ ਈ ਖੜਾ ਹੈ। ਕੇਹਾ ਮੋਹਨਾ ਸੋਚ ਤੇ ਚੁੱਪ ਚਾਂਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਏਹ ਅਸਰ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਮਨ ਤੇ ਹੋਇਆ ਪਰ ਅਸੀਂ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਹੀਂ ਜਾਨਦੇ, ਕਿ ਉਹ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਜੀ ਦਾ ਉਬਾਲ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਪੁਚਾਂਦੀ ਹੈ। ਏਹੀ ਸਾਰੇ ਨਕਸ਼ੇ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ। ਉਹ ਖਿਆਲ ਜੇਹੜਾ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਵਿਚ ਓਸ ਵੇਲੇ ਸੀ, ਸਾਰ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਹੀਰੋ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਉਹੀ ਖਿਆਲ ਗੁੱਮ, ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਸੋਹਣੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਡੇ ਸਾਮਨੇ, ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਦੇ ਉਬਾਲ ਅਰ ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਬਿਰਹਾ, ਰਖ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਡੇ ਅਚਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ’ਕੁਝ ਚਿਰ ਲਈ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਰ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸਤਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਕੋਂਹਦਾ ਸੀ। {{gap}}ਫੇਰ ਵੇਖੋ-[Sculpture ਘੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਜਾਂ ਉਖSelulpture | ਨੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਦਯਾ ਵਲ:— {{gap}}ਅਜ ਕਲ ਘਾੜਤ ਦੀ ਥਾਂ ਢਾਲਵੇਂ ਬੁਤ ਵੀ Engraving ਬਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਕ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸਾਮਨੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਵਖਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦੇ। ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਦੋ ਪਾਸਿਆਂ ਦਾ ਪੜਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਪਰ [Sculpture] ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਖੋਹ ਦਸੋਂਦੀ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਲੰਮਾਨ ਤੇ ਚੌੜਾਨ ਦਾ ਹੀ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਟਾਈ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਪੱਤਰ, ਹਾਥੀ, ਘੋੜੇ, ਤੋੜੇ, ਤਿਤਰ ਤਾਂ ਸਭ ਲੱਕੜੀ ਜਾਂ<noinclude>{{center|-੪੦-}}</noinclude> d1ki33cuyk4q45s7fff1mf15jd59fmh 195307 195306 2025-06-01T23:56:16Z Taranpreet Goswami 2106 195307 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵਿਚ ਮਗਨ ਸਹੇਲੀਆਂ ਕੋਲ ਬੈਠੀਆਂ ਹੈਨ। ਘੜੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਮੈਂਚਦੀ ਸੀ ਕੋਲ ਪਏ ਨੇ। ਹਰਨ ਦਾ ਬਚਾ ਕੋਲ ਈ ਖੜਾ ਹੈ। ਕੇਹਾ ਮੋਹਨਾ ਸੋਚ ਤੇ ਚੁੱਪ ਚਾਂਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਏਹ ਅਸਰ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਮਨ ਤੇ ਹੋਇਆ ਪਰ ਅਸੀਂ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਹੀਂ ਜਾਨਦੇ, ਕਿ ਉਹ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਜੀ ਦਾ ਉਬਾਲ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਪੁਚਾਂਦੀ ਹੈ। ਏਹੀ ਸਾਰੇ ਨਕਸ਼ੇ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ। ਉਹ ਖਿਆਲ ਜੇਹੜਾ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਵਿਚ ਓਸ ਵੇਲੇ ਸੀ, ਸਾਰ ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਹੀਰੋ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਉਹੀ ਖਿਆਲ ਗੁੱਮ, ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਸੋਹਣੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ, ਸਾਡੇ ਸਾਮਨੇ, ਸੁਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਜੀ ਦੇ ਉਬਾਲ ਅਰ ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਬਿਰਹਾ, ਰਖ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਡੇ ਅਚਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ’ਕੁਝ ਚਿਰ ਲਈ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਰ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸਤਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਕੋਂਹਦਾ ਸੀ। {{gap}}ਫੇਰ ਵੇਖੋ-[Sculpture ਘੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਜਾਂ ਉਖSelulpture | ਨੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਦਯਾ ਵਲ:— {{gap}}ਅਜ ਕਲ ਘਾੜਤ ਦੀ ਥਾਂ ਢਾਲਵੇਂ ਬੁਤ ਵੀ Engraving ਬਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਕ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸਾਮਨੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਵਖਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦੇ। ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਦੋ ਪਾਸਿਆਂ ਦਾ ਪੜਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਪਰ [Sculpture] ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਖੋਹ ਦਸੋਂਦੀ ਹੈ। ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਲੰਮਾਨ ਤੇ ਚੌੜਾਨ ਦਾ ਹੀ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਟਾਈ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਪੱਤਰ, ਹਾਥੀ, ਘੋੜੇ, ਤੋੜੇ, ਤਿਤਰ ਤਾਂ ਸਭ ਲੱਕੜੀ ਜਾਂ<noinclude>{{center|-੪੦-}}</noinclude> pl3zc8v0mx2yskehc320b3c8zn4zhw9 250 6528 195252 22884 2025-06-01T23:10:11Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195252 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪੱਥਰ ਤੇ ਉਖਨੇ ਗਏ ਪਰ ਬੱਲੇ ਕੌਨ? ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹੋ ਕਿ ਲਾਰਡ ਲਾਰੰਸ (Lord Lawrence) ਦਾ ਇਕ ਬੁਤ ਖੜਾ ਹੈ, (ਠੰਡੀ ਸੜਕ ਲਾਹੌਰ ਤੇ)। ਬੜੀ ਗੰਭੀਰ ਮੂਰਤ, ਚੇਹਰੇ ਤੋਂ ਰੋਅਬ ਅਤੇ ਦਬਦਬੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤਾਪ, ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਜੋਸ਼ ਤੇ ਕੁਝ ਗੁੱਸਾ ਵੀ। ਇਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕਲਮ ਤੇ ਇਕ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਹੈ | ਏਹ ਨਕਸ਼ਾ ਅਚਰਜ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਅਕਸ ਮਨ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖੋਹ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਕਿ ਏਹ ਕੀ ਹੈ? ਪਰ ਜਦ ਅਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ:"will you be governed by pen or sword?': ਯਾ “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਮੰਨੋਗੇ ਯਾ ਕਲਮ ਦੀ??” ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਸਮਝ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਮੂਰਤ ਦੇ ਮਨ ਦਾ ਖਿਆਲ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਏਹ ਇਕ ਲੋਹੇ ਦਾ ਈ ਬੁੱਤ ਸੀ | ਏਹ ਵਾਧਾ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੈ, ਕਿ ਸਮੇਂ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਵੀ ਖਿਚ ਦੇਨਾ, ਐਪਰ ਅਜੇਹਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਤਸਵੀਰ ਅਰ ਨਾਲ ਈ ਇਕ ਮਨ ਦੀ ਚਿਤਵਨੀ ਨੂੰ ਤਕ ਪੁਚਾ ਦੇਨਾ। ਰਾਗ ਦੋਸਤ ਦਾ ਜੇਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਾਹ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤ, ਸੱਚੇ ਕਾਰੀਗਰ, ਰਾਗ ਵੀ ਇਕ ਅਚ ਰਜ, ਇਕ ਮਨ ਖਿਚਵਾਂ ਚਮਤਕਾਰਾ ਤੇਰੀ ਹਾਰਮਨੀ (Harmony) ਮਿਲੌਨੀ ਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਹਾਰਮਨੀ ਇਸ ਤੇ ਈ ਖਤਮ ਹੋਈ। ਸਿਆਣੇ ਆਖਦੇ ਨੇ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਪੈਹਲੇ ਗਾਵਿਆਂ ਪਿਛੋਂ ਬੋਲਿਆ-ਵਾਹ ੨ ਸੁਰਾਂ, ਵਾਹ ਰਾਗ ਜੀ! ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਸੂਲਾਂ ਸੁਨਦੇ ਮਨ ਦੀ ਤਾਰ ਉਸ ਇਲਾਹੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਇਕ ਰਾਗ -89ਹੈ<noinclude></noinclude> p01mjybortua5e00tt4zjskdxjqriue 195308 195252 2025-06-01T23:58:13Z Taranpreet Goswami 2106 195308 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪੱਥਰ ਤੇ ਉਖਨੇ ਗਏ ਪਰ ਬੱਲੇ ਕੌਨ? ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹੋ ਕਿ ਲਾਰਡ ਲਾਰੰਸ (Lord Lawrence) ਦਾ ਇਕ ਬੁਤ ਖੜਾ ਹੈ, (ਠੰਡੀ ਸੜਕ ਲਾਹੌਰ ਤੇ)। ਬੜੀ ਗੰਭੀਰ ਮੂਰਤ, ਚੇਹਰੇ ਤੋਂ ਰੋਅਬ ਅਤੇ ਦਬਦਬੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤਾਪ, ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਜੋਸ਼ ਤੇ ਕੁਝ ਗੁੱਸਾ ਵੀ। ਇਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕਲਮ ਤੇ ਇਕ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਹੈ | ਏਹ ਨਕਸ਼ਾ ਅਚਰਜ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਅਕਸ ਮਨ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖੋਹ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਕਿ ਏਹ ਕੀ ਹੈ? ਪਰ ਜਦ ਅਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ: {{gap}}"will you be governed by pen or sword?': “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਮੰਨੋਗੇ ਯਾ ਕਲਮ ਦੀ??” ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਸਮਝ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਮੂਰਤ ਦੇ ਮਨ ਦਾ ਖਿਆਲ ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਏਹ ਇਕ ਲੋਹੇ ਦਾ ਈ ਬੁੱਤ ਸੀ। {{gap}}ਏਹ ਵਾਧਾ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੈ, ਕਿ ਸਮੇਂ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾ ਵੀ ਖਿਚ ਦੇਨਾ, ਐਪਰ ਅਜੇਹਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਤਸਵੀਰ ਅਰ ਨਾਲ ਈ ਇਕ ਮਨ ਦੀ ਚਿਤਵਨੀ ਨੂੰ ਤਕ ਪੁਚਾ ਦੇਨਾ। {{gap}}ਵਾਹ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤ, ਸੱਚੇ ਕਾਰੀਗਰ, ਰਾਗ ਵੀ ਇਕ ਅਚ ਰਜ, ਇਕ ਮਨ ਖਿਚਵਾਂ ਚਮਤਕਾਰਾ ਤੇਰੀ ਹਾਰਮਨੀ (Harmony) ਮਿਲੌਨੀ ਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਹਾਰਮਨੀ ਇਸ ਤੇ ਈ ਖਤਮ ਹੋਈ। ਸਿਆਣੇ ਆਖਦੇ ਨੇ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਪੈਹਲੇ ਗਾਵਿਆਂ ਪਿਛੋਂ ਬੋਲਿਆ-ਵਾਹ ੨ ਸੁਰਾਂ, ਵਾਹ ਰਾਗ ਜੀ! ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਸੂਲਾਂ ਸੁਨਦੇ ਮਨ ਦੀ ਤਾਰ ਉਸ ਇਲਾਹੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਇਕ ਰਾਗ ਹੈ।<noinclude></noinclude> in14xcoj98kjt5bcg740fvpzv8039lw 250 6529 195253 22885 2025-06-01T23:10:50Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195253 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦ, ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਬਦ, ਸਦੀਵ ਕਾਲ ਰਾਗ ਰਹਿਆ ਹੈ। ਤਦੇ ਓਸ ਇਲਾਹੀ ਕਵੀ ਨੇ ਉਚਾਰਿਆ:ਗਾਵਨਿ ਤੁਧਨੋ ਪਵਨ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੁ ਗਾਵੈ ਰਾਜਾ ਧਰਮੁ ਦੁਆਰੇ॥ ਗਾਵਨ ਤੁਧਨੋ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ ਕਰਿ ਕਰਿ ਰਖੇ ਤੇਰੇ ਧਾਰੇ। ਓਸ ਰੱਬੀ ਕਵੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇਰੇ ਪਾਸੇ ਰਾਗ ਸੁਨਾਈ ਦਿਤਾ, ਅਰ ਉਸ ਨੇ ਸੁਨਿਆ ਤੇ ਸਮਝਿਆ, ਅਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਏਹ ਕੁਦਰਤੀ ਰਾਗ, ਇਕ ਕਰਤਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਕਵੀ ਨੇ ਆਖਿਆ ਹੈ:-“ਕਿ ਵਗਦੇ ਨਦੀ ਨਾਲੇ ਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਹਵਾ ਦੀ ਸਰਾਹਟ, ਤੇ ਪੰਛੀਅ ਦੇ ਬੋਲ ਵਿੱਚੋਂ ਏਹ ਅਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਚੰਗਾ ਹੈ।” . ਅਫਲਾਤੂੰ ਨੇ ਅਪਣੀ ਕਤਾਬ (Poetics') (ਕਵਿਤਾ ਸਬੰਧੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵਿਚ ਅੱਠ ਅਪਸਰਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਕ ਧੁਰੇ ਦੇ ਗਿਰਦ ਅਪਨਾ ਰਾਗ ਗਾਂਵਦੀਆਂ ਹਨ ਪਿਛਲੇ ਕਵੀ ਮਿਲਟਨ ਨੇ ਨੌਂ ਅਪਸਰਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ ਏਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਅਪਸਰਾਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹ (ਸਿਆਰੇ) ਮਲੂਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੁੱਧ, ਸ਼ੁੱਕਰ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ, ਮੰਗਲ ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਛਨਿਛਰ ਹੈ ਆਦਿ। ਏਹ ਗ੍ਰੋਹ (ਸਿਆਰੇ) ਸੂਰਜ ਦੇ ਗਿਰਦ ਭੌਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ਅਪਨੀ ਚਾਲ ਦੇ ਵੇਗ ਨਾਲ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਰਸ ਰਾਗ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ, ਉਹ ਰੱਬੀ ਕਵੀ ਜੋ ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਜਾਂਨੂੰ ਸੀ, ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ-‘ਗਾਵਨ ਤੁਧਨੋ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ” ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਮਤਲਬ ਤਾਰੇ, ਅਰ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਤੋਂ ਅਨੇਕ -੪੨-<noinclude></noinclude> 3bb0k44yj7lln8bsks0ob6k6qc8xzve 195309 195253 2025-06-02T00:00:09Z Taranpreet Goswami 2106 195309 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦ, ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਬਦ, ਸਦੀਵ ਕਾਲ ਰਾਗ ਰਹਿਆ ਹੈ। ਤਦੇ ਓਸ ਇਲਾਹੀ ਕਵੀ ਨੇ ਉਚਾਰਿਆ: {{center|<poem>"ਗਾਵਨਿ ਤੁਧਨੋ ਪਵਨ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੁ ਗਾਵੈ ਰਾਜਾ ਧਰਮੁ ਦੁਆਰੇ॥ ਗਾਵਨ ਤੁਧਨੋ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ ਕਰਿ ਕਰਿ ਰਖੇ ਤੇਰੇ ਧਾਰੇ।"</poem>}} {{gap}}ਓਸ ਰੱਬੀ ਕਵੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇਰੇ ਪਾਸੇ ਰਾਗ ਸੁਨਾਈ ਦਿਤਾ, ਅਰ ਉਸ ਨੇ ਸੁਨਿਆ ਤੇ ਸਮਝਿਆ, ਅਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਏਹ ਕੁਦਰਤੀ ਰਾਗ, ਇਕ ਕਰਤਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਕਵੀ ਨੇ ਆਖਿਆ ਹੈ:-“ਕਿ ਵਗਦੇ ਨਦੀ ਨਾਲੇ ਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਹਵਾ ਦੀ ਸਰਾਹਟ, ਤੇ ਪੰਛੀਅ ਦੇ ਬੋਲ ਵਿੱਚੋਂ ਏਹ ਅਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਚੰਗਾ ਹੈ।” {{gap}}ਅਫਲਾਤੂੰ ਨੇ ਅਪਣੀ ਕਤਾਬ (Poetics') (ਕਵਿਤਾ ਸਬੰਧੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵਿਚ ਅੱਠ ਅਪਸਰਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਕ ਧੁਰੇ ਦੇ ਗਿਰਦ ਅਪਨਾ ਰਾਗ ਗਾਂਵਦੀਆਂ ਹਨ ਪਿਛਲੇ ਕਵੀ ਮਿਲਟਨ ਨੇ ਨੌਂ ਅਪਸਰਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ ਏਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਅਪਸਰਾਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹ (ਸਿਆਰੇ) ਮਲੂਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੁੱਧ, ਸ਼ੁੱਕਰ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ, ਮੰਗਲ ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਛਨਿਛਰ ਆਦਿ। {{gap}}ਏਹ ਗ੍ਰੋਹ (ਸਿਆਰੇ) ਸੂਰਜ ਦੇ ਗਿਰਦ ਭੌਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ਅਪਨੀ ਚਾਲ ਦੇ ਵੇਗ ਨਾਲ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਰਸ ਰਾਗ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ, ਉਹ ਰੱਬੀ ਕਵੀ ਜੋ ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਜਾਂਨੂੰ ਸੀ, ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ-‘ਗਾਵਨ ਤੁਧਨੋ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ” ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਮਤਲਬ ਤਾਰੇ, ਅਰ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਤੋਂ ਅਨੇਕ<noinclude>{{center|-੪੨-}}</noinclude> me1jxcmbo8itycs0jdcgp8iv93r8moo 250 6530 195254 22886 2025-06-01T23:11:16Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195254 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>[Solar Systems] ਸੂਰਜ ਸਬੰਧੀ ਚੱਕਰ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਾਂਗ ਭੌਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹੈਨ। ਇੰਗਲਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਕਵੀ ਸ਼ੈਕਸਪੀਰ ਨੇ ਅਪਨੇ ਨਾਟਕ [Merchant of Yenice] ਮਰਚੈਂਟ ਆਫ ਵੀਨਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਨਾਦ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:- “ਕੋਈ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਤਾਰਾ ਜੇਹੜਾ ਤੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹੈਂ, ਅਜੇਹਾ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਅਪਨੀ ਚਾਲ ਵਿਚ ਇਕ ਗੰਧਰਭ ਵਾਂਗਰ ਨਹੀਂ ਗਾਂਵਦਾ ਛੇੜਦੀਆਂ ਅਫਲਾਤੂੰ ਨੇ ਅਠ ਅਰ ਮਿਲਟਨ ਨੇ ਨੌਂ ਅਪਸਰਾਂ (Sirens ) ਲਿਖੀਆਂ ਹੈਨ ਜੇਹੜੀਆਂ ਇਕ ਇਕ ਸੁਰ ਨੇਂ ਅਰ ਏਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਮਿਲਕੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵਿਚ ਇਕ (Harmony) ਮਿਲੌਨੀ ਤੇ ਇਕ ਰਸ ਰਾਗ ਪੈਦਾ ਕਰ- ਦੀਆਂ ਹਨ ।ਖਵਰੇ ਇਸੇ ਖਿਆਲ ਨੇ ਰਾਗ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੱਤ *ਸੁਰਾਂ ਦਾ ਬਾਪਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਪੁਰਾਨੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਰਾਗ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਅਕੱਠੀ ਚਲੀ ਆਉ ਦੀ ਹੈ । ਰਾਗ਼ ਦਾ ਬਿਨਾਂ ਕਵਿਤਾ ਅੱਧਾ ਅਸਰ ਰੈਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਗ ਕਿਸੇ ਮਨ ਦੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ । ਰਾਗ ਅਲਾਪਨ ਨਾਲ ਮਨ ਦੀ ਸੂਰਤ ਤੇ ਖਿਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਿਸੇ “ਗਲ” ( Idea ) ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। (Harmony) ( ) ਹਾਰਮਨੀ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਖਿਆਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੈ । ਰੇ, ਗਾ, ਸੂਰਜ, ਛਨਿੱਛਰ ॥ *ਚਾਗ ਦੀਆਂ ਸਤ ਸੁਰਾਂ ਏਹ ਹਨ:- ਸਾ ਮਾ, ਪਾ, ਧਾ, ਨੀ । ਪੁਰਾਨੇ ਸਤ ਗ੍ਰਹ:- ਚੰਦ੍ਰਮਾਂ, ਬੁਧ, ਸ਼ੁੱਕਰ, ਮੰਗਲ ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ ਅਰ -83- 58758<noinclude></noinclude> 85pon1u0tell92yb7u2m03xrsfv5eug 250 6531 195255 22887 2025-06-01T23:11:42Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195255 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸਾ, ਰੇ, ਗਾ, ਮਾ ਆਦਿ ਰਾਗ ਦੀਆਂ ਸਰਗਮਾਂ ਮਨ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਖਿਆਲ (Idea, ਏਹਨਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜੇਹੜਾ ਮਨ ਤੇ ਕੁਝ ਪੱਕਾ ਅਸਰ ਕਰ ਸਕੇ। ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਕੰਮ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਮਿਲਾਉਨੀ (ਹਾਰਮਨੀ) ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਬਾਹਰਲੀ ਹਾਰਮਨੀ ਨਾਲ ਇਕ ਸੁਰ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਇਨਸਾਨੀ ਤੰਬੂਰੇ (ਰੂਹ) ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਜ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਦੇਵੇ, ਇਕ ਸੁਰ ਕਰ ਦੇਵੇ॥ ਅਫਲਾਤੂੰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਵਿਤਾ ਨਕਲ (ਉਤਾਰਾ) ਹੈ। ਨਕਲ ਦੇ ਉਲਟ ਅਰਥ ਨਾ ਸਮਝੇ ਜਾਨ ਬਾਂਦਰ ਵੀ ਨਕਲ ਉਤਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਜਨ ਕਿਧਰੇ ਨਕਲ ਉਤਾਰਨਾ, ਦੂਜੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਚੁਰਾਨ ਨੂੰ ਈ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਡਾ ਧਰਮ ਨਾ ਸਮਝ ਬੈਠਨ ਅਰ ਉਚੀ ਸੋਚ ਗਵਾ ਦੇਣ। ਅਫਲਾਤੂੰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਨਕਲ ਤੋਂ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਨਕਲ, ਰੱਬੀ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸਮਝਨਾ ਅਰ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਸਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ। ਜਿੰਨਾਂ ਠੀਕ ਠੀਕ ਦੱਸੇ ਓਤਨੀ ਹੀ ਨਕਲ ਚੰਗੀ ਹੋਸੀ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚੀ ਪੱਦਵੀ ਦੀ ਹੋਸੀ:ਕਵਿਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਰ ਹੋਰ ਯੂਰਪੀ ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ:(੧) Epic (ਐਪਿਕ) ਬੀਰ ਰਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ, Drama-ਨਾਟਕ, (੩) Lyric -88(ਲੇਖਕ) ਗੀਤ ਆਦਿ<noinclude></noinclude> 6ztg0j6iiitik4qj17ds8i1zax9vg2l 250 6532 195256 22888 2025-06-01T23:12:09Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195256 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਮੁਤਫਰਕ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਸਭ ਥਾਂ ਪੁਰਾਤਨ ਕਤਾਬਾਂ ਰਾਮਾ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ (੧) ਐਪਿਕ (Epic) ਬੀਰ ਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੋਈ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਇਨ ਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਬੀਰ ਰਸ ਵਿਚ ਬੀਰ ਰਸ ਕੇਵਲ ਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੈ। (੨) (Drama, ਡਰਾਮਾ-ਨਾਟਕ। ਏਹ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕ ਵੀ ਅਪਨੇ ਹੈ ਦਮਾਗੋਂ ਜੀਉਂਦੀਆਂ ਜਾਗਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਨਾਕੇ ਦਿਖਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਰਤਬਾਂ; ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਇਕ ਅਜੇ ਹੀ ਹਾਰਮਨੀ ਵਿਚ ਤਰਤੀਬ ਦੇ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਏਹ ਮੂਰਤ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਮੂਰਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਨੋ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਖਿਆਲ ਦੀ ਜੀਉਂਦੀ ਤਸਵੀਰ ਜਿੰਨੇ ਉੱਚੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਕਵੀ ਬੜੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਅਰ ਇਕ ਰਸਤਾ ਨਾਲ ਇਕ ਨੜ ਵਿਚ ਬੰਨ੍ਹਕੇ ਵਖਾਏ, ਉੱਨਾਂ ਈ ਡਰਾਮਾ ਚੰਗਾ। ੩ ਰਾਮਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕੇ ਛੰਦਾ ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਹੋਵੇ। ਵਲੈਤ ਵਿਚ ਹੁਣ ਚੰਗੇ ਡਰਾਮੇ (ਨਾਟਕ) ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਿਆਲ ਉੱਚੇ ਕੇਵਲ ਸਰਲੇ ਲੋੜੀਏ॥ (੩) (Lyric) ਲਿਰਕ ਕਵਿਤਾ-ਇਸ ਵਿਚ ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਏਸੇ ਵਿੱਚ-ਗੀਤ, ਕਿਸੇ ਕਹਾਨੀਆਂ, ਕਸੀਦੇ, ਮਰਸੀਏ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਗੇ ਕੋਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, (ੳ) Narrative-ਪ੍ਰਸੰਗ ਜਾਂ ਵਾਰਤਕ (ਅ) Descriptive -ਕਿਸੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦਾ ਨਰੂਪਨ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸੰਗ ਸੁਨਾਨਾ। (ੲ) Sounet; ballad, ਆਦਿਜੀਕਨ:-84-<noinclude></noinclude> e5a478zvzsakwxqo79iwz2ydxri8jmn 250 6533 195257 22889 2025-06-01T23:12:33Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195257 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਗੀਤਏਹ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਜਾਂ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਨੌਂ ਹਰ ਇਕ ਭਾਗ ਦਾ ਨਾਂਉ ਨਾਂਉ ਸਜਦਾ ਈ " ਯੂਰਪੀ ਵੰਡ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ " ਅਰ ਰਸ ਰਖਿਆ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਰਸ ਹੈ। ਰਸ ਤਦ ਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਹਾਰਮਨੀ ਹੋਵੇ ਅਰ (ਹਾਰਮਨੀ) ਮਲੌਨੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਜਾਨ ਹੋਈ॥ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨੌਂ ਰਸ ਇਹ ਹਨ:(੧) ਬੀਰ, (੨) ਸ਼ਗਾਰ, (੩) ਕਰਨਾ, (੪) ਹਾਸੀ, (੫) ਨਿੰਦਾ, (੬) ਰੌਦਰ (ਗੁਸਾ), (੭) ਭਿਯਾਨ (ਡਰ), (੮) ਅਦਭੁਤ (ਅਚਰਜਤਾ), (੯) ਸ਼ਾਂਤ। ਇਕ ਕਵੀ ਨੇ ਦੋਹਰੇ ਵਿਚ ਏਹਨਾਂ ਰਸਾਂ ਦੇ ਨਾਉਂ ਇੰਝ ਲਿਖੇ ਹਨ:ਪ੍ਰਿਥਮ ਸ਼ੰਗਾਰ ਸੁਹਾਸ ਰਸ, ਬਹੁਰ ਕਰਨ ਰਸ ਜਾਨ। ਰੌਦਰ, ਬੀਰ, ਭਿਯਾਨ ਕੋਹ, ਕਹਿ ਬੀਭਤਸ ਬਖਾਨ॥ ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਕਵਿ ਰਾਜ ਕਹੈ, ਸ਼ਮ ਰਸ ਕਹੀਏ ਔਰ ਨਵ ਰਸ ਨਾਮ ਪ੍ਰਸਿਧ ਏਹ, ਬੀਰ ਰਸ ਵੀ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਬੀਰ ਰਸ ਵਰਤਨ ਕਵਿ ਸਚ ਔਰ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ:(੧) ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਲੜਾਈ ਦੀ ਵਾਰਤਾ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਜੋਧੇ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਵਾਰ-ਕਹਾਨੀ॥ (੨) ਅਜੇਹੀ ਕਵਿਤਾ ਜਿਸ ਦੇ ਸਨਣ ਕਰਕੇ ਬੀਰਤਾ, ਬਹਾਦਰੀ ਜੋਸ਼ ਮਾਰੇ॥ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬੀਰ ਰਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਬੜੀ ਥੋੜੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਨੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਅੱਗੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਬੀਰ -8-<noinclude></noinclude> 9nhtahrrwfd7ws5a34k90zoy4au4ww6 250 6534 195258 22890 2025-06-01T23:13:11Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195258 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਰਸ ਦੀ ਸਰੋਨੀ ਵਿਚ ਆ ਬੈਂਡ, ਸਿਖਾਂ ਤੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਵਾਰਤਾ ਵੀ ਇਸੇ ਰਸ ਦੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿਚ ਗਿਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੀ ਨੰਬਰ ੨ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ। ਪੁਰਾਨੇ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਵੀ ਏ ਕੰਮ ਦੇਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਬੀਰ ਰਸ ਦੀ ਅਜੇਹੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਟਾਕਰਾ ਹੋਰ ਕਵਿਤਾ ਘਟ ਈ ਕਰ ਸਭ ਦੀ ਹੈ ਏਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਰਾਂ-ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ, ਚੰਡੀ ਚਰਿਤੂ ਆਦਿ। ਸਿਖ ਰਾਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜੁੱਧ ਵਿਚ ਜੋਸ਼ ਦਵਾਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਵੰਨਗੀ ਸੰਗੀਤ ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ:1 ।ਬਾਗੜਦੰਗ ਬੀ ਦੰਗ ਮੂਹੰ ਕਾਂਗੜ ਦੰਦਾ ਪਾਵਰਪੈ॥ ਕਾਂਗੜ ਦੰਗ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ਕੜਾਕੰ। ਬਾਗ਼ੜ ਦੰਗ ਭੀ ਤੁਪਕ ਤੜਾਕੰ। ਝਾਗੜ ਦੰਗ ਨਾਗਰ ਦੰਗ ਬਾਗੜ ਦੰਗ ਬਾਜੇ। ਗਾਗੜ ਦੰਗ ਗਾਜੀ ਮਹਾਂ ਰੱਜ ਗਾਜੇ। ਸਾਗੜ ਦੰਗ ਬਸਤੇ ਝਾੜ ਦੰਗ ਝਾਰੈਂ ਡਾਗਰ ਢੰਗ ਡਕਾਰੋਂ। ਸਾਂਗੜ । ਭਾਗੜਦੰਗ ਪਰਮੰ ਇਕ ਜੁੱਧ ਦੇ ਘਮਸਾਨ ਦਾ ਡੇਰਾਉਨੇ ਪਦ ਵਰਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਈ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਰ ਜਗਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾ ਸੁੱਤੀ ਰੂਪਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਹੇ ਅਸਰ ਮਨ ਵਿਚ ਹੋਰ ਹੋਈ ਬੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦਾ ਏਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਇਸ਼ਕ ਅਥਵਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਰੰਗ ਵਖਾਸ਼ੰਗਾਰ 'ਚ ਸ ਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮ ਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਜੋ ਹਿਜਰ, ਬਿਰਹਾਂ, ਇਸ਼ਕ ਅਰ ਮੇਲ ਵਿਚ ਉਠਦੇ ਹਨ, ਜੀ ਖਿੱਚਵੇਂ ਅਰ ਪਿਆਰੇ · ਪਦਾਂ ਵਿਚ -85-<noinclude></noinclude> p1f6limdx7pgvjo8c96cotweb2bhi2l 250 6535 195259 22891 2025-06-01T23:13:38Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195259 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦੱਸੀਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਕੱਲ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਡਾ ਅੰਗ ' ਸ਼ੰਗਾਰ ਰਸ ਈ ਹੈ। ਅਰ ਏਹ ਸਵਾਦਲਾ ਤੇ ਮਨ ਖਿਚਵਾਂ ਵੀ ਹੋਨ ਕਰਕੇ, ਹਰ ਥਾਂ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਸ਼੍ਰੋਮਨੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਈ ਵਿਸ਼ੇ ਵੱਲ ਜਾਨ ਵਾਲਾ, ਫੇਰ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਸੋਹਣੇ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ ਨਰੂਪਨ ਕੀਤਾ ਜਾਏ। ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਆਮਦ, ਆਸ਼ਕ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ, ਕੁਝ ਮੇਲ ਦੀ ਆਸ, ਕਦੀ ਬਿਰਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਕਦੀ ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਦਰਦ, ਕਦੀ ਮੁਖ ਲੁਕਾਨਾ, ਕਦੀ ਸਪਰਬ ਕਦੀ ਪਿਆਰੇ ਪਿਆਰੇ ਵਾਕਾਂ ਤੋਂ ਜੀ ਪਰਚਾਉਨਾ, ਕਦੀ ਸ਼ੋਖੀ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਭਰੀਆਂ ਝਿੜਕਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਨਾ, ਏਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਜੋ ਅਸਰ ਇਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਬੋਲੀ ਵਿਚ, ਇਕ ਮੇਲ ਰਸ ਵਿਚ ਦੱਸਨਾ, ਸ਼ੰਗਾਰ ਰਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ। ਭਗਤੀ ਮਾਰਗ ਦੀ ਢੇਰ ਸਾਰੀ ਕਵਿਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਬਿਰਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਏਸੇ 'ਰਸ ਦੀ ਸ਼ਰੇਨੀ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਵੰਨਗੀ:ਸ ਚੇਤਾ ਮਾਮਲੇ ਪੈਨ ਤੇ ਨੱਸ ਜਾਏਂ, ਇਸ਼ਕ ਜਾਲਨਾ ਖੜ ਦੁਹੇਲੜਾ ਈ। ਸੱਚ ਆਖਣਾਂ ਈ ਹੁਨੇ ਆਖ ਮੈਨੂੰ, ਏਹੋ ਸਚ ਤੇ ਝੂਠ ਦਾ ਵੇਲੜਾ ਈ। ਦੈਹਸ਼ਤ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਬੁਰੀ ਹੈ ਹੈ ਤੇਗ ਕੋਲੋਂ, ਬਰਛੀ, ਸਾਂਗ, ਤੇ ਸੱਪ ਜੋ ਸੇਲੜਾ ਈ • ਏਥੋਂ ਛੱਡ ਈਮਾਨ ਜੋ ਨਸ ਜਾਏਂ, ਅੰਤ ਰੋਜ਼ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਮੇਲੜਾ ਈ। ਤਾਬ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਝੱਲਨੀ ਬੜੀ ਔਖੀ, ਇਸ਼ਕ ਗੁਰੂ ਤੇ ਜਗ ਸਭ ਹੇਲੜਾ ਈ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਆਸ ਤਦ ਹੋਈ ਪੂਰੀ, ਹੀਰ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਕੰਮ ਸੂਹੇਲੜਾ ਈ। ਘੁੰਗਟ ਚਕ ਉਹ ਸਜਨਾਂ ਹਨ ਸ਼ਰਮਾਂ ਕਾਹਨੂੰ ਰਖੀਆਂ ਨੀ —੪੮--<noinclude></noinclude> bz3prn4m21tq5np0lvds65nigxykeyl 250 6539 195260 22895 2025-06-01T23:14:46Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195260 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜਾਂ ਟਾਂਵੇ! ਜੀਕਨ ਹਾਫ਼ੜ ਬਰਖੁਰਦਾਰ ਦਾ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਸੱਸੀ, ਹਾਸ਼ਮ ਦੀ ਸੱਸੀ। ਏਸ ਰਸ ਦਾ ਮਦਾਨ ਬੜਾ ਖੁਲਾ ਹੈ, ਕਵੀ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਏਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵੰਨਗੀ:ਕਰਨ, ਮਾਤਾ ਕੌਰਾਂ ਹਾ ਜੋ ਮਾਰੀ ਕਿਉਂ ਵੈਰੀ ਮੈਂ ਜਾਇਆ। ਦੁਖੀ ਪੀਪਲ ਪਾਲਿਆ ਸੀ, ਚੁਲੀ ਸੀ ਪਾਨੀ ਪਾਇਆ | ਕੰਦੀ ਦਿਤੀਆਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਪੁੱਨੇ, ਮੌੜੀ ਲਗਣ ਗਨਾਇਆ। ਵੇ ਲੋਕੋ . ਜਾਂਜੀ ਮਾਂਜੀ ਸਭ ਮੁੜ ਆਏ, ਮੇਰਾ ਲਾੜਾ ਅਜੇ ਨਾ ਆਇਆ।ਪਤ ਖੋਇਆ ਮਾਂ ਫਿਰੇ ਨਿਮਾਨੀ, ਕੋਈ ਨਾ ਆਖੇ ਅੰਮਾਂ। ਦੁੱਖੀ ਪਾਲ ਪ੍ਰਵਚਦਾ ਕੀਤਾ, ਸੂਲ ਚੁੰਘਾਇਆ ਮੰਮਾਂ। ਲਿਖੀਆਂ ਮੇਰੀ ਲੇਖ ਆ ਪਈਆਂ, ਜੋ ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ਕਲੰਮਾਂ। ਅਗਰਾ ਕਹੇ ਪੁੱਤ ਹੱਥ ਨਾ ਆਵਨ ਪੂਰਿਆਂ ਬਾਝ ਕਰੰਮਾਂ । ਨਿਕਾ ਜੇਹਾ ਪਾਲਿਓਂ ਹੋਇਓ ਪੁੱਤ ਅਜ ਸ਼ਹੀਦ ਸੂਰਤ ਵਾਂਗੂ ਨਬੀ ਦੇ ਹੈਸੀ ਮਰਦ ਰਸ਼ੀਦ। ਜੇ ਮੇਰਾ ਤੋ ਪੂਤ ਹੈਂ ਲੈ ਚਲ ਮੈਨੂੰ ਨਾਲ। ਅਕਬਰਾ ਹੋਵਾਂ ਬਹੁਤ ਖਵਾਰ ਪਿੱਛੇ ਤੇਰੇ (ਅਗਰਾ (ਹਾਦਮ ਲੈ ਓ ਯਾਰ ਲਬਾਂ ਉਤੇ ਜਾਨ ਆਈ, ਆ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਬਾਜ਼ ਅਜ਼ਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਤਰਾਰ ਖੂਨੀ, ਕੀਤਾ ਵਿਚ ਪਲਕਾਰ ਸ਼ਕਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਲੰਮੇਂ ਵੈਹਨ ਪਈਆ ਤੇਰੀ ਸੋਹਣੀ ਓ, ਹੁਨ ਆ ਲੰਘਾ ਖਾਂ ਪਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਤੁਸੰਦੜੀ ਲਏ ਤਰਲੇ, ਮਿਲ ਜਾ ਉਹ ਪਿਆਰਿਆ -੫੧-<noinclude></noinclude> a6wivn537zy1bcx3noox5hnomualy5n 250 6540 195261 22896 2025-06-01T23:15:11Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195261 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਯਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਤੱਤੀ, ਰਜ ਨਾ ਵੇਖਿਆ ਮੁੱਖ ਤੇਰਾ, ਅਨ ਬਨੀ ਸੂ ਯਾਰ ਲਾਚਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਮੋਈ ਹੋਈ ਭੀ ਪਈ ਪੁਕਾਰਸਾਂਗੀ, ਕੀਕਨ ਭੁੱਲ ਵੇਖੀ ਤੇਰਾ ਦਾ ਮੈਨੂੰ (ਫ਼ਜ਼ਲ ਖਲੀ ਸਾਹਿਬਾਂ ਕੋਲ, ਬੋਲ ਮੂੰਹੋਂ ਜ਼ਰਾ ਪੱਲੜਾ ਚਾਇਕੋ ਮਿਰਜ਼ਿਆ ਓਏ। ਨੀਲੀ ਪੀੜ ਦੁਬੇਲੜਾ ਘਿਨ ਮੈਨੂੰ, ਵੰਝ ਵਾਗ ਉਠਾਇਕੇ ਮਿਰਜ਼ਿਆਂ ਓਏ। ਹੋਸੀ ਵਾਦ ਉਡੀਕਦੀ ਮਾਉ ਕਮਲੀ, ਮਿਲ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਇਕੇ ਮਿਰ ਜ਼ਿਆ ਓਏ। ਹਥੀਂ ਅਪਨੇ ਆਪ ਤੂੰ ਭੈਨ ਤਾਂਈਂ, ਟੋਰੀ ਡੋਲੜੀ ਪਾ ਕੇ ਮਿਰਜ਼ਿਆ ਓਏ। ਬਾਲਾ ਪਵੇ ਨਾ ਕੰਨ ਅਵਾਜ਼ ਮੇਰੇ, ਤੇਰੀ ਮੌਤ ਦਾ ਆ ਕੇ ਮਿਰਜ਼ਿਆ ਓਏ। ਮਹੰਮਦ ਬੂਟਿਆ ਸੁਨੀ, ਨਾ ਕੂਕ ਕਾਈ, ਰੋਵਾਂ ਪਈ ਕਰ ਲਾਕੇ ਮਿਰਜ਼ਿਆ ਓਏ॥ ਹੋਰਨਾਂ ਰਸਾਂ ਹਾਸੀ ਜਾਂ ਮਖੌਲ ਰਸ ( ਬੂਟਾ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਬੜਾ ਘੱਟ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਹਾਂ ਇਸ ਰਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾਂ, ਤੁਕਬੰਦ, ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਕੀਲਾਂ, ਬਾਬੂਆਂ, ਆਦਿ ਦਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਇਆ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਕਿਸੇ ਬਨਾ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੜਕੇ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ। ਤ੍ਰੀਮਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਠਨੀਆਂ ਤੇ ਡੋਏ ਏਸੇ ਸਰੇਨੀ ਹੇਠ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਦਾ ਰਸ ਇਸ ਰਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਨਮੂਨਾ “ਫਰਦੇਸੀ” ਕਵੀ ਨੇ ਚਲਾਇਆ, ਜਦ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਲਿਖਿਆ ਵਿਚ ਆਕੇ, ਪੂਰਾ ਇਨਾਮ ਨਾ ਦਿਤਾ, ਤਾਂ ਕਵੀ ਨੇ ਸ਼ਾਹਨਾਮ ਅਰ ਸੁਲਤਾਨ ਮਾਹਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੇ ਲਾਲਚ -42-<noinclude></noinclude> fl52021mda0dzfn6z5ye34tm4lq0j3p 250 6541 195262 22897 2025-06-01T23:15:40Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195262 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਲਿਖ ਦਿਤੀ। ਨਿੰਦਾ ਦੱਸ ਨਾਲੋਂ ਛੇਤੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਸ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ Satire ਸੈਟਾਇਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਨਿੰਦਾ ਤੇ ਮਖੌਲ ਵਿਚ ਬੜਾ ਬਾਰੀਕ ਭੇਦ ਹੈ। ਮਖੌਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ ਹਾਸੀ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਖਾਸ ਸਿੱਟਾ ਇਸ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ “ਨਿੰਦਾ’’ ਵਿਚ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਚਾਨ ਜਾਂ ਹੁਧਾਰ ਹਾਸੀ ਮਖੌਲ ਖੁਸ਼ੀ ੨ ਵੀ ਕਰੀਦਾ ਹੈ ਖਾਸ ਹਾਲਤ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੂਜੇ ਲਈ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਮਨ ਦੀ ਇਕ ਘਿਨਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਿੰਦਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:(੧) ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਚਾਨਾ ਜਾਂ ਨਾਸਕ ਨਿੰਦਾ-ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨਿੰਦਾ (੨) ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਕੇ ਜੰਗ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸੁਧਾਰਕ ਨਿੰਦਾ। ਪੈਹਲੀ ਕਿਸਮ ਬੁਰੀ ਹੈ ਪਰ ਦੂਜੀ ਚੰਗੀਅਰ ਵੱਡੇ ਸੁਧਾਰਕ ਜਨ ਉਸਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਵਨਗੀ:- ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਨਿੰਦਾ:ਭੰਨ ਬੋਤਲ ਤੋੜ ਪਿਆਲੇ ਲਖ ਲਾਨਤ ਪੀਨੇ ਵਾਲੇ ਨਰਕ ਨਗਰ ਏ ਰੰਨ ਭੰਵਰ ਸੰਸੇ ਦਾ, ਨਾਲ ਲੁਚਪਨ ਦਾ ਘਰ ਜਾਨੋ, ਜ਼ਾਲਮ ਮਾਨ। ਭਾਂਡਾ ਐਬਾਂ ਦਾ ਹੈ ਸ਼ਕੀ, ਸੌ ਸੌ ਕਪਟ ਕਰਾਨ, ਖੂਬ ਪਛਾਨੋ। ਰਾਹ ਸੁਰਗ ਵਿਚ ਵੱਟਾ ਧਰਦੀ, ਦਰਬਾਨੋ, ਰੰਨ ਸਾਨੋ। ਪਾਪ ਪਟਾਰੀ ਜ਼ੋਹਰ ਗਲੇਫੀ, ਫੰਧਾ ਮਰਦ ਫਸਾਨੇ, ਹੈ ਰੰਨ ਜਾਨੋ॥ ਪੰਜਰੀ ਭਾਂਬੜ ਕਾਮ ਅਗਨ ਦੀ, ਬਾਲਨ ਬਲੇ ਸੁਹੱਪਨ -43CCCK I<noinclude></noinclude> kzc6t4nz3uxr5tywvlvthtyc4ud6nv1 250 6542 195263 22898 2025-06-01T23:16:07Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195263 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਏਸ ਹੋਮ ਵਿਚ ਹੂਤੀ ਕਰਦੇ, ਕਾਮੀ ਸਭ ਧਨ ਜੋਬਨ ਹੋਠ ਕੰਜਰੀ ਭਾਂਵੇਂ ਸੋਹਨੇ, ਚੁੰਮ ਕੌਨ ਕੁਲੀਨਾ ਬਨਿਆ ਠੀਕਰ ਚੋਰ ਯਾਰ ਦਾ, ਥੱਕਨ ਠਗ ਮਲੀਨਾ॥ ਉਪਰਲੇ ਛੰਦ ਕੇਵਲ ਸੁਧਾਰਕ ਨਿੰਦਾ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਹੈ। ਨੰਬਰਦਾਰੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ:ਭਠ ਉਹਦਾ ਲੰਬਰਦਾਰੀ ਦਾ। ਏਹ ਪਿਟਨਾ ਨਿਤ ਦਿਹਾੜੀ ਦਾ ਲੰਬਰਦਾਰੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸ਼ਾਨ। ਹਾਕਮਾਂ ਕੀਤੇ ਬੇਈਮਾਨ ਭੁਲਗਿਆ ਨੇ ਸਭ ਧਿਆਨ। ਸਦਕੇ ਆ ਅਗਲੀ ਪਲਕ ਗੁਜ਼ਾਰੀਦਾ ਭਠ ਉਹਦਾ ਲੰਬਰਦਾਰੀ ਦਾ। ਇਹ ਪਿਟਨਾ ਨਿਤ ਦਿਹਾੜੀ ਦਾ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਇਕ ਮਨ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਰੋਹ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਏਹ ਬੀਰ ਰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੀ ਹੈ ਅਰ ਇੱਕ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਕੌਮ ਨੂੰ ਉਠਾਨ ਦਾ ਕੰਮ ਦੇਂਦੀ ਹੈ | ਇਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਘੱਟ ਹੈ। ਰੌਦਰ ਰਸ ਇਸ ਰਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਮਨ ਤੇ ਡਰ, ਸੈਹਮ ਦਾ ਅਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੀਕਨ ਭਿਆਨਕ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦਾ ਭਿਆਨ ਰਸ ਵਰਤੰਤ। ਦੇਉ ਭੂਤਾਂ ਦੀ ਕਥਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਸਨੀ ਕਿ ਅੰਞਾਨ ਮਨ ਤੇ ਡਰ ਦਾ ਅਸਰ ਪਾਏ। ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਤੇ ਲਾਓ ਲਸ਼ਕਰ ਦੀ ਮੈਹਮਾ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਤੇ ਦਿਗ ਬਿਜੇ (ਫਤਹਮੰਦੀ) ਦਾ ਹੀਨੇ ਰਾਜੇ ਤੇ ਪਾਉਨਾਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਡਰਾ ਕੇ ਤਾਬਿਆ ਕਰ ਲੈਨਾ ਅਜੇਹੀਆਂ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸੇ ਸੁਤੰਤ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਵਨਗੀ:ਭੈ ਤੇਰੇ ਡਰ ਅਗਲਾ ਖਪ ਖਪ ਛਿਜੈ ਦੇਹੁ ਨਾਉ ਜਿਨਾ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ ਹੁੰਦੇ ਡਿਠੇ ਖੇਹੁ॥ —48-ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਹਨ-<noinclude></noinclude> 4c3uc99epmmr7u34aee60xyu0tzqiwv 250 6543 195264 22899 2025-06-01T23:16:32Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195264 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਾਨਕ ਉਠੀ ਚਲਿਆ ਸਭ ਕੂੜੇ ਤੁਟੈ ਨੇਹੁ॥ ਅਧਭੁਤ ਰਸ ਜਾਂ ਅਚਰਜ ਕਰ ਦੇਨ ਵਾਲ਼ਾ ਰਸ:ਏਹ ਰਸ ਵੀ ਬੜੇ ਉੱਚੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕਵਿਤਾ ਦਵਾਰਾ ਮਨ ਤੇ ਅਜੇਹਾ ਅਸਰ ਕਰਨਾ ਕਿ ਮਨ ਅਚਰਜਤਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਤੇ ਪੁੱਜ ਜਾਏ, ਹਰਾਨੀ ਛਾ ਜਾਏ। ਜੀਵਨ ਪ੍ਰੇਮੀਜਨਾਂ ਨੇ ਅਪਨੀ ਰੂਹਾਨੀਆਤ ਵਿਚ ਸੁਰੜ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਚੁੱਭੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਸ ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਨੂੰ ਚਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਯਾ ਇਕ ਹਬਸ਼ੀ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਫੜਕੇ ਪੈਰਸ ਜੇਹੀ ਜਗਾ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਜਾਇਆ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੇ ਜੋ ਦਿਸ਼ਾ ਇਕ ਵਾਰਗੀ ਹੈਰਾਨਗੀ ਦੀ ਆਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੀ ਬਾਣੀ ਬੰਦ, ਅੱਖਾਂ ਖੁਲ੍ਹੀਆਂ, ਮਨ ਚਕ੍ਰਿਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਐਸੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਾ ਰੂਪਣ ਕਰਨਾ, ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਅਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਨਗੀ ਇਸ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਥੋੜੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਰ ਇਸ ਰਸ ਦਾ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਦੱਸਨਾ ਵੀ ਔਖਾ ਹੈ, ਵਨਗੀ:॥ ਤਾ ਗਿਆਨ ਖੰਡ ਮਹਿ ਗਿਆਨੁ ਪ੍ਰਚੰਡੁ॥ ਤਿਥੈ ਨਾਦ ਬਿਨੋਦ ਕੋਡ ਅਨੰਦੁ॥ ਸਰਮ ਖੰਡ ਕੀ ਬਾਣੀ ਰੂਪੁ॥ ਤਿਥੈ ਘਾੜਤ ਘੜੀਐ ਬਹੁਤੁ ਅਨੂਪ ਬਹੁਤੁ ਅਨੂਪ॥ ਤਾ ਕੀਆ ਗਲਾ ਕਥੀਆ ਨਾ ਜਾਹਿ॥ ਜੇ ਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥ ਤਿਥੈ ਘੜੀਐ ਸੁਰਤ ਮ ਮਨਿ ਬੁਧਿ॥ ਸੁੱਚਾ ਸਿਧਾ ਕੀ ਸੁਧਿ॥੩੬॥ ਕੁੱਝ ਉਡਨ ਦੇ ਬਾਦ ਆਇਆ ਲੋਕ ਸੀ। ਤਿਥੈ ਘੜੀਐ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ -44-<noinclude></noinclude> pkvwxui9aage3tfsknt908s8wi4dgvx 250 6544 195265 22900 2025-06-01T23:16:56Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195265 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁੰਦਰ ਅਰ ਰਮਨੀਕ ਸੋਭਾ ਬਹੁ ਘਣੀ ਚਮਕੇ ਵਾਂਗ਼ ਬਲੌਰ ਧਰਤੀ ਏਸਦੀ। ਬਨ ਬ੍ਰਿਛ ਅਚਰਜ ਰੂਪ ਸੂਖਮ ਅਤ ਹੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਹੋਰੇ ਰੰਗ ਰਚਨਾ ਹੋਰ ਹੀ। ਮੂੰਹੋਂ ਸਕਾਂ ਨ ਆਖ, ਦੇਖੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੁਣੀ ਨ ਸੋਚੀ ਮੰਗ, ਪਹਲੇ ਕਦੀ ਬੀ॥ ਅਸਲ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇਹ ਸਭ ਦਾ ਸ੍ਰੋਮਨੀ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਵਿਚ ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਏਹ ਜਿਸ (ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਰਸ ਹੈ। ਇਸੇ ਦਾ ਅਸਰ ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਏਸੇ ਨਾਲ ਵੈਰਾਗ਼ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਜੇ ਵੈਰਾਗ ਵੀ ਭਟਕਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਹਟਾ, ਸ਼ਾਂਤ ਦੇ ਸੋਮੇ, ਰੱਬ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਦੀ ਕੁਝ ਕੁ ਵਨਗੀ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਅਰ ਹੰਸ ਚੋਗ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਵੀ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਦੇ ਈ ਕਵੀ ਹਨ ਏ ਮਨ ਮੇਰਿਆ ਤੂੰ ਸਦਾ ਰਹੁ ਹਰਿ ਨਾਲੇ॥ ਹਰਿ ਨਾਲਿ ਰਹੁ ਤੂੰ ਮੰਨ ਮੇਰੇ ਦੂਖ ਸਭਿ ਵਸਾਰਣਾ॥ ਸਭਨਾ ਗਲਾਂ ਸਮਰਥ ਸੁਆਮੀ ਸੋ ਕਿਉ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੇ॥ ਕਹੈ ਨਾਨਕ ਮੰਨ ਮੇਰੇ ਸਦਾ ਰਹੁ ਹਰਨਾਲੈ॥ ਫਰੀਦਾ ਕੰਤ ਰੰਗਾਵਲਾ ਵਡਾ ਵੇ ਮੁਹਤਾਜ॥ ਅਲਹ ਸੇਤੀ ਰਤਿਆ ਏਹ ਸਜ਼ਾਵਾ ਸਾਜ॥ (ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ -42-<noinclude></noinclude> r7bj7y4w7ngypds4c9l85nwafwoc579 250 6545 195266 22901 2025-06-01T23:17:22Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195266 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>▾ ਇਸ ਲੇਖ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਸੰਗਾਰ ਰਸ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਰਸਾਂ ਵਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੋਨਾ ਲੋੜੀਏ, ਨਿਰੇ ਸਿੰਗਾਰ ਰਸ ਨਾਲ ਸੁਸੈਟੀ ਉੱਚੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬੀਰ ਰਸ ਇਕ ਕੌਮ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਅਤੀ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵੱਲ ਅਜ ਕਲ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲ ਦੇਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਏਥੇ ਮੈਂ ਏਹ ਗੱਲ ਕਵਿਤਾ ਅਪਨੀ ਮਾਤਰੀ : ਲਿਖਨੋ ਨਹੀਂ ਰੁਕ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਕ ਕਵੀ ਅਪਨੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਕੇ ਸਾਰੇ ਰਸਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਸਰ ਦੂਇਆਂ ਤੇ ਕਰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਰਾ ਅਪਨੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਚਾਹੀਏ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਮੋੜ, ਉਰਦੂ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਪੂਛ ਪਕੜਦੇ ਹਨ। ਭਲਾ ਕਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਕੇ ਸਾਡੇ ਭਰਾ ਉੱਚੀ ਟੀਸੀ ਤੋਂ ਪੁੱਜ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਜੀ ਦੇ ਸੱਚੇ ਵਲਵਲੇ ਸਿਰਫ ਅਪਨੀ ਮਾੜੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਹੀ ਦੱਸੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵੇਖੋ ਮਿਲਟਨ Miltonਲਾਤੀਨੀ (Latin) ਦਾ ਕਿੰਨਾਂ ਵਿਦਾਨ ਸੀ, ਸਭ ਲਿਖਨ 'ਪੜਨ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿਚ ਈ ਸਾਧਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲਾਨੀ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ | ਅਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਪਨੀ ਮਾਤਰੀ - ਬੋਲੀ ਵਿਚ, ਐਂਵੇਂ ਭੁਲ ਕੇ 'Paradise lost' ਤੇ ' Paradise Regained' ਲਿਖ ਬੈਠਾ। ਅਪਨੇ ਜੀਉਂਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਨ ਅਪਨੀ ਲਾਤੀਨੀ ਰਚਨਾ ਤੇ ਈ ਸੀ, ਪਰ ਵੇਖੋ ਰੱਬ ਦਾ ਭਾਨਾ ' ਅਜ ਕਲ ਮਿਲਟਨ ਦੀਆਂ ਲਾਤੀਨੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪੁਛਦਾ। ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਅਪਨੀ ਦੇਸ ਵਲ ਈਕੋ ਸਰਾਬੇ ਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਕਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਇਹੋ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਨ ਕਰਕੇ ਈ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੈ। ਅਪਨੇ ਨਾਂ ਹੁੰਦਾ, ਜੇ ਉਹ ਅਪਨੀ ਬੋਲੀ ਬੰਗਲੀ ਵਿਚ ਨਾਂ ਲਿਖਦਾ। : :੫੭-<noinclude></noinclude> aw0r2orhmiu9de6cadomkz2uvuombwx 250 6546 195267 22902 2025-06-01T23:17:45Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195267 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦਸੋ ਖਾਂ, ਭਈ ਉਰਦੂ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਹਾਮੀਓ! ਸਾਡੇ ਦੇਸ (ਪੰਜਾਬ) ਵਿਚੋਂ ਕਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਉਰਦੂ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਦਾ ਕਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਕਦਰ ਜ਼ੋਕ ਜਾਂ ਤੁਲਸੀ ਵਾਂਗਰ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ਵਾਰਸ ਮਸ਼ਾਹੂਰ ਹੈ। ਕਿੰਉ? ਓਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ (ਮੁਕਾਬਲਾ ਤੇ ਅਸਰ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੰਡੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, (੧) ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਵਿਤਾ, ਸੰਬੰਧੀ ਕਵਿਤਾ ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾ ਦਿੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ, ਏਹ ਅਸਰ ਖਾਸ ਵਿੱਚ ਹੈ। (੨) ਵਾਰ ਸੀ ਦਾ ਵੀ ਅਸਰ ਕਰਕੇ ਡਰਾਮੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਬੋਲੀ ਹੈ, ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਤਵਾਰੀਖੀ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਏਹ ਬੋਲੀ ਨਾਲੋਂ ਬੀ ਨਾਲ ਹੈ! ਫਾਰਸੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਈ ਏਸ ਕਰਕੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ ਆਖਿਆ ਜਾਸੀ ਅਰ - ਫਾਰਸੀ ਸਬੰਧੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੇਸੀ ਜਾਂ ਨਿਰਾ ਫਾਰਸੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਸੀ। ਪੈਹਲੀ ਕਿਸਮ ਵਿਚ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ, ਬੰਗਾਲੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਆਦਿ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਦੂਜੀ ਵਿਚ-ਫਾਰਸੀ, ਉਰਦੂ, ਸਿੰਧੀ ਆਦਿ। -45-<noinclude></noinclude> dlng7mr297myvkhfwv1mrea94pa95sv 250 6547 195268 22903 2025-06-01T23:18:46Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195268 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਵੀਂ ਮੇਲ ਹੈ | ਪੁਰਾਤਨ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਪੋਹਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਦਖਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਕਿਸਮ ਵਿਚ ਅਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਏਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ' ਸੁਹੱਪਨ ਅਰ ਜੋਸ਼ ਤੇ ਹੈ ਪਰ ਸਚਿਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ / ਆਈ ਨੰ ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਛਡਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਕੁਦਰਤ ਅਰ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਸਬਕ ਸਿਖਿਆ ਹੈ ਅਰ ਓਸੇ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਰਚਨਾ ਦੀ ਨਕਲ ਹੈ। ਏਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜੋੜ ਤੋੜ, ਮੁਬਾਲਗੇ ਅਰ ਫਾਰਸੀ ਕਵਿਤਾ ਅਸਤ ਤੋਂ ਢੇਰ ਕੰਮ ਲਿਤਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਲ ਰੂਪ ਛਡ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਬਾਹਰੀ ਬਨਾਵਟ, ਸ਼ੰਗਾਰ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿਤਾ ਹੈ।ਗਲ ਕੀ ਅਸਲ ਪਿੰਡਾ ਛਡ ਕਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਈ ਫੜਿਆ ਹੈ। ਖਿਆਲ ਇਕ ਲੜੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪਰੋਏ, ਹਾਂ ਐਪਰ ਇਕ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਬੜਾ ਉੱਚਾ ਖਿਚ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ਹਨ, ਇਸ ਗੜ ਬੜ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਗਜ਼ਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਖਿਆਲ (Idea) ਦੀ ਲੜੀ ਦਾ ਮਿਲਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਮੈਂ ਏਹਨਾਂ ਦੋਹਵਾਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਉਰਦੂ ਦੇ ਪ੍ਰਧ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਰਾਵਾਂ ਤੇ ਈ ਛਡਦਾ ਹਾਂ। ਮੌਲ ਨਾ “ਆਜ਼ਾਦ' ਅਪਨੀ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪੁਸਤਕ ਆਬੇਹਿਆਤ' ਵਿਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:“ਅਜ਼ਾਦ, ਦਾ ਖਿਆਲ ਭਾਸ਼ਾ ਕਾ ਫਸੀਹ ਇਸਤਆਰਾ ਕੀ ਤਰਫ਼ ਭੂਲ ਕਰ ਭੀ ਕਦਮ ਨ ਹੀਂ ਰਖਦਾ। ਜੋ ਜ ਲਫ਼ ਆਖੋਂ ਸੇ ਦੇਖਤਾ ਔਰ ਜਿਨ ਖੁਸ਼ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਨੇਤਾ ਹੈ; ਯਾ ਜਿਨ ਖੁਸ਼ਬੂਈਓਂ ਕੋ ਸੰਘਤਾ ਹੈ, ਉਹੀਂ ਕੋ ਕੋ ਸੁਨਤਾ -45-<noinclude></noinclude> 6321j9p2443kiw81e4rwthxx306l1cs 250 6548 195269 22904 2025-06-01T23:19:16Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195269 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਅਪਨੀ ਮੀਠੀ ਜ਼ਬਾਨ ਸੇ ਬੇ ਤਕਲਫ਼, ਬੇ ਮੁਬਾਲਗ਼, ਸਾਫ਼, ਸਾਫ਼ ਕੋਹ ਦੇਤਾ ਹੈ। ਗੱਲ ਕੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਕਵੀ ਸਚਿਆਈ ਨੂੰ ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਛਡ ਦੇ ਫਾਜ਼ਸੀ ਉਰਦੂ ਦੇ ਕਵੀ ਏਕ ਬਲਵੰਤ ਜੁਵਾਨ ਕੀ ਤਾਰੀਫ ਕਰੇਂਗੇ ਤੋਂ ਰੁਸਤਮ, ਤਹ ਮਤਨ, ਅਸਫੰਦਯਾਰ ਰੂਈਂਡਨ, ਸ਼ੇਰੇ · ਬੇਬਾਏ ਦਗਾ, ਨਿਹੰਗੇ ਕੁਲਜ਼ਮ ਹੇਜਾ, ਵਗ਼ੈਰਾ ੨ ਲਿਖ ਕਰ ਸਫੇਹ ਸਿਆਹ ਕਰ ਦੇਂਗੇ, ਲੇਕਨ ਉਸ ਕੀ ਬਲਦ, ਗਰਦਨ, ਭਰੇ ਹੋਏ ਡੰਕਰ, ਚੌੜਾ ਸੀਨਾ, ਬਾਜ਼ੂਓਂ ਕੀ ਗਲਾਵਟ, `ਪਤਲੀ ਕਮਰ, ਗ਼ਰਜ਼ ਖੁਸ਼ ਸਮਾਂ ਬਦਨ ਔਰ ਮੌਜੂ ਡੀਲ ਡੌਲ ਭੀ ਏਕ ਅੰਦਾਜ਼ ਰਖਤਾ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਆਪਨੀ ਦਲਾਵ ਔਰ ਛਾਤੀ ਬਹਾਦਰੀ ਭੀ ਆਖਰ ਕੁਛ ਨਾ ਕੁਛ ਹੋ ਜਿਸਕੇ ਕਾਰਨਾਮੋਂ ਨੇ ਉਸੇ ਆਪਨੇ ਐਹਦ ਮੇਂ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਕਰ ਰਖਾਂ ਹੈ, ਇਸੀ ਕੋ ਏਕ ਵਜ਼ਾ ਸੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਅਂਦਾ ਕਰਤੇ। ਜਿਸੇ ਸੁਨ ਕਰ ਮੁਰਦਾਰ ਖਿਆਲੋਂ ਮੇਂ ਅਕੜ ਤਕੜ ਔਚ ਕੁਮਲਾਏ ਹੂਏ ਦਿਲੋਂ ਮੇਂ ਉਮੰਗ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਏ। ਅਜ਼ਾਦ ਜੀ ਦਾ ਉੱਪਰਲਾ ਲੇਖ ੰ ਬਿਲਕੁਲ ਸੱਚਾ ਹੈ। ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਅੱਖੋਂ ਦੂਰ ਰਖਦੀ ਹੈ, ਅਰ ਬਾਹਰਲੀ ਬਨਾਵਟ ਤੋਂ ਮਚਦੀ ਹੈ, ਫੇਰ ਇਕ ਥਾਂ ਉਰਦੂ ਦੀ ਬਾਬਤ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:“ਬੇਸ਼ਕ ਹਮਾਰੀ ਤਰਜ਼ੇ ਬਿਆਨ ਅਪਨੀ ਚੁਸਤ ਬੰਦਸ਼ ਔਰ ਕਾਫੀਓਂ ਕੇ ਮੁਸਲਸਲ ਖਟਕੋਂ ਕਾਨੋਂ ਕੋ ਅੱਛੀ ਤਰਹ ਖਬਰ ਕੇ ਕਰਤੀ ਹੈ। ਅਪਨੇ ਰੰਗੀਨ ਅਲਫ਼ਾਜ਼ ਔਰ ਨਾਜ਼ਕ ਮਜ਼ਮੂਨੋਂ ਸੇ ਖਿਆਲ ਮੇਂ ਸ਼ੋਖੀ ਕਾ ਲੁਤਫ ਪੈਦਾ ਕਰਤੀ ਹੈ। ਸਾਥ ਉਸਕੇ ਮੁਬਾਲਗਾਏ ਕਲਾਮ ਔਰ ਇਬਾਰਤ ਕੀ ਧੂਮ ਧਾਮ ਜ਼ਮੀਨ ਆਸਮਾਨ ਤੇਹ ਦੋ ਬਾਲਾ ਕਰ ਦੇਤੀ ਹੈ ਮਗਰ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਯਾਨੇ ਦਿਲ -10-<noinclude></noinclude> etziwmakamgi5tidjsrfma1mw17xkdu 250 6549 195270 22905 2025-06-01T23:20:00Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195270 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਅਸਰ ਯਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਵਾਕਫ਼ੀਅਤ ਵੰਡੋ ਤੋਂ ਜ਼ਰਾ ਨਹੀਂ ’, ਏਸੇ ਗਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਮੌਲਾਨਾ “ਹਾਲੀ” ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਨੇ ਦੀਵਾਨ ਦੇ ਦੀਬਾਚੇ ਵਿਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:+‘ਯੇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਹਮ ਸ਼ਾਇਰੀ ਮਾਂ ਖੁਲਾਫ਼ੀਏ - ਅਬਾਸੀਆਂ ਕੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਲੋਕ ਆਜ ਤਕ ਝੂਠ: ਔਰ ਮੁਬਾਲਗਾ ਬਾਬਤ ਤੁਕੀ ਕਰਤਾ ਚਲਾ ਆਇਆ ਹੈ ਔਰ ਸ਼ਾਇਰ ਕੇ ਲੀਏ ਝੂਠ ਬੋਲਨਾ ਸਿਰਫ ਜਾਇਜ਼ ਹੀ ਨਹੀ ਰਖਾ ਗਿਆ ਬਲਕ ਉਸਕੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਕਾ ਜ਼ੇਵਰ ਸਮਝਾ ਗਿਆ ਹੈ। " ਏਹ ਤੇ ਜੇ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਫੋਟੋ, ਇਕ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਉਰਦੂ ਦੇ ਕਵੀ ਤੇ ਲਿਖਾਰੀ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਤੋਂ ਸਚਾਈ ਤੇ ਮੂਲੋਂ ਈ ਉਰਦੂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚੋਂ ਜਾ ਚੁਕੀ। ਹਾਲੀ ਜੀ ਫੇਰ ਲਿਖਦੇ ਹੈਨ-“ਦੂਸਰੀ ਨਿਹਾਇਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਾਤ ਯੇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੇਅਰ ਮੈਂ ਜਹਾ ਤਕ ਮੁਮਕਨ ਹੋ ਹਕਾਕਤ ਔਰ ਰਾਸਤੀ ਕਾ ਸਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹਾਥ ਸੋ ਦੇਨਾ ਨਹੀਂ ਹਏ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗਜ਼ਲ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਦੀਵਾਨ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਹੀ ਭਰੇ ਪਏ ਹਨ ਅਰ ਏਹ ਗ਼ਜ਼ਲ ਕੀ ਹੈ? ਇਕ ਇਸ਼ਕੀਆ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਦੀ ਪੁੜੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਜ਼ ਮੂਨ ਦੀ ਇਕ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ। ਇਕ ਬੈਂਤ ਕਬਰ ਤੇ ਫੁੱਲ ਚੜਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜਾ ਜ਼ੁਲਫਾਂ ਦੇ ਸੱਪ ਲੜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੀ ਮੈਲ ਕਦੀ “ਬਿਰਹਾ ਕਦੀ “ਰਕ ਬ ' ਦਾ ਆਨਾ, ਕਦੀ ਯਾਰ ਦਾ ਸੰਨਤ ਨਾਲ ਬੁਲਾਨਾ | ਹੈ ਪਰ ਸਵਾਦਲੀ, ਚਾਹੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਰੀਤੀ ਦਾ ਲਹੂ ਵੀਟਿਆ, ਪਰ ਨਵਾਂ ਨਖਰਾ ਕਰ ਵਖਾਇਆ ਅਰ ਗਜ਼ਲ ਦੇ ਅਸਲੀ ਅਰਥ ਵੀ ਹੈਨ, ਤ੍ਰੀਮਤਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਾਂ। ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਗੱਲ ਕੀ ਇਕ ਗਜ਼ਲ ਵਿਚ ਸੌ ਮਜ਼ਮੂਨ, ਖਿਚੜੀ ਬਨਾਈ -੬੧-<noinclude></noinclude> 14zj1doyz2w9gqhp83103uwjwcpxjvt 250 6550 195271 22906 2025-06-01T23:21:39Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195271 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>੨ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸ਼ੇਅਰ ਵਿਚ ਇਕ ਮਜ਼ਮੂਨ ਨੂੰ ਅਪਨੀ ਸੋਚ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਨਾਲ ਏਡਾ ਉਚਾ ਲੈ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਦੀਆਂ ਟਾਕੀਆਂ ਲਾਹੀਆਂ। ਘਾਟਾ ਹੈ ' ਤੇ ਏਹ ਕਿ ਹਾਰਮਨੀ ਮਲਾਉਨੀ ਨਹੀਂ। ਫੇਰ ਗਜ਼ਲ ਦੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਵੱਲ ਤੱਕ ਤਾਂ ਪਿਆਰ ਇਸ ਨਾਲ ਬਾਲਕਾਂ ਜਾਂ ਅਲੂੰਏਂ ਗਭਰੂਆਂ ਨਾਲ। ਏਹ ਅਖਲਾਕੀ ਹਨੇਰ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤੋਂ ਆਇਆ। ਹਾਲੀ ਜੀ ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਵੰਡੋਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹੈਨ ਕਿ ਇਸ ਭੈੜੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਛੱਡੋ। ਪ੍ਰੇਮ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮਰਦ ਅਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗ਼ਜ਼ਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਇਸ਼ਕ ਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰਚਨਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਉਂ ਜਵੇ। ਪਰ ਹਾਲੀ ਜੀ ਏਹ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹੈਨ ਕਿ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲਖਨ ਰੂਪ ਪੌਸ਼ਾਕ ਹਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਜੀਆਂ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਖੁਲ੍ਹੇ ਲਫਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦਸਨਾ ਚਾਹੀਏ ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪਨੀ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾ ਅਗੇ ਖੋਲ੍ਹਨਾ ਹੈ ਅਰ ਏਹ ਉਸ ਕੌਮ ਲਈ ਜੋ ਪਰਦਾ ਰਖਦੀ ਦੂਸਰਿਆਂ ਹੈ ਠੀਕ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਇ ਵਿਚ ਅਜੇਹੇ ਪਦ ਵਚਤ ਚਾਹਏ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਨ ਲਗੇ ਕਿ ਪਿਆਰਾ ਮਾਸ਼ੂਕ ਮਰਦ ਹੈ ਜਾਂ ਤ੍ਰੀਮਤ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਹਾਲੀ ਜੀ ਜੇਹੋ ਜੇਹੇ ਕਵੀ ਦੀ ਲੇਖਨੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲਿਆਂ ਵੇਖਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲੀ ਜ ਅਪਨੇ ਪੈਹਲੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਆਪ ਹੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਛਡਕੇ ਝੂਠ ਲਿਖਾਇਆ। ਹਾਲੀ ਜੀ ਨੇ ਇਕMoralist, ਅਖਲਾਕੀ ਸੁਧਾਰਕ ਦਾ (ਪਾਰਟ) ਸਵਾਗ ਭਰਦੇ ਹੋਇਆਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਅਸਲੀਤ ਨੂੰ ਗਵਾ ਦਿਤਾ | ਭਲਾ ਜੀ ਕੋਈ ਦਸੇ ਜਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਦਾ ਪਤਾ ਈ ਨਹੀਂ ਕੀ ਵਸ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪਿਆਰ ਕੀ ਅਰ ਉਸ ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਕੀ ਜਦ ਮਨ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਬਿਰਹਾ ਨਹੀਂ, ਪ੍ਰੇਮ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂ? -੬੨-<noinclude></noinclude> jml73oj4o5eujktce9u1w7i981hg0or 250 6551 195272 22907 2025-06-01T23:24:49Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195272 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜੋ ਪਿਆਰਾ ਫਰਜ਼ੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਵਿਤਾ ਕੀ? ਜਦ ਹਾਲੀ ਜੇਹੇ ਕਵੀ ਨੇ ਏਹ ਟਪਲਾ ਖਾਦਾ ਤਾਂ ਉਰਦੂ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਰੱਬ ਹ ਰਾਖਾ, ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਹਾਲੀ ਜੀ ਦੇ ਲਿਖਨ ਮੂਜਬ ਝੂਠ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਗੈਹਣਾ ਮਿਥਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲੀ ਜੀ ਨੇ ਇਕ ਦੋ ਹੋਰ ਥਾਂ ਵੀ ਟਪਲੇ ਖਾਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਕ ਥਾਂ ਲਿਖਦੇ ਹੈਨ: “ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਦਰੀ ਜ਼ਬਾਨ ਬੇਹਤਰ ਔਰ ਜੈਹਲਤਰ ਕੋਈ ਆਲਾ ਇਜ਼ਹਾਰੇ ਖਿਆਲਾਤ ਕਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ ਏਹ ਗੱਲ ਬਿਲਕੁਲ ਸਚੀ ਹੈ ਹਾਲੀ ਜੀ ਲਾਰਡ ਮਕਾਲੇ ਦੇ ਲੇਖ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਪਨੇ ਖਿਆਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਨੇ ਪਰ ਅਗੇ ਚਲਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹੈਨ: ਇਸ ਕੇ (ਉਰਦੂ) ਸਿਵਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਕੀ “ਤਮਾਮ ਜ਼ਿੰਦਾ ਜ਼ਬਾਨੋਂ ਮੇਂ ਬਿਲ ਫ਼ੇਲ ਕੋਈ ਜ਼ਬਾਨ ਐਸੀ ਨਹੀਂ ਮਾਲੂਮ ਹੋਤੀ ਜਿਸਮੇਂ ਉਚਦੂ ਕੋ ਬਰਾਬਰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਾ ਜ਼ਖੀਰ ਮੌਜੂਦ ਹੋ, ਇਸ ਲੀਏ ਯੇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਸਬ ਮਾਲਮ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਰੇ ਹਮਵਤਨੋਂ ਮੇਂ ਜੋ ਸ਼ਖਸ ਸ਼ੇਅਰ ਕੋਹਨਾ ਅਤਿਅਰ ਕਰੋ ਏਹੋ ਉਰਦੂ ਹੀ ਕੋ ਅਪਣੇ ਖਿਆਲਾਤ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨੇ ਕਾ ਆਲਾ ਕਚਾਰ ਦੇ। 1 ਹਾਲੀ ਜੀ ਅਪਨੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਝੂਠਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਿਆਏ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਉਰਦੂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਬਨਾਣ ਦੇ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਮਸਤ ਹਾਲੀ ਜੀ ਨੇ ਸਭ ਅਪਨੇ ਪੈਹਲੇ ਲੇਖਾਂ ਤੇ ਚੌਂਕਾ ਫੇਰ ਦਿਤਾ। ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਢੇਰ ਭੰਡਾਰ | ਹਾਂ ਜੀ ਕਾਹਦਾ ਭੰਡਾਰ, ਗਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਦੀਵਾਨਾਂ ਦਾ, ਝੂਠ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦਾ, ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਲੀ ਜੀ ਆਪ ਨਿੰਦ ਚੁਕੇ। ਏਸ ਭੰਡਾਰ ਤੇ ਏਡਾ ਮਾਨ ਕਿ ਉਰਦ ਦਾ ਰਾਜ ਫ਼ੈਲੇ ਜਹਾਨ} ਹੇ ਰੱਬ ਜੀ! ਪੱਖਪਾਤ ਦੀ ਵੀ ਹੱਦ ਲੋੜੀਏ। ਇਸ ਮੜ੍ਹ —੬੩--<noinclude></noinclude> qe0w0tr0x1uj38mw1o3ub5zp4ymcdd1 250 6552 195273 22908 2025-06-01T23:25:46Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195273 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵੇ ਢੇਰ ਤੇ ਮਾਨ ਕਰਕੇਕੇ ਆਪ ਜ਼ੀ ਕੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਲਾ ਜੋ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੋ ਉਹ ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਹੀ ਲਿਖੋ, ਕੇਹਾ ਸੋਹਣਾ ਮੰਤਕ! ਏਹ ਹਾਲੀ ਜੀ ਨੂੰ ਹੀ ਮੁਬਾਰਕ ਰਹੇ। ਉਪਰਲੇ ਲੇਖ ਤੋਂ ਖਾਠਕ ਏਹ: ਨਤੀਜਾ ਨਾਂ ਕੱਢਨ ਕਿ ਲੇਖਕ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹਾਲੀ ਜੀ ਦਾ ਨਿੰਦਾ ਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦੇ ਚਿਤ ਵਿਚ “ਆਜ਼ਾਦ ਔਰ “ਹਾਲੀ ਦੀ ਬੜੀ ਇਜ਼ਤ ਹੈ। ਏਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹੀ ਉਰਦੂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਸਿਧੇ ਰਾਹ ਪਾਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਅਰ ਹਨ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਹਾਨੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ (ਉਰਦੂ) ਕਵਿਤਾ ਗੁੰਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਸਚਾਈ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵੱਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਪਿੰਡਾ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਹੀ ਹੈ ਪਰ ਉਸਤੇ ਵੇਸ ਬਦਲ ਰਹੇ। ਆਰਯ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਉਨ ਤੋਂ ਪੈਹਲੇ ਇਸ ਦੇਸ ਦੀ ਬੋਲੀ ਕੀ ਸੀ, ਠੀਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਜੇਹੜੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਪੁਰਾਤਨ, ਪਸ਼ਾਚੀ ਆਖ ਨੇਂ ਖਵਰੇ ਏਹੋ ਪੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਅੰਸ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਪਦ ਕਿਧਰੇ ਮਿਲਨ ਤਾਂ ਸਰਹੱਦੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਸਨ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਵੇਦਾਂ ਵਿਚ ਹੋਈ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਜਦ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਗੜੀ ਤਾਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਬਨੀ ਔਰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਅਭਾਸ ਅਰ ਉਸ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇਸ ਤੇ ਨਿਤ · ਆਏ ਦਿਨ ਨਵੇਂ ਹੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕਦੀ ਈਰਾਨੀ, ਕਦੀ ਯੂਨਾਨੀ, ਕਦੀ ਮੁਗਲ, ਕਦੀ ਪਠਾਨ, ਫਿਰ ਅੰਗਰੇਜ਼। ਹਰ ਇਕ ਦੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਅਸਰ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਪੁਰਾਨੀ ਕਵਿਤਾ ਮਿਲਦੀ ਨਹੀਂ। ਜੋ ਮਿਲੀ -੬੪-<noinclude></noinclude> d7ioz8avrklwmtst8vnal2emi34dp2s 250 6553 195274 22909 2025-06-01T23:26:19Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195274 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਹੈ ਸੋ ਫਰੀਦ ਤੋਂ। ਜਦ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਰਾਜ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਾਰਸੀ ਦਾ ਅਸਰ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਪੈਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾਲ ਹੀ ਅਰਬੀ ਦੇ ਪਦ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਆਏਅਰ ਅਜੇਹੇ ਪਦ- ਰੱਬ, ਸੁਲਤਾਨ, ਖਬਜ, ਬਾਬਾ, ਨਜ਼ਰ, ਹੁਕਮ, ਫਕੀਰ ਲਗਾਮ, ਤੈਮਤ, ਜਰ, ਗਰੀਬ, ਅਮੀਰ ਆਦਿ। ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕ ਵੇਖੋ:(ੳ) ਫਰੀਦਾ ਖਾਕ ਨਾਂ ਨਿੰਜੀਏ ਖਾਕੂ ਜੇਡ ਨਾਂ ਕੋਇ, (ਅ) ਵਸੀ ਰਬੁ ਹਿਆਲੀਐ ਜੰਗਲ ਕਿਆ ਢੂਢੇਹਿ (ੲ) ਗੋਹਲਾ ਰੂਹ ਨਾ ਜਾਣਈ ਸਿਰ ਭੀ ਮਿਟੀ ਖਾਈ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਰਲੀ ਮਿਲੀ ਹੈ:ਭਾਈ “ਤੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਕਹਾ ਹਉ ਮੀਆ ਹੁਕਮੀ ਹੋਵਨ ਅਕਾਰ॥ ਗਾਵੈ ਕੋ ਵੇਖੈ ਹਾਦਰਾ ਹਦੂਰ" ਹਰ = ਹਜ਼ੂਰ। ਵਿਚ ਵੀ ਅਰਬੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤੇਰੀ ਕਵਨ ਵਡਾਈ” i ਗੁਰਦਾਸ:-ਜਿਉਂ ਧਰਤੀ ਧੀਰਜ ਧਰਮ ਮਸਕੀਨੀ ਗੂੜੀ “ਸ਼ੋ:-‘ਏਹ ਦਿਲ ਅਜਬ ਕਿਤਾਬ ਹਰਫ:: ਦੂਜਾ ਲਿਖੀਏ ਹੁਸੈਨ:ਕਹੇ ਹੁਸੈਨ ਫਕੀਰ ਸਾਈਂ ਦਾ ਕੌਨ ਮੋੜੇ ਰੱਬ ਦੇ ਭਾਨੇ ਨੂੰ ਪੁਰਾਨੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਅਰਬੀ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਪਦ ਤੇ ਵਰਤੇ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨਹੀਂ ਗਵਾਈ। ਕੀਤੇ ਪਰ ਹਾਫਜ਼ ਬਰਖੁਰਦਾਰ ਨੇ ਜਦ ਕਿਸੇ ਲਿਖਨੇ ਬੁਰੂ ਤਾਂ ਫਾਰਸੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਂ ਤੇ ‘ਤੋਲ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ -24-<noinclude></noinclude> cb2pb7i5vhbcy0g9y4qkohg3u9s8yws 250 6554 195275 22910 2025-06-01T23:26:55Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195275 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਚਲਾਇਆ॥ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਵਿਚ:“ਪਲਕਾਂ ਤੀਰ, ਕਮਾਨਾਂ ਅਬਰੂ, ਦੰਦ ਚੰਬੇ ਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ | ਨਾਜ਼ਕ ਬਦਨ ਸੁਰਾਹੀ ਗਰਦਨ, ਉਂਗਲੀਆਂ ਨੂੰ ਫਲੀਆਂ ਸੁਰਾਹੀ ਦ੍ਵਾਰ ਗਰਦਨ, ਤੀਰ ਮਿਯਗਾਂ ਫਾਰਸੀ ਦੀਆਂ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਵਰਤੀਆਂ। ਇਸਤੋਂ ਪਿਛੇ ਹੋਰ ਕਵੀ ਵੀ ਅਪਣੇ ਕਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਫਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਤੇ ਮੁਹਾਵਰੇ ਵਰਤਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਮੀਆਂ ਫਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ ਅਰ ਮੌਲਵੀ ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ ਨੇ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਅਜੇਹੀ ਰੰਗਨ ਚਾੜੀ ਕਿ ਅੱਜ ਤਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਵੀ ਉਸ ਦੇ ਅਸਰ ਤੋਂ ਛੁਟ ਨਹੀਂ ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ:-ਤੇ ਉਹ ਰੁਖ ਪੁਰ ਨੂਰੋਂ ਸਕੇ। ਸੂਰਜ ਗਿਰਦ ਜੜੇ ਜਿਆਰੇ। ਭਾਰ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਕਨਾਰ ਪਲਮਦੇ ਪਰ ਪੁਰ ਗੌਹਰ ਸਾਰੇ॥ ਸ਼ਬ ਦੇ ਚੋਂ ਖੁਸ਼ਖੈਰ ਜ਼ਿਯਾਦਾ, ਸ਼ੀਰੀਂ ਤਰ ਗੁਲ ਕੋਲੋਂ॥ ਨੋਟ -‘ਸ਼ੀਰੀਡਰ” ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਵਾੜਿਆਂ ਹਵੇਲੀ ਹੋ ਕਨਾਰੇ ਉਸਕੇ ਮਾਮੂਰ ਸ਼ਸੀ ਉਸ ਬਾਗ ਮੇਂ ਹੋ ਰਤੇ ਹਰ ਨੋਟ- ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਇਜ਼ਾਫ਼ਤ ਲੈ ਆਏ॥ ਫ਼ਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ:ਅੱਖੀਂ ਖਾਬ ਗਵਾਇਆ ਆਸ਼ਕਾਂ ਦਾ, ਨੀਮ ਖਾਬ ਦੋਵੇਂ ਨਰਗਸ ਵਾਰ ਪਿਆਰੇ। ਭਵਾਂ ਕੌਸ਼ ਕਮਾਨ ਕਿਆਨ ਆਹੋ, ਮਿਯਗਾਂ ਤੀਰ ਸੀਨੇ ਚੀਰ ਮਾਰ ਪਿਆਰੇ। ਬਾਜ਼ੇ ਕੰਸ --<noinclude></noinclude> r9vn5d96x34s4o1j3deposdieob2qbi 250 6555 195276 22911 2025-06-01T23:27:18Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195276 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕਜ਼ਾਹ ਅਬਰੂ ਦੇਨ ਨਿਸਬਤ, ਬਾਜ਼ੇ ਆਖਦੇ ਅਬਰ ਗੁਬਾਰ ਪਿਆਰੇ॥ ਕਮਾਨੇ ਕਿਆਨ, ਨਰਗਸ ਵਾਰ ਅੱਖਾਂ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰਕਰ ਦਿਤੀ। ਏਹਨਾਂ ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੀ ਰਸਮ ਚਲਾਈ ਅਜ ਤਕ ਟਰੀ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ . ਕੱਲ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਬੱਸ ਫ਼ਜ਼ਲਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਨੂੰ ਫੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਓਹੀ ਫਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਤੇ “ਹਾਲੀ ਤੰਗ ਆਕੇ ਬਸਦਾ ਹੁਕਮ ਚੜ੍ਹਾਂਦੇ ਹਨ, ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਘਰ ਬਨਾਈ ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਜੇ ਸੱਚ ਪਛੋਂ ਤਾਂ ਚਾਹੇ ਸੌ ਘਰ ਦੀਆਂ ਬਨ ਬੈਠਨ ਅੰਤ ਹਨ ਓਪਰੀਆਂ ਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਨ ਨੂੰ ਭਾਂਵਦੀਆਂ ਘਟ ਹਨ॥ 86 ਉਰਦੂ ਦਾ ਉਰਦੂ ਦਾ ਅਸਰ ਅਸਰ ਓਹੀ ਹੈ ਜੋ ਫਾਰਸੀ ਦਾ, ਪਰ ਫਾਰਸੀ ਦਾ ਅਸਰ ਪੁਰਾਨਾ ਹੈ ਉਰਦੂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਤਾਂ ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਵੇਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦ ਏਹ ਤੇ ਲਿਆਕਤ ਦੀ ਧੁੰਮ ਮਚੀ ਹੋਈ ਸੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਵੀ ਰਫੀਕ, ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਕਵੀ ਸਨ-ਫਜ਼ਲਸ਼ਾਹ, ਅਰੂੜਾ ਰਾਏ, ਹਵਾਤਿਉੱਲਾਹ ਆਦਿ ਏਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਾ ਦਿੱਤੇ, ਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਗਜ਼ਲ ਆਖਨ ਦੀ ਚੇਟਕ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਈ। ਪਰ ਏਹ ਬੂਟਾ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਲਖਨਊ ਦੀ ਨਰਮ ਤੇ ਨਾਜ਼ਕ ਜ਼ਿਮੀ ਦਾ ਵਸਨੀਕ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੌੜੀ ਤੇ ਪਥਲੀ ਭੂਈ ਵਿਚ ਫਲਿਆ ਫੁਲਿਆ ਨਾਂ। ਨੌ ਜਵਾਨ ਗਬਰੂ ਕਵੀਆਂ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਆ ਗਜ਼ਲਾਂ ਕੈਹੀਆਂ। ਪਰ ਕੀ? ਉਰਦੂ ਬੀ ਉਰਦੂ ਭਰਿਆ ਸੀ, ਕਿਧਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਪਦ ਵਰਤਿਆ, ਅਰ -69-<noinclude></noinclude> 4t64rei5ce6vvjh2lim3flymff146si 250 6556 195277 22912 2025-06-01T23:27:42Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195277 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪੰਜਾਬੀ ਗਜ਼ਲ ਅਖਾਇਆ। ਮੈਂ ਤੇ ਏਹਨਾਂ ਉਰਦੂ ਦਾ ਪੈਹਲਾ ਨਮੂਨਾ ਕਹਾਂਗਾ। ਜਦੋਂ ਅਪਨੀ ਬੋਲੀ ਛਡਕੇ ਓਪਰੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਘਰ ਕੀਤਾ॥ ਗਜ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਵਾੜਨ ਦਾ ਯਤਨ ਉਰਦੂ ਦਾ ਹੋਰ ਅਸਰ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁਸੱਦਸ (ਛਿਕੜੀ) ਤੋਂ ਵਧ ਇਕ ਸੰਭਾ ਵਿੱਚ ਜੋਸ਼ ਫੈਲਾਨ ਵਾਲੀ ਹੋਰ ਕੋਈ ਧਾਵਨਾਂ ਈ ਘੱਟ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਅਸਰ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਰਾਜ ਆਉਨ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਪਦ ਝੋਲੀ ਵਿੱਚ ਵੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਜੀਕਨ, ਬੋਤਲ, ਅਸਕੂਲ, ਕੋਟ, ਗਲਾਸ, ਰੇਲ, ਆਨ ਕਿੰਨੇ ਈ ਪਦ ਦਾਖਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸਿੱਖ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਵਿਚ ਸਾਦਗੀ, ਰਚਨਾਂ ਦੇ ਵੰਗਾਂ ਦਾ ਨਿਰਨਾ, ਦਿਲੀ ਵਲਵਲੇ, ਅਰ ਮਨ ਦੇ ਭਾਉ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਬਹੁਤ ਲੁਕਾ ਛਪਾ ਕੇ ਦੱਸਨਾ, ਏਹ ਸਭ ਖੂਬੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ ਆ ਏਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਿ (BlanK Verse "ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਨੂੰ ਜਿਸ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾਂ, ਉਰਦੂ ਫਾਰਸੀ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਅਜੇ ਤੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਬੜੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਾਲ ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਵੰਨਗੀਚੜ੍ਹਿਆ ਪੂਰਾ ਚੰਦ ਵਿੱਚ ਅਕਾਸ ਦੇ। ਦਿਸਦਾ ਪਿਆਰਾ ਰੂਪ ਝੰਡਾ ਤੇਜ ਹੈ 1331<noinclude></noinclude> 6ow3f01u3ik0e3947q6a4bqtmy4bfpi 250 6557 195278 22913 2025-06-01T23:28:07Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195278 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਾ ਵਾਂਗ ਉਧਾਰ ਜੇਹੜਾ ਪਏ ਨਾ ਦੋਨਾ ਮੁੜਕੇ ਫੇਰ ਮਿਲਦਾ ਸਦ ਰਹੇ ਅੱਜ ਕੱਲ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਮਾਂਞਨ ਅਰ ਲਿਟ੍ਰੇਚਰ ਵਧਾਨ ਦਾ ਖਿਆਲ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਢੇਰ ਹੋ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਰਾ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਸ ਕਰੀ ਬੈਠੇ ਂ ਹਨ। ਹਾਂ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਉਨਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਪਰ ਉਰਦੂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵੀ ਰੰਙਨ ਵਿੱਚ ਰੱਤੀ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪਿੰਡਾ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਰ ਫੈਸ਼ਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਆਸ ਲਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਏਹ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਿਰੇ ਚੜਾਨਗੇ। ਸਿਖ ਸਕੂਲ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਕਿਸੇ ਅਗਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਏਗਾ॥ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਇਕ (Art) ਹੁਨਰ ਤੇ ਹੋਈ, ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਸੁਸੈਟ ਜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਹੈ? ਕੀ ਏ ਦਿਲ ਪ੍ਰਚਾਵਾ ਈ ਹੈ, ਸਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕੁਝ ਅਸਰ ਸੁਬੋ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਜਦ ਮਾਨੁਖ ਸੁਸੋਟੀ ਦਾ ਅੰਸ ਹੈ, ਅਰ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਚਿੱਤ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਨਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਦ ਤੋਂ ਸੁਮੇਟੀ ਤੋਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਵਿਤਾ ਇਕ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਬੜੇ ਜੋਸ਼ ਅਰ ਚੋਨਵੇਂ ਪਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੀ ਹੈ; ਜੋ ਗੱਲ ਨਸਰ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤਖ ਅਸਮ ਡਿੱਠਾ ਹੋਸੀ, ਕਿ ਖਿੜ ਖਿੜ ਹਸਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ, ਅਥਰੀਂ ਕਵੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਲੋਕਬਚਾਰ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਤੋਂ ਕਿਧਰੇ ਵਧੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਵਾ ਦਾਂਦੀ ਹੈ -et-<noinclude></noinclude> 4dshib05y3g454vg5khlwqje517xle7 250 6558 195279 22914 2025-06-01T23:28:32Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195279 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਢਾਡੀ ਵਾਰਾਂ ਗਾਕੇ ਜੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਦਵਾਂਦੇ ਸਨ। ਅਜ ਕਲ ਢਾਡੀ ਗਏ ਤੇ ਵਾਜੇ ਆਏ ਦੀ ਸੁਰ ਸਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਮਸਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਨ ਵਾਜੇ ਪਬਲਕ ਦੇ ਖਿਆਲਾਤ ਨੂੰ ਪਲਟਾ ਦੇਨਾ ਕਵੀ ਲਈ, ਕੋਈ ਔਖਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਪਰ ਕਵੀ ਵੀ ਕਵੀ ਹੋਵੇ, ਤੁਕਬੰਦ ਨਾ ਹੋਵੇ 4, ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਡਿੱਗੀ ਹੋਈ ਹਾਲਤ ਵੇਖ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ 4. ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ ਲਾਰਡ ਬਾਇਰਨ ਨੇ Chide Haiiod' ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਏਡਾ ਜੋਬ ਆਇਆ ਕਿ ਉਹ ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਵਿਚ ਈ ਤੁਰਕਾਂ ਦੀ ਸੁਤੰਤੂ, ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਏ॥ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ' ਦੇਣ ਦੀ ਤੇ ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਹਾਲਤ ਹਕੂਮਤ ਹਟਾ, ਹਰ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਕਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਰ ਏਡਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਰ ਉਸ ਦੀ ਉਸ ਕਬੀਲੇ ਤੇ ਉਸ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਤੇ ਤੱਕੀ ਉਸ ਕਵੀ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ' ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕਿੰਨੀ ਵਾਰੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਅਪਨੇ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਨੀਵੀਂ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕਵੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਨ ਉਹੀ ਵਡਾ ਗਿਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਰ ਜਿਸ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਉੱਚ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੀ ਬੁਆਈ ਕੀਤੀ ਉਹ ਇਕ ਕਹਾਨੀ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਸ਼ਖਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਸਨ, ਜੁਵਾਨ, ਵਰਯੋਗ, ਪਰ ਉਹ ਘਰੋਂ ਸੀ ਗਰੀਬ, ਏਸ ਕਰਕੇ ਵਿਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੁੜਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਇਕ ਮੁਖੀ ਕਵੀ ਦੀ ਮਿੰਨਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਰਸ ਖਾਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ -90-<noinclude></noinclude> o72kgi50ps9fjsrss80ma1hpiklvtf2 250 6559 195280 22915 2025-06-01T23:29:04Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195280 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵਰਯੋਗ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ 1 ਕਵੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੱਢੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਗੁੱਡੀ ਚੜ੍ਹੀ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਜ਼ਾਹਰ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਦੂਰੋਂ ੨ ਵੱਡੇ ੨ ਸਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੇ ਵਿਵਾਹ ਦੇ ਬੇਨਤੀ ਪੱਤ ਘੱਲੇ। ਅੰਤ ਓਹਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਬੜੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਵੀ ਜਦ ਨਕਾਹ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਕ ਊਠ ਕਵੀ ਜੀ ਨਜ਼ਰ ਭੇਜ ਦੇਂਦੀ। ਫ਼੍ਰਾਂਸ ਵਿਚ ਲਾ ਪੈਰੀ (La Paris) ਤੇ “ਲਾ ਮਾਰਸਾਇ (La Marsseiles) ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੇ Revolutin ਤਰਥੱਲੀ/ ਪਾ ਦਿਤੀ ਸੀ ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦ ਇੰਗਲਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਐਡਵ ਰੜ ਨੇ ਵੇਲਜ਼ ਤੇ ਧਾਵਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਓਥੋਂ ਦੇ ਕਵੀ ਨੇ ਇਸ ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਐਡਾ ਜੋਸ਼ ਦਵਾਇਆ ਕਿ ਐਡਵਰਡ ਨੂੰ ਫਤਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵਡੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਅਗੇ ਆਈਆਂ। ਅਰ ਜਦ ਉਸਨੇ ਵੇਲਜ਼ ਫੜੇ ਕਰ ਲੀਤਾ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਕਵੀਆਂ ਤੇ ਢਾਡੀਆਂ ਨੂੰ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਦਿਤਾ!! ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਗਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਕਿ ਜਦ ਏਬਜ਼ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਗਾਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬੜੀਆਂ ਭਾਂਜਾਂ ਹੋਈਆਂ ਅਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਲੜਨ ਪੂ ਮਗ਼ਾਰਾ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇ ਬੈਠੇ। ਤਾਂ ਇਕ ਯੂਨਾਨੀ ਕਵੀ ਤੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ‘ਬੋਲਨ' ਨੇ ਅਪਨੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜੋਸ਼ੋ ਦਵਾਨਾ ਚਾਹਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਏਥੰਜ਼ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਅਜੇਹੀ ਨੀਵੀਂ ਹਾਲਤ ਸੀ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾ ਰਹੀ। ਅਰ ਸੈਲਆਬ ਦਾ ਪਰ ਜਾਨਦੇ। ਸੋਲਨ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ, ਕਿ ਆਪਨੇ ਆਪਨੂੰ ਝੱਲਾ ਤੇ ਪਾਗਲ ਬਨਾਇਆ, ਪਾਣੇ ਪੁਰਾਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾ ਲੀਤੇ ਅਰੁ ਭੈੜੀਆਂ ੨ -29-<noinclude></noinclude> n02gozjo05yh964elnd2252ahq99pwq 250 6561 195281 22917 2025-06-01T23:29:45Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195281 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਓਸੇ ਮੰਡਵੇ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਲੋਕ ਅਪਣੇ ਮੋਬਿਲ ਤੇ ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਖਿਆਲ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਨਾਟਕ ਦਾ ਅਜੇ ਏਹ ਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਜੋ ਨਾਟਕ ਅਪਨੀ ਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਓਪਰੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸਦਾ ਓਹ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਜੋ ਵਲੈਡ ਵਿਚ ਪਰ ਇਸ ਕੀਆਂ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਬੁਰਾ ਹੈ। ਇਕ ਖੱਬੇ ਦਾ ਖਾਊ, ਦੂਜਾ ਚਾਲ ਚਲਨ ਦਾ ਵੈਰੀ। ਕੰਜਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੈਹਫਲਾਂ ਜ਼ਮਾਨੀਆਂ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਭਰੇ ਗੌਨ ਸੁਨਣੇ, ਦੱਸੋ ਨਵੇਂ ਜਵਾਨੀ ਭਰੇ ਗਭਰੂਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਮ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵੱਲ ਨਾ ਖਿੱਚਨ ਤਾਂ ਕਿੱਧਰ? ਏਹ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਹੈ। ਏਹ ਗੱਲ ਵੀ ਯਾਦ ਰਖਨ ਗੋਚਰੀ ਹੈ ਕਿ “ਸਭਯਤ ਤ ਹਜ਼ੀਬ ਦਾ ਅਸਰ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ (Civilization) ਦੇ ਸਮੇਂ, ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪੌਂਚਦਾ ਕਵੀ ਨੂੰ ਤੈਹਜ਼ੀਬ ਦੇ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਅਨੁਸਾਰ ਟੂਰਨਾ | ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਫੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮੰਨਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਵੀ ਦੀ ਹਾਨੀ ਹਰ ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬੁਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਚਲਨਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ, ਸੋਚ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਚ ਘਟੀ ਤਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਤੇ ਉਚੀ ਕਵਿਤਾ ਕਿਥੋਂ? ਵੱਡੇ ਕਵੀ ਹਮੇਸ਼ ਤੇਹਜ਼ੀਬ ਦੇ ਲੌਕਿਕ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵੀ, ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਅਸਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਅਸਰ ਇਕ ਜਮਹੂਰੀ ਰਾਜ ਦਾ ਕਵੀ ਜੋ ਚਾਹੇ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਅਪਨੇ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਦੱਸਨ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਖੁਦ ਮੁਖਤਿਆਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਪਰਜਾ ਨੂੰ ਏਹ ਹੱਕ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਿ -23-<noinclude></noinclude> f50yc2i4bf4f0jtfme018pqkln1svfe 250 6562 195282 22918 2025-06-01T23:30:09Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195282 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਉਹ ਜੀਕਨ ਚਾਹੁਨ ਅਪਨਾ ਖਿਆਲ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ। ਏਹੀ ਹਾਲ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੂਜੇ ਰਾਜ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੋਵੇ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਬੰਦਸ਼ ਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਡਰ ਕਵੀ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਖਿਆਲ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਦਸਨੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਏਹ ਹਾਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਹੌਲੀ ੨ ਕਵੀ ਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਵੀ ਘਟਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਕ ਖਾਸ ਪੰਥ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਚਲਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਏਹ ਵੀ ਗਲ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਖਸ਼ੀ ਰਾਜ ਵਿਚ ਹੀ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਕਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹੈਨ। ਜੇ ਰਾਜੋ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਹੋਵੇ ਅਰ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰੇ ਤਾਂ ਓਥੋਂ ਕਵੀ ਤੇ ਗੁਨੀ ਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇਂ ਅਰ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਗੁਣ ਵੱਧ ੨ ਕੇ ਵਖਾਂਦੇ ਨੇਂ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਦਰ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਨੀ ਤੇ ਵੱਧੀ। 1 ਏਹ ਪੈਸੇ ਦੇ ਨੌਕਰ ਕਵੀ ਕਾਰੀਗਰ ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹੈਨ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਸਾਨ, ਰੁਵਾਨ, ਉਸਤਤੀ ਤੇ ਬੁਰਿਆਈ ਕਰਨ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ, ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਉਸ ਉਚ ਪਦਵੀ ਦੀ ਨਹੀਂ ਜੋ ਅਜ਼ਾਦ ਤੇ ਫਕੀਰ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬਾਜੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਪਤਵੰਤੇ ਕਵੀ ਰਾਜ ਦਰਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਨੌਕਰ ਸਨ। ਪਰ ਉਹ ਉਚੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਚਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੀ ਸੀ ਚਾਹੇ ਉਹ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਚਾਹੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ। ਜੀਕਨ ਕਾਲੀਦਾਸ ਫ਼ਿਰਦੋਸੀ ਆਦਿ। ਵੱਡੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਜੱਗ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਉਹ ਅਪਨੀ ਕਵਿਤਾ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਲਿਖਦੇ ਕਿ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ। ਉਹ ਤੇ ਰਬੀ ਮੌਜ ਵਿਚ ਮਸਤ ਇਲਾਹੀ ਬਚ ਆਖਦੇ ਨੇਂ। ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਭਾਗ ਚੰਗੇ ਭਾਗ ਹੋਨ, ਪੀਵੇ। ਸ਼ਿਵਾਂ ਵਾਂਗ਼ ਕਵੀ ਲੋਕ ਅਪਨੀ ਕਵਿਤਾ ਨਿਰਮਲ ਨੀਰ (ਅੰਮਿਰਤ) ਦਾ ਦਰਿਆ ਵਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਸ ਦੇ -28I<noinclude></noinclude> 39of1ywujv8rjw2nhjt6mmeww5wcgg6 250 6563 195283 22919 2025-06-01T23:30:33Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195283 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦੀ ਗੰਗਾ ਇਸ ਮਾਤ ਲੋਕ (ਜਗ) ਵਿਚ ਅਪਨੇ ਦਮਾਗ ਦੇ ਸੁਰਗ ਤੋਂ ਲਿਆ ਵਗਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਪੂਜਨ ਨਾ ਪੂਜਨ, ਗੰਗਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਕੀ? ਉਹ ਹਮੇਸ਼ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਸੁੱਧ ਹੈ। ਆਰਯਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਪੈਹਲੇ, ਸਾਡੇ ਕੌਮ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਡੇਰੇ ਲਾਨ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਕੀ ਹਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਕੁਝ ਬਹੁ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਜਦ ਆਰਯਾ ਆਏ ਅਰ ਇਸ ਦੇਸ ਵਿਚ ਵਸੋਂ; ਓਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਗੀਤ ਤੇ ਸ਼ਲੋਕ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਹਨ। ਚਾਨ ਆਰਯਾ ਰਚਨਾ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਵੇਖਦੇ ਸਨ ਅਰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੇ ਰੂਬੀ ਰੰਗ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਤੋਂ ਮਸਤ ਸਨ, ਉਹੀ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਰ ਸੀ ਉਹੀ ਦਿਲਦਾਰ, ਓਸੇ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਇੰਦਰ, ਉਸ਼ਾ, ਮੇਘ, ਵਾਯੂ, ਵਰਨ ਆਦਿ ਦੀ ਉਪਮਾ ਕੀਤੀ। ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਏਡੀ ਵਧੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਵਲ ਗਏ ਖ਼ਾਮੀਆਂ 3 ਕਰਤਾ ਨਮੂਨਾ ਨਹੀਂ। ਹੌਲੀ ੨ ਵਸਤੂ ਚਚਨਾ ਤੋਂ ਰਚਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਵੇਖਿਆ। ਅਗਨੀ ਵਾਯੂ, ਇੰਦਰ ਆਦਿ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਇਕ ਰੱਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਆਸਰੇ ਅਰ ਅਤ ਨੂੰ ਓਸੇ ਵਿਚ ਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਕੁਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵਿਚ ਇਕ ਘਰ ਕੁਲ ਰਚਨਾ ਉਸ ਵਿਚ ਭਾਲੀ, ਅਮ੍ਰਿੰਤ ਦੀ ਟੀਸੀ ਤੇ ਪੁੱਜੇ, ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਆਦਿ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਉਤ ਪਤੀ ਪਦੇਸ਼, ਸਾਡੇ ਏਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋਈ। ਪਰ ਸ਼ੋਂਕ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੋਸ਼ ਜੇਹੜਾ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਸੀ, ਅਜ ਕਲ ਏਸੇ ਗੁਨ ਵਿਚ ਏਡਾ ਹੀਨਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਹਸਦੇ ਤੇ ਠੱਠੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। -24-<noinclude></noinclude> n1aqtawhdu708prl10wwd6880uat6aq 250 6564 195284 22920 2025-06-01T23:30:57Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195284 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਅਜਕਲ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਓਸ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਖਬਰ, ਅੱਜ ਤੋਂ ਢੇਰ ਦੂਰ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਵੰਨਗੀ ਲਈ ਵੇਖ ਵੇਦਾਂ ਦੇ ਮੰਤ੍ਰੁ। ਵੇਦਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਹੈ ਅਰ ਏਹੀ ਆਰਯਾ ਦੀ ਬੋਲੀ ਸੀ। ਅਜ ਕਲ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਨੀ ਇਸ ਦਾ ਸੰਗਚਵਾਂ ਹਾਲ ਹੰਸ ਚੋਗ ਦੀ ਉਥਾਨਕਾ ਵਿਚ ਦਿਤਾ ਹੈ ਜੀਕਨ ਬੋਲੀ ਵਟਦੀ ਗਈ ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਵਿਤਾ। ਅਜ ਕਲ ਦੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਨੀ ਕਵਿਤਾ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਹੋਸੀ ਪਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਜਟਾਂ ਦੇ ਅਖਾ ਤੀਵੀਆਂ ਦੇ ਗੌਨ ਖਵਰੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੁਰਾਨੇ ਹਨ। ਪਰ ਠੀਕ ਸਮੇਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਆਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ, ਅਸਲ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਸਨ ਅਰ ਏਹਨਾਂ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਢੇਰ ਅਸਰ ਹੋਨਾ ਸੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਜਦ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਨਾਲ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਗੁੜਤੀ ਮਿਲੀ। ਗੱਲ ਕੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਗੋਦੀ ਵਿਚ ਪਲੀ | ਫਾਰਸੀ ਦਾ ਅਸਰ ਤੇ ਹੋਇਆ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਫਾਰਸੀ ਪਦ ਤਾਂ ਵਰਤਨ ਵਿਚ ਆ ਗਏ, ਪਰ ਹੋਰ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰੰਗ ਢੰਗ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਅਸਰ ਢੇਰ ਪਿਛੋਂ ਹੋਇਆ। ਵੰਨਗੀ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ:ਫਰੀਦਾ ਗਲੀਏ ਚਿਕੜ ਦੂਰਿ ਘਰੁ ਨਾਲ ਪਿਆਰੇ ਨਹੁ। ਚਲਾਂ ਤ ਭਿਜੇ ਕੰਬਲੀ ਰਹਾ ਤ ਤੁਟੈ ਨੇਹੁ॥ “ਖਸਮ ਵਸਾਰੇ ਤੇ ਕਮਜ਼ਾਤ " (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ) -੭੬-<noinclude></noinclude> 71jnkawtna90hxspuz3au7oylw9c0sd 250 6565 195285 22921 2025-06-01T23:31:24Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195285 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵੰਨਗੀ ਪੁਰਾਨੇ ਅਖਾਨਾਂ ' ਤੇ ਦੋਹੜਾਂ ਦੀਅਖਾਨ-ਸਾਵਨ ਵਸੇ ਨਿਤ ਨਿਤ, ਤੇ ਭਾਦੋਂ ਦੇ ਦਿਨ ਚਾਰ। ਅੱਸੂ ਮੰਗੇ ਮੇਘਲਾ, ਤੇ ਭੁਲੀ ਫਿਰੇ ਗੰਵਾਰ। ਦੋਹਾ-ਕਾਂਗ ਉਡਾਵੇ ਧਨ ਖੜੀ, ਆਇਆ ਪਿਆ ਬੁਝੱਕ। ਅੱਧੀ ਬਾਹੂ ਗਲੀ ਮੈ, ਅਧੀ ਗਈ ਕੁੜੱਕ ਵੰਨਗੀ ਪੁਰਾਨੇ ਰੌਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਦੀ ਚੰਨਣ ਦੇ ਉਹਲੇ ੨ ਕਿਉਂ ਖੜੀ? ਮੈ ਤੇ ਖੜੀ ਸਾਂ ਬਾਬਲ ਜੀ ਵੇਂ ਕੋਲ। ਬਾਬਲ, ਮੁਖੋ ਂ ਬੋਲ। ਬਾਬਲ, ਵਰ ਲੋੜੀਏ॥ ਬੇਟੀ ਕੇਹੋ ਜੇਹਾ ਵਰ ਲੋੜੀਏ? ਬਾਬਲ ਜਿਉਂ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਚੰਨ,ਚੰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਾਲ, ਈਆ ਵਰ ਲੋੜੀਏ॥ ਘਨਕੋਹਾ ਸੋਹਨਾ ਖਿਆਲ ਹੈ, ਪੁਰਾਨੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਰੀਤਾਂ ਤੇ ਚਾਨਣਾਂ ਪਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾਂ ਚਿਰ ਏਹ ਕਵਿਤਾ ਫਕੀਰਾਂ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਰਸਨਾ ਤੇ ਰਹੀ ਤਦ ਤਕ ਉਹੀ ਪੁਰਾਤਨ ਰੰਗ ਇਸ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰੀ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾਅਰ ਬਾਜਿਆਂ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਜੀਭ ਤੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਰਹੇ, ਵੰਨਗੀ:ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ-ਗੱਲੀਂ ਅਸੀਂ ਚੰਗੀਆਂ ਅਚਾਰੀ ਬੁਰੀਆਹ ' ਮਨਹੁ ਕਸੂਧਾ ਕਾਲੀਆ ਬਾਹਰਿਹੁ ਚਿਟਵੀਆਹ॥ ਰੀਸਾ ਕਰਹਿ ਤਿਨਾੜੀਆ ਜੋ ਸੇਵਹਿ ਦਰੁ ਖੜੀਆਹ॥ ਨਾਲ ਖਸਮੇਂ ਰਤੀਆ ਮਾਣਹਿ ਸੁਖ ਰਲੀਆਹ। ਹੋਦੇ ਤਾਣ ਨਿਤਾਣੀਆ ਰਹਹਿ ਨਿਮਾਣੜੀਆ॥ ਨਾਨਕ ਜਨਮ ਸਕਾਰਥਾ ਜੇ ਤਿਨ ਕੈ ਸੰਗ ਮਿਲਾਂ॥ -29-<noinclude></noinclude> qai42dshw0q7i9obawd20vnb9nyiorr 250 6566 195286 22922 2025-06-01T23:31:46Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195286 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ-ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਖਾਂ ਸੂਲਾ ਮਾਰ ਦਿਵਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹਾਂ ਪਏ ਖਿਆਲ ਨੀ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਖਾਂ ਜੰਗਲ ਜੰਗਲ ਫਿਰਾਂ ਢੂਡੇਂਦੀ, ਅਜੇ ਨਾ ਆਇਆ ਮਹੀਂਵਾਲ ਨੀ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਖਾਂ ਛੱਜੂ ਭਗਤ-ਸਿਖੋ ਨੀ ਸੁਹਾਗਨੀ ਸਿਪਾ ਕੰਲੋਂ ਸੀਰ। ਛੱਜੂ ਅੰਦਰ ਆਸਾ ਰਖਦੀਆਂ ਬਾੜਾ ਨਾ ਪੀਵਨ ਨੀਰ ਬਾੜਾ ਨੀਰ ਨਾ ਅਚ ਵਨੀ, ਭੀੜੀ ਵਰਤਨ ਗਾਏ। ਨੋਟ-ਇਸ ਛੰਦ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ° ਬੁਲ੍ਹਾ-ਰਾਂਝੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਗਾਲੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਮਨੋ ਕਰ ਦੁਆਈਂ। ਮੈਂ ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਇਕੋ, ਦੂਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਮਾਈਂ। ਜਿਸ ਬੇਲੇ ਵਿਚ ਬੇਲੀ ਵੱਸੇ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਵਾਂ ਬਲਾਈਂ। ਬਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਛਡਕੇ, ‘ਜੰਗ਼ਲ ਵਲ ਨ ਜਾਈਂ। ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਲਿਖਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ। ਅਰ ਇਕ ਮਾਸ਼ੂਕ ਨੂੰ ਰੜੀ ਬਨਾ ਸੰਵਾਰ ਕੇ ਦੱਸਨਾ ਪਇਆ। ਨਵੀਂਆਂ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਤੇ ਤਮਸ਼ੀਲਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ। ਤਦ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਸਹੈਤਾ ਲਈ। ਏਹਨਾਂ ਕਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਲਿਖਨ ਵਾਲੇ ਸਨ ਮੁਸਲਮਾਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ ਚਲੇਖਾਂ ਤੇ ਸ਼ੀਰੀਂ ਫਰਹਾਦ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਬਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਨਾ ਨਮੂਨਾ, ਬਨਾਇਆ। ਅਨਗੈਹਲੀ ਏਡੀ ਕੀਤੀ ਕਿ “ਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਸਬਕ ਨਾ ਲੀਤਾ॥ ਛੰਦਾਂ ਦਾ ਵਜ਼ਨ (ਤੋਲ) ਵੀ ਫਾਰਸੀ ਹੋ ਗਇਆ ਅਰ ਪਦਾ ਦਾ ਬੰਦੇਜ ਵੀ ਓਹੀ। ਐਪਰ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਰਹੀ ਪਰ ਉਹ -੭੮-<noinclude></noinclude> nec1r6u3kminoph3wzjhnp1si2u6rxn 250 6567 195287 22923 2025-06-01T23:32:18Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195287 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵੀ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਖਿਚੜੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ॥ ਦੇ ਸ਼ਰ ਜਾਬੀ ਦੇ ਕਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਕਿੱਸ ਦਾਮੋਦਰ ਦੀ ਹੀਰ ਹੈ। ਜੋ ਅਕਬਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਰਾਜ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਗਈ। ਬੜੀ ਸੋਹਣੀ ਕਵਿਤਾ, ਹੀਰ ਤੇ ਰਾਝੇ ਦੀਆਂ ਜੀਉਂਦੀਆਂ ਜਾਗਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਨੇ ਫਿਰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਕ ਹੋਰ ਪੁਰਾਨੇ ਕਵੀ ਹਾਫਜ਼ ਬਰਖ਼ੁਰਦਾਰ ਜੀ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਏ ਨੇ। ਏਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਸਸੀ ਪਨੂੰ ਵਿਚ ਠੇਠ। ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਜ਼ੋਰ। ਵੰਨਗੀ:ਪਰ ਜੁਲੈਖਾਂ ਵਿਚ ਹਾਰੇ। ਚਾਰੇ॥ ਨਾਕੋ - ਆਖੇ ਹੀਰ ਮੈਨੂੰ, ਆਖੇ ਨਾਹੀ ਜਟੇਟੀ ਜਾਤ ਸਨਾਤ ਪਛਾਨੋ ਨਾਹੀਂ, ਮੈਂ ਚਾਕੇ ਨਾਲ ਚੁਕੇਟੀ। ਕਦੋਂ ਚੂਚਕ ਮਾਂ ਪਿਉ ਮੈਂਡਾ, ਮੈਂ ਕਦ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ। ਦਾਵਨ ਆਏ ਲਗੀ ਲੜ ਤੈਂਡ, ਜੋ ਪਵਾਂ ਕਬੂਲ ਜਟੇਟੀ ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਚਾਕ ਲਧੋ ਈ, ਨਿਤ ਉਠ ਮਝੀ ਚਾਰੇ॥ ਬਰਕਤ ਤੈਂਡੀ ਘਾਉ ਨਾ ਸੁਕੇ, ਮਝ ਨ ਕਦੀ ਜੁਤੀ ਭੂਚਾ ਮੂਲ ਨ ਮੰਗੋ, ਜੜੇ ਪੂਰੇ ਮੂਲ ਨ ਲਗੇ ਕਦਾਈ, ਸਾਵਨ ਵਜੇ ਫੁਹਾਰੇ। ਵੰਨਗੀ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਆਖਦੀ ਹੈ; ਮੈਂ ਆਪ ਕੁੱਸਾਂ ਹੋ ਬੱਕਰੀ, ਵੜ ਭੰਨ ਕਬਾਬ ਹਜ਼ਾਰ ਹੋ। ਅਤੇ ਭਰ ਭਰ ਨੈਨ ਸੁਰਾਹੀਆਂ, ਮੈਂ ਪੀਵਾਂ ਪਨਿਹਾਰ॥ ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਚੰਗਾ ਜਿੰਦ ਥੋਂ, ਨਾਹੀਂਵਿਚ ਸੰਸਾਰ॥ ਸੋ ਅੱਗੇ ਧਰ ਕੇ ਸੱਜਨਾਂ, ਮੈਂ ਪਾਨੀ ਪੀਵਾਂ ਵਾਰ }। ਵੇਖੋ ਬੰਬੀਹਾ ਬੋਲ, ਦਾਮੋਦਰ ਕਵੀ ਦੇ ਹਾਲ ਲਈ। -੭੬ਦਾਮੋਦਰ<noinclude></noinclude> hys6tvnsjunq266xiew3oso418p9whd 250 6568 195288 22924 2025-06-01T23:32:43Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195288 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦਾ। I ਸੱਸੀ;-ਪਿਆਰੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਦੀ ਰਾਤ;ਓਥੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾਇਆ ਤਾਰਿਆਂ, ਚੰਨ ਝਾਤੀ ਪਾਵੇ ਚਾ ਅਤੇ ਚੜਿਆ ਲੋੜੇ ਰਾਤ ਰਾਤ, ਸੂਰਜ ਚਾਮਲ ਚਾਮਲ ਕਰੇ ਦੁਆਈਂ ਸੱਸਵੀ, ਰਬਾ ਦੇਹੁੰ ਨਾ ਚਾੜੀਂ ਝੱਬ। ਮੈਂ ਰੱਜ ਲਗ ਸੋਵਾਂ ਗਲ ਯਾਰ ਦੇ, ਤਾਂ ਦੇਹੁੰ ਚਾੜ੍ਹੀ ਰੱਬ। ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ;-ਪਰ ਵਰਦੋਂ ਹਰਫ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਬੀਬੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰੇ ਕੋਈ ਦੀ ਬੇ ਪਰਵਾਹੀ ਰਬ ਥੀਂ ਅਰਜ਼ੀ ਹੋਈ ਵੇਖ ਯੂਸਫ ਚੋਟੀ ਏਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸੌ ਕਵਰਹੇ ਪਿੱਛੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਇਆ। ਬਹਾ, ਮੁਕਬਲ, ਨਿਜਾਬਤ ਵਾਰਸ, ਹਾਮਦ, ਅਲੀ ਹੈਦਰ ਆਦਿ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਘਨਘੋਰ ਲਾ ਦਿਤੀ। ਵਾਰਸ ਨੇ ਹੀਰ ਲਿਖ ਕੇ ਕਿਸੇ 3 ਪੂਜਾ ਦਿੱਤਾ ਅਰ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਪਾਈ। ਬੁਲਾ પ્રેમી ਜਨਾ ਸੀ, ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗਾਉਂਦਾ ਤੇ ਨੱਚਦਾ ਰਿਹਾ। ਤਾਂਈ ਤੇ ਬੋਲੀ ਵੀ ਠੇਠ ਰਹੀ, ਪਰ ਅਲੀ ਹੈਦਰ ਜੀ ਸਨ ਪੜੇ ਲਿਖੇ, ਆਲਮ ਫਾਜ਼ਲ ਕਾਜੀ, ਉਹ ਬਿਨਾ ਫਾਰ ਸੀ ਤੋਂ ਕਿਥੋਂ ਰੈ ਹਦੇ। ਵਾਰਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਰਨ ਨਾ ਛੱਡੀ। ਇਸ ਨੇ ਮੁਹਾਵਰੇਨੂੰਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਂਝਿਆਂ ਅਰ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਫਾਰਸੀ ਵੀ ਵਰੜੀ। ਫਾਰਸੀ ਤੋਂ ਪਲਾ ਛੁਡਾਨਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਦੇਸ ਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਅਪਨਾ ਘਰ ਬਨਾ ਲੀਤਾ ਸੀ ਅਰ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਪਦ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਰਲਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅੱਡ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਸੀ, ਅਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅੱਡ ਕਰਨਾ ਯੋਗ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੱਸੋ ਏਹਨਾਂ ਪਦਾਂ ਨੂੰ ਕੌਨ ਕੱਢ ਸਦਕਾ ਸੀ;ਰੱਬ, ਅਰਜ਼, ਸੁਲਤਾਨ, ਤੋਹਮਤ, ਨਮਾਜ਼, ਰੋਜ਼ਾ, ਸਲਾਮ, ਦੁਆ, ਬੰਦਗੀ, ਹੋਰ ਅਨੇਕ ਪਦ। 1041 ਹੱਕ<noinclude></noinclude> 5o05dobez6d6efo3elzqt5i7drwmtff 250 6569 195289 22925 2025-06-01T23:33:50Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195289 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਨ ਲਗ ਹੋਈ, אמיר ਇਸ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹੀ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿਖਾਂ ਰਾਜ ਹੋਇਆ ਅਰ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਕਦਰ ਵੀ ਹੋਨ ਲਗ ਪਈ । ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਇਆ, ਰਾਜ ਵਲੋਂ ਵੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਦਰ ਹੋਈ, ਮ ਰਾਜ ਕਵੀ ਹੋਇਆ, ਕਾਦਰ ਯਾਰ, ਐਮਦ ਯਾਰ, ਪੀਰ * 101 ਦੀ ਕਦਰ ਹੋਈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ (ਬੈਂਤਾਂ) ਕੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਕੂਲ ਦਾ ਪਿਆਰੇ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੁੱਢ, ਰਖਿਆ । ਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਹੀ ਅੱਜ ਕੱਲ 'ਚ ਅਮਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਮੰਨੇ ਹੋਏ ਕਵੀ ਹਨ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਵਤਾ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਹੇਠ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਭਾਨੇ ਵੇਸਤੀ ਵਸਦੀ ਅਤੇ ਸਭ ਜਗ ਆਖੇ ਵਸਦੀ । ਸ੩ ਤਨ ਮਨ ਦੀ ਵਸਤੀ ਅਤੇ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਸਦ । ਜਿਸ ਵਸਤੀ ਨਾਲ ਵਸਤੀ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਵਸਤੀ ? ਨਾ ਵਸਦੀ । ਹਾਸ਼ਮ ਯਾਰ ਮਿਲੇ ਵਿਚ ਬਲ · ਉਹ ਬਾਗ ਬਹਾਵੀਂ ਵਸਦੀ ਜਿਸ ਦਾ ਥਾਉਂ ਮਕ ਖਲੋਵੇ । ਓਕੜ ਮੱਲ ਕੇ ਮਲਾਹ ਸਮੰਦ ਰ ਤਾਰੇ ਜਿੱਥੇ ਪੰਛੀ ਪਾਰ ਨਾਂ ਹੋਵੇ। ਆ ਬਾਉਂ ਮਕਾਨ ਨਾ ਰੱਬ ਦਾ, ਤਿਸ ਜਾ ਹਜ਼ਰ 1 ਓਕੜ ਮੱਲ ਪਵੇ, ਜੇਹੜਾ ਮੋਤੀ, ਨਿਤ ਮਿਯਗਾਂ ਵ। ਹਾਸ਼ਮ ਤੁiਘ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਦਿਲ ਦੀ, ਉਹ (ਹਾਸ਼ਮ ਜਦ ਕਦ ਹਾਸਲ ਹੋਵੇ । ਯੋ-ਯਾਦ ਖੁਦਾਇ ਦੇ ਮਜਦੁਰੀਆਂ ਨੇ । ਜਨ 9ਵਾਈ ਦੀ ਜਿਨਾਂ ਕੜੀ ਮਿਲਨ ਤਿਨਾਂ ਨੂੰ ਤਰਤ ਦੀਆਂ ਨੇ । ਜਿਨਾਂ ਮੌਲਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਵਿਰਦ ਕੀਤਾ ਨ ਮਿਲ ਗਈਆਂ ਅਜਰ ਸਬੂਰੀਆਂ ਨੇ । ' ' * ਫਿਦਾ ਕੀਤੀ ਉਹਨਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਜਾਂ ਹਜ਼ੂਰੀ ਪਿਆਰੇ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਕੀਤੇ<noinclude></noinclude> peu0l8zowufin8bu9fvxrk4pbzkmjnh 250 6570 195290 22926 2025-06-01T23:34:19Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨੇ। ਕਲਮਾ ਨਬੀ ਦਾ ਆਖ ਤੂੰ ਪੀਰ ਬਖਸ਼ਾ ਜਿਸ ਨਾਮ ਲਈਆਂ ਪਵਨ ਪੂਰੀਆਂ ਨੇ। ਹੁਸਨ ਜਵਾਨੀ ਤੇਰੀ ਬਖਸ਼ਸ਼ ਹੋਈ। ਹਰ ਆਦਮ ਨੂੰ ਨੇਮਤ ਕਮਲੀ [ਪੀਰ ਬਖਸ਼ उप ਤੁਧ ਬਖਸ਼ੀ ਕਦਰ ਨਾ ਜਾਨੇ ਕੋਈ। ਏਹ ਅਡੰਬਰ ਧਰਤੀ ਅੰਬਰ ਦੇਹੁ ਚੰਨ ਹੁਸਨ ਨੂਰਾਨੀ। ਲੱਖ ਅਜੇਹੀ ਕਰ ਲਾਸਾਨੀ। ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਮਾਹਤਾਬੇ। ਇਕ ਪਲ ਵਿਚ ਕਰ ਬਤਾਬੇ। ਦਖਲਾਈ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤ ਅਜੇਹਾਂ ਜਹੇ ਆਫਤਾਬੇ ਦੇਸਾਂ ਪੈਦਾ ਬੇ ਤਾਖੀਰ [ ਐਹਮਦ ਯਾਰ ਦਾਲ-ਦਰਦੋਂ ਬੇ ਦਰਦ ਨਾ ਹੋ ਮੀਆਂ, ਦਰਦ ਯਾਰ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਂ।ਏਹ ਤਾਂ ਦਰਦ ਹੈ ਚੀਜ਼ ਅਜੀਬ ਭਾਈ, ਦਰਦ ਆਵੇ ਨਾ ਹਥ ਕਰੋੜੀ ਲੱਖੀਂ। ਇਸ ਦਰਦ ਦੀ ਸਾਰ ਹੈ ਆਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ, ਜੇਹੜੇ ਰਖਦੇ ਨੀਂ ਦਰਦ ਵਿਚ ਅੱਖੀਂ। ਪਿਆਰੇ ਯਾਰ ਦਾ ਦਰਦ ਨਾ ਰਹੇ ਛਿਪਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਅੱਗ ਨਾ ਛਿਪਦੀ ਵਿਚ ਕੱਖੀਂ। (ਪਿਆਰੇ ਸਾਹਿਬ ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਤੇ ਗਇਆ ਪਰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਨਾਂ ਗਇਆ। ਰਤਾ ਦੇਸ ਵਿਚ ਅਮਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕਵੀ ਆ ਪ੍ਰਗਟੇ ਫਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ, ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ, ਹਦਾਇਤ ਉੱਲਾਹ, ਅਰੂੜਾ ਰਾਇ ਆਦਿ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਰਖਿਆ ਓਧਰ ਲੈਹੰਦੇ ਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਜੇਹਲਮ ਦੇ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਵੀ ਹੋਏ, ਜੀਵਨ ਸ਼ਮਸ਼ਦੀਨ, ਐਹਮਦ ਯਾਰ ਦੂਜਾ। ਦੁਆਬ ਤੇ ਮਾਲਵੇ ਵਲ ਜੀਵਾ ਸਿੰਘ, ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ, ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਿਫ ਆਦਿ ਨੇ ਅਪਨੀ ੨ ਸੁੰਦਰ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਲਿਖ ਲੋਕਾਂ -07।<noinclude></noinclude> lrt29dnqariuahczbg6xhl1h86lzecr 250 6571 195291 22927 2025-06-01T23:34:42Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195291 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜੀ ਪਰਚਾਏ। ਗੱਲ ਕੀ ਏਹ ਸਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਬੜੇ ਤੇਜ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਪਰ ਏਸੇ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਰਹੀ ਖੂਹੀ ਅਪਨਿਤ ਵੀ ਜਾਂਦੀ ਨਹੀ ਫਾਰਸੀ ਪਦਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ, ਫਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਤੇ ਮੁਹਾਵਰੇ।ਇਕ ਬੈਂਤ ਪੜ੍ਹੋ, ਫਾਰਸੀ ਬਿਨਾ ਕੁਝ ਲਭਦਾ ਨਹੀਂ। ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੜ ਆਈ ਸੀ ਅਰ ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਮੁਸ਼ਾਇਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗਜ਼ਲ ਦਾ ਰੂਪ ਵੇਖਾ ਮੋਹਤ ਕਰ ਲੀਤਾ। ਖੰਡਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਗਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖਨੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ, ਪਰ ਘੱਟ ਨਮੂਨਾ ਗਜ਼ਲਾਂ:-ਬੈਂਡ ਸਦਾ ਦੁਖਾਂ ਦੀ ਕਾਲੀ ਰੈਨ ਆਵੇ।ਤੁਸਾਂ ਦੇ ਬਾਝ ਨਾ ਪਲ ਚੈਨ ਆਵੇ। ਮੇਰਾ ਬਿਰਹੋਂ ਥੀਂ ਹੋਇਆ ਹਾਲ ਅਬਤੂਰ। ਸਜਨ ਆਵੇ ਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਚੈਨ ਆਵੇ। ਵਿਸਾਲ ਉਸ ਸ਼ੋਖ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕੀਕਰ। ਜਦ ਆਵੇ ਪਾਸ ਬਨ ਤੁਫੈਲ ਆਵੇ। ਅਜਬ ਕੁਰਬਾਨ ਹਸਤੀ ਦਾ ਹੈ ਗੁਲਸ਼ਨ। ਜੋ ਆਵੇ ਸੈਰ ਕਰਦਾ ਵੈਨ ਆਵੇ॥ ਗਜ਼ਲ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਂ ਮਾੜ ਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਸ਼ਾਇਰੋ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਅਰ ਮਿਥੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕਵੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ੨ ਸਨਾਂਦੇ ਅਰ ਵਾਹ ਵਾਹ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਬਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ। ਫਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ ਅਰ ਰੂੜੇ ਰਾਇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਰ ਰੋਰ ਵਜੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਮਾਰਕੇ ਦੀ ਬੈਂਡ ਬਾਜੀ ਅਜੇ ਵੀ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਨੀ ਏ। ਅਜ ਕਲ ਫੇਰ ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ (ਕਵੀਦਰਬਾਰ), ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਗਏ ਹਨ ਤੇ ਅਨੇਕ ਕਵੀ ਹੁਣ ਖਾਸ ਮਿਥੀ ਹੋਈ ਸਮਸਿਆਂ (ਤਰਾਅ) ਉਤੋਂ -43-<noinclude></noinclude> trrswubme18d0uoh4wbxknhtnhuudz2 250 6572 195292 22928 2025-06-01T23:35:07Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195292 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਤੇ ਜਲਸਿਆਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੇ। ਜਦ ਕਾਨੂੰਨ ਨਵੀਂ ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਕਵਿਤਾ ਆਬਾਦੀ ਪਾਸ ਹੋਨ ਨੂੰ ਸੀ, ਅਰ ਲਾਇਲ ਪੁਰ ਆਦਿ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਜੱਟਾਂ ਨੇ ਸ਼ੋਰ ਪਾਇਆ। ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਵਖਿਆਨ ਦਿਤੇ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਹੋਰ ਰੰਗ ਹੋਇਆ। ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਜਾਨ ਲੱਗੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਬਾਹੂ ਚ ਨਮੂਨਾ ਪਗੜੀਸਮਾਲ ਓ ਜੱਟਾਂ ਪਗੜੀ ਸਮਾਲ ਓ ਹੈ। "> ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਅਪਨੇ “ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ, ਪਰ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਏਹ ਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਜਦ ਵਡੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰੀ ਹਮਾਇਤ ਦਾ ਖਿਆਲ ਦਵਾਨ ਰੰਗਰੂਟਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਤੇ ਲੜਾਈ ਲਈ ਦੱਮਾਂ ਦੀ ਥੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਹੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਪ੍ਰਾਪੋਗੈਂਡਾ (Propaganda) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਹਰ ਕੰਨ ਵਿਚ “ਹਕ’ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਪੁਚਾਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਬਨ ਪੰਜਾਬੀਗਈਆਂ, ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਤੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਪਿਆ, ਜੋ ਪੇਂਡੂਆਂ ਦੇ ਕੰਨੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸੋਭਾ ਤੋਂ ਵਡਿਆਈ ਪੁਚਾਨ ਤੇ ਜੰਗ ਵਾਸਤੇ ਮਦਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ । ਏਹ ਗਲ ਜੇਹੜੀ ਪੇਂਡੂਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਸੀ-ਤੋਂ ਛੁਟ ਹੋਰ ਛੁੱਟ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਵੀ ਹਮੇਤ ਮਿਲੀ, ਥਾਂ ਥਾਂ ਜਲਸਿਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਨ ਲਗੀਆਂ, ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ ਕੈਮ ਹੋ ਗਏ। “ਹਕ ਅਖਬਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗਲੀ ਗਲੀ ਏਹੋ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ:-58-<noinclude></noinclude> lsfulsldsunfnekxv3iomv32ypcjzw7 250 6573 195293 22929 2025-06-01T23:35:33Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195293 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜਰਮਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਵਾਂਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਫੜੇ ਕਰਾਵਾਂਗੇ॥ ਜੰਗ ਦੀ ਫਤੇਹ ਪਿਛੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਖਾਂ ਸਰਕਾਰ ਵਲ ਸਨ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਕੂਕ ਮਿਲਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਰੀਫਾਰਮਾਂ ਤੇ ਮਿਲੀਆਂ ਪਿਛੋਂ, ਪੈਹਲੋਂ ਮਿਲਿਆ ਰੌਲਟ ਐਕਟ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਭ ਥਾਂ ਰੌਲਾ ਪਵਾ ਦਿਤਾ। ਦੇਸ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਲੈਹਰ-ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਲੈਹਰ ਚਲ ਪਈ। ਮਹਾਤਮਾਂ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਪਨੀ ਨਾ ਮਿਲਵਰਤਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੂਰੂ ਕੀਤੀ, ਓਧਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ ਲੈਹਰਸ਼ੁਰੂ ਹੋਪਈ। ਏਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂਲੈਹਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈਫੇਰ ਪੇਂਡੂਆਂ ਜਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਝੂਣਾ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਤੇ ਫੇਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਤੇ ਨਜ਼ਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। ਗ਼ਲੀ, ਬਜ਼ਾਰ, ਪਿੰਡ; ਸ਼ੋਹਰ, ਘਰ ਘਰ ਏਹੀ ਗੀਤ, ਏਹੀ ਰੰਗ। ਕਿਧਰੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬਰਖਲਾਫ ਗੌਣ, ਕਿਧਰੇ ਖਲੀਫਾ ਦੇ ਰੋਨ ਹੋਣ, ਬੜੀ ਲੈਹਰ ਚਲੀ, ਓਸ ਵੇਲੇ ਤੇ ਏਹੀ ਜਾਪਦਾ ਸੀ ਕਿ ਏਹ ਹੜ੍ਹ ਕਵੀ ਠਲ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ, ਪਰ ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਿਛੋਂ ਹਿੰਦ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕ ਲੈਹਰਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸੌਂ ਗਈ ਪਰ ਆਪਨਾ ਅਸਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਛਡ ਗਈ। ਓਧਰ ਤੇ ਨਾ ਮਿਲ ਵਰਤਨ ਲੋਹਰ ਸੀ ਤੇ ਏਧਰ ਸਿਖਾਂ ਵਿਚ ਅਕਾਲੀ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਬੋਲਨਾ ਕਨਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ, ਲੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਪਈ, ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਤੇ ਗੁੜਤੀ ਬੀ ਲੋਹਰ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਲੈਹਰ ਈ ਹੋਰ ਹੈ, ਵੰਨਗੀਆਂ ਅਗੇ ਚਲਕੇ ਲਿਖਣੇ ਆਂ। ਏਹਨਾਂ ਲੈਹਰਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਢੰਡੋਰਾ ਦੇਸ ਵਿਚ ਫਿਰ ਗਿਆ, ਇਸਦੀ ਵਡਿਆਈ ਤੇ ਉਚਿਆਈ ਦਾ ਬਹੁ ਪੜ੍ਹਿਆਂ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਗਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਤੇ ਰਿਸਾਲੇ ਨਿਕਲੇ, ਕੁਝ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ, ਕੁਝ ਉਰਦੂ ਵਿਚ ਤੇ ਹੁਣ -੮੫-<noinclude></noinclude> fx51k7wtf5sh8wkemancc4ztaje5pfn 250 6574 195294 22930 2025-06-01T23:35:59Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195294 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਹਿੰਦੀ ਅਖਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕੱਢਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ, ਅਖਰ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਕੁਝ ਹੋਣ! ਏਹੀ ਸਾਡਾ ਆਪਨਾ ਸੀ ਜੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਹੋਰ ਹਿੰਮਤ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਛੇਤੀ ਈ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਆਪਨੀ ਉਰਦੂ ਭੈਣ ਤੋਂ ਕਿਧਰੇ ਅਗੇ ਲੰਘ ਜਾਵੇਗੀ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਗਲੇ ਘਟ ਨਾ ਰੈਹਸੀ ਨਮੂਨੋਅਕਾਲੀ ਤੇ ਨਾ ਮਿਲਵਰਤਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਕੁਝ ਅਸੀ ਗੀਤ ਵਤਨ ਦੇ ਗਾਵਾਂਗੇ ਸਭ ਝਗੜੇ ਹੋਰ ਮਿਟਾਵਾਂਗੇ ਸਾਡੀ ਮਾਤਾ ਹਿੰਦ ਪਿਆਰੀਏ, ਜੇਹੜੀ ਸਾਨੂੰ ਪਾਲਣ ਹਾਰੀ ਏ, ਅੱਜ ਡਾਹਡੀ ਉਹ ਦੁਖਿਆਰੀ ਏ, 1 ਹੁਣ ਉਸਦੇ ਦੁਖ ਮਿਟਾਵਾਂਗੇ। ਕੀ ਹੋਇਆ ਰੰਗ ਦੇ ਕਾਲੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ ਬਾਲੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਗੋਦੀ ਪਾ ਕੇ ਪਾਲੇ ਹਾਂ, ਜਿੰਦ ਮਾਤਾ ਉਦੋਂ ਘੁਮਾਵਾਂਗੇ। ਹੇ ਸਾਈਆਂ ਐਸੀ ਵਾਉ ਝੂਲੇ, ਕਦੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਸਕਿਆ ਬਾਗਫੂਲੇ, ਏਹ ਚਿਰ ਦਾ ਬੰਦੀਵਾਨ ਖੁਲ੍ਹੇ, ਅਸੀ ਤੇਰਾ ਸ਼ੁਕਰ · ਮੰਨਾਵਾਂਗੇ। (ਦਰਦ ਆ ਗਈ ਰੂੜ ਸ਼ਹੀਦੀ ਭਾਈਓ॥ ਗੀਤ ਸ਼ਹੀਦੀ ਗਾਵਾਂਗੇ॥ ਭੁਲਿਆ ਜਦ ਥੀਂ ਹੁਕਮ ਅਕਾਲੀ -੮੬-<noinclude></noinclude> pyz34miseet8r3ke1xaoic3345j7akn 250 6575 195295 22931 2025-06-01T23:36:25Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195295 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਾ ਓਹੁ ਬਾਨਨ ਸ਼ਾਨ ਰਹੀ। ਅਕਾਲੀ, ਨਾ ਓਹ ਗਲ ਕਿ ਪਾਨ ਰਹੀ ਨਾ ਓਹ ਝੰਡਾ ਹਥ ਜੰਗਲ ਦੇ ਵਿਚ ਰਹੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਏਕਤਾ ਵਿਚ ਮੈਦਾਨ ਰਹੀ। ਬੀਰ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਰਗੀ, ਧਰਮ ਲਈ ਨਾ ਆਨ ਰਹੀ। ਗੁਰ ਧਾਮਾਂ ਵਿਚ ਧਰਮ ਰਿਹਾਨਾ, ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਲਛਮਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾ ਹੁਣ, ਬਾਗ਼ ਸ਼ਹੀਦੀ ਲਾਵਾਂਗੇ। ਆ ਗਈ ਰੁਤ ਸ਼ਹੀਦੀ ਭਾਈਓ, ਗੀਤ ਸ਼ਹੀਦੀ ਗਾਵਾਂਗੇ। ਕਿਥੇ ਗਈ ਆ ਭਾਰਤਾ ਓਹ ਲਾਲੀ, ਤੇਰਾ ਰੰਗ ਹੁਣ ਕੋਹੜੀ ਆਸ ਤੇ ਕਰੇ ਤੂੰ ਮਿਲਵਰਤਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਚੂਰ ਕਚੂਰ ਦਾ ਸੋਨਾ ਬਣੇ ਨਾ ਕਦੀ ਮਨੂਰ ਦਾ ਜਿੰਦ ਸੁਕਦੀ ਪਈ ਪਿਆਸਿਆਂ ਦੀ, ਬਣੇ ਚਸ਼ਮਾਂ ਨਹੀਂ ਤੰਦੂਰ ਦਾ ਦਾਰੂ ‘ਦਰਦ’ ਦਾ ਇਕੋ ਨਾ-ਮਿਲਵਰਤਨ, ਏ। ਏ। ਏ। ਏ | ਏਹ ਤਾਂ ਢੋਲ ਸੁਹਾਵਣਾ ਦੂਰ ਦਾ ਏ। ਮੰਦਰ ਵਿਚਾਰੇ ਜਾ ਦਲੇਰ ਪੰਥ ਖਾਲਸੇ ਨੇ, (ਦਰਦ " ਮਲ ਬੈਠੇ ਆਪ ਹੀ ਪੁਜਾਰੀ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਦਿਨ ਵਧ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਖੁਆਰੀਆਂ! ਜਦੀ ਮਲਕੀਤਾ ਹੀ ਬਨਾਈਆਂ ਵਿਭਚਾਰੀਆਂ! ੮੭-<noinclude></noinclude> 8zi73zelqwozdi7p60dutvlitqq1u5z 250 6576 195296 22932 2025-06-01T23:36:52Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195296 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਹੂ ਬੇਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਭੀ ਇਜ਼ਤਾਂ ਬੈਠ ਗਏ ਮਲ ਫਿਰੇ ਭਾਗ ਜਾਗ ਉਠੀ ਕੌਮ ਕਿਵੇਂ ਤੁਲਨਾ:ਗਵੋਣ ਲਗੇ, ਮਲ ਉਚੀਆਂ ਅਵਾਦੀਆਂ! ਝਲ ਸਾਕੇ, ਤਾਂਹੀਂ ਖਾਲਸੇ ਨੇ ਨਨਕਾਣੇ ਜਿੰਦਾਂ ਵਾਰੀਆਂ! (“ਗਜਰਾਜ’ ਧਰਮ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਗੀ ਵੇਖ ਧਰਮੀਆਂ, ਠਲ੍ਹਣੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਸਾਧੂਆਂ ਸੂਰਿਆਂ ਤੇ ਅੱਗੋਂ, ਰਾਜ ਮਦ ਮਤਿਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ। ਸੀਸ ਦੀ ਫੀਸ ਦੇ ਹੋਇ ਦਾਖਲ ‘ਦੁਖੀ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੇ ਗਏ ਦੌਲਤਾਂ ਭਾਰੀਆਂ | ਘੋਲੀਆਂ, ਵਾਰੀਆਂ, ਵੀਰਨਾਂ ਤੋਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ, ਧਰਮ ਖਾਤਰ ਜਿੰਦਾਂ ਘੋਲੀਆਂ ਵਾਰੀਆਂ! " [ਦੁਖੀ ਝਗੜੇ “ਰਾਮ “ਰਹੀਮ ਦੇ ਪਾ ਪਾਕੇ, ਕਾਹਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਖ ਆਜ਼ਾਰ ਦਈਏ। ਜੇਹੜਾ ‘ਮੰਦਰ’‘ਮਸੀਤ' ਦਾ ਰਾਹ ਪੁਛੇ, ਦਸ ਓਸਨੂੰ ਓਅੰਕਾਰ ਓਹਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਯਾਦ ਜੇ ਹੋਵੇ ਕਰਨੀ, ਦਈਏ। ਸਚੇ ਗੁਰੂ ਉਤੇ ਨੀਤ ਧਾਰ ਦਈਏ। ਲਈਏ ਪੌਹਲ ਮਰਦਾਨੇ ਦੇ ਵਾਂਗ ਐਸੀ, ‘ਜਨਮ’ਕਲ ਸਭ ਆਪਨੀਤਾਰ ਦਈਏ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਸਵੈਰਾਜ ਦਾ ਜੇਹਾ ਕਰੀਏ, -33-<noinclude></noinclude> bprndj3j5teqmxlrf3q3g5dhchq99as 250 6577 195297 22933 2025-06-01T23:37:21Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195297 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵੇਚ ਆਪਨਾ ਕੁਲ ਘਰ ਬਾਰ ਦਈਏ। ਨਾੜਾਂ ਤਨ ਤੰਬੂਰ ਦੀਆਂ ਹੋਨ ਤਾਰਾਂ, ਲਗੀ ਅਗ ਤੇ ਛੇੜ ਮਲਾਰ ਦਈਏ। ਹੋਣ ਤੇਤੀ ਕ੍ਰੋੜ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦੀ, ਪੈਰ ਜੇਹਲਾਂ ਵਿਚ ਐਸੇ ਪਸਾਰ ਦਈਏ। “ਬਚਫ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਵਰਾਜ ਦੇ ਮਾਰ ਛਟੇ, ਨਿਤ ਸੜਦੀਆਂ ਹਿਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਚ ਦਈਏ। (“ਸ਼ਰਫ ਖਦਰ ਤੇ ਚਰਖੇ ਦੇ ਗੀਤ, ਖਲਾਫੜ ਤੇ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਗੀਤ ਪਰ ਘਰ ਗਾਏ ਜਾਣ ਲਗੇ। ‘ਪਰਚੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ ਮਹਾਰਾਜ" ਦੀ ਸੁਰ ਹਰ ਇਕ ਜਲਸੇ ਵਿਚ ਗੂੰਜਣ ਲਗੀ, ਗਲ ਕੀ ਹਿੰਦੂਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਕੇ ਪੁਲੀਟੀਕਲ ਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਜ ਕਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਰੀਨਾਇਸੈਂਸ(Renaissance) ਜਾਂ ਨਵੇਂ ਜਨਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਪਰਾਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਛਡ ਕੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਰੀਨਾਇਸੈਂਸ-ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਚਾਲ ਮਜ਼ਬ ਨਵਾਂ ਰੰਗ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਚੜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗੇ ਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਈ ਹਿਸਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ; ਪਰ ਹੁਣ ਮੁਸਲਮਾਨ ' ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਮੱਧ ਆਈ ਹੈ।ਅਰ ਕਈ ਹਿੰਦੂ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੇ ਚੰਗੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਅਜੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਟ੍ਰੇਚਰ ਵਧਾਨ ਵਲ ਪਨਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿਤਾ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਵਲ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਈ ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਦੀ -44-<noinclude></noinclude> cg1tn6r7a775450rimryrjaao1w0hyh 250 6578 195298 22934 2025-06-01T23:38:00Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195298 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਉਰਦੂ ਅਖਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਰ ਦਿੜੇ ਨੇ। ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਰੰਙਣ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਆ ਰਹੀ ਏ! ਪੁਰਾਨੀ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਗਇਆ। ਹੁਣ ਬੈਂਤ' ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਪਰ ਮਜ਼ਮੂਨ ਚੰਗਾ ਤੇ ਸੁਥਰਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਬੋਹਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਖੁਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। BlanK Verse ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਨੂੰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਅਜੇਹਾ ਨਿਭਾ ਇਆ ਕਿ ਪਛਮੀ ਲਿਖਾਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਵੀ ਰੀਸ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਕਰਨ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਸਭ ਘਾਟੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਸਜਨ ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ ਰਹੇ ਹੈਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਆਸ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। -808--<noinclude></noinclude> e3l9rhlvz6w9ez0924ytm4mzru4grd5 250 6579 195299 22935 2025-06-01T23:38:36Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195299 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>੧ਓ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ॥ ਦੂਜਾ ਰਸ ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ ਅੱਜ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਗੈਹਮਾ ਗੈਹਮ ਹੈ, ਬੈਠਕਾਂ ਤੇ ਕੋਠਿਆਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਵੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਜਿੱਧਰ ਨਜਰ ਮਾਰੋ, ਕੀ ਨੇੜੇ ਕੀ ਦਰ: ਸਭ ਜਗ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਵਖਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੀ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਜਲੌ, ਚੜਾਈ ਜਾਂ ਜੰਞ ਦੀ ਉਡੀਕ ਲਗੀ ਹੈ। ਵੇਖੋ ਸਾਰੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵੱਲ ਨੀਝ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਐਹ ਲੌ! ਏਹ ਕੀ ਆਖਦਾ ਹੈ? ਛਮ! ਛਮ!! ਛਮ ਉਹ ਸੁਨੋ ਭਈ ਲੋਕੋ। ਸਤਜੁਗੀ ਦਰਬਾਰ ਪ੍ਰੇਮ ਬਰਾਂਦਰੀ ਵਿਚ ਸਜ ਚੁਕਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ ਚਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਜੂਗੀ ਦਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਕੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਆਨੰਦ ਲਵੇਗੀ। ਕਣੀ ਮੁਤਾਂ ਝੋਲੀ ਪੈ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਜਨਮ ਸਕਾਰਥਾ ਸਮਝਨਾਂ। ਪੁਰਾਨੇ ਪੁਰਾਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ, ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਛਮ ਦੇ ਦਮ! ਢਮ ਵਾਲੇ ਆ !!!!! ਲੌ ਜੀ ਹੁਣ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਔਹ ਲੌ। ਵਾਜੇ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ।ਏਹ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਨਸ਼ਾਨਚੀ ਤੇ ਵਾਜੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਕ ਜੱਥਾ ਸੀ, ਲੰਮੇ ਚੋਗੇ, ਵੱਡੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਸਲਵਾਰਾਂ ਵੀ ਭਾਰੀਆਂ, ਸਾਬਤ ਪਰ ਮੁੱਛਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਤਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੱਕੇ ਦੀਨਦਾਰ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ -69-<noinclude></noinclude> mn2bkzbljell7u6me1zqezienllanuw 250 6580 195300 22936 2025-06-01T23:39:02Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195300 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਮਰਦ ਦਿਸਦੇ ਸਨ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪੁਰਖ, ਬੁੱਢੇ ਪਰ ਸਦਾ ਸਾਦੀ ਪੁਸ਼ਾਕ ਪਾਏ, ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ ਮਸਤ ਚਾਲ ਚਲਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ર ਇਕ ਤੇ ‘ਪੀਲੂ’’ ਕਵੀ ਹੈ, ਅਰ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਪਿੱਛੇ, ਪਰ ਰਤੀ ਵਧੀਕ ਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ, ਹਾਫ਼ਜ਼ ਬਰਖੁਰਦਾਰ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਖਾਨ ਹੈ। ਹੈਂ! ਵੇਖੋ ਬਰਖੁਰਦਾਰ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਸਾਯਾ ਹੈ। ਹੈਂ! ਤੇ ਕਾਦਾ ਹੈ? ਏਹ ਤੇ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਵਸਤ ਹੈ।ਕਦੀ ਹਵਾ, ਕਦੀ ਇਕ ਤ੍ਰੀਮਤ ਤੇ ਬੱੜ ਦਾ ਝੋਲਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੀਵੀਂ' ਵੀ ਮੁਟਿਆਰ ਪਰ ਜਖਮਾਂ ਨਾਲ ਐਲ, ਲੌਹੂ ਲੁਹਾਨ ਉਹੋ! ਏਹ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਹੋਸੀ। ਏਹ ਕਵੀ ਕੁਝ ਅਪਨੀ ਕਵਿਤਾ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ਲੋਕ ਸੁਨ ਸੁਨ ਮਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ! ਏਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ, ਵਾਜਾ ਵੀ ਹੋਰ, ਸੁਰ ਵੀ ਹੋਰ, ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ ਦਤੀ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਰੰਗੇ, ਐਸ਼ ਦੇ ਮੱਤੇ ਝੂਮਦੇ ਝਾਅਦ ਚਲੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਏਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਵੀ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਦੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। ੨ ਸਭ ਤੋਂ ਪੇਹਲੇ ਇਕ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਕਵੀ-ਮੁਕਬਲ ਹੈ। ਏਹ ਵੀ ਦੁਰੰਗਾ ਕਵੀ ਹੈ | ਕਦੀ ਤੇ ਪੁਰਾਨੇ ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਤੇ ਮਰਸੀਏ ਪੜ੍ਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਂਦਾ ਹੈ ਅਰ ਕਦੇ ਨਵਾਂ ਸਾਜ਼ ਕੱਢ, ਹੀਰ ਦੇ ਬੈਂਤ ਸੁਨਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੀਰ ਦੀ ਸੁਰ ਛੋਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਤ ਮੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੀਂ ਤੇ ਅਜੀਬ ਸੂਰ ਹੈ। ਵਾਹ ਬੈਂਤ ਦੇ ਕਾਰੀਗਰ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਵਿੱਥ ਤੇ ਇਕ ਕਵੀ; ਸੋਹਨਾ ਸਜੀਲਾਂ, ਲੰਮੇ ਵਾਲ, ਸਿਰ ਤੇ ਵੱਡੀ ਪੱਗ, ਝੂਮਦਾ ਝਾਅਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਚਲਿਆ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਵਾਜੇ ਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਮੁਕਬਲ ਵਾਂਗੂ,ਪਰ ਰਸ ਢੇਰ ਵਧੀਕ ਏਥੇ ਏਨੀ ਭੀੜ ਹੈ, ਕਿ ਸਾਰੀ ਲੁਕਾਈ ਟੁਟ ਟੁਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਏਹ ਕਦੀ ਤੇ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਰ ਅਲਾਪਦਾ ਹੈ ਅਰ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਕਿੱਸਾ -43-<noinclude></noinclude> 0gm1ccb8moh0yixzwxkjwc7m2robxk9 250 6581 195301 22937 2025-06-01T23:39:31Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195301 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਨਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਚ ੨ ਹਾਉਕਾ ਭਰ ਕੇ ਗੋਤਾ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਕਿਸੇ ਬੈਂਤ ਦੇ ਤੀਰ ਇਸ ਦੇ ਕਲੇਜੇ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਏਹੀ ਪਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੀਕਨ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਕਹਾਨੀ ਇਸ ਦੇ ਹਡ ਬੀਤੀ ਹੈ। ਏਹ ਜੇ ਸੱਯਦ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ—ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਦਾ ਔਹ ਲੌ ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਵੀ ਦੋ ਹਵਾਈ ਰੂਹਾਂ ਛਤ੍ਰ ਝੁਲਾਈ ਤੇ ਚੋਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ | ਏਹ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਹੋਸਨ ਏਹ ਬੜੇ ਸਵਾਦ ਦੀ ਚੌਕੜੀ ਸੀ। ਲੌ! ਹਨ ਫੇਰ ਉਸੇ ੨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਦੀ ਆਈ। ਇਕ ਬੁੱਢਾ ਜੇਹਾ ਕਵੀ ਮਰਸੀਏ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਖਲਕਤਨੂੰ ਪਵਾਈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੇ ਹਾਮਦ ਲੌ! ਐਹ ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕੌਨ ਹੈ? ਇਕ ਬਹਾਵਲ ਪੂਰੀ ਮਰਦ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਪਰ ਈਰਾਨੀ ਪੌਸ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਅਪਨੇ ਭੇਸ ਨੂੰ ਦਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੋ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਨਕਲ। ਏਹ ਜੇ, ਅਬਦੁਲ ਹਕੀਮ ਕਵੀ, ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਾਸੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ ਪਰ ਨੱਕ ਚੜਾ ਕੇ, ਕੁਝ ਸਿਰ ਹਿਲਾਂਦੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਹਿੰਦੂ, ‘ਧੰਨ ਧਰਮੀ'! ਧੰਨ ਧਰਮੀ'!! ਕਰਦੇ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨੀਰ ਵਹਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹਕੀਕਤ ਰਾਏ ਧਰਮੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਫੇਰ ਕੁਝ ਵਿੱਥ ਪੈ ਗਈ ਵਾਜਾ ਵੀ ਬਦਲਿਆ, ਸਾਜ ਸੋਚ ਵੀ ਬਦਲੇ। ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਪੌਸ਼ਾਕ ਵੀ ਬਦਲੀ। ਉਹ ਐਸ਼ ਤੇ ਆਰਾਮ ਦੀ ਮਹਰ ਹਨ ਚੇਹਰਿਆਂ ਤੇ ਲੱਗੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ। ਕੁਝ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਚਿੰਨ ਹਨ। ਹਨ ਨਾਂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਂ ਹੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵੀ ਮੋਈ ਹੋਈ ਜਾਨ ਤੇ ਨਿਊਨਤਾ ਦੀ ਨਸ਼ਾਨੀ -03-<noinclude></noinclude> 6k5v314glq0clk9mthakvznqyqdd0bu 250 6582 195302 22938 2025-06-01T23:40:02Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195302 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਕੀ ਹੈ। ਹਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਗਿੱਚੀਆਂ ਕਰਕੇ, ਮੁੱਛਾਂ ਵੱਟੀਆਂ, ਲੰਮੇ ਦਾਹੜੇ ਵਾਲੇ ਸੋਹਨੇ ਸਿੱਖ ਜਵਾਨ ਵੀ ਇਸ ਜੱਥੇ ਵਿਚ ਚਲੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਢੇਰ ਹੈਨ। ਜੇਹੜੀ ਟੋਲੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਈ ਓਦਰ ਰਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਢੇਰ ਗੈਹਮਾ ਗੈਹਮ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਵੀ ਅੰਬਰਸਰੀ ਦੇ ਦਵਾਲੇ ਹੈ। ਏਹ ਕਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਹੈ। ਪੌਸ਼ਾਕ ਦਰਬਾਰੀ, ਅਰ ਮਹਾਰਾਜ ਰੰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਇਸ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਫਿਰਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਅਪਨੇ ਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੇਉਂਦਾ ਨਹੀਂ। ਅਜੇਹੀਆਂ ਮਨ ਖਿਚਵੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸਦਾ ਸਚ ਤਾਲ ਵਾਰਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਪਰ ਸੁਆਦ ਉਸਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਦੋਹੜੇ ਦੀ ਸੁਰ ਛੇੜ, ਆਦਮੀ ਕੀ ਪੰਛੀ ਵੀ ਮੂਰਛਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਵੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ, ਹਾਂ ਜੀ ਜੇਹਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ, ਤੇਹਾ ਉਸਦਾ ਕਵੀ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਗਿਰਦ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਜੱਥਾ ਹੈ, ਏਹ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਵੀ ਹੈ। ਬੈਂਡ ਪੜ੍ਹਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਸਤ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਬੈਂਤ ਪੜਦਾ ਪੜਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਅਗਲੇ ਟੋਲੇ ਦੀ ਭੀੜ ਤੇ ਰੌਨਕ ਵੇਖ ਜੀ ਵਿਚ ਸੜਦਾ ਹੈ ਏਹ ਹੈ ਕਵੀ ਕਾਦਰਯਾਰ ਏਧਰ ਤੇ ਏਹ, ਔਹ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਭਾੜ ਹੈ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਲੈਂਹਦੇ ਵੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਸਾਦਾ ਜੇਹਾ ਨਾ ਬਹੁਤੀ ਬਾਨ ਨਾ ਵੱਡਾ ਮਾਨ। ਸੈਹਜ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਸੁਨਾਂਦਾ ਅਰ ਸੁਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਜੀ ਪਰਚਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੌਲਵੀਆਂਵਾਂਗਰ ਬੈਂਡ ਪੜ੍ਹਕੇ ਸਮਝਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਪੁਰਾਨਾ, ਖਵਰੇ ਇਸ ਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਿਆ, ਏਹ ਜੇ ਕਵੀ ਐਹਮਦਯਾਰ। ਔਹ ਵੇਖੋ! ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲੋਕੀ ਜੂਨ ਸੁਨ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਹ ਕੌਨ ਹੈ ਜੀ? ਪੀਰ -88-<noinclude></noinclude> nvm36bu5nr59x6c9ze7jcz5ryrgiml5 250 23294 195310 189061 2025-06-02T00:40:43Z Charan Gill 36 195310 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kaur.gurmel" /></noinclude>ਕਰਦੇ ਯਾ ਨਹੀਂ ਖਾਂਵਦੇ,ਕਾਸੀਰਾਮ ਨੇ ਆਖੀਆਂ ਮਹਾਰਾਜ਼ ਸੱਤ ਬਚਨ, ਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਅਰਜ ਹੈ ਆਪ ਪਰਸਾਦ ਘਰ ਜਾਕੇ ਆਪ ਜਾਂ ਆਇਆ ਕਰੋਗੇ ਨਾ। ਬਾਵਾ ਜੀ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕੇ ਘਰ ਜਾਨਾ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਉਚਿੱਤ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਖੈਰ ਮੈਂ ਜਾਨਨਾ ਹਾਂ ਕੇ ਅਜੇ ਤੇਰੇ ਘਰ ਕੋਈ ਬਾਲ ਭੀ ਨਹੀਂ ਜੇਹੜਾ ਰੋਟੀ ਮੰਦਿਰ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਵੇ। ਘਰ ਮਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕੈਹ ਦੇਨਾ ਕੇ ਜਦ ਮੈਂ ਆਜਾਵਾ ਕਰਾਂ ਤਦ ਪਰਸ਼ਾਦ ਬਨਾਵਨ ਕਰਨ ਕਿੰਉ ਜੋ ਮੇਰੀ ਏਹ ਆਦਤ ਹੈ ਕੇ ਮੈਂ ਤੱਤਾ ਤੱਤਾ ਭੋਜਨ ਛੱਕਨਾ ਹੁੰਨਾ। ਕਾਸੀਰਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸਤ ਬਚਨ ਮਹਾਰਾਜ ਸਵੇਰੇ ਹੁਨ ਬਨਾਨੇ ਦਾ ਯਤਨ ਨਾ ਕਰਨਾ॥ {{gap}}ਪਿਆਰੀ ਬਾਵਾ ਗੁਵਰਧਨਦਾਸ ਕਾਸੀਰਾਮ ਦੇ ਘਰ, ਰੋਜ ਪਰਸਾਦ ਪਾਵਨ ਲੱਗਾ, ਆਖਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕੁਛ ਜਨਾਨੀਆਂ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਹੋਵਨ ਲਗ ਪਈ, ਇਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਅਪਨੇ ਇਸੇ ਕੋਠੇ ਉੱਤੇ ਸੁਤਾ ਹੋਇਆ ਸਾਂ ਤੇ ਜੀਵਾਲੌਦੇਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਸ਼ਨ ਦੇਈ ਨੂੰ ਅਵਾਜ ਦੇਕੇ ਆਖਿਆ ਆਖਾਂ ਗੱਲ ਸੁਨ। ਮੈਂ ਭੀ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਵਾਸ ਇਸਤਰਾਂ ਲੈਨ ਲਗਪਿਆ ਕੇ ਓਹ ਦੋਵੇਂ ਮਸਝ ਗਈਆ ਕੇ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆਹੈ। ਪਿਆਰੀ ਓਹ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਤਰਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲਗ ਪਈਆਂ॥ {{gap}}(ਜੀਵਾਂ) ਬੇਬੇ ਕਿਸ਼ਨਦੇਈਏ ਹੁਨ ਏਹ ਦੁਨੀਆਂ ਵਸੇਗੀ ਕੇ ਗਰਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ॥ {{gap}}(ਕਿਸ਼ਨਦੇਈ) ਕਿੰਉਂ ਜੀਵਾਂ ਏਹ ਕਿੰਊ ਆਖਿਆ ਹੀ॥<noinclude></noinclude> sm2de8gxp116mepb48afxxgvskpwqs5 250 23462 195034 194774 2025-05-31T01:56:09Z Kaur.gurmel 192 195034 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kaur.gurmel" />{{center|(੫੮)}}</noinclude>ਤੇ ਮੈਂਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਸਾਜੇ ਤੇ ਅੱਜ ਤੁਹਾਡਾ ਭਰਾ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੋਈ। ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਕੇਹੜੇ ਪਿੰਡ ਨੇ।ਤੇ ਜਦ ਮੈਂ ਇਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਜੁਆਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਤੇ ਸਨ ਤਦ ਹੀ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਏਹ ਆਇਆ ਸੀ ਕੇ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਮੈਂਨੂੰ ਏਹੋ ਵਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਅੱਛਾ ਹੈ। ਏਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਦਾ ਮੂੰਹੋਂ ਕਡਿਆ ਈਸਵਰ ਨੇ ਠੀਕ ਕਰ ਦਿਤਾ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਹਾਂ ਠੀਕ ਬਾਤ ਹੈ ਈਸਵਰ ਧੰਨ ਹੈ, ਓਹ ਸਚਿਆਂ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਡਿਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦਾ ਪੰਡਿਤ ਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਸਿਆਣਾ ਐਸੇ ਕਮ ਰਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਆਦਮੀ ਉਸ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਾਲੂਮ ਸੀ ਜੋ ਤੂੰ ਮੈਂਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ॥ {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਪਿਆਰੇ ਜੀ ਫੇਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਮੰਗਨੀ ਕਿਸ ਤਰਹਾਂ ਹੋਈ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਮੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਂਤਾ ੧੫ ਦਿਨ ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸੋ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਅੱਛਾ ਦੇਖ ਕੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅਪਣੇ ਚਚੌਰੇ ਮਾਮੇ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਸਾਕ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਦਿਵਾ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੇ ਹੀ ਕੈਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕੇ ਉਮੇਦ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਹਮੇਸਾ ਦੇਨ ਦਾਰ ਸਾਕ ਬਨਾਂਗਾ ਮੈਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਮਝ ਗਿਆ ਸਾਂ ਕੀ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੇ ਸਾਕ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਏਹੀ<noinclude></noinclude> hcdqobxl8ezainre8o0vthcjhuzst3k 195036 195034 2025-05-31T02:02:10Z Kaur.gurmel 192 195036 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kaur.gurmel" />{{center|(੫੮)}}</noinclude>ਤੇ ਮੈਂਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਸਾਜੇ ਤੇ ਅੱਜ ਤੁਹਾਡਾ ਭਰਾ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੋਈ। ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਕੇਹੜੇ ਪਿੰਡ ਨੇ।ਤੇ ਜਦ ਮੈਂ ਇਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਜੁਆਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਤੇ ਸਨ ਤਦ ਹੀ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਏਹ ਆਇਆ ਸੀ ਕੇ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਮੈਂਨੂੰ ਏਹੋ ਵਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਅੱਛਾ ਹੈ। ਏਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਦਾ ਮੂੰਹੋਂ ਕਡਿਆ ਈਸਵਰ ਨੇ ਠੀਕ ਕਰ ਦਿਤਾ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਹਾਂ ਠੀਕ ਬਾਤ ਹੈ ਈਸਵਰ ਧੰਨ ਹੈ, ਓਹ ਸਚਿਆਂ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਡਿਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦਾ ਪੰਡਿਤ ਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਸਿਆਣਾ ਐਸੇ ਕਮ ਰਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਆਦਮੀ ਉਸ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਾਲੂਮ ਸੀ ਜੋ ਤੂੰ ਮੈਂਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ॥ {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਪਿਆਰੇ ਜੀ ਫੇਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਮੰਗਨੀ ਕਿਸ ਤਰਹਾਂ ਹੋਈ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਮੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਂਤਾ ੧੫ ਦਿਨ ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸੋ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਅੱਛਾ ਦੇਖ ਕੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅਪਣੇ ਚਚੌਰੇ ਮਾਮੇ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਸਾਕ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਦਿਵਾ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੇ ਹੀ ਕੈਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕੇ ਉਮੇਦ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਹਮੇਸਾ ਦੇਨ ਦਾਰ ਸਾਕ ਬਨਾਂਗਾ ਮੈਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਮਝ ਗਿਆ ਸਾਂ ਕੇ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੀ ਸਾਕ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਏਹੀ<noinclude></noinclude> s0djnlg5tzo9dx0q26fuuzap4lxfupo 250 23466 195035 56092 2025-05-31T01:56:49Z Kaur.gurmel 192 195035 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ । ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨ ਹੋ । ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਜੋ ਆਪ ਮੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ ! ਮੈਂ ਕੁਹਾੜਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ ॥ (ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਹੋਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ Sਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵੜੀ ਹੁਣ੪oooo) ..ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੇਹਰ ਵਿਚ ਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ । ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ ॥<noinclude></noinclude> nlyf00wtletv63hpphmhtcp725lbbxi 195037 195035 2025-05-31T02:06:25Z Kaur.gurmel 192 195037 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ । ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । {{gap}}ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨ ਹੋ । ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਜੋ ਆਪ ਮੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ ! ਮੈਂ ਕੁਹਾੜਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ ॥ (ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਹੋਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ Sਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵੜੀ ਹੁਣ੪oooo) ..ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੇਹਰ ਵਿਚ ਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ । ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ ॥<noinclude></noinclude> dirbzjl47iz0xb61xgcoby8x7uxpoue 195038 195037 2025-05-31T02:14:03Z Kaur.gurmel 192 195038 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ । ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । {{gap}}ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ । ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ ! ਮੈਂ ਕੁਹਾੜਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ ॥ (ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਹੋਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ Sਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵੜੀ ਹੁਣ੪oooo) ..ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੇਹਰ ਵਿਚ ਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ । ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ ॥<noinclude></noinclude> kye98huehvpfh3kt0vxisnb4heh8vgj 195039 195038 2025-05-31T02:20:25Z Kaur.gurmel 192 195039 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ । ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । {{gap}}ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ । ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ Sਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵੜੀ ਹੁਣ੪oooo) ..ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੇਹਰ ਵਿਚ ਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ । ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ ॥<noinclude></noinclude> rnnwcr65mfzgwmiur8rlouw4vp1e7n5 195040 195039 2025-05-31T02:24:45Z Kaur.gurmel 192 195040 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ । ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । {{gap}}ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ । ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ ਤੇਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵਾਂ ਭੀ ਹੁਣ੪oooo) ਥੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੈਹਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ । ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ ॥<noinclude></noinclude> n0btcepaxj5w01628qq7irhdj46cyfi 195041 195040 2025-05-31T02:26:36Z Kaur.gurmel 192 195041 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। {{gap}}ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ। ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ ਤੇਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵਾਂ ਭੀ ਹੁਣ੪oooo) ਥੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੈਹਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ। ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠ ਨਰ ਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ॥<noinclude></noinclude> oj1iywaxx0k03v4a9sa1l0vx22aczfd 195240 195041 2025-06-01T17:18:37Z Kaur.gurmel 192 195240 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ॥ {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ। ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨਯ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ ਤੇਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵਾਂ ਭੀ ਹੁਣ੪oooo) ਥੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੈਹਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਹੈ। ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠ ਨਰ ਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ॥<noinclude></noinclude> ciiei3ri5hex6fjmxzsdsb80r0x605g 195241 195240 2025-06-01T17:20:28Z Kaur.gurmel 192 195241 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ॥ {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ। ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨਯ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ ਤੇਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵਾਂ ਭੀ ਹੁਣ੪oooo) ਥੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੈਹਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰੀ ਨੂੰ ਹੈ। ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠ ਨਰ ਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ॥<noinclude></noinclude> mnt4bxmt8j6eealc8z8kzlcdlpxr136 195242 195241 2025-06-01T17:22:25Z Kaur.gurmel 192 /* ਸੋਧਣਾ */ 195242 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kaur.gurmel" />{{center|(੫੯)}}</noinclude>ਹੋਵੇਗਾ, ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸਗਨ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡੇਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਰੁਲਦੂਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਦੇ ਪਿੰਡ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਯਾਦ ਕਰਾਈ ਸੀ ਕੇ ਹੁਣਜੇ ਸਾਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈ ਫੇਰ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਜਾਵੇਗਾ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਫਗੱਣ ਦੀ ਪਹਲੀ ਨੂੰ ਮੰਗਣੀ ਦਾ ਸਗਨ ਆਗਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਫੋਰ ਜੇਠ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿਵਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ॥ {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਧਨਯ ਹੋ। ਸਚ ਆਖ ਦੇਨੇ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੁਣ ਜੋ ਕੁਛ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਮਹਾਰਾਜ ਅੱਛੀ ਕਿਰਪਾ ਕੀਤੀ ਜੇ ਜੋ ਆਪ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗ ਕੇ ਲਿਆ ਜੇ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧਨਯ ਬਾਦ ਕਰਨੀ ਹਾਂ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸੰਜੋਗ ਨੇ ਮੈਂਨੂੰ ਓਹ ਲਾਭ ਕਰਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਦ ਕਰਾਂਗਾ! ਤੇਰੇ ਇਸ ਘਰ ਆਵਣ ਥੋਂ ਪੀਹਲਾਂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਨਾਵਾਂ 8ooo) ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਦਾ ਤੇਰਾ ਵਾਸ ਇਸ ਘਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,ਨਾਵਾਂ ਭੀ ਹੁਣ੪oooo) ਥੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਤੇ ਸੁਖ ਭੀ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਸ਼ੈਹਰ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕੈਹਿੰਦਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰੀ ਨੂੰ ਹੈ। ਤੇ ਲੋਰੀ ਭੀ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਕੈਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੇਠ ਨਰ ਸਿੰਘ ਦਾਸ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਪਿਆਰੀ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਭ ਭਾਗ ਹਨ॥<noinclude></noinclude> 4h1slwl90ypypaj1a6ms7snyg3ludcu 250 23470 195243 56096 2025-06-01T17:24:51Z Kaur.gurmel 192 195243 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" /></noinclude> {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਸੁਆਮਨ ਸਭ ਕਿਰਪਾ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਭੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕੋਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਨਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ · ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਤੇਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਵਲਾਇਤ ਤਾਕਨ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਇਕ ਮੁੰਡਾ ਭੀ ਦੇ ਦੇਵੇ ਨੇਂ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ॥ |: (ਸੇਠ) ਅੱਛਾ ਏਹ ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਮਝਗਿਆ ਹਾਂ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬਨਨ ਦੀ ਹੈ ਹੱਛਾ ਪਿਆਰੀ ਜਦ ਤੇਰੀ ਉਮਰ ੨੨ ਬਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਤੋਫੇਰ ਉਲਾਦ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਂਦਰ ਆਈਏ ਸੋਜਾਵੋ ਫੇਰ ਸਵੇਰੇ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸੋ ਗੱਲਾਂ ਏਹ ਕੈਹ ਕੇ ਤੇ ਸੇਠ ਜੀ ਥੋੜਾ ਪਾਨੀ ਪੀਕੇ । ਕਰਲੀ ਚੁਲੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੈਰ ਹੱਥ ਧੋਕੇ ਮੰਜੇ ਪਰ ਲੇਟਗੋ ਤੇ ਸੇਰਨੀ ਜੀ ਮੁਠੀ ਚਾਪੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਾਝਨ ਸੌਜਾਵਣ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਅਪਨੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਜਾਕੇ ਸੌਰਹੀਂ । ਫੇਰ ਜਦ ਸਵੇਰੇਉਠੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਨੇ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਫੇਰ ਰੁਕੋ ਦੀ ਗੱਲ ਆਹਲਾਉਨੇ (ਸੋਠਨੀ) ਮਾਈ ਹੋ ਮਾਈ ਰੁਕੋ ਮਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ॥ ' (ਰੁਕੋ) ਸੇਠ ਜੀ ਨਾਲ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨਰੈਣਦੇਈ ਸੱਦ ਕੇ ਲੈਗਈ ਸੁ ' ਬੁਲਾਵਾਂ ਸੂ ਜੀ ॥ (ਸੇਠ)ਨਹੀਂ ਰੁਕੋ ਨਾਂ ਬੁਲਾਸੁ ਜਦ ਆਵੇਤਾਂਮੇਵਲਭੇਜੀਊ (ਕ) ਹੱਛਾ ਸੇਠ ਜੀ । ਨਾਲੇ ਪਾਨੀ ਨਾਹਵਨ ਵਾਲ ਗਰਮ ਹੋਗਿਆ ਹੈ ਖਰੇ ਉਪਰ ਰੱਖਾਂ॥<noinclude></noinclude> p63e52slttpj0fr8d3q9gi49rrkaq06 195244 195243 2025-06-01T17:27:06Z Kaur.gurmel 192 195244 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੬੦)}}</noinclude> {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਸੁਆਮਨ ਸਭ ਕਿਰਪਾ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਭੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕੋਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਨਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ · ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਤੇਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਵਲਾਇਤ ਤਾਕਨ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਇਕ ਮੁੰਡਾ ਭੀ ਦੇ ਦੇਵੇ ਨੇਂ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਅੱਛਾ ਏਹ ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਮਝਗਿਆ ਹਾਂ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬਨਨ ਦੀ ਹੈ ਹੱਛਾ ਪਿਆਰੀ ਜਦ ਤੇਰੀ ਉਮਰ ੨੨ ਬਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਤੋਫੇਰ ਉਲਾਦ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਂਦਰ ਆਈਏ ਸੋਜਾਵੋ ਫੇਰ ਸਵੇਰੇ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸੋ ਗੱਲਾਂ ਏਹ ਕੈਹ ਕੇ ਤੇ ਸੇਠ ਜੀ ਥੋੜਾ ਪਾਨੀ ਪੀਕੇ । ਕਰਲੀ ਚੁਲੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੈਰ ਹੱਥ ਧੋਕੇ ਮੰਜੇ ਪਰ ਲੇਟਗੋ ਤੇ ਸੇਰਨੀ ਜੀ ਮੁਠੀ ਚਾਪੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਾਝਨ ਸੌਜਾਵਣ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਅਪਨੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਜਾਕੇ ਸੌਰਹੀਂ । ਫੇਰ ਜਦ ਸਵੇਰੇਉਠੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਨੇ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਫੇਰ ਰੁਕੋ ਦੀ ਗੱਲ ਆਹਲਾਉਨੇ (ਸੋਠਨੀ) ਮਾਈ ਹੋ ਮਾਈ ਰੁਕੋ ਮਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ॥ ' (ਰੁਕੋ) ਸੇਠ ਜੀ ਨਾਲ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨਰੈਣਦੇਈ ਸੱਦ ਕੇ ਲੈਗਈ ਸੁ ' ਬੁਲਾਵਾਂ ਸੂ ਜੀ ॥ (ਸੇਠ)ਨਹੀਂ ਰੁਕੋ ਨਾਂ ਬੁਲਾਸੁ ਜਦ ਆਵੇਤਾਂਮੇਵਲਭੇਜੀਊ (ਕ) ਹੱਛਾ ਸੇਠ ਜੀ । ਨਾਲੇ ਪਾਨੀ ਨਾਹਵਨ ਵਾਲ ਗਰਮ ਹੋਗਿਆ ਹੈ ਖਰੇ ਉਪਰ ਰੱਖਾਂ॥<noinclude></noinclude> g7guojv110x03r8bw975wze8je7gc0e 195245 195244 2025-06-01T17:29:03Z Kaur.gurmel 192 195245 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੬੦)}}</noinclude> {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਸੁਆਮਨ ਸਭ ਕਿਰਪਾ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਭੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕੈਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਨਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਤੇ ਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਵਲਾਇਤ ਤਾਕਨ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਇਕ ਮੁੰਡਾ ਭੀ ਦੇ ਦੇਵੇ ਨੇਂ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਅੱਛਾ ਏਹ ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਮਝਗਿਆ ਹਾਂ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬਨਨ ਦੀ ਹੈ ਹੱਛਾ ਪਿਆਰੀ ਜਦ ਤੇਰੀ ਉਮਰ ੨੨ ਬਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਤੋਫੇਰ ਉਲਾਦ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਂਦਰ ਆਈਏ ਸੋਜਾਵੋ ਫੇਰ ਸਵੇਰੇ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸੋ ਗੱਲਾਂ ਏਹ ਕੈਹ ਕੇ ਤੇ ਸੇਠ ਜੀ ਥੋੜਾ ਪਾਨੀ ਪੀਕੇ । ਕਰਲੀ ਚੁਲੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੈਰ ਹੱਥ ਧੋਕੇ ਮੰਜੇ ਪਰ ਲੇਟਗੋ ਤੇ ਸੇਰਨੀ ਜੀ ਮੁਠੀ ਚਾਪੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਾਝਨ ਸੌਜਾਵਣ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਅਪਨੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਜਾਕੇ ਸੌਰਹੀਂ । ਫੇਰ ਜਦ ਸਵੇਰੇਉਠੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਨੇ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਫੇਰ ਰੁਕੋ ਦੀ ਗੱਲ ਆਹਲਾਉਨੇ (ਸੋਠਨੀ) ਮਾਈ ਹੋ ਮਾਈ ਰੁਕੋ ਮਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ॥ ' (ਰੁਕੋ) ਸੇਠ ਜੀ ਨਾਲ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨਰੈਣਦੇਈ ਸੱਦ ਕੇ ਲੈਗਈ ਸੁ ' ਬੁਲਾਵਾਂ ਸੂ ਜੀ ॥ (ਸੇਠ)ਨਹੀਂ ਰੁਕੋ ਨਾਂ ਬੁਲਾਸੁ ਜਦ ਆਵੇਤਾਂਮੇਵਲਭੇਜੀਊ (ਕ) ਹੱਛਾ ਸੇਠ ਜੀ । ਨਾਲੇ ਪਾਨੀ ਨਾਹਵਨ ਵਾਲ ਗਰਮ ਹੋਗਿਆ ਹੈ ਖਰੇ ਉਪਰ ਰੱਖਾਂ॥<noinclude></noinclude> nyzadxwl6e1vdlddrk7k15s3ralg0lx 195246 195245 2025-06-01T17:31:19Z Kaur.gurmel 192 195246 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੬੦)}}</noinclude> {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਸੁਆਮਨ ਸਭ ਕਿਰਪਾ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਭੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕੈਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਨਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਤੇ ਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਵਲਾਇਤ ਤਾਕਨ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਇਕ ਮੁੰਡਾ ਭੀ ਦੇ ਦੇਵੇ ਨੇਂ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਅੱਛਾ ਏਹ ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਮਝਗਿਆ ਹਾਂ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬਨਨ ਦੀ ਹੈ ਹੱਛਾ ਪਿਆਰੀ ਜਦ ਤੇਰੀ ਉਮਰ ੨੨ ਬਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਤੋਫੇਰ ਉਲਾਦ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਂਦਰ ਆਗਈਏ ਸੋਜਾਵੋ ਫੇਰ ਸਵੇਰੇ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸੋ ਗੱਲਾਂ ਏਹ ਕੈਹ ਕੇ ਤੇ ਸੇਠ ਜੀ ਥੋੜਾ ਪਾਨੀ ਪੀਕੇ । ਕਰਲੀ ਚੂਲੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੈਰ ਹੱਥ ਧੋਕੇ ਮੰਜੇ ਪਰ ਲੇਟਗੋ ਤੇ ਸੇਰਨੀ ਜੀ ਮੁਠੀ ਚਾਪੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਾਝਨ ਸੌਜਾਵਣ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਅਪਨੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਜਾਕੇ ਸੌਰਹੀਂ । ਫੇਰ ਜਦ ਸਵੇਰੇਉਠੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਨੇ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਫੇਰ ਰੁਕੋ ਦੀ ਗੱਲ ਆਹਲਾਉਨੇ (ਸੋਠਨੀ) ਮਾਈ ਹੋ ਮਾਈ ਰੁਕੋ ਮਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ॥ ' (ਰੁਕੋ) ਸੇਠ ਜੀ ਨਾਲ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨਰੈਣਦੇਈ ਸੱਦ ਕੇ ਲੈਗਈ ਸੁ ' ਬੁਲਾਵਾਂ ਸੂ ਜੀ ॥ (ਸੇਠ)ਨਹੀਂ ਰੁਕੋ ਨਾਂ ਬੁਲਾਸੁ ਜਦ ਆਵੇਤਾਂਮੇਵਲਭੇਜੀਊ (ਕ) ਹੱਛਾ ਸੇਠ ਜੀ । ਨਾਲੇ ਪਾਨੀ ਨਾਹਵਨ ਵਾਲ ਗਰਮ ਹੋਗਿਆ ਹੈ ਖਰੇ ਉਪਰ ਰੱਖਾਂ॥<noinclude></noinclude> huxdmdrqsqng7sr90xzd9jhggegz12i 195247 195246 2025-06-01T17:33:58Z Kaur.gurmel 192 195247 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{center|(੬੦)}}</noinclude> {{gap}}(ਸੇਠਨੀ) ਸੁਆਮਨ ਸਭ ਕਿਰਪਾ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਭੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕੈਹਿੰਦਿਆਂ ਸੁਨਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਐਸ ਵੇਲੇ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਤੇ ਨਰਸਿੰਘ ਦਾਸ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਵਲਾਇਤ ਤਾਕਨ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਇਕ ਮੁੰਡਾ ਭੀ ਦੇ ਦੇਵੇ ਨੇਂ ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ॥ {{gap}}(ਸੇਠ) ਅੱਛਾ ਏਹ ਹਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਮਝਗਿਆ ਹਾਂ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਰਜੀ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬਨਨ ਦੀ ਹੈ ਹੱਛਾ ਪਿਆਰੀ ਜਦ ਤੇਰੀ ਉਮਰ ੨੨ ਬਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਤੋਫੇਰ ਉਲਾਦ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਂਦਰ ਆਗਈਏ ਸੋਜਾਵੋ ਫੇਰ ਸਵੇਰੇ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸੋ ਗੱਲਾਂ ਏਹ ਕੈਹ ਕੇ ਤੇ ਸੇਠ ਜੀ ਥੋੜਾ ਪਾਨੀ ਪੀਕੇ । ਕਰਲੀ ਚੂਲੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੈਰ ਹੱਥ ਧੋਕੇ ਮੰਜੇ ਪਰ ਲੇਟਗੈ ਤੇ ਸੇਠਨੀ ਜੀ ਮੁਠੀ ਚਾਪੀ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਾਝਨ ਸੌਜਾਵਣ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਅਪਨੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਜਾਕੇ ਸੌਰਹੀਂ । ਫੇਰ ਜਦ ਸਵੇਰੇਉਠੇ ਤਾਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਨੇ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਫੇਰ ਰੁਕੋ ਦੀ ਗੱਲ ਆਹਲਾਉਨੇ (ਸੋਠਨੀ) ਮਾਈ ਹੋ ਮਾਈ ਰੁਕੋ ਮਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ॥ ' (ਰੁਕੋ) ਸੇਠ ਜੀ ਨਾਲ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨਰੈਣਦੇਈ ਸੱਦ ਕੇ ਲੈਗਈ ਸੁ ' ਬੁਲਾਵਾਂ ਸੂ ਜੀ ॥ (ਸੇਠ)ਨਹੀਂ ਰੁਕੋ ਨਾਂ ਬੁਲਾਸੁ ਜਦ ਆਵੇਤਾਂਮੇਵਲਭੇਜੀਊ (ਕ) ਹੱਛਾ ਸੇਠ ਜੀ । ਨਾਲੇ ਪਾਨੀ ਨਾਹਵਨ ਵਾਲ ਗਰਮ ਹੋਗਿਆ ਹੈ ਖਰੇ ਉਪਰ ਰੱਖਾਂ॥<noinclude></noinclude> n0fgom36vo216lsvs40xtpwii1oysqi 252 30626 194906 192091 2025-05-30T07:12:20Z Tamanpreet Kaur 606 194906 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] |Language=pa |Volume= |Author=ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ |Address=ਅਨਾਰਕਲੀ, ਲਾਹੌਰ |Year=1941 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |DOI= |Source=pdf |Image=1 |Progress=V |Transclusion=yes |Validation_date= |Pages=<pagelist 1="ਕਵਰ" 2="ਟਾਈਟਲ" 3="ਕੋਲੋਫੋਨ" 6="5" 70="ਕਵਰ" 4="ਤਤਕਰਾ" 5="ਸਮਰਪਣ" /> |Volumes= |Remarks={{ਪੰਨਾ:PUNJABI KVITA.pdf/4}} |Width= |Header= |Footer= |tmplver= }} os1ofzi2wnfdwlb3h3cqippqwvfgjde 250 30632 195088 192437 2025-05-31T11:11:13Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195088 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Dugal harpreet" /></noinclude><section begin="ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ" /> {{center|{{xxx-larger|'''ਕਵਿਤਾ'''}}}} {{center|{{xx-larger|੧. ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ}}}} {{gap}}ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੈਆਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਜਾਂ ਉਪਯੋਗੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਗੁਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕੁਰੂਪ ਜਾਂ ਕੋਝੀ ਸ਼ੈ ਹੈ ਈ ਨਹੀਂ। ਸੰਦਰਤਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ-ਸਾਰਤਾ (Harmony) ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਇਕ-ਸਾਰਤਾ ਜਿੰਨੀ ਵਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਓਨੀ ਹੀ ਉਹ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਵਸਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਪਯੋਗਤਾ (Utility) ਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿਚ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਗੁੁਣ ਵਖੋ ਵਖਰੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋੜਵੰਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੋਹਣਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਖੂਬੀ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿਚ ਲਾਭਦਾਇਕਤਾ ਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਹੁਨਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। {{nop}}<noinclude></noinclude> tiu7ylp9xdvy21cxbo4n9hsivo54a54 250 30658 195089 78234 2025-05-31T11:12:45Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195089 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Dugal harpreet" />{{center|( ੭)}}</noinclude>ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਬੁਤ-ਤਰਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵਾਂ ਥਾਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਸਰਾ ਮੂਰਤ, ਰੂਪ ਜਾਂ ਸ਼ਰੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੁਤ-ਤਰਾਸ਼ ਪੱਥਰ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ-ਜੋ ਉਸ ਅਧਾਰ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਲੰਬਾਈ, ਚੌੜਾਈ ਤੇ ਮੋਟਾਈ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਜੀਉਂਦਿਆਂ ਜਾਗਦਿਆਂ ਵਰਗਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਚਿਤ੍ਰਕਾਰੀ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਆਸਰੇ ਜਾਂ ਅਧਾਰ ਦੀ ਓਨੀ ਹੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਚਿਤ੍ਰਕਾਰ ਉਸ ਡਿਠੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਜਾਂ ਕਪੜੇ ਤੇ ਰੰਗਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਲੰਬਾਈ ਚੌੜਾਈ ਵਿਚ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਕੇ ਸਜੀਵਤਾ ਲਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਤਕਾਰੀ ਵਿਚ ਸਰੀਰਕ ਅਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਰਾਗ ਵਿਚ ਮੂਰਤ-ਅਧਾਰ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਕੇਵਲ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਉਤਰਾ ਚੜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਰਸਾਂ ਤੇ ਭਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਥਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੂਰਤ-ਅਧਾਰ ਦੀ ਉੱਕੀ ਹੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਭਾਵ, ਰਸ, ਤੇ ਅਨੁਮਾਨ-ਮੂੂਰਤਾਂ ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ, ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹਨ, ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਭਾਵਾਂ ਤੇ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ-ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੇ ਸੰਗੀਤਕਤਾ ਇਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੂਸਰੇ ਦਰਜੇ ਤੇ ਹਨ। <section end="ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ" /><noinclude></noinclude> fw1s4uguy28df94s4dsf3micwtqjbc1 250 30669 195091 192106 2025-05-31T11:13:51Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195091 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Dugal harpreet" />{{center|( ੮)}}</noinclude><section begin="ਕਵਿਤਾ" /> {{center|{{xx-larger|੨. ਕਵਿਤਾ}}}} {{gap}}ਕਵਿਤਾ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਉਤਰ ਜਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਉਪਮਾ (Definition) ਹਾਲੀ ਤਕ ਨਹੀਂ ਦਿਤੀ ਜਾ ਸਕੀ। ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। {{gap}}ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸਰਬ-ਸਾਂਝੇ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ” ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਹੋਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥ ਦਸਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਰਸ-ਭਰੀ ਰਚਨਾ ਕਵਿਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" {{gap}}ਪੱਛਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਫਰਕ ਹੈ। ਮਿਲਟਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ "ਕਵਿਤਾ ਉਹ ਹੁਨਰ ਹੈ ਜਿਥੇ ਅਨੁਭਵ-ਉਡਾਰੀ ਬੁਧੀ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਕੇ ਸੱਚ ਤੇ ਆਨੰਦ ਨੂੰ ਆਪੋ ਵਿਚ ਇਕ-ਮਿਕ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।" ਜੌਨਸਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਛੰਦਾ-ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਕੈਦ ਲੇਖ ਹੈ।" ਕਾਰਲਾਈਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ "ਕਵਿਤਾ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚਾਰ ਹਨ।" ਕਾਰਥਾਯ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਇਕ ਕੋਮਲ-ਹੁਨਰ ਹੈ ਜੋ ਸੰਗੀਤਕ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਖਿਆਲ ਉਡਾਰੀ ਤੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਕੇ ਆਨੰਦ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।" ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਰੂਹ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।" ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ<noinclude></noinclude> j6hyl32scdrg0mcrrayl41urnd4yhv2 195093 195091 2025-05-31T11:14:29Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195093 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Dugal harpreet" />{{center|(੮)}}</noinclude><section begin="ਕਵਿਤਾ" /> {{center|{{xx-larger|੨. ਕਵਿਤਾ}}}} {{gap}}ਕਵਿਤਾ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਉਤਰ ਜਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਉਪਮਾ (Definition) ਹਾਲੀ ਤਕ ਨਹੀਂ ਦਿਤੀ ਜਾ ਸਕੀ। ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। {{gap}}ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸਰਬ-ਸਾਂਝੇ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ” ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਹੋਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥ ਦਸਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਰਸ-ਭਰੀ ਰਚਨਾ ਕਵਿਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" {{gap}}ਪੱਛਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਫਰਕ ਹੈ। ਮਿਲਟਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ "ਕਵਿਤਾ ਉਹ ਹੁਨਰ ਹੈ ਜਿਥੇ ਅਨੁਭਵ-ਉਡਾਰੀ ਬੁਧੀ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਕੇ ਸੱਚ ਤੇ ਆਨੰਦ ਨੂੰ ਆਪੋ ਵਿਚ ਇਕ-ਮਿਕ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।" ਜੌਨਸਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਛੰਦਾ-ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਕੈਦ ਲੇਖ ਹੈ।" ਕਾਰਲਾਈਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ "ਕਵਿਤਾ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚਾਰ ਹਨ।" ਕਾਰਥਾਯ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਇਕ ਕੋਮਲ-ਹੁਨਰ ਹੈ ਜੋ ਸੰਗੀਤਕ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਖਿਆਲ ਉਡਾਰੀ ਤੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਕੇ ਆਨੰਦ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।" ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਰੂਹ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।" ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ "ਕਵਿਤਾ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ<noinclude></noinclude> kjv1e1p3q21mez7rq2x65ozz0voucrq 250 30675 195092 192103 2025-05-31T11:14:14Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195092 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Dugal harpreet" />{{center|(੧੦)}}</noinclude>ਹੈ ਪਰ ਹੈ ਜ਼ਰੂਰੀ। ਇਥੋਂ ਵਾਰਤਕ-ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਝਗੜਾ ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਰਤਕ-ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਵੀ ਇਕ ਢਿਲੀ ਸੰਗੀਤਕਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇ ਇਸ ਵਿਚ ਉਚੇ ਭਾਵ ਤੇ ਉਡਾਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਹਦੋਂ ਕੱਢ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਰਾਗ ਵਿਚ ਬੱਧੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਭਾਵ ਤੇ ਉਡਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਆਖ ਸਕਦੇ। ਜੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਗੁਣ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਸੋਨੇ ਤੇ ਸੁਹਾਗੇ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਉਪਰਲਿਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਉਪਮਾ ਘੜੀਏ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ:-ਕਵਿਤਾ ਉਹ ਸੁੰਦਰ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਉਡਾਰੀ, ਵਲਵਲੇ, ਸਾਂਝੇ ਇਨਸਾਨੀ ਤਜਰਬੇ, ਅਤੇ ਲੈਅ ਤੇ ਰਾਗ ਨਾਲ ਹੈ। <section end="ਕਵਿਤਾ" /> <section begin="ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ" /> {{center|{{xx-larger|'''੩. ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ'''}}}} {{gap}}ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਹੋਰ ਹੁਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੰਬੰਧ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀ ਉਨਾਂ ਵਾਂਗ ਆਤਮਕ ਅਨੰਦ ਦੇਣ ਲਈ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ਕਵੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੁਣਨ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਹੀ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਸਰੂਪ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਤਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ<noinclude></noinclude> ok29sekown8xf6dp40g5gdgnj7bw9o5 250 30744 194907 192087 2025-05-30T07:15:40Z Tamanpreet Kaur 606 194907 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਤਤਕਰਾ}}}} {| {{ts|ma|w30}} |+ ਕਵਿਤਾ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੫ |- | ਕਵਿਤਾ || ੮ |- | ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ || ੧੦ |- | ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ || ੧੨ |- | ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ || ੧੪ |- | ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ || ੧੫ |- | ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ || ੨੦ |- | ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ || ੨੨ |- | ਰਸ || ੨੮ |} </br> {|{{ts|ma|w50}} |+ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ |- | ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ || ੩੧ |- | ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ || ੪੯ |- | ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ || ੫੩ |- | ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ || ੫੭ |- | ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ || ੬੧ |- | ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼ || ੬੬ |} {{nop}}<noinclude></noinclude> 3jjhs7d3qciqdaptafffe97xqzrygmf 194908 194907 2025-05-30T07:17:34Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 194908 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਤਤਕਰਾ}}}} {| {{ts|ma|w30}} |+ ਕਵਿਤਾ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੫ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ|ਕਵਿਤਾ]] || ੮ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੧੦ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] || ੧੨ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ || ੧੪ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ || ੧੫ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ || ੨੦ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ || ੨੨ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰਸ || ੨੮ |} </br> {|{{ts|ma|w50}} |+ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ || ੩੧ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ || ੪੯ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ || ੫੩ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ || ੫੭ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ || ੬੧ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼ || ੬੬ |} {{nop}}<noinclude></noinclude> fb7za7rubbsmglouhkpbeey5tkbn94u 194909 194908 2025-05-30T07:20:04Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 194909 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਤਤਕਰਾ}}}} {| {{ts|ma|w30}} |+ ਕਵਿਤਾ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੫ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ|ਕਵਿਤਾ]] || ੮ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੧੦ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] || ੧੨ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ|ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] || ੧੪ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ|ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] || ੧੫ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] || ੨੦ |- | [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] || ੨੨ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰਸ|ਰਸ]] || ੨੮ |} </br> {|{{ts|ma|w50}} |+ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || ੩੧ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] || ੪੯ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] || ੫੩ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ|ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] || ੫੭ |- | [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ|ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] || ੬੧ |- | [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] || ੬੬ |} {{nop}}<noinclude></noinclude> 7abmghe33e3f2mbcovfmefomyr5foj3 194965 194909 2025-05-30T11:27:34Z Kuldeepburjbhalaike 1640 194965 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਤਤਕਰਾ}}}} {| {{ts|ma|w30}} |+ ਕਵਿਤਾ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੫ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ|ਕਵਿਤਾ]] || ੮ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] || ੧੦ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] || ੧੨ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ|ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] || ੧੪ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ|ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] || ੧੫ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] || ੨੦ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ|ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] || ੨੨ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰਸ|ਰਸ]] || ੨੮ |} </br> {|{{ts|ma|w50}} |+ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] || ੩੧ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] || ੪੯ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] || ੫੩ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ|ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] || ੫੭ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ|ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] || ੬੧ |- | [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] || ੬੬ |} {{nop}}<noinclude></noinclude> 6hs3kl2tc5jmnlirt6ue44fw6i1tryr 250 40396 195042 194497 2025-05-31T03:08:53Z Taranpreet Goswami 2106 195042 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੧੮)}}</noinclude>{{gap}}(ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹੈ) ਤੈਸਾ ਕੋਈ (ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿੱ ਸੁਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਉਸ (ਸਤਿਗੁਰੂ ਵਰਗਾ) [ਗੁ: ਉਪਕਾਰ ਕਰੇ (ਤਾਂ ਕੋਈ ਉਸ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਰਗਾ ਕੋ ਉਪਕਾਰ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ)॥੭॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਨਾਮ ਦੇ ਸੁਣਨ ਦਾ ਕੀ ਮਹਾਤਮ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਿਧ ਪੀਰ ਸੁਰਿ ਨਾਥ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਧਰਤਿ ਧਵਲ ਅਕਾਸ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸਿੱਧ, ਪੀਰ, ਦੇ ਤੇ ਨਾਥ ਹੋ ਗਏ ਹਨ)। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ (ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉ ਦਾ ਨਾਮ) ਧਰਤੀ ਤੇ ਅਕਾਸ (ਵਿੱਚ) [ਧਵਲ] ਰੋਸ਼ਨ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਦੀਪ ਲੋਅ ਪਾਤਾਲ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕੈ ਕਾਲੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਦੀਪਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਪਤਾਲਾਂ(ਵਿੱਚ ਭੀ ਜਾਣੇ ਗਏ ਹਨ)। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ (ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਕਾਲ ਭੀ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੮॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ (ਨੂੰ) ਸਦਾ [ਵਿਗਾਸੁ] ਅਨੰਦ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਖਾਂ<ref>ਇਥੇ ਦੁਖਦਾ ਅਰਬ ਦੁਖ ਨਹੀਂ(ਦੇਖੋ ਸਫਾ ੧੯ ਤੇ</ref> ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ (ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ)। {{rule}}<noinclude></noinclude> hsm0xwlfpffzewlpkaf3o17odnt8btq 195045 195042 2025-05-31T03:13:53Z Taranpreet Goswami 2106 195045 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੧੮)}}</noinclude>{{gap}}(ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹੈ) ਤੈਸਾ ਕੋਈ (ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿੱ ਸੁਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਉਸ (ਸਤਿਗੁਰੂ ਵਰਗਾ) [ਗੁ: ਉਪਕਾਰ ਕਰੇ (ਤਾਂ ਕੋਈ ਉਸ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਰਗਾ ਕੋ ਉਪਕਾਰ ਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ)॥੭॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਨਾਮ ਦੇ ਸੁਣਨ ਦਾ ਕੀ ਮਹਾਤਮ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਿਧ ਪੀਰ ਸੁਰਿ ਨਾਥ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਧਰਤਿ ਧਵਲ ਅਕਾਸ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸਿੱਧ, ਪੀਰ, ਦੇ ਤੇ ਨਾਥ ਹੋ ਗਏ ਹਨ)। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ (ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉ ਦਾ ਨਾਮ) ਧਰਤੀ ਤੇ ਅਕਾਸ (ਵਿੱਚ) [ਧਵਲ] ਰੋਸ਼ਨ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਦੀਪ ਲੋਅ ਪਾਤਾਲ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕੈ ਕਾਲੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਦੀਪਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਪਤਾਲਾਂ(ਵਿੱਚ ਭੀ ਜਾਣੇ ਗਏ ਹਨ)। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ (ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਕਾਲ ਭੀ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੮॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ (ਨੂੰ) ਸਦਾ [ਵਿਗਾਸੁ] ਅਨੰਦ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਖਾਂ<ref>ਇਥੇ ਦੁਖਦਾ ਅਰਬ ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਇਹ ਦੂਖ ‘ਦੋਸ਼' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ,ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ‘ਗੁਨਾਂਹ ਜਾਂ ਅਪਰਾਧ' ਹੈ, ਜਿਥੇ ਦੂਖ ਸੂਖ ਨਾਲ ਜਾਂ ਦੂਖ ਰੋਗ ਨਾਲ ਆਵੇ ਉਥੇ ਦੂਖ ਦਾ ਅਰਥ ਦੁਖ ਹੁੰਦਾਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਥੇ ‘ਦੂਖ ਪਾਪ ਨਾਲ ਆਵੇ ਉਥੇ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਗੁਨਾਂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਜੈਸਾ ਕਿ ਜਾਤੇ ਦੂਖ ਪਾਪ ਨਹਿ ਭੇਟੇ ਕਾਲ ਜਾਲ ਤੇ ਤਾਗੋ'।{{gap}}(ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ੧੦)</ref> ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ (ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ)। {{rule}}<noinclude></noinclude> j02hikdu42sgtafqtm8qb1gbs6rccm2 250 40397 195043 193194 2025-05-31T03:12:11Z Taranpreet Goswami 2106 195043 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੧੯)</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਈਸਰੁ ਬਰਮਾ ਇੰਦੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹਣ ਮੰਦੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵਜੀ, ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੇ ਬਿੰਦੂ (ਭੀ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਪੁਜੇ ਗਏ ਹਨ)। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਮੰਦੇ (ਪੁਰਸ਼ ਭੀ) [ਮੁਖ] ਉੱਤਮ (ਸਲਾਹੁਣ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਤਨਿ ਭੇਦ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਸਾਸਤ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਜੋਗ (ਦੀ) ਜੁਗਤੀ (ਤੇ) ਤਨ ਦਾ ਭੇਦ (ਪਾ ਲਈ ਦਾ ਹੈ)। (ਅਤੇ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ, ਸਿੰਮ੍ਰਤੀਆਂ ਤੇ ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪਾ ਲਈਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ‘ਵੇਦਾ’ ਪਦ ਵਿੱਚ ਸਲੇਸਾਲੰਕਾਰ<ref></ref> ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਦੋ ਅਰਥ ‘ਵੇਦ ਤੇ ‘ਗਿਆਨ’ ਹਨ। ੯ ੧੮ ਸਫੇ ਦੀ ਬਾਕੀ ਇਹ ਦੂਖ ‘ਦੋਸ਼' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ,ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ‘ਗੁਨਾਂਹ ਜਾਂ ਅਪਰਾਧ' ਹੈ, ਜਿਥੇ ਦੂਖ ਸੂਖ ਨਾਲ ਜਾਂ ਦੂਖ ਰੋਗ ਨਾਲ ਆਵੇ ਉਥੇ ਦੂਖ ਦਾ ਅਰਥ ਦੁਖ ਹੁੰਦਾਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਥੇ ‘ਦੂਖ ਪਾਪ ਨਾਲ ਆਵੇ ਉਥੇ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਗੁਨਾਂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਜੈਸਾ ਕਿ ਜਾਤੇ ਦੂਖ ਪਾਪ ਨਹਿ ਭੇਟੇ ਕਾਲ ਜਾਲ ਤੇ ਤਾਗੋ'।{{gap}}(ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ੧੦) * ਸਲੇਖ ਅਲੰਕ੍ਰਿਤ ਅਰਥ ਬਹੁ ਜਹਾਂ ਸਬਦ ਮੈਂ ਹੋਤ॥ ਹੋਤ ਨ ਪੂਰਨ ਨੇਹੁ ਬਿਨ ਮੁਖ ਦੁਤਿ ਦੀਪ ਉਦੋਤ॥ (ਭਾਖਾ ਭੂਖਨ) ਅਰਥਾਤ ਜਿਥੇ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਅਰਥ ਹੋਣ, ਉਥੇ ਸਲੇਸ ‘ਅਲੰਕਾਰ' ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਦੋਹਰੇ ਵਿੱਚ ‘ਨੇਹ' ਦੇ ਅਰਥ ਪ੍ਰੇਮ’ ਤੇ ‘ਤੇਲ’ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨਾ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,ਅਤੇ ਤੇਲਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੀਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।<noinclude></noinclude> hm0cbeo0k9fdiaxlgrex6m3ssvzh7m1 195044 195043 2025-05-31T03:13:06Z Taranpreet Goswami 2106 195044 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੧੯)</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਈਸਰੁ ਬਰਮਾ ਇੰਦੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹਣ ਮੰਦੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵਜੀ, ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੇ ਬਿੰਦੂ (ਭੀ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਪੁਜੇ ਗਏ ਹਨ)। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਮੰਦੇ (ਪੁਰਸ਼ ਭੀ) [ਮੁਖ] ਉੱਤਮ (ਸਲਾਹੁਣ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਤਨਿ ਭੇਦ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਸਾਸਤ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਜੋਗ (ਦੀ) ਜੁਗਤੀ (ਤੇ) ਤਨ ਦਾ ਭੇਦ (ਪਾ ਲਈ ਦਾ ਹੈ)। (ਅਤੇ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ, ਸਿੰਮ੍ਰਤੀਆਂ ਤੇ ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪਾ ਲਈਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ‘ਵੇਦਾ’ ਪਦ ਵਿੱਚ ਸਲੇਸਾਲੰਕਾਰ<ref></ref> ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਦੋ ਅਰਥ ‘ਵੇਦ ਤੇ ‘ਗਿਆਨ’ ਹਨ। ੯ ੧੮ ਸਫੇ ਦੀ ਬਾਕੀ * ਸਲੇਖ ਅਲੰਕ੍ਰਿਤ ਅਰਥ ਬਹੁ ਜਹਾਂ ਸਬਦ ਮੈਂ ਹੋਤ॥ ਹੋਤ ਨ ਪੂਰਨ ਨੇਹੁ ਬਿਨ ਮੁਖ ਦੁਤਿ ਦੀਪ ਉਦੋਤ॥ (ਭਾਖਾ ਭੂਖਨ) ਅਰਥਾਤ ਜਿਥੇ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਅਰਥ ਹੋਣ, ਉਥੇ ਸਲੇਸ ‘ਅਲੰਕਾਰ' ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਦੋਹਰੇ ਵਿੱਚ ‘ਨੇਹ' ਦੇ ਅਰਥ ਪ੍ਰੇਮ’ ਤੇ ‘ਤੇਲ’ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨਾ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,ਅਤੇ ਤੇਲਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੀਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।<noinclude></noinclude> jook07lw0ra144necqnqazb1lwxm31t 195046 195044 2025-05-31T03:15:09Z Taranpreet Goswami 2106 195046 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੧੯)}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਈਸਰੁ ਬਰਮਾ ਇੰਦੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹਣ ਮੰਦੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਵਜੀ, ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੇ ਬਿੰਦੂ (ਭੀ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਪੁਜੇ ਗਏ ਹਨ)। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਮੰਦੇ (ਪੁਰਸ਼ ਭੀ) [ਮੁਖ] ਉੱਤਮ (ਸਲਾਹੁਣ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਤਨਿ ਭੇਦ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਸਾਸਤ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਜੋਗ (ਦੀ) ਜੁਗਤੀ (ਤੇ) ਤਨ ਦਾ ਭੇਦ (ਪਾ ਲਈ ਦਾ ਹੈ)। (ਅਤੇ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ, ਸਿੰਮ੍ਰਤੀਆਂ ਤੇ ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪਾ ਲਈਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ‘ਵੇਦਾ’ ਪਦ ਵਿੱਚ ਸਲੇਸਾਲੰਕਾਰ<ref>ਸਲੇਖ ਅਲੰਕ੍ਰਿਤ ਅਰਥ ਬਹੁ ਜਹਾਂ ਸਬਦ ਮੈਂ ਹੋਤ॥ ਹੋਤ ਨ ਪੂਰਨ ਨੇਹੁ ਬਿਨ ਮੁਖ ਦੁਤਿ ਦੀਪ ਉਦੋਤ॥ (ਭਾਖਾ ਭੂਖਨ) ਅਰਥਾਤ ਜਿਥੇ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਅਰਥ ਹੋਣ, ਉਥੇ ਸਲੇਸ ‘ਅਲੰਕਾਰ' ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਦੋਹਰੇ ਵਿੱਚ ‘ਨੇਹ' ਦੇ ਅਰਥ ਪ੍ਰੇਮ’ ਤੇ ‘ਤੇਲ’ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨਾ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,ਅਤੇ ਤੇਲਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੀਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।</ref> ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਦੋ ਅਰਥ ‘ਵੇਦ ਤੇ ‘ਗਿਆਨ’ ਹਨ।<noinclude>{{rule}} <references/></noinclude> e3n4831l8ooerzo2xzeb11d7jw19s8l 250 40398 195047 193568 2025-05-31T03:19:20Z Taranpreet Goswami 2106 195047 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੨੦)</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੯॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਗਿਆਨੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਅਠਸਠਿ ਕਾ ਇਸਨਾਨੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ ਸੱਤ, ਸੰਤੋਖ ਤੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ ਅਠਾਠ ਤੀਰਥਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਫਲ (ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਪੜਿ ਪੜਿ ਪਾਵਹਿ ਮਾਨੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਲਾਗੈ ਸਹਜਿ ਧਿਆਨੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ (ਸਾਰੀਆਂ) [ਪੜਿ] ਵਿਦ੍ਯਾ ਦੇ ਪੜ੍ਹਣ ਦਾ [ਮਾਨ] ਵਿਚਾਰ ਪਾ ਲਈਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਸਹਜ (ਪਦ) ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੦॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਰਾ ਗੁਣਾ ਕੇ ਗਾਹ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਸੇਖ ਪੀਰ ਪਾਤਿਸਾਹ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> qmhtid55o6yqi015k54ot7v436vhmd1 195048 195047 2025-05-31T03:19:38Z Taranpreet Goswami 2106 195048 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੦)}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੯॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਗਿਆਨੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਅਠਸਠਿ ਕਾ ਇਸਨਾਨੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ ਸੱਤ, ਸੰਤੋਖ ਤੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ ਅਠਾਠ ਤੀਰਥਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਫਲ (ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਪੜਿ ਪੜਿ ਪਾਵਹਿ ਮਾਨੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਲਾਗੈ ਸਹਜਿ ਧਿਆਨੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ (ਸਾਰੀਆਂ) [ਪੜਿ] ਵਿਦ੍ਯਾ ਦੇ ਪੜ੍ਹਣ ਦਾ [ਮਾਨ] ਵਿਚਾਰ ਪਾ ਲਈਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਸਹਜ (ਪਦ) ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੦॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਸੁਣਿਐ ਸਰਾ ਗੁਣਾ ਕੇ ਗਾਹ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਸੇਖ ਪੀਰ ਪਾਤਿਸਾਹ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> m1f54pozd0c3zg5tw0wc2ni7cuuycaw 250 40496 195049 193620 2025-05-31T03:20:36Z Taranpreet Goswami 2106 195049 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੨੧)</noinclude>(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥ (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੱਧੇ] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥ ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥ #ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)<noinclude></noinclude> rk69o44mqx5hmafsix720ed5mqhmb4v 195050 195049 2025-05-31T05:30:30Z Taranpreet Goswami 2106 195050 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੧)}}</noinclude>{{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥'''}}</poem>}} (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੱਧੇ] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥ ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥ #ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)<noinclude></noinclude> mlhfump63b2a7g1u3yd7c62ynh1d7oy 195051 195050 2025-05-31T05:34:45Z Taranpreet Goswami 2106 195051 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੧)}}</noinclude>{{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੰਧੇ<ref>ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)</ref>] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:- {{Block center|<poem>{{larger|'''ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥ ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> hhqja1k0t51n5wug8u5scwq68ftfkt8 195186 195051 2025-05-31T22:54:50Z Taranpreet Goswami 2106 195186 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੧)}}</noinclude>{{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੰਧੇ<ref>ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)</ref>] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:- {{Block center|<poem>{{larger|'''ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥ ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> lng756w6om183uwrw2y44bas0qv1m5q 195187 195186 2025-05-31T22:55:38Z Taranpreet Goswami 2106 195187 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੧)}}</noinclude>{{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੰਧੇ<ref>ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)</ref>] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥ ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:- {{Block center|<poem>{{larger|'''ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥''' '''ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> gnvz06lgarzafl0bw1us5kb8az9koxq 195212 195187 2025-06-01T02:23:36Z Charan Gill 36 195212 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੧)}}</noinclude>{{gap}}(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਦੇ [ਸ]ਸਮੁੰਦਰ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ] (ਵਿੱਚ) [ਗਾਹ] ਥਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ) ਸੁਣਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਸੇਖਾਂ ਪੀਰਾਂ (ਦੇ ਭੀ) ਪਾਤਸ਼ਾਹ (ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਹਾਥ ਹੋਵੈ ਅਸਗਾਹੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅੰਧੇ<ref>ਅੰਧੇ ਏਹ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਮੁਖ ਲੋਇਣ ਨਾਹਿ॥ ਅੰਧੇ ਸੋਈ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਖਸਮਹੁ ਘੁਥੇ ਜਾਹਿ॥ ਵਾ: ਰਾਮ: ਮਃ ੨)</ref>] ਅਗਿਆਨੀ (ਨੂੰ ਭੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ) ਰਾਹ ਿਆਨ (ਲੱਭ) ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ [ਅਸਗਾਹ] ਅਥਾਹ (ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਭੀ) ਹਾਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਅਰਥਾਤ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।)। {{Block center|<poem>{{larger|'''ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ॥''' '''ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ॥੧੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਮ ਦੇ) ਸੁਣਨੇ ਕਰਕੇ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਦੋਖਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ੧॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਣਕੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ, ਸਿੱਧਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੁਣਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ:- {{Block center|<poem>{{larger|'''ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥''' '''ਜੇਕੋ ਕਹੈ ਪਿਛੈ ਪਛੁਤਾਇ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> 9q9pa1ug7bemj8hr1iz5nxzb14gw9ac 250 40497 195188 193621 2025-05-31T22:59:05Z Taranpreet Goswami 2106 195188 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੨੨)</noinclude>{{gap}}ਨਾਮ ਨੰ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਤੀ (ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਭੀ) ਕਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ। (ਭਲਾ)ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇਗਾ (ਤਾਂ) ਮਗਰੋਂ ਪਛਤਾਏਗਾ,(ਅਰਥਾਤ) ਆਪਣੇ ਕਥਨ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਸਮਝਕੇ ਆਪੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕਾਗਦਿ ਕਲਮ ਨ ਲਿਖਣਹਾਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਕਾ ਬਹਿ ਕਰਨਿ ਵੀਚਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਕਾਗਤ, ਕਲਮ (ਤੇ ਦਵਾਤ) ਅਤੇ ਕੋਈ ਲਿਖਾਰੀ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, (ਅਜੇਹਾ ਕੋਈ ਦਿੱਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ) ਬਹਿਕੇ (ਨਾਮ ਦੇ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਏ॥ {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੨॥'''}}</poem>}} {{gap}}[ਨਿਰੰਜਨੁ] ਸੁਧ ਸਰੂਪ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ) ਨਾਮ (ਮੰਨਣ ਦਾ) ਅਜੇਹਾ (ਪ੍ਰਤਾਪ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਜੋ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ) ਜੇਹੜਾ (ਕੋਈ) (ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਕੋਈ (ਉਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੂੰ ਅਪਣੇ) ਮਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇਗਾ॥੧੨॥ {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਸੁਰਤਿ ਹੋਵੈ ਮਨਿ ਬੁਧਿ॥''' '''ਮੰਨੈ ਸਗਲ ਭਵਣ ਕੀ ਸੁਧਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸਨੂੰ) ਮਨ ਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਸੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ (ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ) ਬਾਰੇ ਭਵਣਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। {{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮੁਹਿ ਚੋਟਾ ਨਾ ਖਾਇ॥'''}}}}<noinclude></noinclude> bviy53lp04n0z3je20lp93umbj7us8e 195189 195188 2025-05-31T22:59:25Z Taranpreet Goswami 2106 195189 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੨)}}</noinclude>{{gap}}ਨਾਮ ਨੰ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਤੀ (ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਭੀ) ਕਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ। (ਭਲਾ)ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇਗਾ (ਤਾਂ) ਮਗਰੋਂ ਪਛਤਾਏਗਾ,(ਅਰਥਾਤ) ਆਪਣੇ ਕਥਨ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਸਮਝਕੇ ਆਪੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕਾਗਦਿ ਕਲਮ ਨ ਲਿਖਣਹਾਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਕਾ ਬਹਿ ਕਰਨਿ ਵੀਚਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਕਾਗਤ, ਕਲਮ (ਤੇ ਦਵਾਤ) ਅਤੇ ਕੋਈ ਲਿਖਾਰੀ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, (ਅਜੇਹਾ ਕੋਈ ਦਿੱਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ) ਬਹਿਕੇ (ਨਾਮ ਦੇ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਏ॥ {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੨॥'''}}</poem>}} {{gap}}[ਨਿਰੰਜਨੁ] ਸੁਧ ਸਰੂਪ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ) ਨਾਮ (ਮੰਨਣ ਦਾ) ਅਜੇਹਾ (ਪ੍ਰਤਾਪ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਜੋ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ) ਜੇਹੜਾ (ਕੋਈ) (ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਕੋਈ (ਉਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੂੰ ਅਪਣੇ) ਮਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇਗਾ॥੧੨॥ {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਸੁਰਤਿ ਹੋਵੈ ਮਨਿ ਬੁਧਿ॥''' '''ਮੰਨੈ ਸਗਲ ਭਵਣ ਕੀ ਸੁਧਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸਨੂੰ) ਮਨ ਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਸੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ (ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ) ਬਾਰੇ ਭਵਣਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। {{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮੁਹਿ ਚੋਟਾ ਨਾ ਖਾਇ॥'''}}}}<noinclude></noinclude> gehzq8u7hecviflmptptoyjr01xqjic 195213 195189 2025-06-01T02:24:43Z Charan Gill 36 195213 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੨)}}</noinclude>{{gap}}ਨਾਮ ਨੰ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਤੀ (ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਭੀ) ਕਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ। (ਭਲਾ)ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇਗਾ (ਤਾਂ) ਮਗਰੋਂ ਪਛਤਾਏਗਾ,(ਅਰਥਾਤ) ਆਪਣੇ ਕਥਨ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਸਮਝਕੇ ਆਪੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। {{center|<poem>{{larger|'''ਕਾਗਦਿ ਕਲਮ ਨ ਲਿਖਣਹਾਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਕਾ ਬਹਿ ਕਰਨਿ ਵੀਚਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਕਾਗਤ, ਕਲਮ (ਤੇ ਦਵਾਤ) ਅਤੇ ਕੋਈ ਲਿਖਾਰੀ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, (ਅਜੇਹਾ ਕੋਈ ਦਿੱਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ) ਬਹਿਕੇ (ਨਾਮ ਦੇ) ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਏ॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੨॥'''}}</poem>}} {{gap}}[ਨਿਰੰਜਨੁ] ਸੁਧ ਸਰੂਪ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ) ਨਾਮ (ਮੰਨਣ ਦਾ) ਅਜੇਹਾ (ਪ੍ਰਤਾਪ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਜੋ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ) ਜੇਹੜਾ (ਕੋਈ) (ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਕੋਈ (ਉਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੂੰ ਅਪਣੇ) ਮਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇਗਾ॥੧੨॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਮੰਨੈ ਸੁਰਤਿ ਹੋਵੈ ਮਨਿ ਬੁਧਿ॥''' '''ਮੰਨੈ ਸਗਲ ਭਵਣ ਕੀ ਸੁਧਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸਨੂੰ) ਮਨ ਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਸੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ (ਜੇਹੜਾ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ) ਬਾਰੇ ਭਵਣਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। {{center|{{larger|'''ਮੰਨੈ ਮੁਹਿ ਚੋਟਾ ਨਾ ਖਾਇ॥'''}}}}<noinclude></noinclude> l11puloosmsixt1tp03g63cw9zr67xj 250 40630 195190 193622 2025-05-31T23:03:53Z Taranpreet Goswami 2106 195190 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /> {{center|(੨੩)}}</noinclude>{{center|{{xx-larger|'''(ਮੰਨੈ ਜਮ ਕੈ ਸਾਥਿ ਨ ਜਾਇ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੂੰਹ (ਤੇ ਜਮਾਂ<ref>ਚਿਤੁ ਗੁਪਤ ਜੋ ਲਿਖਤੇ ਲੇਖਾ॥ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਕੋ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਪੇਖਾ।</ref> ਦੀ)ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਖਾਏਗਾ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਜਮਾਂ<ref>ਜਿਹਿ ਲਾਲਚ ਜਾਗਾਤੀ ਘਾਟ। ਦੂਰ ਰਹੀ ਉਹ ਜਨ ਤੇ ਬਾਟ।</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਏਗਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੩॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)।}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਾਰਗਿ ਠਾਕ ਨ ਪਾਇ॥''' '''ਮੰਨੈ ਪਤਿ ਸਿਉ ਪਰਗਟੁ ਜਾਇ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ) ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ (ਭੀ ਕੋਈ) ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪਏਗੀ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਇੱਜਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ (ਹੋਕੇ) ਜਾਏਗਾ। {{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਗੁ<ref>ਕਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਖਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ(ਜੋ ਨਾਮ ਦੇ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਮਗਨ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਰਾਹੇ ਰਾਹ ਚਲੇਗਾ) ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਏਹ ਹੈ, ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਮਗਨ ਪਾਠ ਜਿਥੇ ਭੀ ਆਇਆ ਹੈ, ‘ਨੰਨੇ’ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ਔਂਦਾ ਹੈ,ਗੱਗੇ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ‘ਮਗਨੁ ਪਾਠ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਦੂਜਾ ‘ਮਗਨੁ' ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਪਾਠ ਦੀ ਯਮਕ ਭੀ ਟੁਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।</ref> ਨ ਚਲੈ ਪੰਥੁ॥'''}}}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> pmnmf2w1vvkedwb7mamzuhddu27ypkb 195192 195190 2025-05-31T23:07:38Z Taranpreet Goswami 2106 195192 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /> {{center|(੨੩)}}</noinclude>{{center|{{xx-larger|'''(ਮੰਨੈ ਜਮ ਕੈ ਸਾਥਿ ਨ ਜਾਇ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੂੰਹ (ਤੇ ਜਮਾਂ<ref>ਚਿਤੁ ਗੁਪਤ ਜੋ ਲਿਖਤੇ ਲੇਖਾ॥ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਕੋ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਪੇਖਾ।</ref> ਦੀ)ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਖਾਏਗਾ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਜਮਾਂ<ref>ਜਿਹਿ ਲਾਲਚ ਜਾਗਾਤੀ ਘਾਟ। ਦੂਰ ਰਹੀ ਉਹ ਜਨ ਤੇ ਬਾਟ।</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਏਗਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੩॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)।}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਾਰਗਿ ਠਾਕ ਨ ਪਾਇ॥''' '''ਮੰਨੈ ਪਤਿ ਸਿਉ ਪਰਗਟੁ ਜਾਇ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ) ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ (ਭੀ ਕੋਈ) ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪਏਗੀ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਇੱਜਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ (ਹੋਕੇ) ਜਾਏਗਾ। {{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਗੁ<ref>ਕਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਖਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ(ਜੋ ਨਾਮ ਦੇ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਮਗਨ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਰਾਹੇ ਰਾਹ ਚਲੇਗਾ) ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਏਹ ਹੈ, ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਮਗਨ ਪਾਠ ਜਿਥੇ ਭੀ ਆਇਆ ਹੈ, ‘ਨੰਨੇ’ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ਔਂਦਾ ਹੈ,ਗੱਗੇ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ‘ਮਗਨੁ ਪਾਠ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਦੂਜਾ ‘ਮਗਨੁ' ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਪਾਠ ਦੀ ਯਮਕ ਭੀ ਟੁਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੀਜਾ ਬਹੁਤੇ ਵੀਚਾਰਵਾਨ ਮਹਾਂ ਪੁਰ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦਾਸ ਨੂੰ ‘ਮਗੁ ਨ ਪਾ ਹੀ ਨਿਸਚਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਅਰਥ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਗੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।</ref> ਨ ਚਲੈ ਪੰਥੁ॥'''}}}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> 87iuudu65hzdvjud5q1t033gl8p8ieu 195214 195192 2025-06-01T02:25:46Z Charan Gill 36 195214 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /> {{center|(੨੩)}}</noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਮੰਨੈ ਜਮ ਕੈ ਸਾਥਿ ਨ ਜਾਇ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੂੰਹ (ਤੇ ਜਮਾਂ<ref>ਚਿਤੁ ਗੁਪਤ ਜੋ ਲਿਖਤੇ ਲੇਖਾ॥ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਕੋ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਪੇਖਾ।</ref> ਦੀ)ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਖਾਏਗਾ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਜਮਾਂ<ref>ਜਿਹਿ ਲਾਲਚ ਜਾਗਾਤੀ ਘਾਟ। ਦੂਰ ਰਹੀ ਉਹ ਜਨ ਤੇ ਬਾਟ।</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਏਗਾ। {{center|<poem>{{x-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੩॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)।}} {{center|<poem>{{x-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਾਰਗਿ ਠਾਕ ਨ ਪਾਇ॥''' '''ਮੰਨੈ ਪਤਿ ਸਿਉ ਪਰਗਟੁ ਜਾਇ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ) ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ (ਭੀ ਕੋਈ) ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪਏਗੀ। (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) ਇੱਜਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ (ਹੋਕੇ) ਜਾਏਗਾ। {{center|{{x-larger|'''ਮੰਨੈ ਮਗੁ<ref>ਕਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਖਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ(ਜੋ ਨਾਮ ਦੇ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਮਗਨ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਰਾਹੇ ਰਾਹ ਚਲੇਗਾ) ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਏਹ ਹੈ, ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਮਗਨ ਪਾਠ ਜਿਥੇ ਭੀ ਆਇਆ ਹੈ, ‘ਨੰਨੇ’ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ਔਂਦਾ ਹੈ,ਗੱਗੇ ਨੂੰ ਔਂਕੜ ਨਾਲ ‘ਮਗਨੁ ਪਾਠ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਦੂਜਾ ‘ਮਗਨੁ' ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਪਾਠ ਦੀ ਯਮਕ ਭੀ ਟੁਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੀਜਾ ਬਹੁਤੇ ਵੀਚਾਰਵਾਨ ਮਹਾਂ ਪੁਰ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦਾਸ ਨੂੰ ‘ਮਗੁ ਨ ਪਾ ਹੀ ਨਿਸਚਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਅਰਥ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਗੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।</ref> ਨ ਚਲੈ ਪੰਥੁ॥'''}}}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> kx97yzndijtjt8e9wh736qz96pbctjl 250 40631 195191 193623 2025-05-31T23:07:08Z Taranpreet Goswami 2106 195191 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /></noinclude>( ੨੪) ਮੰਨੈ ਧਰਮ ਸੇਤੀ ਸਨਬੰਧੁ॥ (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) [ਪੰਥ] ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰੇਗਾ। (ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ) ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ (ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੇਖਾਂ ਦੀ ਕਾਨ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥ ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੪॥ (ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ) ਮੰਨੈ ਪਾਵਹਿ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ॥ ਮੰਨੇ ਪਰਵਾਰੈ॥ ਸਾਧਾਰੁ॥ (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ [ਗਿਆਨ] ਪਾਵੇਗਾ।(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ) ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਲਏਗਾ, ਅਰਥਾਤ ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਏਗਾ)। ਮੰਨੈ ਤਰੈ ਤਾਰੇ ਗੁਰੁ ਸਿਖ॥ ਮੰਨੈ ਨਾਨਕ ਭਵਹਿ ਨ ਭਿਖ॥ (ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰੇਗਾ, (ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਭੀ) ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖ (ਸੁਣਾਕੇ) ਤਾਰੇਗਾ। ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਹ) [ਭਿਖੀ<noinclude></noinclude> 5t6zpl6wbzyberp2b1rzt6amarst71y 195193 195191 2025-05-31T23:11:39Z Taranpreet Goswami 2106 195193 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੪)}}</noinclude>{{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਧਰਮ ਸੇਤੀ ਸਨਬੰਧੁ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) [ਪੰਥ] ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰੇਗਾ। (ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ) ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ (ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੇਖਾਂ ਦੀ ਕਾਨ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੪॥'''</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਪਾਵਹਿ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਪਰਵਾਰੈ ਸਾਧਾਰੁ॥'''</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ [ਗਿਆਨ] ਪਾਵੇਗਾ।(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ) ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਲਏਗਾ, ਅਰਥਾਤ ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਏਗਾ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਤਰੈ ਤਾਰੇ ਗੁਰੁ ਸਿਖ॥''' '''ਮੰਨੈ ਨਾਨਕ ਭਵਹਿ ਨ ਭਿਖ॥'''</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰੇਗਾ, (ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਭੀ) ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖ (ਸੁਣਾਕੇ) ਤਾਰੇਗਾ। ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਹ) [ਭਿਖੀ<noinclude></noinclude> pc8a1kpip6342ixcl04ztk7otmu7ldy 195194 195193 2025-05-31T23:13:01Z Taranpreet Goswami 2106 195194 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੪)}}</noinclude>{{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਧਰਮ ਸੇਤੀ ਸਨਬੰਧੁ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) [ਪੰਥ] ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰੇਗਾ। (ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ) ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ (ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੇਖਾਂ ਦੀ ਕਾਨ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੪॥'''}}</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਪਾਵਹਿ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਪਰਵਾਰੈ ਸਾਧਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ [ਗਿਆਨ] ਪਾਵੇਗਾ।(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ) ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਲਏਗਾ, ਅਰਥਾਤ ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਏਗਾ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਤਰੈ ਤਾਰੇ ਗੁਰੁ ਸਿਖ॥''' '''ਮੰਨੈ ਨਾਨਕ ਭਵਹਿ ਨ ਭਿਖ॥'''</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰੇਗਾ, (ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਭੀ) ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖ (ਸੁਣਾਕੇ) ਤਾਰੇਗਾ। ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਹ) [ਭਿਖੀ<noinclude></noinclude> 7w2iwc6tgyiafdmgv8udt5vhfh3ueee 195195 195194 2025-05-31T23:13:30Z Taranpreet Goswami 2106 195195 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੪)}}</noinclude>{{center|{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਧਰਮ ਸੇਤੀ ਸਨਬੰਧੁ॥'''}}}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ) [ਪੰਥ] ਭੇਖਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰੇਗਾ। (ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ) ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ (ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੇਖਾਂ ਦੀ ਕਾਨ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੪॥'''}}</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਪਿਛੇ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਪਾਵਹਿ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ॥''' '''ਮੰਨੇ ਪਰਵਾਰੈ ਸਾਧਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ (ਉਹ) ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ [ਗਿਆਨ] ਪਾਵੇਗਾ।(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ) ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਲਏਗਾ, ਅਰਥਾਤ ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਏਗਾ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੰਨੈ ਤਰੈ ਤਾਰੇ ਗੁਰੁ ਸਿਖ॥''' '''ਮੰਨੈ ਨਾਨਕ ਭਵਹਿ ਨ ਭਿਖ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, (ਉਹ ਆਪ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰੇਗਾ, (ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਭੀ) ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖ (ਸੁਣਾਕੇ) ਤਾਰੇਗਾ। ਜੋ ਨਾਮ ਨੂੰ) ਮੰਨੇਗਾ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ ਉਹ) [ਭਿਖੀ<noinclude></noinclude> qr5c0g8v00k9j1qghzpu7617r87opi4 250 40632 195196 193624 2025-05-31T23:17:09Z Taranpreet Goswami 2106 195196 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੫)}}</noinclude>ਚੁਰਾਸੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਭਵੇਂਗਾ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹੋਇ॥''' '''ਜੇ ਕੋ ਮੰਨਿ ਜਾਣੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥੧੫॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਵਾਹਿਗੁਰੂ (ਦੇ) ਨਾਮ (ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਦਾ) ਅਜੇਹਾ (ਪ੍ਰਤਾਪ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਹੜਾ ਕੋਈ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੂੰ ਓਹੀ) ਜਾਣਦਾ ਹੈ, (ਪਰ) ਮੰਨਦਾ ਕੋਈ (ਵਿਰਲਾ ਹੈ)॥੧੫॥ {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ ਸੁਣਿਆ ਤੇ ਮੰਨਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਖ੍ਯਾਤਕਾਰ ਅਵਸਥਾ ਵੀ ਕੁਝ ਵਰਣਨ ਕਰੋ? ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਫਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:- {{center|<poem>{{xx-larger|'''<ref>ਸੰਮੁਦਾਈ ਗਿਆਨੀ ਇਸਦੇ ਪੰਜ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੇਖੋ ਗੂੜ੍ਹ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਬੋਧ'।</ref>ਪੰਚ ਪਰਵਾਣ ਪੰਚ ਪਰਧਾਨੁ॥''' '''ਪੰਚੇ ਪਾਵਹਿ ਦਰਗਹਿ ਮਾਨੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਨਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ (ਉਨਾਂ ਨੇ)ਪੰਜ ਸੱਤ, ਸੰਤੋਖ, ਦਯਾ, ਧਰਮ ਤੇ ਵਿਚਾਰ-(ਨੂੰ) ਪ੍ਰਵਾਣ (ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ) ਪੰਜ—ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ ਤੇ ਹੰਕਾਰ—(ਨੂੰ) ਮਾਰਣ ਵਿੱਚ [ਪਰਧਾਨੁ] ਮੁਖੀ ਹਨ। ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ) ਪੰਜੇ [ਗਿਆਨ ਇੰਦ੍ਰ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਰੋਕਰਖੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ) ਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ [ਮਾਨ] ਆਦਰ ਪਾਵਣਗੇ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪੰਚੇ ਸੋਹਹਿ ਦਰਿ ਰਾਜਾਨੁ॥''' '''ਪੰਚਾ ਕਾ ਗੁਰੁ ਏਕੁ ਧਿਆਨੁ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> jkbcj5n56krjs8l02goow3qrbdpum38 250 40633 195197 193625 2025-05-31T23:22:30Z Taranpreet Goswami 2106 195197 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੬)}}</noinclude>{{gap}}ਪੰਜਾਂ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਰਹਿਣੀ,<ref>ੴ ਅਪੁ ਤੇਜ ਬਾਇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਆਕਾਸਾ॥ ਐਸੀ ਰਹਿਤਰਹਉ ਹਰਿ ਪਾਸਾ (ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਗੌੜੀ ਕਬੀਰ ਵਿਚ ਵੇਖੋ)।</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ,[ਰਾਜਾਨੁ] ਸੰਤਾਂ ਦੇ [ਦਰਿ] ਅੰਦਰ ਸੋਭ ਰਹੀ ਹੈ, (ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ [ਪੰਚਾਂ] ਸੰਤਾ ਦਾ ਇਕ [ਗੁਰੂ] ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ) ਧਿਆਨ (ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ)। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਕਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਾਹਿਗੁਰ ਵਿਚ ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਗੁਣ ਭੀ ਦਸੋ। ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜੇ ਕੋ ਕਹੈ ਕਰੈ ਵੀਚਾਰੁ॥''' '''ਕਰਤੇ ਕੈ ਕਰਣੈ ਨਾਹੀ ਸੁਮਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜੇ ਕੋਈ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣ) ਕਹੇ (ਅਤੇ) ਵੀਚਾਰ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਏਗਾ ਕਿ (ਜਦ) ਕਰਤੇ ਦੇ [ਕਰਣੈ] ਕੀਤੇ ਹੋਏ (ਜਗਤ ਦਾ ਹੀ) [ਸੁਮਾਰ=ਗਿਨਤੀ] ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ (ਆ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕੌਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਬੇਅੰਤ ਹਨ)। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ! ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਪੰਜ ਭੋੜ ਜੋਜਨ ਹੈ, ਅਰ ਸਾਰੀ ਬਲਦ ਨੇ ਚੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਜਗਤ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲੱਗ ਗਿਆ, ਫਿਰ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਫੁਰਮਾਯਾ ਕਿ ਜਗਤ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ, ਹੇ ਸਿੱਧੋ! {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਧੌਲੁ ਧਰਮੁ ਦਇਆ ਕਾ ਪੁਤੁ॥''' '''ਸੰਤੋਖੁ ਥਾਪਿ ਰਖਿਆ ਜਿਨਿ ਸੁਤਿ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> 94g3ii0savagsx8wi1dggbarhgsp8qg 250 40634 195198 193626 2025-05-31T23:25:30Z Taranpreet Goswami 2106 195198 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੭)}}</noinclude>{{gap}}(ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲਾ) ਬਲਦ ਧਰਮ (ਹੈ, ਜੋ) ਦਇਆ ਦਾ ਪੁੜ ਹੈ, (ਦੂਜਾ) ਸੰਤੋਖ (ਹੈ), (ਜਿਸਨੇ ਜਗਤ ਨੂੰ) [ਸੂਤਿ] ਮਰਯਾਦਾ ਵਿਚ [ਥਾਪਿ] ਕਾਇਮ ਕਰ ਰਖਿਆ ਹੈ, (ਜੇ ਸੰਤੋਖ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਦਸ ਹਿੱਸੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਧਰਤੀ ਕਦੇ ਭੀ ਥਿਰ ਨਾ ਰਹਿੰਦੀ,ਅਤੇ ਅੱਗ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਭੀ ਦਰਖਤਾਂ ਨੂੰ ਫਲ ਫੁੱਲ ਨਾਂ ਲੱਗਦੇ, ਜਠੇਰਾ ਅਗਨਿ ਵਿਚ ਕਦੇ ਭੀ ਬੱਚਾ ਨ ਬਚ ਸਕਦਾ, ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸੰਤੋਖ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਥਿਰ ਹੈ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਆਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਧਰਮ ਹੀ ਬਲਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਰਖਿਆ ਹੈ ਪਰ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਗਊ ਦਾ ਪੁੜ ਬਲਦ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੰਡਤ ਲੋਕ ਭੀ ਇਹੋ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ—ਹੇ ਸਿਧੋ! {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜੇ ਕੋ ਬੁਝੈ ਹੋਵੈ ਸਚਿਆਰੁ॥''' '''ਧਵਲੈ ਉਪਰਿ ਕੇਤਾ ਭਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜੇ ਕੋਈ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਕਹੇ ਨੂੰ) [ਬੁਝੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਕੇ ਵੇਖੋ (ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ) ਸੱਚ (ਝੂਠ ਦਾ ਪਤਾ) ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, (ਅਰਥਾਤ ਇਹ ਵਿਚਾਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ) ਬਲਦ ਉਤੇ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਭਾਰ ਹੈ? ਕਿਉਂਕਿ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਧਰਤੀ ਹੋਰੁ ਪਰੈ ਹੋਰੁ ਹੋਰੁ॥''' '''ਤਿਸ ਤੇ ਭਾਰੁ ਤਲੈ ਕਵਣੁ ਜੋਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਇਸ) ਧਰਤੀ (ਹੇਠਾਂ) ਹੋਰ (ਧਰਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ) ਪਰ ਹੋਰ (ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ) ਹੋਰ (ਧਰਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਦਸੋ) ਉਸ ਦੇ ਭਾਰ ਹੇਠਾਂ ਕਿਸ ਦਾ [ਜੋਰੁ] ਆਸਰਾ ਹੈ?<noinclude></noinclude> i1me5tg57umagyv93gw58ax3zu8aoyu 250 40635 195199 193627 2025-05-31T23:27:04Z Taranpreet Goswami 2106 195199 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /> (੨੮)</noinclude>{{gap}}ਭਲਾ ਜੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਏ ਕਿ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬਲਦ ਨੇ ਚੁਕਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦਸੋ ਬਲਦ ਕਿਸ ਤੇ ਖੜਾ ਹੈ? ਕਹਿਣਾ ਪਊ, ਉਹ ਭੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਖੜਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੋਵੇਗਾ,ਉਹ ਧਰਤੀ ਕਿਸਦੇ ਆਸਰੇ? ਇਉਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਨੁਵਸਥਾ ਦੋਸ਼ ਆ ਪਏਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਦਾ ਆਸਰਾ ਧਰਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਧਰਮ ਨੂੰ ਭੀ ਸੰਤੋਖ ਨੇ ਥਿਰ ਰਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਅੱਗ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ‘ਸਾੜਨਾ’ ਅਤੇ ਪਾ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ‘ਬੁਝਾਨਾ`। ਇਹ ਧਰਮ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ‘ਦਯਾ’ (ਮੇਹਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਯਾ ਹੈ, ਜੇ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਮੇਹਰ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਾਠ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਅੱਗ, ਕਾਠ ਵਿਚ ਨਾਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਦੇ ਦਰਖ਼ਤ ਹਰਾ ਭਰਾ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਦੂਜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤ ਦੇ ‘ਧਰਮ’ ਨੂੰ ਥਿਰ ਰਖਣ ਵਾਲਾ ‘ਸੰਤੋਖ’ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਆਪੋ ਵਿਚ ਦੋ ਵਰ ਨੂੰ ਜਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਵੈਰ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਲੁਕੋਕੇ ਇ ਦਾ, ਦੂਜੇ ਨਾਲ, ਦੂਜੇ ਦਾ ਤੀਜੇ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਤੱਤ ਦਾ ਚੌਥੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਾਕੇ ਸੰਤੋਖ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦੀ ਮਰਯਾਦਾ ਨੂੰ ਥਿਰ ਰਖਿਆ ਹੈ। ਕਰਤਾਰ ਸੂਰਜ ਵਿਚ ਤਪਤ’ ਧਰਮ ਪੈਦਾ ਨਾਂ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਖੇਤੀਆਂ ਨਾਂ ਪੱਕ ਸਕਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜੇ ਇਸਨੂੰ ਸੰਤੋਖ ਵਿਚ ਨਾ ਰੱਖਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਕੋ ਦਿਨ ਵਿਚ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਕੇ ਸਾਹ ਕਰ ਦੇਂਦਾ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਵੀਚਾਰ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜੇ ਕਾਦਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜੀਅ ਜਾਤਿ ਰੰਗਾ ਕੇ ਨਾਵ॥''' '''ਸਭਨਾ ਲਿਖਿਆ ਵੁੜੀ ਕਲਾਮ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> agis7bnj7xq4cpxeaye8mwwtc0a8ql9 195200 195199 2025-05-31T23:27:26Z Taranpreet Goswami 2106 195200 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /> {{center|(੨੮) }}</noinclude>{{gap}}ਭਲਾ ਜੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਏ ਕਿ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬਲਦ ਨੇ ਚੁਕਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦਸੋ ਬਲਦ ਕਿਸ ਤੇ ਖੜਾ ਹੈ? ਕਹਿਣਾ ਪਊ, ਉਹ ਭੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਖੜਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੋਵੇਗਾ,ਉਹ ਧਰਤੀ ਕਿਸਦੇ ਆਸਰੇ? ਇਉਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਨੁਵਸਥਾ ਦੋਸ਼ ਆ ਪਏਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਦਾ ਆਸਰਾ ਧਰਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਧਰਮ ਨੂੰ ਭੀ ਸੰਤੋਖ ਨੇ ਥਿਰ ਰਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਅੱਗ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ‘ਸਾੜਨਾ’ ਅਤੇ ਪਾ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ‘ਬੁਝਾਨਾ`। ਇਹ ਧਰਮ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ‘ਦਯਾ’ (ਮੇਹਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਯਾ ਹੈ, ਜੇ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਮੇਹਰ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਕਾਠ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਅੱਗ, ਕਾਠ ਵਿਚ ਨਾਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਦੇ ਦਰਖ਼ਤ ਹਰਾ ਭਰਾ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਦੂਜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤ ਦੇ ‘ਧਰਮ’ ਨੂੰ ਥਿਰ ਰਖਣ ਵਾਲਾ ‘ਸੰਤੋਖ’ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਆਪੋ ਵਿਚ ਦੋ ਵਰ ਨੂੰ ਜਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਵੈਰ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਲੁਕੋਕੇ ਇ ਦਾ, ਦੂਜੇ ਨਾਲ, ਦੂਜੇ ਦਾ ਤੀਜੇ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਤੱਤ ਦਾ ਚੌਥੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਾਕੇ ਸੰਤੋਖ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦੀ ਮਰਯਾਦਾ ਨੂੰ ਥਿਰ ਰਖਿਆ ਹੈ। ਕਰਤਾਰ ਸੂਰਜ ਵਿਚ ਤਪਤ’ ਧਰਮ ਪੈਦਾ ਨਾਂ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਖੇਤੀਆਂ ਨਾਂ ਪੱਕ ਸਕਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜੇ ਇਸਨੂੰ ਸੰਤੋਖ ਵਿਚ ਨਾ ਰੱਖਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਕੋ ਦਿਨ ਵਿਚ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਕੇ ਸਾਹ ਕਰ ਦੇਂਦਾ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਵੀਚਾਰ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜੇ ਕਾਦਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜੀਅ ਜਾਤਿ ਰੰਗਾ ਕੇ ਨਾਵ॥''' '''ਸਭਨਾ ਲਿਖਿਆ ਵੁੜੀ ਕਲਾਮ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> 6qw09klazp02vlo716q3aryrsihd51y 250 40636 195201 193633 2025-05-31T23:31:10Z Taranpreet Goswami 2106 195201 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੯)}}</noinclude>{{gap}}ਜੀਵਾਂ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ) ਜਾਤਾਂ, ਉਨਾਂ ਦੇ) ਰੰਗਾਂ (ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ) ਦੇ ਨਾਮ (ਆਦਿਕ) ਸਭਨਾਂ (ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ) ‘ਵੁੜੀ ਕਲਮ’<ref>ਸ਼ਾਹੀ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਤੇ ਹਵਾ ਵਾਂਗੂੰ ਤੇਜ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਫੌਂਟੈੱਨ ਪੰਨ'।</ref> ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾਏ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੈ ਕੋਇ॥''' '''ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ ਕੇਤਾ ਹੋਇ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਪਹਿਲੇ ਤਾਂ) ਇਹ ਲੇਖਾ ਲਿਖਣਾ ਹੀ ਕੌਣ ਜਾਣਦਾ ਹੈ? (ਭਲਾ ਜੇ ਇਹ) ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ (ਜਾਏ ਤਾਂ ਉਹ) ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਹੋਵੇਗਾ? (ਕਿਉਂਕਿ):- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੇਤਾ ਤਾਣੁ ਸੁਆਲਿਹੁ ਰੂਪੁ॥''' '''ਕੇਤੀ ਦਾਤਿ ਜਾਣੈ ਕੌਣੁ ਕੂਤੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਉਸਦਾ) ਬਲ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਸੁੰਦਰਤਾ ਕਿੰਨੀ ਹੈ? ਰੂਪ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਦਾਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹਨ? (ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ) ਜਾਣਨ ਦੇ {ਵਾਸਤੇ ਕੌਣ ਭੂਤ] ਕੁਬਤ ਰਖਦਾ ਹੈ? (ਅਰਥਾਤ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ)। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵੀਚਾਰ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹੀ ਦਸੋ, ਜੋ ਜਗਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਯਾ ਹੈ? ਉੱਤਰ:- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੀਤਾ ਪਸਾਉ ਏਕੋ ਕਵਾਉ॥''' '''ਤਿਸਤੇ ਹੋਇ ਲਖ ਦਰੀਆਉ॥'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> l6nw99lce3z2cjp3obkpckqm0f9lh7p 195202 195201 2025-05-31T23:31:29Z Taranpreet Goswami 2106 195202 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੨੯)}}</noinclude>{{gap}}ਜੀਵਾਂ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ) ਜਾਤਾਂ, ਉਨਾਂ ਦੇ) ਰੰਗਾਂ (ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ) ਦੇ ਨਾਮ (ਆਦਿਕ) ਸਭਨਾਂ (ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ) ‘ਵੁੜੀ ਕਲਮ’<ref>ਸ਼ਾਹੀ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਤੇ ਹਵਾ ਵਾਂਗੂੰ ਤੇਜ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਫੌਂਟੈੱਨ ਪੰਨ'।</ref> ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾਏ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੈ ਕੋਇ॥''' '''ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ ਕੇਤਾ ਹੋਇ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਪਹਿਲੇ ਤਾਂ) ਇਹ ਲੇਖਾ ਲਿਖਣਾ ਹੀ ਕੌਣ ਜਾਣਦਾ ਹੈ? (ਭਲਾ ਜੇ ਇਹ) ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ (ਜਾਏ ਤਾਂ ਉਹ) ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਹੋਵੇਗਾ? (ਕਿਉਂਕਿ):- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੇਤਾ ਤਾਣੁ ਸੁਆਲਿਹੁ ਰੂਪੁ॥''' '''ਕੇਤੀ ਦਾਤਿ ਜਾਣੈ ਕੌਣੁ ਕੂਤੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਉਸਦਾ) ਬਲ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਸੁੰਦਰਤਾ ਕਿੰਨੀ ਹੈ? ਰੂਪ ਕਿੰਨਾ ਹੈ? ਦਾਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹਨ? (ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ) ਜਾਣਨ ਦੇ {ਵਾਸਤੇ ਕੌਣ ਭੂਤ] ਕੁਬਤ ਰਖਦਾ ਹੈ? (ਅਰਥਾਤ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ)। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵੀਚਾਰ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹੀ ਦਸੋ, ਜੋ ਜਗਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਯਾ ਹੈ? ਉੱਤਰ:- {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੀਤਾ ਪਸਾਉ ਏਕੋ ਕਵਾਉ॥''' '''ਤਿਸਤੇ ਹੋਇ ਲਖ ਦਰੀਆਉ॥'''}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}</noinclude> peanfewcdmsnu17tjupanonisd5pyme 250 40637 195203 193634 2025-05-31T23:32:30Z Taranpreet Goswami 2106 195203 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" /></noinclude>(Eਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਉਹ) ਸੂਰਮੇ (ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ) ਮੂੰਹ [ਸਾਰ=ਲੋਹਾ] ਸ਼ਸਤਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਮੋ (ਹਨ, ਜੋ) [ਤਾਰ] ਇਕ ਰਸ [ਲਿਵ ' ਸਮਾਧੀ ਲਾਈ (ਰਖਦੇ ਹਨ) ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ ਵੀਚਾਰੁ॥ ਵਾਰਿਆ ਨ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ॥ ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ॥ ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ॥੧੭॥ (ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ) ਅਸੰਖ ਮੂਰਖ ਅੰਧ ਘੋਰ॥ ਅਸੰਖ ਚੋਰ ਹਰਾਮ ਖੋਰ॥ ਅਸੰਖ ਅਮਰੁ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ਜੋਰ॥ ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਮੂਰਖ (ਹਨ, ਅਗਿਣਤ ਹੀ) [ਅੰਧ ਘੋ ਮਹਾਂ ਮੂਰਖ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਚੌਰ (ਹਨ, ਅਤੇ ਅਗਿਣਤ ਹਰਾਮ ਖਾਣੇ ਹੁਣ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਜਗਤ ਵਿਚ) [ਅਮਰ] ਹੁਕਮ ਜੋਰ ਕਰਕੇ (ਤੁਰੇ) ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੰਖ ਗਲ ਵਢ ਹਤਿਆ ਕਮਾਹਿ॥ ਅਸੰਖ ਪਾਪੀ ਪਾਪੁ ਕਰਿ ਜਾਹਿ॥ ਅਗਿਣਤ (ਜ਼ਾਲਮ ਹਨ, ਜੋ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਵੱਢਣ ( [ਹਤਿਆ] ਜ਼ੁਲਮ ਕਮਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਪਾਪੀ (ਹਨ, ਪਾਪ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਭੱਜਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<noinclude></noinclude> ahq9e805v467z1h5x3q3a14cmtgsmo8 195204 195203 2025-05-31T23:36:52Z Taranpreet Goswami 2106 195204 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੨)}}</noinclude>{{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਉਹ) ਸੂਰਮੇ (ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ) ਮੂੰਹ [ਸਾਰ=ਲੋਹਾ] ਸ਼ਸਤਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਮੋ (ਹਨ, ਜੋ) [ਤਾਰ] ਇਕ ਰਸ [ਲਿਵ ' ਸਮਾਧੀ ਲਾਈ (ਰਖਦੇ ਹਨ) {{Block center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ ਵੀਚਾਰੁ॥''' '''ਵਾਰਿਆ ਨ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ॥''' '''ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ॥''' '''ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ॥੧੭॥'''}}</poem>}} {{center|(ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{Block center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਮੂਰਖ ਅੰਧ ਘੋਰ॥''' '''ਅਸੰਖ ਚੋਰ ਹਰਾਮ ਖੋਰ॥''' '''ਅਸੰਖ ਅਮਰੁ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ਜੋਰ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਮੂਰਖ (ਹਨ, ਅਗਿਣਤ ਹੀ) [ਅੰਧ ਘੋ ਮਹਾਂ ਮੂਰਖ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਚੌਰ (ਹਨ, ਅਤੇ ਅਗਿਣਤ ਹਰਾਮ ਖਾਣੇ ਹੁਣ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਜਗਤ ਵਿਚ) [ਅਮਰ] ਹੁਕਮ ਜੋਰ ਕਰਕੇ (ਤੁਰੇ) ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਗਲ ਵਢ ਹਤਿਆ ਕਮਾਹਿ॥''' '''ਅਸੰਖ ਪਾਪੀ ਪਾਪੁ ਕਰਿ ਜਾਹਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਜ਼ਾਲਮ ਹਨ, ਜੋ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਵੱਢਣ ( [ਹਤਿਆ] ਜ਼ੁਲਮ ਕਮਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਪਾਪੀ (ਹਨ, ਪਾਪ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਭੱਜਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<noinclude></noinclude> c9lbael4s1l2yeat03veihr9ws7c4fc 250 40638 195205 193635 2025-05-31T23:39:31Z Taranpreet Goswami 2106 195205 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੩)}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਕੂੜਿਆਰ ਕੂੜੇ ਫਿਰਾਹਿ॥''' '''ਅਸੰਖ ਮਲੇਛ ਮਲੁ ਭਖਿ ਖਾਹਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਝੂਠੇ (ਹਨ, ਜੋ) ਝੂਠੇ (ਧੰਧਿਆਂ ਵਿਚ) ਫਿਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਗਿਣਤ ਹੀ (ਮਲੇਛ=ਮਲ + ਇਛ) ਭੈੜੀ ਇਛਾ ਵਾਲੇ ਹਨ (ਅਤੇ ਅਗਿਣਤ ਹੀ) [ਮਲੁ ਭਖਿ] ਗੰਦਗੀ ਖਾਣ ਵਾਲੇ (ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਨਿੰਦਕ ਸਿਰਿ ਕਰਹਿ ਭਾਰੁ॥''' '''ਨਾਨਕੁ ਨੀਚੁ ਕਹੈ ਵੀਚਾਰੁ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਨਿੰਦਕ (ਹਨ, ਜੋ ਨਿੰਦਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਰੂਪ) ਭਾਰ (ਨੂੰ ਆਪਣੇ) ਸਿਰ ਤੇ (ਚੁੱਕਣਾ) ਕਰਦੇ ਹਨ। (ਐਹੋ ਜੇਹੇ) ਨੀਚਾਂ (ਦਾ ਬਹੁਤ) ਵਿਚਾਰ (ਗੁਰੂ) ਨਾਨਕ (ਹੋਰ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ) ਕਹੇ? {{Block center|<poem>{{xx-larger|'''ਵਾਰਿਆ ਨ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ॥''' '''ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ॥''' '''ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ॥੧੮॥'''}}</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਜੇ ਨਿਰੰਕਾਰ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਉਸਦੀ ਰਚਨਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਭੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਨਾਂ ਸਹੀ। ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਕੁਝ ਆਖੋ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:-<noinclude></noinclude> qqe2xblly02rlj9qvwj8s22ldsba7rk 250 40640 195206 193636 2025-05-31T23:43:10Z Taranpreet Goswami 2106 195206 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੪)</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਨਾਵ ਅਸੰਖ ਥਾਵ॥''' '''ਅਗੰਮ ਅਗੰਮ ਅਸੰਖ ਲੋਅ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਕਰਤਾਰ ਦੇ) ਨਾਮ (ਹਨ, ਅਤੇ) ਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ) ਟਿਕਾਣੇ ਹਨ। [ਅਗੰਮ] ਪਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ ਅਗੰਮ] ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, (ਉਸ ਦੇ ਬਨਾਏ ਹੋਏ) ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਲੋਕ ਹਨ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਗਿਣਤ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਕਹਹਿ ਸਿਰਿ ਭਾਰੁ ਹੋਇ॥'''}}}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਇਸ ਲਈ) ਕਹੇ ਹਨ, (ਕਿ ਗਿਣਤੀ ਵਾ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਆਖਿਆਂ) ਸਿਰ ਤੇ ਭਾਰ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ (ਅਰਥਾਤ ਬੇਹਿਸਾਬ ਨੂੰ ਹਿਸਾਬ ਵਾਲਾ ਕਹਿਣਾ ਭੀ ਕੁਦਰਤੀ ਅਸੂਲ ਦਾ ਘਾਤ ਕਰਕੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਪਾਪ ਚੁੱਕਣਾ) ਹੈ। {{gap}}ਅਥਵਾ-ਅਨਗਿਣਤ (ਜੀਵ) ਸਿਰ ਦੇ ਭਾਰ ਹੋ ਕੇ [ਪੁੱਠੇ ਲਮਕ ਕੇ] (ਉਸ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਨੂੰ) ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ! ਜਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਜੁਬਾਨੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ, ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨੂੰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਅੱਖਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਜਦ ਆਪ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਤਦ ਫਿਰ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ 'ਰਚਨਾਂ ਤਾਂ ਵਿਅਰਥ ਹੋਈ ਨਾਂ? ਸਿੱਧਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:-<noinclude></noinclude> bsb3m6xwwctj4f4migxd7481yp051lu 195207 195206 2025-05-31T23:43:35Z Taranpreet Goswami 2106 195207 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੪)}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਨਾਵ ਅਸੰਖ ਥਾਵ॥''' '''ਅਗੰਮ ਅਗੰਮ ਅਸੰਖ ਲੋਅ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਕਰਤਾਰ ਦੇ) ਨਾਮ (ਹਨ, ਅਤੇ) ਅਗਿਣਤ (ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ) ਟਿਕਾਣੇ ਹਨ। [ਅਗੰਮ] ਪਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ ਅਗੰਮ] ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਸਾਡੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, (ਉਸ ਦੇ ਬਨਾਏ ਹੋਏ) ਅਗਿਣਤ ਹੀ ਲੋਕ ਹਨ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਗਿਣਤ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|{{xx-larger|'''ਅਸੰਖ ਕਹਹਿ ਸਿਰਿ ਭਾਰੁ ਹੋਇ॥'''}}}} {{gap}}ਅਗਿਣਤ (ਇਸ ਲਈ) ਕਹੇ ਹਨ, (ਕਿ ਗਿਣਤੀ ਵਾ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਆਖਿਆਂ) ਸਿਰ ਤੇ ਭਾਰ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ (ਅਰਥਾਤ ਬੇਹਿਸਾਬ ਨੂੰ ਹਿਸਾਬ ਵਾਲਾ ਕਹਿਣਾ ਭੀ ਕੁਦਰਤੀ ਅਸੂਲ ਦਾ ਘਾਤ ਕਰਕੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਪਾਪ ਚੁੱਕਣਾ) ਹੈ। {{gap}}ਅਥਵਾ-ਅਨਗਿਣਤ (ਜੀਵ) ਸਿਰ ਦੇ ਭਾਰ ਹੋ ਕੇ [ਪੁੱਠੇ ਲਮਕ ਕੇ] (ਉਸ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਨੂੰ) ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ! ਜਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਜੁਬਾਨੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ, ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨੂੰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਅੱਖਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਜਦ ਆਪ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਤਦ ਫਿਰ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ 'ਰਚਨਾਂ ਤਾਂ ਵਿਅਰਥ ਹੋਈ ਨਾਂ? ਸਿੱਧਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਫੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ:-<noinclude></noinclude> cr3iln86398ywc7tknevic3ep5z4i3g 250 40641 195208 193637 2025-05-31T23:47:28Z Taranpreet Goswami 2106 195208 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੫)}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਖਰੀ ਨਾਮੁ ਅਖਰੀ ਸਾਲਾਹ॥''' '''ਅਖਰੀ ਗਿਆਨੁ ਗੀਤ ਗੁਣ ਗਾਹ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਨਾਮੁ ਹੈ, ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਉਪਮਾ ਹੈ, ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ (ਉਸਦੇ) ਗਿਆਨ ਦੇ ਗੀਤ (ਹਨ, ਅਤੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸਦੇ) ਗੁਣਾਂ ਦੀ [ਗਾਹ] ਵਿਚਾਰ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਅਖਰੀ ਲਿਖਣੁ ਬੋਲਣੁ ਬਾਣਿ॥''' '''ਅਖਰਾ ਸਿਰਿ ਸੰਜੋਗੁ ਵਖਾਣਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਬਾਣੀ ਦਾ ਲਿਖਣਾ (ਤੇ) ਬੋਲਣਾ (ਭੀ) ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਹੈ। ਸਿਰਾਂ<ref>ਦੋ ਧਿਰਾਂ ਦਾ ਜੁੜਨਾ, ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੋਣਾ। </ref> ਦਾ ਸੰਜੋਗ ਭੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜਿਨਿ ਏਹਿ ਲਿਖੇ ਤਿਸੁ ਸਿਰਿ ਨਾਹਿ॥''' '''ਜਿਵ ਫੁਰਮਾਏ ਤਿਵ ਤਿਵ ਪਾਹਿ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਸਨੇ ਇਹ (ਅੱਖਰ) ਲਿਖੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ (ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੱਡਾ) ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ (ਉਹ) ਫੁਰਮਾਂਦਾ (ਹੈ, ਬ੍ਰਹਮਾਦਿਕ) ਤਿਵੇਂ ਤਿਵੇਂ ਹੀ [ਪਾਹਿ] ਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਜੇਤਾ ਕੀਤਾ ਤੇਤਾ ਨਾਉ॥''' '''ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਨਾਹੀ ਕੋ ਥਾਉ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿੰਨਾਂ (ਭੀ ਜਗਤ ਉਸਨੇ) ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਾਰਾ ਹੀ ਨਾਉਂ (ਜਪਣ ਵਾਸਤੇ ਸਾਜਿਆ ਹੈ)। ਨਾਮ ਤੋਂ ਹੀਣੇ ਨੂੰ (ਉਸਦੇ ਦਰ ਤੇ) ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।<noinclude>{{rule}}</noinclude> gi9ap3eb35ngkqsjecfv6r1pebku08v 250 40642 195209 193638 2025-05-31T23:51:31Z Taranpreet Goswami 2106 195209 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />(੩੬)</noinclude>{{Block center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ ਵੀਚਾਰੁ॥''' '''ਵਾਰਿਆ ਨਾ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ॥''' '''ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ॥''' '''ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ॥੧੯॥'''}}</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਪਿਛੋ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਕਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅੰਤਹਕਰਣ ਦੀ ਸੁਧੀ ਵਾਸਤੇ ਪੁੰਨ ਕਰਮ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੂੰਨੀ ਆਤਮਾ ਸ੍ਵਰਗ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਪੀ ਨਰਕ ਭੋਗਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਭਰੀਐ ਹਥੁ ਪੈਰੁ ਤਨੁ ਦੇਹ॥''' '''ਪਾਣੀ ਧੋਤੈ ਉਤਰਸੁ ਖੇਹ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਹੇ ਸਿਧੋ! ਜਦ) ਹੱਥ ਪੈਰ (ਜਾਂ) ਤਨੁ] ਸਾਰੀ ਦੇਹ (ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ) ਭਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਤਾਂ) ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋਤਿਆਂ ਉਹ ਖੇਹ (ਮਿੱਟੀ) ਉਤਰ (ਜਾਂਦੀ ਹੈ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੂਤ ਪਲੀਤੀ ਕਪੜੁ ਹੋਇ॥''' '''ਦੇ ਸਾਬੂਣੁ ਲਈਐ ਓਹੁ ਧੋਇ॥'''}}</poem>}} (ਫਿਰ ਜਦ) ਮੂਤ੍ਰ ਨਾਲ ਕਪੜਾ ਪਲੀਤ (ਅਪਵਿਤ) ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਤਦ) ਸਾਬਣ ਦੇ ਲਾਕੇ (ਉਸਨੂੰ) ਧੋ ਲਈਦਾ ਹੈ।<noinclude></noinclude> oth7oncp43v6np1k0jphetkubzw2kqs 195210 195209 2025-05-31T23:52:15Z Taranpreet Goswami 2106 195210 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੬)}}</noinclude>{{Block center|<poem>{{xx-larger|'''ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ ਵੀਚਾਰੁ॥''' '''ਵਾਰਿਆ ਨਾ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ॥''' '''ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ॥''' '''ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ॥੧੯॥'''}}</poem>}} {{center|(ਅਰਥ ਪਿਛੋ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ)}} {{gap}}ਪ੍ਰਸ਼ਨ:—ਕਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅੰਤਹਕਰਣ ਦੀ ਸੁਧੀ ਵਾਸਤੇ ਪੁੰਨ ਕਰਮ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੂੰਨੀ ਆਤਮਾ ਸ੍ਵਰਗ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਪੀ ਨਰਕ ਭੋਗਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ? ਉੱਤਰ: {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਭਰੀਐ ਹਥੁ ਪੈਰੁ ਤਨੁ ਦੇਹ॥''' '''ਪਾਣੀ ਧੋਤੈ ਉਤਰਸੁ ਖੇਹ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਹੇ ਸਿਧੋ! ਜਦ) ਹੱਥ ਪੈਰ (ਜਾਂ) ਤਨੁ] ਸਾਰੀ ਦੇਹ (ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ) ਭਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਤਾਂ) ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋਤਿਆਂ ਉਹ ਖੇਹ (ਮਿੱਟੀ) ਉਤਰ (ਜਾਂਦੀ ਹੈ)। {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਮੂਤ ਪਲੀਤੀ ਕਪੜੁ ਹੋਇ॥''' '''ਦੇ ਸਾਬੂਣੁ ਲਈਐ ਓਹੁ ਧੋਇ॥'''}}</poem>}} (ਫਿਰ ਜਦ) ਮੂਤ੍ਰ ਨਾਲ ਕਪੜਾ ਪਲੀਤ (ਅਪਵਿਤ) ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਤਦ) ਸਾਬਣ ਦੇ ਲਾਕੇ (ਉਸਨੂੰ) ਧੋ ਲਈਦਾ ਹੈ।<noinclude></noinclude> 1mwldvyv4wc0qtqqfluc745xgci08ky 250 40717 195211 193639 2025-05-31T23:54:37Z Taranpreet Goswami 2106 195211 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Satdeep Gill" />{{center|(੩੭)}}</noinclude>ਭਰੀਐ ਮਤਿ ਪਾਪਾ ਕੈ ਸੰਗਿ॥ ਓਹੁ ਧੋਪੈ ਨਾਵੈ ਕੈ ਰੰਗਿ॥ (ਇਵੇਂ ਹੀ ਜੇਹੜੀ) ਬੁਧੀ ਪਾਪਾਂ ਦੇ ਸੰਗ ਕਰਕੇ ਭਰੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ (ਤਾਂ) ਨਾਮ ਦੇ [ਰੰਗਿ] ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਕੇ ਧੋਪੋਗੀ। ਪੰਨੀ ਪਾਪੀ ਆਖਣੁ ਨਾਹਿ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਕਰਣਾ ਲਿਖਿ ਲੈ ਜਾਹੁ॥ ਪੁੰਨਾਂ ਤੇ ਪਾਪਾਂ (ਨੂੰ ਅੰਤਹਕਰਣ ਦੀ ਸੁਧੀ ਅਸੁਧੀ ਦਾ ਕਾਰਣ) ਆਖਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ (ਬਣਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੀਵ ਜੇਹਾ) [ਕਰਣਾ] ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, (ਉਸਦਾ ਫਲ ਭੋਗਣ ਵਾਸਤੇ ਨਾਲ) ਲਿਖਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਅਰਥਾਤ ਅੰਤਹਕਰਣ ਦੀ ਸੁਧੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਗਿਆਨ 1) ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਪ ਤੇ ਪੁੰਨ ਸ੍ਵਰਗ ਦਾ ਬੀਜ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜੀਵ:ਆਪੇ ਬੰਜਿ ਆਪੇ ਹੀ ਖਾਹੁ॥ ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੀ ਆਵਹੁ ਜਾਹੁ॥੨੦॥ (ਜਦ ਜੀਵ ਦਰਗਾਹ ਵਿਚ ਪੁਜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਕਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ—ਹੇ ਜੀਵ! ਪੁੰਨਾਂ ਜਾਂ ਪਾਪਾਂ ਰੂਪ ਜੇਹਾ ਬੀਜ ਤੂੰ) ਆਪੇ ਬੀਜਿਆ (ਹੈ, ਉਸਦਾ ਫਲ ਸੂਰਗ ਜਾਂ ਨਰਕ ਵਿਚ ਜਾਕੇ) ਆਪੇ ਹੀ ਖਾਹੂ,(ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਭੋਗਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ) ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ(ਆਖਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ) ਕਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, (ਜੋ) ਜੰਮਦਾ ਮਰਦਾ ਰਹੁ (ਅਰਥਾਤ ਪੁੰਨਾਂ ਦਾ ਫਲ ਰਗ ਭੋਗਣ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਫਿਰ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਸੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ }<noinclude></noinclude> m0f0lbf2ccks6oumttuu8veth1hk5xj 250 58396 194903 183871 2025-05-30T00:49:37Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 194903 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਤੌਬਾ ੯|੨੦੯ }} {{rule}}</noinclude>ਗਈ ਸੀ, ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਵਿਸਤਾਰ ਵਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਭੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰ ਸੰਕੁਚਿਤ ਹੋਣ ਲਗੀ ਅਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਥੀਂ ਭੀ ਤੰਗ ਆ ਗਏ ਅਰ ਸਮਝ ਚੁਕੇ ਕਿ ਖੁਦਾ (ਦੀ ਪਕੜ) ਪਾਸੋਂ ਉਸ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ, ਅਤਏਵ ਖੁਦਾ ਨੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਤੌਬਾ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਤੌਬਾ ਕੀਤੀ ਰੇਣ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਅੱਲਾ ਬੜਾ ਹੀ ਤੌਬਾ ਕਬੂਲ ਕਰਨੇ ਵਾਲਾ ਮਿਹਰਬਾਨ ਹੈ॥੧੧੮॥ਰੁਕੂਹ ੧੪॥ {{gap}}ਮੁਸਲਮਾਨੋ! ਖੁਦਾ (ਦੇ ਗਜ਼ਬ ਥੀਂ) ਡਰੋ ਅਰ ਸੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਹਿਜੋਗੀ ਹੋਵੋ॥੧੧੯॥ ਮਦੀਨੇ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਰ ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਲਾਂਭੇ ਚਾਂਭੇ ਦੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਖੁਦਾ ਦੇ ਰਸੂਲ (ਦੇ ਸਹਿਜੋਗ) ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਰਹਿ ਜਾਣ ਅਰ ਨਾ ਹੀ ਏਹ (ਜੋਗ ਸੀ) ਕਿ ਰਸੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਵਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣਿਆਂ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦੇ ਸੰਸੇ ਵਿਚ ਲਗ ਜਾਣ ਇਹ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਕਿ ਏਹਨਾਂ (ਯੁਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ) ਨੂੰ ਰੱਬ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਤ੍ਰਿਖਾ ਅਰ ਯਤਨ ਅਰ ਭੁਖ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਸਥਾਨਾਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਲਨ ਕਰਕੇ ਕਾਫਰ ਕੁੜ ਦੇ ਹਨ ਓਥੇ ਚਲਦੇ ਹਨ ਅਰ ਵੈਰੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਜੋ (ਕਦੀ) ਕੁਛ ਮਿਲ ਮਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰਹਰਕਰਮ ਦੇ ਬਦਲੇ (ਖੁਦਾ ਦੇ ਪਾਸ) ਏਹਨਾਂ ਦਾ ਨੇਕ ਕਰਮ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਅੱਲਾ ਸਾਫ ਦਿਲੀ ਨਾਲ (ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ) ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਅਜਰ ਨੂੰ ਅਨਰਥ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿਤਾ ਕਰਦਾ॥੧੨੦॥ ਅਰ (ਇਸੀ ਭਾਂਤ) ਯੁਨ ਅਥਵਾ ਅਧਿਕ ਜੋ ਕੁਛ (ਰੱਬ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ) ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਰ ਜੋ ਮੈਦਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਲੰਘਣ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਇਹ ਸਭ (ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਮਾਲਨਾਮੇ ਪਰ) ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾ ਕਿ ਅੱਲਾ ਏਹਨਾਂ ਨੂੰ ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਉੱਤਮ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਫਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇ॥੧੨੧॥ ਅਰ (ਇਹ ਭੀ) ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ (ਆਪੋ ਆਪਣਿਆਂ ਘਰਾਂ ਵਿਚੋਂ) ਨਿਕਸ ਖੜੇ ਹੋਣ ਅਰ ਐਸੇ ਕਿਓਂ ਨਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਸ਼ਰੇਣੀ ਵਿਚੋਂ ਕੁਛਕ ਲੋਗ (ਆਪਣਿਆਂ ਘਰਾਂ ਵਿਚੋਂ) ਨਿਕਸੇ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਦੀਨ ਦੀ ਸਮਝ ਉਤਪਤ ਕਰਦੇ ਅਰ ਜਦੋਂ (ਸਿਖ ਸਮਝ ਕੇ) ਆਪਣੀ ਜਾਤੀ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਖੁਦ ਦੀ ਨਾ ਫੁਰਮਾਨੀ ਤੋਂ) ਡਰਾਂਦੇ ਤਾ ਕਿ ਓਹ ਲੋਗ (ਭੀ ਬੁਰਿਆਂ ਕੰਮਾਂ ਥੀਂ) ਬਚਨ॥ ੧੨੨॥ ਰੁਕੂਹ ੧੫॥ {{gap}}ਮੁਸਲਮਾਨੋ! ਆਪਣੇ ਸਮੀਪੀ ਵਰਤੀ ਕਾਫਰਾਂ ਸਾਥ ਲੜੋ ਅਰ<noinclude></noinclude> mkumwpfnsxf8tpwdd7ftox6xoandga3 250 58397 194904 183873 2025-05-30T00:58:42Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 194904 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|੨੧੦|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਤੌਬਾ ੯}} {{rule}}</noinclude>ਚਾਹੀਏ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚ ਸਖ਼ਤਾਈ ਪਰਤੀਤ ਕਰਨ (ਅਰ ਕਿਸੇ ਪਰ ਨਿਰਾਪਰਾਧ ਵਧੀਕੀ ਨਾ ਕਰੋ) ਅਰ ਯਾਦ ਰਖੋ ਕਿ ਅੱਲਾ ਓਹਨਾਂ ਲੋਗਾਂ ਦਾ ਸਹਿਜੋਗੀ ਹੈ ਜੋ (ਵਧੀਕੀ ਕਰਨ ਥੀਂ) ਬਚਦੇ ਹਨ॥੧੨੩॥ {{gap}}ਅਰ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਨਾਜ਼ਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੁਨਾਫਿਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈਕੁ ਲੋਗ (ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ) ਪੁਛਣ ਲਗਦੇ ਹਨ ਭਲਾ ਇਸ (ਸੂਰਤ) ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸਦਾ ਨਿਸਚਾ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਸੋ ਜੋ (ਪਹਿਲਾਂ ਥੀਂ) ਹੀ ਭਰੋਸੇ ਵਾਲੇ ਹਨ ਇਸ (ਸੂਰਤ) ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਾਂ ਭਰੋਸਾ ਬੜਾ ਦਿਤਾ ਅਰ ਓਹ (ਆਪਣੀ ੨ ਥਾਈਂ) ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਨ॥੧੨੪॥ ਅਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ (ਨਫਾਕ ਦਾ) ਰੋਗ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ (ਸੁਰਤ) ਨੇ ਉਨਾਂ ਦੀ (ਪਿਛਲੀ) ਪਲੀਤੀ ਨਾਲੋਂ ਇਕ ਹੋਰ ਪਲੀਤੀ ਵਧਾ ਦਿਤੀ ਅਰ ਇਹ ਲੋਗ ਕੁਫਰ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਹੀ ਮਰ ਗਏ॥੧੨੫॥ ਕੀ ਇਹ ਲੋਗ (ਇਤਨੀ ਬਾਤ ਭੀ) ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ ਕਿ ਓਹ ਹਰ ਬਰਸ ਇਕ ਵਾਰ ਅਥਵਾ ਦੋ ਵਾਰ ਦੁਖਾਂ ਵਿਚ ਆਵੇਢਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਜੇ ਭੀ ਨਾ ਤਾਂ ਤੌਬਾ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਰ ਨਾ ਹੀ ਸਿਖਮਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ॥੧੨੬॥ ਅਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਨਾਜ਼ਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਵਲ ਦੇਖਣ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪੁਨਰ (ਇਹ ਸੰਭਾਖਣ ਕਰਕੇ ਕਿ) ਕਿਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਦੇਖਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ (ਉਠ ਕੇ) ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ (ਇਹ ਲੋਗ ਪੈਯੰਬਰ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿਚੋਂ ਕੀ ਫਿਰੇ ਕਿੰਤੂ) ਅੱਲਾ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ (ਸਚੇ ਦੀਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ) ਫੇਰ ਦਿਤਾ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਕਿ ਇਹ ਐਸੇ ਲੋਗ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਕੀ ਸਮਝ (ਹੀ) ਨਹੀਂ॥੧੨੭॥ (ਲੋਗੋ!) ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਇਕ ਰਸੂਲ ਆਏ ਹਨ ਤੁਹਾਡੀ ਤਕਲੀਫ ਇਹਨਾਂ ਪਰ ਔਖੀ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੈ (ਅਰ) ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਭਲਾਈ ਦਾ ਹਾਉਕਾ ਹੈ ਅਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਪਰ ਅਧਿਕ ਤਰ ਦਿਆਲੂ (ਅਰ) ਮੇਹਰਬਾਨ ਹੈਂ॥੧੨੮॥ ਅਪਿ ਇਹ ਲੋਗ ਅਮੋੜਤਾਈ ਕਰਨ ਤਾਂ (ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ) ਕਹਿ ਦਿਓ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਖੁਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਓਸ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਕੋਈ ਪੂਜ੍ਯ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਉਸੀ ਪਰ ਭਰੋਸਾ ਰਖਦਾ ਹਾਂ ਅਰ ਅਰਸ਼ ਜੋ (ਮਖਲੂਕਾਤ ਵਿਚ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ) ਵਡਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਭੀ ਉਹੀ ਸਵਾਮੀ ਹੈ॥੧੨੯॥ਰੁਕੂਹ॥੧੬॥<noinclude></noinclude> 1w6wty9rhl87jkos3y4k0jyiox5nzc0 250 58528 194905 183874 2025-05-30T01:03:27Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 194905 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ੧੦|੨੧੧}}</noinclude>{{center| {{larger| '''ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ਮੱਕੇ ਵਿਚ ਉਤਰੀ ਇਸ ਦੀ ਇਕ'''</br> '''ਸੌ ਨੌਂ ਆਯਤਾਂ ਅਰ ਗਿਆਰਾਂ ਰੁਕੂਹ ਹਨ।'''}}}} {{gap}}(ਆਰੰਭ) ਅੱਲਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ (ਜੋ) ਅਤੀ ਦਿਆਲੂ (ਅਰ) ਕ੍ਰਿਪਾਲੂ (ਹੈ) ਅਲਫ-ਲਾਮ ਰ੍ਹਾ ਇਹ ਐਸੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿਚ (ਅਧਿਕ ਤਰ) ਬਦਮਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਹਨ॥੧॥ ਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਤ ਥੀਂ ਅਚੰਭਾ ਗੁਜਰਿਆ ਕਿ ਅਸਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਇਕ ਆਦਮੀ ਦੀ ਤਰਫ ਇਸ ਬਾਤ ਦੀ ਵਹੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ (ਰਬ ਦੇ ਕਸ਼ਟ ਥੀਂ) ਸਭੈ ਕਰੋ ਅਰ ਭਰੋਸੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਸੁਣਾ ਦਿਓ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਦੀ ਬਾਰਗਾਹ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਦਰਜਾ ਹੈ ਕਾਫਰ (ਤਾਂ ਇਤਨੇ ਵਿਸਮਿਤ ਹੋਏ ਕਿ) ਲਗੇ ਕਹਿਣ ਕਿ ਜਾਣੇ ਰਬ ਇਹ (ਪੁਰਖ) ਪ੍ਰਤੱਛ ਤਾਂਤਕੀ ਹੈ॥੨॥ (ਲੋਗੋ) ਤੁਹਾਡਾ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਵਹੀ ਅੱਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਛੇ ਦਿਨ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਅਗਾਸ ਉਤਪਤ ਕੀਤਾ ਪੁਨਰ ਅਰਸ਼ ਪਰ ਜਾ ਬਿਰਾਜਿਆ (ਕਿ ਉਥੋਂ ਹੀ) ਸਭ ਤਰਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਰਹਿਆ ਹੈ (ਇਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ) ਕੋਈ (ਕਿਸੇ ਦਾ) ਸਫਾਰਸ਼ੀ ਨਹੀਂ (ਹੋ ਸਕਦਾ) ਪਰੰਤੂ (ਹਾਂ) ਉਸ ਦੀ ਆਗਿਆ ਹੋਇਆਂ ਪਿਛੋਂ (ਲੋਗੋ) ਹੀਂ ਇਹੋ ਅੱਲਾ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ॥੩॥ ਉਸੇ ਦੀ ਤਰਫ ਤੁਸਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਪਰਤਕੇ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅੱਲਾ ਦੀ (ਇਹ) ਪ੍ਰਤਗਿਆ ਸਚੀ ਹੈ ਵੁਹੀ ਪਹਿਲੀ ਬਾਰ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪੁਨਰ (ਵਿਨਸ਼ਟ ਹੋਇਆ ਪਿਛੋਂ ਵਹੀ) ਉਨਹਾਂ ਨੂੰ (ਲੈ ਦੇ ਦਿਨ) ਦੂਜੀ ਵੇਰੀ ਸਰਾਜੀਤ ਕਰੇਗਾ ਤਾ ਕਿ ਜੋ ਲੋਗ ਭਰੋਸਾ ਲੈ ਆਏ ਅਰ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਭ ਕਰਮ ਭੀ ਕੀਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੇ ਸਾਥ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਦਾ) ਬਦਲਾ ਦੇ ਅਰ ਜੋ ਲੋਗ ਕੁਫਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਸਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਫਰ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਵਿਚ ਪੀਣ ਵਾਸਤੇ ਉਬਲਦਾ ਪਾਣੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਰ ਭਿਆਨਕ ਦੁਖ (ਇਸ ਤੋਂ ਅਲਗ)॥੪॥ ਉਹੀ (ਸਰਵ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ) ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਚਮਕਦਾ ਹੋਇਆ ਉਤਪਤ ਕੀਤਾ ਅਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਚੰਦ ਅਰ ਓਸ ਦੀਆਂ ਰਾਸਾਂ ਨਿਯਤ ਕੀਤੀਆਂ ਤਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਰ ਹਿਸਾਬ ਮਾਲੂਮ ਕਰ ਲੀਤਾ ਕਰੋ ਇਹ (ਸਭ ਕੁਛ) ਖੁਦਾ ਮਸਲਤ (ਭਲਾਈ) ਨਾਲ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਲੋਗ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਸਤੇ ਖੁਦਾ (ਆਪਣੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ) ਕੋਟੀਆਂ ਵਿਸਤਾਰ ਪੂਰਵਕ ਵਰਨਣ<noinclude></noinclude> jpo70hclcldvgtss9pnmjg2kqgqcnma 250 59612 195237 183876 2025-06-01T12:12:49Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 195237 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ੧੦|੨੧੩}}</noinclude> ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ਸਾਨੂੰ (ਕਦੀ) ਪੁਕਾਰਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਲੋਗ (ਦਾਸਤਾ) ਦੀ ਸੀਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪੈਰ ਰਖਦੇ ਹਨ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾ ਅਮੁਨਾ ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਉੱਤਮ ਕਰਕੇ ਦਿਖਲਾਏ ਗਏ ਹਨ ॥੧੨॥ ਅਰ (ਲੋਗੇ) ਤੁਹਾਡੇ ਨੀਲੋਂ ਪਹਿਲੇ ਕਈ ਉਮਤਾਂ ਹੋ ਬੀਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੇੜ ਛਾੜ ਪਰ ਲੱਕ ਬੱਧਾ ਅਸਾਂ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਟਕਾ ਕੇ ਮਾਰ ਸਿਟਿਆ ਅਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਸੂਲ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਖੁਲਮਖੁਲੇ ਚਮਤਕਾਰ (ਭੀ) ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਅਰ (ਇਸ ਥੀਂ ਭੀ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸਚਾ ਕਰਨਾ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਹੋਇਆ ਪਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਐਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੀ ਪੀੜਾ ਦਿਤਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ॥੧੩॥ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ (ਮਰ ਗਇਆਂ ਦੇ) ਪਿਛੋਂ ਅਸਾਂ ਧਰਤੀ ਪਰ ਤੁਸਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ) ਅਸਥਾਨ ਧਾਰੀ ਬਣਾਇਆ ਤਾਂ ਕਿ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੈਸੇ ਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹੋ॥੧੪॥ ਅਰ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ) ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਹੁਕਮ ਖੁਲਮਖਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਕੇ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੁੰ (ਮਰਿਆਂ ਪਿਛੋਂ) ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਆਉਣ ਦਾ (ਜ਼ਰਾ ਭੀ) ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਓਹ (ਤੁਹਾਨੂੰ) ਵਿਡੀ ਪਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਏਸ ਥੀਂ ਭਿੰਨ ਕੋਈ (ਹੋਰ) ਕੁਰਾਨ ਲੈ ਆਓ ਅਥਵਾ ਏਸੇ ਵਿਚ ਉਲਟ ਪੁਲਟ ਕਰ ਦਿਓ (ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਨਹਾਂ ਨੂੰ) ਕਹੋ ਕਿ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਐਸੀ ਸਮਰਥ ਨਹੀਂ ਕਿ ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਏਸ ਵਿਚ (ਕਿਸੀ ਤਰਹਾਂ ਦਾ ਭੀ) ਉਲਟ ਪੁਲਟ ਕਰੂੰ ਮੇਰੀ ਤਰਫ ਜੋ ਵਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਸੀ ਪਰ ਤੁਰਦਾ ਹਾਂ ਯਦੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਭੰਗ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ (ਕਿਆਮਤ ਦੇ) ਬੜੇ (ਭਿਆਣਕ ਦੁਖ) ਦੇ ਦਿਨ ਪਾਸੋਂ ਡਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ॥੧੫॥ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ ਏਹਨਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ) ਕਹੁ ਕਿ ਯਦੀ ਖੁਦਾ ਦੀ ਰੁਚੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਏਹ (ਕੁਰਾਨ) ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੜ੍ਹਕੇ ਨਾ ਹੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਅਰ ਨਾਂ ਹੀ ਖੁਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਥੀਂ ਖਬਰਦਾਰ ਕਰਦਾ ਏਸ ਥੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਚਿਰਕਾਲ ਪ੍ਰਯੰਤ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚ ਨਿਵਾਸ ਕਰ ਚੁਕਾ ਹਾਂ (ਅਰ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵਹੀ ਦਾ ਨਾਮ ਭੀ ਨਹੀਂ ਲੀਤਾ) ਕੀ ਤੁਸੀਂ (ਇਤਨੀ ਬਾਤ ਭੀ) ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ॥੧੬॥ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਵਧਕੇ ਦੁਸ਼ਟ ਕੌਣ ਜੋ ਖੁਦਾ ਪਰ ਝੂਠੋ ਝੂਠ ਬਹੁਤਾਨ ਬੰਨ੍ਹ ਦੇਵੇ ਅਥਵਾ ਓਸ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਨੂੰ ਝੂਠਿਆਂ ਕਰੇ ਏਸ ਵਿਚ ਤਨੀਸਾ ਸੰਦੇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ (ਐਸੇ) ਸਦੋਖੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਗੇ॥੧੭॥ ਅਰ (ਭੇਦ ਵਾਦੀ) ਖੁਦਾ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਐਸੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਕੋਈ) ਨੁਕਸਾਨ ਹੀ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਰ ਨਾ ਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਕੋਈ) ਫਾਇਦਾ ਹੀ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਰ ਕਹਿੰਦੇ<noinclude></noinclude> es0b0f6mdti4o8h8ptplv6anceykcr6 250 62176 195238 183877 2025-06-01T13:00:45Z Charan Gill 36 195238 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Jashan chauhan" />{{rh|੨੧੪| ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ੧੦}} {{rule}}</noinclude>ਹਨ ਕਿ (ਸਾਡੇ) ਇਹ (ਪੂਜਯ) ਅੱਲਾ ਦੇ ਪਾਸ ਸਾਡੇ ਸਫਾਰਸ਼ੀ ਹਨ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ ਇਹਨਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੰ) ਕਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੱਲਾ ਨੂੰ ਐਸੀ ਵਸਤ (ਦੇ ਹੋਣ) ਦੀ ਖਬਰ ਦੇਂਦੇ ਹੋ ਜਿਸ ਨੂੰ ਓਹ ਨਾ (ਤਾਂ ਕਿਸੇ) ਅਗਾਸ ਵਿਚ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਰ ਨਾ ਹੀ (ਕਿਤੇ) ਧਰਤੀ ਪਰ ਓਹ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਰਕ ਤੋਂ ਪਵਿਤ੍ਰ ਅਰ ਊਚ ਤੇ ਊਚਾ ਹੈ॥ ੧੮॥ ਅਰ (ਆਦਿ ਕਾਲ ਵਿਚ) ਲੋਗ (ਦੀਨ ਦੇ) ਇਕ ਹੀ ਮਾਰਗ ਪਰ ਸਨ ਭੇਦ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪਿਛੋਂ ਹੀ (ਪੈਦਾ) ਹੋਇਆ ਅਰ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ) ਯਦੀ ਤੇਰੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਦੀ ਤਰਫੋਂ (ਕਿਆਮਤ ਦੀ) ਪਰਤਿਗਯਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਸਤਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਲੋਗ ਵਿਭੇਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ (ਕਦੇ ਦਾ) ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਧ੍ਯ ਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ॥੧੯॥ ਅਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਏਸ (ਪੈਯੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ) ਨੂੰ ਏਸਦੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕੋਈ ਸਿਧੀ (ਜੈਸੀ ਸਾਡੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ) ਕਿਉਂ ਨਾ ਦਿਤੀ ਗਈ ਤਾਂ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ ਇਨਹਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ) ਕਹੋ ਕਿ ਗੁਪਤ (ਬਾਤ ਦਾ ਗਿਆਨ ਤਾਂ) ਬਸ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂਤੇ ਤੁਸੀਂ (ਭੀ ਖੁਦਾ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੀ) ਉਡੀਕ ਕਰੋ ਮੈਂ (ਭੀ) ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਥ ਉਡੀਕਵਾਨ ਹਾਂ॥੨੦॥ ਰੁਕੂਹ ੨॥ {{gap}}ਅਰ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਸ਼ਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਦੇ ਪਿਛੋਂ ਅਸੀਂ (ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਕਸ਼ਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ) ਕਿਰਪਾ ਦਾ ਸਵਾਦ ਚਖਾ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਬਸ ਸਾਡੀਆਂ ਆਇਤਾਂ (ਦੀ ਮੁਖਾਲਫਤ) ਵਿਚ ਕਾਰਸਾਜੀਆਂ ਕਰ ਤੁਰਦੇ ਹਨ (ਹੇ ਪੈਯੰਬਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ) ਕਹੋ (ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕਾਰਸਾਜ਼ੀਆਂ ਨਾਲੋਂ) ਅੱਲਾ ਦੀ ਕਾਰਸਾਜ਼ੀ ਅਧਿਕ ਚਲਦੀ ਹੈ (ਓਹ ਕਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਸਾਡੇ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕਾਰਸਾਜ਼ੀਆਂ (ਸੰਪੂਰਨ) ਲਿਖਦੇ (ਜਾਂਦੇ) ਹਨ॥੨੧॥ ਵਹੀ (ਖੁਦਾ ਤਾਂ) ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਲ ਥਲ ਵਿਚ ਲਈ ੨ ਫਿਰਦਾ ਹੈ ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਕਈ ਵੇਰੀ ਤੁਸੀਂ ਤਰਨੀਆਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਰ ਓਹ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਵਾਯੂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਕੇ ਤੁਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਰ ਲੋਗ ਓਹਨਾਂ (ਦੀ ਚਾਲ) ਨਾਲ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਦੈਵਗਤੀ ਸੇਂ) ਤਰਨੀ (ਕਿਸ਼ਤੀ) ਨੂੰ ਵਾਯੂ ਦਾ ਇਕ ਬੁੱਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਰ ਤਰੰਗ (ਹਨ ਕਿ) ਓਸ ਪਰ ਚੁਤਰਫੀ (ਚੜ੍ਹੇ) ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਅਰ ਉਹ ਜਾਨਦੇ ਹਨ ਕਿ (ਕੁਥਾਂ) ਫਾਥੇ ਤਾਂ ਬਸ ਕੇਵਲ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਹੀ ਮੰਨਕੇ ਓਸ ਪਾਸੋਂ ਦੁਆ (ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ) ਮੰਗਣ ਲਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ "(ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੁਦਾਇਆ)" ਯਦੀ (ਆਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਸਾਥ) ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ (ਦੁਖੜੇ) ਤੋਂ ਰਖ ਲਵੇਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਜਰੂਰ ਹੀ (ਤੇਰਾ) ਧਨ੍ਯਵਾਦ ਕਰਾਂਗੇ॥੨੨॥ ਪੁਨਰ ਜਦੋਂ ਓਹ ਓਹਨਾਂ<noinclude></noinclude> q4hmckmj4q2emsauw4s7d5lrzgobi5v 250 62268 195236 183875 2025-06-01T11:53:26Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 195236 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|੨੧੨|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ੧੦}} {{rule}}</noinclude>ਕਰਦਾ ਹੈ॥੫॥ ਜੋ ਲੋਗ (ਖੁਦਾ ਦਾ) ਡਰ ਰਖਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਸਤੇ ਰਾਤੀ ਤਥਾ ਦਿਨ ਦੇ ਅਦਲ ਬਦਲ ਵਿਚ ਅਰ ਜੋ ਕੁਛ ਖੁਦਾ ਨੇ ਆਗਾਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮਧ੍ਯ ਵਿਚ ਉਤਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ (ਖੁਦਾ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ) ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ (ਮੌਜੂਦ) ਹਨ॥੬॥ ਜਿਨਹਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ (ਮਰਿਆਂ ਪਿਛੋਂ) ਸਾਡੇ ਸਾਥ ਮਿਲਣ ਦਾ ਡਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਰ ਸਾਂਸਾਰਿਕ ਜੀਵਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹਨ ਅਰ (ਆਕਬਤ ਤੇ ਭੈ ਥੀਂ ਨਡਰ ਹੋਕੇ) ਇਤਮੀਨਾਨ ਨਾਲ (ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੂਰਵਕ) ਜੀਵਣ ਗੁਜਾਰਦੇ ਹਨ ਅਰ ਜੋ ਲੋਗ ਸਾਡੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਅਲਮਸਤ ਹਨ॥੭॥ਇਹੋ ਲੋਗ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਦਾ ਬਦਲਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਦਾ (ਅੰਤਿਮ) ਅਸਥਾਨ ਨਰਕ ਹੈ॥੮॥ ਜੋ ਲੋਗ ਭਰੋਸਾ ਲੈ ਆਏ ਅਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ (ਭੀ) ਕੀਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਥ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਓਹਨਾ ਦੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ (ਮੁਕਤਿ ਮਾਰਗ) ਦਿਖਲਾ ਦੇਵੇਗਾ ਕਿ (ਮਰਿਆਂ ਪਿਛੋਂ) ਅਰਾਮ ਦਿਆਂ ਬਾਗਾਂ ਵਿਚ (ਰਹਿਣ ਬਹਿਣਗੇ) ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਨਹਿਰਾਂ ਪਈਆਂ ਵਗਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ॥੯।ਓਹਨਾਂ(ਬਾਗਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੀ ਬੋਲ ਉਠਨ ਗੇ "ਸੁਬਹਾਨਾਂ ਕਲਾਹਮਾ"(ਅਰਥਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆ ਰੱਬਾ ਤੇਰਾ ਪਵਿਤ੍ਰ ਰੂਪ ਹੈ) ਅਰ ਉਨ੍ਹਾਂ (ਬਾਗਾਂ) ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ (ਆਪਸ) ਵਿਚ ਦੀ ਦੁਆਇ ਖੈਰ (ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਂ) ਸਲਾਮ (ਅਲੈਕ) ਹੋਵੇਗੀ ਅਰ ਜਦੋਂ ਸ੍ਰਵਗ ਵਿਚ ਸ੍ਵਸਥ ਚਿਤ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠ ਜਾਣਗੇ (ਤਾਂ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਵਾਰਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਅਲਹਮਦੁ ਲਿਲਾਰਬੁਲ ਆਲਮੀਨਾ (ਅਰਥਾਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਹੀ ਜੋਗ ਹਨ ਜੋ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦਾ ਪਾਲਿਕ ਹੈ)॥੧੦॥ ਰੁਕੂਹ ੧॥ {{gap}}ਅਰ ਜਿਸ ਤਰਹਾਂ ਲੋਗ ਫਾਇਦਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਉਤਾਵਲ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ ਯਦੀ (ਉਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਖੁਦਾ ਭੀ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸਜਾ ਵਿਚ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ (ਕਦੇ ਦੀ) ਮੌਤ ਆ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਅਰ ਅਸੀਂ ਓਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ (ਮਰਿਆਂ ਪਿਛੋਂ)ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਆਉਣ ਦਾ (ਜਰਾ ਭੀ) ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਰਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਪਣੀ ਮਨਮੁਖਤਾਈ ਵਿਚ ਪਏ ਭੰਭਲ ਭੂਸੇ ਖਾਂਦੇ ਫਿਰਨ॥੧੧॥ ਅਰ ਜਦੋਂ ਆਦਮੀ ਨੂੰ (ਕਿਸੀ ਤਰਹਾਂ ਦੀ) ਪੀੜਾ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੈਠਾ, ਸੁਤਾ, ਖੜੋਤਾ (ਕਿਸੇ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਹੋਵੇ) ਸਾਨੂੰ ਪੁਕਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪੁਨਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਓਸ ਥੀਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਐਸਾ (ਅਲਮਸਤ ਹੋ ਕੇ) ਤੁਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨੋ ਓਸ ਪੀੜਾ ਦੀ (ਨਿਵ੍ਰਤਿ) ਵਾਸਤੇ<noinclude></noinclude> d6pxmulc3qcvfxrsg5a8ohja9gkhpwj 250 62269 195239 183878 2025-06-01T13:04:41Z Charan Gill 36 /* ਸੋਧਣਾ */ 195239 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh|ਪਾਰਾ ੧੧|ਸੂਰਤ ਯੂਨਸ ੧੦|੨੧੫}} {{rule}}</noinclude>ਨੂੰ (ਓਸ ਬਲਾ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ) ਛੁਡਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਥਲ ਪਰ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਨਾਹੱਕ ਦੀ ਅਮੋੜਤਾਈ ਕਰਨ ਲਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਲੋਗੋ! ਤੁਹਾਡੀ ਅਮੋੜਤਾਈ (ਦਾ ਭਾਰ) ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਹੀ ਜਿੰਦੜੀਆਂ ਪਰ (ਪਵੇਗਾ ਇਹ ਭੀ) ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ (ਦੋ ਦਿਨਾਂ) ਦੇ ਜੀਵਣ ਦੇ ਲਾਭ (ਹਨ ਸੋ ਚੰਗਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬੁਲੇ ਲੁਟੋ) ਅੰਤ ਨੂੰ ਤੁਸਾਂ ਸਾਡੀ ਤਰਫ ਹੀ ਲੌਟ ਕੇ ਆਉਣਾ ਹੈ ਸੋ (ਓਸ ਵੇਲੇ) ਜੋ ਕੁਛ ਭੀ ਤੁਸੀਂ (ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ) ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ (ਉਸਦਾ ਸ਼ੁਭਅਸ਼ੁਭ) ਦਸ ਦੇਵਾਂਗੇ॥ ੨੩॥ ਸਾਂਸਾਰਿਕ ਜੀਵਣ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਤਾਂ ਬਸ ਪਾਣੀ ਵਰਗਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਾਸ ਵਿਚੋਂ ਬਰਸਾਇਆ ਪੁਨਰ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਅੰਗੂਰੀਆਂ ਜਿਸਨੂੰ ਆਦਮੀ ਤਥਾ ਪਸ਼ੂ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਈਆਂ (ਏਸ ਤਰਹਾਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੀ ਲੀਤਾ ਅਰ ਓਹ ਫੁਲੀਆਂ ਅਰ ਫਲੀਆਂ) ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਨੇ (ਫਸਲ ਸਾਥ) ਆਪਣਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕਰ ਲੀਤਾ ਅਰ ਉਹ ਸੁਹਾਉਣੀ ਭਾਉਣੀ ਹੋਈ ਅਰ ਖੇੜ੍ਹੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸਮਝਿਆ ਕਿ (ਹੁਣ) ਉਹ ਉਸ ਪਰ ਅਧਿਕਾਰ ਪਾ ਗਏ (ਜਦੋਂ ਚਾਹਾਂ ਗੇ ਵਢ ਲਵਾਂਗੇ ਕਾਲਗਤੀ ਸੇਂ) ਰਾ ਸਮੇਂ ਕਿੰਵਾ ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਡਾ ਹੁਕਮ (ਕਸ਼ਟ) ਓਸ ਪਰ ਆ ਪਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਪੁਨਰ ਅਸਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਐਸਾ ਵਿਛਾਇਆ ਕਿ ਮਾਨੋਂ ਸਾਰੀ (ਖੇਤੀ ਵਿਚ) ਉਸ ਦਾ ਤੰਡ ਮੰਡ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਆਦਮੀ (ਬਾਤ ਦੀ) ਘਾਤ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਬੁਝਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ (ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਕੋਟੀਆਂ ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ॥ ੨੪॥ ਅਰ ਅੱਲਾ (ਲੋਗਾਂ ਨੂੰ) ਸਲਾਮਤੀ ਦੇ ਘਰ (ਅਰਥਾਤ ਸਵਰਗ) ਦੀ ਤਰਫ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸੁਧਾ ਮਾਰਗ ਦਿਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ॥੨੫॥ ਜਿਨਹਾਂ ਲੋਗਾਂ ਨੇ (ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ) ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਕੀਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਸਤੇ (ਅੰਤ ਨੂੰ ਭੀ) ਵੈਸੀ ਹੀ ਭਲਾਈ ਹੈ ਅਰ ਕੁਛ ਵਧ ਕੇ ਭੀ ਅਰ (ਦੋਖੀਆਂ ਦੀ ਤਰਹਾਂ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਖੜਿਆਂ ਪਰ ਨਾ ਹੀ ਕਾਲਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ ਅਰ ਨਾ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਇਹੋ ਹਨ ਸ੍ਵਰਗ ਬਾਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਦਾ ੨ ਸ੍ਵਰਗਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣਗੇ॥੨੬॥ ਅਰ ਜਿਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਖਿਧ ਕਰਮ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਬਦਲਾ ਵੈਸੀ ਹੀ (ਬੁਰਾਈ) ਅਰ ਏਸ ਥੀਂ (ਅਲਗ) ਉਨਹਾਂ (ਦੇ ਮੁਖੜਿਆਂ) ਪਰ ਜ਼ਿੱਲਤ ਛਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅੱਲਾ (ਦੀ ਮਾਰ) ਪਾਸੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੱਛਕ ਕੋਈ ਨਹੀਂ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਐਸੇ ਕਾਲੇ ਕੱਟ ਹੋਣਗੇ ਕਿ) ਮਾਨੋਂ ਅੰਧੇਰੀ ਰਾਤ (ਰੂਪੀ ਚਾਦਰ ਨੂੰ ਫਾੜ ਕੇ ਉਸ ਦੇ) ਟੋਟੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਆਂ ਮੁਖੜਿਆਂ ਪਰ ਪਾ ਦਿਤੇ ਹਨ ਇਹੋ ਹਨ ਨਾਰਕੀ ਕਿ ਉਹ ਸਦਾ ੨ ਨਰਕਾਂ<noinclude></noinclude> 5wpmwfk7wmncat7l7ovdh799agj3edf 250 62547 194887 174517 2025-05-29T23:34:30Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194887 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(22)|ਸਟੀਕ}}</noinclude>{{center|<poem>{{larger| '''ਸੇਮੁਕਤੁ ਸੇਮੁਕਤੁ ਭਏ ਜਿਨ ਹਰਿ ਧਿਆਇਆ ਜੀ''' '''ਤਿਨ ਤੂਟੀ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸੀ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਉਹ ਮੁਕਤ (ਰੂਪ ਹਨ, ਅਤੇ) ਓਹੀ ਮੁਕਤ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਧਿਆਇਆ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ) ਉਨਾਂ ਦੇ ਗਲੋਂ ਜਮਾਂ ਦੀ ਫਾਹੀ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਜਿਨ ਨਿਰਭਉ ਜਿਨ ਹਰਿ ਨਿਰਭਉ ਧਿਆਇਆ ਜੀ''' '''ਤਿਨ ਕਾ ਭਉ ਸਭੁ ਗਵਾਸੀ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਿਰਭਉ ਹਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਧਿਆਇਆ ਹੈ, ਨਿਰਭਉ (ਹਰੀ) ਉਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਡਰ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। {{center|<poem>{{larger|'''ਜਿਨ ਸੇਵਿਆ ਜਿਨ ਸੇਵਿਆ ਮੇਰਾ ਹਰਿ ਜੀ''' '''ਤੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰੂਪਿ ਸਮਾਸੀ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਨ੍ਹਾਂ(ਨੇ ਮਨ ਕਰਕੇ ਹਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਸੇਵਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ (ਨੇ ਬਾਣੀ ਕਰਕੇ) ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਜੀ ਨੂੰ [ਸੱਵਿਆ] ਜਪਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਹਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਾ ਜਾਣਗੇ। {{center|<poem>{{larger|'''ਸੋ ਧੰਨੁ ਸੇ ਧੰਨੁ ਜਿਨ ਹਰਿ ਧਿਆਇਆ ਜੀ''' '''ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਤਿਨ ਬਲਿ ਜਾਸੀ॥੩॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਉਹ ਧੰਨ ਹਨ, ਉਹ ਧੰਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਧਿਆਇਆ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਦਾਸ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ॥੩॥<noinclude></noinclude> 76iif1p9mun83yak5cm1wbc29ls5s92 250 62548 194886 174534 2025-05-29T23:34:08Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194886 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(23)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{center|<poem>{{larger|'''ਤੇਰੀ ਭਗਤਿ ਤੇਰੀ ਭਗਤਿ ਭੰਡਾਰ ਜੀ''' '''ਭਰੇ ਬਿਅੰਤ ਬੇਅੰਤਾ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਹੇ ਬੇਅੰਤ ਰੂਪ ਜੀ ! ਤੇਰੀ (ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਤੇਰੀ ਭਗਤੀ ਹੈ, (ਉਸ) ਭਗਤੀ ਦੇ ਭਰੇ ਹੋਏ ਭੰਡਾਰੇ ਭਗਤ ਜਨ ਬੇਅੰਤ ਹਨ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੇਰੇ ਭਗਤ ਤੇਰੇ ਭਗਤ ਸਲਾਹਨਿ ਤੁਧੁ ਜੀ''' '''ਹਰਿ ਅਨਿਕ ਅਨੇਕ ਅਨੰਤਾ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਹੇ ਅਨੰਤ ਹਰੀ ਜੀ ! (ਜੋ) ਤੇਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਭਗਤ(ਹਨ, ਉਹ) ਭਗਤ (ਜਨ) ਭੌਰੇ (ਦਰਸ਼ਨ ਵਾਸਤੇ) ਤੈਨੂੰ ਅਨੇਕ (ਤਰਾਂ ਨਾਲ) ਸਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। {{larger|'''ਤੇਰੀ ਅਨਿਕ ਤੇਰੀ ਅਨਿਕ ਕਰਹਿ ਹਰਿ ਪੂਜਾ ਜੀ'''}} {{center|{{larger|'''ਤਪੁ ਤਾਪਹਿ ਜਪਹਿ ਬੇਅੰਤਾ ॥'''}}}} {{gap}}ਹੇ ਹਰੀ ਜੀ ! ਤੇਰੀ ਅਨੇਕ (ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ) ਪੂਜਾ (ਹੈ, ਉਸਨੂੰ) ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਬੇਅੰਤ ਹੀ ਤਪ [ਤਾਪਹਿ] ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਪ ਨੂੰ ਜਪਦੇ ਹਨ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੇਰੇ ਅਨੇਕ ਤੇਰੇ ਅਨੇਕ ਪੜਹਿ''' '''ਬਹੁ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ ਜੀ''' '''ਕਰਿ ਕਿਰਿਆ ਖਟੁ ਕਰਮ ਕਰੰਤਾ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਤੇਰੇ (ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਸਿਕ ਵਾਲੇ) ਅਨੇਕਾਂ (ਹੀ) ਤੇਰੇ ਪਿਆਰੇ) ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਾਸਤਾਂ ਸਿੰਮ੍ਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ<noinclude></noinclude> 63i3f0gqg6h9tkggb54zo5gvy6q88dw 250 62549 194885 174535 2025-05-29T23:33:47Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194885 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(24)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਬਹੁਤੇ ਹੀ [ਕਰੰਤਾ] ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਕੇ ‘ਖਟ ਕਰਮਾਂ<ref>{{gap}}ਹਠ ਯੋਗ ਦੇ ਛੇ ਕਰਮ ਏਹ ਹਨ-ਧੋਤੀ, ਬਸਤੀ, ਨੇਤੀ, ਤ੍ਰਾਟਿਕ, ਨਿਉਲੀ ਤੇ ਕਪਾਲ ਭਾਂਤੀ।ਵੈਸ਼ਨਵ ਧਰਮ ਦੇ ਛੇ ਕਰਮ ਏਹ ਹਨ—ਇਸ਼ਨਾਨ, ਸੰਧਿਆ, ਜਪ, ਹੋਮ, ਅਥਿਤ ਪੂਜਾ ਤੇ ਦੇਵ ਪੂਜਾ ਬ੍ਰਹਮਨਾਂ ਦੇ ਛੇ ਕਰਮ ਏਹ ਹਨ-ਪੜ੍ਹਣਾ, ਪੜ੍ਹਾਣਾ, ਦਾਨ ਦੇਣ ਲੈਣਾ, ਯੱਗ ਕਰਨਾ ਤੇ ਕਰਾਣਾ।ਤੰਤ੍ਰ ਸ਼ਾਸਤ ਦੇ ਛੇ ਕਰਮ ਏਹ ਹਨ- ਵਸੀਕਾਰ, ਸਾਂਤ ਸਤੰਭਨ, ਬਿਦੇਖਨ, ਉਚਾਟਨ ਤੇ ਮਾਰਨ।</ref> ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। {{center|<poem>{{larger|'''ਸੇ ਭਗਤ ਸੇ ਭਗਤ ਭਲੇ ਜਨ ਨਾਨਕ ਜੀ''' '''ਜੋ ਭਾਵਹਿ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਭਗਵੰਤਾ ॥੪॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਗਤ ਜਨਾਂ (ਵਿਚੋਂ) ਉਹ ਭਗਤ ਭਲੇ ਹਨ, ਸਤਿਗੁਰੁ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਜੋ ਮੇਰੇ ਹਰੀ ਭਗਵੰਤ ਨੇ ਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ॥੪॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਤੂੰ ਆਦਿ ਪੁਰਖੁ ਅਪਰੰਪਰੁ ਕਰਤਾ ਜੀ''' '''ਤੁਧੁ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਈ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਹੇ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਜੀ ! ਤੂੰ (ਸਭਨਾਂ ਦਾ) ਆਦਿ ਮੁੱਢ ਅਤੇ [ਅਪਰੰਪੁਰ] ਉਰੇ ਤੋਂ ਉਰੇ ਤੇ ਪਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ (ਵਿਆਪਕ ਹੈਂ), ਤੇਰੇ ਜਡਾ ਵੱਡਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੂੰ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਏਕੋ ਸਦਾ ਸਦਾ ਤੂੰ ਏਕੋ''' '''ਤੂੰ ਨਿਹਚਲੁ ਕਰਤਾ ਸੋਈ ॥'''}} </poem>}} ਹੇ ਕਰਤਾ (ਪੁਰਖੁ) ਜੀ! ਤੂੰ (ਜੋ) ਜੁਗਾਂ ਜੁਗਾਂ ਵਿਚ<noinclude>{{rule}}</noinclude> fwyucnndsszospvgxg6jdpezltxqo46 250 62550 194884 174536 2025-05-29T23:33:26Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194884 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(25)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਇਕੋ(ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਅਤੇ) ਤੂੰ (ਜੋ) ਸਦਾ ਸਦਾ ਇਕੋ (ਰਹੇਂਗਾ) ਓਹੀ ਤੂੰ (ਹੁਣ ਭੀ) ਅਚੱਲ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ਵਰਤੈ ਜੀ''' '''ਆਪੇ ਕਰਹਿ ਸੁ ਹੋਈ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਜੀ. ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਆਪ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਓਹੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਤੂੰ ਕਰੇਂਗਾ, ਓਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਸਿਸਟਿ ਸਭ ਉਪਾਈ ਜੀ''' '''ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਸਿਰਜਿ ਸਭ ਗੋਈ।'''}}</poem>}} {{gap}}ਜੀ ! ਤੁਸਾਂ ਆਪੇ ਹੀ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਸਾਂ ਆਪੇ ਹੀ ਸਾਰੀ [ਸਿਰਜਿ] ਸ੍ਰਿਸਟੀ [ਗੋਈ] ਨਾਸ ਕਰਨੀ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਕਰਤੇ ਕੇ ਜੀ''' '''ਜੋ ਸਭਸੈ ਕਾ ਜਾਣੋਈ ॥੫॥੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਦਾਸ (ਤਾਂ ਉਸ) ਕਰਤੇ ਜੀ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦੁੱਖ) ਦਾ ਜਾਣੂ ਤੂੰ ਹੈ॥੫॥੧॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੪''' '''ਤੂੰ ਕਰਤਾ ਸਚਿਆਰੁ ਮੈਡਾ ਸਾਂਈ'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> tsquz3kxm4u0nhfnd45va6m63gjc92v 250 62551 194883 174553 2025-05-29T23:33:06Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194883 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(26)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{center|{{larger|'''ਜੋ ਤਉ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ਬੀਸੀ'''}}</br> '''ਜੋ ਤੂੰ ਦੇਹਿ ਸੋਈ ਹਉ ਪਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ'''}} {{gap}}ਹੇ ਸੱਚੇ ਕਰਤਾ ! ਤੂੰ [ਮੈਡਾ ਮੇਰਾ [ਸਾਂਈ] ਮਾਲਕ ਹੈਂ।ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਭਾਵੇਗਾ, ਓਹੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਤੂੰ ਦੇਵੇਂਗਾ, ਓਹ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। {{center|{{larger| '''ਸਭ ਤੇਰੀ ਤੂੰ ਸਭਨੀ ਧਿਆਇਆ'''}}</br> '''ਜਿਸਨੋ ਕ੍ਰਿਪਾਕਰਹਿ ਤਿਨਿ ਨਾਮਰਤਨੁਪਾਇਆ॥'''}} {{gap}}ਸਾਰੀ (ਰਚਨਾ) ਤੇਰੀ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਹੀ ਸਭਨਾ ਨੇ ਅਰਾਧਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ (ਤੂੰ ਆਪਨੀ) ਕਿਰਪਾ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਉਸਨੇ (ਗੁਰਾਂ ਪਾਸੋਂ ਨਾਮ ਰਤਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਗੁਰਮੁਖਿ ਲਾਧਾ ਮਨਮੁਖਿ ਗਵਾਇਆ॥''' '''ਤੁਧੁ ਆਪਿ ਵਿਛੋੜਿਆ ਆਪਿ ਮਿਲਾਇਆ॥੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਨੇ (ਨਾਮ ਜਪਕੇ ਨਫਾ) ਖੱਟ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਨਮੁਖਾਂ ਨੇ (ਸਾਸਾਂ ਰੂਪ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ) ਗਵਾ ਲਿਆ ਹੈ। (ਇਸ ਲਈ) ਤੁਸਾਂ (ਮਨਮੁਖਾਂ ਨੂੰ) ਆਪ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ (ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਨੂੰ) ਅਪਨੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ॥੧॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਤੂੰ ਦਰੀਆਉ ਸਭ ਤੁਝ ਹੀ ਮਾਹਿ ॥''' '''ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਕੋਈ ਨਾਹਿ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਤੂੰ ਦਰਿਆਉ (ਵਾਂਗੂੰ ਹੈਂ, ਅਤੇ) ਸਭ ਕੁਝ ਤੇਰੇ ਵਿਚ<noinclude></noinclude> 6u1htj9ww8ijrve4613fyb89wzwqout 250 62552 194882 174554 2025-05-29T23:32:44Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194882 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(26)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਹੈ। ਤੈਥੋਂ ਬਿਨਾਂ(ਹੋਰ)ਕੋਈ ਦੂਜਾ(ਕੁਝ)ਨਹੀਂ(ਕਰ ਸਕਦਾ) {{center|<poem>{{larger|'''ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਤੇਰਾ ਖੇਲੁ ॥''' '''ਵਿਜੋਗਿ ਮਿਲਿ ਵਿਛੁੜਿਆ ਸੰਜੋਗੀ ਮੇਲੁ ॥ ੨ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਏਹ) ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂ ਤੇਰੀ ਖੇਡ ਹਨ।(ਜੋ)ਵਿਜੋਗੀ ਕਰਮਾਂ ਨਾਲ) ਮਿਲਿਆ (ਹੈ, ਉਹ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ) ਵਿਛੁੜਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ) ਸੰਜੋਗੀ (ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਲ (ਹੋਯਾ ਹੈ) ॥੨॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਜਿਸਨੋ ਤੂੰ ਜਾਣਾਇਹਿ ਸੋਈ ਜਨੁ ਜਾਣੈ॥''' '''ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਦ ਹੀ ਆਖਿ ਵਖਾਣੈ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਸਨੂੰ ਤੂੰ (ਇਹ ਭੇਦ) ਜਣਾਉਂਦਾ ਹੈਂ, ਓਹੀ ਪੁਰਸ਼ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। (ਹੇ) ਹਰੀ! (ਫਿਰ ਉਹ) ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ (ਤੇਰੇ) ਗੁਣ ਕਹਿਕੇ (ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ) ਸੁਣਾਂਦਾ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਜਿਨ ਹਰਿ ਸੇਵਿਆ ਤਿਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥''' '''ਸਹਜੇ ਹੀ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇਆ ॥੩॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਸਨੇ ਹਰੀ ਨੂੰ ਜਪਿਆ ਹੈ, ਉਸਨੇ (ਆਤਮ) ਸੁਖ ਪਾਇਆ ਹੈ।(ਅਰਥਾਤ ਉਹ) ਸੁਤੇ ਹੀ [ਨਾਮਿ] ਨਾਮ ਜਪਕੇ ਹਰੀ ਵਿਚ ਸਮਾ ਗਿਆ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੂੰ ਆਪੇ ਕਰਤਾ ਤੇਰਾ ਕੀਆ ਸਭੁ ਹੋਇ॥''' '''ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਤੂੰ ਆਪੇ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਤੇਰਾ ਕੀਤਾ (ਹੀ) ਸਭ (ਕੁਝ)<noinclude></noinclude> ijvtct8wo3sjluhbil415lbcotngq6p 250 62553 194881 174555 2025-05-29T23:32:22Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194881 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(26)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੈਥੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਤੂੰ ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖਹਿ ਜਾਣਹਿ ਸੋਇ॥''' '''ਜਨ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਗਟੁ ਹੋਇ ॥੪॥੨॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਤੂੰ (ਆਪੇ ਹੀ) [ਕਰਿ] ਬਨਾਂਦਾ ਹੈਂ, (ਫਿਰ)ਬਨਾਈ (ਹੋਈ ਨੂੰ) ਵੇਖਦਾ ਹੈਂ, (ਅਤੇ) ਉਨ੍ਹਾਂ (ਦੇ ਹਾਲ ਨੂੰ) ਜਾਣਦ ਹੈਂ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ ਦਾਸ ਨੂੰ [ ਗੁਰਮੁਖਿ ਗੁਰ ਦਾਰੇ (ਤੇਰਾ ਇਹ ਭੇਦ) ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ॥੪॥੨॥ {{center|<poem>{{larger|'''ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥''' '''ਤਿਤੁ ਸਰਵਰੜੈ ਭਈ ਲੇ ਨਿਵਾਸਾ''' '''ਪਾਣੀ ਪਾਵਕੁ ਤਿਨਹਿ ਕੀਆ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਉਸ (ਸੰਸਾਰ) ਸਰੋਵਰ ਵਿਚ (ਮੇਰਾ) ਵਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, (ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਦਾਰਥਾਂ ਰੂਪ) ਪਾਣੀ (ਤੇ ਨਾ ਰੂਪ [ਪਾਵਕ] ਅੱਗ (ਭੀ) ਉਸ (ਨਿਰੰਕਾਰ) ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਪੰਕ ਜੁ ਮੋਹ ਪਗੁ ਨਹੀ ਚਾਲੈ''' '''ਹਮ ਦੇਖਾ ਤਹ ਡੂਬੀਅਲੇ ॥੧॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਉਸ ਸਰੋਵਰ ਦੇ) ਪੰਕ] ਚਿਕੜ ‘ਮੋਹ? (ਵਿਚ ਮੇਰਾ) ਪੈਰ [ਮਨ] [ਜੁ] ਜੁੜ [ਫਸ] ਗਿਆ ਹੈ, ਤੁਰਦਾ ਨਹੀਂ, ਮੈਂ (ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ) ਉਸ ਵਿਚ ਡੁੱਬਦਾ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ॥ ੧॥(ਕਿਉਂਕਿ:- '''ਮਨ ਏਕੁ ਨ ਚੇਤਸ ਮੂੜ ਮਨਾ॥''' '''<noinclude></noinclude> fsk8ll65v7f4739xre7j48cirz1b5et 250 62554 194880 174565 2025-05-29T23:31:50Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194880 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(27)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{larger|'''ਹਰਿ ਬਿਸਰਤ ਤੇਰੇ ਗੁਣ ਗਲਿਆ ॥੧॥ਰਹਾਉ॥'''}} {{gap}}ਹੇ [ਮਨ]ਮੇਰੇ ਮੂੜ ਮਨਾ ! (ਤੂੰ) ਇਕ (ਨਿਰੰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਿਉਂ)ਨਹੀਂ [ਚੇਤਸਿ] ਜਪਦਾ ? ਹਰੀ ਦੇ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਤੇਰੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਗਲ ਗਏ ਹਨ।(ਤਾਂਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰ):- {{center|<poem>{{larger|'''ਨਾ ਹਉ ਜਤੀ ਸਤੀ ਨਹੀ ਪੜਿਆ''' '''ਮੂਰਖ ਮੁਗਧਾ ਜਨਮੁ ਭਇਆ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਨਾਂ ਮੈਂ ਜੜੀ (ਹਾਂ,ਨਾਂ ਮੈਂ) ਸਤੀ (ਹਾਂ,ਅਤੇ ਮੈਂ ਕੁਝ) ਪੜਿਆ ਭੀ ਨਹੀਂ (ਹਾਂ, ਮੈਂ) ਮੂਰਖ (ਦਾ) ਮੂਰਖਾਂ (ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਹੀ) ਜਨਮ (ਬਤੀਤ) ਹੋਇਆ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਤਿਨਕੀ ਸਰਣਾ''' '''ਜਿਨ ਤੂੰ ਨਾਹੀ ਵੀਸਰਿਆ ॥੨॥੩॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਪ੍ਰਣਵਤਿ] ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, (ਹੇ ਹਰੀ ! ਪਰ ਮੈਂ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਣੀ (ਪਿਆ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ), ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਕਦੇ ਭੁੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈਂ॥੨॥੩॥ {{center|{{larger| '''ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥'''}}}} {{center|<poem>{{larger|'''ਭਈ ਪਰਾਪਤਿ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹੁਰੀਆ॥''' '''ਗੋਬਿੰਦ ਮਿਲਣ ਕੀ ਇਹ ਤੇਰੀ ਬਰੀਆ ॥'''}}</poem>}} {{gap}}(ਹੇ ਬੰਦੇ ! ਇਹ ਜੋ ਤੈਨੂੰ) ਮਨੁਖ [ਦੇਹੁਰੀਆ] ਦੇਹੀ ਪਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਮਿਲਣ ਦੀ ਤੇਰੀ ਏਹੋ ਵਾਰੀਹੈ। {{center|{{larger|'''ਅਵਰਿ ਕਾਜ ਤੇਰੈ ਕਿਤੈ ਨ ਕਾਮ ॥'''}}}}<noinclude></noinclude> 2n8c8wms46jpsfonn0v6vmwejv103z8 250 62555 194879 174571 2025-05-29T23:31:23Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194879 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(30)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{center|{{larger|'''ਮਿਲਿ ਸਾਧ ਸੰਗਤਿ ਭਜੁ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ॥੧॥'''}}}} {{gap}}ਹੋਰ (ਜਿੰਨੇ ਭੀ) ਕੰਮ ਹਨ, ਇਹ) ਤੇਰੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹਨ, (ਤੂੰ) ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਮਿਲਕੇ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ਜਪੁ (ਏਹ ਤੇਰੇ ਕੰਮ ਆਵੇਗਾ) ॥੧॥ {{center|<poem> {{larger|'''ਸਰੰਜਾਮਿ ਲਾਗੁ ਭਵਜਲ ਤਰਨ ਹੈ ॥''' '''ਜਨਮੁ ਬਿਬਾ ਜਾਤਰੰਗਿ ਮਾਇਆ ਕੈ॥੧॥ਰਹਾਉ॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤਰਨ ਦੇ [ਸਰ+ਅੰਜਾਮ] ਤੋਂ ਬੰਦੋਬਸਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਮਾਇਆਦੇ ਪ੍ਰੇਮਵਿਚ(ਲਗਿਆਂ ਤਾਂ) ਜਨਮ ਬਿਰਥਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। {{center|<poem>{{larger|'''ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਧਰਮੁ ਨ ਕਮਾਇਆ॥''' '''ਸੇਵਾ ਸਾਧ ਨ ਜਾਨਿਆ ਹਰਿ ਰਾਇਆ।'''}}</poem>}} {{gap}}(ਇਸ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰ, ਮੈਂ) ਜਪ, ਤਪ, ਸੰਜਮ 'ਤੇ ਧਰਮ (ਦਾ ਕੰਮ ਭੀ) ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।(ਹੇ) ਹਰੀ ਰਾਜੇ (ਤੇਰੇ) ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ (ਕਰਨ ਦਾ ਵੱਲ ਭੀ)ਨਹੀਂ ਜਾਣਿਆ। {{center|<poem>{{larger|'''ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਮ ਨੀਚ ਕਰੰਮਾ ॥''' ''' ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਕੀ ਰਾਖਹੁ ਸਰਮਾ ॥੨॥੪॥'''}}</poem>}} {{gap}}ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਹੇ ਬੰਦੇ ! ਇਉਂ) ਕਹੁ, (ਮੈਂ) ਨੀਚ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਰਣੀ ਆ ਪਿਆ ਹਾਂ, ਤੁਸੀ) ਸ਼ਰਣੀ ਪਏ ਦੀਸਰਮਾ ਲਾਜ ਰਖੋ ॥੨॥ ॥੪॥<noinclude></noinclude> 57fggupwjopw03p9hoyc2ag99rhisok 250 62556 194878 174574 2025-05-29T23:30:52Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194878 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(31)|ਸਟੀਕ}}</noinclude>{{Block center|<poem> {{x-larger|੧ਓ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹ ॥ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ੧੦ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਪੁਨਿ ਰਾਛਸ ਕਾ ਕਾਂਟਾ ਸੀਸਾ॥ ਸੀ ਅਸਕੇਤੁ ਜਗਤੁ ਕੇ ਈਸਾ॥ ਪੁਹਪਨ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਗਗਨ ਤੇ ਭਈ॥ ਸਭਹਿਨ ਆਨ ਬਧਾਈ ਦਈ॥੧॥ ਧੰਨ੍ਯ ਧੰਨ੍ਯ ਲੋਗਨ ਕੇ ਰਾਜਾ॥ ਦੁਸਟਨ ਦਾਹ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜਾ ॥ ਅਖਲ ਭਵਨ ਕੇ ਸਿਰਜਨ ਹਾਰੇ ॥ ਦਾਸ ਜਾਨਿ ਮੁਹਿ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ॥੨॥}}</poem>}} {{gap}}ਸ੍ਰੀ ਅਸਕੇਤ ਜਗਤ ਦੇ ਈਸਰ ਨੇ ਫੇਰ ਰਾਕਸ ਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਤਦ ਅਕਾਸ ਤੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਬਰਖਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਆਕੇ ਵਧਾਈ ਦਿਤੀ ॥੧॥ {{gap}}ਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ! (ਤੁਸੀ) ਧੰਨ ਹੋ, ਧੰਨ ਹੋ (ਤੁਸੀਂ) ਦੁਸਟਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਵਾਲੇ ਤੇ ਗਰੀਬਾਂਨੂੰ ਵਡਿਆਉਨ ਵਾਲੇ ਹੋ। ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਨਾਨ ਵਾਲੇ ਹੋ, ਮੈਨੂੰ (ਆਪਨਾ) ਦਾਸ ਜਾਨਕੇ, ਬਚਾ ਲਵੋ ॥੨॥<noinclude></noinclude> blodvv7tl6xey1up1f8rgvgcw9x2jci 250 62557 194888 174580 2025-05-29T23:35:41Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194888 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(32)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{Block center|<poem>{{x-larger|॥ ਕਬਯੋ ਬਾਚ ਬੇਨਤੀ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਹਮਰੀ ਕਰੋ ਹਾਥ ਦੈ ਰੱਛਾ ॥ ਪੂਰਨ ਹੋਇ ਚਿੱਤ ਕੀ ਇੱਛਾ ॥ ਤਵ ਚਰਨਨ ਮਨ ਰਹੈ ਹਮਾਰਾ ॥ ਅਪਨਾ ਜਾਨਿ ਕਰੋ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਾ ॥੧॥ ਹਮਰੇ ਦੁਸਟ ਸਭੈ ਤੁਮ ਘਾਵਹੁ ॥ ਆਪ ਹਾਥ ਦੈ ਮੋਹਿ ਬਚਾਵਹੁ॥ ਸੁਖੀ ਬਸੈ ਮੋਰੋ ਪਰਿਵਾਰਾ ॥ ਸੇਵਕ ਸਿਖ ਸਭੈ ਕਰਤਾਰਾ ॥੨॥}}</poem>}} {{gap}}(ਪਨਾ) ਹੱਥ ਦੇਕੇ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ) ਚਿੱਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤੇਰੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਮਨ ਲਗਾ ਰਹੇ, (ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ) ਆਪਨਾ (ਦਾਸ) ਜਾਨਕੇ (ਮੇਰੀ) ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ਕਰੋ॥੧॥ {{gap}}ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਨਾ ਹੱਥ ਦੇ ਕੇ ਮੈਨੂੰ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਸਟਾਂ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਲਵੋ। ਹੇ ਕਰਤਾਰ ਸਾਰੇ ਸਿਖਾਂ ਸੇਵਕਾਂ (ਰੂਪ ਜੋ) ਮੇਰਾ ਪਰਵਾਰ (ਹੈ, ਉਹ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ) ਸੁਖੀ ਵੱਸਦਾ ਰਹੇ ॥੨॥ {{center|{{x-larger|ਮੋ ਰੱਛਾ ਨਿਜ ਕਰ ਦੈ ਕਰੀਐ॥</br> ਸਭ ਬੈਰਿਨ ਕੋ ਆਜ ਸੰਘਰੀਐ ॥}}}}<noinclude></noinclude> plnf7sue55nrp92rbjup7eiad210qdx 250 62558 194889 175953 2025-05-29T23:36:02Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194889 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" /> {{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(33)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{Block center|<poem>{{x-larger|ਪੂਰਨ ਹੋਇ ਹਮਾਰੀ ਆਸਾ॥ ਤੋਰ ਭਜਨ ਕੀ ਰਹੈ ਪਿਆਸਾ॥੩॥ ਤੁਮਹਿਛਾਡਕੋ ਅਵਰ ਨ ਧਿਆਊਂ॥ ਜੋ ਬਰ ਚਹੋਂ ਸੁ ਤੁਮਤੇ ਪਾਊਂ॥ ਸੇਵਕ ਸਿਖ ਹਮਾਰੇ ਤਾਰੀਅਹਿ॥ ਚੁਨਿ ਚੁਨਿ ਸਤ੍ਰ ਹਮਾਰੇ ਮਾਰੀਅਹਿ॥੪॥}}</poem>}} {{gap}}ਆਪਨਾ ਹੱਥ ਦੇਕੇ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, (ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵੈਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਸਾਰੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਰ ਦੇਵੋ,ਮੇਰੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇ, (ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ) ਤੇਰੇ ਭਜਨ ਦੀ ਪਿਆਸ ਲੱਗੀ ਰਹੇ॥੩॥ {{gap}}ਤੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭੀ ਨਾਂ ਧਿਆਵਾਂ,ਜੇਹੜਾ ਭੀ ਵਰ ਚਾਹਵਾਂ ਉਹ ਤੇਰੇ ਪਾਸੋਂ ਪਾ ਲਵਾਂ। ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ)ਸਿੱਖਾਂ-ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰ ਲਵੋ, ਮੇਰੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣ ਚੁਣਕੇ ਮਾਰ ਦੇਵੋ॥੪॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਆਪੁ ਹਾਥ ਦੈ ਮੁਝੈ ਉਬਰੀਐ॥ ਮਰਣ ਕਾਲ ਕਾ ਤ੍ਰਾਸ ਨਿਵਰੀਐ॥ ਹੂਜੋ ਸਦਾ ਹਮਾਰੇ ਪੱਛਾ॥ ਸ੍ਰੀ ਅਸਿਧੁਜ ਜੂ ਕਰੀਅਹੁ ਰੱਛਾ॥੫॥ ਰਾਖ ਲੇਹੁ ਮੁਹਿ ਰਾਖਨ ਹਾਰੇ॥}}</poem>}}<noinclude></noinclude> 6szhcs1jvnw666g7xwrm1zr975zbl6q 250 62559 194890 175954 2025-05-29T23:36:32Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194890 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(34)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{Block center|<poem>{{x-larger|ਸਾਹਿਬ ਸੰਤ ਸਹਾਇ ਪਿਆਰੇ॥ ਦੀਨ ਬੰਧੁ ਦੁਸਟਨ ਕੇ ਹੰਤਾ॥ ਤੁਮ ਹੋ ਪੁਰੀ ਚਤੁਰ ਦਸ ਕੰਤਾ॥੬॥}}</poem>}} {{gap}}ਅਪਨਾ ਹੱਥ ਦੇਕੇ ਮੈਨੂੰ ਬਚਾ ਲਵੋ,(ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ) ਮਰਣ ਸਮੇਂ ਦਾ ਡਰ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿਓ। ਸਦਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਪੱਖ ਵਿਚ (ਭਾਵ ਮੇਰੇ ਸਹਾਈ ਹੋਵੋ ਹੋ ਸ੍ਰੀ ਅਸਿਧੁਜ ਜੀ! ਮੇਰੀ ਰਖਿਆ ਕਰੋ॥੫॥ {{gap}}ਹੇ ਰਖਨ ਵਾਲੇ! ਮੈਨੂੰ ਰੱਖ ਲੈ, ਹੇ ਪਿਆਰੇ ਸਾਹਿਬ (ਤੂੰ) ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਸਹਾਈ ਹੈਂ। ਦੀਨਾਂ ਦਾ ਬੰਧੂ ਤੇ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾਂ ਹੈਂ, ਤੁਸੀਂ ਚੌਦਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸ੍ਵਾਮੀ ਹੋ॥੬॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਕਾਲ ਪਾਇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਪੁ ਧਰਾ॥ ਕਾਲ ਪਾਇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਅਵਤਰਾ॥ ਕਾਲ ਪਾਇ ਕਰਿ ਬਿਸਨ ਸਕਲ ਕਾਲ ਕਾ ਕੀਆ ਤਮਾਸਾ॥੭॥}} {{x-larger|ਜਵਨ ਕਾਲ ਜੋਗੀ ਸਿਵ ਕੀਓ॥ ਬੇਦ ਰਾਜ ਬ੍ਰਹਮਾ ਜੂ ਥੀਓ॥ ਜਵਨ ਕਾਲ ਸਭ ਲੋਕ ਸਵਾਰਾ॥ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ ਤਾਹਿ ਹਮਾਰਾ॥੮॥}}</poem>}}<noinclude></noinclude> 3gma1mvv9pbkvt3l44yk65klsg5qec6 250 62560 194891 175955 2025-05-29T23:37:36Z Taranpreet Goswami 2106 194891 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(35)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਕਾਲ=ਅੰਤ ਕਰਤ ਸਭ ਜਗ ਕੇ ਕਾਲਾ ॥</br> {{gap}}ਨਾਮ ਕਾਲ ਤਾਂਤੇ ਜਗ ਡਾਲਾ ॥ (ਚਵੀ ਅਵਤਾਰ) {{gap}}ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਆਗਯਾ) ਪਾਕੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਸਰੀਰ ਧਾਰਿਆ ਸੀ, ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ) ਪਾਕੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ) ਪਾਕੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ (ਅਪਨਾ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, (ਇਹ) ਸਾਰਾ (ਜਗਤ) ਕਾਲ ਜੀ ਦਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਬਨਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ॥੭॥ {{gap}}ਜਿਸ ਕਾਲ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਨੂੰ ਜੋਗੀ ਕੀਤਾ ਸੀ,ਜਿਸ ਕਾਲ ਪਾਸੋਂ) ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਰਾਜ਼ [ਭੇਦ ਬ੍ਰਹਮਾ ਜੀ ਨੂੰ (ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਜਿਸ ਕਾਲ ਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਰਿਆ ਹੈ,ਉਸ ਕਾਲ ਜੀ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ॥੮॥ {{center|<poem>{{x-larger|ਜਵਨ ਕਾਲ ਸਭ ਜਗਤ ਬਨਾਯੋ॥ ਦੇਵ ਦੈਤ ਜੱਛਨ ਉਪਜਾਯੋ॥ ਆਦਿ ਅੰਤ ਏਕੈ ਅਵਤਾਰਾ॥ ਸੋਈ ਗੁਰੂ ਸਮਝਿਅਹੁ ਹਮਾਰਾ॥੯॥ ਨਮਸਕਾਰ ਤਿਸਹੀ ਕੋ ਹਮਾਰੀ॥ ਸਕਲ ਪ੍ਯਾ ਜਿਨ ਆਪ ਸਵਾਰੀ॥ ਸਿਵਕਨ ਕੋ ਸਿਵਗਨ ਸੁਖ ਦੀਓ ॥ ਸੱਤ੍ਰਨ ਕੋ ਪਲ ਮੋ ਬਧੁ ਕੀਓ॥੧੦॥}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਸ ਕਾਲ ਨੇ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਬਨਾਯਾ ਹੈ, ਦੇਵਤੇ,<noinclude></noinclude> ad9cce2lmyfhx3lfj3ix8ukmsyi3xvw 194892 194891 2025-05-29T23:37:56Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194892 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(35)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਕਾਲ=ਅੰਤ ਕਰਤ ਸਭ ਜਗ ਕੇ ਕਾਲਾ ॥</br> {{gap}}ਨਾਮ ਕਾਲ ਤਾਂਤੇ ਜਗ ਡਾਲਾ ॥ (ਚਵੀ ਅਵਤਾਰ) {{gap}}ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਆਗਯਾ) ਪਾਕੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਸਰੀਰ ਧਾਰਿਆ ਸੀ, ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ) ਪਾਕੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਕਾਲ (ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ) ਪਾਕੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ (ਅਪਨਾ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, (ਇਹ) ਸਾਰਾ (ਜਗਤ) ਕਾਲ ਜੀ ਦਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਬਨਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ॥੭॥ {{gap}}ਜਿਸ ਕਾਲ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਨੂੰ ਜੋਗੀ ਕੀਤਾ ਸੀ,ਜਿਸ ਕਾਲ ਪਾਸੋਂ) ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਰਾਜ਼ [ਭੇਦ ਬ੍ਰਹਮਾ ਜੀ ਨੂੰ (ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਜਿਸ ਕਾਲ ਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਰਿਆ ਹੈ,ਉਸ ਕਾਲ ਜੀ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ॥੮॥ {{center|<poem>{{x-larger|ਜਵਨ ਕਾਲ ਸਭ ਜਗਤ ਬਨਾਯੋ॥ ਦੇਵ ਦੈਤ ਜੱਛਨ ਉਪਜਾਯੋ॥ ਆਦਿ ਅੰਤ ਏਕੈ ਅਵਤਾਰਾ॥ ਸੋਈ ਗੁਰੂ ਸਮਝਿਅਹੁ ਹਮਾਰਾ॥੯॥ ਨਮਸਕਾਰ ਤਿਸਹੀ ਕੋ ਹਮਾਰੀ॥ ਸਕਲ ਪ੍ਯਾ ਜਿਨ ਆਪ ਸਵਾਰੀ॥ ਸਿਵਕਨ ਕੋ ਸਿਵਗਨ ਸੁਖ ਦੀਓ ॥ ਸੱਤ੍ਰਨ ਕੋ ਪਲ ਮੋ ਬਧੁ ਕੀਓ॥੧੦॥}}</poem>}} {{gap}}ਜਿਸ ਕਾਲ ਨੇ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਬਨਾਯਾ ਹੈ, ਦੇਵਤੇ,<noinclude></noinclude> exgwf848fjvl2qgqw8mnfq1pmue9zld 250 62561 194893 175957 2025-05-29T23:38:41Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194893 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(36)|ਸਟੀਕ}}</noinclude>ਦੈਤਾਂ ਤੇ ਜੱਛਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।(ਜੋ) ਆਦ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਅੰਤ (ਤੱਕ) ਇਕੋ ਹੀ “ਅਵਤਾਰ' (ਹੋਇਆ) ਹੈ ਉਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਮੇਰ ਗੁਰੂ ਸਮਝ ਲਵੋ॥ ੯॥ {{gap}}ਉਸਨੂੰ ਮੇਰੀ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਸਾਰੀ ਖਲਕਤ ਆਪਨੇ ਤੋਂ ਹੀ ਸਵਾਰੀ ਬਨਾਈ] ਹੈ। (ਜਿਸਨੋ ਅਪਨੇ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਸੌ-ਗੁਨਾਂ ਸੁਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ,(ਅਤੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ)ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ(ਇਕ) ਪਲ ਵਿਚ ਹੀ ਨਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ॥੧੦॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਘਟ ਘਟ ਕੇ ਅੰਤਰ ਕੀ ਜਾਨਤ॥ ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਕੀ ਪੀਰ ਪਛਾਨਤ॥ ਚੀਟੀ ਤੇ ਕੁੰਚਰ ਅਸਥੂਲਾ॥ ਸਭ ਪਰ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਕਰ ਫੂਲਾ॥੧੧॥ ਸੰਤਨ ਦੁਖ ਪਾਏ ਤੇ ਦੁਖੀ॥ ਸੁਖ ਪਾਏ ਸਾਧਨ ਕੇ ਸੁਖੀ॥ ਏਕ ਏਕ ਕੀ ਪੀਰ ਪਛਾਨੈ॥ ਘਟ ਘਟ ਕੇ ਪਟ ਪਟ ਕੀ ਜਾਨੈ॥੧੨॥}}</poem>}} {{Block center|<poem>ਘਟ=ਸਮੂਹ, ਸਾਰੇ। ਘਟ=ਹਿਰਦਾ, ਦਿਲ। ਕੁੰਚਰ=ਹਾਥੀ।ਪਟ ਪਟ=ਪੜਦੇ ਤੋਂ ਪੜਦਾ, {{center|ਲੁਕਵੀਂ ਤੋਂ ਲੁਕਵੀ।}}</poem>}} {{gap}}(ਜੋ)ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ (ਗਲ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, (ਜੋ) ਭਲੇ ਤੇ ਬੁਰੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਪਛਾਨਦ<noinclude></noinclude> rwtbx6fzsrjgmitu5le8inlm2n5e0w0 250 62562 194894 175959 2025-05-29T23:39:08Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194894 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(37)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਤਹ (ਨਿੱਕੀ) ਕੀੜੀ ਤੋਂ (ਲੋਕੇ) ਵਡੇ ਤੋਂ ਵਡੇ ਹਾਥੀ (ਤਕ) ਉਸਭਨਾਂ ਉਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕਰਕੇ (ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ) ਪ੍ਰਫੁਲਤ ਕਰਦਾ ਹੈ॥੧੧॥ {{gap}}ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਦੁਖ ਪਾਣ ਨਾਲ (ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ) ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ) ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸੁਖ ਪਾਉਨ ਨਾਲ (ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ) ਸੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਇਕ (ਬੰਦੇ ਦੇ ਦਿਲ) ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਪਛਾਨਦਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ (ਅੰਦਰਲੀ) ਲੁਕਵੀਂ ਤੋਂ ਲੁਕਵੀਂ ਗਲ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ॥ ੧੨॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਜਬ ਉਦਕਰਖ ਕਰਾ ਕਰਤਾਰਾ॥ ਪ੍ਰਜਾ ਧਰਤ ਤਬ ਦੇਹ ਅਪਾਰਾ॥ ਜਬ ਆਕਰਖ ਕਰਤ ਹੋ ਕਬਹੂੰ॥ ਤੁਮ ਮੈ ਮਿਲਤ ਦੇਹ ਧਰ ਸਬਹੂੰ॥੧੩॥ ਜੇਤੇ ਬਦਨ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟਿ ਸਭ ਧਾਰੈ॥ ਆਪ ਆਪਨੀ ਬੂਝ ਉਚਾਰੈ॥ ਤੁਮ ਸਭਹੀ ਤੇ ਰਹਤ ਨਿਰਾਲਮ॥ ਜਾਨਤ ਬੇਦ ਭੇਦ ਅਰੁ ਆਲਮ॥ ੧੪॥}}</poem>}} ਉਦਕਰਖ=ਆਪਨੇ ਅੰਦਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨਾ ਨਿਰਾਲਮ=ਨਿਰਲੇਪ। ਅਕਰਖ=ਅਪਨੇ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਨੂੰ {{center|ਸੰਕੋਚ ਲੈਣਾ।ਆਲਮ=ਵਿਦ੍ਵਾਨ}} {{gap}}ਹੇ ਕਰਤਾਰ! ਜਦ ਤੂੰ ਅਪਨੇ ਤੋਂ ਪਸਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ<noinclude></noinclude> 7xlrs4612aw1stjpy00zf3y8w00h8em 250 62563 194895 175964 2025-05-29T23:39:38Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194895 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(38)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਤਦ ਏਹ ਖਲਕਤ ਅਪਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ)ਦੇਹਾਂ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਜਦ ਕਦੇ ਆਪਨੇ ਵਿਚ ਸੰਕੋਚ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਦ ਸਾਰੀਆਂ ਦੇਹਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ॥੧੩॥ {{gap}}ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਭੀ ਮੂੰਹ ਤੇ ਸਰੀਰ ਧਾਰੇ (ਹੋਏ ਹਨ, ਉਹ ਸਾਰੇ) ਆਪੋ ਆਪਨੀ ਸਮਝ ਅਨੁਸਾਰ ਤੇਰੇ ਗੁਨ) ਕਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। (ਪਰ) ਤੁਸੀਂ ਸਭਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ,(ਇਸ)ਭੇਦ ਨੂੰ ਵੇਦ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।।੧੪॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਨਿਰੰਕਾਰ ਨ੍ਰਿਬਿਕਾਰ ਨਿਰਲੰਭ॥ ਆਦਿ ਅਨੀਲ ਅਨਾਦਿ ਅਸੰਭ॥ ਤਾਕਾ ਮੂੜ ਉਚਾਰਤ ਭੇਦਾ॥ ਜਾਕਾ ਭੇਵ ਨ ਪਾਵਤ ਬੇਦਾ॥੧੫॥ ਤਾਕੋ ਕਰ ਪਾਹਨ ਅਨੁਮਾਨਤ॥ ਮਹਾਂ ਮੂੜ੍ਹ ਕਛੁ ਭੇਦ ਨ ਜਾਨਤ॥ ਮਹਾਂਦੇਵ ਕੋ ਕਹਤ ਸਦਾ ਸ਼ਿਵ॥ ਨਿਰੰਕਾਰਕਾ ਚੀਨਤ ਨਹਿ ਭਿਵ॥੧੬॥}}</poem>}} ਨਿਰਲੰਭ=ਅਲੰਭ=ਆਸਰਾ] ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਰਹਿਤ। ਅਸੰਭ=[ਸੰਭਵ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਯਾ। ਅਨੁਮਾਨਤ=ਅਨੁਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ| ਪਾਹਨ=ਪੱਥਰ, [ਭਾਵ-ਠਾਕਰ]।<noinclude></noinclude> kvd2fx7uh7eejqcz8rjh96qji4crtcr 250 62564 194896 175965 2025-05-29T23:40:02Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194896 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(39)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> {{gap}}(ਜੋ)ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਤੂ ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, (ਜੋ ਸਭ ਦਾ) ਮੁੱਢ ਤੇ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਹਿਤ ਹੈ, (ਜਿਸਦਾ) ਮੁੱਢ ਨਹੀਂ ਹੈ (ਤੇ ਜੋ) ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਯਾ ਹੈ।ਮੂਰਖ (ਪੰਡਤ) ਉਸਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਭੇਦ ਵੇਦਾਂ (ਤੇ ਵੇਦ ਵਕਤਿਆਂ ਨੇ) ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਹੈ ॥੧੫॥ {{gap}}ਉਸਨੂੰ ਪੱਥਰ ਕਰਕੇ ਮੰਨਦਾ ਹੈ,ਮਹਾਂ ਮੂਰਖ(ਉਸਦਾ) ਕੁਝ ਭੀ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਦੇਵ [ਸ਼ਿਵਜੀ ਨੂੰ ਹ ਸਦਾ ਸ਼ਿਵ [ਕਲਿਆਨ ਸਰੂਪ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਕਾਰ ਤੋਂ ਰਹਿਤ (ਪ੍ਰਭੂ) ਦਾ ਕੁਝ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਪਛਾਨਦਾ ਹੈ।੧੬। {{Block center|<poem>{{x-larger|ਆਪ ਆਪਨੀ ਬੁਧਿ ਹੈ ਜੇਤੀ॥ ਬਰਣਤ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਤੁਹਿ ਤੇਤੀ॥ ਤੁਮਰਾ ਲਖਾ ਨ ਜਾਇ ਪਸਾਰਾ॥ ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਸਜਾ ਪ੍ਰਿਥਮ ਸੰਸਾਰਾ॥੧੭॥ ਏਕੈ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਸਰੂਪਾ॥ ਰੰਕ ਭਯੋ ਰਾਵ ਕਹੀ ਭੂਪਾ॥ ਅੰਡਜ ਜੇਰਜ ਸੇਤਜ ਕੀਨੀ ॥ ਉਤਭੁਜ ਖਾਨਿ ਬਹੁਰ ਰਚਿ ਦੀਨੀ॥੧੮॥}}</poem>}} {{gap}}(ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ) ਜਿੰਨੀ ਕੁ ਆਪਨੀ ਆਪਨੀ ਅਕਲ ਹੈ ਉਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਉਹ ਸਾਰੇ)ਤੇਰੀ (ਮਹਿਮਾ) ਉੱਨੀ ਕੁ ਹੀ<noinclude></noinclude> bz1av8dbe6p69cf5764qrkfcxwazx58 250 62565 194897 175966 2025-05-29T23:40:30Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194897 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(40)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਵਖੋ ਵੱਖ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਤੇਰਾ ਪਸਾਰਾ ਜਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, (ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ) ਪਹਿਲਾਂ (ਤੂੰ) ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ ਨਾਲ ਸਾਜਿਆ ਸੀ॥੧੭॥ {{gap}}(ਤੇਰਾ) ਇਕੋ ਰੂਪ (ਹੈ, ਜੋ) ਸਰੂਪ ਉਪਮਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, (ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ) ਕਿਤੇ ਕੰਗਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਤੇ ਰਾਜਾ ਹੈਂ।(ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵ) ਅੰਡਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜੇਰ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਪਸੀਨੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜੁਗਤੀ ਦਿਤੀ,(ਇਸਦੇ)ਮਗਰੋਂਉਤਭੁਜ ਖਾਣੀ(ਦ੍ਵਾਰਾ ਦੁਨੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ॥੧੮॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਕਹੂੰ ਫੂਲ ਰਾਜਾ ਹੈ ਬੈਠਾ॥ ਸਿਮਟਿ ਭਯੋ ਸੰਕੁ ਇਕੈਠਾ॥ ਸਗਰੀ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਦਿਖਾਇ ਅਚੰਭਵ॥ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਸਰੂਪ ਸੁਯੰਭਵ॥੧੯॥ ਅਬ ਰੱਛਾ ਮੇਰੀ ਤੁਮ ਕਰੋ॥ ਸਿੱਖ੍ਯ ਉਬਾਰ ਅਸਿਯ ਸੰਘਰੋ॥ ਦੁਸਟ ਜਿਤੇ ਉਠਵਤ ਉਤਪਾਤਾ॥ ਸਕਲ ਮਲੇਛ ਕਰੋ ਹੁਣ ਘਾਤਾ॥੨੦॥}}</poem>}} {{gap}}ਕਿਤੇ (ਤੂੰ) ਰਾਜਾ ਹੋਕੇ ਫੁੱਲਿਆ ਬੈਠਾ ਹੈਂ, ਕਿਤੇ (ਸਭ ਕੁਝ) ਸਮੇਟਕੇ ਇਕ ਇੱਕਲਾ (ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ) ਸੰਕਰ ਸੰਨ੍ਯਾਸੀ] ਬਣਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ।ਤੇਰੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ) ਸਾਰਾਂ<noinclude></noinclude> m34gi4clv0fxpv8nd1gu7jhtzlq82ch 250 62566 194898 175968 2025-05-29T23:40:55Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194898 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(41)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਦੁਨਿਆ ਅਸਚਰਜ (ਕੋਤਕ)ਵਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ ,(ਤੂ ਸਭਨਾ ਦਾ )ਮੁਢ ਹੈਂ, ਜੁਗਾਂ ਦਾ ਭੀ ਮੁੱਢ ਹੈਂ, (ਤੇਰਾ) ਸਰੂਪ ਅਪਨੇ ਆਪ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ॥੧੬॥ {{gap}}ਹੁਣ ਤੁਸੀ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, (ਮੇਰੇ) ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਵੋ ਅਤੇ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਸ ਕਰ ਦਿਓ। ਉਪ ਖੜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਿੰਨੇ ਭੀ ਦੁਸ਼ਟ ਲੋਕ ਹਨ, (ਉਨਾਂ) ਸਾਰੇ ਮਲੇਛਾਂ ਨੂੰ ਰਣ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿਓ ॥੨੦॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਜੇ ਅਸਿਧੁਜ ਤਵ ਸਰਨੀ ਪਰੇ॥ ਤਿਨਕੇ ਦੁਸਟ ਦੁਖਿਤ ਹੈ ਮਰੇ॥ ਪੁਰਖ ਜਵਨ ਪਗ ਪਰੇ ਤਿਹਾਰੇ ॥ ਤਿਨਕੋ ਤੁਮ ਸੰਕਟ ਸਭ ਟਾਰੇ ॥੨੧॥ ਜੋ ਕਲਿ ਕੌ ਇਕ ਬਾਰ ਧਿਐ ਹੈ ॥ ਤਾਕੇ ਕਾਲ ਨਿਕਟ ਨਹਿ ਐਹੈ॥ ਰਛਾ ਹੋਇ ਤਾਹਿ ਸਭ ਕਾਲਾ॥ ਦੁਸ਼ਟ ਅਰਿਸਟ ਟਰੇ ਤਤਕਾਲਾ॥੨੨॥}}</poem>}} {{gap}}ਹੇ ਅਸਿਧੁਜਾ ! ਜੇਹੜੇ (ਪੁਰਸ਼) ਤੇਰੀ ਸਰਨੀ ਪਏ ਹਨ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ (ਵੈਰੀ) ਦੁਸ਼ਟ (ਲੋਕ) ਦੁਖੀ ਹੋਕੇ ਮਰ ਗਏ ਹਨ।ਜੇਹੜੇ ਪੁਰਖ ਤੁਹਾਡੀ ਸਰਨੀ ਪਏ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੰਕਟ ਤੁਸਾਂ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿਤੇ ਹਨ॥੨੧॥ {{gap}}(ਇਸ) ਕਲਜੁਗ ਵਿਚ ਜੋ (ਲੋਕ) ਇਕ ਵੇਰੀ (ਭੀ)<noinclude></noinclude> otxo8x1oexl5upqn9thq0f5h6nubvvc 250 62567 194899 175969 2025-05-29T23:41:18Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194899 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(42)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਤੈਨੂੰ) ਧਿਆਉਨਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ “ਕਾਲ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਤਾਕਤ-ਮੌਤ ਭੀ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗਾ। ਸਾਰਿਆਂ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ (ਤੇਰੇ ਵਲੋਂ) ਰਖਿਆ ਹੋਵੇਗੀ। (ਉਸ ਨਾਲ) [ਅਰਿਸ਼ਟ] ਵੈਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੁਸ਼ਟ ਲੋਕ ਝਟ-ਪਟ ਹੀ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਣਗੇ॥੨੨।। {{Block center|<poem>{{x-larger|ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿ ਤਨ ਜਾਹਿ ਨਿਹਰਿਹੋ॥ ਤਾਕੇ ਤਾਪ ਤਨਕ ਮਹਿ ਹਰਿਹੋ॥ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਘਰ ਮੇਂ ਸਭ ਹੋਈ। ਦੁਸ਼ਟ ਛਾਹ ਛੇ ਸਕੈ ਨ ਕੋਈ॥੨੩ ਏਕ ਬਾਰ ਜਿਨ ਤੁਮੈ ਸੰਭਾਰਾ॥ ਕਾਲ ਫਾਸ ਤੇ ਤਾਹਿ ਉਬਾਰਾ॥ ਜਿਨ ਨਰ ਨਾਮ ਤਿਹਾਰੋ ਕਹਾ॥ ਦਾਰਿਦ ਦੁਸ਼ਟ ਦੋਖ ਤੇ ਰਹਾ॥੨੪॥}}</poem>}} {{gap}}(ਤੁਸੀਂ) ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਜਿਸਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋ,ਉਸ ਦੇ ਤਾਪ [ਦੁਖ] ਨੂੰ ਇਕ ਛਿਨ ਵਿਚ ਨਾਸ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹੋ। (ਫਿਰ ਉਸਦੇ) ਘਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਧਿ-ਸਿਧਿ(ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੋਈ ਭੀ ਦੁਸ਼ਟ (ਪੁਰਸ਼ ਉਸਦੇ) ਪਰਛਾਵੇਂ ਨੂੰ ਭੀ ਨਹੀਂ ਛੋਹ ਸਕਦਾ॥੨੩॥ {{gap}}ਜਿਸਨੇ ਇਕ ਵੇਰੀ ਭੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਤੁਸਾਂ ਕਾਲ ਦੀ ਫਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਪੁਰਸ਼<noinclude></noinclude> 7cfrbq9j2xa72ec0lwx8mn4asbx7mgw 250 62568 194900 175970 2025-05-29T23:41:38Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194900 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(43)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਇਕ ਵੇਰੀ ਭੀ ਜੀਭ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਹੈ, (ਉਹ ਪੁਰਸ਼) ਦਰਿਦ੍ਰ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਟ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੁਖਾਂ ਅਤੇ ਦੋਖਾਂ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਗਿਆ ਹੈ (ਅਰਥਾਤ ਨਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੰਗਾਲੀ ਦੇ ਦੁਖ, ਨਾਂ ਵੈਰੀ ਦਾ ਦੁਖ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਦੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)।੨੪।। {{Block center|<poem>{{x-larger|ਖੜਗ ਕੇਤੁ ਮੈ ਸਰਨਿ ਤਿਹਾਰੀ ॥ ਆਪੁ ਹਾਥ ਦੈ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੀ ॥ ਸਰਬ ਠੌਰ ਮੋ ਹੋਹੁ ਸਹਾਈ॥ ਦੁਸਟ ਦੋਖ ਤੇ ਲੇਹੁ ਬਚਾਈ॥੨੫॥ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੀ ਹਮ ਪਰ ਜਗ ਮਾਤਾ ॥ ਗੁੰਬ ਕਰਾ ਪੂਰਨ ਸੁਭ ਰਾਤਾ॥ ਕਿਲਵਿਖ ਸਕਲ ਦੇਹ ਕੋ ਹਰਤਾ ॥ ਦੁਸ਼ਟ ਦੋਖਿਯਨ ਕੋ ਛੈ ਕਰਤਾ ॥੨੬॥}}</poem>}} {{gap}}ਹੋ ਖੜਗ ਕੇਤੁ ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਰਨੀ (ਪਿਆ ਹਾਂ, ਮੈਨੂੰ) ਆਪਨਾ ਹੱਥ ਦੇਕੇ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚੋਂ) ਕੱਢ ਲਵੋ। ਸਾਰੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਮੇਰੇ ਸਹਾਈ) ਹੋਵੋ, ਦੁਸ਼ਟ (ਲੋਕਾਂ ਤੇ) ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ (ਮੈਨੂੰ) ਬਚਾ ਲਵੋ ॥੨੫॥ {{gap}}ਹੇ ਜਗਤ ਦੇ ਮਾਤਾ—(ਪਿਤਾ ਰੂਪ) ਪ੍ਰਭੂ ! ਜਦ ਤੁਸਾਂ “ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੀਤੀ, (ਤਦ ਹੀ ਮੈਂ ਇਹ) ਸਭ ਗ੍ਰੰਥ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।(ਤੇਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੇ ਹੀ ਮੇਰੀ) ਦੇਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸ ਕੀਤਾਹੈ ਅਤੇ ਦੁਖ ਦੇਨ ਵਾਲੇ ਦੁਸ਼ਟ(ਪੁਰਸਾਂ)-<noinclude></noinclude> 3uj4yci3ut9mtv2txx9vp0xmrdssybt 250 62569 194901 175975 2025-05-29T23:42:10Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194901 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(44)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਨੂੰ ਭੀ ਛੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ॥੨੬॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਸ੍ਰੀ ਅਸਿਧੁਜ ਜਬ ਭਏ ਦਇਆਲਾ॥ ਪੂਰਨ ਕਰਾ ਗ੍ਰੰਥ ਤਤ ਕਾਲਾ॥ ਮਨ ਬਾਂਛਤ ਫਲ ਪਾਵੈ ਸੋਈ॥ ਦੁਖ ਨ ਤਿਸੈ ਬਿਆਪਤ ਕੋਈ॥੨੭॥}}</poem>}} {{gap}}ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਅਸਿਧੁਜ [ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਦਿਆਲ ਹੋਏ, (ਤਦੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। (ਜੋ ਕੋਈ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਪੜੇ-ਸੁਣੇ ਗਾ) ਉਹ ਪੁਰਸ (ਆਪਨੇ) ਮਨ ਚਾਹੁੰਦੇ ਫਲ ਪਾ ਲਵੇਗਾ(ਤੇ) ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ॥੨੭॥ {{x-larger|ਅੜਿੱਲ।।ਸੁਨੈ ਗੰਗ ਜੋ ਯਾਹਿ ਸੁ ਰਸਨਾ ਪਾਵਈ॥</br> {{gap}}ਸੁਨੈ ਮੂੜ ਚਿਤ ਲਾਇ ਚਤੁਰਤਾ ਆਵਈ॥</br> ਦੁਖ ਦਰਦ ਭੌ ਨਿਕਟ ਨ ਤਿਨ ਨਰ ਕੇ ਰਹੈ॥</br> ਹੋ ਜੋ ਯਾਕੀ ਇਕ ਬਾਰ ਚੌਪਈ ਕੋ ਕਹੈ॥੨੮॥</br>}} {{gap}}ਜੋ (ਕੋਈ) ਗੰਗਾ ਪੁਰਸ਼ ਭੀ ਇਸ ਬੇਨਤੀ ਚੌਪਈ ਨੂੰ ਮਨ ਲਾਕੇ ਸੁਣੇਗਾ ਉਹ ਜੀਭ (ਵਿਚ ਬੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ) ਪਾ ਲਵੇਗਾ।ਜੋ ਕੋਈ ਮੂਰਖ ਪੁਰਸ਼ ਚਿਤ ਲਾਕੇ ਸੁਣੇਗਾ,ਉਸਨੂੰ ਚਤੁਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਦੁਖ-ਪੀੜ ਤੇ ਡਰ,ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ। ਹੋ ਭਾਈ! ਜੇਹੜਾ ਕੋਈ ਇਸ (ਬੇਨਤੀ) ਚੌਪਈ ਨੂੰ ਇਕ-ਵੇਰੀ ਭੀ (ਮਨ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ<noinclude></noinclude> mdf9iuabqkc3wlhuaui86m4crngttpe 250 62570 194902 175977 2025-05-29T23:42:42Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194902 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{rh|ਰਹਿਰਾਸ|(45)|ਸਟੀਕ}}</noinclude> ਨਾਲ) ਪੜੇ ਜਾਂ ਸੁਣੇਗਾ॥੨੮॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਚੌਪਈ ॥ ਸੰਮਤ ਸ ਸਹਸ ਭਣਿਜੈ॥ ਅਰਧ ਸਹਸ ਫੁਨਿ ਤੀਨ ਕਹਿੱਜੈ ॥ ਭਾ ਸੁਦਿ ਅਸ਼ਟਮੀ ਰਵਿ ਵਾਰਾ॥ ਤੀਰ ਸਤੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸੁਧਾਰਾ ॥੨੯॥}}</poem>}} {{gap}}(ਬਿਕ੍ਰਮੀ) ਸੰਮਤ ਸਤਾਰਾਂ ਸੌ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਧਾ ਸੈਂਕੜਾ ਤੇ ਹੋਰ ਤਿੰਨ ਉਪਰ ਕਹਿ ਦਿਓ (ਅਰਥਾਤ ੧੭੫੩ ਸੰਮਤ ਹੈ) ਭਾਦੋਂ ਦਾ ਮਹੀਨਾ, ਸੁਦੀ ਪੱਖ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਥਿੱਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ (ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ) ਸਤਲੁਜ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉਤੇ (ਅਨੰਦ ਪੁਰ ਵਿਚ ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ॥੨੯॥ {{Block center|<poem>{{x-larger|ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਯਾ ਚਰਿਤ੍ ਮੰਤ੍ਰੀ ਰੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਚਾਰ ਸੌ ਪਾਂਚ ਚਰਿਤ੍ ਸਮਾਪਤੰ ਸੁਭੰਸਤੁ ॥ ੧ ॥ ਅਫਜੂ॥}} {{center|'''॥ ਦੋਹਰਾ ॥'''}} {{x-larger|ਦਾਸਜਾਨਕਰਿ ਦਾਸ ਪਰਿ ਕੀਜੈ ਕ੍ਰਿਪਾ ਅਪਾ ਆਪਹਾਬਦੈਰਾਖ ਮੁਹਿ ਮਨਕਮ ਬਚਨਬਿਚਾਰ ॥ ਚੌਪਈ ॥ ਮੈ ਨ ਗਨੇਸਹਿ ਪ੍ਰਿਥਮ ਮਨਾਊਂ ॥ {{gap}}ਕਿਸ਼ਨ ਬਿਸ਼ਨ ਕਬਹੂੰ ਨ ਧਿਆਊਂ ॥}}</poem>}}<noinclude></noinclude> iuwo2kygcsm1l1p0crod8r9mfcxtp0a 250 62629 194833 194785 2025-05-29T13:44:45Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਸੋਧਣਾ */ 194833 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{center|{{xxxx-larger|'''ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਸਟੀਕ'''}}}} {{Css image crop |Image = ਪੋਥੀ_ਪੰਜ_ਗ੍ਰੰਥੀ_ਸਟੀਕ.pdf |Page = 293 |bSize = 347 |cWidth = 264 |cHeight = 357 |oTop = 150 |oLeft = 45 |Location = center |Description = }} {{center|ਭਾਈ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ}}<noinclude></noinclude> 7zc6wnirrqpt2wxvciwq85jf883xup8 250 63183 194871 175636 2025-05-29T14:13:59Z Taranpreet Goswami 2106 194871 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੧੦) ਸਾਹਿਬ (ਉਸਦੀ) ਚਿੰਤਾ ਤੇ ਹੰਕਾਰ ਮਿਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਉਹ ਪੁਰਸ਼ (ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਿਰ ਊਪਰਿ ਠਾਢਾ ਗੁਰੁ ਸੂਰਾ॥ ਨਾਨਕ ਤਾਕੈ ਕਾਰਜ ਪੂਰਾ॥੭॥ (ਉਸਦੇ) ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਪੂਰਾ ਗੁਰੂ (ਰਖਵਾਲਾ) ਖੜਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ) ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਹਨ॥ ੭॥ ਮਤਿ ਪੂਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਜਾਕੀ ਦ੍ਰਿਸਟਿ॥ ਦਰਸਨੁ ਪੇਖਤ ਉਧਰਤ ਸਿਸਟਿ॥ ਜਿਸ (ਗੁਰੂ) ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੈ। (ਉਸਦਾ) ਦਰਸ਼ਨ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੈ ਚਰਨ ਕਮਲ ਜਾਕੇ ਅਨੂਪ॥ ਸਫਲ ਦਰਸਨੁ ਸੁੰਦਰ ਹਰਿ ਰੂਪ॥ ਜਿਸਦੇਉਪਮਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਚਰਣ ਕਮਲ ਹਨ।(ਉਸ ਹਰੀ ਰੂਪ (ਗੁਰੂ ਦਾ) ਸੁੰਦਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਫਲ ਹੈ। ਧੰਨ ਸੇਵਾ ਸੇਵਕੁ ਪਰਵਾਨੁ॥ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਧਾਨੁ॥ (ਉਸਦੀ) ਸੇਵਾ ਧੰਨ (ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਰਕੇ) ਸੇਵਕ ਵਾਣ ਹੋਇਆ ਹੈ।(ਓਹੀ) ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੁਰਖ ਅੰਤਰਜਾਮੀ<noinclude></noinclude> h10t0epx0l4u809esxv13tixnfms60i 250 63184 194870 175637 2025-05-29T14:13:34Z Taranpreet Goswami 2106 194870 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ)। ( ੨੧੧) ਸਾਹਿਬ ਜਿਸੁ ਮਨਿ ਬਸੈ ਸੁ ਹੋਤ ਨਿਹਾਲੁ॥ ਤਾਕੈ ਨਿਕਟ ਨ ਆਵਤ ਕਾਲੁ॥ ਜਿਸਦੇ ਮਨ ਵਿਚ (ਉਸਦਾ ਉਪਦੇਸ਼) ਵਸਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦੁਖਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਲ ਭੀ ਉਸਦੇ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰ ਭਏ ਅਮਰਾਪਦੁ ਪਾਇਆ॥ ਸਾਧਸੰਗਿ ਨਾਨਕਹਰਿ ਧਿਆਇਆ॥੮॥੨੨॥ (ਉਹ ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ) | ਅਮਰ] ਦੇਵਤੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰ ਪਦ ਨੂੰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ) [ਸਾਧ] ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਹਰੀ ਨੂੰ ਸਿਮਰਿਆ ਹੈ॥੮॥੨੨॥ ਸਲੋਕੁ। ਗਿਆਨ ਅੰਜਨੁ ਗੁਰਿ ਦੀਆ ਅਗਿਆਨ ਅੰਧੇਰ ਬਿਨਾਸੁ॥ ਗੁਰੂਨੇ ਗਿਆਨ [ਅੰਜਨੁ] ਸੁਰਮਾ (ਬੁਧੀ ਰੂਪਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਪਾ) ਦਿੱਤਾ ਹੈ, (ਜਿਸ ਕਰਕੇ) ਅਗਯਾਨ (ਰੂਪ) ਅੰਧੇਰ ਤਿਮਰ ਰੋਗ ਮਿਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰਿ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਸੰਤ ਭੇਟਿ ਨਾਨਕ ਮਨਿ ਪਰਗਾਸੁ॥੧॥ ਹਰੀਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਸੰਤ ਗੁਰੂ ਮਿਲਿਆਹੈ ਅਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ<noinclude></noinclude> btso2j16366ayw15p0036sbsmlynf4t 250 63185 194869 175638 2025-05-29T14:13:11Z Taranpreet Goswami 2106 194869 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (292) ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਦੀਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਮਨ ਵਿਚ ਗਿਆਨ(ਹੋਇਆ ਹੈ)॥੧॥ ਅਸਟਪਦੀ॥ਸੰਤ ਸੰਗਿ ਅੰਤਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਡੀਠਾ॥ ਨਾਮੁ ਪ੍ਰਭ ਕਾ ਲਾਗਾਂ ਮੀਠਾ॥ ਗੁਰੂਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਅੰਦਰੇ ਡਿਠਾ ਹੈਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਮਿੱਠਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਸਗਲ ਸਮਗ੍ਰੀ ਏਕਸੁ ਘਟਿ ਮਾਹਿ॥ ਅਨਿਕ ਰੰਗ ਨਾਨਾ ਦ੍ਰਿਸਟਾਹਿ॥ (ਉਸ) ਇਕਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਵਿਚ (ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸਮਿਗ੍ਰੀ ਹੈ। (ਓਹੀ) ਅਨੇਕਾਂਰੰਗਾਂ (ਵਿਚ) ਅਨੇਕ (ਤਰਾਂਦਾ ਹੋਕੇ) ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਉ ਨਿਧਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪ੍ਰਭ ਕਾ ਕਾਮੁ॥ ਦੇਹੀ ਮਹਿ ਇਸ ਕਾ ਬਿਸ੍ਰਾਮੁ॥ (ਜਿਸ) ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਨੌਂ ਨਿਧੀ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿ (ਇਸ ਮਨੁੱਖ) ਦੇਹੀ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸਦਾ ਵਾਸਾ ਹੈ। ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਅਨਹਤ ਤਹ ਨਾਦ॥ ਕਹਨੁ ਨ ਜਾਈ ਅਚਰਜ ਬਿਸਮਾਦ॥ (ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ) ਸੁੰਨ ਸਮਾਧੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਅਨਹਦ ਸ਼ਬਦ (ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਕੁਝ) ਕਥਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਚਰਜ ਹੈ, ਵਿਸਮਾਦ ਹੈ। ਤਿਨਿ ਦੇਖਿਆ ਜਿਸੁਆਪਿ ਦਿਖਾਏ।<noinclude></noinclude> kq8ssto4yxzzmwbp97am5u2w3ybbnm4 250 63186 194868 175639 2025-05-29T14:12:49Z Taranpreet Goswami 2106 194868 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੧੩) ਸਾਹਿਬ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਜਨ ਸੋਝੀ ਪਾਏ॥ ੧॥ ਉਸਨੇ (ਦਰਸ਼ਨ) ਡਿੱਠਾ ਹੈ,ਜਿਸਨੂੰ (ਉਸਨੇ) ਆਪੇ ਵਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਹੈ ਨੇ (ਹੀ ਉਸਦੀ) ਸੋਝੀ ਪਾਈ ਹੈ॥੧॥ ਸੋ ਅੰਤਰਿ ਸੋ ਬਾਹਰਿ ਅਨੰਤ॥ ਘਟਿ ਘਟਿ ਬਿਆਪਿ ਰਹਿਆ ਭਗਵੰਤ॥ ਉਹ ਅਨੰਤ ਹੀ ਅੰਦਰ ਹੈ, ਓਹੀ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਪੂਰਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਧਰਨਿ ਮਾਹਿ ਆਕਾਸ ਪਇਆਲ॥ ਸਰਬ ਲੋਕ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ॥ (ਜੋ) ਧਰਤੀ, ਅਕਾਸ਼ ਤੇ ਪਤਾਲ ਵਿਚ (ਜੀਵ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ) ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੂਰਣ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ) ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। T ਬਨਿ ਤਿਨਿ ਪਰਬਤਿ ਹੈ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ॥ ਜੈਸੀ ਆਗਿਆ ਤੈਸਾਕਰਮੁ॥ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ, ਕੱਖਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਪਾਰਹਮ ਪੂਰਣ ਹੈ।ਜਿਹੀ (ਉਸਦੀ) ਆਗਿਆ (ਹੁੰਦੀ ਹੈ) ਰਿਹਾ (ਹੀ ਹਰ ਕੋਈ) ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰ ਮਾਹਿ॥ ਚਾਰਿ ਕੁੰਟ ਦਹਦਿਸੇ ਸਮਾਹਿ॥ ਹੈ।<noinclude></noinclude> r0jkfqk0j0blspypmtevvw0pd1sbs5c 250 63187 194867 175640 2025-05-29T14:08:21Z Taranpreet Goswami 2106 194867 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੧੪) ਸਾਹਿਬ ਪੌਣ, ਪਾਣੀ ਤੇ ਅੱਗ ਵਿਚ (ਪੂਰਨ ਹੈ)।ਚਾਰੇ ਖਾਣੀਆਂ ਤੇ ਦਸੋਂ ਦਿਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਿਸ ਤੇ ਭਿੰਨ ਨਹੀ ਕੋ ਥਾਉ॥ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਨਾਨਕ ਸੁਖੁ ਪਾਉ॥੨॥ ਉਸਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ (ਉਸ) ਸੁਖ ਰੂਪ ਨੂੰ ਪਾਇਆ (ਜਾਂਦਾ ਹੈ)॥੨॥ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਮਹਿ ਦੇਖੁ॥ ਸਸੀਅਰ ਸੂਰ ਨਖਤ੍ਰ ਮਹਿ ਏਕੁ॥ ਵੇਦਾਂ, ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਤੇ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿਚ (ਭੀ ਓਹੀ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ। ਚੰਦ, ਸੂਰਜ ਤੇ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਭੀ ਇਕੋ (ਹੀ ਪੂਰਣ ਹੈ)। ਬਾਣੀ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਭੁ ਕੋ ਬੋਲੈ ਆਪਿ ਅਡੋਲੁ ਨ ਕਬਹੂ ਡੋਲੈ॥ ਸਭ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭੂਦੀ[ਬਾਣੀ ਆਗਿਆ ਵਿਚ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। (ਉਹ) ਆਪ ਅਡੋਲ (ਹੈ, ਕਦੇ ਭੀ) ਡੋਲਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਰਬ ਕਲਾ ਕਰਿ ਖੇਲੈ ਖਲ॥ ਮੋਲਿ ਨ ਪਾਈਐ ਗੁਣਹ ਅਮੋਲ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਕਰਕੇ (ਇਸ ਜਗਤ ਰੂਪ) ਖੇਡ || ਨੂੰ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਉਸ) ਅਮੋਲਕ ਗੁਣਾਂ (ਵਾਲੇ ਦਾ<noinclude></noinclude> 6qbmc6ae6ke42bxn49xrs92k53nxtpl 250 63188 194866 175641 2025-05-29T14:07:56Z Taranpreet Goswami 2106 194866 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ਲ ਨਹੀਂ ਪਾਈਦਾ। (੨੧੫) ਸਾਹਿਬ ਸਰਬ ਜੋਤਿ ਮਹਿ ਜਾਕੀ ਜੋਤਿ॥ ਧਾਰਿ ਰਹਿਓ ਸੁਆਮੀ ਓਤਿ ਪੋਤਿ॥ ਸਾਰੇ ਜੋਤੀਆਂ ਵਿਚ ਜਿਸਦੀ ਜੋਤ ਹੈ। (ਉਹ)ਸ੍ਰਾਮੀ ਹੀ ਤਾਣੇ ਪੇਟੇ (ਦੇ ਸੂਤ੍ਰ ਵਾਂਗੂੰ ਸਭ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸੱਤਾ) ਧਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਰਪਰਸਾਦਿ ਭਰਮ ਕਾ ਨਾਸੁ॥ ਨਾਨਕ ਤਿਨ ਮਹਿ ਏਹੁ ਬਿਸਾਸੁ॥੩॥ ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ) ਦਾ ਭਰਮ ਨਾਸ ਹੋਯਾਹੈ)। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਉਨ੍ਹਾਂ (ਦੇ ਮਨ) ਵਿਚ ਇਹ ਭਰੋਸਾ (ਬੱਝਾ ਹੈ)॥੩॥ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕਾ ਪੇਖਨੁ ਸਭੁ ਬ੍ਰਹਮ॥ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਸਭਿ ਧਰਮ॥ ਸੰਤ ਜਨਾਂ (ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ) ਸਭ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ (ਰੂਪ ਕਰਕੇ) ਵੇਖਣਾ ਹੈ।ਸੰਤ ਜਨਾਂਦੇ ਹਿਰਦੇਵਿਚ ਸਾਰੇ ਧਰਮਹਨ। ਸੰਤ ਜਨਾ ਸੁਨਹਿ ਸੁਭ ਬਚਨ॥ ਸਰਬ ਬਿਆਪੀ ਰਾਮ ਸੰਗਿ ਰਚਨ॥ ਸੰਤ ਜਨਾਂ (ਦੇ ਕੰਨ) ਸ਼ੁਭ ਬਚਨ ਸੁਣੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਬ-ਵਿਆਪੀ ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ(ਸੰਤ) ਰਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨਿ ਜਾਤਾ ਤਿਸਕੀ ਇਹ ਰਹਤ॥<noinclude></noinclude> sgmauvoo28ny0tp6um6opn2vk3caff1 250 63189 194865 175642 2025-05-29T14:07:30Z Taranpreet Goswami 2106 194865 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੧੬) ਸਾਹਿਬ ਸਤਿ ਬਚਨ ਸਾਧੂ ਸਭਿ ਕਹਤ॥ ਜਿਨਾਂ ਨੇ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ) ਜਾਣਿਆ ਹੈ, ਉਨਾਂ ਦੀ ਏਹ ਰਹਿਣੀ ਹੈ। (ਉਹ) ਸਾਧੂ ਸਾਰੇਸੱਚੇ ਬਚਨ ਕਹਿੰਦਾਹੈ। ਜੋ ਜੋ ਹੋਇ ਸੋਈ ਸੁਖੁ ਮਾਨੈ॥ ਕਰਨ ਕਰਾਵਨਹਾਰੁ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਨੈ॥ ਜੋ ਜੋ (ਕੁਝ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ (ਉਹ) ਸੁਖ ਕਰਕੇ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਕੰਮ ਵਿਚ) ਕਰਣ ਤੇ ਕਰਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਿ ਬਸੈ ਬਾਹਰਿ ਭੀ ਓਹੀ॥ ਨਾਨਕ ਦਰਸਨ ਦੇਖਿ ਸਭ ਮੋਹੀ॥੪॥ (ਜੋ ਹਰੀ ਸੰਤ ਦੇ) ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ,(ਉਸਨੂੰ ਬਾਹਰ ਭੀ ਓਹੀ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਐਸੇ ਸੰਤ ਦਾ) ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਖਕੇ ਸਾਰੀ (ਦੁਨੀਆ) ਮੋਹੀ (ਜਾਂਦੀ ਹੈ)॥੪॥ ਆਪਿ ਸਤਿ ਕੀਆ ਸਭੁ ਸਤਿ॥ ਤਿਸੁ ਤੇ ਸਗਲੀ ਉਤਪਤਿ॥ (ਜੋ) ਆਪ ਸੱਤ ਹੈ ਅਤੇ (ਜਿਸਦਾ) ਕੀਤਾ ਭੀ ਸਭ ਸੱਤਹੈ।ਉਸਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਹੀਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਉਤਪੱਤਿ(ਹੋਈ ਹੈ)। ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਕਰੇ ਬਿਸਥਾਰੁ॥ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਏਕੰਕਾਰੁ॥<noinclude></noinclude> cma82qj6e910sdlvsqzhzjtcmdskkdr 250 63190 194864 175643 2025-05-29T14:07:03Z Taranpreet Goswami 2106 194864 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੧੭) ਸਾਹਿਬ ਉਸਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਸਾਰਾ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਕੱਲਾ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨਿਕ ਕਲਾ ਲਖੀ ਨਹ ਜਾਇ॥ ਜਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਸੁ ਲਏ ਮਿਲਾਇ॥ (ਜਿਸਦੀਆਂ) ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀਆਂ।ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਨਾਲ) ਮਿਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ 1 ਕਵਨ ਨਿਕਟਿ ਕਵਨ ਕਹੀਐ ਦੂਰ॥ ਆਪੇ ਆਪਿ ਆਪੇ ਭਰਪੂਰਿ॥ (ਉਸ ਦੇ) ਨੇੜੇ ਕੌਣ ਹੈ? ਤੇ (ਉਸ ਤੋਂ) ਦੂਰ ਕੌਣ ਕਹੀਦਾ ਹੈ? (ਉਹ) ਆਪਣੇ ਆਪ ਆਪੇ ਹੀ (ਸਭ ਵਿਚ) ਪੂਰਣ ਹੈ। ਅੰਤਰਿ ਗਤਿ ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਜਨਾਏ॥ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਜਨ ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ॥੫॥ ਜਿਸਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਅੰਤਰ (ਆਤਮੇ ਦੀ) ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਗਿਆਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ੫॥ ਜੀਵ ਸਰਬ ਭੂਤ ਆਪਿ ਵਰਤਾਰਾ॥ ਸਰਬ ਨੈਨ ਆਪਿ ਪੇਖਨਹਾਰਾ॥ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਹੀ ਵਰਤਣ ਵਾਲਾ ਹੈ<noinclude></noinclude> c22s8xow8yxtlj6xhx8h92sd8zj66hu 250 63191 194863 175644 2025-05-29T14:03:42Z Taranpreet Goswami 2106 194863 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੧੮) ਸਾਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਹੀ ਵੇਖਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਸਗਲ ਸਮਗ੍ਰੀ ਜਾਕਾ ਤਨਾ ਆਪਨ ਜਸੁ ਆਪਹੀ ਸੁਨਾ॥ ਸਾਹਿਬ (ਜਗਤਦੀ) ਸਾਰੀ ਸਿਮਗ੍ਰੀ (ਹੀ)ਜਿਸਦਾ[ਤਨਾ ਵੈਰਟ ਸ਼ਰੀਰ ਹੈ।(ਉਹ) ਆਪਣੇ ਜਸ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਸੁਣਦਾ ਹੈ। ਆਵਨਜਾਨੁ ਇਕੁ ਖੇਲੁ ਬਨਾਇਆ॥ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਕੰਨੀ ਮਾਇਆ॥ ਜੰਮਣਾ ਤੇ ਮਰਣਾ (ਇਹ ਉਸ ਨੋ) ਇਕ ਤਮਾਸ਼ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਇਆ ਨੂੰ (ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਭ ਕੈ ਮਧਿ ਅਲਿਪਤੋ ਰਹੈ॥ ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਹਣਾ ਸੁ ਆਪੇ ਕਹੈ॥ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਵੱਸ ਕੇ ਭੀ ਅਲਿਪਤ ਰਹਿੰਦਾਹੈ ਜੋ ਕੁਝ (ਕਿਸੇ ਨੂੰ) ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪੇ ਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਗਿਆ ਆਵੈ ਆਗਿਆ ਜਾਇ॥ ਨਾਨਕ ਜਾ ਭਾਵੈ ਤਾ ਲਏ ਸਮਾਇ॥੬॥ (ਜੀਵ ਉਸਦੇ) ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹੁਕ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਚਾਹੁੰਦਾ * ਹੈ,ਤਦੋਂ (ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚ) ਅਭੇਦ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।੬॥ ਇਸ ਤੇ ਹੋਇ ਸ ਨਾਹੀ ਬੁਰਾ॥<noinclude></noinclude> nh7ujgc8fhmct1pkyhkcx1qjo2s7qiu 250 63193 194862 175646 2025-05-29T14:02:57Z Taranpreet Goswami 2106 194862 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੨੦) ਸਾਹਿਬ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ (ਅਸਾਂ) ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਹੈ॥੭॥ ਜੋ ਜਾਨੈ ਤਿਸੁ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਹੋਇ॥ ਆਪਿ ਮਿਲਾਇ ਲਏ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ॥ ਜੋ (ਉਸਨੂੰ) ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਸਦਾ ਸੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ) ਪ੍ਰਭੂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਲੈਂਦਾਹੈ। ਓਹੁ ਧਨਵੰਤੁ ਕੁਲਵੰਤੁ ਪਤਿਵੰਤੁ॥ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤਿ ਜਿਸ ਰਿਦੈ ਭਗਵੰਤੁ॥ ਉਹ ਧਨ ਵਾਲਾ (ਹੈ,ਉੱਚੀ) ਕੁਲ ਵਾਲਾਹੈ,ਇੱਜ਼ਤ ਵਾਲਾ (ਹੈ, ਅਤੇ) ਜੀਵਨ ਮੁਕਤ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ (ਵਸਦਾ ਹੈ)। ਧੰਨੁ ਧੰਨੁ ਧੰਨੁ ਜਨੁ ਆਇਆ॥ ਜਿਸੁ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸਭੁ ਜਗਤੁ ਤਰਾਇਆ॥ (ਉਸਦਾ ਜਗਤ ਤੇ) ਆਉਣਾ (ਮਨ, ਬਾਣੀ,ਸ਼ਰੀਰ ਕਰਕੇ) ਧੰਨ ਹੈ, ਜਿਸ [ਜਨ] ਸੰਤ ਨੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਨੂੰ ਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਨ ਆਵਨ ਕਾ ਇਹੈ ਸੁਆਉ॥ ਜਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਚਿਤਿ ਆਵੈ ਨਾਉ॥ ਸੰਤ (ਦੇ ਕੋਲ) ਆਉਣ ਦਾ ਇਹੋ ਲਾਭ ਹੈ, (ਕਿ) ਸੰਤ ਦੇ ਸੰਗ ਕਰਕੇ (ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਨੂੰ) ਨਾਮ ਚੇਤੇ ਆ ਜਾਵੇ।<noinclude></noinclude> szzhavji5fq6nmhdo77to89sabsmiuq 250 63194 194861 175647 2025-05-29T14:02:31Z Taranpreet Goswami 2106 194861 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੨੧) ਸਾਹਿਬ ਆਪਿ ਮੁਕਤੁ ਮੁਕਤੁ ਕਰੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥ ਨਾਨਕਤਿਸੁਜਨਕਉ ਸਦਾਨਮਸਕਾਰੁ॥੮॥੨੩॥ (ਜੋ) ਆਪ ਮੁਕਤ ਰੂਪ ਹੋਕੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਉਸ ਸੰਤ ਨੂੰ (ਅਸੀਂ) ਸਦਾ ਨਮਸਕਾਰ (ਕਰਦੇ ਹਾਂ)॥੮॥੨੩॥ ਸਲੋਕੁ॥ਪੂਰਾਭੁ ਅਰਾਧਿਆ ਪੂਰਾਜਾਕਾਨਾਉ। ਉਸ)ਪੂਰੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸਿਮਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਪੂਰਾ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਪੂਰਾ ਪਾਇਆ ਪੂਰੇਕੇ ਗੁਨ ਗਾਉ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ(ਆਖਦੇ ਹਨ), ਪੂਰੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਂਕੇ ਹੀ ਪੂਰਾ (ਗਿਆਨ) ਪਾਇਆ ਹੈ॥ ੧॥ ਅਸਟਪਦੀ॥ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਕਾ ਸੁਨਿ ਉਪਦੇਸੁ॥ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਨਿਕਟਿ ਕਰਿ ਪੇਖੁ॥ (ਹੇ ਬੰਦੇ!) ਪੂਰੇ ਗੁਰਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣ ਅਤੇ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ) ਨੇੜੇ ਕਰਕੇ ਵੇਖ। ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਸਿਮਰਹੁ ਗੋਬਿੰਦ॥ ਮਨ ਅੰਤਰ ਕੀ ਉਤਰੈ ਚਿੰਦ॥ रे ਸ ਸਾਸ ਗੋਬਿੰਦ ਨੂੰ ਸਿਮਰੋਂ, (ਤਾਂ ਤੇਰੇ) ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਲਹਿ ਜਾਏਗੀ। ਆਸ ਅਨਿਤ ਤਿਆਗਹੁ ਤਰੰਗ॥<noinclude></noinclude> byfywjovegzfgpflb53ee2jpt6idtjz 250 63195 194860 175648 2025-05-29T14:02:04Z Taranpreet Goswami 2106 194860 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੨੨) ਸਾਹਿਬ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਧੂਰਿ ਮਨ ਮੰਗ॥ [ਤਰੰਗ] ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਗਾਂ ਲਹਿਰਾਂ (ਵਰਗੇ) ਅਨਿੱਤ (ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ) ਆਸ਼ਾ ਛੱਡ ਦੇਹੁ। ਹੇਮਨ! ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਦੇ ਧੂੜੀ ਮੰਗ ਲੈ। ਆਪੁ ਛੋਡਿ ਬੇਨਤੀ ਕਰਹੁ॥ ਸਾਧ ਸੰਗਿ ਅਗਨਿ ਸਾਗਰੁ ਤਰਹੁ॥ ਅਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰੋ, (ਤਾਂ) ਸਾਧ ਸੰਗ ਕਰਕੇ ਅੱਗ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ (ਸੰਸਾਰ) ਤੋਂ ਤਰ ਜਾਵੇਂਗਾ। ਹਰਿ ਧਨ ਕੇ ਭਰਿ ਲੇਹੁ ਭੰਡਾਰ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਨਮਸਕਾਰ॥੧॥ (ਅੰਤਹਕਰਣ ਰੂਪ) ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਹਰਿ (ਨਾਮ) ਧਨ ਨਾਲ ਭਰ ਲੈ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ (ਕਰ ਜਿਸਤੋਂ ਨਾਮ ਧਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ)॥੧॥ ਖੇਮ ਕੁਸਲ ਸਹਜ ਆਨੰਦ॥ ਸਾਧ ਸੰਗਿ ਭਜੁ ਪਰਮਾਨੰਦ॥ ਸਾਧਸੰਗ ਕਰਕੇ [ਪਰਮਾਨੰਦ] ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਭਜਨ ਕਰ, (ਇਸੇ ਵਿਚ) ਰਖੜਾ, ਸੁਖ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਨੰਦ ਹੈ। ਨਰਕਿ ਨਿਵਾਰਿ ਉਧਾਰਹੁ ਜੀਉ॥ ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਪੀਉ॥ (ਜੋ) ਨਰਕਾਂ ਦੇ (ਦੁਖ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਜੀਵ ਦਾ<noinclude></noinclude> 9z59mvrx19fn1s6k6x88ykbmdclh7qy 250 63196 194859 175649 2025-05-29T14:01:21Z Taranpreet Goswami 2106 194859 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੨੩) ਸਾਹਿਬ ਉਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। (ਉਸ) ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਸਿਮਰਣ (ਰੂਪ) ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸ ਪੀ ਲੈ। ਚਿਤਿ ਚਿਤਵਹੁ ਨਾਰਾਇਣ ਏਕੁ॥ ਏਕਰੂਪ ਜਾਣੈ ਰੰਗ ਅਨੇਕ॥ (ਉਸ) ਇਕ ਨਾਰਾਇਣ ਨੂੰ ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਚੇਤੇ ਕਰ ਜਿਸਦੇ ਇਕ ਰੂਪ (ਹੋਕੇ ਭੀ) ਅਨੇਕਾਂ ਰੰਗ ਹਨ। ਗੋਪਾਲ ਦਾਮੋਦਰ ਦੀਨ ਦਇਆਲ॥ ਦੁਖਭੰਜਨ ਪੂਰਨ ਕਿਰਪਾਲ॥ ਹੇ ਗੋਪਾਲ! ਹੇ ਦਾਮੋਦਰ! ਹੇ ਦੀਨ-ਦਇਆਲ! ਹੋ ਦੁਖ-ਭੰਜਨ! ਹੇ ਪੂਰਣ-ਕ੍ਰਿਪਾਲ! ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਨਾਮੁ ਬਾਰੰਬਾਰ॥ ਨਾਨਕ ਜੀਅ ਕਾ ਇਹੈ ਅਧਾਰ॥੨॥ (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ) ਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਮਰ, ਮੁੜ ਮੁੜਕੇ ਸਿਮਰ! ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਇਹੋ ਹੀ ਜੀਵ ਦਾ ਆਸਰਾ ਹੈ॥੨॥ ਉਤਮ ਸਲੋਕ ਸਾਧ ਕੇ ਬਚਨ॥ ਅਮਲੀਕ ਲਾਲ ਏਹਿ ਰਤਨੁ॥ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਬਚਨ ਸੁਨਣੇ ਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ) ਉੱਤਮ ਸਲੋਕ] ਜਸਹੈ।ਇਹ(ਬਚਨ)ਅਮੋਲਕ ਰਤਨ ਤੇਲਾਲ ਹਨ ਸੁਨਤ ਕਮਾਵਤ ਹੋਤ ਉਧਾਰ॥<noinclude></noinclude> teeqif6jnvzzyhsvygnaultgm84eam5 250 63197 194858 175650 2025-05-29T14:00:44Z Taranpreet Goswami 2106 194858 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੨੪) ਸਾਹਿਬ ਆਪਿ ਤਰੈ ਲੋਕਹ ਨਿਸਤਾਰ॥ (ਜੋ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਬਚਨ ਸੁਣਦਾਹੈ,ਕਮਾਂਦਾਹੈ,ਉਸਦਾ ਉਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਉਹ) ਆਪ ਤਰਦਾ ਹੈ, ਪਰਵਾਰਨੂੰ ਤਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਫਲ ਜੀਵਨੁ ਸਫਲੁ ਤਾਕਾ ਸੰਗੁ॥ ਜਾਕੈ ਮਨਿ ਲਾਗਾ ਹਰਿ ਰੰਗੁ॥ (ਉਸਦਾ) ਜੀਵਨ ਸੁਫਲ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਸੰਗ ਕਰਨ ਸੁਫਲ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਜੈ ਜੈ ਸਬਦ ਅਨਾਹਦ ਵਾਜੈ॥ ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਅਨਦ ਕਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਗਾਜੈ (ਉਸਦੀ) ਜੇ ਜੈ (ਕਾਰ ਦੇ) ਸ਼ਬਦ ਇਕਰਸ (ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿਚ) ਵੱਜੇ ਹਨ।(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਸੁਣ ਸੁਣਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਅਨੰਦ (ਪ੍ਰਾਪਤ) ਕਰਦਾ ਹੈ (ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸੰਤ ਦਾ ਹੋਰ ਭੀ ਪ੍ਰਤਾਪ) [ਗਾਜੈ] ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੈ ਪ੍ਰਗਟੇ ਗੁਪਾਲ ਮਹਾਂਤ ਕੈ ਮਾਥੇ॥ ਨਾਨਕ ਉਧਰੇ ਤਿਨਕੈ ਸਾਥੇ॥੩॥ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ।ਉਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ (ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਸ) ਮਹਾਤਮਾਦੇ ਮੱਥੇ ਦੇ ਸਾਥੀ (ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ) ਪਾਰ ਉਤਰੇ ਹਨ॥੩॥ ਸਰਨਿ ਜੋਗੁ ਸੁਨਿ ਸਰਨੀ ਆਏ॥<noinclude></noinclude> qmi1p9jbe8y38i8iz54lies2uuijv5y 250 63198 194857 175651 2025-05-29T14:00:05Z Taranpreet Goswami 2106 194857 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੨੫) ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭ ਆਪ ਸਾਹਿਬ ਮਿਲਾਏ॥ ਸ਼ਰਣੀ (ਪਏ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ) ਜੋਗ ਸੁਣਕੇ ਅਸੀਂ ਭੀ ਗੁਰੂ ਦੀ) ਸ਼ਰਣੀ ਆਏ ਹਾਂ। ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਆਪ (ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਲ) ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਿਟਿ ਗਏ ਬੈਰ ਭਏ ਸਭ ਰੇਨ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਾਧ ਸੰਗਿ ਲੈਨ॥ (ਉਸ) ਸਾਧਦੇ ਸੰਗ ਵਿਚੋਂ ਨਾਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਿਆਹੈ। (ਇਸ ਲਈ) ਮਨ (ਵਿਚੋਂ) ਵੈਰ (ਭਾਵ) ਮਿਟ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਦੀ ਖ਼ਾਕ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ। ਸੁ ਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਗੁਰਦੇਵ॥ ਪੂਰਨਹੋਈ ਸੇਵਕ ਕੀ ਸੇਵ॥ ਗੁਰਦੇਵ ਜੀ ਆਪ (ਮੇਰੇ ਤੇ) ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ) ਦਾਸਦੀ ਸੇਵਾ [ਪੂਰਨ] ਸਫਲ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਲ ਜੰਜਾਲ ਬਿਕਾਰ ਤੇ ਰਹਤੇ॥ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੁਨਿ ਰਸਨਾ ਕਹਤੇ॥ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਜੰਜਾਲ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋਏ ਹਾਂ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕਰਕੇ ਰਸਨਾ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਕਰਿ ਪ੍ਰਸਾਦੁ ਦਇਆ ਪ੍ਰਭਿ ਧਾਰੀ॥ ਨਾਨਕ ਨਿਬਹੀ ਖੇਪ ਹਮਾਰੀ॥੪॥<noinclude></noinclude> lorvxw2o8i9qgclhclitgo0owcl1svl 250 63199 194856 175652 2025-05-29T13:59:31Z Taranpreet Goswami 2106 194856 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੨੬) ਸਾਹਿਬ ਕਰਿ ਪ੍ਰਸਾਦੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਦਸ [ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਡੀ (ਭਗਤੀ ਰੂਪ) ਸੌਦਾਗਰੀ ਪੂਰੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੈ॥੪॥ ਸੁਖਮਨੀਦਾ ਮਹਾਤਮ ਕਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਉਸਤਤਿ ਕਰਹੁ ਸੰਤ ਮੀਤ॥ ਸਾਵਧਾਨ ਏਕਾਗਰ ਚੀਤੁ॥ ਹੇ ਸੰਤ ਮਿਤ੍ਰ! ਸਾਵਧਾਨ ਤੋਂ ਇਕਾਗ੍ਰ ਚਿੱਤ (ਹੋਕੇ) ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਉਸਤਤੀ ਕਰੋ। ਸੁਖਮਨੀ ਸਹਜ ਗੋਬਿੰਦ ਗੁਨ ਨਾਮ॥ ਜਿਸੁ ਮਨਿ ਬਸੈ ਸੁ ਹੋਤ ਨਿਧਾਨੁ॥ (ਜਿਸਦਾ) ਨਾਮ ਸੁਖਮਨੀ (ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚ) ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਗੁਣ ਤੇ ਗਿਆਨ (ਪੂਰਣ ਹੈ)। ਜਿਸਦੇ ਮਨ ਵਿਚ (ਇਹ ਵਸਦੀ ਹੈ, ਉਹ (ਗੁਣਾਂ ਦਾ) ਨਿਧਾਨ [ਖਜ਼ਾਨਾ] ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਰਬ ਇਛਾ ਤਾਕੀ ਪੂਰਨ ਹੋਇ॥ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਗਟੁ ਸਭ ਲੋਇ॥ ਉਸਦੀਆਂ ਸਭਇੱਛਾਂ ਪੂਰਣ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਹ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਗਟ (ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। ਸਭ ਤੇ ਊਚ ਪਾਏ ਅਸਥਾਨੁ॥ ਬਹੁਰਿ ਨ ਹੋਵੈ ਆਵਨ ਜਾਨੁ॥ (ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ) ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸਥਾਨ<noinclude></noinclude> 0oq10hfjjgan2cr4ynjtlpopudz0hn6 250 63200 194855 175658 2025-05-29T13:59:03Z Taranpreet Goswami 2106 194855 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ ੨੨੭) ਸਾਹਿਬ ਏਗਾ।ਮੁੜਕੇ (ਉਸਦਾ) ਜੰਮਣ ਮਰਣਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇ ਗਾ ਹਰਿ ਧਨੁ ਖਾਟਿ ਚਲੈ ਜਨੁ ਸੋਇ॥ ਨਾਨਕ ਜਿਸਹਿ ਪਰਾਪਤਿ ਹੋਇ॥੫॥ ਹਰਿ (ਨਾਮ) ਧਨ ਨੂੰ ਉਹ ਪੁਰਸ਼ ਖੱਟਕੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਜਿਸਨੂੰ (ਸੁਖਮਨੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਨਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ॥੫॥ ਖੇਮਸਾਂਤਿ ਰਿਧਿ ਨਵਨਿਧਿ॥ ਬੁਧਿ ਗਿਆਨੁ ਸਰਬ ਤਹ ਸਿਧਿ॥ ਖੇਮ, ਸ਼ਾਂਤੀ,ਰਿਧੀ, ਨੌਂ ਨਿਧੀ,ਗਿਆਨ ਬੁੱਧੀਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਉਸਨੂੰ (ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ)। ਬਿਦਿਆ ਤਪੁ ਜੋਗੁ ਪ੍ਰਭ ਧਿਆਨੁ॥ ਗਿਆਨੁ ਸ੍ਰੇਸਟ ਊਤਮ ਇਸਨਾਨੁ॥ ਵਿਦਯਾ, ਤਪ, ਜੋਗ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਧਿਆਨ। ਬ੍ਰਹਮਗਯਾਨ ਤੇ ਉੱਤਮ (ਤੀਰਥਾਂ ਦੇ) ਇਸ਼ਨਾਨ (ਦਾ ਫਲ ਉਸਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਕਮਲ ਪ੍ਰਗਾਸੁ॥ ਸਭ ਕੈ ਮਧਿ ਸਗਲ ਤੇ ਉਦਾਸ॥ ਚਾਰੇ ਪਦਾਰਥਾਂ (ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੇ ਹਿਰਦੇ ਕਮਲ ਦਾ ਖਿੜਨਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਰਹਿਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉਦਾਸਰਹਿਣਾ। ਸੁੰਦਰ ਚਤਰ ਤਤਕਾ ਬੇਤਾ॥<noinclude></noinclude> ahpgswuup3dr29o1nta94qv5ddlrjdd 250 63201 194854 175659 2025-05-29T13:58:27Z Taranpreet Goswami 2106 194854 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੨੮) ਸਮਦਰਸੀ ਏਕ ਦ੍ਰਿਸਟੇਤਾ॥ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਸੁੰਦਰ ਹੈ, ਚਤੁਰ ਹੈ, ਤੱਤ ਦੇ ਜਾਨਣ ਵਾਲ ਹੈ। ਸਮਦਰਸੀ ਹੈ, (ਸਭ ਵਿਚ) ਇਕੋ ਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਲ ਤਿਸੁ ਜਨ ਕੈ ਮੁਖਿ ਭਨੇ॥ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਬਚਨ ਮਨਿ ਸੁਨੇ॥੬॥ ਇਹ [ਮੁਖ] ਉੱਤਮ ਫਲ ਉਸ ਪੁਰਸ਼ (ਦੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਕਹੇ ਗਏ ਹਨ।(ਜੋ ਪੁਰਸ਼) ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਮ (ਅਤੇ ਉਸਦੇ) ਬਚਨਾਂ [ਸੁਖਮਨੀ] ਨੂੰ ਮਨ ਕਰਕੇ ਸੁਣਦਾ ਹੈ॥੬॥ ਇਹੁ ਨਿਧਾਨੁ ਜਪੈ ਮਨਿ ਕੋਇ॥ ਸਭ ਜੁਗ ਮਹਿ ਤਾਕੀ ਗਤਿ ਹੋਇ॥ (ਜੋ) ਕੋਈ ਇਸ (ਗੁਣਾਂ ਦੇ) ਨਿਧਾਨ (ਰੂਪ ਬਾਣੀ ਸੁਖਮਨੀ ਨੂੰ) ਮਨ ਕਰਕੇ ਜਪੇਗਾ। ਸਾਰੇ ਜੁਗਾਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਗਤੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਗੁਣ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮ ਧੁਨਿ ਬਾਣੀ॥ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ੍ ਬੇਦ ਬਖਾਣੀ॥ (ਇਸ) ਬਾਣੀ (ਵਿਚ) ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਗੁਣ ਤੇਨਾਮ ਦੀ ਮਹਿਮਾ) [ਧੁਨਿ] ਉੱਚਾਰਣ ਕੀਤੀ ਹੈ। (ਜੋ ਮਹਿਮਾ) ਸਿੰਮ੍ਰਿਤੀਆਂ, ਸ਼ਾਸਤਾਂ ਅਤੇ ਵੇਦਾਂ (ਨੇਭੀ) ਕਥਨ ਕੀਤੀਹੈ। ਸਗਲ ਮਤਾਂਤ ਕੇਵਲ ਹਰਿ ਨਾਮ॥ ਗੋਬਿੰਦ ਭਗਤ ਕੈ ਮਨਿ ਬਿਸ੍ਰਾਮ॥<noinclude></noinclude> snz4k84sp5hvlzuleaq9l7vtdu6slx2 250 63202 194853 175660 2025-05-29T13:58:01Z Taranpreet Goswami 2106 194853 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>' ਸੁਖਮਨੀ ( ੨੨੯) ਸਾਹਿਬ ਸਾਰੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੇਵਲ ਹਰਿ ਨਾਮ ਵਿਚ ਹੈ।ਜੋ) ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਕੋਟਿ ਅਪ੍ਰਾਧ ਸਾਧ ਸੰਗਿ ਮਿਟੈ॥ ਸੰਤ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਜਮ ਤੇ ਛੁਟੈ॥ ਸਾਧ ਦੇ ਸੰਗ ਕਰਕੇ ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਪਾਪ ਮਿਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਤ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ (ਜੀਵ) ਜਮਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਕੈ ਮਸਤਕਿ ਕਰਮ ਪ੍ਰਭਿ ਪਾਏ॥ ਸਾਧ ਸਰਣਿ ਨਾਨਕ ਤੇ ਆਏ॥੭॥ ਜਿਸਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ (ਉੱਤਮ) ਕਰਮ ਪਾਏ ਹਨ।ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਉਹ ਪੁਰਸ਼ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਆਏ ਹਨ॥੭॥ ਜਿਸੁ ਮਨਿ ਬਸੈ ਸੁਨੈ ਲਾਇ ਪ੍ਰੀਤਿ॥ ਤਿਸੁ ਜਨ ਆਵੈ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚੀਤਿ॥ ਜਿਸਦੇ ਮਨ ਵਿਚ (ਉਪਦੇਸ਼) ਵਸਦਾ ਹੈ ਅਤੇ (ਜੋ) ਪ੍ਰੀਤੀ ਲਾ ਕੇ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਬਚਨ) ਸੁਣਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚੇਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਲਭ ਜਨਮ ਮਰਨ ਤਾਕਾ ਦੂਖੁ ਨਿਵਾਰੈ॥ ਦੇਹ ਤਤਕਾਲ ਉਧਾਰੈ॥ ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦਾ ਦੁਖ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਰਲੱਭ ਦੇਹ ਨੂੰ ਤਤਕਾਲ ਤਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।<noinclude></noinclude> 6zqohcbdfgp3s64trh3jbosmpczo3ji 250 63203 194852 175661 2025-05-29T13:57:35Z Taranpreet Goswami 2106 194852 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਖਮਨੀ (੨੩੦) ਸਾਹਿਬ ਨਿਰਮਲ ਸੋਭਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਾਕੀ ਬਾਨੀ॥ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਮਨ ਮਾਹਿ ਸਮਾਨੀ॥ ਉਸਦੀ ਨਿਰਮਲ ਸ਼ੋਭਾ ਤੇ ਮਿੱਠੀ ਬਾਣੀ (ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸਦੇ) ਮਨ ਵਿਚ ਇਕ ਨਾਮ ਵੱਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਖ ਰੋਗ ਬਿਨਸੇ ਭੈ ਭਰਮ ॥ ਸਾਧ ਨਾਮ ਨਿਰਮਲ ਤਾਕੇ ਕਰਮ ਦੁਖ,ਰੋਗ,ਡਰ ਤੇ ਭਰਮ (ਉਸਦਾ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕਰਮ ਨਿਰਮਲ ਹੋਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ) ਨਾਮ (ਉਸਦਾ) ਸਾਧ (ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। ਸਭ ਤੇ ਊਚ ਤਾਕੀ ਸੋਭਾ ਬਨੀ॥ ਤੇ ਨਾਨਕ ਇਹ ਗੁਣਿ ਨਾਮੁ ਸੁਖਮਨੀ॥੮॥੨੪॥ ਸਭਤੋਂ ਉੱਚੀ ਉਸਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਇਹ ਗੁਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ (ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਸੁਖਮਨੀ ਹੈ॥੮॥੨੪॥ ॥ਇਤੀ॥ ਇੰਜੀਤ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਬਜ਼ਾਰ ਧੋਬੀਆਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਦੇ ਯਤਨ ਨਾਲ ਛਪੀ<noinclude></noinclude> jxrrv12sbr94hdzj1ti7j6boinbif9p 250 63204 194851 175662 2025-05-29T13:57:06Z Taranpreet Goswami 2106 194851 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਮਾਨ ਪੰਡਤ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਯਾਨੀ ਦੇ ਗੋਤੇ ਹੋਏ ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀਸਟੀਕ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵਖੋ ਵਖ ਟੀਕੇ ਅਸਾਂ ਛਾਪ ਦਿਤੇ ਹਨ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਨ ਮੰਗਵਾਕੇ ਲਾਭ ਉਠਾਉਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਜਪੁਜੀ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਹਜਾਰੇ ਸੁੰਦਰ ਗੁਟਕਾ ਸਟੀਕ ੪) ਸਟੀਕ ਰਹਿਰਾਸ ਤੇ ॥) ਸਲੋਕ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਸਟੀਕ 11 =) ਕੀਰਤਨ ਸੋਹਿਲਾ ਸਟੀਕ!! | ਸਲੋਕ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਸਟੀਕ) ਸ੍ਰੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸਟੀਕ ਨਿਤਨੇਮ ਸਟੀਕ ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਪੁਜੀ ਸ਼ਬਦ ਹਜ਼ਾਰੇ, ਜਾਪ ਸਾਹਿਬਪਾ:੧੦, ਯੇ ਪਾ: ੧੦, ਰਹਿਰਾਸ, ਅਰਦਾਸ, ਕੀਰਤਨ ਸੋਹਿਲਾ, ਅਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ, ਸਭ ਦੇ ਤੁਕ ਤੁਕ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ। ਬਾਵਨ ਅਖਰੀ ਸਟੀਕ =) ੬) ੧) ਸਹੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਲੋਕ ਸਟੀਕ॥ = ੨੪) ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਯੇ ਸਟੀਕ ੧) ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸਟੀਕ ਬਾਈ ਵਾਰਾਂ ਸਟੀਕ ਜੈਤਸਰੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ ਸੱਤੇ ਬਲਵੰਡੇ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ ਦਸਮ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ ਵਿਚੋਂII) ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ ( II) ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਸਟੀਕ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ - ਸਟੀਕ॥ =) ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਸਟੀਕ ਸਿਧ ਗੋਸ਼ਟ ਸਟੀਕ ਅਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ ਪੰਜ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਟੀਕ =) ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ ਪ) ਦਸ ਗ੍ਰੰਥੀ ਪੂਰੀ ਸਦੀਕ Éll) = } ੧) 211) II) ਪਤਾ-ਭਾ:ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ リ<noinclude></noinclude> 86u52bzfx5irl50zxlwzbgnw9roz6hd 250 63205 194850 175663 2025-05-29T13:56:34Z Taranpreet Goswami 2106 194850 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਭਗਤਮਾਲ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਬਾਣੀ ਸਟੀਕ ਟੀਕਾਕਾਰ ਪੰਡਤ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਯਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਮੁਜੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਵਾਕ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਟੀਕਾ ਯਾਨੀ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪੋਥੀ ਸੀ, ਦਸ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਟੀਕ ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਜੋ ਟੀਕਾਂ ਅਠਾਂ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਹ ਭਗਤਮਾਲਾ ਉਸੇ ਸ੍ਰੀ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ ਟੀਕੇ ਦੀ ਨਾਵਾਂ ਜਿਲਦ ਸਮਝੋ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਸਟੀਕ ਕਿਉਂਕਿ ਟੀਕੇ ਵਿਚ ਭਗਤਾਂ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਸਟੀਕ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਤੇ ਸਾਖੀਆਂ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ, ਚੰਡੀ ਟੀਕੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦਿਤੀਆਂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦੋਵੇਂ ਸਟੀਕ ਗਯਾਨ ਗਈਆਂ ਉਹ ਸਭ ਕਥਾਂ ਇਸੇ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਛਪੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਬੋਧ ਸਟੀਕ, ਇਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਗਰਬ ਯਾਨੀ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਤੁਕ ਤੁਕ ਦਾ ਅ, ਉਪਦੇਸ਼ਕਾਂ, ਸੰਤਾਂ, ਮਹੰਤਾਂ, ਟੀਕਾ ਸ੍ਰੀ ਮਾਨ ਪੰਡਤ ਨਰੈਣ ਸਤਸੰਗੀਆਂ ਦੇ ਬੜੇ ਲਾਭ ਦੀ ਸਿੰਘ ਯਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭੇਟਾਂ ੬) ਛੀ ਰੁਪੈ ਹੈ। ਹੈ ਭੇਟਾ ੮) ਅਠ ਰੁਪੈ। ਪ੍ਰਬੋਧ ਚੰਦਰਨਾਟਕ ਸਟੀਕ ਸਤਿਸੰਗ ਦੀ ਅਮੋਲਕ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ਭੇਟਾ) ਵਾਰਾਂ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਸਟੀਕਭੇਟਾ੬)ਭਟਾਂ ਦੇ ਸਵ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਸਟੀਕ ੫) ਭਾਈ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰ<noinclude></noinclude> q9qg309dpb793cngxnh3ctv5jbprq3p 250 63206 194849 175669 2025-05-29T13:55:54Z Taranpreet Goswami 2106 194849 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਗਿਆਨੀ ਦਖਣੀ ਓਅੰਕਾਰ ਸਟੀਕ ੧) | ਲਾਹੌਰ (ਮੁਜੰਗਾਂ ਵਾਲੇ) ਦੇ ਟੀਕੇ ਵਾਲੇ ਗ੍ਰੰਥ 11) 11) | ਸਲੋਕ ਸਹਸਕ੍ਰਿਤੀ ਸਟੀਕ॥) ਹੋਰ ਟੀਕੇ ਵਾਲੇ ਬ ਸ਼ਬਦਸਲੋਕਨਾਵਾਂ ਮਹਲ ਸ॥ =) ਸਲੋਕਨਾਵਾਂਮਹਲਸਟੀਕਉਰਦੂ ਦਾ ਸ॥ =) ਸੁਖਮਨੀਸਟੀਕ(ਵਡਾਟੀਕਾ) ੧]]]) ਸਲੋਕ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਸ: ਉਰਦੂ) ਐਸਜੀ ਸਟੀਕ ਰਹਿਰਾਸ ਸਟੀਕ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ॥ = ਜਪੁ ਸਾਹਿਬ ਪਾ:੧੦ ਸਟੀਕ ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਸਟੀਕ ੪॥) 911) ਬਾਰਾਮਾਹਾ ਮਾਝ ਸਟੀਕ ਹਿੰਦੀ ਜਪੁਜੀ ਸਟੀਕ =) ( = 11 ਭਗਤ ਬਾਣੀ ਸਟੀਕ ਨਿਤਨੇਮ ਸਟੀਕ(ਵੱਡਾ ਟੀਕਾ) 2) ਨਿਨਨੇਮ ਗੁਟਕਾ ਸਟੀਕ ੧) ਸੁੰਦਰਗੁਟਕਾ, (ਵਡਾਟੀਕਾ) ੪) É) ਧਾਰਮਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ੨) ਆਸਾਦੀਵਾਰ ਛੰਦ ਛਕੇ ਸਹਿਤ ਸ: ) (ਟੀਕਾਕਾਰ ਸੰਤ ਅਮੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ) ਲੋਕ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਸਟੀਕ 1=) ਉਥਾਨਕਾ ਕਥਾ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਵਾਲਾ ਪੰਜ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਟੀਕ ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਯੇ ਸਟੀਕ ਸਲੋਕ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਸਟੀਕ ਸਿੰਘਜੀ) ਸ ਗ੍ਰੰਥੀ ਪੋਥੀ ਸਟੀਕ ੯) ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਟੀਕਾ 211) ਬਚਿਤ ਨਾਟਕ ਸਟੀਕ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ ੫) ੩) ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਸਾਗਰ ) ਹਰੀ ਗਿਆਨ ਉਪਦੇਸ਼ 4). ਡੀਚਲਿਤ ਤੇ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਗੁਰੂ ਖਾਲਸਾ ਸਟੀਕ ੩) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਸਿਧੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਬੋਧ ਸਟੀਕ ੧।) ਬਾਰਾਂ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦੀ ਕਥਾ ੧) ੧) ਵਾਰਾਂ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸਸਟੀਕ੧॥ ਖਾਲਸਾ ਜੀ ਦੇ ਰਹਿਤ ਨਾਮ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਭਗਤ ਮਾਲਾ ਸਟੀਕ ੬ ਕਥਾ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸਟੀਕ ੭) ਰਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ(ਸੰਤਾਂ ਮਹੰਤਾਂ ਦੇ ਬਰੀ ਵੈਰਾਗ ਸ਼ੱਤਕ ਸ: ੨) =)11 ਬਚਨ) ੧) ਪਤਾ-ਭਾ: ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪਤਾਪ ਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ<noinclude></noinclude> 0qjjr3k7u9wawrttw4jykru9c1omdtf 250 63207 194848 175670 2025-05-29T13:54:27Z Taranpreet Goswami 2106 194848 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਾਠ ਦੀ | ਵਿਚ ਛੀਰਤਾਂ ਦੇ ਐਨ ਵਿਧੀ॥ =) ਵਾਰਤਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਕੁੰਡਲੀਏਸਾਧੂਗਿਰਧਰਰਾਇ।=) ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘਜੀ ਦੀ ਸੰਪੂਰ ਸੰਕਟ ਮੋਚਨ ਸ਼ਬਦ ੧) ਸ੍ਰੀ ਸੂਰਜ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਾਰਤਕ ਸਟੀਕ ਤਿੰਨਾਂ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿਚ ਛਪ ਗਿਆ ਹੈ। ਭੇਟਾ ੨੦) ਪਹਿਲੀ ਜਿਲਦ-ਸੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਚਮਤਕਾਰ-ਇਸ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਵਾਰਤਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਹੈ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਨਾਵਲ ਬਹਾਦੁਰ ਬਲਵੰਤ ਕੌਰ ਪੇਮ ਕਲੀਆਂ ੧॥ ਰਬੀ ਨੂ ਅੱਜ ਦਾ ਪਿਆਰ ਦੁਖੀ ਜਵਾਨੀਆਂ ਸਾਂਝਾ ਲਹੂ २ ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ ਦਾ ਭੀ ਟੀਕਾ ਹੈ, ਸਨਾਤਨ ਧਰਮੀ ਪੁਸਤ ਅਰਥਾਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ, ਕਥਾ ਸਤਿ ਨਰੈਣ ਹਨ। ਆਰਤੀਆਂ ੩) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀਆਂ ਕਥਾਂ ਕਥਾਨਾਸ਼ਕੇਤ। ਗਰਭ ਗੀਤਾ = ਪ।) ਗਰੜ ਪੁਰਾਨ ਮੁਜਿਲਦ ਦੂਜੀ ਜਿਲਦ-ਸੀ ਸੋਢੀਚਮਤਕਾਰ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਮਹਾਤਮ ਮੁਜਿਲਦ ਇਸ ਦੂਜੀ ਜਿਲਦ ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਮਹਾਂ ਭਾਰਤ ਵਡਾ ਰਾਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਰਵੀਂ ਰਾਜ ਦਾ ਕਾਰਤਕ ਮਹਾਤਮ ਮੁਜਿਲਦ ਵਾਰਤਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਸੀ ਯੋਗ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੋ ਪਰਣ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਕਥਾ ਗਣੇਸ਼ ਚੌਥ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਤਕ ਛੀਆਂ ਦੁਰਗਾ ਪਾਠ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਪੂਰਨ ਕਥਾਂ ਸ਼ਿਵ ਚਾਲੀਸਾ ਹਨ। ਤੀਜੀ ਜਿਲਦ-ਸ੍ਰੀ ਚਮਤਕਾਰ ਇਸ ਤੀਜੀ 11 11 11 ੭੪) ਸ਼ਨੀਚਰ ਪਾਠ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਹਰੀ ਹਰ ਕਵਲ ਜਿਲਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ —) ਉਰਦੂ ਪਤਾ-ਭਾ: ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪ੍ਤਾਪ ਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ<noinclude></noinclude> stwbwf1ofc6fesijimhfgk0k2obgx46 250 63208 194847 175671 2025-05-29T13:53:34Z Taranpreet Goswami 2106 194847 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦੇ ਮਤ(ਵੈਦਕ)ਦੇ ਗ੍ਰੰਥ}ਰੋਗਮਾਲਾ ਨਿਦਾਨ (ਨਿਦਾਨ ਰਸਰਾਜ ਸ਼੍ਰੋਮਨੀ ਲੋਲੰਭਰਾਜ ਸਟੀਕ ਵਾਰਤਕ) ੨) ੩) ਇਸਤ੍ਰੀ ਬਿਆਧ ਚਕਿਤਸਾ) ੨) ਰਸਾਲਾ ਆਤਸ਼ਕ ਨੂੰਸਹੰਤਾ੩)ਨਾੜੀਗਿਆਨ॥) ਰਾਹੀ ਪ੍ਰਬੋਧ 211) — ਦੇ ਗੁਣ।) ਨਿੰਬੂ ਦੇ ਗੁਣ।) ਯੋਗ ਆਸਨ ਦਵਾਰਾ ਅਰੋਗਤਾ ਵ ਦੇ ਗੁਣ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਗੁਣ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਬਿਨਾਸਕ ਨਿਰਘੰਟੂ ਮੁਜਿਲਦ "1 ਭਾਗ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ੧) 1 =) ਅਰਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ੨॥) ਇਸਤ੍ਰੀ ਤੇ ਬਾਲ ਚਕਿਤਸਾ ੩) ਚਾਰ ਰਸੋਣੀਆਂ ਦੀ ਚੌਂਕੜੀ ੪॥ ਕੁਸ਼ਤਾਜਾ ਤਦੋਨੋਂ ਭਾਗਸਜਿਲਦ੨) ੩) ਸਾਰੰਗਧਰ ਸਟੀਕ ਬਾਲਚਕਿਤਸਾ ਡਾ:ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ!!!) ਤਿਬ ਖੈਰ ਮਨੁਖ ਮਹੰਤ ਗਣੇਸ਼ਾ ਸਿੰਘ੨) ਤੋਹਫਾ ਲੁਕਮਾਨ " " ਗੁਟਕਾਨਿਰਮਲਪਰਬੋਧ, ਲੰਡੀ ਡਾ:(ਇਸਤ੍ਰੀਚਿਕਿਤਸਾ)੨) ਸ਼ੂ ਰੋਗ ਚਕਿਤਸਾ ਜੇਬੀ ਹਕੀਮ ਗੁਟਕਾ ੨) ਹੋਮਯੋਪੈਥੀ ਡਾਕਟਰ €) ਬਾਲ ਚਕਿਤਸਾ 2111) 99 ੨) ੨) ਇਸ ਚਕਿਤਸਾ ਮੈਟਰੀਆ ਮੈਡੀਕਾ ੨) 99 ਵੈਦ ਰਾਜ ਦਾ ਜੇਬੀ ਗੁਟਗਾ ੨) ਹਿਮਾਲੇ ਬੂਟੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤਰਕੀਬੁਲ ਇਲਾਜ (ਐਲੀਪੈਥੀ ਰਸਾਲਾ ਅਰਕ ਸ਼ਰਬਤ ਵਡੇ ੧੪) ਗੈਡ) ੨।) ਰਸਾਲਾ ਸ਼ਰਬਤ ੧) ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਗਾਇਡ ੪) ਕਾਲਗਿਆਨਦੂਜੀਵਾਰਛਪਰਿਹਾਹੈ ਪਰੋਗਾਂ ਡਾਕਰ ਜਿਲਦਵਾਲਾ ੧) ਡਾਕਟਰੀ ਫਾਰਮਾ ਗੋਪੀਆ ੧) ਕਰਾਬਾਦੀਨ ਅਤਾਰੀ ਜਿਲਦ (ਹੁਨਰ ਆਰਟ ਦੇ ਪੁਸਤਕ) ਵਾਲੀ ੧॥) ਵਿਸ਼ਕ੍ਰਮਾ ਦਰਪਨ ਮਿਸਤਰੀ ਮਸਤਾਨੇ ਦੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਟੋਟਕੇ}} ਬੂਟੀਆਂਦੇਗੁਣ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ੬) ਜਿਲਦਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਕ੍ਰਮਾ ਆਰਟ ਬੁਕ ਨਵੀਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਾਗਰ ਤਿਬਕਲਾ ਨਿਧੀ ੩ ਨਕਾਸ਼ੀ ਆਰਟ ਸਿਖਿਆ ੧੦) ਅਰਦਾਸ ਬਾਬਾ ਵਿਸ਼ਕ੍ਰਮਾਂ ੩) ੩) 1) ਗੰਗ ਯਤੀ ਨਿਦਾਨ ਸਟੀਕ ੧੦) ਆਇਲ ਇੰਜਨ ਟੀਚਰ ੧)<noinclude></noinclude> g5psma1up0qcl1yym3qvqa0qiw1xvr2 250 63209 194846 175672 2025-05-29T13:52:35Z Taranpreet Goswami 2106 194846 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਹਿਕਮਤ ਦੇ ਪੁਸਤਕ ਮੇਘ ਬਿਨੋਦ ਸਟੀਕ ਚਾਰ ਨਾਰ ਕੀ ਚੌਕੜੀ ਚਾਰ ਬਾਲ ਕੀ ਚੌਕੜੀ ਚਾਰ ਫਕੀਰ ਕੀ ਚੌਕੜੀ ਅਮੀਰਕਾਸ਼ ਸਟੀਕ ਦਾਰੁਲਸ਼ਫਾ 9 ਨੌ ਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਾਂਤੀ (ਗ੍ਰਹ ਪੂਜਾ ਤੇ ਸੰਪਾਠ)ਯੋਗਅਭਯਾਸ ਆਸਨ ਮਾਤੇ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ।) ਤੇ ੩) ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਰੰਗੀਨ ਫੋਟੋ gil) ੧) ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀਆਂ ਰੰਗੀਨ ਤਸਵੀ ੧) ੧੦ਇੰਦ ੧੪ਇੰਚ ੩੦ ਮੇਲ ੨) ਵੀ ਤਸਵੀਰ ੧੦) ਸੈਂਕੜਾ। ਜੋਤਸ਼ ਦੇ ਗੁੰਬ ਜੰਤਰਾਂ ਤੰਤਰਾਂ ਦੇ ਪੁਸਤਕ ਸ਼ਿਵ ਜੰਤਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਤਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ੨) ਜੋਤਸ਼ ਵਿਦਿਆ ਭੰਡਾਰ ਜੋਤਸ਼ ਵਿਦਿਆ ਭੰਡਾਰ ਜਿਲ ਸ਼ਿਵ ਤੰਤਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਜਾਦੂ ਬੰਗਾਲਾ ਵਡਾ ੨) ਪੁਰਸ਼ ਰਾਸ਼ੀ ਮਾਲਾ ਵਾਲਾ ੧) ॥ ਵਡਾ ਨਕਸ਼ ਸੁਲੇਮਾਨੀ ੨) ਇਸਤਰੀ ਰਾਸ਼ਾ ਮਾਲਾ ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਾਵਾ ਕਾ ਗੁਟਕਾ ੪) ਪਰਸ਼ਨ ਦਰਪਨ) ਉਰਦੂ ਅਸਲੀ ਲਿਖਤੀ ਇੰਦਰ ਜਾਲ ੨) ਜਨਮ ਪਤਰੀ ਪਰਬੋਧ ਜਿਲਦ ਈਰਾਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਜਾਦੂ ੨) ਵਾਲੀ ੧ ੧) ਜਨਮ ਪਤਨੀ ਪਰਬੋਧ ਉਰਦੂ੧ I) ਜਾਤਕ ਚਿੰਤਾਮਨੀ ੧॥ ੨) ਲਗਨਚੰਦਰਕਾ ਜਿਲਦਵਾਲੀ੧॥ ਯਖਨੀ ਸਿਧੀ ਜਾਦੂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਯੋਗਾ ਭਯਾਸ ਸ਼ਾਸਤ ਮਹਾਂਬਲੀ ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਤੰਤ ੧) ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰੀਛਾ ਪੈਂਤੀਸ ਅਖਰੀ )। ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਾਨਤੀ ਸ਼ਨੀਚਰ ਸਤੋਤਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਸੂਰਜ ਸਤੰਤਰ ਦੁਰਗਾਸਤੋਤ੍ਰ =)ਸ਼ਿਵਸਤੋਤ੍ਰ =) ਛੋਟਾ ਪੀਛਾ —) ਅੰਗ ਫੁਰਨਾ = } ਕਿਰਲੀ ਵਿਚਾਰ =) ਸੁਪਨ ਪਰਬੋਧ)ਬਾਲਬੇਧਰਮ ਰਮਲ ਦੇ ਪਾਸੇ (ਜੋੜੀ) H ਪਤਾ-ਭਾ, ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪ ਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ, ਬਜਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਅੰਮਿਤਸਰ<noinclude></noinclude> 1x42f754g0wunjzxz0lpkpz93ajekqf 250 63210 194845 175673 2025-05-29T13:51:52Z Taranpreet Goswami 2106 194845 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੇ ਸਭ ਹੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ ਕੁਰਬਾਣੀ ਤਿੰਨਾਂ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਚੱਲਜਾਇਜੁੜੰਦੇ। ਕੁਰਬਾਣੀਂ ਤਿੰਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਿੱਤ ਗਾਏ ਸੁਹੰਦੇ॥ ਟੀਕਾਕਾਰ ਪੰਡਤ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਯਾਨੀ ਲਹੌਰ ਮੁਜੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ-ਭਾਈ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਪਤਾਪ ਸਿੰਘ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਾਲੇ ਬਜਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਅੰਮਿ੍ਤਸਰ<noinclude></noinclude> pvyrd3y626lkynxhdznqnsbtzw3dakp 250 65851 194872 192311 2025-05-29T16:42:01Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 194872 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>{{Block center|{{xx-larger|'''ਚਿੱਟਾ ਕੱਪੜਾ ਤੇ ਇੱਜ਼ਤਦਾਰ ਰੋਟੀ'''}}}} {{dhr|1em}} {{Block center|<poem>{{overfloat right|ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਤਨੋੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਰੀ,}} {{overfloat left|ਇਕ ਦਿਨ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਅਚਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|'ਚੌਕ ਫੁੱਲ ਤੇ ਸੜੇ ਸਨ ਏਸ ਘਰ ਦੇ,}} {{overfloat left|ਹੋ ਗਈ ਸਿਰ ਤੇ ਸੁੱਕੀ ਅਸਵਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|‘ਗੁਲੂ ਬੰਦ ਹਮੇਲ ਦੀ ਥਾਂ ਬਣ ਗਈ,}} {{overfloat left|ਬਿਨਾਂ ਲਾਜਮੇਂ ਗਲੇ ਦਾ ਹਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|'ਟੂੰਬਾਂ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੀਆਂ ਜਗ ਪਾਵੇ,}} {{overfloat left|ਸਾਡੇ ਲਈ ਆ ਗਈ ਅਲੋਕਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|ਓਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਮੈਂ 'ਮੂਰਖੇ! ਨਿੰਦੀਏ ਨਾਂ,}} {{overfloat left|ਰੁੱਖੀ, ਕੋਸੜੀ, ਕਦੀ ਭੀ ਨਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|ਤੇਰੇ ਜੇਹੀਆਂ ਪਕੌਂਦੀਆਂ ਹੋਣ ਕੋਲੇ,}} {{overfloat left|ਅਜੇ ਮਰਦ ਕਮੌਣ ਸਭਿਆਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|ਨਰ ਨੈਣਾਂ ਦਾ, ਆਤਮਾ ਉਮਰ ਦੀ ਏ,}} {{overfloat left|ਸ਼ਕਤੀ ਸੁਰਤ ਦੀ ਜੱਗ ਵਿਚਕਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat right|ਜਾਨ ਬਲ ਦੀ ਤਾਣ ਹਰ ਗ਼ਲ ਦੀ ਏ,}} {{overfloat left|ਕੁਦਰਤ ਹੈ; ਜੇ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾਰ ਰੋਟੀ।}}</poem>}}<noinclude>{{rh|੧੪੨.||}}</noinclude> a1zwcrmyrni990p3vwm05xhgn1dwlet 250 65852 194873 191507 2025-05-29T16:46:55Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 194873 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>{{Block center|<poem>{{overfloat left|ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਅਕਲ ਦੀ ਆਰਸੀ ਦਾ,}} {{overfloat right|ਦਸੇ ਫ਼ਲਸਫੇ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਆਦਮ ਜੂਨ ਫਰੀਕਾ ਦੇ ਬਣੇ ਨਾਂਗੇ,}} {{overfloat right|ਖਾਧੀ ਓਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਕ ਵਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਇਹਦੇ <ref>ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਹਾਵਰੇ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਉਤੇ ਪੱਕ ਕੇ ਜਿਹੜੇ ਸੁਰਖ (ਲਾਲ) ਨਿਸ਼ਾਨ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।</ref>ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਗ ਸਦਕੇ,}} {{overfloat right|ਖੁਸ਼ੀ, ਐਸ ਦੀ ਖਿੜੀ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਕਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੈ ਬਾਗ਼ ਪਰਵਾਰ ਖਿੜਦਾ,}} {{overfloat right|ਆਵੇ ਪੱਕ ਕੇ ਜਦੋਂ ਬਹਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਅਜੇ ਨੰਗਾ, ਨਿਥਾਵਾਂ ਤਾਂ ਰਹਿ ਸਕੇ,}} {{overfloat right|ਦੇਂਦੀ ਫਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪਰ ਮਾਰ ਰੋਟੀ।}] {{overfloat left|ਮਿਲੇ ਡੰਗ ਨ ਜਦੋਂ ਹਨੇਰ ਵਰਤੇ,}} {{overfloat right|ਸੂਰਜ ਚੰਨ ਕੋਲੋਂ ਅਪਰ ਅਪਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਚੌਂਕੇ ਚੁੱਲੇ ਤੇ ਤਵੇ ਪਰਾਤ ਦੀ ਵੀ,}} {{overfloat right|ਬਾਨੀ ਕਾਰ ਰੋਟੀ, ਹੈ ਮੁਖਤਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਓਸ ਘਰ ਅੰਦਰ ਭੰਗ ਭੁਜਦੀ ਏ;}} {{overfloat right|ਜਿਥੇ ਕਰੇ ਨਾਂ ਗਰਮ ਬਾਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਲੱਖਾਂ ਐਬ ਜਹਾਨ ਏ ਕੱਜ ਲੈਂਦੀ,}} {{overfloat right|ਇਕੋ ਲਾਜਵੰਤੀ, ਪਰਦੇ ਦਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਅਗੇ ਅਗੇ ਹਰ ਜੀਵ ਦੇ ਫਿਰੇ ਰਿੜ੍ਹਦੀ,}} {{overfloat right|ਮਗਰੋਂ ਪਕੜਦਾ ਫਿਰੇ ਸੰਸਾਰ ਰੋਟੀ।}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}<references/> {{right|੧੪੩.}}</noinclude> kxyu6revhorut2vse6vnuxsuusmb5yz 194874 194873 2025-05-29T16:47:29Z Gill jassu 619 194874 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>{{Block center|<poem>{{overfloat left|ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਅਕਲ ਦੀ ਆਰਸੀ ਦਾ,}} {{overfloat right|ਦਸੇ ਫ਼ਲਸਫੇ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਆਦਮ ਜੂਨ ਫਰੀਕਾ ਦੇ ਬਣੇ ਨਾਂਗੇ,}} {{overfloat right|ਖਾਧੀ ਓਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਇਕ ਵਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਇਹਦੇ <ref>ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਹਾਵਰੇ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਉਤੇ ਪੱਕ ਕੇ ਜਿਹੜੇ ਸੁਰਖ (ਲਾਲ) ਨਿਸ਼ਾਨ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।</ref>ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਗ ਸਦਕੇ,}} {{overfloat right|ਖੁਸ਼ੀ, ਐਸ ਦੀ ਖਿੜੀ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਕਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੈ ਬਾਗ਼ ਪਰਵਾਰ ਖਿੜਦਾ,}} {{overfloat right|ਆਵੇ ਪੱਕ ਕੇ ਜਦੋਂ ਬਹਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਅਜੇ ਨੰਗਾ, ਨਿਥਾਵਾਂ ਤਾਂ ਰਹਿ ਸਕੇ,}} {{overfloat right|ਦੇਂਦੀ ਫਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪਰ ਮਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਮਿਲੇ ਡੰਗ ਨ ਜਦੋਂ ਹਨੇਰ ਵਰਤੇ,}} {{overfloat right|ਸੂਰਜ ਚੰਨ ਕੋਲੋਂ ਅਪਰ ਅਪਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਚੌਂਕੇ ਚੁੱਲੇ ਤੇ ਤਵੇ ਪਰਾਤ ਦੀ ਵੀ,}} {{overfloat right|ਬਾਨੀ ਕਾਰ ਰੋਟੀ, ਹੈ ਮੁਖਤਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਓਸ ਘਰ ਅੰਦਰ ਭੰਗ ਭੁਜਦੀ ਏ;}} {{overfloat right|ਜਿਥੇ ਕਰੇ ਨਾਂ ਗਰਮ ਬਾਜ਼ਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਲੱਖਾਂ ਐਬ ਜਹਾਨ ਏ ਕੱਜ ਲੈਂਦੀ,}} {{overfloat right|ਇਕੋ ਲਾਜਵੰਤੀ, ਪਰਦੇ ਦਾਰ ਰੋਟੀ।}} {{overfloat left|ਅਗੇ ਅਗੇ ਹਰ ਜੀਵ ਦੇ ਫਿਰੇ ਰਿੜ੍ਹਦੀ,}} {{overfloat right|ਮਗਰੋਂ ਪਕੜਦਾ ਫਿਰੇ ਸੰਸਾਰ ਰੋਟੀ।}}</poem>}}<noinclude>{{rule}}<references/> {{right|੧੪੩.}}</noinclude> 37ifi3nng3tsvu4wfdsprvjtrb6v89u 0 65930 194966 192315 2025-05-30T11:30:51Z Kuldeepburjbhalaike 1640 194966 wikitext text/x-wiki {{header | title = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = | previous = | next = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ|ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] | year = 1941 | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=1 to=5/> igcurj1p8c80jwmzutwdj7syqrqa8cy 250 66310 194875 194357 2025-05-29T18:10:29Z Sonia Atwal 2031 194875 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਆਪਣੇ ਭਰਮਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਥੇ ਘਰ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਰਬ ਵਲ ਕਰਕੇ ਹਰ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਸਿਆਣਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਕੋਰੀ ਅਨਪੜ੍ਹ ਇਸ ਔਰਤ ਦੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸੂਝ 'ਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਕੁਝ ਲਭਾ ਜਿਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਨਸ਼ੇਆਈ ਰੱਖਿਆ। ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਇਹ ਥੋੜਚਿਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਭੁੱਲ ਭੁਲਾ ਗਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲੀਂ ਇਹੋ ਯਾਦ ਫੋਰ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਫੇਰ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਹੀ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸੇ ਔਰਤ ਜਿਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁੱਚੀ ਰੂਹ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਇਹ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ (5 ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ) ਨੂੰਹ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ 50 ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਬਣਾਈ। ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਖੜੀ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਤਿਆਗ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ਨਰੋਈ ਸੋਚ ਭਰੀ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਲਡ਼ੀ ਵਾਂਗ ਜੁੜ ਗਈ। ਉਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਡੁੱਲ੍ਹ ਡੁੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦੀ। ਉਸਦੇ ਦੱਸੇ ਹੋਏ ਦੇਹ ਅਰੋਗੀ ਦੇ ਦੇਸੀ ਫਾਰਮੂਲੇ ਕਈਆਂ ਦੀ ਜੂਨ ਸਵਾਰ ਗਏ। ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਉਹ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਨਹਿਰ ਸੀ। ਫੋਰ ਇਕ ਦਿਨ ਉਹੋ ਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸਦੀ ਹਰ ਕੋਈ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਭੋਗ ਦਾ ਦਿਨ ਮੁਕਰਰ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਲੋ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨੁੱਕਰਾਂ 'ਚ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਵਕਤ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਰਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਪਰ ਨਾ ਲੰਮੇ ਚੌੜੇ ਭਾਸ਼ਨ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀਆਂ ਝੜੀਆਂ। ਉਥੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਭ ਉਹੀ ਸਨ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਜਿਸਦੇ ਬੋਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਸਨ। ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼' ਲਈ ਕੋਈ ਲੁਕਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਧਾਰਣ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਈ ਸਾਧਨ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਸਵਾਰੀ ਰੋਕ ਲਈ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀ ਨੇ ਰੁੱਕਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਬੋਲ ਕਿ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿ ਗਿਆ। ‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਹ ਰਾਹ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-16<noinclude></noinclude> 3e3d3isa00tyx7ngmqwsv3zcdcgz8jg 194876 194875 2025-05-29T18:20:50Z Sonia Atwal 2031 194876 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਆਪਣੇ ਭਰਮਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਥੇ ਘਰ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਰਬ ਵਲ ਕਰਕੇ ਹਰ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਸਿਆਣਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਕੋਰੀ ਅਨਪੜ੍ਹ ਇਸ ਔਰਤ ਦੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸੂਝ 'ਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਕੁਝ ਲਭਾ ਜਿਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਨਸ਼ੇਆਈ ਰੱਖਿਆ। ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਇਹ ਥੋੜਚਿਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਭੁੱਲ ਭੁਲਾ ਗਿਆ। {{gap}}ਪਿਛਲੇ ਸਾਲੀਂ ਇਹੋ ਯਾਦ ਫੇਰ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਫੇਰ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਹੀ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸੇ ਔਰਤ ਜਿਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁੱਚੀ ਰੂਹ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਇਹ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ (5 ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ) ਨੂੰਹ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ 50 ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਬਣਾਈ। ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਖੜੀ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਤਿਆਗ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ਨਰੋਈ ਸੋਚ ਭਰੀ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਲਡ਼ੀ ਵਾਂਗ ਜੁੜ ਗਈ। ਉਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਡੁੱਲ੍ਹ ਡੁੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦੀ। ਉਸਦੇ ਦੱਸੇ ਹੋਏ ਦੇਹ ਅਰੋਗੀ ਦੇ ਦੇਸੀ ਫਾਰਮੂਲੇ ਕਈਆਂ ਦੀ ਜੂਨ ਸਵਾਰ ਗਏ। ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਉਹ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਨਹਿਰ ਸੀ। ਫੋਰ ਇਕ ਦਿਨ ਉਹੋ ਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸਦੀ ਹਰ ਕੋਈ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਭੋਗ ਦਾ ਦਿਨ ਮੁਕਰਰ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਲੋ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨੁੱਕਰਾਂ 'ਚ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਵਕਤ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਰਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਪਰ ਨਾ ਲੰਮੇ ਚੌੜੇ ਭਾਸ਼ਨ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀਆਂ ਝੜੀਆਂ। ਉਥੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਭ ਉਹੀ ਸਨ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਜਿਸਦੇ ਬੋਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਸਨ। ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼' ਲਈ ਕੋਈ ਲੁਕਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਧਾਰਣ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼' ਲਈ ਸਾਧਨ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਸਵਾਰੀ ਰੋਕ ਲਈ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀ ਨੇ ਰੁੱਕਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਬੋਲ ਕਿ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿ ਗਿਆ। ‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਹ ਰਾਹ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-16|}}</noinclude> s2bp4du7qtoq8knkwpondwbeca5y66m 195003 194876 2025-05-30T16:18:29Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195003 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਆਪਣੇ ਭਰਮਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਥੇ ਘਰ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਰਬ ਵਲ ਕਰਕੇ ਹਰ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਸਿਆਣਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਕੋਰੀ ਅਨਪੜ੍ਹ ਇਸ ਔਰਤ ਦੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸੂਝ 'ਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਕੁਝ ਲਭਾ ਜਿਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਨਸ਼ੇਆਈ ਰੱਖਿਆ। ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਇਹ ਥੋੜਚਿਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਭੁੱਲ ਭੁਲਾ ਗਿਆ। {{gap}}ਪਿਛਲੇ ਸਾਲੀਂ ਇਹੋ ਯਾਦ ਫੇਰ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਫੇਰ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਹੀ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸੇ ਔਰਤ ਜਿਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁੱਚੀ ਰੂਹ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਇਹ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ (5 ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ) ਨੂੰਹ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ 50 ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਬਣਾਈ। ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਖੜੀ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਤਿਆਗ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ਨਰੋਈ ਸੋਚ ਭਰੀ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਲਡ਼ੀ ਵਾਂਗ ਜੁੜ ਗਈ। ਉਸਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਡੁੱਲ੍ਹ ਡੁੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦੀ। ਉਸਦੇ ਦੱਸੇ ਹੋਏ ਦੇਹ ਅਰੋਗੀ ਦੇ ਦੇਸੀ ਫਾਰਮੂਲੇ ਕਈਆਂ ਦੀ ਜੂਨ ਸਵਾਰ ਗਏ। ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਉਹ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਨਹਿਰ ਸੀ। ਫੋਰ ਇਕ ਦਿਨ ਉਹੋ ਹੀ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸਦੀ ਹਰ ਕੋਈ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਭੋਗ ਦਾ ਦਿਨ ਮੁਕਰਰ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਲੋ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨੁੱਕਰਾਂ 'ਚ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਵਕਤ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਰਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਪਰ ਨਾ ਲੰਮੇ ਚੌੜੇ ਭਾਸ਼ਨ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀਆਂ ਝੜੀਆਂ। ਉਥੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਭ ਉਹੀ ਸਨ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਜਿਸਦੇ ਬੋਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਸਨ। ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼' ਲਈ ਕੋਈ ਲੁਕਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਧਾਰਣ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼' ਲਈ ਸਾਧਨ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਸਵਾਰੀ ਰੋਕ ਲਈ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀ ਨੇ ਰੁੱਕਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਬੋਲ ਕਿ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿ ਗਿਆ। ‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਹ ਰਾਹ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-16|}}</noinclude> rahj1bv0y0tpr9mhuiirzhw6bwr3y5x 250 66311 194877 194358 2025-05-29T18:24:05Z Sonia Atwal 2031 194877 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਲੱਭਦਾਂ ਜਿਹੜਾ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੋਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿੱਥੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਿਆਣਪਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਰਾਹ ਪਤਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਪਤਾ ਕਿ ਕੀ ਉਸਦੇ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼’ ਛਾਪਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਗੱਡੀ ਦੇ ਪਹੀਏ ਨੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਰਫਤਾਰ ਫੜੀ, ਭੋਗ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਟਰੈਫਿਕ ਦੀ ਧੂੜ ਵਿਚ ਰੱਲ ਗੱਡ ਹੋ ਗਈ। ***<noinclude></noinclude> 6623tjobirywjvvu7xcihiktr615pi6 194967 194877 2025-05-30T14:07:12Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 194967 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਲੱਭਦਾਂ ਜਿਹੜਾ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੋਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿੱਥੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਿਆਣਪਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਰਾਹ ਪਤਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਪਤਾ ਕਿ ਕੀ ਉਸਦੇ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼’ ਛਾਪਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਗੱਡੀ ਦੇ ਪਹੀਏ ਨੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਰਫਤਾਰ ਫੜੀ, ਭੋਗ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਟਰੈਫਿਕ ਦੀ ਧੂੜ ਵਿਚ ਰੱਲ ਗੱਡ ਹੋ ਗਈ। {{center|***}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-17|}}</noinclude> lzdy1oauosxmat4vyzbkajppvtidvwa 194968 194967 2025-05-30T14:22:15Z Sonia Atwal 2031 194968 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਲੱਭਦਾਂ ਜਿਹੜਾ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਥੋਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿੱਥੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਿਆਣਪਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਰਾਹ ਪਤਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਪਤਾ ਕਿ ਕੀ ਉਸਦੇ ‘ਭੋਗ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼’ ਛਾਪਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਗੱਡੀ ਦੇ ਪਹੀਏ ਨੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਰਫਤਾਰ ਫੜੀ, ਭੋਗ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਟਰੈਫਿਕ ਦੀ ਧੂੜ ਵਿਚ ਰੱਲ ਗੱਡ ਹੋ ਗਈ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-17|}}</noinclude> h92scxilyvj5rb6b1jzmmy4e6adtr59 250 66312 194969 194359 2025-05-30T14:23:56Z Sonia Atwal 2031 194969 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕਰੋੜਪਤੀ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ, ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਉਤੇ ਇਕ ਗਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਟਾਂਚ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ‘ਸੋਨਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀਂ ਇੱਕ ਸੌ ਚਾਲੀ ਰੁਪਏ ਤੋਲਾ ਜੇ ਅੱਜ ਸੋਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਲੜ ਲੜ ਮਰ ਜਾਣ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀ ਨੂੰ ਦੋ ਸੋ ਨਾਲ ਹੀ ਜਰਬ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ। 30-40 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਸੋ ਗੁਣਾ ਕੀਮਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਚਾਂਦੀ ਵੀ ੪੦,੦੦੦ ਰੁਪਏ ਕਿੱਲੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੋਈ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। 1972 ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਫੀਏਟ ਕਾਰ 20,000 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਕਾਰ ਦੇ ਚਾਰ ਟਾਇਰ ਹੀ ਇੰਨ੍ਹੇ ਰੁਪਏ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਵੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਸੁਨਿਆਰੇ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਰਚੇ ਵੀ ਵੱਧੇ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ, ਅਨਾਜ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਵੱਧਿਆ ਹੈ। ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਮੁਨਾਫੇ ਵੱਧੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਖਰਚੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੇਠਲੀ ਪੌੜੀ ਤੇ ਬੈਠੇ ਬੈਠੇ, ਉਤਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਾਂ। ਉਹੋ ਹੀ ਪੈਸਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾ ਸਾਡਾ ਆਦਿ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਨਾ ਸਾਡਾ ਅੰਤ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਣਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਕਦੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧਾ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲੱਗਾਂਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਹੀ ਹਾਂ ਜੋ ਲਾਲਸਾ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਮੁਫਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਿਆਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਸਸਤੇ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਗਿੰਨੀ ਪਿੱਗ (ਨਿੱਕੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੁਮਾ ਜਾਨਵਰ) ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਲਕ, ਗਾਜਰਾਂ ਜਾਂ ਖੀਰੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਲਗਭਗ ਰੋਜ਼ ਸਬਜੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਰੇਟ ਨਹੀਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-18<noinclude></noinclude> 97jvfwqfpb7qveqa5oxb94ph356st27 194970 194969 2025-05-30T14:27:40Z Sonia Atwal 2031 194970 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕਰੋੜਪਤੀ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ'''}}}} ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ, ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਉਤੇ ਇਕ ਗਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਟਾਂਚ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ‘ਸੋਨਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀਂ ਇੱਕ ਸੌ ਚਾਲੀ ਰੁਪਏ ਤੋਲਾ ਜੇ ਅੱਜ ਸੋਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਲੜ ਲੜ ਮਰ ਜਾਣ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀ ਨੂੰ ਦੋ ਸੋ ਨਾਲ ਹੀ ਜਰਬ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ। 30-40 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਸੋ ਗੁਣਾ ਕੀਮਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਚਾਂਦੀ ਵੀ ੪੦,੦੦੦ ਰੁਪਏ ਕਿੱਲੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੋਈ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। 1972 ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਫੀਏਟ ਕਾਰ 20,000 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਕਾਰ ਦੇ ਚਾਰ ਟਾਇਰ ਹੀ ਇੰਨ੍ਹੇ ਰੁਪਏ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਵੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਸੁਨਿਆਰੇ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਰਚੇ ਵੀ ਵੱਧੇ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ, ਅਨਾਜ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਵੱਧਿਆ ਹੈ। ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਮੁਨਾਫੇ ਵੱਧੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਖਰਚੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੇਠਲੀ ਪੌੜੀ ਤੇ ਬੈਠੇ ਬੈਠੇ, ਉਤਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਾਂ। ਉਹੋ ਹੀ ਪੈਸਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾ ਸਾਡਾ ਆਦਿ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਨਾ ਸਾਡਾ ਅੰਤ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਣਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਕਦੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧਾ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲੱਗਾਂਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਹੀ ਹਾਂ ਜੋ ਲਾਲਸਾ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਮੁਫਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਿਆਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਸਸਤੇ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਗਿੰਨੀ ਪਿੱਗ (ਨਿੱਕੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੁਮਾ ਜਾਨਵਰ) ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਲਕ, ਗਾਜਰਾਂ ਜਾਂ ਖੀਰੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਲਗਭਗ ਰੋਜ਼ ਸਬਜੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਰੇਟ ਨਹੀਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-18<noinclude></noinclude> 7a7vdvqr4sros3n1yng5k50qzn6021n 194971 194970 2025-05-30T14:36:24Z Sonia Atwal 2031 194971 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕਰੋੜਪਤੀ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ'''}}}} {{gap}}ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ, ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਉਤੇ ਇਕ ਗਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਟਾਂਚ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ‘ਸੋਨਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀਂ' ਇੱਕ ਸੌ ਚਾਲੀ ਰੁਪਏ ਤੋਲਾ ਜੇ ਅੱਜ ਸੋਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਲੜ ਲੜ ਮਰ ਜਾਣ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀ ਨੂੰ ਦੋ ਸੋ ਨਾਲ ਹੀ ਜਰਬ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ। 30-40 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਸੋ ਗੁਣਾ ਕੀਮਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਚਾਂਦੀ ਵੀ ੪੦,੦੦੦ ਰੁਪਏ ਕਿੱਲੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੋਈ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। 1972 ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਫੀਏਟ ਕਾਰ 20,000 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਕਾਰ ਦੇ ਚਾਰ ਟਾਇਰ ਹੀ ਇੰਨ੍ਹੇ ਰੁਪਏ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਵੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਸੁਨਿਆਰੇ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਰਚੇ ਵੀ ਵੱਧੇ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ, ਅਨਾਜ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਵੱਧਿਆ ਹੈ। ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਮੁਨਾਫੇ ਵੱਧੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਖਰਚੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੇਠਲੀ ਪੌੜੀ ਤੇ ਬੈਠੇ ਬੈਠੇ, ਉਤਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਾਂ। ਉਹੋ ਹੀ ਪੈਸਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾ ਸਾਡਾ ਆਦਿ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਨਾ ਸਾਡਾ ਅੰਤ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਣਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਕਦੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧਾ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲੱਗਾਂਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਹੀ ਹਾਂ ਜੋ ਲਾਲਸਾ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਮੁਫਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਿਆਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਸਸਤੇ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਗਿੰਨੀ ਪਿੱਗ (ਨਿੱਕੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੁਮਾ ਜਾਨਵਰ) ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਲਕ, ਗਾਜਰਾਂ ਜਾਂ ਖੀਰੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਲਗਭਗ ਰੋਜ਼ ਸਬਜੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਰੇਟ ਨਹੀਂ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-18|}}</noinclude> 5xjmoweb953dkg1jb52hd9jp9aprdnq 194972 194971 2025-05-30T14:49:01Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 194972 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕਰੋੜਪਤੀ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ'''}}}} {{gap}}ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ, ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਉਤੇ ਇਕ ਗਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਟਾਂਚ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ‘ਸੋਨਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀਂ' ਇੱਕ ਸੌ ਚਾਲੀ ਰੁਪਏ ਤੋਲਾ ਜੇ ਅੱਜ ਸੋਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਲੜ ਲੜ ਮਰ ਜਾਣ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਸੋ ਚਾਲੀ ਨੂੰ ਦੋ ਸੋ ਨਾਲ ਹੀ ਜਰਬ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ। 30-40 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਸੋ ਗੁਣਾ ਕੀਮਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਚਾਂਦੀ ਵੀ ੪੦,੦੦੦ ਰੁਪਏ ਕਿੱਲੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੋਈ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। 1972 ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਫੀਏਟ ਕਾਰ 20,000 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਕਾਰ ਦੇ ਚਾਰ ਟਾਇਰ ਹੀ ਇੰਨ੍ਹੇ ਰੁਪਏ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੀਮਤ ਵੱਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਵੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਸੁਨਿਆਰੇ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਰਚੇ ਵੀ ਵੱਧੇ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ, ਅਨਾਜ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਵੱਧਿਆ ਹੈ। ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਮੁਨਾਫੇ ਵੱਧੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਖਰਚੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੇਠਲੀ ਪੌੜੀ ਤੇ ਬੈਠੇ ਬੈਠੇ, ਉਤਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਾਂ। ਉਹੋ ਹੀ ਪੈਸਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾ ਸਾਡਾ ਆਦਿ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਨਾ ਸਾਡਾ ਅੰਤ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਣਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਕਦੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧਾ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲੱਗਾਂਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਹੀ ਹਾਂ ਜੋ ਲਾਲਸਾ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਮੁਫਤ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਿਆਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਸਸਤੇ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਗਿੰਨੀ ਪਿੱਗ (ਨਿੱਕੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੁਮਾ ਜਾਨਵਰ) ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਲਕ, ਗਾਜਰਾਂ ਜਾਂ ਖੀਰੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਲਗਭਗ ਰੋਜ਼ ਸਬਜੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਰੇਟ ਨਹੀਂ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-18|}}</noinclude> 9kkg58aecwr0i0h4p36s93daayzspo0 250 66313 194973 194360 2025-05-30T14:51:24Z Sonia Atwal 2031 194973 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਘੱਟ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਬੜੇ ਅਜੀਬ ਹਨ। * * ਦੇਖੋ, ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗਰਮੀ ਕਿੰਨੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੀਂਹ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ *ਪਿੱਛੇ ਜੀ ਪਹਾੜ ਵਿਚ ਸੋਕਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। * ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤਾਂ ਜੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। * ਲਓ ਜੀ ਵਰਤਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨੀ ਹੋਣੇ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕਦ ਹੋਏ। * ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਹੈ ਜੀ, ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ ਮਿਲ ਗਏ। * ਦੁਸਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਤਾਂ ਰੋਟ ਨਾ ਪੁੱਛੋ ਜੀ। * ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਦੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਗੱਲ ਕੀ। ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ, ਉਹੀ ਗਾਹਕ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਇੰਜ ਸਾਰੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਪਸਾਰ ਹਰ ਥਾਂ ਪਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆ ਦੇਣਾ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਟਾ ਵਪਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਏਨੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਿ ਵੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਬੋਧਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਰਹੀ। ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਨੀਂਹ ਹੀ ਕੱਚੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ, ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੀ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੋ ਅੱਜ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਗਹਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਅਮੀਰ ਨਾਮੀ ਬੰਦਾ ਆਇਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-19<noinclude></noinclude> igq6bqrepdmrdf81h9rl9mbnjsmvrvf 194974 194973 2025-05-30T14:56:14Z Sonia Atwal 2031 194974 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਘੱਟ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਬੜੇ ਅਜੀਬ ਹਨ। {{gap}}* ਦੇਖੋ, ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗਰਮੀ ਕਿੰਨੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}* ਆਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੀਂਹ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ {{gap}}* ਪਿੱਛੇ ਜੀ ਪਹਾੜ ਵਿਚ ਸੋਕਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। {{gap}}* ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤਾਂ ਜੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}* ਲਓ ਜੀ ਵਰਤਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨੀ ਹੋਣੇ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕਦ ਹੋਏ। {{gap}}* ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਹੈ ਜੀ, ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ ਮਿਲ ਗਏ। {{gap}}* ਦੁਸਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਤਾਂ ਰੋਟ ਨਾ ਪੁੱਛੋ ਜੀ। {{gap}}* ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਦੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਕੀ। ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ, ਉਹੀ ਗਾਹਕ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਇੰਜ ਸਾਰੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਪਸਾਰ ਹਰ ਥਾਂ ਪਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆ ਦੇਣਾ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਟਾ ਵਪਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਏਨੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਿ ਵੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਬੋਧਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਰਹੀ। ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਨੀਂਹ ਹੀ ਕੱਚੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ, ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੀ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੋ ਅੱਜ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਗਹਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਅਮੀਰ ਨਾਮੀ ਬੰਦਾ ਆਇਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-19<noinclude></noinclude> c4ddyo2q66i5v57isxvphhyn0213r65 194975 194974 2025-05-30T15:02:33Z Sonia Atwal 2031 194975 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਘੱਟ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਬੜੇ ਅਜੀਬ ਹਨ। {{gap}}* ਦੇਖੋ, ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗਰਮੀ ਕਿੰਨੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}* ਆਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੀਂਹ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ {{gap}}*ਪਿੱਛੇ ਜੀ ਪਹਾੜ ਵਿਚ ਸੋਕਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। {{gap}}* ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤਾਂ ਜੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}* ਲਓ ਜੀ ਵਰਤਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨੀ ਹੋਣੇ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕਦ ਹੋਏ। {{gap}}* ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਹੈ ਜੀ, ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ ਮਿਲ ਗਏ। {{gap}}* ਦੁਸਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਤਾਂ ਰੋਟ ਨਾ ਪੁੱਛੋ ਜੀ। {{gap}}* ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਦੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਕੀ। ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ, ਉਹੀ ਗਾਹਕ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਇੰਜ ਸਾਰੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਪਸਾਰ ਹਰ ਥਾਂ ਪਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆ ਦੇਣਾ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਟਾ ਵਪਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਏਨੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਿ ਵੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਬੋਧਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਰਹੀ। ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਨੀਂਹ ਹੀ ਕੱਚੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ, ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੀ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੋ ਅੱਜ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਗਹਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਅਮੀਰ ਨਾਮੀ ਬੰਦਾ ਆਇਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ।<noinclude>{{||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-19|}}</noinclude> k19gj1upqew5l7rbcbz4u1mc6hmf1ba 194976 194975 2025-05-30T15:05:18Z Sonia Atwal 2031 194976 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਘੱਟ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਬੜੇ ਅਜੀਬ ਹਨ। {{gap}}* ਦੇਖੋ, ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗਰਮੀ ਕਿੰਨੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}* ਆਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੀਂਹ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ {{gap}}*ਪਿੱਛੇ ਜੀ ਪਹਾੜ ਵਿਚ ਸੋਕਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। {{gap}}* ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤਾਂ ਜੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}* ਲਓ ਜੀ ਵਰਤਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨੀ ਹੋਣੇ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕਦ ਹੋਏ। {{gap}}* ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਹੈ ਜੀ, ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ ਮਿਲ ਗਏ। {{gap}}* ਦੁਸਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਤਾਂ ਰੋਟ ਨਾ ਪੁੱਛੋ ਜੀ। {{gap}}* ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਦੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਕੀ। ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ, ਉਹੀ ਗਾਹਕ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਇੰਜ ਸਾਰੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਪਸਾਰ ਹਰ ਥਾਂ ਪਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆ ਦੇਣਾ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਟਾ ਵਪਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਏਨੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਿ ਵੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਬੋਧਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਰਹੀ। ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਨੀਂਹ ਹੀ ਕੱਚੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ, ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੀ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੋ ਅੱਜ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਗਹਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਅਮੀਰ ਨਾਮੀ ਬੰਦਾ ਆਇਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-19|}}</noinclude> 6ehiw3z5rz3ib32ub4f3uxj68y9rlbv 194977 194976 2025-05-30T15:20:08Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 194977 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਘੱਟ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਬੜੇ ਅਜੀਬ ਹਨ। {{gap}}* ਦੇਖੋ, ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗਰਮੀ ਕਿੰਨੀਂ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}* ਆਹ ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੀਂਹ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ {{gap}}*ਪਿੱਛੇ ਜੀ ਪਹਾੜ ਵਿਚ ਸੋਕਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ। {{gap}}* ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤਾਂ ਜੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}* ਲਓ ਜੀ ਵਰਤਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਮਹਿੰਗੇ ਨੀ ਹੋਣੇ ਤਾਂ ਫੇਰ ਕਦ ਹੋਏ। {{gap}}* ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਹੈ ਜੀ, ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ ਮਿਲ ਗਏ। {{gap}}* ਦੁਸਿਹਰੇ ਤੋਂ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਤਾਂ ਰੋਟ ਨਾ ਪੁੱਛੋ ਜੀ। {{gap}}* ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਦੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਕੀ। ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ, ਉਹੀ ਗਾਹਕ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਇੰਜ ਸਾਰੇ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਪਸਾਰ ਹਰ ਥਾਂ ਪਸਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆ ਦੇਣਾ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਟਾ ਵਪਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਏਨੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਿ ਵੀ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਬੋਧਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਰਹੀ। ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਨੀਂਹ ਹੀ ਕੱਚੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜਿਊਣ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ, ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਰਬਾਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੀ ਵੀ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੋ ਅੱਜ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਗਹਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਅਮੀਰ ਨਾਮੀ ਬੰਦਾ ਆਇਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-19|}}</noinclude> 5n3mcgnt2nlwvt7gbpk4jv7lss9grcu 250 66314 194978 194361 2025-05-30T15:21:38Z Sonia Atwal 2031 194978 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ, ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਚੁਕਾਉਂਦੇ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ 'ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਠਠੰਬਰ ਗਿਆ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕੋਈ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸਗੋਂ ਗਰੀਬੀ ’ਚੋਂ ਉੱਠ ਕਿ ਚੰਗੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਬਣਿਆਂ ਬਣਾਇਆ ਵਪਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਪ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਇਹੋ ਤਾਂ ਪਾਪ ਕੀਤਾ, ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਕੇ, ਮਾਣ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਖੋਹ ਲਈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਲੈਣੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੈਲਫਮੇਡ ਹਾਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, ਇਸੇ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਵੁਕਤਾ ਰਹਿਤ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਦੂਸਰਾ ਮਨੁੱਖ ਸਿਰਫ ਵਸਤੂ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਬਾਪ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ? ਉਸਨੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸਮਝ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਪਹਿਲੋਂ ਲੱਖਪਤੀ ਹੋਣਾ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਚੱਪਾ ਸਦੀ ਪਹਿਲੋਂ ਕਰੋੜਪਤੀ ਹੋਣਾ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ, ਅੱਜ ਜੋ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਖੜੇ ਕਿਸੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ 500 ਕਰੋੜ ਵੀ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਲੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਗੋਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇਕ, ਦੋ ਕਰੋੜ ਹੀ ਦੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ “ਇਹ ਕੀ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨਗੇ। ਅੱਜ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਇਕ ਕਰੋੜ ਦੇ ਨਾਲ 1000 ਗਜ਼ ਦਾ ਪਲਾਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਬਪਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਖਰਬਪਤੀ ਕੋਈ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੌੜ ਕਿੱਥੇ ਜਾਕੇ ਖੜ੍ਹੇਗੀ? ਜਾਂ ਫੇਰ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਹੀ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਤਾਂ ਭਵਿਖ ਹੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇਗਾ, ਤਦ ਤੱਕ ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਂਦੇ ਹਾਂ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ<noinclude></noinclude> h3drsak0xse7ysuojyfmc47oipvmdc3 194979 194978 2025-05-30T15:56:28Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 194979 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ, ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਚੁਕਾਉਂਦੇ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ 'ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਠਠੰਬਰ ਗਿਆ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕੋਈ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸਗੋਂ ਗਰੀਬੀ ’ਚੋਂ ਉੱਠ ਕਿ ਚੰਗੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਬਣਿਆਂ ਬਣਾਇਆ ਵਪਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਪ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਇਹੋ ਤਾਂ ਪਾਪ ਕੀਤਾ, ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਕੇ, ਮਾਣ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਖੋਹ ਲਈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਲੈਣੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੈਲਫਮੇਡ ਹਾਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, ਇਸੇ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਵੁਕਤਾ ਰਹਿਤ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਦੂਸਰਾ ਮਨੁੱਖ ਸਿਰਫ ਵਸਤੂ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਬਾਪ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ? ਉਸਨੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸਮਝ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦਾ। {{gap}}ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਪਹਿਲੋਂ ਲੱਖਪਤੀ ਹੋਣਾ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਚੱਪਾ ਸਦੀ ਪਹਿਲੋਂ ਕਰੋੜਪਤੀ ਹੋਣਾ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ, ਅੱਜ ਜੋ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਖੜੇ ਕਿਸੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ 500 ਕਰੋੜ ਵੀ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਲੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਗੋਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇਕ, ਦੋ ਕਰੋੜ ਹੀ ਦੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ 'ਇਹ ਕੀ ਚੋਣਾਂ ਲੜਨਗੇ'। ਅੱਜ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਇਕ ਕਰੋੜ ਦੇ ਨਾਲ 1000 ਗਜ਼ ਦਾ ਪਲਾਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਬਪਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਖਰਬਪਤੀ ਕੋਈ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੌੜ ਕਿੱਥੇ ਜਾਕੇ ਖੜ੍ਹੇਗੀ? ਜਾਂ ਫੇਰ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਹੀ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਤਾਂ ਭਵਿਖ ਹੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇਗਾ, ਤਦ ਤੱਕ ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਂਦੇ ਹਾਂ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-20|}}</noinclude> cq4azd3npetwytuo3zttfg0kfsk80op 250 66417 194834 2025-05-29T13:45:48Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "AISAKHAE HAS ARRE ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਹੀ) ਮਿਲਾ ਲਵੋ॥੩੮॥ ( ੬੬) ਸਲੋਕੁ॥ ਬਿਨਉ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਗੁਪਾਲ॥ ਸਟੀਕ ਹੇ ਜਗਤਪਾਲਕ ਦੀਨਦਿਆਲ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ! ਤੁਸੀਂ (ਮੇਰੀ) ਬੇਨਤੀ ਸੁਣੋ। ਸੁਖ ਸੰਪੈ ਬਹੁ ਭੋਗ ਰਸ ਨਾਨਕ ਸਾਧ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194834 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>AISAKHAE HAS ARRE ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਹੀ) ਮਿਲਾ ਲਵੋ॥੩੮॥ ( ੬੬) ਸਲੋਕੁ॥ ਬਿਨਉ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਗੁਪਾਲ॥ ਸਟੀਕ ਹੇ ਜਗਤਪਾਲਕ ਦੀਨਦਿਆਲ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ! ਤੁਸੀਂ (ਮੇਰੀ) ਬੇਨਤੀ ਸੁਣੋ। ਸੁਖ ਸੰਪੈ ਬਹੁ ਭੋਗ ਰਸ ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਰਵਾਲ॥ ੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਸੁਖ, ਸੰਪਦਾ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਭੋਗਾਂ ਦੇ ਰਸ, ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਧੂੜੀ (ਵਿਚ ਹਨ, ਤਾਂਤੇ ਮੈਨੂੰ ਧੂੜੀ ਬਖਸ਼ੋ॥੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਬਬਾ ਬ੍ਰਹਮੁ ਜਾਨਤ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾ॥ ਬੈਸਨੋ ਤੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਚ ਧਰਮਾ॥ ਬੱਬੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ) ਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਗੁਰਮੁਖ ਹੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੇ ਵਿਸ਼ਨ ਨਾਲੋਂ ਪਵਿਤ੍ਰ ਧਰਮਾਤਮਾ ਹੈ। ਬੀਰਾ ਆਪਨ ਬੁਰਾ ਮਿਟਾਵੈ॥ ਤਾਹੂ ਬੁਰਾ ਨਿਕਟਿ ਨਹੀ ਆਵੈ॥ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਨੇੜੇ ਬੁਰਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, (ਅਰਥਾਤ ਹੇ ਭਾਈ! (ਜੋ) ਆਪਣੇ (ਮਨ ਤੋਂ) ‘ਬੁਰਾ' ਮਿ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦਾ ਬੁਰਾ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ, ਉਸਦਾ ਬੁਰਾ ਕਦੇ ਭੀ<noinclude></noinclude> mg12scsj8f6b8zp3i697c1rkajaxth9 250 66418 194835 2025-05-29T13:46:21Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "1 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੫) ਸਟੀਕ AA TWO MORTAL AE BABA BABA BAL BABA NA BAADAN ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ (ਮਨ ਦੀ ਰਤਾ ਪਾਈ ਹੈ, (ਇਸ ਲਈ) ਨਿੱਤ ਨਿੱਤ ਦਾ ਫਰਣਾ ਮਿਟਿਆ ਹੈ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਫਫਾ ਫਿਰਤ ਫਿਰਤ ਤੁ ਆਇਆ॥ 701 ਦਲਭ ਦੇਹ ਕਲਿਜੁਗ ਮਹਿ ਪਾ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194835 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>1 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੫) ਸਟੀਕ AA TWO MORTAL AE BABA BABA BAL BABA NA BAADAN ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ (ਮਨ ਦੀ ਰਤਾ ਪਾਈ ਹੈ, (ਇਸ ਲਈ) ਨਿੱਤ ਨਿੱਤ ਦਾ ਫਰਣਾ ਮਿਟਿਆ ਹੈ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਫਫਾ ਫਿਰਤ ਫਿਰਤ ਤੁ ਆਇਆ॥ 701 ਦਲਭ ਦੇਹ ਕਲਿਜੁਗ ਮਹਿ ਪਾਇਆ॥ ਫੱਫੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਹੇ ਬੰਦੇ!) ਤੂੰ (ਚੁਰਾਸੀ ਲੱਖ ਨਾਂ ਵਿਚ) ਭੌਂਦਾ ਭੌਂਦਾ ਆਯਾ ਹੈਂ, ਕਲਿਜੁਗ ਵਿਚ (ਇਸ) ਦੁਰਲਭ (ਮਨੁੱਖ) ਦੇਹ ਨੂੰ ਪਾਯਾ ਹੈ। ਫਿਰਿ ਇਆ ਅਉਸਰੁ ਚਰੈ ਨ ਹਾਥਾ॥ ਨਾਮੁ ਜਪਹੁ ਤਉ ਕਟੀਅਹਿ ਫਾਸਾ॥ ਫਿਰ ਇਹ ਵੇਲਾ (ਤੇਰੇ) ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ, ਨਾਮ ਜਦੋਂ ਤਾਂ (ਤੇਰੇ ਗਲੋਂ ਜਮਾਂ ਦੀ) ਫਾਹੀ ਕੱਟੀ ਜਾਏਗੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵਨ ਜਾਨੁ ਨ ਹੋਈ॥ ਏਕਹਿ ਏਕ ਜਪਹੁ ਜਪੁ ਸੋਈ॥ ਉਸ ਇੱਕੋ ਅਦੁਤੀ ਦੇ ਜਾਪ ਨੂੰ ਜਪੋ, (ਤਾਂ ਕਿ ਫਿਰ ਰਾ) ਮੁੜ ਮੁੜਕੇ ਜੰਮਣਾ ਮਰਣਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਪ੍ਰਭ ਕਰਨੈ ਹਾਰੇ॥ ਮੇਲਿ ਲੇਹੁ ਨਾਨਕ, ਬੇਚਾਰੇ॥੩੮॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਹੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੋ ਅਤੇ (ਇਸ) ਵਿਚਾਰੇ (ਜੀਵ ਨੂੰ ਆਪਨੇ ਵਿਚ FA AAAKAMANIN00000000000<noinclude></noinclude> q3irz4x2o4lmewrgfj77mxrxc3ecn44 250 66419 194836 2025-05-29T13:46:47Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "MAM 0000000000 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੪ ) A LAAAAAAAT AA ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਜਪਹਿ ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ॥ ਸਟੀਕ (ਜੋ) ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਨਾਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਜਪਦੇ ਹਨ, (ਉਹ) ਲੋੜਾਂ ਪਾਪਾਂ ਵਾਲੇ ਭੀ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਪੰਚ ਧ੍ਰੋਹ ਮੋਹ ਮਿਟਨਾਈ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194836 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>MAM 0000000000 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੪ ) A LAAAAAAAT AA ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਜਪਹਿ ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ॥ ਸਟੀਕ (ਜੋ) ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਨਾਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਜਪਦੇ ਹਨ, (ਉਹ) ਲੋੜਾਂ ਪਾਪਾਂ ਵਾਲੇ ਭੀ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਪੰਚ ਧ੍ਰੋਹ ਮੋਹ ਮਿਟਨਾਈ ॥ ਜਾਕਉ ਰਾਖਹੁ ਆਪਿ ਗੁਸਾਈ ॥ ਹੇ ਸ੍ਵਾਮੀ ! ਜਿਸ ਨੂੰ (ਤੁਸੀਂ) ਆਪ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, (ਉਹ) ਨਾਮ (ਜਪਕੇ) ਪਰਪੰਚ [ਫਲ] ਦਗ਼ੇ ਤੇ ਮੋਹ ਨੂੰ ਮਿਟਾ (ਲੈਂਦਾ ਹੈ) । ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਛਤ੍ਰੁ ਸਿਰ ਸੋਊ ॥ ਨਾਨਕ ਦੂਸਰ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਊ ॥੩੭॥ ਓਹੀ {ਛਤ੍ਰ- ਸਿਰ} ਚਕ੍ਰ ਵਰਤੀ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਉਤੇ) ਹੋਰ ਕੋਈ ਦੂਜਾ (ਹੁਕਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ) ਨਹੀਂ ਹੈ ॥ ੩੭॥ ਸਲੋਕੁ ॥ ਫਾਹੇ ਕਾਟੇ ਮਿਟੇ ਗਵਨ ਫਤਹਿ ਭਈ ਮਨਿ ਜੀਤ ॥ (ਮੋਹ ਦੇ) ਫਾਹੇ ਕੱਟੇ ਗਏ ਹਨ, (ਚੁਰਾਸੀ ਵਿਚ ਦਾ) ਫਿਰਣਾ ਮਿਟ ਗਿਆ ਹੈ, (ਪਰ) ਮਨ' ਦੇ ਜਿੱਤਣ ਕਰਕੇ (ਹੀ ਇਹ) ਅਤੇ (ਹਾਸਲ) ਹੋਈ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਤੇ ਥਿਤ ਪਾਈ ਫਿਰਨ ਮਿਟੇ ਨਿਤ ਨੀਤ॥੧॥<noinclude></noinclude> 37jhkatwhya5vlphxq355gz3kik0031 250 66420 194837 2025-05-29T13:47:12Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੩) ਸਟੀਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। www.AMAT ਨਿਧਿ ਨਿਧਾਨ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪੂਰੇ॥ ਤਹ ਬਾਜੇ ਨਾਨਕ ਅਨਹਦ ਤੂਰੇ॥੩੬॥ (ਨੌਂ) ਨਿਧੀਆਂ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ (ਰੂਪ) ਹਰੀ (ਦੇ ਨਾਮ) ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ (ਜੋ) ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194837 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੩) ਸਟੀਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। www.AMAT ਨਿਧਿ ਨਿਧਾਨ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪੂਰੇ॥ ਤਹ ਬਾਜੇ ਨਾਨਕ ਅਨਹਦ ਤੂਰੇ॥੩੬॥ (ਨੌਂ) ਨਿਧੀਆਂ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ (ਰੂਪ) ਹਰੀ (ਦੇ ਨਾਮ) ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ (ਜੋ) ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ), ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਨਹਦ ਵਾਜੇ ਵੱਜੇ ਹਨ॥ ੩੬॥ ਸਲੋਕੁ॥ ਪਤਿ ਰਾਖੀ ਗੁਰਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਤਜਿ ਪਰਪੰਚ ਮੋਹ ਬਿਕਾਰ॥ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ) {ਪਰਪੰਚ} ਜਗਤ ਵਿਚ ਮੋਹ ਤੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਿਆ ਹੈ, (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ) ਇੱਜ਼ਤ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਨੇ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਨਾਨਕ ਸੋਉ ਅਰਾਧੀਐ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰੁ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ) ਪਾਰ ਉਰਾਰ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਰਾਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਪਪਾ ਪਰਮਿਤਿ ਪਾਰੁ ਨ ਪਾਇਆ॥ ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਅਗਮ ਹਰਿ ਰਾਇਆ॥ ਪੱਪੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ), {ਪਰਮਿਤਿ} ਮਾਯਾ ਕਰਕੇ (ਉਸ ਦਾ) ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ (ਜਾਂਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ) ਦੀ ਪਤਿਤਪਾਵਨ ਹਰੀ ਰਾਜਾ {ਅਗਮ} ਮਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ। ਹੋਤ ਪੁਨੀਤ ਕੋਟ ਅਪਰਾਧੂ॥ 2000700020000000-000000050006 AVAYARAN AMMARAMAY<noinclude></noinclude> le54l16p15kn6jlv4dv1yw2uk8ts80r 250 66421 194838 2025-05-29T13:47:49Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "WAHHHHHHHAHHHAHHH 090700074 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਸਟੀਕ J (ਦੋਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਨ੍ਹੇ)-ਗੁਰਿ ਪੂਰੇ ਉਪਦੇਸਿਆ, ਰੰਗਿ ਸਾਧ ਸੰਗਿ, ਅੰਤਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੁ, ਬਾਹਿਰ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ, ਨਰਕੁ ਨਾਹਿ॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ) ਪੂਰੇ ਗੁਰਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194838 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>WAHHHHHHHAHHHAHHH 090700074 ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ਸਟੀਕ J (ਦੋਹਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਅਨ੍ਹੇ)-ਗੁਰਿ ਪੂਰੇ ਉਪਦੇਸਿਆ, ਰੰਗਿ ਸਾਧ ਸੰਗਿ, ਅੰਤਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੁ, ਬਾਹਿਰ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ, ਨਰਕੁ ਨਾਹਿ॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ) ਪੂਰੇ ਗੁਰਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਲਿਆ ਹੈ, ਸਾਧ ਸੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਨਾਮ ਦਾ ਸਿਮਰਣ (ਵਸਾਯਾ ਹੈ ਅਤੇ) ਬਾਹਰੋਂ (ਬਾਣੀ ਕਰਕੇ) ਨਾਮ ਜਪਿਆ ਹੈ, (ਉਹ) ਨਰਕ ਵਿਚ ਨਹੀਂ (ਜਾਏਗਾ)॥੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਨੰਨਾ ਨਰਕਿ ਪਰਹਿ ਤੇ ਨਾਹੀ॥ ਜਾਕੈ ਮਨਿ ਤਨਿ ਨਾਮੁ ਬਸਾਹੀ॥ ਨੰਨੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ), ਉਹ (ਪੁਰਸ਼) ਨਰਕ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨ ਵਿਚ ਤੇ ਤਨ ਵਿਚ ਨਾਮ ਵਸਾਯਾ ਹੈ। ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜੋ ਜਪਤੇ॥ ਬਿਖੁ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਨਾ ਓਇ ਖਪਤੇ॥ ਜੋ ਗੁਰਸਿਖ ਹੋਕੇ ਨਿਧਾਨ ਰੂਪ ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਪਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਜ਼ਹਿਰ ਰੂਪ ਮਾਯਾ ਵਿਚ ਖਪਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਨੰਨਾਕਾਰੁ ਨ ਹੋਤਾ ਤਾਕਹੁ॥ ਨਾਮ ਮੰਤ੍ਰ ਗੁਰਿ ਦੀਨੋ ਜਾਕਹੁ॥ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ (ਦਰਗਾਹ ਵਿਚ) {ਨੰਨਾਕਾਰ} ਨਿਰਾਦਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾਂ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਨਾਮ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨੂੰ<noinclude></noinclude> gg88t68ykscpeg5temq8r355uz2gh3t 250 66422 194839 2025-05-29T13:48:16Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੧) ਸਟੀਕ (ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ! ਤੁਸੀਂ) ਆਪੇ ਧੁਰ ਤੋਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮਨ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਨੁ ਸਾਚਾ ਤੇਉ ਸਚ ਸਾਹਾ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਪੂੰਜੀ ਨਾਮ ਬਿਸਾਹਾ॥ (ਜਿਸ ਕੋਲ) ਸੱਚਾ (ਨਾਮ) ਧਨ ਹੈ, ਓਹੀ ਸੱਚਾ ਸ਼..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194839 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੬੧) ਸਟੀਕ (ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ! ਤੁਸੀਂ) ਆਪੇ ਧੁਰ ਤੋਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮਨ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਨੁ ਸਾਚਾ ਤੇਉ ਸਚ ਸਾਹਾ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਪੂੰਜੀ ਨਾਮ ਬਿਸਾਹਾ॥ (ਜਿਸ ਕੋਲ) ਸੱਚਾ (ਨਾਮ) ਧਨ ਹੈ, ਓਹੀ ਸੱਚਾ ਸ਼ਾਹ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਸ਼ਰਧਾ ਰੂਪੀ) ਪੂੰਜੀ (ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ) ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ। ਧੀਰਜੁ ਜਸੁ ਸੋਭਾ ਤਿਹ ਬਨਿਆ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸ੍ਰਵਨ ਜਿਹ ਸੁਨਿਆ॥ ਉਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ੋਭਾ, ਜਸ ਤੇ ਧੀਰਜ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਿਹ ਘਟਿ ਰਹੈ ਸਮਾਈ॥ ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਜਨ ਮਿਲੀ ਵਡਾਈ॥੩੫॥ ਜਿਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ {ਗੁਰਮੁਖਿ} ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਸਮਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ) ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਵਡਿਆਈ ਮਿਲੀ ਹੈ॥ ੩੫॥ ਸਲੋਕੁ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨਾਮੁ ਜਪੁ ਜਪਿਆ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਰੰਗਿ॥ ਗੁਰਿ ਪੂਰੇ ਉਪਦੇਸਿਆ ਨਰਕੁ ਨਾਹਿ ਸਾਧ ਸੰਗਿ॥੧॥ 00000000000000000011100700050000000 A 10000004<noinclude></noinclude> fwsb5rr3eh9ojdc6l0axdnkd9frsbvh 250 66423 194840 2025-05-29T13:48:40Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ (EO) ਸਟੀਕ ABOUT DAATAMBRA BABA ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ (ਹੀ ਜੀਵ ਨੂੰ) ਮਾਯਾ ਦੇ ਮੋਹ (ਵਿਚ) ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਹਿ ਜਾਕੇ ਆਪੇ॥ ਨਾਨਕ ਤੇਤੋ ਗੁਰਮੁਖਿ ਧ੍ਰਾਪੈ॥੩੪॥ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਦੁਖ ਆਪੇ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194840 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ (EO) ਸਟੀਕ ABOUT DAATAMBRA BABA ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ (ਹੀ ਜੀਵ ਨੂੰ) ਮਾਯਾ ਦੇ ਮੋਹ (ਵਿਚ) ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਹਿ ਜਾਕੇ ਆਪੇ॥ ਨਾਨਕ ਤੇਤੋ ਗੁਰਮੁਖਿ ਧ੍ਰਾਪੈ॥੩੪॥ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਦੁਖ ਆਪੇ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), {ਤੇਤੋਂ} ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੁਰਮੁਖ ਤ੍ਰਿਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ॥੩੪॥ ਸਲੋਕੁ॥ ਧਰਿ ਜੀਅਰੇ ਇਕ ਟੇਕ ਤੂ ਲਾਹਿ ਬਿਡਾਨੀ ਆਸ॥ ਹੇ ਜੀਵ! ਤੂੰ ਇਕ ਦੀ ਓਟ ਫੜ, ਧਾਰਨ ਕਰ ਅਤੇ {ਬਿਡਾਨੀ} ਹੋਰਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਲਾਹ ਦੇਹੁ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਕਾਰਜੁ ਆਵੈ ਰਾਸਿ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਨਾਮ ਨੂੰ ਧਿਆਈਏ (ਤਾਂ ਸਾਰੇ) ਕੰਮ ਰਾਸ ਹੋ ਆਉਂਦੇ ਹਨ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਧਧਾ ਧਾਵਤ ਤਉ ਮਿਟੈ ਸੰਤ ਸੰਗਿ ਹੋਇ ਬਾਸੁ॥ ਧੱਧੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ), ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗ ਵਿਚ ਵਾਸਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ (ਮਨ ਦੀ) ਧਾਵਣਾ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਧੁਰ ਤੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰਹੁ ਆਪਿ ਤਉ ਹੋਇ ਮਨਹਿ ਪਰਗਾਸੁ॥ 000000000500057.0000000000000018<noinclude></noinclude> gnoo4o3q0tvrd6ukwd5lrtreqs0bo1m 194841 194840 2025-05-29T13:49:05Z Taranpreet Goswami 2106 194841 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ (EO) ਸਟੀਕ ABOUT DAATAMBRA BABA ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ (ਹੀ ਜੀਵ ਨੂੰ) ਮਾਯਾ ਦੇ ਮੋਹ (ਵਿਚ) ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਹਿ ਜਾਕੇ ਆਪੇ॥ ਨਾਨਕ ਤੇਤੋ ਗੁਰਮੁਖਿ ਧ੍ਰਾਪੈ॥੩੪॥ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਦੁਖ ਆਪੇ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), {ਤੇਤੋਂ} ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੁਰਮੁਖ ਤ੍ਰਿਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ॥੩੪॥ ਸਲੋਕੁ॥ ਧਰਿ ਜੀਅਰੇ ਇਕ ਟੇਕ ਤੂ ਲਾਹਿ ਬਿਡਾਨੀ ਆਸ॥ ਹੇ ਜੀਵ! ਤੂੰ ਇਕ ਦੀ ਓਟ ਫੜ, ਧਾਰਨ ਕਰ ਅਤੇ {ਬਿਡਾਨੀ} ਹੋਰਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਲਾਹ ਦੇਹੁ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਕਾਰਜੁ ਆਵੈ ਰਾਸਿ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਨਾਮ ਨੂੰ ਧਿਆਈਏ (ਤਾਂ ਸਾਰੇ) ਕੰਮ ਰਾਸ ਹੋ ਆਉਂਦੇ ਹਨ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਧਧਾ ਧਾਵਤ ਤਉ ਮਿਟੈ ਸੰਤ ਸੰਗਿ ਹੋਇ ਬਾਸੁ॥ ਧੱਧੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ), ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗ ਵਿਚ ਵਾਸਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ (ਮਨ ਦੀ) ਧਾਵਣਾ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਧੁਰ ਤੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰਹੁ ਆਪਿ ਤਉ<noinclude></noinclude> 2sz6sdmk3a9e0dio2vuuxj2kpxhuori 250 66424 194842 2025-05-29T13:49:29Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "HAU AMKEWE ALL AVANTAAR ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੫੯) ADVERBALDA THAAAAAAAAWAN ਕੁਝ ਦੇਵਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਸਿਮਰਤ ਰਹ ਸਟੀਕ ਨਾਨਕ ਦਰਸ ਅਧਾਰ॥ ੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਸਾਸ ਸਾਸ ਵਿਚ ਸਿਮਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, (ਉਸ ਦੇ) ਦਰਸ਼ਨ (ਦਾ ਹੀ) ਹੈ ਆਸਰਾ ਹੈ॥..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194842 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>HAU AMKEWE ALL AVANTAAR ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੫੯) ADVERBALDA THAAAAAAAAWAN ਕੁਝ ਦੇਵਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਸਿਮਰਤ ਰਹ ਸਟੀਕ ਨਾਨਕ ਦਰਸ ਅਧਾਰ॥ ੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ, ਸਾਸ ਸਾਸ ਵਿਚ ਸਿਮਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, (ਉਸ ਦੇ) ਦਰਸ਼ਨ (ਦਾ ਹੀ) ਹੈ ਆਸਰਾ ਹੈ॥ ੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਦਦਾ ਦਾਤਾ ਏਕੁ ਹੈ ਸਭ ਕਉ ਦੇਵਨਹਾਰ॥ ਦੱਦੇ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ), ਸਭ ਨੂੰ ਦੇਵਣ ਵਾਲਾ ਦਾਤਾ ਇੱਕੋ ਹੈ। ਦੇਂਦੇ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵਈ ਅਗਨਤ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰ॥ (ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਂਦੇ (ਹੋਏ) ਥੋੜ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, (ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ) ਅਨਗਿਣਤ ਭੰਡਾਰੇ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੈਨਹਾਰੁ ਸਦ ਜੀਵਨਹਾਰਾ॥ ਮਨ ਮੂਰਖ ਕਿਉ ਤਾਹਿ ਬਿਸਾਰਾ॥ (ਉਹ) ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸਦਾ ਜੀਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।ਹੋ ਮੂਰਖ ਮਨ! (ਤੂੰ) ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ? ਦੋਸੁ ਨਹੀ ਕਾਹੂ ਕਉ ਮੀਤਾ॥ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਬੰਧੁ ਪ੍ਰਭਿ ਕੀਤਾ॥ ਹੇ ਮਿਤ੍ਰ! ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ)<noinclude></noinclude> 7k8n4ndfqxtl23lhrdq4wg0pnm4jkds 250 66425 194843 2025-05-29T13:49:54Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ (੫੮) ਸਟੀਕ WA MAI BAR BABA BHALSA BALBEISA GI AA BAABA KAMALPRIATIALA VA HA VA A BABA SH ARAMAN ਮਨ ਕੈ ਕਾਮਿ ਨ ਆਵਈ ਅੰਤੇ ਅਉਸਰ ਬਾਰ॥ ਅੰਤ ਦੇ {ਅਉਸਰ ਬਾਰ} ਸਮੇਂ ਵੇਲੇ (ਉਹ ਮਾਯਾ) ਜੀਵ ਦੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਥਿਤਿ ਪਾਵਹੁ ਗੋਬਿਦ ਭਜਹੁ ਸੰਤਹ ਕੀ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194843 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ (੫੮) ਸਟੀਕ WA MAI BAR BABA BHALSA BALBEISA GI AA BAABA KAMALPRIATIALA VA HA VA A BABA SH ARAMAN ਮਨ ਕੈ ਕਾਮਿ ਨ ਆਵਈ ਅੰਤੇ ਅਉਸਰ ਬਾਰ॥ ਅੰਤ ਦੇ {ਅਉਸਰ ਬਾਰ} ਸਮੇਂ ਵੇਲੇ (ਉਹ ਮਾਯਾ) ਜੀਵ ਦੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਥਿਤਿ ਪਾਵਹੁ ਗੋਬਿਦ ਭਜਹੁ ਸੰਤਹ ਕੀ ਸਿਖ ਲੇਹੁ॥ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਯਾ ਲੈਕੇ ਗੋਬਿੰਦ ਨੂੰ ਭਜੋ, (ਤਾਂ) ਇਸਥਿਤੀ ਪਾਵੋਗੇ॥ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਹੁ ਸਦ ਏਕ ਸਿਉ ਇਆ ਸਾਚਾ ਅਸਨੇਹ ਸਦਾ ਇਕ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਤੀ ਕਰੋ, ਏਹੋ ਹੀ ਸੱਚਾ ਪ੍ਰੇਮ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਕਰਨ ਕਰਾਵਨੋ ਸਭ ਬਿਧਿ ਏਕੈ ਹਾਥ॥ ਕਾਰਣ ਤੇ {ਕਰਨ ਕਾਰਜ ਦੇ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸਾਰੀ ਬਿਧੀ (ਉਸ) ਇੱਕੋ ਦੇ ਹੱਥ (ਵਿਚ ਹੈ)। ਜਿਤੁ ਜਿਤੁ ਲਾਵਹੁ ਤਿਤੁ ਤਿਤੁ ਲਗਹਿ ਨਾਨਕ ਜੰਤ ਅਨਾਥ॥੩੩॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਆਖਦੇ ਹਨ), ਜਿੱਧਰ ਜਿੱਧਰ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, (ਇਹ) ਅਨਾਥ ਜੀਵ ਉਧਰ ਉਧਰ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ॥ ੩੩॥ ਸਲੋਕੁ॥ ਦਾਸਹਿ ਏਕੁ ਨਿਹਾਰਿਆ ਸਭੁ ਕਛੁ ਦੇਵਨਹਾਰ॥ ਦਾਸ ਨੇ (ਉਸ) ਇਕ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਹੈ, (ਜੋ) ਸਭ<noinclude></noinclude> iu5hcsxqlnmfi9wukkf5szl4yndjdwp 250 66426 194844 2025-05-29T13:50:17Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੫੭) ਸਟੀਕ (ਜੀਵ) ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲ ਤੇ} ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਥੱਕ ਗਏ ਹਨ, (ਪਰ) ਤ੍ਰਿਪਤ ਨਹੀਂ (ਹੋਏ, ਕਿਉਂਕਿ) ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਹੀਂ ਲਈ ਹੈ। ਸੰਚਿ ਸੰਚਿ ਸਾਕਤ ਮੂਏ ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਨ ਸਾਥ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194844 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਵਨ ਅੱਖਰੀ ( ੫੭) ਸਟੀਕ (ਜੀਵ) ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲ ਤੇ} ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਥੱਕ ਗਏ ਹਨ, (ਪਰ) ਤ੍ਰਿਪਤ ਨਹੀਂ (ਹੋਏ, ਕਿਉਂਕਿ) ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਹੀਂ ਲਈ ਹੈ। ਸੰਚਿ ਸੰਚਿ ਸਾਕਤ ਮੂਏ ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਨ ਸਾਥ॥੧॥ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ (ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ), {ਸਾਕਤ} ਮਾਯਾ ਧਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਮਾਯਾ ਨੂੰ {ਸੰਚਿ ਸੰਚਿ ਕੱਠੀ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਮਰ ਗਏ ਹਨ, (ਪਰ ਇਹ ਮਾਯਾ ਕਿਸੇ ਦੇ ਭੀ) ਨਾਲ ਨਹੀਂ (ਗਈ) ਹੇ॥੧॥ ਪਉੜੀ॥ ਬਬਾ ਥਿਰੁ ਕੋਊ ਨਹੀ ਕਾਇ ਪਸਾਰਹੁ ਪਾਵ॥ ਥੱਥੋ (ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਇਥੇ) ਕੋਈ ਥਿਰ ਨਹੀਂ (ਰਹਿਣਾ, ਫਿਰ) ਪੈਰ ਕਿਉਂ ਪਸਾਰਦੇ ਹੋ? ਅਨਿਕ ਬੰਛ ਬਲ ਛਲ ਕਰਹੁ ਮਾਇਆ ਏਕ ਉਪਾਵ॥ ਇਕ ਮਾਯਾ (ਦੇ ਵਾਸਤੇ) ਛਲ, {ਬਲ} ਫ਼ਰੇਬ ਤੇ ਠੱਗੀ (ਆਦਿਕ) ਅਨੇਕਾਂ ਉਪਾਵ ਕਰਦੇ ਹੋ ਥੈਲੀ ਸੰਚਹੁ ਸਮ ਕਰਹੁ ਥਾਕਿ ਪਰਹੁ ਗਾਵਾਰ॥ ਹੇ ਮੂਰਖੋ | ਥੈਲੀ ਕੱਠੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਦੁੱਖ ਉਠਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ (ਕੱਠੀ ਕਰਦੇ ਹੀ ਥੱਕ ਕੇ (ਡਿੱਗ) ਪੈਂਦੇ ਹੋ, (ਪਰ) 100010070007700000<noinclude></noinclude> 1vaafohpe2pkzlm2mb4ng8lzvj62inf 0 66427 194910 2025-05-30T07:25:33Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[../]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[../]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 />" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194910 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[../]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[../]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> azsafgdud09hyewxcu4627g7okowdl2 194911 194910 2025-05-30T07:26:18Z Tamanpreet Kaur 606 194911 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[../]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> o4nxib308en1pblrszc7g1frcydjog8 194912 194911 2025-05-30T07:26:55Z Tamanpreet Kaur 606 194912 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> lhff65n39ju874wsijl37n1xhtoaxzq 194913 194912 2025-05-30T07:27:27Z Tamanpreet Kaur 606 194913 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> gwu7i0lg382zih4tljyuj1vzc65n6g0 194914 194913 2025-05-30T07:27:54Z Tamanpreet Kaur 606 194914 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[../]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> g1un189prhy7cqrw1qozit96p9xdtcd 194915 194914 2025-05-30T07:28:46Z Tamanpreet Kaur 606 194915 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[PUNJABI KVITA|ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> 4o15a5v52k7h9vqbkkbvpdjv4sorlnq 194916 194915 2025-05-30T07:29:47Z Tamanpreet Kaur 606 194916 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> 3x14xnff9fxvlbc5g6sl1cxxrrfwazf 194935 194916 2025-05-30T11:26:26Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194916 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 /> 3x14xnff9fxvlbc5g6sl1cxxrrfwazf 195094 194935 2025-05-31T11:15:37Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195094 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=6 to=8 tosection="ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ"/> j0oah7l6iqqcqpz7zannn8i97tcr964 0 66428 194917 2025-05-30T07:32:18Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194917 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=9 to=11 /> lf59s776pq1589vohy01e8yh8lpu66p 194919 194917 2025-05-30T07:35:14Z Tamanpreet Kaur 606 194919 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=9 to=11 /> cvpju20uth487yh406bjr1wrujv6lci 194920 194919 2025-05-30T07:35:34Z Tamanpreet Kaur 606 194920 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=9 to=11 /> 2hb12gljvoj9ihksz9xmil8q56xdxzv 194937 194920 2025-05-30T11:26:27Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194920 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=9 to=11 /> 2hb12gljvoj9ihksz9xmil8q56xdxzv 195095 194937 2025-05-31T11:16:06Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195095 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=9 to=11 tosection="ਕਵਿਤਾ"/> 0o2g9ad54cu0jxusvyyojzos39h34pu 0 66429 194918 2025-05-30T07:34:25Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[/ਕਵਿਤਾ]] | next = [[/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=12 to=12 />" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194918 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[/ਕਵਿਤਾ]] | next = [[/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=12 to=12 /> orihc067orhz42wxntutevo55wsfud7 194921 194918 2025-05-30T07:36:07Z Tamanpreet Kaur 606 194921 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=12 to=12 /> pibb9hozzxtvxftp6uyu93qqqny5ns1 194939 194921 2025-05-30T11:26:29Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194921 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=12 to=12 /> pibb9hozzxtvxftp6uyu93qqqny5ns1 195096 194939 2025-05-31T11:17:57Z Kuldeepburjbhalaike 1640 195096 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=11 to=12 fromsection="ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ" tosection="ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ"/> ach36sjphgemp3g7s4es2yf04nis1ni 0 66430 194922 2025-05-30T07:38:29Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194922 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=13 to=14 /> dn5bwbbqkmjukiqtxawr1jacik51elt 194941 194922 2025-05-30T11:26:30Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194922 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=13 to=14 /> dn5bwbbqkmjukiqtxawr1jacik51elt 0 66431 194923 2025-05-30T07:43:56Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=15 to=16 />" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194923 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=15 to=16 /> s3brz3yo7qkq2leizkwvat90urbq95u 194943 194923 2025-05-30T11:26:31Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194923 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=15 to=16 /> s3brz3yo7qkq2leizkwvat90urbq95u 0 66432 194924 2025-05-30T07:45:53Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194924 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=17 to=21 /> gtjgy6g2lb26ztt84nlh50mwhxaqfjs 194945 194924 2025-05-30T11:26:32Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194924 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=17 to=21 /> gtjgy6g2lb26ztt84nlh50mwhxaqfjs 0 66433 194925 2025-05-30T07:49:33Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194925 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=22 to=23 /> io55o0usrexco5z53xqnd37201fxgco 194947 194925 2025-05-30T11:26:33Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194925 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ/]] | next = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=22 to=23 /> io55o0usrexco5z53xqnd37201fxgco 0 66434 194926 2025-05-30T07:51:57Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194926 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ/]] | next = [[../ਰਸ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=24 to=28 /> r19sqykqqedwv5snijgc2ylp4ybk1mq 194949 194926 2025-05-30T11:26:34Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194926 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ/]] | next = [[../ਰਸ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=24 to=28 /> r19sqykqqedwv5snijgc2ylp4ybk1mq 0 66435 194927 2025-05-30T07:56:21Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194927 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰਸ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=29 to=31 /> soeod8qb6cpe9ex4vol8kop7y7aw46l 194951 194927 2025-05-30T11:26:35Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰਸ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194927 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰਸ | previous = [[../ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=29 to=31 /> soeod8qb6cpe9ex4vol8kop7y7aw46l 0 66436 194928 2025-05-30T08:01:23Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194928 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ | previous = [[../ਰਸ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=32 to=50 /> 5qwamnhbtncm5h68hfw2c8lzl4oy743 194953 194928 2025-05-30T11:26:36Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194928 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ | previous = [[../ਰਸ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=32 to=50 /> 5qwamnhbtncm5h68hfw2c8lzl4oy743 0 66437 194929 2025-05-30T08:17:01Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ/]] | note..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194929 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=51 to=54 /> l506psydon6matsl26ju75evydsdye3 194955 194929 2025-05-30T11:26:37Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194929 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=51 to=54 /> l506psydon6matsl26ju75evydsdye3 0 66438 194930 2025-05-30T08:24:46Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ/]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | notes = }} <pages in..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194930 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ/]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=55 to=57 /> hyddvxhq4knhqsa3jf0kyys3kd8cv64 194957 194930 2025-05-30T11:26:39Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194930 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ/]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=55 to=57 /> hyddvxhq4knhqsa3jf0kyys3kd8cv64 0 66439 194931 2025-05-30T08:26:18Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ /]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194931 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ /]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=58 to=61 /> m79juwj6spw8gyytu7cp0br6nx29mqf 194932 194931 2025-05-30T08:26:46Z Tamanpreet Kaur 606 194932 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ/]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=58 to=61 /> q8jop7ud5nmjox6m96886x5tjpjev1t 194959 194932 2025-05-30T11:26:40Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194932 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ | previous = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ/]] | next = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=58 to=61 /> q8jop7ud5nmjox6m96886x5tjpjev1t 0 66440 194933 2025-05-30T08:28:25Z Tamanpreet Kaur 606 "{{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ | previous = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf"..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194933 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ | previous = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=62 to=67 /> ofneg61hhv1ch4evleheif9qjg27gvs 194961 194933 2025-05-30T11:26:42Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194933 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ | previous = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ/]] | next = [[../ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼/]] | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=62 to=67 /> ofneg61hhv1ch4evleheif9qjg27gvs 0 66441 194934 2025-05-30T08:29:40Z Tamanpreet Kaur 606 transclusion 194934 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼ | previous = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | next = | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=68 to=69 /> ca2vx4jov249svm58ut3jstj02nqetm 194963 194934 2025-05-30T11:26:43Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194934 wikitext text/x-wiki {{header | title = [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ]] | author = ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ | author-nolink = true | translator = | section = ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼ | previous = [[../ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ/]] | next = | notes = }} <pages index="PUNJABI KVITA.pdf" from=68 to=69 /> ca2vx4jov249svm58ut3jstj02nqetm 0 66442 194936 2025-05-30T11:26:27Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194936 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] lca211s8tm39ykn1ezqlv55tch8hi6a 0 66443 194938 2025-05-30T11:26:28Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194938 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ]] itlfd4ygae3zj9pskxyrf3hc3k9v1ed 0 66444 194940 2025-05-30T11:26:29Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194940 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਕੋਮਲ ਹੁਨਰ]] 78dqf5kewegeazvbv0p27tx60cqrt8j 0 66445 194942 2025-05-30T11:26:30Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194942 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ]] 1r2luw1ksy4d8usx1acel9uouvp4pn7 0 66446 194944 2025-05-30T11:26:31Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194944 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ]] onjc7pjt9hrtqk9uchv2bkpg0t75q5l 0 66447 194946 2025-05-30T11:26:32Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194946 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਤੱਤ]] 4saku1mtb6whql0wfgojxb3r5dlgg40 0 66448 194948 2025-05-30T11:26:33Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194948 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ]] 6vtx05b6r8bw3aqgxl2futjwlqmiw97 0 66449 194950 2025-05-30T11:26:34Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194950 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ]] r7uh2mzchze81fkfbt3cs1anipn8stn 0 66450 194952 2025-05-30T11:26:35Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰਸ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194952 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰਸ]] g28j2oc3fxae92j97ntcexj774ofuzp 0 66451 194954 2025-05-30T11:26:36Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194954 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] qxtlqe6314rz6v07459xb0wmgidtlzr 0 66452 194956 2025-05-30T11:26:38Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194956 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਅਸਰ]] 0iqt6hliunz0meb4mazpituc0ydvj2i 0 66453 194958 2025-05-30T11:26:39Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194958 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ]] 6g46fjn2g509fs3wmm83hzy74xaxp4i 0 66454 194960 2025-05-30T11:26:40Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194960 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਲਹਿਰ]] g3axjzud8s7xopjk76vy9bdkwzw0sp8 0 66455 194962 2025-05-30T11:26:42Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194962 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ]] df1eprdn4mzpg0lcss43m36mgtyxjt6 0 66456 194964 2025-05-30T11:26:43Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[PUNJABI KVITA/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: punjabi language (By [[meta:Indic-TechCom/Tools|MassMover]]) 194964 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ [[ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ/ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਭਵਿਸ਼]] 8cm4jcgc5u7smep256coj4bfnum2g1d 250 66457 194980 2025-05-30T15:58:27Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "jwokjh dk M'bk nktÜrk jwokjh :ko' j' eÜ c[Zb fsnko G{ok p?r sÜ fuZNk M'bk, yoVÜ ftu fsnko fJzM jh fwbdk fojk j?, gzikph p'bh dk sÜ Xoksb dk y'ih gzikph bÜye nksw jwokjh. ;t? ftFtkF sÜ fdqVQsk Bkb Gog{o nkgDÜ gÜÛv{ b[jko j'D sÜ pj[s wkD eodk ;h. ezw eoB ~ uhVk j'D dh jZd sZe gj[zu iKdk ;h. T[;dh y'ih B}o sÜ gkoy{ :kddkFs ewkb dh ;h. d{o fdqFNh GftZy dÜ Bkb Bkb nshs dhnK v{zxkJhnK th Bkgdh ;h. wÜoÜ Bkb T[;dk tkj eJh ekoDK eoeÜ ;h. go..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194980 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>jwokjh dk M'bk nktÜrk jwokjh :ko' j' eÜ c[Zb fsnko G{ok p?r sÜ fuZNk M'bk, yoVÜ ftu fsnko fJzM jh fwbdk fojk j?, gzikph p'bh dk sÜ Xoksb dk y'ih gzikph bÜye nksw jwokjh. ;t? ftFtkF sÜ fdqVQsk Bkb Gog{o nkgDÜ gÜÛv{ b[jko j'D sÜ pj[s wkD eodk ;h. ezw eoB ~ uhVk j'D dh jZd sZe gj[zu iKdk ;h. T[;dh y'ih B}o sÜ gkoy{ :kddkFs ewkb dh ;h. d{o fdqFNh GftZy dÜ Bkb Bkb nshs dhnK v{zxkJhnK th Bkgdh ;h. wÜoÜ Bkb T[;dk tkj eJh ekoDK eoeÜ ;h. go ;G s'Û tZX fJ; eoeÜ ;h fe T[;dÜ GÜdK ~ ;KGD tkbk, T[; ~ wÜoÜ f;tkn e'Jh j'o BjhÛ ;h bZGdk. e'Jh j'o T[;dÜ d[ZyK ~ ;[D fe T[;~ soe dh ;bkj th sK BjhÛ dÜÛdk ;h. jwokjh sÜ ne;o d{;oÜ fJb}kw brkT[ÛdÜ jB fe T[j g?;Ü b?eÜ ghHn?uHvhH eotkT[Ûdk j?. gfjb'Û w?~ th p[ok bZfrnk ;h. jwokjh BÜ ;tkb ehsk. w?Û ed'Û iKdk jK ftfdnkoEh bZGD< fJjBK ~ e"D GÜidk j?< iÜeo fJjBK dÜ rkfJv BbkfJe jB, sK, sK jh fJj wÜoÜ e'b nkT[ÛdÜ jB. w?Û fe;Ü ftfdnkoEh ~ jZE Bkb fby eÜ BjhÛ dÜÛdk. T[jBK e'b'Û jh y'i ;wZroh fJeZmh eotkT[Ûdk jK sÜ T[jBK ~ jh fbyD bJh rkfJv eodk jK. Bk jh w?Û fe;Ü Eh;; dh ;eohfBzr ewÜNh ftu p?mdk jK, Bk jh w?Û tkfJtk b?Ûdk jK. wÜok Bkw sK fesÜ th BjhÛ j[zdk. w?Û sK f;oc ftfdnkoEh dÜ BbkfJe rkfJv dh EK, goT[geko eodk jK sÜ w?Û nkgDk pDdk ;wÜÛ dk fJt}kBk b? b?Ûdk jK. go T[j n;bh rkfJv fpzBQK ezw ehsÜ bZyK o[gJÜ :{Bhtof;NhnK s'Û sBykj dÜ o{g ftu pN'o b?ÛdÜ jB. dZ;' w?Û rbs jK fe T[j i' wÜoÜ e'b ftfdnkoEh GÜidÜ jB. wÜoh ihn ikB Bkb ehsh fwjBs dk Bshik j? fe fe;Ü th Eh;; ftu B[e; BjhÛ bZfGnk j? sÜ ;G ftfdnkoEh d' pNk fJe - 21<noinclude></noinclude> 02rhmfye084w8tlmnuwb3vypxj75q8w 194981 194980 2025-05-30T16:03:39Z Sonia Atwal 2031 194981 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਹਮਰਾਹੀ ਦਾ ਝੋਲਾ ਆਵੇਗਾ ਹਮਰਾਹੀ ਯਾਰੋ ਹੋ ਕੇ ਫੁੱਲ ਤਿਆਰ ਭੂਰਾ ਬੈਗ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਝੋਲਾ, ਖਰੜੇ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਇੰਝ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਤੇ ਧਰਾਤਲ ਦਾ ਖੋਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ। ਸਵੈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਨੁਹਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚੀੜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਪਾਰਖੂ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵੀ ਨਾਪਦੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਾਹ ਕਈ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਸੀ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਿਵਾਅ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਭਦਾ। ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਤਰਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਤੇ ਅਕਸਰ ਦੂਸਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪੈਸੇ ਲੈਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਕਦੋਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੱਭਣ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਭੇਜਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗਾਇਡ ਨਲਾਇਕ ਹਨ, ਤਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਗਾਇਡ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਥੀਸਸ ਦੀ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਵਾਇਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਨਲਾਇਕ ਗਾਇਡ ਦੀ ਥਾਂ, ਪਰਉਪਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਵਜ਼ਾਨਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਉਹ ਅਸਲੀ ਗਾਇਡ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਟੋਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੱਸੋ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਜੀਅ ਜਾਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥੀਸਸ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 21<noinclude></noinclude> rt9noz9myj8ywsxhc8hqbrwpambtegl 195004 194981 2025-05-30T16:20:00Z Sonia Atwal 2031 195004 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹਮਰਾਹੀ ਦਾ ਝੋਲਾ ਆਵੇਗਾ ਹਮਰਾਹੀ ਯਾਰੋ ਹੋ ਕੇ ਫੁੱਲ ਤਿਆਰ ਭੂਰਾ ਬੈਗ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਝੋਲਾ, ਖਰੜੇ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਇੰਝ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਤੇ ਧਰਾਤਲ ਦਾ ਖੋਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ। ਸਵੈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਨੁਹਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚੀੜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਪਾਰਖੂ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵੀ ਨਾਪਦੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਾਹ ਕਈ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਸੀ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਿਵਾਅ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਭਦਾ। ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਤਰਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਤੇ ਅਕਸਰ ਦੂਸਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪੈਸੇ ਲੈਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਕਦੋਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੱਭਣ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਭੇਜਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗਾਇਡ ਨਲਾਇਕ ਹਨ, ਤਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਗਾਇਡ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਥੀਸਸ ਦੀ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਵਾਇਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਨਲਾਇਕ ਗਾਇਡ ਦੀ ਥਾਂ, ਪਰਉਪਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਵਜ਼ਾਨਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਉਹ ਅਸਲੀ ਗਾਇਡ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਟੋਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੱਸੋ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਜੀਅ ਜਾਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥੀਸਸ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-21<noinclude></noinclude> d83sipa4a0o9phrh78jtwg0jcvsmujy 195005 195004 2025-05-30T16:23:43Z Sonia Atwal 2031 195005 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹਮਰਾਹੀ ਦਾ ਝੋਲਾ {{gap}}ਆਵੇਗਾ ਹਮਰਾਹੀ ਯਾਰੋ ਹੋ ਕੇ ਫੁੱਲ ਤਿਆਰ {{gap}}ਭੂਰਾ ਬੈਗ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਝੋਲਾ, ਖਰੜੇ ਵਿਚ ਤਿਆਰ {{gap}}ਇੰਝ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਤੇ ਧਰਾਤਲ ਦਾ ਖੋਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ। ਸਵੈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਨੁਹਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚੀੜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਪਾਰਖੂ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵੀ ਨਾਪਦੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਾਹ ਕਈ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਸੀ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਿਵਾਅ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਭਦਾ। {{gap}}ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਤਰਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਤੇ ਅਕਸਰ ਦੂਸਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪੈਸੇ ਲੈਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਕਦੋਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੱਭਣ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਭੇਜਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗਾਇਡ ਨਲਾਇਕ ਹਨ, ਤਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਗਾਇਡ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਥੀਸਸ ਦੀ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਵਾਇਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਨਲਾਇਕ ਗਾਇਡ ਦੀ ਥਾਂ, ਪਰਉਪਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਵਜ਼ਾਨਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਉਹ ਅਸਲੀ ਗਾਇਡ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਟੋਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੱਸੋ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਜੀਅ ਜਾਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥੀਸਸ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਵਿਦਿਆਰਥੀ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-21|}}</noinclude> ny46iyrcxqpos4sle049yjvn18y7can 195006 195005 2025-05-30T16:46:16Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195006 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਹਮਰਾਹੀ ਦਾ ਝੋਲਾ'''}}}} {{gap}}ਆਵੇਗਾ ਹਮਰਾਹੀ ਯਾਰੋ ਹੋ ਕੇ ਫੁੱਲ ਤਿਆਰ {{gap}}ਭੂਰਾ ਬੈਗ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਝੋਲਾ, ਖਰੜੇ ਵਿਚ ਤਿਆਰ {{gap}}ਇੰਝ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਤੇ ਧਰਾਤਲ ਦਾ ਖੋਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ। ਸਵੈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਨੁਹਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚੀੜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਪਾਰਖੂ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵੀ ਨਾਪਦੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਾਹ ਕਈ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਸੀ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਾਲਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਿਵਾਅ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਭਦਾ। {{gap}}ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਤਰਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਤੇ ਅਕਸਰ ਦੂਸਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪੈਸੇ ਲੈਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਹਮਰਾਹੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਕਦੋਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੱਭਣ? ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਭੇਜਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗਾਇਡ ਨਲਾਇਕ ਹਨ, ਤਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਗਾਇਡ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਥੀਸਸ ਦੀ ਸਕਰੀਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਵਾਇਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਨਲਾਇਕ ਗਾਇਡ ਦੀ ਥਾਂ, ਪਰਉਪਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਬਣਦਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਵਜ਼ਾਨਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਉਹ ਅਸਲੀ ਗਾਇਡ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਟੋਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੱਸੋ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਜੀਅ ਜਾਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥੀਸਸ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਵਿਦਿਆਰਥੀ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-21|}}</noinclude> i6zhjzqxj9zzr40iaub0ibdm9h7y72o 250 66458 194982 2025-05-30T16:04:19Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਵਾਇਵਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ 70-80 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਧੁੰਧਲਾ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦਸਾਂ ਪਰ ਇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194982 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਵਾਇਵਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ 70-80 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਧੁੰਧਲਾ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦਸਾਂ ਪਰ ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਬਸ ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੁਮਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਮੁਸਕਰਾ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ’ਤੇ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾਂ ਧੋਖਾ ਦੇਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੱਲ ਤਾਂ ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿਚ 3-4 ਖਰੜੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦੇ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬੰਦ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੋਧ ਸੁਧਾਈ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖਾਈ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੋ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਕਲਦੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਆ ਧਮਕੇ। ‘ਸੁਆਮੀ ਅੱਜ ਇੱਕ ਜਰੂਰੀ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਅਜ ਗੁੱਸਾ ਖਾ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਬੈਠਾ। ਉਹ ਤਾਂ ਕੇਸ ਕਰਨ ਨੂੰ ਫਿਰੇ, ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਕੀਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਯਾਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਤੋਂ ਬੰਦਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਬਿਨਾਂ ਮਾੜੀ ਨੀਅਤ ਦੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਹਲ ਕੱਢਣਾ ਪਊ। ਫੇਰ ਆਪੇ ਹੀ ਬੋਲੋ, ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਆਪਾਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਰੱਖ ਦਈਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਚ ਵੀ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਗੱਲ ਵੀ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗੀ। ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਕੋਈ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਨਵਾਂ ਨੰਬਰੀਕਰਣ। ਜੋ ਲਿਸਟ ਬਣੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀ: ਨਾ..=90, ਭਾ..=55, ਝ..=86, ਤਰ...= 33 ਟੀ, ਲੁ...=33 ਐੱਲ, ਰਾਜ ਮਿ....=33 ਆਰ, ਵੀ...= 56, ਚ...=40, ਚ...=44, Af.....=16, &...=31, A..=36, ¥....=22, À..=37, TC....=32, ਗੱਲ ਜੱਟ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਅੜ ਗਈ। ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਤਾਂ ਸੌਖਾ ਹੀ ਹੈ, ਜੱਟ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ੀਰੋ। ‘ਵਾਹ ਸੁਆਮੀ ਵਾਹ, ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 22<noinclude></noinclude> ritghi92l4ghsrukh4ih6xdee1uml0s 195007 194982 2025-05-30T16:48:23Z Sonia Atwal 2031 195007 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਵਾਇਵਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ 70-80 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਧੁੰਧਲਾ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦਸਾਂ ਪਰ ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਬਸ ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੁਮਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਮੁਸਕਰਾ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ’ਤੇ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾਂ ਧੋਖਾ ਦੇਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੱਲ ਤਾਂ ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿਚ 3-4 ਖਰੜੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦੇ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬੰਦ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੋਧ ਸੁਧਾਈ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖਾਈ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੋ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਕਲਦੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਆ ਧਮਕੇ। ‘ਸੁਆਮੀ ਅੱਜ ਇੱਕ ਜਰੂਰੀ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਅਜ ਗੁੱਸਾ ਖਾ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਬੈਠਾ। ਉਹ ਤਾਂ ਕੇਸ ਕਰਨ ਨੂੰ ਫਿਰੇ, ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਕੀਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਯਾਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਤੋਂ ਬੰਦਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਬਿਨਾਂ ਮਾੜੀ ਨੀਅਤ ਦੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਹਲ ਕੱਢਣਾ ਪਊ। ਫੇਰ ਆਪੇ ਹੀ ਬੋਲੋ, ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਆਪਾਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਰੱਖ ਦਈਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਚ ਵੀ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਗੱਲ ਵੀ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗੀ। ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਕੋਈ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਨਵਾਂ ਨੰਬਰੀਕਰਣ। ਜੋ ਲਿਸਟ ਬਣੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀ: ਨਾ..=90, ਭਾ..=55, ਝ..=86, ਤਰ...= 33 ਟੀ, ਲੁ...=33 ਐੱਲ, ਰਾਜ ਮਿ....=33 ਆਰ, ਵੀ...= 56, ਚ...=40, ਚ...=44, Af.....=16, &...=31, A..=36, ¥....=22, À..=37, TC....=32, ਗੱਲ ਜੱਟ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਅੜ ਗਈ। ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਤਾਂ ਸੌਖਾ ਹੀ ਹੈ, ਜੱਟ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ੀਰੋ। ‘ਵਾਹ ਸੁਆਮੀ ਵਾਹ, ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-22<noinclude></noinclude> 9492w2jogau95y25pw97sf7umy1aut5 195008 195007 2025-05-30T16:53:46Z Sonia Atwal 2031 195008 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਵਾਇਵਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ 70-80 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਧੁੰਧਲਾ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। {{gap}}ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦਸਾਂ ਪਰ ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਬਸ ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੁਮਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਮੁਸਕਰਾ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ’ਤੇ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾਂ ਧੋਖਾ ਦੇਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਤਾਂ ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿਚ 3-4 ਖਰੜੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦੇ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬੰਦ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੋਧ ਸੁਧਾਈ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖਾਈ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੋ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਕਲਦੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਆ ਧਮਕੇ। ‘ਸੁਆਮੀ ਅੱਜ ਇੱਕ ਜਰੂਰੀ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਅਜ ਗੁੱਸਾ ਖਾ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਬੈਠਾ। ਉਹ ਤਾਂ ਕੇਸ ਕਰਨ ਨੂੰ ਫਿਰੇ, ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਕੀਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਯਾਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਤੋਂ ਬੰਦਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਬਿਨਾਂ ਮਾੜੀ ਨੀਅਤ ਦੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਹਲ ਕੱਢਣਾ ਪਊ। ਫੇਰ ਆਪੇ ਹੀ ਬੋਲੋ, ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਆਪਾਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਰੱਖ ਦਈਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਚ ਵੀ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਗੱਲ ਵੀ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗੀ। ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਕੋਈ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਨਵਾਂ ਨੰਬਰੀਕਰਣ। ਜੋ ਲਿਸਟ ਬਣੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀ: {{gap}}ਨਾ..=90, ਭਾ..=55, ਝ..=86, ਤਰ...= 33 ਟੀ, ਲੁ...=33 ਐੱਲ, ਰਾਜ ਮਿ....=33 ਆਰ, ਵੀ...= 56, ਚ...=40, ਚ...=44, Af.....=16, &...=31, A..=36, ¥....=22, À..=37, TC....=32, ਗੱਲ ਜੱਟ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਅੜ ਗਈ। ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਤਾਂ ਸੌਖਾ ਹੀ ਹੈ, ਜੱਟ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ੀਰੋ। ‘ਵਾਹ ਸੁਆਮੀ ਵਾਹ, ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-22<noinclude></noinclude> 50g2eenflzev1nk5dk2lhl4334b7h1f 195009 195008 2025-05-30T17:01:13Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195009 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਵਾਇਵਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ 70-80 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਧੁੰਧਲਾ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। {{gap}}ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਉਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦਸਾਂ ਪਰ ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਬਸ ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੁਮਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਮੁਸਕਰਾ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ, ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ’ਤੇ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾਂ ਧੋਖਾ ਦੇਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। {{gap}}ਗੱਲ ਤਾਂ ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿਚ 3-4 ਖਰੜੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦੇ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬੰਦ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੋਧ ਸੁਧਾਈ ਤੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖਾਈ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੋ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਕਲਦੇ। ਇਕ ਦਿਨ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ 10 ਕੁ ਵਜੇ ਆ ਧਮਕੇ। ‘ਸੁਆਮੀ ਅੱਜ ਇੱਕ ਜਰੂਰੀ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਅਜ ਗੁੱਸਾ ਖਾ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਬੈਠਾ। ਉਹ ਤਾਂ ਕੇਸ ਕਰਨ ਨੂੰ ਫਿਰੇ, ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਕੀਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਯਾਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਤੋਂ ਬੰਦਾ ਕਿਵੇਂ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਬਿਨਾਂ ਮਾੜੀ ਨੀਅਤ ਦੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਹਲ ਕੱਢਣਾ ਪਊ। ਫੇਰ ਆਪੇ ਹੀ ਬੋਲੋ, ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਆਪਾਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਰੱਖ ਦਈਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਚ ਵੀ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਗੱਲ ਵੀ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗੀ। ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਕੋਈ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਨਵਾਂ ਨੰਬਰੀਕਰਣ। ਜੋ ਲਿਸਟ ਬਣੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀ: {{gap}}ਨਾ..=90, ਭਾ..=55, ਝ..=86, ਤਰ...= 33 ਟੀ, ਲੁ...=33 ਐੱਲ, ਰਾਜ ਮਿ....=33 ਆਰ, ਵੀ...= 56, ਚ...=40, ਚ...=44, Af.....=16, &...=31, A..=36, ¥....=22, À..=37, TC....=32, ਗੱਲ ਜੱਟ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਅੜ ਗਈ। ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਤਾਂ ਸੌਖਾ ਹੀ ਹੈ, ਜੱਟ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ੀਰੋ। ‘ਵਾਹ ਸੁਆਮੀ ਵਾਹ, ਜ਼ੀਰੋ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-22|}}</noinclude> abinqzd2o1uepffeqog8710q4gg1pyi 250 66459 194983 2025-05-30T16:04:32Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "bk fdU, d{;oÜ ~ d; r[Dk skestko eo dÜtÜ sÜ iÜ yZpÜ gk;Ü bk fdT[ sK g[nkfJzNK #u eo dT{. jwokjh dÜ M'bÜ dÜ feZ;Ü nw[Ze jB go ekr} sÜ g?B ~ ubkT[D dh fJe ;hwk j[zdh j?. ;' pkeh fco edÜ ;jh. *** d' pNk fJe - 23" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194983 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>bk fdU, d{;oÜ ~ d; r[Dk skestko eo dÜtÜ sÜ iÜ yZpÜ gk;Ü bk fdT[ sK g[nkfJzNK #u eo dT{. jwokjh dÜ M'bÜ dÜ feZ;Ü nw[Ze jB go ekr} sÜ g?B ~ ubkT[D dh fJe ;hwk j[zdh j?. ;' pkeh fco edÜ ;jh. *** d' pNk fJe - 23<noinclude></noinclude> kp1aqy25xoqkw8zuxeroht6apegabj4 194984 194983 2025-05-30T16:05:05Z Sonia Atwal 2031 194984 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਲਾ ਦਿਓ, ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤਾਕਤਵਾਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤੇ ਜੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਲਾ ਦਿਉ ਤਾਂ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਚ ਕਰ ਦਊ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਅਮੁੱਕ ਹਨ ਪਰ ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਪੈਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਕ ਸੀਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੋ ਬਾਕੀ ਫਿਰ ਕਦੇ ਸਹੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 23<noinclude></noinclude> hvqvhzxovrkekjrbbyvzpxc1aybp4pz 195010 194984 2025-05-30T17:12:23Z Sonia Atwal 2031 195010 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਲਾ ਦਿਓ, ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤਾਕਤਵਾਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤੇ ਜੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਲਾ ਦਿਉ ਤਾਂ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਚ ਕਰ ਦਊ। ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਅਮੁੱਕ ਹਨ ਪਰ ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਪੈਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਕ ਸੀਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੋ ਬਾਕੀ ਫਿਰ ਕਦੇ ਸਹੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-23<noinclude></noinclude> 1u06eygna3rmm86cy4gwqcuhgsmp3od 195011 195010 2025-05-30T17:18:25Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195011 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਲਾ ਦਿਓ, ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤਾਕਤਵਾਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤੇ ਜੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਲਾ ਦਿਉ ਤਾਂ ਪੁਆਇੰਟਾਂ 'ਚ ਕਰ ਦਊ। {{gap}}ਹਮਰਾਹੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਅਮੁੱਕ ਹਨ ਪਰ ਕਾਗਜ਼ ਤੇ ਪੈਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਕ ਸੀਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੋ ਬਾਕੀ ਫਿਰ ਕਦੇ ਸਹੀ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-23|}}</noinclude> s6uhjxrg7tp9skeg7ag3txs8otw5pco 250 66460 194985 2025-05-30T16:05:25Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਕੌਮ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹ ਤੁਰ ਪੈਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਦ ਤੱਕ ਪੁੱਟ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਣ, ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194985 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਕੌਮ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹ ਤੁਰ ਪੈਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਦ ਤੱਕ ਪੁੱਟ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਣ, ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵੱਡੇ ਗਾਇਕ ਨੂੰ ਵਹਿਮ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗਾਇਕੀ ਤਾਂ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ, ਮਾਰੋ ਚਾਰ ਟਪੂਸੀਆਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕਿ ਲੱਖ ਦਾ ਰੋਟ, ਬਣ ਜਾਓ ਹੀਰੋ। ਗਾਇਕੀ ਇਕ ਸਾਧਨਾ ਹੈ, ਨਿੱਠ ਕਿ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਹੈ। ਵਰਿਆਂ ਬੱਧੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਜਿਨਾਂ ਛੁਪੇ ਰਹੋਗੇ ਉਨਾਂ ਹੀ ਸੁਰ ਨਿਤਰੇਗਾ, ਸੰਵਰੇਗਾ ਤੇ ਦੇਰ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਕੌਣ ਸਮਝਾਏ ਇਹਨਾਂ ਅੱਗ ਤੋਂ ਵੀ ਕਾਹਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ? ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੋਈ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਇਕ ਵੀ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਭੜਕਦੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਟੰਬੇ ਮਾਰਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਗੁਰੂ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਟੱਪਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਸ 302 ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਹੀ ਦਰਜ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ (ਤੱਥਾ ਕੱਥ ਨੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕਿ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਗੀਤ ਪੱਖੋਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਢੋਲ (ਡਰੰਮ) ਦੀ ਠਾਹ ਠੂਹ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਸਗੋਂ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਏਸ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਲਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੰਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾੜੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਉਤੋਂ ‘ਕਮਾਲ’ ਹੈ, ‘ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਦਿ ਦੇ ਤਖੱਲਸ ਦੇਕੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਡੂਇਡਾਂ, ਟੱਪੇ, ਸਵਈਏ, ਛੰਦ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਿਨਫ਼ਾਂ ਤਾਂ ਖਤਮ ਹੀ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੀਤ ਵਿਚਲਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਦਰਦ ਤੋ ਅਹਿਸਾਸ, ਲੋਕ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਕਿ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਕੱਪੜੇ ਕਿਉਂ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੌਲੇ ਰੱਪੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੱਚ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਇੰਨ੍ਹੀ ਕੁ ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਸੱਪ ਵੀ ਨਿਕਲ ਕਿ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਸੰਜੀਦਾ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਅੱਜ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਸ਼ੋਰ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਵਪਾਰਕ ਮੰਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 24<noinclude></noinclude> m8lfqp4qittm4st03nz1jiz35oqnqm2 195012 194985 2025-05-30T17:19:55Z Sonia Atwal 2031 195012 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਕੌਮ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹ ਤੁਰ ਪੈਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਦ ਤੱਕ ਪੁੱਟ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਣ, ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵੱਡੇ ਗਾਇਕ ਨੂੰ ਵਹਿਮ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗਾਇਕੀ ਤਾਂ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ, ਮਾਰੋ ਚਾਰ ਟਪੂਸੀਆਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕਿ ਲੱਖ ਦਾ ਰੋਟ, ਬਣ ਜਾਓ ਹੀਰੋ। ਗਾਇਕੀ ਇਕ ਸਾਧਨਾ ਹੈ, ਨਿੱਠ ਕਿ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਹੈ। ਵਰਿਆਂ ਬੱਧੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਜਿਨਾਂ ਛੁਪੇ ਰਹੋਗੇ ਉਨਾਂ ਹੀ ਸੁਰ ਨਿਤਰੇਗਾ, ਸੰਵਰੇਗਾ ਤੇ ਦੇਰ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਕੌਣ ਸਮਝਾਏ ਇਹਨਾਂ ਅੱਗ ਤੋਂ ਵੀ ਕਾਹਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ? ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੋਈ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਇਕ ਵੀ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਭੜਕਦੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਟੰਬੇ ਮਾਰਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਗੁਰੂ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਟੱਪਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਸ 302 ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਹੀ ਦਰਜ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ (ਤੱਥਾ ਕੱਥ ਨੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕਿ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਗੀਤ ਪੱਖੋਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਢੋਲ (ਡਰੰਮ) ਦੀ ਠਾਹ ਠੂਹ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਸਗੋਂ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਏਸ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਲਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੰਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾੜੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਉਤੋਂ ‘ਕਮਾਲ’ ਹੈ, ‘ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਦਿ ਦੇ ਤਖੱਲਸ ਦੇਕੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਡੂਇਡਾਂ, ਟੱਪੇ, ਸਵਈਏ, ਛੰਦ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਿਨਫ਼ਾਂ ਤਾਂ ਖਤਮ ਹੀ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੀਤ ਵਿਚਲਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਦਰਦ ਤੋ ਅਹਿਸਾਸ, ਲੋਕ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਕਿ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਕੱਪੜੇ ਕਿਉਂ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੌਲੇ ਰੱਪੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੱਚ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਇੰਨ੍ਹੀ ਕੁ ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਸੱਪ ਵੀ ਨਿਕਲ ਕਿ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਸੰਜੀਦਾ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਅੱਜ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਸ਼ੋਰ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਵਪਾਰਕ ਮੰਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-24<noinclude></noinclude> mefzphzib8uvvp4c9dkgcl60n7gxxcs 195013 195012 2025-05-30T17:28:06Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195013 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ'''}}}} {{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਕੌਮ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹ ਤੁਰ ਪੈਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਦ ਤੱਕ ਪੁੱਟ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦੇਣ, ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ। ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵੱਡੇ ਗਾਇਕ ਨੂੰ ਵਹਿਮ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗਾਇਕੀ ਤਾਂ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ, ਮਾਰੋ ਚਾਰ ਟਪੂਸੀਆਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕਿ ਲੱਖ ਦਾ ਰੇਟ, ਬਣ ਜਾਓ ਹੀਰੋ। ਗਾਇਕੀ ਇਕ ਸਾਧਨਾ ਹੈ, ਨਿੱਠ ਕਿ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੀ ਕਲਾ ਹੈ। ਵਰਿਆਂ ਬੱਧੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਜਿਨਾਂ ਛੁਪੇ ਰਹੋਗੇ ਉਨਾਂ ਹੀ ਸੁਰ ਨਿਤਰੇਗਾ, ਸੰਵਰੇਗਾ ਤੇ ਦੇਰ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਪਰ ਕੌਣ ਸਮਝਾਏ ਇਹਨਾਂ ਅੱਗ ਤੋਂ ਵੀ ਕਾਹਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ? ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੋਈ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਇਕ ਵੀ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਭੜਕਦੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਟੰਬੇ ਮਾਰਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਗੁਰੂ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਟੱਪਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਸ 302 ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਹੀ ਦਰਜ ਹੋਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ (ਤੱਥਾ ਕੱਥ ਨੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕਿ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਗੀਤ ਪੱਖੋਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਢੋਲ (ਡਰੰਮ) ਦੀ ਠਾਹ ਠੂਹ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਸਗੋਂ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਏਸ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਲਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੰਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾੜੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਉਤੋਂ ‘ਕਮਾਲ’ ਹੈ, ‘ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ' ਆਦਿ ਦੇ ਤਖੱਲਸ ਦੇਕੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਡੂਇਡਾਂ, ਟੱਪੇ, ਸਵਈਏ, ਛੰਦ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਿਨਫ਼ਾਂ ਤਾਂ ਖਤਮ ਹੀ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੀਤ ਵਿਚਲਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਦਰਦ ਤੋ ਅਹਿਸਾਸ, ਲੋਕ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਕਿ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਕੱਪੜੇ ਕਿਉਂ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੌਲੇ ਰੱਪੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੱਚ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਇੰਨ੍ਹੀ ਕੁ ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਸੱਪ ਵੀ ਨਿਕਲ ਕਿ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਸੰਜੀਦਾ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਅੱਜ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਸ਼ੋਰ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਵਪਾਰਕ ਮੰਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-24|}}</noinclude> ed7fjk1lw61rlmcrd3sx1ef9f72vgfv 250 66461 194986 2025-05-30T16:05:52Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਚੰਗੀ ਲੇਖਣੀ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਮੁੜ ਆਉਣ। ਆਸ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 25" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194986 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਚੰਗੀ ਲੇਖਣੀ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਮੁੜ ਆਉਣ। ਆਸ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 25<noinclude></noinclude> 9tblk4gpcok29htpowdbkoa2odd8zhy 195014 194986 2025-05-30T17:46:49Z Sonia Atwal 2031 195014 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਚੰਗੀ ਲੇਖਣੀ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਮੁੜ ਆਉਣ। ਆਸ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-25<noinclude></noinclude> hyawfk8jyehw7yw6rayuxq4l2hhj99a 195015 195014 2025-05-30T17:53:50Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195015 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਚੰਗੀ ਲੇਖਣੀ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਮੁੜ ਆਉਣ। ਆਸ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-25|}}</noinclude> 9ct33yymjkfj0n6ao5j5ec86rxgghbc 250 66462 194987 2025-05-30T16:06:36Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਤਾਰੇ ਗੀਤ ਸੁਣਦੇ ਸੌਂ ਗਏ ਡੱਬ ਖੜੱਬੇ ਚੰਦ ਨੇ ਹਾਲੇ 60 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾਕਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਦੇ ਪੁਤਰ ਜਸਦੇਵ ਯਮ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194987 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਤਾਰੇ ਗੀਤ ਸੁਣਦੇ ਸੌਂ ਗਏ ਡੱਬ ਖੜੱਬੇ ਚੰਦ ਨੇ ਹਾਲੇ 60 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾਕਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਦੇ ਪੁਤਰ ਜਸਦੇਵ ਯਮਲੇ ਦੀ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਨਾਲ ਗੂੰਜੀ ਜਸਦੇਵ ਦੀ ਹੀ ਅਵਾਜ਼: ਜੀਮ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਨਾਹੀਂ ਸਾਰ ਲੈਂਦਾ ਤਰ ਗਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿੱਤਰ ਬਣਾਂਵਦੇ ਦੇ ਨੇ ਬਾਵਰੀ ਹੋਈ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀ ਕਿਵੇਂ ਯਮਲੇ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ ਤੇ ਅਲਗ-ਰਾਗਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰਬੀ ਦੀ ਇੱਕੋ ਤਾਰ ਨੇ ਗਾ ਦਿਤਾ। ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚੋਂ ਭਾਦੋਂ ਦੋ ਬਦਲ ਛੂ ਮੰਤਰ ਹੋ ਗਏ ਤੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤਾਰਿਆਂ ਨੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਵੀ ਜਸਦੇਵ ਕੋਲੋਂ ਪੁਛਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ: ਦਸ ਮੈਂ ਕੀ ਪਿਆਰ ਵਿਚੋਂ ਖੱਟਿਆ, ਤੇਰੇ ਨੀ ਕਰਾਰਾ ਮੈਨੂੰ ਪਟਿਆ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਰਾਤ ਦੇ ਪਤੰਗੇ ਸੜ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਆਏ 150 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੇਖਕ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ ਯਮਲੇ ਦੇ ਸਦਾ ਬਹਾਰ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ ਡੁੱਬਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਯਮਲੇ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸੁਰੇਸ਼ ਨੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਤਖ਼ਤ ਸਾਂਭਿਆਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਜਾਦੂ ਅਜਿਹਾ ਬਖੋਰਿਆ, ਕਿ, ਆਪਣੇ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਤੁਰੇ ਲੇਖਕ ਕਦੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰੋਂ ਘਰੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਪੂਰਨ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਗੜ੍ਹਚੇ। ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 26<noinclude></noinclude> ftqrykqc55i8z4g5cz5tbv1du08r5l0 195016 194987 2025-05-30T17:54:52Z Sonia Atwal 2031 195016 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਤਾਰੇ ਗੀਤ ਸੁਣਦੇ ਸੌਂ ਗਏ ਡੱਬ ਖੜੱਬੇ ਚੰਦ ਨੇ ਹਾਲੇ 60 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾਕਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਦੇ ਪੁਤਰ ਜਸਦੇਵ ਯਮਲੇ ਦੀ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਨਾਲ ਗੂੰਜੀ ਜਸਦੇਵ ਦੀ ਹੀ ਅਵਾਜ਼: ਜੀਮ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਨਾਹੀਂ ਸਾਰ ਲੈਂਦਾ ਤਰ ਗਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿੱਤਰ ਬਣਾਂਵਦੇ ਦੇ ਨੇ ਬਾਵਰੀ ਹੋਈ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀ ਕਿਵੇਂ ਯਮਲੇ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ ਤੇ ਅਲਗ-ਰਾਗਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰਬੀ ਦੀ ਇੱਕੋ ਤਾਰ ਨੇ ਗਾ ਦਿਤਾ। ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚੋਂ ਭਾਦੋਂ ਦੋ ਬਦਲ ਛੂ ਮੰਤਰ ਹੋ ਗਏ ਤੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤਾਰਿਆਂ ਨੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਵੀ ਜਸਦੇਵ ਕੋਲੋਂ ਪੁਛਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ: ਦਸ ਮੈਂ ਕੀ ਪਿਆਰ ਵਿਚੋਂ ਖੱਟਿਆ, ਤੇਰੇ ਨੀ ਕਰਾਰਾ ਮੈਨੂੰ ਪਟਿਆ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਰਾਤ ਦੇ ਪਤੰਗੇ ਸੜ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਆਏ 150 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੇਖਕ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ ਯਮਲੇ ਦੇ ਸਦਾ ਬਹਾਰ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ ਡੁੱਬਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਯਮਲੇ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸੁਰੇਸ਼ ਨੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਤਖ਼ਤ ਸਾਂਭਿਆਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਜਾਦੂ ਅਜਿਹਾ ਬਖੋਰਿਆ, ਕਿ, ਆਪਣੇ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਤੁਰੇ ਲੇਖਕ ਕਦੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰੋਂ ਘਰੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਪੂਰਨ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਗੜ੍ਹਚੇ। ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-26<noinclude></noinclude> fs6i2d6j375tnfn92tkuioqvh8dwk7e 195017 195016 2025-05-30T18:02:27Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195017 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਤਾਰੇ ਗੀਤ ਸੁਣਦੇ ਸੌਂ ਗਏ'''}}}} {{gap}}ਡੱਬ ਖੜੱਬੇ ਚੰਦ ਨੇ ਹਾਲੇ 60 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾਕਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਦੇ ਪੁਤਰ ਜਸਦੇਵ ਯਮਲੇ ਦੀ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਨਾਲ ਗੂੰਜੀ ਜਸਦੇਵ ਦੀ ਹੀ ਅਵਾਜ਼: {{gap}}ਜੀਮ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਨਾਹੀਂ ਸਾਰ ਲੈਂਦਾ {{gap}}ਤਰ ਗਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿੱਤਰ ਬਣਾਂਵਦੇ ਦੇ ਨੇ {{gap}}ਬਾਵਰੀ ਹੋਈ ਤੂੰਬੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀ ਕਿਵੇਂ ਯਮਲੇ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ ਤੇ ਅਲਗ-ਰਾਗਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰਬੀ ਦੀ ਇੱਕੋ ਤਾਰ ਨੇ ਗਾ ਦਿਤਾ। {{gap}}ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚੋਂ ਭਾਦੋਂ ਦੋ ਬਦਲ ਛੂ ਮੰਤਰ ਹੋ ਗਏ ਤੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤਾਰਿਆਂ ਨੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਵੀ ਜਸਦੇਵ ਕੋਲੋਂ ਪੁਛਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ: ਦਸ ਮੈਂ ਕੀ ਪਿਆਰ ਵਿਚੋਂ ਖੱਟਿਆ, ਤੇਰੇ ਨੀ ਕਰਾਰਾ ਮੈਨੂੰ ਪਟਿਆ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਰਾਤ ਦੇ ਪਤੰਗੇ ਸੜ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਆਏ 150 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੇਖਕ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ ਯਮਲੇ ਦੇ ਸਦਾ ਬਹਾਰ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ ਡੁੱਬਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। {{gap}}ਅੰਤ ਵਿਚ ਯਮਲੇ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸੁਰੇਸ਼ ਨੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਤਖ਼ਤ ਸਾਂਭਿਆਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਜਾਦੂ ਅਜਿਹਾ ਬਖੇਰਿਆ, ਕਿ, ਆਪਣੇ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਤੁਰੇ ਲੇਖਕ ਕਦੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰੋਂ ਘਰੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਪੂਰਨ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਗੜ੍ਹਚੇ। ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲਗਾ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-26|}}</noinclude> tvcpzojgby98b9p9gl0b8xkuzs47hhg 250 66463 194988 2025-05-30T16:06:58Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕੱਕਾ ਕਬੂਤਰ-ਕੱਕਾ ਕਨੇਡਾ 1990 ਦੀ ਇਕ ਸਰਦ ਸਵੇਰ ਮੈਂ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਇਕੱਠੇ ਸੀ। ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲਾ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਕਿਲਕੁਲ ਵੇਹੜਾ ਸੀ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਮੁੱਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਵਿੱਤ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194988 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕੱਕਾ ਕਬੂਤਰ-ਕੱਕਾ ਕਨੇਡਾ 1990 ਦੀ ਇਕ ਸਰਦ ਸਵੇਰ ਮੈਂ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਇਕੱਠੇ ਸੀ। ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲਾ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਕਿਲਕੁਲ ਵੇਹੜਾ ਸੀ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਮੁੱਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭਹਾਨੀ ਦਾ ਮਸਲਾ ਨਿਪਟ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਗਲੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਸੋਵਾਲ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਲੱਗ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਸਲਾਹ ਬਣੀ ਕਿ ਮੇਲੇ ਲਈ ਧਨ ਦੇ ਧੰਨਧੰਨ ਜੋੜਨ ਵਾਸਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸੱਬਬੀ ਹੀ ਟਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਸਦਾ ਪੱਤਰ ਆ ਗਿਆ। ਜਸੋਵਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਨੁਕਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਕਿ ਇਕ ਭਾਸ਼ਨ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਮਿੱਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੀਜੇ ਲੈ ਲਏ। ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਪੁਛਿਆ। ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫਤੇ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੋ ਟਰਾਂਟੋ। ਰਾਸਤੇ ਵਿਚ ਕੋਣ ਕੋਣ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਸਫਰ ਕਿਵੇ ਸੀ, ਇਹ ਗਲਾਂ ਕਿਤੇ ਫੇਰ ਕਰਾਗਾਂ ਪਰ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਮਸਲਾ ਹੋਰ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਨੁਮਾ ਬੰਦੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਸੁਖੀ ਸਾਂਦੀ ਲੰਘ ਗਏ। ਹੁਣ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਮਿਲਣ ਗਿਲਣ ਦਾ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਖਾਣੇ ਲਈ ਸਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ। ਦੋ ਗਾਇਕਾ ਨੇ ਇਕ ਗੀਤ ਸੁਣਾਇਆ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰ ਜੋ ਹਾਲੇ ਪੱਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਇਹ ਦੋਨੋ ਕਿਸੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਇਥੇ ਛੱਡੇ ਸਨ 25000 ਰੁਪਏ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਲੈਕੇ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਕਿਸੇ ਕਬੂਤਰ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮਿਲਣੀ ਸੀ। ਗੱਲ ਗਈ ਆਈ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਭੁੱਲ ਭੁੱਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਅਜ ਕਲ ਕਬੂਤਰਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਰੌਲਾ ਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਉਹ ਰੋਟੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਾਧਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਰੋਟੀ ਹੀ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ, ਇਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੋ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਅਬਾਦੀ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਦੂਜੀਆਂ ਥਾਂਵਾ ਤੋਂ ਆਕੇ ਵਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 27<noinclude></noinclude> sipaxrylwtnjtxkbnrfflrj3wc2if9e 195018 194988 2025-05-30T18:03:56Z Sonia Atwal 2031 195018 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕੱਕਾ ਕਬੂਤਰ-ਕੱਕਾ ਕਨੇਡਾ 1990 ਦੀ ਇਕ ਸਰਦ ਸਵੇਰ ਮੈਂ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਇਕੱਠੇ ਸੀ। ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲਾ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਕਿਲਕੁਲ ਵੇਹੜਾ ਸੀ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਮੁੱਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭਹਾਨੀ ਦਾ ਮਸਲਾ ਨਿਪਟ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਗਲੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਸੋਵਾਲ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਲੱਗ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਸਲਾਹ ਬਣੀ ਕਿ ਮੇਲੇ ਲਈ ਧਨ ਦੇ ਧੰਨਧੰਨ ਜੋੜਨ ਵਾਸਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸੱਬਬੀ ਹੀ ਟਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਸਦਾ ਪੱਤਰ ਆ ਗਿਆ। ਜਸੋਵਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਨੁਕਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਕਿ ਇਕ ਭਾਸ਼ਨ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਮਿੱਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੀਜੇ ਲੈ ਲਏ। ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਪੁਛਿਆ। ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫਤੇ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੋ ਟਰਾਂਟੋ। ਰਾਸਤੇ ਵਿਚ ਕੋਣ ਕੋਣ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਸਫਰ ਕਿਵੇ ਸੀ, ਇਹ ਗਲਾਂ ਕਿਤੇ ਫੇਰ ਕਰਾਗਾਂ ਪਰ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਮਸਲਾ ਹੋਰ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਨੁਮਾ ਬੰਦੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਸੁਖੀ ਸਾਂਦੀ ਲੰਘ ਗਏ। ਹੁਣ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਮਿਲਣ ਗਿਲਣ ਦਾ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਖਾਣੇ ਲਈ ਸਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ। ਦੋ ਗਾਇਕਾ ਨੇ ਇਕ ਗੀਤ ਸੁਣਾਇਆ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰ ਜੋ ਹਾਲੇ ਪੱਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਇਹ ਦੋਨੋ ਕਿਸੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਇਥੇ ਛੱਡੇ ਸਨ 25000 ਰੁਪਏ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਲੈਕੇ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਕਿਸੇ ਕਬੂਤਰ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮਿਲਣੀ ਸੀ। ਗੱਲ ਗਈ ਆਈ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਭੁੱਲ ਭੁੱਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਅਜ ਕਲ ਕਬੂਤਰਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਰੌਲਾ ਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਉਹ ਰੋਟੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਾਧਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਰੋਟੀ ਹੀ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ, ਇਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੋ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਅਬਾਦੀ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਦੂਜੀਆਂ ਥਾਂਵਾ ਤੋਂ ਆਕੇ ਵਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-27<noinclude></noinclude> 2qmyn78qn33j4ra3n3wvkzqm9pcx0oj 195019 195018 2025-05-30T18:14:38Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195019 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕੱਕਾ ਕਬੂਤਰ-ਕੱਕਾ ਕਨੇਡਾ'''}}}} {{gap}}1990 ਦੀ ਇਕ ਸਰਦ ਸਵੇਰ ਮੈਂ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਇਕੱਠੇ ਸੀ। ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲਾ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਜਸੋਵਾਲ ਕਿਲਕੁਲ ਵੇਹੜਾ ਸੀ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਲੈਣ ਦੇਣ ਮੁੱਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭਹਾਨੀ ਦਾ ਮਸਲਾ ਨਿਪਟ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਗਲੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਸੋਵਾਲ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਲੱਗ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਸਲਾਹ ਬਣੀ ਕਿ ਮੇਲੇ ਲਈ ਧਨ ਦੇ ਧੰਨਧੰਨ ਜੋੜਨ ਵਾਸਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸੱਬਬੀ ਹੀ ਟਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਸਦਾ ਪੱਤਰ ਆ ਗਿਆ। ਜਸੋਵਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਨੁਕਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਕਿ ਇਕ ਭਾਸ਼ਨ ਦੇਣਾ ਸੀ। {{gap}}ਮਿੱਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੀਜੇ ਲੈ ਲਏ। ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਪੁਛਿਆ। ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫਤੇ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਟਰਾਂਟੋ। ਰਾਸਤੇ ਵਿਚ ਕੋਣ ਕੋਣ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਸਫਰ ਕਿਵੇ ਸੀ, ਇਹ ਗਲਾਂ ਕਿਤੇ ਫੇਰ ਕਰਾਗਾਂ ਪਰ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਮਸਲਾ ਹੋਰ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਨੁਮਾ ਬੰਦੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਸੁਖੀ ਸਾਂਦੀ ਲੰਘ ਗਏ। ਹੁਣ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਮਿਲਣ ਗਿਲਣ ਦਾ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਖਾਣੇ ਲਈ ਸਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ। ਦੋ ਗਾਇਕਾ ਨੇ ਇਕ ਗੀਤ ਸੁਣਾਇਆ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰ ਜੋ ਹਾਲੇ ਪੱਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਇਹ ਦੋਨੋ ਕਿਸੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਇਥੇ ਛੱਡੇ ਸਨ 25000 ਰੁਪਏ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਲੈਕੇ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਕਿਸੇ ਕਬੂਤਰ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮਿਲਣੀ ਸੀ। ਗੱਲ ਗਈ ਆਈ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਭੁੱਲ ਭੁੱਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਅਜ ਕਲ ਕਬੂਤਰਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਰੌਲਾ ਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਉਹ ਰੋਟੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਾਧਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਰੋਟੀ ਹੀ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ, ਇਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੋ ਕਾਰਣ ਹੈ। ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਅਬਾਦੀ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਦੂਜੀਆਂ ਥਾਂਵਾ ਤੋਂ ਆਕੇ ਵਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕਤਾ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-27|}}</noinclude> romjanjvwpbpoab1mbp50t4szxhvl1t 250 66464 194989 2025-05-30T16:07:12Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "dÜ eZ;dÜ ;eziÜ BÜ fJj g?Vukb wZXw sÜ n"yh eo fdsh j?. j[D th}Ü b?DÜ nk;kB BjhÛ ofj rJÜ ik efj btÜ fe th}Ü b?D bJh nfrnkBsk th tZX rJh j?. b'e g?;Ü you eÜ jo ezw ;"yÜ soheÜ Bkb eoBk ukjz[dÜ jB. fJjh ekoB j? fe e[M fJj' fijÜ b'e g?dk j' rJÜ i' ftdÜF ikD dÜ ukjtkBK ~ fJe rkje ;wMD br gJÜ sÜ fgSbÜ ;kbK ftu FkfJd j}koK b'eK BÜ fJ; g?;Ü Bkb nkgDÜ jZE ozrÜ j'D. go fJ; ftu T[jBK dk th eh e;{o< iÜeo gjkVK s'Û gkDh nkJÜrk, sK,..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194989 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>dÜ eZ;dÜ ;eziÜ BÜ fJj g?Vukb wZXw sÜ n"yh eo fdsh j?. j[D th}Ü b?DÜ nk;kB BjhÛ ofj rJÜ ik efj btÜ fe th}Ü b?D bJh nfrnkBsk th tZX rJh j?. b'e g?;Ü you eÜ jo ezw ;"yÜ soheÜ Bkb eoBk ukjz[dÜ jB. fJjh ekoB j? fe e[M fJj' fijÜ b'e g?dk j' rJÜ i' ftdÜF ikD dÜ ukjtkBK ~ fJe rkje ;wMD br gJÜ sÜ fgSbÜ ;kbK ftu FkfJd j}koK b'eK BÜ fJ; g?;Ü Bkb nkgDÜ jZE ozrÜ j'D. go fJ; ftu T[jBK dk th eh e;{o< iÜeo gjkVK s'Û gkDh nkJÜrk, sK, BdhnK sK pBDrhnK jh. jEK ftu bZyK uZ[eh fcodÜ b'eK ~ }kfJ}, BikfJi ;G soQK dÜ d[ekBdko NeoBrÜ jh. 1990 s'Û pnkd w?Û cÜo eJh tko ftdÜF frnk. ewbihs Bhb'Û, ;[oihs gkso, nkswihs torÜ ;kfjsekoK Bkb th frnk. go 1996 s'Û pknd fJe vo fijk bZrD br fgnK sÜ jo tko id' th fe;Ü ekBcoz; sÜ iK B[wkfJF bJh frnK, eZbk jh frnk. fi; jwkw ftu ;G BzrÜ j'D T[EÜ egVÜ gkJÜ j'JÜ th fdyD'Û jZN iKdÜ jB. s[oÜ fcodÜ eJh soK dÜ b'e fwbdÜ jB. j?okB j'Jhdk fe eJh pVÜ jh ;BwkfBs sÜ nwho gzikph i' ftdÜFK #u fwbdÜ jB. fe;Ü fdB fJZEÜ jh xZo' iZ[sh M'bk uZ[e fe s[oÜ ;B. JÜnog'oN dÜ pkjoh cZ[NgkE sÜ ;" fe oksK eZND tkbÜ ni ijk}K dÜ wkbe jB. w? jwÜFk ;'udk fojk fe fJjh b'e gzikp #u feTA[ BjhÛ ekw:kp jz[dÜ < fJj gzikp ftu fJzBh jZv GzBth fwjBs feT[Û BjhÛ eodÜ< ;wK gkeÜ gsk ufbnk fe gzikph dk M'BÜ dh gBhoh tKr jB. fizBK fuo gBhoh tKr{z g[ZN eÜ Bk bkJhJÜ, cZbdÜ c[ZbdÜ BjhÛ, fgSbÜ fdBh w? wÜbÜ s'Û pknd fJe ;tÜo i;'tkb e'b p?mk ;h. nypkoK ftu ep{soK ~ SZvD SvkT[D dhnK dbÜoh dhnK rZbK row ftFk ;B. i;'tb pVk fuzss ;h. efjD brk, d' pNk fJe - 28<noinclude></noinclude> gqj5aal92ppn5akt64c6khxod1s6lok 194990 194989 2025-05-30T16:07:37Z Sonia Atwal 2031 194990 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਦੇ ਕੱਸਦੇ ਸਕੰਜੇ ਨੇ ਇਹ ਪੈੜਚਾਲ ਮੱਧਮ ਤੇ ਔਖੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਵੀਜ਼ੇ ਲੈਣੇ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਏ ਜਾ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਵੀਜ਼ੇ ਲੈਣ ਲਈ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕੇ ਹਰ ਕੰਮ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਗਾਹਕ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਰੰਗੇ ਹੋਣ। ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਕੀ ਕਸੂਰ? ਜੇਕਰ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਆਏਗਾ, ਤਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਤਾਂ ਬਨਣਗੀਆਂ ਹੀ। ਹਥਾਂ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਚੁੱਕੀ ਫਿਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਇਜ਼, ਨਜਾਇਜ ਸਭ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਟਕਰਨਗੇ ਹੀ। 1990 ਤੋਂ ਬਆਦ ਮੈਂ ਫੇਰ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਿਆ। ਕਮਲਜੀਤ ਨੀਲੋਂ, ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ, ਆਤਮਜੀਤ ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗਿਆ। ਪਰ 1996 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਡਰ ਜਿਹਾ ਲੱਗਣ ਲਗ ਪਿਆਂ ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਜਾਂ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਈ ਗਿਆਂ, ਕੱਲਾ ਹੀ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਹਮਾਮ ਵਿਚ ਸਭ ਨੰਗੇ ਹੋਣ ਉਥੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਵੀ ਦਿਖਣੋਂ ਹੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਹੈਰਾਨ ਹੋਈਦਾ ਕਿ ਕਈ ਬੜੇ ਹੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਤੇ ਅਮੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਇੱਥੇ ਹੀ ਘਰੋ ਜੁੱਤੀ ਝੋਲਾ ਚੁੱਕ ਕਿ ਤੁਰੇ ਸਨ। ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਫੁੱਟਪਾਥ ਤੇ ਸੌ ਕਿ ਰਾਤਾਂ ਕੱਟਣ ਵਾਲੇ ਅਜ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਹੀ ਲੋਕ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਾਮਯਾਬ ਹੁੰਦੇ ? ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਹੱਡ ਭੰਨਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ? ਸਮਾਂ ਪਾਕੋ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਵਾਂਗ ਹਨ। ਜਿੰਨਾਂ ਚਿਰ ਪਨੀਰੀ ਵਾਂਗੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਨਾ ਲਾਈਏ, ਵੱਲਦੇ ਫੁੱਲਦੇ ਨਹੀਂ, ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਮੈਂ ਮੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਸਵੇਰ ਜਸੋਵਾਲ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਛਡਾਉਣ ਦੀਆਂ ਦਲੇਰੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਗਰਮ ਵਿਸ਼ਾ ਸਨ। ਜਸੋਵਲ ਬੜਾ ਚਿੰਤਤ ਸੀ। ਕਹਿਣ ਲਗਾ, ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 28<noinclude></noinclude> leua9iun6hz0jq9k7q0dj86dwuy310v 195020 194990 2025-05-30T18:20:10Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195020 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦੇ ਕੱਸਦੇ ਸਕੰਜੇ ਨੇ ਇਹ ਪੈੜਚਾਲ ਮੱਧਮ ਤੇ ਔਖੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਵੀਜ਼ੇ ਲੈਣੇ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਏ ਜਾ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਵੀਜ਼ੇ ਲੈਣ ਲਈ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕੇ ਹਰ ਕੰਮ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਗਾਹਕ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਰੰਗੇ ਹੋਣ। ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਕੀ ਕਸੂਰ? ਜੇਕਰ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਆਏਗਾ, ਤਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਤਾਂ ਬਨਣਗੀਆਂ ਹੀ। ਹਥਾਂ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਚੁੱਕੀ ਫਿਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਇਜ਼, ਨਜਾਇਜ ਸਭ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਟਕਰਨਗੇ ਹੀ। {{gap}}1990 ਤੋਂ ਬਆਦ ਮੈਂ ਫੇਰ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਿਆ। ਕਮਲਜੀਤ ਨੀਲੋਂ, ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ, ਆਤਮਜੀਤ ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗਿਆ। ਪਰ 1996 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਡਰ ਜਿਹਾ ਲੱਗਣ ਲਗ ਪਿਆਂ ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਜਾਂ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਈ ਗਿਆਂ, ਕੱਲਾ ਹੀ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਹਮਾਮ ਵਿਚ ਸਭ ਨੰਗੇ ਹੋਣ ਉਥੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਵੀ ਦਿਖਣੋਂ ਹੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਹੈਰਾਨ ਹੋਈਦਾ ਕਿ ਕਈ ਬੜੇ ਹੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਤੇ ਅਮੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਇੱਥੇ ਹੀ ਘਰੋ ਜੁੱਤੀ ਝੋਲਾ ਚੁੱਕ ਕਿ ਤੁਰੇ ਸਨ। ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਫੁੱਟਪਾਥ ਤੇ ਸੌ ਕਿ ਰਾਤਾਂ ਕੱਟਣ ਵਾਲੇ ਅਜ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਹੀ ਲੋਕ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਾਮਯਾਬ ਹੁੰਦੇ? ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਹੱਡ ਭੰਨਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ? ਸਮਾਂ ਪਾਕੋ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਵਾਂਗ ਹਨ। ਜਿੰਨਾਂ ਚਿਰ ਪਨੀਰੀ ਵਾਂਗੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਨਾ ਲਾਈਏ, ਵੱਲਦੇ ਫੁੱਲਦੇ ਨਹੀਂ, {{gap}}ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਮੈਂ ਮੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਸਵੇਰ ਜਸੋਵਾਲ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਛਡਾਉਣ ਦੀਆਂ ਦਲੇਰੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਗਰਮ ਵਿਸ਼ਾ ਸਨ। ਜਸੋਵਲ ਬੜਾ ਚਿੰਤਤ ਸੀ। ਕਹਿਣ ਲਗਾ,<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-28|}}</noinclude> dk112darjphn1okaybvrf81kxrwp2so 250 66465 194991 2025-05-30T16:08:02Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜਨਮੇਜਾ ਸਿੰਹਾਂ ਕਿਸ਼ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰੀਏ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਲਾਣਾ ਹੀ ਊਤਿਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਬਈ ਆਪਾ ਦੋਹੇ ਹੀ ਬਚੇ ਕਏ ਹਾਂ ਇਸ ਸਾਰੇ ਕੁਝ ਤੋਂ ? ਇਕ ਦਮ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਕਹਿ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਹ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194991 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜਨਮੇਜਾ ਸਿੰਹਾਂ ਕਿਸ਼ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰੀਏ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਲਾਣਾ ਹੀ ਊਤਿਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਬਈ ਆਪਾ ਦੋਹੇ ਹੀ ਬਚੇ ਕਏ ਹਾਂ ਇਸ ਸਾਰੇ ਕੁਝ ਤੋਂ ? ਇਕ ਦਮ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਕਹਿ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਵੀ ਯਕੀਨ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਕ ਚੁੱਪ ਸੀ ਤੇ ਸਾਡੀ ਗਲਬਾਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 29<noinclude></noinclude> mlrrh1yvegk6asoqojwcymx0p0m2z0d 195021 194991 2025-05-30T18:21:27Z Sonia Atwal 2031 195021 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਨਮੇਜਾ ਸਿੰਹਾਂ ਕਿਸ਼ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰੀਏ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਲਾਣਾ ਹੀ ਊਤਿਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਬਈ ਆਪਾ ਦੋਹੇ ਹੀ ਬਚੇ ਕਏ ਹਾਂ ਇਸ ਸਾਰੇ ਕੁਝ ਤੋਂ? ਇਕ ਦਮ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਕਹਿ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਵੀ ਯਕੀਨ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਕ ਚੁੱਪ ਸੀ ਤੇ ਸਾਡੀ ਗਲਬਾਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-29<noinclude></noinclude> 2b2y5mr2nulbgvk3u9vhx3e8qysmb4i 195022 195021 2025-05-30T18:25:32Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195022 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>'ਜਨਮੇਜਾ ਸਿੰਹਾਂ ਕਿਸ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰੀਏ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਲਾਣਾ ਹੀ ਊਤਿਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਬਈ ਆਪਾ ਦੋਹੇ ਹੀ ਬਚੇ ਕਏ ਹਾਂ ਇਸ ਸਾਰੇ ਕੁਝ ਤੋਂ?' {{gap}}ਇਕ ਦਮ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋ ਕਹਿ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਵੀ ਯਕੀਨ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਕ ਚੁੱਪ ਸੀ ਤੇ ਸਾਡੀ ਗਲਬਾਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਚੁਕਿਆ ਸੀ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-29|}}</noinclude> lk394lv9l7vqqbm0r96tikfgzjl95ca 250 66466 194992 2025-05-30T16:08:24Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮੇਰਾ ਕਿੱਤਾ ਨਹੀਂ, ਇਸਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਦੇ ਮਨ ਦੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿਣ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਲੋਕ ਦੇ ਲੋਕ, ਮੇਰੀ ਰਮਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ, ਇਹ ਹਾਲੇ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194992 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮੇਰਾ ਕਿੱਤਾ ਨਹੀਂ, ਇਸਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਦੇ ਮਨ ਦੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿਣ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਲੋਕ ਦੇ ਲੋਕ, ਮੇਰੀ ਰਮਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ, ਇਹ ਹਾਲੇ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰਾ ਦੇਖ ਕਿ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਲਲਚਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਸਟੂਡੀਓ ਹੈ ਜਾਂ ਫੇਰ ਤੁਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ। ‘ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਵੀਂ ਆਖ ਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਦਾ ਹੀ ਹਾਂ, ਦੇਂਦਾ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਵੀ ਇੰਜ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਇਕ ਅਮੀਰ ਸਨਮਾਨਤ ਵਿਅਕਤੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਅੜ ਗਿਆ। ਬਥੇਰੀਆਂ ਮਿਨਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਮੇਰੇ ਵਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਆਖਰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਸ਼ੁਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਕਿ ਇਕ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਣਾ ਸੀ, 15 ਮਿੰਟ ਵੀ ਖਰਾਬ ਕੀਤੇ ਤੇ ਫੇਰ ਅਗਲੇ ਦੀ ਮੰਨਣੀ ਪਈ। ਐਤਕਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਾਇਮੰਡ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਈ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਆਪਦੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਉਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫ਼ੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਕ ਕੌਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਬਚਾਉਣ ਦਾ। ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਧਿਅਮ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਦੂਸਰੇ ਮਧਿਅਮਾਂ ਵਾਂਗ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਟੈਕਨੀਕਲੀ ਮਾੜੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਸਤੂ ਕਰਕੇ ਪਰਵਾਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਨੇਕਾਂ ਚਾਹ ਦੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਚੱਲੇ। ਹਾਸੇ ਵੀ ਹੋਏ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 30<noinclude></noinclude> 8sdeg67hiblpcn5isy02hihzyxukpvm 195023 194992 2025-05-30T18:26:39Z Sonia Atwal 2031 195023 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮੇਰਾ ਕਿੱਤਾ ਨਹੀਂ, ਇਸਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਦੇ ਮਨ ਦੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿਣ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਲੋਕ ਦੇ ਲੋਕ, ਮੇਰੀ ਰਮਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ, ਇਹ ਹਾਲੇ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰਾ ਦੇਖ ਕਿ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਲਲਚਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਸਟੂਡੀਓ ਹੈ ਜਾਂ ਫੇਰ ਤੁਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ। ‘ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਵੀਂ ਆਖ ਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਦਾ ਹੀ ਹਾਂ, ਦੇਂਦਾ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਵੀ ਇੰਜ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਇਕ ਅਮੀਰ ਸਨਮਾਨਤ ਵਿਅਕਤੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਅੜ ਗਿਆ। ਬਥੇਰੀਆਂ ਮਿਨਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਮੇਰੇ ਵਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਆਖਰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਸ਼ੁਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਕਿ ਇਕ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਣਾ ਸੀ, 15 ਮਿੰਟ ਵੀ ਖਰਾਬ ਕੀਤੇ ਤੇ ਫੇਰ ਅਗਲੇ ਦੀ ਮੰਨਣੀ ਪਈ। ਐਤਕਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਾਇਮੰਡ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਈ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਆਪਦੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਉਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫ਼ੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਕ ਕੌਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਬਚਾਉਣ ਦਾ। ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਧਿਅਮ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਦੂਸਰੇ ਮਧਿਅਮਾਂ ਵਾਂਗ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਟੈਕਨੀਕਲੀ ਮਾੜੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਸਤੂ ਕਰਕੇ ਪਰਵਾਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਨੇਕਾਂ ਚਾਹ ਦੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਚੱਲੇ। ਹਾਸੇ ਵੀ ਹੋਏ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-30<noinclude></noinclude> tuwgx4foe1ktusl8blj7adqcswq3qk5 195024 195023 2025-05-30T18:37:33Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195024 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ'''}}}} {{gap}}ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮੇਰਾ ਕਿੱਤਾ ਨਹੀਂ, ਇਸਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਦੇ ਮਨ ਦੀ, ਦਿਲ ਦੀ, ਚੇਤਨਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿਣ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਲੋਕ ਦੇ ਲੋਕ, ਮੇਰੀ ਰਮਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ, ਇਹ ਹਾਲੇ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ। ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੈਮਰਾ ਦੇਖ ਕਿ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਲਲਚਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਸਟੂਡੀਓ ਹੈ ਜਾਂ ਫੇਰ ਤੁਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ। ‘ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਵੀਂ' ਆਖ ਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਦਾ ਹੀ ਹਾਂ, ਦੇਂਦਾ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ। {{gap}}ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਵੀ ਇੰਜ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਇਕ ਅਮੀਰ ਸਨਮਾਨਤ ਵਿਅਕਤੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਲਈ ਅੜ ਗਿਆ। ਬਥੇਰੀਆਂ ਮਿਨਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਮੇਰੇ ਵਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਆਖਰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਸ਼ੁਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਕਿ ਇਕ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਣਾ ਸੀ, 15 ਮਿੰਟ ਵੀ ਖਰਾਬ ਕੀਤੇ ਤੇ ਫੇਰ ਅਗਲੇ ਦੀ ਮੰਨਣੀ ਪਈ। {{gap}}ਐਤਕਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਾਇਮੰਡ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਈ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਆਪਦੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਉਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫ਼ੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਕ ਕੌਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਬਚਾਉਣ ਦਾ। ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਧਿਅਮ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਦੂਸਰੇ ਮਧਿਅਮਾਂ ਵਾਂਗ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਟੈਕਨੀਕਲੀ ਮਾੜੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਸਤੂ ਕਰਕੇ ਪਰਵਾਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਨੇਕਾਂ ਚਾਹ ਦੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਚੱਲੇ। ਹਾਸੇ ਵੀ ਹੋਏ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-30|}}</noinclude> kif4hgov9tbchb5nmdw1fv8856l6i6p 250 66467 194993 2025-05-30T16:08:51Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਵੀ ਚੱਲੀ। ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਵੀ ਹੋਈ। ਇਹ “ਤੂੰ ਕਿਧਰ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਆਂ ਆਕੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਫੋਟੋ ਖਿਚ, ਅਵਾਜ਼ ਸੀ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ। ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194993 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਵੀ ਚੱਲੀ। ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਵੀ ਹੋਈ। ਇਹ “ਤੂੰ ਕਿਧਰ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਆਂ ਆਕੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਫੋਟੋ ਖਿਚ, ਅਵਾਜ਼ ਸੀ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ। ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਜਤਾਇਆ। ਮੈਂ ਘੜੀ ਪਲ ਲਈ ਠਹਿਰ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇੰਜ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਫਜੂਲ ਵੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘੜੇ ਘੜਾਏ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋਊ ਆਦਿ ਆਦਿ, ਪਰ ਸਭ ਬਹਾਨੇ ਬੇਕਾਰ ਗਏ। ਮੈਂ ਠਮਿਆਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਗ ਰਹੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਤੋਂ ਰੋਟੀਗ੍ਰਾਫਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ। ਆਖਰ ਹੱਲ ਲਭ ਗਿਆ, “ਮੈਂ ਤਾਂ ਜੀ ਸਿਰਫ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਹੀ ਖਿੱਚਦਾ, ਦੱਸੋ ਫਿਰ ਖਿੱਚਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਟੁੱਟ ਪਏ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਕ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਉਸ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਖੁਸ਼ ਸਾਂ। ਉਸਦੀ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਾਸਤੇ ਰਾਹ ਲੱਭ ਗਿਆ। ਯਾਦ ਆਇਆ ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲੇ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਉਸ ਅਮੀਰ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਵੀ ਭੋਗ ਵਾਸਤੇ 2 ਫੋਟੋਆਂ ਲੈ ਗਏ ਸਨ, ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਖਤ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 31<noinclude></noinclude> n8k8pbf0x07pelbp91x616p3aqdrc69 195025 194993 2025-05-30T18:38:54Z Sonia Atwal 2031 195025 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਵੀ ਚੱਲੀ। ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਵੀ ਹੋਈ। ਇਹ “ਤੂੰ ਕਿਧਰ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਆਂ ਆਕੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਫੋਟੋ ਖਿਚ, ਅਵਾਜ਼ ਸੀ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ। ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਜਤਾਇਆ। ਮੈਂ ਘੜੀ ਪਲ ਲਈ ਠਹਿਰ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇੰਜ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਫਜੂਲ ਵੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘੜੇ ਘੜਾਏ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋਊ ਆਦਿ ਆਦਿ, ਪਰ ਸਭ ਬਹਾਨੇ ਬੇਕਾਰ ਗਏ। ਮੈਂ ਠਮਿਆਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਗ ਰਹੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਤੋਂ ਰੋਟੀਗ੍ਰਾਫਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ। ਆਖਰ ਹੱਲ ਲਭ ਗਿਆ, “ਮੈਂ ਤਾਂ ਜੀ ਸਿਰਫ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਹੀ ਖਿੱਚਦਾ, ਦੱਸੋ ਫਿਰ ਖਿੱਚਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਟੁੱਟ ਪਏ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਕ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਉਸ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਖੁਸ਼ ਸਾਂ। ਉਸਦੀ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਾਸਤੇ ਰਾਹ ਲੱਭ ਗਿਆ। ਯਾਦ ਆਇਆ ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲੇ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਉਸ ਅਮੀਰ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਵੀ ਭੋਗ ਵਾਸਤੇ 2 ਫੋਟੋਆਂ ਲੈ ਗਏ ਸਨ, ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਖਤ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-31<noinclude></noinclude> kb761mhymurmsojcsq1asao77wl73wh 195026 195025 2025-05-30T18:45:26Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195026 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਵੀ ਚੱਲੀ। ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਵੀ ਹੋਈ। {{gap}}'ਤੂੰ ਕਿਧਰ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਆਂ ਆਕੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਫੋਟੋ ਖਿਚ', ਅਵਾਜ਼ ਸੀ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ। ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਜਤਾਇਆ। ਮੈਂ ਘੜੀ ਪਲ ਲਈ ਠਹਿਰ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇੰਜ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਫਜੂਲ ਵੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘੜੇ ਘੜਾਏ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਫੋਟੋ ਮਿਲਣੀ ਨਹੀਂ, ਫੇਰ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋਊ ਆਦਿ ਆਦਿ, ਪਰ ਸਭ ਬਹਾਨੇ ਬੇਕਾਰ ਗਏ। ਮੈਂ ਠਮਿਆਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਗ ਰਹੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਤੋਂ ਰੋਟੀਗ੍ਰਾਫਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ। {{gap}}ਆਖਰ ਹੱਲ ਲਭ ਗਿਆ, 'ਮੈਂ ਤਾਂ ਜੀ ਸਿਰਫ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਹੀ ਖਿੱਚਦਾ, ਦੱਸੋ ਫਿਰ ਖਿੱਚਾਂ' ਅੱਗਿਓਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਟੁੱਟ ਪਏ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਕ ਭੋਗ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਉਸ ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਖੁਸ਼ ਸਾਂ। ਉਸਦੀ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਾਸਤੇ ਰਾਹ ਲੱਭ ਗਿਆ। ਯਾਦ ਆਇਆ ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲੇ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਉਸ ਅਮੀਰ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਵੀ ਭੋਗ ਵਾਸਤੇ 2 ਫੋਟੋਆਂ ਲੈ ਗਏ ਸਨ, ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਖਤ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-31|}}</noinclude> 3qfmzk5mkgve4hjpbglgeh5b9p14w71 250 66468 194994 2025-05-30T16:09:13Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕੌਡੀ, ਕੌਡੀ ਹੋਗੇ ਮਿੱਤਰੋ! ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਿਆ, ਉਸਨੇ ਰਾਹ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, ਉਸਨੇ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਹੋ ਰਹੇ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਮਨ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194994 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕੌਡੀ, ਕੌਡੀ ਹੋਗੇ ਮਿੱਤਰੋ! ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਿਆ, ਉਸਨੇ ਰਾਹ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, ਉਸਨੇ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਹੋ ਰਹੇ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਮਨ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ 'ਚ ਬੈਠ ਕਿ ਕੌਡੀ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਨਾਂ ਨੇ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੁਣੀ। ਹੋਰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਕਲ ਕੈਮਰੇ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੋਚਿਆ ਇੰਜ ਇਹ ਮਿਠਾਸ ਵਾਲਾ ਤੋ ਤੋਜ਼ ਸਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਦਮਦਾਰ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਾਗਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਸੁਫਨਮਈ ਹੋ ਗਏ। ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਵਿਚ ਕੱਛੇ ਪਾ ਕੇ ਲੈਨ ਮਾਰਕੇ ਕੌਡੀ ਪਾਉਂਦੋ ਮੁੰਡੇ। ਸਭ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਵਲ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਤੇ ਦਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜਾਂ ਫੇਰ ਦੁਬਾਰਾ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਮਦਾਰ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਪੈਂਠ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬੱਝਦੀ ਕਿ 1 ਸਮਾਂ ਸਾਹ ਤੇ ਤਾਕਤ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁੱਸੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪਛਾਣ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਸੁਫਨਾ ਟੁੱਟਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਸਾਂ। ਰਸਮੀ ਆਓ ਭਗਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੜੀ ਅੱਛੀ ਥਾਂ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮੁੰਡੇ ਨੱਠ ਨੱਠ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲਈ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੇ ਰਹੀ। ਸੋਚਿਆ ਉਮਰ ਨਾਲ ਕੰਨ ਕੰਮ ਕਰਨੋਂ ਘਟ ਗਏ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਉਠਿਆ ਤੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬਿਲਕੁਲ ਲਾਗੇ ਹੋਕੇ ਸੁਨਣ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਨਾਲ ਗੋਲ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ ' ' ਤਾਂ ਨਾ, ਸਗੋਂ, ਫੜ੍ਹਲੋ, ਪੜ੍ਹੋ ਹੋ ਜਾ, ਉਤੋਂ ਦੀ, ਹੇਠਾਂ ਕੰਨੀ, ਦੀਆਂ ਤਲਖ਼ੀ ਭਰੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਹੀ ਸੁਣੀਆਂ। ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਾਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਲੜਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਖੇਡ ਦਾ ਜਲੋਅ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬੁੱਝੇ ਤੇ ਤਣਾਅ ਭਰੇ ਚਿਹਰੇ। ਮੈਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਮਗਰ ਹੀ ਮੈਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਈ, ਪਰ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਵਾਪਸੀ ਰਸਤੇ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 32<noinclude></noinclude> r2xgz84kf2ertpjblpq1zoy08tunreh 195027 194994 2025-05-30T18:47:46Z Sonia Atwal 2031 195027 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕੌਡੀ, ਕੌਡੀ ਹੋਗੇ ਮਿੱਤਰੋ! ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਿਆ, ਉਸਨੇ ਰਾਹ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, ਉਸਨੇ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਹੋ ਰਹੇ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਮਨ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ 'ਚ ਬੈਠ ਕਿ ਕੌਡੀ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਨਾਂ ਨੇ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੁਣੀ। ਹੋਰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਕਲ ਕੈਮਰੇ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੋਚਿਆ ਇੰਜ ਇਹ ਮਿਠਾਸ ਵਾਲਾ ਤੋ ਤੋਜ਼ ਸਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਦਮਦਾਰ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਾਗਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਸੁਫਨਮਈ ਹੋ ਗਏ। ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਵਿਚ ਕੱਛੇ ਪਾ ਕੇ ਲੈਨ ਮਾਰਕੇ ਕੌਡੀ ਪਾਉਂਦੋ ਮੁੰਡੇ। ਸਭ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਵਲ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਤੇ ਦਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜਾਂ ਫੇਰ ਦੁਬਾਰਾ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਮਦਾਰ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਪੈਂਠ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬੱਝਦੀ ਕਿ 1 ਲਮਾਂ ਸਾਹ ਤੇ ਤਾਕਤ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁੱਸੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪਛਾਣ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਸੁਫਨਾ ਟੁੱਟਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਸਾਂ। ਰਸਮੀ ਆਓ ਭਗਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੜੀ ਅੱਛੀ ਥਾਂ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮੁੰਡੇ ਨੱਠ ਨੱਠ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲਈ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੇ ਰਹੀ। ਸੋਚਿਆ ਉਮਰ ਨਾਲ ਕੰਨ ਕੰਮ ਕਰਨੋਂ ਘਟ ਗਏ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਉਠਿਆ ਤੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬਿਲਕੁਲ ਲਾਗੇ ਹੋਕੇ ਸੁਨਣ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਨਾਲ ਗੋਲ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਨਾ, ਸਗੋਂ, ਫੜ੍ਹਲੋ, ਪੜ੍ਹੋ ਹੋ ਜਾ, ਉਤੋਂ ਦੀ, ਹੇਠਾਂ ਕੰਨੀ, ਦੀਆਂ ਤਲਖ਼ੀ ਭਰੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਹੀ ਸੁਣੀਆਂ। ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਾਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਲੜਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਖੇਡ ਦਾ ਜਲੋਅ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬੁੱਝੇ ਤੇ ਤਣਾਅ ਭਰੇ ਚਿਹਰੇ। ਮੈਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਮਗਰ ਹੀ ਮੈਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਈ, ਪਰ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਵਾਪਸੀ ਰਸਤੇ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-32<noinclude></noinclude> eo78bkhrw9yx6z6h4jbo6j8xal7kbfv 195028 195027 2025-05-30T18:51:31Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195028 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕੌਡੀ, ਕੌਡੀ ਹੋਗੇ ਮਿੱਤਰੋ!'''}}}} {{gap}}ਕਿਸੇ ਸੱਜਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਿਆ, ਉਸਨੇ ਰਾਹ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, ਉਸਨੇ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਹੋ ਰਹੇ ਕਬੱਡੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਮਨ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ 'ਚ ਬੈਠ ਕਿ ਕੌਡੀ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਨਾਂ ਨੇ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੁਣੀ। ਹੋਰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਕਲ ਕੈਮਰੇ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੋਚਿਆ ਇੰਜ ਇਹ ਮਿਠਾਸ ਵਾਲਾ ਤੋ ਤੋਜ਼ ਸਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਦਮਦਾਰ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਾਗਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਸੁਫਨਮਈ ਹੋ ਗਏ। ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਵਿਚ ਕੱਛੇ ਪਾ ਕੇ ਲੈਨ ਮਾਰਕੇ ਕੌਡੀ ਪਾਉਂਦੋ ਮੁੰਡੇ। ਸਭ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਵਲ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਤੇ ਦਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜਾਂ ਫੇਰ ਦੁਬਾਰਾ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਮਦਾਰ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਪੈਂਠ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬੱਝਦੀ ਕਿ 1 ਲਮਾਂ ਸਾਹ ਤੇ ਤਾਕਤ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁੱਸੇ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪਛਾਣ ਸਨ। {{gap}}ਅਚਾਨਕ ਸੁਫਨਾ ਟੁੱਟਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਸਾਂ। ਰਸਮੀ ਆਓ ਭਗਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੜੀ ਅੱਛੀ ਥਾਂ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮੁੰਡੇ ਨੱਠ ਨੱਠ ਕਿ ਪੁਆਇੰਟ ਲਈ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੇ ਰਹੀ। ਸੋਚਿਆ ਉਮਰ ਨਾਲ ਕੰਨ ਕੰਮ ਕਰਨੋਂ ਘਟ ਗਏ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਉਠਿਆ ਤੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬਿਲਕੁਲ ਲਾਗੇ ਹੋਕੇ ਸੁਨਣ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਨਾਲ ਗੋਲ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਨਾ, ਸਗੋਂ, ਫੜ੍ਹਲੋ, ਪੜ੍ਹੋ ਹੋ ਜਾ, ਉਤੋਂ ਦੀ, ਹੇਠਾਂ ਕੰਨੀ, ਦੀਆਂ ਤਲਖ਼ੀ ਭਰੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਹੀ ਸੁਣੀਆਂ। ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਾਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਲੜਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਖੇਡ ਦਾ ਜਲੋਅ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬੁੱਝੇ ਤੇ ਤਣਾਅ ਭਰੇ ਚਿਹਰੇ। ਮੈਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਮਗਰ ਹੀ ਮੈਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਈ, ਪਰ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਵਾਪਸੀ ਰਸਤੇ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-32|}}</noinclude> 3azywpqnuxla5642tajkdkhednozsza 250 66469 194995 2025-05-30T16:09:38Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਕੌਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤੇ ਮੈਚ 10-10 ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੇ ਜਾਂ 10-10 ਮਿੰਟ ਦੇ ਹੀ ਖੇਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਸ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194995 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਕੌਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤੇ ਮੈਚ 10-10 ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੇ ਜਾਂ 10-10 ਮਿੰਟ ਦੇ ਹੀ ਖੇਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਬਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤੇ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਮੂਲੀਅਤ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਦਮ ਦਾ ਸੁਆਲ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵੀ ਟਾਇਮ 'ਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮਨ ਹੁਣ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੌਡੀ ਦੀ ਹੁਣ ਕੌਡੀ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਇਹ ਵੀ ਦਸ ਦੇਵੇ ਕਿ ਇਹ ਰਲ ਕਿ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਬਦਲਾਵ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਿੱਤ ਆ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਆਲੋਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ। ਵਿਚਾਰੋ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਕਾਰਣ ਹਨ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ, ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਨਣ ਪਹੁੰਚਾਂਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 33<noinclude></noinclude> rz41fk4wqb8e9gv6vyly6ldy1zoxjki 195029 194995 2025-05-30T18:52:33Z Sonia Atwal 2031 195029 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਕੌਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤੇ ਮੈਚ 10-10 ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੇ ਜਾਂ 10-10 ਮਿੰਟ ਦੇ ਹੀ ਖੇਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਬਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤੇ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਮੂਲੀਅਤ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਦਮ ਦਾ ਸੁਆਲ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵੀ ਟਾਇਮ 'ਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮਨ ਹੁਣ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੌਡੀ ਦੀ ਹੁਣ ਕੌਡੀ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਇਹ ਵੀ ਦਸ ਦੇਵੇ ਕਿ ਇਹ ਰਲ ਕਿ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਬਦਲਾਵ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਿੱਤ ਆ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਆਲੋਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ। ਵਿਚਾਰੋ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਕਾਰਣ ਹਨ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ, ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਨਣ ਪਹੁੰਚਾਂਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-33<noinclude></noinclude> er88qdp81s5x8zomq6ve1rek8069vmm 195030 195029 2025-05-30T18:55:48Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195030 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਕੌਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤੇ ਮੈਚ 10-10 ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੇ ਜਾਂ 10-10 ਮਿੰਟ ਦੇ ਹੀ ਖੇਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਬਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤੇ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਮੂਲੀਅਤ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਦਮ ਦਾ ਸੁਆਲ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵੀ ਟਾਇਮ 'ਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮਨ ਹੁਣ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੌਡੀ ਦੀ ਹੁਣ ਕੌਡੀ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਇਹ ਵੀ ਦਸ ਦੇਵੇ ਕਿ ਇਹ ਰਲ ਕਿ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਂਝ ਇਹ ਬਦਲਾਵ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਿੱਤ ਆ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਆਲੋਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ। ਵਿਚਾਰੋ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਕਾਰਣ ਹਨ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ, ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰੜ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕੌਡੀ-ਕੌਡੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਨਣ ਪਹੁੰਚਾਂਗਾ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-33|}}</noinclude> iot9aa9y3vmd1tonxjy7f4jo3uzxzd1 250 66470 194996 2025-05-30T16:10:06Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕਿ–ਕ–ਕੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪੜ੍ਹਾਅ ਤੇ ਆਕੇ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਲਈ ਪੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਹ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੱਤ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194996 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕਿ–ਕ–ਕੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪੜ੍ਹਾਅ ਤੇ ਆਕੇ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਲਈ ਪੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਹ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੱਤ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਜੀਵ ਵਾਂਗ, ਸੰਚਾਰ ਇਕ ਲੋੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਮੁੱਢ ਕਦੀਮ ਤੋਂ। ਮਨੁੱਖੀ ਹਾਵ ਭਾਵ, ਨਜ਼ਰ, ਸੁਗੰਧ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਧੁਨੀ ਦਾ ਤੋਹਫਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਭੂਗੌਲਿਕ ਤੇ ਜੀਨ ਦੀ ਹੱਦ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕਿ ਸੀਮਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਹਰ ਜੀਵ ਧੁਨੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਬੱਧ ਕਰਕੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿੱਪੀਆਂ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਲਈਆਂ। ਪਰ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਹਾਲੇ ਕਾਫੀ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਸਮਾਂ ਲੰਘਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸੌਖ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਝੱਸ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿੱਤੇ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇਕ ਟਾਪੂ ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਾਗ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਿੱਜੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਅਥਾਹ ਲੋਕ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਲੇਖਣੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੋਕ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਇਸ ਰਮਜ਼ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਜਾਂ ਇਲਾਕਾਈ ਉਚਾਰਣ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਕਿੰਨਾਂ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਬੋਲਣਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਲਹਿਜੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕਈ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਅਖੜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਤੋਂ ਅਜੋਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀਆਂ ਵਾਲੇ ਖ਼ਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ‘ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਾਂ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 34<noinclude></noinclude> t0rh05d9pzsuxjz0pi6cxdg7ijlnpep 195031 194996 2025-05-30T18:56:54Z Sonia Atwal 2031 195031 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕਿ–ਕ–ਕੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪੜ੍ਹਾਅ ਤੇ ਆਕੇ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਲਈ ਪੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਹ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੱਤ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਜੀਵ ਵਾਂਗ, ਸੰਚਾਰ ਇਕ ਲੋੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਮੁੱਢ ਕਦੀਮ ਤੋਂ। ਮਨੁੱਖੀ ਹਾਵ ਭਾਵ, ਨਜ਼ਰ, ਸੁਗੰਧ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਧੁਨੀ ਦਾ ਤੋਹਫਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਭੂਗੌਲਿਕ ਤੇ ਜੀਨ ਦੀ ਹੱਦ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕਿ ਸੀਮਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਹਰ ਜੀਵ ਧੁਨੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਬੱਧ ਕਰਕੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿੱਪੀਆਂ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਲਈਆਂ। ਪਰ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਹਾਲੇ ਕਾਫੀ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਸਮਾਂ ਲੰਘਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸੌਖ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਝੱਸ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿੱਤੇ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇਕ ਟਾਪੂ ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਾਗ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਿੱਜੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਅਥਾਹ ਲੋਕ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਲੇਖਣੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੋਕ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਇਸ ਰਮਜ਼ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਜਾਂ ਇਲਾਕਾਈ ਉਚਾਰਣ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਕਿੰਨਾਂ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਬੋਲਣਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਲਹਿਜੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕਈ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਅਖੜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਤੋਂ ਅਜੋਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀਆਂ ਵਾਲੇ ਖ਼ਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ‘ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਾਂ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-34<noinclude></noinclude> i72my4y5intdm8pxk7os9dbyx5woz0d 195032 195031 2025-05-30T19:00:34Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195032 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕਿ–ਕ–ਕੇ'''}}}} {{gap}}ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪੜ੍ਹਾਅ ਤੇ ਆਕੇ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਲਈ ਪੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਹ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੱਤ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਜੀਵ ਵਾਂਗ, ਸੰਚਾਰ ਇਕ ਲੋੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਮੁੱਢ ਕਦੀਮ ਤੋਂ। ਮਨੁੱਖੀ ਹਾਵ ਭਾਵ, ਨਜ਼ਰ, ਸੁਗੰਧ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਧੁਨੀ ਦਾ ਤੋਹਫਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਭੂਗੌਲਿਕ ਤੇ ਜੀਨ ਦੀ ਹੱਦ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕਿ ਸੀਮਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਹਰ ਜੀਵ ਧੁਨੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਇਸ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਬੱਧ ਕਰਕੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿੱਪੀਆਂ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਲਈਆਂ। ਪਰ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਹਾਲੇ ਕਾਫੀ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਸਮਾਂ ਲੰਘਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸੌਖ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋ ਲਿੱਪੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਝੱਸ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿੱਤੇ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇਕ ਟਾਪੂ ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਾਗ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਤਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਿੱਜੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਅਥਾਹ ਲੋਕ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਲੇਖਣੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੋਕ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਇਸ ਰਮਜ਼ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਜਾਂ ਇਲਾਕਾਈ ਉਚਾਰਣ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਕਿੰਨਾਂ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਬੋਲਣਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸ ਲਹਿਜੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕਈ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਅਖੜਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਤੋਂ ਅਜੋਕੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀਆਂ ਵਾਲੇ ਖ਼ਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ‘ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਾਂ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-34|}}</noinclude> gnne7zfbjthok130l8zahhyrzfs3dh4 250 66471 194997 2025-05-30T16:10:29Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਨੂੰ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194997 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਨੂੰ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੀਵੀਊ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਪਹਿਲੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਤੀਜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਕੇ’ ਹੀ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਰਕੇ, ਧਰਕੇ ਆਦਿ ਪਰ ‘ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ‘ਕ’ ਨੂੰ ਸਿਹਾਰੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧੁਨੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਨਾਲ ਜੁੜਕੇ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਵਹਾਅ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ ਪੂਰੀ ਲਈਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ‘ਕਿ ਹੀ ਠੀਕ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਲਾਕੇ ਦੇਖ ਲਵੋ ਉਚਾਰਣ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਵੇਗੀ। ਦੂਸਰਾ ਇਸਦਾ ਰੂਪਕ ਪੱਖ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ’ ਜਦੋਂ ਇਕੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਂਹ ਉੱਤੇ ਤੇ ਲੱਤ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਰੂਪਕ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਦਿੱਖ ਹੈ। ਜਦਕਿ ‘ਸਿਹਾਰੀ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗਲਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਲੋਚਨਾ ਰਸਾਲੇ ਕਢਵਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਲੇਖ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਹੋਏ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਨੋਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿ’ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇਕੀ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗਾਸੋ, ਸੁਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ, ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ, ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ, ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ, ਸ. ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਸੀਨ, ਡਾ. ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਹਸਨਪੁਰੀ, ਅਜਾਇਬ ਚਿਤ੍ਰਕਾਰ, ਡਾ. ਆਤਮਜੀਤ, ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 35<noinclude></noinclude> k95bqawy4vd8jo65tajiddl6kfs7aqe 195033 194997 2025-05-30T19:01:49Z Sonia Atwal 2031 195033 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਨੂੰ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੀਵੀਊ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਪਹਿਲੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਤੀਜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਕੇ’ ਹੀ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਰਕੇ, ਧਰਕੇ ਆਦਿ ਪਰ ‘ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ‘ਕ’ ਨੂੰ ਸਿਹਾਰੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧੁਨੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਨਾਲ ਜੁੜਕੇ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਵਹਾਅ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ ਪੂਰੀ ਲਈਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ‘ਕਿ ਹੀ ਠੀਕ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਲਾਕੇ ਦੇਖ ਲਵੋ ਉਚਾਰਣ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਵੇਗੀ। ਦੂਸਰਾ ਇਸਦਾ ਰੂਪਕ ਪੱਖ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ’ ਜਦੋਂ ਇਕੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਂਹ ਉੱਤੇ ਤੇ ਲੱਤ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਰੂਪਕ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਦਿੱਖ ਹੈ। ਜਦਕਿ ‘ਸਿਹਾਰੀ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗਲਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਲੋਚਨਾ ਰਸਾਲੇ ਕਢਵਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਲੇਖ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਹੋਏ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਨੋਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿ’ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇਕੀ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗਾਸੋ, ਸੁਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ, ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ, ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ, ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ, ਸ. ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਸੀਨ, ਡਾ. ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਹਸਨਪੁਰੀ, ਅਜਾਇਬ ਚਿਤ੍ਰਕਾਰ, ਡਾ. ਆਤਮਜੀਤ, ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-35<noinclude></noinclude> ctpw0umjp9qsfu9zfoe00xqyi78pelp 195052 195033 2025-05-31T07:24:40Z Sonia Atwal 2031 195052 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਨੂੰ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੀਵੀਊ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਪਹਿਲੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਤੀਜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਕੇ’ ਹੀ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਰਕੇ, ਧਰਕੇ ਆਦਿ ਪਰ ‘ਕਿਉਂਕਿ' ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ‘ਕ’ ਨੂੰ ਸਿਹਾਰੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧੁਨੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਨਾਲ ਜੁੜਕੇ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ' ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਵਹਾਅ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ' ਪੂਰੀ ਲਈਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ‘ਕਿ' ਹੀ ਠੀਕ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਲਾਕੇ ਦੇਖ ਲਵੋ ਉਚਾਰਣ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਵੇਗੀ। ਦੂਸਰਾ ਇਸਦਾ ਰੂਪਕ ਪੱਖ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ’ ਜਦੋਂ ਇਕੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਂਹ ਉੱਤੇ ਤੇ ਲੱਤ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਰੂਪਕ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਦਿੱਖ ਹੈ। ਜਦਕਿ ‘ਸਿਹਾਰੀ' ਵਾਲਾ ‘ਕ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗਲਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਲੋਚਨਾ ਰਸਾਲੇ ਕਢਵਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਲੇਖ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਹੋਏ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਨੋਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿ’ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇਕੀ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗਾਸੋ, ਸੁਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ, ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ, ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ, ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ, ਸ. ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਸੀਨ, ਡਾ. ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਹਸਨਪੁਰੀ, ਅਜਾਇਬ ਚਿਤ੍ਰਕਾਰ, ਡਾ. ਆਤਮਜੀਤ,<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-35|}}</noinclude> 6ljuq8gu7d84085iwy6koddk9x3nf8e 195063 195052 2025-05-31T08:52:27Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195063 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ 'ਕਿ' ਨੂੰ ‘ਕੇ' ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੀਵੀਊ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਪਹਿਲੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਤੀਜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਕੇ’ ਹੀ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਰਕੇ, ਧਰਕੇ ਆਦਿ ਪਰ ‘ਕਿਉਂਕਿ' ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ‘ਕ’ ਨੂੰ ਸਿਹਾਰੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧੁਨੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਨਾਲ ਜੁੜਕੇ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ' ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਵਹਾਅ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਲਾਂਵ' ਪੂਰੀ ਲਈਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ‘ਕਿ' ਹੀ ਠੀਕ ਹੈ। ‘ਨਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ ਲਾਕੇ ਦੇਖ ਲਵੋ ਉਚਾਰਣ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਵੇਗੀ। ਦੂਸਰਾ ਇਸਦਾ ਰੂਪਕ ਪੱਖ ਹੈ। ‘ਲਾਂਵ ਵਾਲਾ ‘ਕ’ ਜਦੋਂ ਇਕੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਂਹ ਉੱਤੇ ਤੇ ਲੱਤ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਰੂਪਕ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਦਿੱਖ ਹੈ। ਜਦਕਿ ‘ਸਿਹਾਰੀ' ਵਾਲਾ ‘ਕ' ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗਲਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਲੋਚਨਾ ਰਸਾਲੇ ਕਢਵਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਲੇਖ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਹੋਏ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਨੋਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ 'ਕਿ’ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇਕੀ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗਾਸੋ, ਸੁਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ, ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ, ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ, ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ, ਸ. ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਸੀਨ, ਡਾ. ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਹਸਨਪੁਰੀ, ਅਜਾਇਬ ਚਿਤ੍ਰਕਾਰ, ਡਾ. ਆਤਮਜੀਤ,<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-35|}}</noinclude> 931yp9jmaui5xjy4cbopv4xguij9gd5 250 66472 194998 2025-05-30T16:10:52Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ, ਰਵਿੰਦਰ ਭੱਠਲ, ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਡਾ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਫੁੱਲ, ਪ੍ਰੋ. ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਕੋਹਲੀ, ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ, ਡਾ. ਵਨੀਤਾ, ਡਾ. ਆਈ.ਐਨ. ਗੌੜ ਤੇ ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ। ਪਰ ਸਿ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194998 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ, ਰਵਿੰਦਰ ਭੱਠਲ, ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਡਾ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਫੁੱਲ, ਪ੍ਰੋ. ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਕੋਹਲੀ, ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ, ਡਾ. ਵਨੀਤਾ, ਡਾ. ਆਈ.ਐਨ. ਗੌੜ ਤੇ ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ। ਪਰ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਲੱਭੇ ਜੋ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਪੁਰਾਣਿਆਂ ’ਚੋਂ ਡਾ. ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਵਿਆਂ 'ਚੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਆਸ਼ਟ ਤੇ ਯੋਗਰਾਜ। ਇਹ ਕਿਉਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ “ਇਹੋ ਹੀ ਜਾਨਣ ਪਰ ‘ਕਿ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਦੇਕੇ ਹਿ ਸਾਡਾ ਸਾਰਾ ਪੁਰਾਤਨ ਭਾਸ਼ਾਈ ਭੰਡਾਰ ਨਿਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਖੋਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਹਾਰੀ ਦੀ ‘ਨਾਂਵ` ਬਣਾਈ ਕਿਸਨੇ ਤੇ ਉਸਦੀ ਕੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਸੀ? ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿੱਪੀ ਦੀਆਂ ਵਿਲਖਣਤਾਵਾਂ ਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਇਹ ਛੇੜ ਛਾੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵੱਲ ਇਕ ਕਦਮ ਹੋ ਨਿਬੜਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਤੇ ਭਰਪੂਰ ਬਹਿਸ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਲੋਕ-ਚੇਤਨ ਤੇ ਧਰਾਤਲੀ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਲਿੱਪੀ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 36<noinclude></noinclude> h6vdb5ocphvtj6fcrlkzygpx6u0fsrd 195064 194998 2025-05-31T08:53:47Z Sonia Atwal 2031 195064 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਗੁਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਫੁੱਲ, ਪ੍ਰੋ. ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਕੋਹਲੀ, ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ, ਡਾ. ਵਨੀਤਾ, ਡਾ. ਆਈ.ਐਨ. ਗੌੜ ਤੇ ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ। ਪਰ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਲੱਭੇ ਜੋ ‘ਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਪੁਰਾਣਿਆਂ ’ਚੋਂ ਡਾ. ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਵਿਆਂ 'ਚੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਆਸ਼ਟ ਤੇ ਯੋਗਰਾਜ। ਇਹ ਕਿਉਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ “ਇਹੋ ਹੀ ਜਾਨਣ ਪਰ ‘ਕਿ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਦੇਕੇ ਹਿ ਸਾਡਾ ਸਾਰਾ ਪੁਰਾਤਨ ਭਾਸ਼ਾਈ ਭੰਡਾਰ ਨਿਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਖੋਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਹਾਰੀ ਦੀ ‘ਨਾਂਵ` ਬਣਾਈ ਕਿਸਨੇ ਤੇ ਉਸਦੀ ਕੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਸੀ? ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿੱਪੀ ਦੀਆਂ ਵਿਲਖਣਤਾਵਾਂ ਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਇਹ ਛੇੜ ਛਾੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵੱਲ ਇਕ ਕਦਮ ਹੋ ਨਿਬੜਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਤੇ ਭਰਪੂਰ ਬਹਿਸ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਲੋਕ-ਚੇਤਨ ਤੇ ਧਰਾਤਲੀ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਲਿੱਪੀ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 36<noinclude></noinclude> ak19x6xq7rpns3ki66qg6tg08wiyx8z 250 66473 194999 2025-05-30T16:11:13Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਧੂੰਆਂ ਧੂੰਆਂ ਹੋਈ ਕਿਸਾਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੱਬਰ-ਟੀਰ ਖੁਸ਼ ਰਵੇ, ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਆਦਿ ਆਦਿ। ਇਸੇ ਲਈ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 194999 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਧੂੰਆਂ ਧੂੰਆਂ ਹੋਈ ਕਿਸਾਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੱਬਰ-ਟੀਰ ਖੁਸ਼ ਰਵੇ, ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਆਦਿ ਆਦਿ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ, ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਥਮ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਗਾਉਣਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਵਟਾਉਣਾ ਹੀ ਇਸੇ ਕਿੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂ ਸਨਅਤਾਂ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ‘ਉੱਤਮ ਖੇਤੀ ਨਖਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇਕੇ ਇਸਨੂੰ ਇਕ ਸਨਅਤ ਵਾਂਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਹਰ ਸਨਅਤ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਮੁੱਲ ਆਪ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਤੀ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਬੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਖਾਦਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੀਮਤ ਮਿੱਥਣ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਫਰਾਖ਼ ਦਿਲੀ, ਮਿੱਟੀ 'ਚੋਂ ਨਾ ਉਭਰਨਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਆਪ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਸਮੂਹਿਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਾਂਗਾਂ ਚਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਚਲਾਕ ਲੋਕ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਅਣਹੋਣੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆੜ੍ਹਤੀਏ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਤਾਂ ਦਿਨ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਆਜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰੱਖੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਆਨਾ ਵਿਆਜ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਣਾ ਸਗੋਂ ਨਕਦ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਮਾਲ ( ਜਿਵੇਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ) ਵੇਚ ਕਿ ਮੁਨਾਫੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਾਟ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਫੂਕ ਛਕਾ ਕਿ ਜਾਂ ਇਲਜਾਮ ਲਾਕੇ ਆਪਣਾ ਉੱਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 37<noinclude></noinclude> sv8hgl5t64au0mj5j5kqgh9immbvd43 195087 194999 2025-05-31T11:05:38Z Sonia Atwal 2031 195087 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਧੂੰਆਂ ਧੂੰਆਂ ਹੋਈ ਕਿਸਾਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੱਬਰ-ਟੀਰ ਖੁਸ਼ ਰਵੇ, ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਆਦਿ ਆਦਿ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ, ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਥਮ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਗਾਉਣਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਵਟਾਉਣਾ ਹੀ ਇਸੇ ਕਿੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂ ਸਨਅਤਾਂ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ‘ਉੱਤਮ ਖੇਤੀ ਨਖਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇਕੇ ਇਸਨੂੰ ਇਕ ਸਨਅਤ ਵਾਂਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਹਰ ਸਨਅਤ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਮੁੱਲ ਆਪ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਤੀ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਬੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਖਾਦਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੀਮਤ ਮਿੱਥਣ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਫਰਾਖ਼ ਦਿਲੀ, ਮਿੱਟੀ 'ਚੋਂ ਨਾ ਉਭਰਨਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਆਪ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਸਮੂਹਿਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਾਂਗਾਂ ਚਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਚਲਾਕ ਲੋਕ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਅਣਹੋਣੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆੜ੍ਹਤੀਏ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਤਾਂ ਦਿਨ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਆਜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰੱਖੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਆਨਾ ਵਿਆਜ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਣਾ ਸਗੋਂ ਨਕਦ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਮਾਲ (ਜਿਵੇਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ) ਵੇਚ ਕਿ ਮੁਨਾਫੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਾਟ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਫੂਕ ਛਕਾ ਕਿ ਜਾਂ ਇਲਜਾਮ ਲਾਕੇ ਆਪਣਾ ਉੱਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-37<noinclude></noinclude> 93r54xtuw7xf7pwvkf2ld3l8on0miwy 195090 195087 2025-05-31T11:13:20Z Sonia Atwal 2031 195090 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਧੂੰਆਂ ਧੂੰਆਂ ਹੋਈ ਕਿਸਾਨੀ'''}}}} {{gap}}ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੱਬਰ-ਟੀਰ ਖੁਸ਼ ਰਵੇ, ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਆਦਿ ਆਦਿ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ, ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਥਮ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਗਾਉਣਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਵਟਾਉਣਾ ਹੀ ਇਸੇ ਕਿੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂ ਸਨਅਤਾਂ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ‘ਉੱਤਮ ਖੇਤੀ ਨਖਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇਕੇ ਇਸਨੂੰ ਇਕ ਸਨਅਤ ਵਾਂਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਹਰ ਸਨਅਤ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਮੁੱਲ ਆਪ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਤੀ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਬੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਖਾਦਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੀਮਤ ਮਿੱਥਣ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਫਰਾਖ਼ ਦਿਲੀ, ਮਿੱਟੀ 'ਚੋਂ ਨਾ ਉਭਰਨਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਆਪ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਸਮੂਹਿਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਾਂਗਾਂ ਚਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਚਲਾਕ ਲੋਕ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਅਣਹੋਣੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆੜ੍ਹਤੀਏ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਤਾਂ ਦਿਨ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਆਜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰੱਖੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਆਨਾ ਵਿਆਜ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਣਾ ਸਗੋਂ ਨਕਦ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਮਾਲ (ਜਿਵੇਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ) ਵੇਚ ਕਿ ਮੁਨਾਫੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਾਟ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਫੂਕ ਛਕਾ ਕਿ ਜਾਂ ਇਲਜਾਮ ਲਾਕੇ ਆਪਣਾ ਉੱਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-37|}}</noinclude> bjr2bcqimssctast3cwgbuc9qn6mn6r 195097 195090 2025-05-31T11:41:04Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195097 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਧੂੰਆਂ ਧੂੰਆਂ ਹੋਈ ਕਿਸਾਨੀ'''}}}} {{gap}}ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੱਬਰ-ਟੀਰ ਖੁਸ਼ ਰਵੇ, ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਆਦਿ ਆਦਿ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ, ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਥਮ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਗਾਉਣਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਵਟਾਉਣਾ ਹੀ ਇਸੇ ਕਿੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂ ਸਨਅਤਾਂ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ‘ਉੱਤਮ ਖੇਤੀ ਨਖਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇਕੇ ਇਸਨੂੰ ਇਕ ਸਨਅਤ ਵਾਂਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਹਰ ਸਨਅਤ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਮੁੱਲ ਆਪ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਤੀ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਬੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਖਾਦਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੀਮਤ ਮਿੱਥਣ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਫਰਾਖ਼ ਦਿਲੀ, ਮਿੱਟੀ 'ਚੋਂ ਨਾ ਉਭਰਨਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਆਪ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ। ਸਮੂਹਿਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਾਂਗਾਂ ਚਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਚਲਾਕ ਲੋਕ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਅਣਹੋਣੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆੜ੍ਹਤੀਏ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਤਾਂ ਦਿਨ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਆਜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰੱਖੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਆਨਾ ਵਿਆਜ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਣਾ ਸਗੋਂ ਨਕਦ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਮਾਲ (ਜਿਵੇਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ) ਵੇਚ ਕਿ ਮੁਨਾਫੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਾਟ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਫੂਕ ਛਕਾ ਕਿ ਜਾਂ ਇਲਜਾਮ ਲਾਕੇ ਆਪਣਾ ਉੱਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-37|}}</noinclude> b7t5lert807vb7rumcmserahcxg6vkf 250 66474 195000 2025-05-30T16:11:34Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜਿਵੇਂ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਇਕ ਅਰਧ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਇਹ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਜੁਆਨ ਨਸ਼ੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਅਰੇ ਲਿਖ ਲਿਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਧਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195000 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜਿਵੇਂ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਇਕ ਅਰਧ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਇਹ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਜੁਆਨ ਨਸ਼ੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਅਰੇ ਲਿਖ ਲਿਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਧਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨੌਜੁਆਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਸ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਭਾਂਡਾ ਉਦੋਂ ਟੁੱਟਿਆ ਜਦ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਯੂ.ਐਨ.ਓ. ਤੋਂ ਮੋਟੇ ਫੰਡ ਲੈ ਲਏ ਤੇ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਸਾਧ ਲਈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਹੀਜ਼ ਪਿਆਜ਼ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ? ਕੀ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ? ਇਹ ਸੁਆਲ, ਜਵਾਬ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ ਜੁਆਬ। ਕੁਝ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਇਕ ਐਸੀ ਕੌਮ ਹੈ ਜੋ ਕੰਮ ਜਾਂ ਕਰਜ਼ੇ ਕਰਕੇ ਕਦੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਝਗੜੇ ਆਦਿ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਦੀ ਖਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਗਰਦਾਨਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਸਰਵੇ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਸਰਵੋ ਹੋਇਆ ਦਸਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੀ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਫੇਰ ਇਹ ਸਭ ਰੌਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੀ ਸੀ? ਪਿਛਲੇ 60-62 ਸਾਲ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਚੱਜ ਨਾਲ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜੀ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਹੀ ਦੇਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਕਦੇ ਬਿਜਲੀ (ਜੋ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ) ਮੁਫਤ, ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਮੁਫਤ ਆਦਿ। ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਪਾਲਸੀ ਤਿਆਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖੁਰਾਕੀ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੀ ਕਿਤੇ। ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਪਲੈਨ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਹੜੀ ਫਸਲ, ਕਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਅਗਵਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਸਾਨ ਆਪ ਹੀ ਤੁੱਕੇ ਲਾਕੇ ਫਸਲਾਂ ਬੀਜ਼ੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੀਜ਼ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਈਕੋ ਸਿਸਟਮ (ਵਾਤਾਵਰਣ) ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਨਅਤੀ ਅਦਾਰਾ ਆਪਣਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 38<noinclude></noinclude> 1pebzmrz3cu9kmqufkxd8ne8ssn2qjn 195098 195000 2025-05-31T11:44:07Z Sonia Atwal 2031 195098 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਿਵੇਂ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਇਕ ਅਰਧ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਇਹ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਜੁਆਨ ਨਸ਼ੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਅਰੇ ਲਿਖ ਲਿਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਧਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨੌਜੁਆਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਸ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਭਾਂਡਾ ਉਦੋਂ ਟੁੱਟਿਆ ਜਦ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਯੂ.ਐਨ.ਓ. ਤੋਂ ਮੋਟੇ ਫੰਡ ਲੈ ਲਏ ਤੇ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਸਾਧ ਲਈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਹੀਜ਼ ਪਿਆਜ਼ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ? ਕੀ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ? ਇਹ ਸੁਆਲ, ਜਵਾਬ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ ਜੁਆਬ। ਕੁਝ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਇਕ ਐਸੀ ਕੌਮ ਹੈ ਜੋ ਕੰਮ ਜਾਂ ਕਰਜ਼ੇ ਕਰਕੇ ਕਦੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਝਗੜੇ ਆਦਿ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਦੀ ਖਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਗਰਦਾਨਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਸਰਵੇ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਸਰਵੋ ਹੋਇਆ ਦਸਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੀ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਫੇਰ ਇਹ ਸਭ ਰੌਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੀ ਸੀ? ਪਿਛਲੇ 60-62 ਸਾਲ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਚੱਜ ਨਾਲ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜੀ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਹੀ ਦੇਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਕਦੇ ਬਿਜਲੀ (ਜੋ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ) ਮੁਫਤ, ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਮੁਫਤ ਆਦਿ। ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਪਾਲਸੀ ਤਿਆਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖੁਰਾਕੀ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੀ ਕਿਤੇ। ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਪਲੈਨ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਹੜੀ ਫਸਲ, ਕਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਅਗਵਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਸਾਨ ਆਪ ਹੀ ਤੁੱਕੇ ਲਾਕੇ ਫਸਲਾਂ ਬੀਜ਼ੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੀਜ਼ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਈਕੋ ਸਿਸਟਮ (ਵਾਤਾਵਰਣ) ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਨਅਤੀ ਅਦਾਰਾ ਆਪਣਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-38<noinclude></noinclude> 2uy9acooa9lzdtk6pmdw5bprqxw173c 195099 195098 2025-05-31T11:48:56Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195099 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਿਵੇਂ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਇਕ ਅਰਧ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਇਹ ਫਤਵਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਜੁਆਨ ਨਸ਼ੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਅਰੇ ਲਿਖ ਲਿਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਧਾਂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨੌਜੁਆਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਸ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਭਾਂਡਾ ਉਦੋਂ ਟੁੱਟਿਆ ਜਦ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਯੂ.ਐਨ.ਓ. ਤੋਂ ਮੋਟੇ ਫੰਡ ਲੈ ਲਏ ਤੇ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਸਾਧ ਲਈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਹੀਜ਼ ਪਿਆਜ਼ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ? ਕੀ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ? ਇਹ ਸੁਆਲ, ਜਵਾਬ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ ਜੁਆਬ। ਕੁਝ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਸਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਇਕ ਐਸੀ ਕੌਮ ਹੈ ਜੋ ਕੰਮ ਜਾਂ ਕਰਜ਼ੇ ਕਰਕੇ ਕਦੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਝਗੜੇ ਆਦਿ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਦੀ ਖਾਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਗਰਦਾਨਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸਹੀ ਸਰਵੇ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਸਰਵੋ ਹੋਇਆ ਦਸਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੀ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਫੇਰ ਇਹ ਸਭ ਰੌਲਾ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੀ ਸੀ? ਪਿਛਲੇ 60-62 ਸਾਲ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਚੱਜ ਨਾਲ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜੀ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਹੀ ਦੇਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਕਦੇ ਬਿਜਲੀ (ਜੋ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ) ਮੁਫਤ, ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਮੁਫਤ ਆਦਿ। ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਪਾਲਸੀ ਤਿਆਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖੁਰਾਕੀ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੀ ਕਿਤੇ। ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਪਲੈਨ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਹੜੀ ਫਸਲ, ਕਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਅਗਵਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਸਾਨ ਆਪ ਹੀ ਤੁੱਕੇ ਲਾਕੇ ਫਸਲਾਂ ਬੀਜ਼ੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੀਜ਼ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਈਕੋ ਸਿਸਟਮ (ਵਾਤਾਵਰਣ) ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਨਅਤੀ ਅਦਾਰਾ ਆਪਣਾ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-38|}}</noinclude> eucjngrwtw0i5t1pps17uinysw10ul5 250 66475 195001 2025-05-30T16:11:53Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਦਾਅ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਹਿ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਉਹ ਅੰਨਦਾਤਾ ਤਾਂ ਆਪੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਢਿੱਡ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਆਪ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇਸ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਆਖਰ ਇਹ ਕਦ ਤੱਕ ਸ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਦਾਅ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਹਿ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਉਹ ਅੰਨਦਾਤਾ ਤਾਂ ਆਪੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਢਿੱਡ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਆਪ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇਸ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਆਖਰ ਇਹ ਕਦ ਤੱਕ ਸਹਿਣਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਤੀਆਂ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਿਹਲੜੇਪੁਣੇ ਦੀ ਜ਼ਲਾਲਤ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਲਣ ਦੀ, ਉਸਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ। ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ ਅੰਨਦਾਤਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਠੋਸ ਖੇਤੀ ਪਾਲਸੀਆਂ ਬਨਾਉਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 50-100 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਿਓ ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਣਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 39<noinclude></noinclude> niyf32ysmqka2gnggcdg39i1mvvadbr 195100 195001 2025-05-31T11:49:58Z Sonia Atwal 2031 195100 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦਾਅ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਹਿ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਉਹ ਅੰਨਦਾਤਾ ਤਾਂ ਆਪੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਢਿੱਡ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਆਪ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇਸ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਆਖਰ ਇਹ ਕਦ ਤੱਕ ਸਹਿਣਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਤੀਆਂ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਿਹਲੜੇਪੁਣੇ ਦੀ ਜ਼ਲਾਲਤ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਲਣ ਦੀ, ਉਸਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ। ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ ਅੰਨਦਾਤਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਠੋਸ ਖੇਤੀ ਪਾਲਸੀਆਂ ਬਨਾਉਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 50-100 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਿਓ ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਣਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-39<noinclude></noinclude> aacvixkbn4v38w5k6iox0215f7sornj 195101 195100 2025-05-31T11:59:46Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195101 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦਾਅ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਹਿ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਉਹ ਅੰਨਦਾਤਾ ਤਾਂ ਆਪੇ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਢਿੱਡ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਆਪ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇਸ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਆਖਰ ਇਹ ਕਦ ਤੱਕ ਸਹਿਣਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਤੀਆਂ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਿਹਲੜੇਪੁਣੇ ਦੀ ਜ਼ਲਾਲਤ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਲਣ ਦੀ, ਉਸਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ। ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ ਅੰਨਦਾਤਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਠੋਸ ਖੇਤੀ ਪਾਲਸੀਆਂ ਬਨਾਉਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 50-100 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਿਓ ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਣਾ। '''***'''<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-39|}}</noinclude> phba0r42l54aw85ppgpqocwrti9zq63 250 66476 195002 2025-05-30T16:12:18Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੂੜ-ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਕੂੜੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਜ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195002 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੂੜ-ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਕੂੜੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਜ਼ੂਲ, ਬੇਮਤਲਬ, ਗੰਦਾ ਆਦਿ ਆਦਿ। ਉਂਜ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਕੂੜੇ ਦੇ ਅਰਥ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਸਮਾਨ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਦੇਖ ਕਿ ਹੀ ਕੁੱਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਰੂਪਤਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੂੜਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉੱਗੇ ਵਾਲ, ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਾਖੂਨ ਆਦਿ ਸਭ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕੂੜੇ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਫਿਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ਘਰਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਕੂੜੇ ਵੱਲ। ਲੁਦੇਹਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 2 ਏਕੜ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਵੱਡੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ 100 ਫੁੱਟਾ ਰਾਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਜਾਕੇ ਇਹ ਰਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਥੇ ਦੋ ਗੇਟ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ। 80ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇਸਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਉਹ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤੁਰ ਕਿ ਹੀ ਘਰੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਉਹ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੜਕ ਤੇ ਆਲੋ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਪਣਾ ਗੰਦ ਸੁੱਟ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਕੂੜੇ ਦਾ ਤਲਾਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੰਘਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖੀ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ/ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਪਰ ਸਭ ਵਿਅਰਥ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ. ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਸੜਕ ਸਾਫ ਕਰਵਾ ਦੇਣੀ ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਉਹੋ ਹਾਲ। ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਤੁਰ ਗਏ ਅਦਿਖ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮ ਆ ਗਏ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ – 40<noinclude></noinclude> qk0wsvvebqdd6zddid04nczgksyafes 195102 195002 2025-05-31T12:30:31Z Sonia Atwal 2031 195102 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੂੜ-ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਕੂੜੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਜ਼ੂਲ, ਬੇਮਤਲਬ, ਗੰਦਾ ਆਦਿ ਆਦਿ। ਉਂਜ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਕੂੜੇ ਦੇ ਅਰਥ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਸਮਾਨ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਦੇਖ ਕਿ ਹੀ ਕੁੱਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਰੂਪਤਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੂੜਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉੱਗੇ ਵਾਲ, ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਾਖੂਨ ਆਦਿ ਸਭ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕੂੜੇ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਫਿਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ਘਰਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਕੂੜੇ ਵੱਲ। ਲੁਦੇਹਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 2 ਏਕੜ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਵੱਡੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ 100 ਫੁੱਟਾ ਰਾਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਜਾਕੇ ਇਹ ਰਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਥੇ ਦੋ ਗੇਟ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ। 80ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇਸਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਉਹ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤੁਰ ਕਿ ਹੀ ਘਰੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਉਹ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੜਕ ਤੇ ਆਲੋ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਪਣਾ ਗੰਦ ਸੁੱਟ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਕੂੜੇ ਦਾ ਤਲਾਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੰਘਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖੀ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ/ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਪਰ ਸਭ ਵਿਅਰਥ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ. ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਸੜਕ ਸਾਫ ਕਰਵਾ ਦੇਣੀ ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਉਹੋ ਹਾਲ। ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਤੁਰ ਗਏ ਅਦਿਖ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮ ਆ ਗਏ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–40<noinclude></noinclude> 75p3ruyd2fju5mryq0kafhnvmzfxiq4 195103 195102 2025-05-31T12:38:37Z Sonia Atwal 2031 195103 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ'''}}}} {{gap}}ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੂੜ-ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਕੂੜੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਜ਼ੂਲ, ਬੇਮਤਲਬ, ਗੰਦਾ ਆਦਿ ਆਦਿ। ਉਂਜ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਕੂੜੇ ਦੇ ਅਰਥ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਸਮਾਨ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਦੇਖ ਕਿ ਹੀ ਕੁੱਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਰੂਪਤਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੂੜਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉੱਗੇ ਵਾਲ, ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਾਖੂਨ ਆਦਿ ਸਭ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕੂੜੇ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਫਿਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ਘਰਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਕੂੜੇ ਵੱਲ। {{gap}}ਲੁਦੇਹਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 2 ਏਕੜ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਵੱਡੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ 100 ਫੁੱਟਾ ਰਾਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਜਾਕੇ ਇਹ ਰਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਥੇ ਦੋ ਗੇਟ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ। 80ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇਸਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਉਹ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤੁਰ ਕਿ ਹੀ ਘਰੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਉਹ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੜਕ ਤੇ ਆਲੋ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਪਣਾ ਗੰਦ ਸੁੱਟ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਕੂੜੇ ਦਾ ਤਲਾਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੰਘਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖੀ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ/ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਪਰ ਸਭ ਵਿਅਰਥ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ. ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਸੜਕ ਸਾਫ ਕਰਵਾ ਦੇਣੀ ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਉਹੋ ਹਾਲ। ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਤੁਰ ਗਏ ਅਦਿਖ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮ ਆ ਗਏ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–40|}}</noinclude> 7sv0l7tfbnsv1ngsr36dzrffc6ont17 195104 195103 2025-05-31T12:42:06Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195104 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ'''}}}} {{gap}}ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੂੜ-ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਕੂੜੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਜ਼ੂਲ, ਬੇਮਤਲਬ, ਗੰਦਾ ਆਦਿ ਆਦਿ। ਉਂਜ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਕੂੜੇ ਦੇ ਅਰਥ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਸਮਾਨ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਦੇਖ ਕਿ ਹੀ ਕੁੱਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਰੂਪਤਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਕੂੜਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉੱਗੇ ਵਾਲ, ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਾਖੂਨ ਆਦਿ ਸਭ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕੂੜੇ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਫਿਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ਘਰਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਕੂੜੇ ਵੱਲ। {{gap}}ਲੁਦੇਹਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 2 ਏਕੜ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਵੱਡੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ 100 ਫੁੱਟਾ ਰਾਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਜਾਕੇ ਇਹ ਰਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਥੇ ਦੋ ਗੇਟ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ। 80ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇਸਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਉਹ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤੁਰ ਕਿ ਹੀ ਘਰੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਉਹ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੜਕ ਤੇ ਆਲੋ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਪਣਾ ਗੰਦ ਸੁੱਟ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਕੂੜੇ ਦਾ ਤਲਾਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੰਘਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖੀ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ/ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਪਰ ਸਭ ਵਿਅਰਥ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ. ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਕੇ ਸੜਕ ਸਾਫ ਕਰਵਾ ਦੇਣੀ ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਉਹੋ ਹਾਲ। ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਤੁਰ ਗਏ ਅਦਿਖ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮ ਆ ਗਏ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–40|}}</noinclude> 8a7nnivv0756b02n037pv5cfidjmi9y 250 66477 195053 2025-05-31T07:29:21Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਰ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਈ। ਫੇਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਰਨਾ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਸੜਕ ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਆਏ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰੇ। ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਾਂ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195053 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਰ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਈ। ਫੇਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਰਨਾ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਸੜਕ ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਆਏ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰੇ। ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਇੱਕ ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਾ ਅੜਿੱਕੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤਫਤੀਸ਼ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਮਝ ਗਿਆ ਤੇ ਅੱਧੀ ਪਚੱਧੀ ਰੋਹੜੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਥੋੜਾ ਅਫਸੋਸ ਲੱਗਾ, ਪਰ ਫੇਰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗੱਲ ਕੁਝ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਕੂੜੇ ਵਾਲੇ ਦਾ ਭੱਜਣਾ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਇਕੱਠ ਜਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੇ ਹੌਸਲੇ ਥੋੜੇ ਵਧ ਗਏ। ਬੰਦੇ ਇੱਕ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੋ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਸੀ। ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਦਿਨ ਵੀ ਆ ਗਿਆ। ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਦੋ ਨਵੇਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਫਸ ਗਏ। ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ' ਕੁਝ ਪਿਆਰ ਤੇ ਕੁੱਝ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਡਰਾਵੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਉਹ ਹੈਰਾਨੀ ਜਨਕ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ 3 ਤੋਂ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਕਾਲੋਨੀਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਔਸਤ 50 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਘਰ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਰੇਹੜੀ ਭਰ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਾਗਲੇ ਕਮੇਟੀ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਖੇ ਸੁਟਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿਗੜਦੀ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਪ੍ਰਤੀ ਰੇੜ੍ਹੀ 20 ਰੁਪਏ ਮੰਗਦੇ ਸਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਉਸਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਗਜ਼, ਲਿਫਾਫੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਕਣਯੋਗ ਸਮੱਗਰੀ ਚੁੱਗ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਇਹ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਬਿੰਨਾਂ ਛਾਂਟੀ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਦਿਓ ਜਾਂ ਫੋਰ ਪੈਸੇ ਦਿਓ। ਰੋਹੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਖ਼ਰਾ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਦੇਰ ਸਵੇਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਫੈਸਲਾ ਕਰਕੇ ਉਥੇ ਗੋਟ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਮਸਲਾ ਤਾਂ ਹੱਲ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ 30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਾਫ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 41<noinclude></noinclude> kjizoc28f9yqkcdifvvhrhasxlq57uw 195105 195053 2025-05-31T12:45:59Z Sonia Atwal 2031 195105 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਪਰ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਈ। ਫੇਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਰਨਾ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਸੜਕ ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਆਏ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰੇ। ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਇੱਕ ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਾ ਅੜਿੱਕੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤਫਤੀਸ਼ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਮਝ ਗਿਆ ਤੇ ਅੱਧੀ ਪਚੱਧੀ ਰੋਹੜੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਥੋੜਾ ਅਫਸੋਸ ਲੱਗਾ, ਪਰ ਫੇਰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗੱਲ ਕੁਝ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਕੂੜੇ ਵਾਲੇ ਦਾ ਭੱਜਣਾ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਇਕੱਠ ਜਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੇ ਹੌਸਲੇ ਥੋੜੇ ਵਧ ਗਏ। ਬੰਦੇ ਇੱਕ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੋ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਸੀ। ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਦਿਨ ਵੀ ਆ ਗਿਆ। ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਦੋ ਨਵੇਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਫਸ ਗਏ। ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ' ਕੁਝ ਪਿਆਰ ਤੇ ਕੁੱਝ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਡਰਾਵੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਉਹ ਹੈਰਾਨੀ ਜਨਕ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ 3 ਤੋਂ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਕਾਲੋਨੀਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਔਸਤ 50 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਘਰ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਰੇਹੜੀ ਭਰ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਾਗਲੇ ਕਮੇਟੀ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਖੇ ਸੁਟਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿਗੜਦੀ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਪ੍ਰਤੀ ਰੇੜ੍ਹੀ 20 ਰੁਪਏ ਮੰਗਦੇ ਸਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਉਸਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਗਜ਼, ਲਿਫਾਫੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਕਣਯੋਗ ਸਮੱਗਰੀ ਚੁੱਗ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਇਹ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਬਿੰਨਾਂ ਛਾਂਟੀ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਦਿਓ ਜਾਂ ਫੋਰ ਪੈਸੇ ਦਿਓ। ਰੋਹੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਖ਼ਰਾ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਦੇਰ ਸਵੇਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਫੈਸਲਾ ਕਰਕੇ ਉਥੇ ਗੋਟ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਮਸਲਾ ਤਾਂ ਹੱਲ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ 30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਾਫ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-41<noinclude></noinclude> bxjpsn2vqame6ndxdbu9q05id10ltvc 195106 195105 2025-05-31T13:21:24Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195106 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਪਰ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਈ। ਫੇਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਰਨਾ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਸੜਕ ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਆਏ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰੇ। ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਇੱਕ ਕੂੜੇ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਾ ਅੜਿੱਕੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤਫਤੀਸ਼ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਸਮਝ ਗਿਆ ਤੇ ਅੱਧੀ ਪਚੱਧੀ ਰੋਹੜੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਥੋੜਾ ਅਫਸੋਸ ਲੱਗਾ, ਪਰ ਫੇਰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਗੱਲ ਕੁਝ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਕੂੜੇ ਵਾਲੇ ਦਾ ਭੱਜਣਾ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਡਰ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਇਕੱਠ ਜਾਂ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੇ ਹੌਸਲੇ ਥੋੜੇ ਵਧ ਗਏ। ਬੰਦੇ ਇੱਕ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੋ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਸੀ। ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਦਿਨ ਵੀ ਆ ਗਿਆ। ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਦੋ ਨਵੇਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਫਸ ਗਏ। ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ 'ਕੁਝ ਪਿਆਰ ਤੇ ਕੁੱਝ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਡਰਾਵੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਉਹ ਹੈਰਾਨੀ ਜਨਕ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ 3 ਤੋਂ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਕਾਲੋਨੀਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਔਸਤ 50 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਘਰ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਰੇਹੜੀ ਭਰ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਾਗਲੇ ਕਮੇਟੀ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਖੇ ਸੁਟਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿਗੜਦੀ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਪ੍ਰਤੀ ਰੇੜ੍ਹੀ 20 ਰੁਪਏ ਮੰਗਦੇ ਸਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਉਸਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਗਜ਼, ਲਿਫਾਫੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਕਣਯੋਗ ਸਮੱਗਰੀ ਚੁੱਗ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕੂੜਾ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਇਹ ਫੋਕਟ ਮਾਲ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਬਿੰਨਾਂ ਛਾਂਟੀ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਦਿਓ ਜਾਂ ਫੋਰ ਪੈਸੇ ਦਿਓ। ਰੇਹੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਖ਼ਰਾ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਦੇਰ ਸਵੇਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਵਨ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਫੈਸਲਾ ਕਰਕੇ ਉਥੇ ਗੇਟ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਮਸਲਾ ਤਾਂ ਹੱਲ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ 30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਾਫ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–41|}}</noinclude> 3fjy9wjqmw33ktkrjsr36zo0n8zipp5 250 66478 195054 2025-05-31T07:29:45Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਇੱਕ ਵੀਹ ਰੁਪਏ ਖਾਤਰ, ਜੋ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਸਤ ਇੰਨ੍ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਬੇਬਸ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195054 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਇੱਕ ਵੀਹ ਰੁਪਏ ਖਾਤਰ, ਜੋ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਸਤ ਇੰਨ੍ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਬੇਬਸ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ – 42<noinclude></noinclude> n0c8mp8juv7i12d6rk1jn7mrphtzc5k 195107 195054 2025-05-31T13:23:00Z Sonia Atwal 2031 195107 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਇੱਕ ਵੀਹ ਰੁਪਏ ਖਾਤਰ, ਜੋ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਸਤ ਇੰਨ੍ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਬੇਬਸ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–42<noinclude></noinclude> 37dk2ibm7tnmoyze5vmp2zlbeiq3vcf 195108 195107 2025-05-31T13:27:19Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195108 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਇੱਕ ਵੀਹ ਰੁਪਏ ਖਾਤਰ, ਜੋ ਕੂੜੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਸਤ ਇੰਨ੍ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਬੇਬਸ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। '''***'''<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ–42|}}</noinclude> nk7u9p1loz57tx8leuexeozwko1hj3w 250 66479 195055 2025-05-31T07:30:10Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਕੁੱਕੂ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਧਰ ਹੈ) ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਦਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬੁਟੀਕ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਮ ਜਿਹਾ ਰਾਮਗੜੀਆ ਦੋਸਤ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨੌਵੀਂ, ਦੱਸਵੀਂ ਇਕੱਠ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195055 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਕੁੱਕੂ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਧਰ ਹੈ) ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਦਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬੁਟੀਕ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਮ ਜਿਹਾ ਰਾਮਗੜੀਆ ਦੋਸਤ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨੌਵੀਂ, ਦੱਸਵੀਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ 1970 ਤੋਂ ਘੱਟ ਘੱਟ 2 ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੁੱਕੂ ਸਾਡਾ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਯਾਰ ਸੀ। ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਕਫੀ ਬਣਾ ਲੈਣੀ ਉਸਦੀ ਖੂਬੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਾਰੀਗਰ ਵੀ ਤਕੜਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਲ- ਕੁੱਕੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਬਸ ਉਸਨੂੰ ਖਰਾਦ ਚਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖ ਕਿ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਕੁਝ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਲੈਨਜ਼ ਮਿਲਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੇ। ਮਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਟੈਲੀਲੈਨਜ਼ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਉੱਠੀ। ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕਿ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਸਾਡਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਲਾਸ ਫੈਲੋ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨਾਲ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਟੈਲੀ ਲੈਨਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਖਿੱਚ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਇਸ ਲੈਨਜ਼ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4 ਮੀਟਰ ਬਨਣੀ ਸੀ। ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਪਾਇਪ ਕਿੱਥੋਂ ਆਵੇ? ਇਹ ਮਸਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਰਥਿਕ ਸਾਧਨ ਵੀ ਲਗਭਗ ਨਹੀਂ ਵਾਂਗ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਖੋਜ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਸ਼ ਵੇਸਨ ਦੇ ਥੱਲੇ ਜੋ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਾਇਪ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਸਿੱਧੀ ਵੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲਿਸ਼ਕੋਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੀ ਚੂੜੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਬਸ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਲਾਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਰੱਖਣਾ ਸੀ ਤੇ ਲੈਨਜ਼ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦੋ ਦਿਨ ਲਾਕੇ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਦੇ ਖੇਤਾਂ (ਜਿੱਥੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਸਾਇਕਲਿੰਗ ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ) ਵਿਚ ਇਹ ਕੈਮਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਲੀਆਂ, ਚਿੱਟੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ। 15 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਾਲ ਖੁਣੋ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 43<noinclude></noinclude> 5p4npw86x1si437bkof45bb8qxjvuxz 195109 195055 2025-05-31T13:29:32Z Sonia Atwal 2031 195109 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਕੁੱਕੂ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਧਰ ਹੈ) ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਦਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬੁਟੀਕ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਮ ਜਿਹਾ ਰਾਮਗੜੀਆ ਦੋਸਤ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨੌਵੀਂ, ਦੱਸਵੀਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ 1970 ਤੋਂ ਘੱਟ ਘੱਟ 2 ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੁੱਕੂ ਸਾਡਾ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਯਾਰ ਸੀ। ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਕਫੀ ਬਣਾ ਲੈਣੀ ਉਸਦੀ ਖੂਬੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਾਰੀਗਰ ਵੀ ਤਕੜਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਲ- ਕੁੱਕੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਬਸ ਉਸਨੂੰ ਖਰਾਦ ਚਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖ ਕਿ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਕੁਝ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਲੈਨਜ਼ ਮਿਲਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੇ। ਮਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਟੈਲੀਲੈਨਜ਼ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਉੱਠੀ। ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕਿ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਸਾਡਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਲਾਸ ਫੈਲੋ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨਾਲ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਟੈਲੀ ਲੈਨਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਖਿੱਚ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਇਸ ਲੈਨਜ਼ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4 ਮੀਟਰ ਬਨਣੀ ਸੀ। ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਪਾਇਪ ਕਿੱਥੋਂ ਆਵੇ? ਇਹ ਮਸਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਰਥਿਕ ਸਾਧਨ ਵੀ ਲਗਭਗ ਨਹੀਂ ਵਾਂਗ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਖੋਜ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਸ਼ ਵੇਸਨ ਦੇ ਥੱਲੇ ਜੋ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਾਇਪ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਸਿੱਧੀ ਵੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲਿਸ਼ਕੋਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੀ ਚੂੜੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਬਸ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਲਾਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਰੱਖਣਾ ਸੀ ਤੇ ਲੈਨਜ਼ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦੋ ਦਿਨ ਲਾਕੇ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਦੇ ਖੇਤਾਂ (ਜਿੱਥੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਸਾਇਕਲਿੰਗ ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ) ਵਿਚ ਇਹ ਕੈਮਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਲੀਆਂ, ਚਿੱਟੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ। 15 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਾਲ ਖੁਣੋ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-43<noinclude></noinclude> rudch885adelfykgv8xdpuvjiq1day5 195110 195109 2025-05-31T13:37:00Z Sonia Atwal 2031 195110 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ {{gap}}ਕੁੱਕੂ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਧਰ ਹੈ) ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਦਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬੁਟੀਕ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਮ ਜਿਹਾ ਰਾਮਗੜੀਆ ਦੋਸਤ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨੌਵੀਂ, ਦੱਸਵੀਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ 1970 ਤੋਂ ਘੱਟ ਘੱਟ 2 ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੁੱਕੂ ਸਾਡਾ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਯਾਰ ਸੀ। ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਕਫੀ ਬਣਾ ਲੈਣੀ ਉਸਦੀ ਖੂਬੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਾਰੀਗਰ ਵੀ ਤਕੜਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਲ- ਕੁੱਕੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਬਸ ਉਸਨੂੰ ਖਰਾਦ ਚਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖ ਕਿ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਕੁਝ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਲੈਨਜ਼ ਮਿਲਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੇ। ਮਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਟੈਲੀਲੈਨਜ਼ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਉੱਠੀ। ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕਿ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਸਾਡਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਲਾਸ ਫੈਲੋ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨਾਲ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਟੈਲੀ ਲੈਨਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਖਿੱਚ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਇਸ ਲੈਨਜ਼ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4 ਮੀਟਰ ਬਨਣੀ ਸੀ। ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਪਾਇਪ ਕਿੱਥੋਂ ਆਵੇ? ਇਹ ਮਸਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਰਥਿਕ ਸਾਧਨ ਵੀ ਲਗਭਗ ਨਹੀਂ ਵਾਂਗ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਖੋਜ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਸ਼ ਵੇਸਨ ਦੇ ਥੱਲੇ ਜੋ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਾਇਪ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਸਿੱਧੀ ਵੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲਿਸ਼ਕੋਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੀ ਚੂੜੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਬਸ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਲਾਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਰੱਖਣਾ ਸੀ ਤੇ ਲੈਨਜ਼ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦੋ ਦਿਨ ਲਾਕੇ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਦੇ ਖੇਤਾਂ (ਜਿੱਥੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਸਾਇਕਲਿੰਗ ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ) ਵਿਚ ਇਹ ਕੈਮਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਲੀਆਂ, ਚਿੱਟੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ। 15 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਾਲ ਖੁਣੋ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-43<noinclude></noinclude> 41fdde4zcfl2nxl2jidgz0rl7lhry8p 195111 195110 2025-05-31T14:06:43Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195111 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ'''}}}} {{gap}}ਕੁੱਕੂ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਧਰ ਹੈ) ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਦਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬੁਟੀਕ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਆਮ ਜਿਹਾ ਰਾਮਗੜੀਆ ਦੋਸਤ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਨੌਵੀਂ, ਦੱਸਵੀਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ 1970 ਤੋਂ ਘੱਟ ਘੱਟ 2 ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਕਾਰਖਾਨਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੁੱਕੂ ਸਾਡਾ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਯਾਰ ਸੀ। ਘੁੰਮਣ ਫਿਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਕਫੀ ਬਣਾ ਲੈਣੀ ਉਸਦੀ ਖੂਬੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਾਰੀਗਰ ਵੀ ਤਕੜਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਲ-ਕੁੱਕੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਬਸ ਉਸਨੂੰ ਖਰਾਦ ਚਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖ ਕਿ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਕੁਝ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਲੈਨਜ਼ ਮਿਲਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੇ। ਮਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਟੈਲੀਲੈਨਜ਼ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਉੱਠੀ। ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕਿ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਸਾਡਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਲਾਸ ਫੈਲੋ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨਾਲ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਟੈਲੀ ਲੈਨਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਖਿੱਚ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਇਸ ਲੈਨਜ਼ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4 ਮੀਟਰ ਬਨਣੀ ਸੀ। ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਪਾਇਪ ਕਿੱਥੋਂ ਆਵੇ? ਇਹ ਮਸਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਰਥਿਕ ਸਾਧਨ ਵੀ ਲਗਭਗ ਨਹੀਂ ਵਾਂਗ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਖੋਜ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਸ਼ ਵੇਸਨ ਦੇ ਥੱਲੇ ਜੋ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਾਇਪ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਸਿੱਧੀ ਵੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲਿਸ਼ਕੋਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰੇਗੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੀ ਚੂੜੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਾਡੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਬਸ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਲਾਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਰੱਖਣਾ ਸੀ ਤੇ ਲੈਨਜ਼ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦੋ ਦਿਨ ਲਾਕੇ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਦੇ ਖੇਤਾਂ (ਜਿੱਥੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਸਾਇਕਲਿੰਗ ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ) ਵਿਚ ਇਹ ਕੈਮਰਾ ਫਿੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਲੀਆਂ, ਚਿੱਟੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ। 15 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਾਲ ਖੁਣੋ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-43|}}</noinclude> 38wqwm3o4wehdxhssunydoyt0n4c6ge 250 66480 195056 2025-05-31T07:30:32Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਨੈਗਟਿਵਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਸਨ। ਖੈਰ ਕੁੱਕੂ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਕਲਾਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਗੂਹੜੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਇਕਲ ਸੀ, ਵੈਸੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਸਾਈਕਲ ਹੀ ਸਨ। ਪਰ ਕੁੱਝ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195056 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਨੈਗਟਿਵਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਸਨ। ਖੈਰ ਕੁੱਕੂ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਕਲਾਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਗੂਹੜੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਇਕਲ ਸੀ, ਵੈਸੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਸਾਈਕਲ ਹੀ ਸਨ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਕੋਲ ਇਕ ਭੂਰੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸਕੂਟਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਕੂਟਰ ਤੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ। ਬਸ ਚਲੀਂ ਜ਼ਰਾ, ਬੈਠ ਪਿੱਛੇ, ਐਥੇ ਹੀ ਜਾਣਾ, ਆਏ ਕਿ ਆਏ। ਕੁਝ ਝੂਟੇ ਲੈਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼, ਕੁਝ ਟਾਇਮ ਪਾਸ ਤੇ ਕੁਝ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ, ਝੱਟ ਪਿੱਛੇ ਬਹਿ ਜਾਣਾ। ਪੰਜ ਚਾਰ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਸਕੂਟਰ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਕਿਸੇ ਗਲੀ, ਸੜਕ ਤੇ ਮੋੜ ਲੈਣਾ। ‘ਓਏ ਇਹ ਕਿੱਧਰ?” ‘ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਆਹ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ। ' ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਵਾਰ ਹੋਣਾ। ਉਂਜ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ। ਘੁਮਾਰ ਮੰਡੀ ਹੋਈ ਜਾਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਭੀੜ ਦੇਖਣੀ ਤਾਂ ਸਕੂਟਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢ ਲੈਣਾ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਚੱਲਣ ਤੇ ਕਹਿਣਾ ਤਾਂ, ਉਸ ਨੋ ਜਾਂ ਅਣਸੁਣੀ ਕਰ ਦੇਣੀ ਜਾਂ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਦੇਣਾ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੇ ਇਹ ਖੱਬੇ ਕੱਟ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸੇ ਪਲ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੁੱਕੂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਚੰਗਾ ਚੋਖਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਨਵਾਂ ਕੁੱਟ ਕੱਟ ਮਾਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਾਲਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਮੋਨ ਰੋਡ ਤੇ ਮਿਲ ਜਾਵੇ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 44<noinclude></noinclude> glponnt9uc3qw6ujjpt16s8nnhxlscm 195112 195056 2025-05-31T14:08:58Z Sonia Atwal 2031 195112 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਨੈਗਟਿਵਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਸਨ। ਖੈਰ ਕੁੱਕੂ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਕਲਾਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਗੂਹੜੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਇਕਲ ਸੀ, ਵੈਸੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਸਾਈਕਲ ਹੀ ਸਨ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਕੋਲ ਇਕ ਭੂਰੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸਕੂਟਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਕੂਟਰ ਤੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ। ਬਸ ਚਲੀਂ ਜ਼ਰਾ, ਬੈਠ ਪਿੱਛੇ, ਐਥੇ ਹੀ ਜਾਣਾ, ਆਏ ਕਿ ਆਏ। ਕੁਝ ਝੂਟੇ ਲੈਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼, ਕੁਝ ਟਾਇਮ ਪਾਸ ਤੇ ਕੁਝ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ, ਝੱਟ ਪਿੱਛੇ ਬਹਿ ਜਾਣਾ। ਪੰਜ ਚਾਰ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਸਕੂਟਰ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਕਿਸੇ ਗਲੀ, ਸੜਕ ਤੇ ਮੋੜ ਲੈਣਾ। ‘ਓਏ ਇਹ ਕਿੱਧਰ?” ‘ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਆਹ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ। 'ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਵਾਰ ਹੋਣਾ। ਉਂਜ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ। ਘੁਮਾਰ ਮੰਡੀ ਹੋਈ ਜਾਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਭੀੜ ਦੇਖਣੀ ਤਾਂ ਸਕੂਟਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢ ਲੈਣਾ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਚੱਲਣ ਤੇ ਕਹਿਣਾ ਤਾਂ, ਉਸ ਨੋ ਜਾਂ ਅਣਸੁਣੀ ਕਰ ਦੇਣੀ ਜਾਂ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਦੇਣਾ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੇ ਇਹ ਖੱਬੇ ਕੱਟ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸੇ ਪਲ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੁੱਕੂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਚੰਗਾ ਚੋਖਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਨਵਾਂ ਕੁੱਟ ਕੱਟ ਮਾਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਾਲਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਮੋਨ ਰੋਡ ਤੇ ਮਿਲ ਜਾਵੇ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-44<noinclude></noinclude> de2trcgwp5xe8dsw8e4ip8z7lfkamh4 195113 195112 2025-05-31T14:17:30Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195113 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਨੈਗਟਿਵਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਸਨ। ਖੈਰ ਕੁੱਕੂ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਕਲਾਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਦੋਸਤੀ ਗੂਹੜੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਇਕਲ ਸੀ, ਵੈਸੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਸਾਈਕਲ ਹੀ ਸਨ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਕੋਲ ਇਕ ਭੂਰੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸਕੂਟਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਕੂਟਰ ਤੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ। ਬਸ ਚਲੀਂ ਜ਼ਰਾ, ਬੈਠ ਪਿੱਛੇ, ਐਥੇ ਹੀ ਜਾਣਾ, ਆਏ ਕਿ ਆਏ। ਕੁਝ ਝੂਟੇ ਲੈਣ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼, ਕੁਝ ਟਾਇਮ ਪਾਸ ਤੇ ਕੁਝ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ, ਝੱਟ ਪਿੱਛੇ ਬਹਿ ਜਾਣਾ। ਪੰਜ ਚਾਰ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੁੱਕੂ ਨੇ ਸਕੂਟਰ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਕਿਸੇ ਗਲੀ, ਸੜਕ ਤੇ ਮੋੜ ਲੈਣਾ। ‘ਓਏ ਇਹ ਕਿੱਧਰ?' ‘ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਆਹ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ।' ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਵਾਰ ਹੋਣਾ। ਉਂਜ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ। ਘੁਮਾਰ ਮੰਡੀ ਹੋਈ ਜਾਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨਗਰ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਭੀੜ ਦੇਖਣੀ ਤਾਂ ਸਕੂਟਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢ ਲੈਣਾ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਚੱਲਣ ਤੇ ਕਹਿਣਾ ਤਾਂ, ਉਸ ਨੋ ਜਾਂ ਅਣਸੁਣੀ ਕਰ ਦੇਣੀ ਜਾਂ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਦੇਣਾ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੇ ਇਹ ਖੱਬੇ ਕੱਟ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਟਰਾਂ, ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੱਢਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸੇ ਪਲ ਕੁੱਕੂ ਕੱਟ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੁੱਕੂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਚੰਗਾ ਚੋਖਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਨਵਾਂ ਕੁੱਟ ਕੱਟ ਮਾਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਾਲਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਮੇਨ ਰੋਡ ਤੇ ਮਿਲ ਜਾਵੇ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-44|}}</noinclude> qwyjar7i0z0kbowh0qhrr0nji3gtbqr 250 66481 195057 2025-05-31T07:30:51Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਮਰਾਸੀ ਮਰਾਸੀ ਇੱਕ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਅਥਾਹ ਕਲਾ ਹੈ, ਗਾਇਕੀ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਥਾਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣ ਲੈਣੀ ਤੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195057 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਮਰਾਸੀ ਮਰਾਸੀ ਇੱਕ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਅਥਾਹ ਕਲਾ ਹੈ, ਗਾਇਕੀ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਥਾਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣ ਲੈਣੀ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤ ਲੈਣ ਮਰਾਸੀ ਕੌਮ ਦੇ ਹੀ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੀਖਣ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੱਜ ਕਿ ਟਕੋਰਾਂ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਚਲਾਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਟਕੋਰ ਚੁੱਭਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਕਰਨੀ ਵੀ ਖੂਬ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਰੁਪਈਏ ਨਿਕਲਦੇ ਵੇਖ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਿਫਤ ਕੁਝ ਜਿਆਦਾ ਹੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਕਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਵਾਲੇ ਔਗਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ‘ਮਰਾਸੀ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਨਕਾਰਾਤਮਿਕ ਜਿਹੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਨੁਕਤੇ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਮਰਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ। ਸਿਫ਼ਤ ਕਰੋ ਪੈਸੇ ਝਾੜੋ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਤੇ ਟਕੋਰ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਣਫੜੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਤੇ ਨਾ ਅਹਿਲੀਅਤ ਤੇ ਤਵੇ ਲਾਈ ਜਾਓ। ਇਸੇ ਲਾਇਨ ਨੂੰ ਫੜ ਕਿ ਸਾਡੇ ਭੱਲਿਆਂ, ਭਗਵੰਤਾਂ, ਘੁੱਗੀਆਂ ਆਦਿ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਮੇਡੀ ਦੀ ਯੱਖਣਾ ਵੱਢ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਲੋਕ ਫੋਕੇ ਫੋਕੇ ਹਸਾ ਲਏ, ਪੈਸੇ ਕਮਾ ਲਏ, ਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਮਰਾਸੀ ਭੁੱਖੇ ਮਾਰਤੇ। ਖੈਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਬ ਦਬਾ ਹੀ ਇੰਨਾਂ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿ “ਕਾਮੇਡੀ ਵਿਚ ਵੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਸੋਚ ਬਰਫ ਵਿੱਚ ਲਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅੱਜਕਲ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਨ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਰਾਸੀ। ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਲਿਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇ ਫੇਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ। ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇਕ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਚੌਧਰ ਵੱਧ ਤੇ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਚੌਧਰ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੀ ਸਕੱਤਰੀ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਫੱਟੇ ਲੈਣੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 45<noinclude></noinclude> eiq7ih955omtif7fueds9m611c5c6ab 195114 195057 2025-05-31T14:18:54Z Sonia Atwal 2031 195114 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਮਰਾਸੀ ਮਰਾਸੀ ਇੱਕ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਅਥਾਹ ਕਲਾ ਹੈ, ਗਾਇਕੀ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਥਾਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣ ਲੈਣੀ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤ ਲੈਣ ਮਰਾਸੀ ਕੌਮ ਦੇ ਹੀ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੀਖਣ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੱਜ ਕਿ ਟਕੋਰਾਂ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਚਲਾਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਟਕੋਰ ਚੁੱਭਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਕਰਨੀ ਵੀ ਖੂਬ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਰੁਪਈਏ ਨਿਕਲਦੇ ਵੇਖ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਿਫਤ ਕੁਝ ਜਿਆਦਾ ਹੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਕਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਵਾਲੇ ਔਗਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ‘ਮਰਾਸੀ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਨਕਾਰਾਤਮਿਕ ਜਿਹੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਨੁਕਤੇ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਮਰਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ। ਸਿਫ਼ਤ ਕਰੋ ਪੈਸੇ ਝਾੜੋ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਤੇ ਟਕੋਰ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਣਫੜੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਤੇ ਨਾ ਅਹਿਲੀਅਤ ਤੇ ਤਵੇ ਲਾਈ ਜਾਓ। ਇਸੇ ਲਾਇਨ ਨੂੰ ਫੜ ਕਿ ਸਾਡੇ ਭੱਲਿਆਂ, ਭਗਵੰਤਾਂ, ਘੁੱਗੀਆਂ ਆਦਿ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਮੇਡੀ ਦੀ ਯੱਖਣਾ ਵੱਢ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਲੋਕ ਫੋਕੇ ਫੋਕੇ ਹਸਾ ਲਏ, ਪੈਸੇ ਕਮਾ ਲਏ, ਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਮਰਾਸੀ ਭੁੱਖੇ ਮਾਰਤੇ। ਖੈਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਬ ਦਬਾ ਹੀ ਇੰਨਾਂ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿ “ਕਾਮੇਡੀ ਵਿਚ ਵੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਸੋਚ ਬਰਫ ਵਿੱਚ ਲਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅੱਜਕਲ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਨ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਰਾਸੀ। ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਲਿਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇ ਫੇਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ। ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇਕ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਚੌਧਰ ਵੱਧ ਤੇ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਚੌਧਰ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੀ ਸਕੱਤਰੀ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਫੱਟੇ ਲੈਣੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-45<noinclude></noinclude> 4jp3s14leil046j1hrlsedjo6fvmcx8 195115 195114 2025-05-31T14:30:21Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195115 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਮਰਾਸੀ'''}}}} {{gap}}ਮਰਾਸੀ ਇੱਕ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਅਥਾਹ ਕਲਾ ਹੈ, ਗਾਇਕੀ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਥਾਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣ ਲੈਣੀ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤ ਲੈਣ ਮਰਾਸੀ ਕੌਮ ਦੇ ਹੀ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੀਖਣ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੱਜ ਕਿ ਟਕੋਰਾਂ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਚਲਾਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਟਕੋਰ ਚੁੱਭਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਕਰਨੀ ਵੀ ਖੂਬ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਰੁਪਈਏ ਨਿਕਲਦੇ ਵੇਖ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਿਫਤ ਕੁਝ ਜਿਆਦਾ ਹੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਕਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸ ਮੱਲ੍ਹਮ-ਪੱਟੀ ਵਾਲੇ ਔਗਣ ਕਰਕੇ ਹੀ 'ਮਰਾਸੀ' ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਨਕਾਰਾਤਮਿਕ ਜਿਹੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। {{gap}}ਇਸੇ ਨੁਕਤੇ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਮਰਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ। ਸਿਫ਼ਤ ਕਰੋ ਪੈਸੇ ਝਾੜੋ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਤੇ ਟਕੋਰ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਣਫੜੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਤੇ ਨਾ ਅਹਿਲੀਅਤ ਤੇ ਤਵੇ ਲਾਈ ਜਾਓ। ਇਸੇ ਲਾਇਨ ਨੂੰ ਫੜ ਕਿ ਸਾਡੇ ਭੱਲਿਆਂ, ਭਗਵੰਤਾਂ, ਘੁੱਗੀਆਂ ਆਦਿ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਮੇਡੀ ਦੀ ਯੱਖਣਾ ਵੱਢ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਲੋਕ ਫੋਕੇ ਫੋਕੇ ਹਸਾ ਲਏ, ਪੈਸੇ ਕਮਾ ਲਏ, ਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਮਰਾਸੀ ਭੁੱਖੇ ਮਾਰਤੇ। ਖੈਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਬ ਦਬਾ ਹੀ ਇੰਨਾਂ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿ 'ਕਾਮੇਡੀ ਵਿਚ ਵੀ ਕਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ' ਇਹ ਸੋਚ ਬਰਫ ਵਿੱਚ ਲਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। {{gap}}ਅੱਜਕਲ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਨ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਰਾਸੀ। ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਲਿਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇ ਫੇਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ। ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇਕ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਚੌਧਰ ਵੱਧ ਤੇ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਚੌਧਰ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦੀ ਸਕੱਤਰੀ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਫੱਟੇ ਲੈਣੇ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-45|}}</noinclude> odij27okjm4b5gl6avtso070dojba61 250 66482 195058 2025-05-31T07:31:12Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਹੋਣ, ਇਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੇ ਇਹ ਮਿਹਨਤ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵੀ 'ਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਸਾਹਿੱਤਕ ਮਰਾਸੀ ਬਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195058 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਹੋਣ, ਇਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੇ ਇਹ ਮਿਹਨਤ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵੀ 'ਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਸਾਹਿੱਤਕ ਮਰਾਸੀ ਬਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਾਰਟ ਟਾਇਮ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ। ਜੋ ਵੀ ਮਿਲੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਸ਼ਕਾ-ਪੁਚਕਾ ਕੇ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਚੇਪ ਦਿਓ। ਇੰਜ 'ਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚਿੱਟੇ ਅਖਬਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਹਿੱਤ ਤੇ ਲਿਖੇ ਕਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਮੁਜੱਸਮਾ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਾਡਾ ਇਕ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਿੱਤਰ, (ਜੋ ਕਦੇ ਆਪ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ) ‘ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ’ ਕਰਨਾ ਆਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ ਸਾਥੀ ਲੇਖਕਾਂ (ਵੋਟਾਂ), ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਪੈਸਾਧਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਉਸਤੱਤਵੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਨਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਮਰਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਕਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਨੇ ਬੇਹਿਸਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਾਪੀ। ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਜੜ ਦਿੱਤੇ। ਇੱਕ ਦੀਆਂ ਇਸ ਮਰਾਸੀਪੁਣੇ ਦੀਆਂ 3-4 ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਇਕ ਦੀ ਛਪਣ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਮਾੜੇ ਮੋਟੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਚੰਗੀਆਈਆਂ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਵੋਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੱਕਦਾਰ ਵੀ ਪੱਕਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਧਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਧੰਦੇ ਨਾਲ ਕਾਮੇਡੀ (?) ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਤੇ ਅਸਲੀ ਮਰਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਫਰਕ ਇੰਨਾਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਚੁੱਭਣ ਵਾਲੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਟਕੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੂਲੇ ਕੂਲੇ ਸ਼ਬਦੀ ਮੱਲਮ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਫੰਭੇ। ਜੇ ਨਹੀਂ ਯਕੀਨ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰ ਚੁੱਕ ਲਵੋ ਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 46<noinclude></noinclude> flp7wqsjio5f77rx0czmjd1l74efaub 195116 195058 2025-05-31T14:31:33Z Sonia Atwal 2031 195116 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹੋਣ, ਇਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੇ ਇਹ ਮਿਹਨਤ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵੀ 'ਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਸਾਹਿੱਤਕ ਮਰਾਸੀ ਬਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਾਰਟ ਟਾਇਮ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ। ਜੋ ਵੀ ਮਿਲੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਸ਼ਕਾ-ਪੁਚਕਾ ਕੇ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਚੇਪ ਦਿਓ। ਇੰਜ 'ਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚਿੱਟੇ ਅਖਬਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਹਿੱਤ ਤੇ ਲਿਖੇ ਕਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਮੁਜੱਸਮਾ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਾਡਾ ਇਕ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਿੱਤਰ, (ਜੋ ਕਦੇ ਆਪ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ) ‘ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ’ ਕਰਨਾ ਆਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ ਸਾਥੀ ਲੇਖਕਾਂ (ਵੋਟਾਂ), ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਪੈਸਾਧਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਉਸਤੱਤਵੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਨਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਮਰਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਕਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਨੇ ਬੇਹਿਸਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਾਪੀ। ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਜੜ ਦਿੱਤੇ। ਇੱਕ ਦੀਆਂ ਇਸ ਮਰਾਸੀਪੁਣੇ ਦੀਆਂ 3-4 ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਇਕ ਦੀ ਛਪਣ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਮਾੜੇ ਮੋਟੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਚੰਗੀਆਈਆਂ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਵੋਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੱਕਦਾਰ ਵੀ ਪੱਕਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਧਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਧੰਦੇ ਨਾਲ ਕਾਮੇਡੀ (?) ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਤੇ ਅਸਲੀ ਮਰਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਫਰਕ ਇੰਨਾਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਚੁੱਭਣ ਵਾਲੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਟਕੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੂਲੇ ਕੂਲੇ ਸ਼ਬਦੀ ਮੱਲਮ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਫੰਭੇ। ਜੇ ਨਹੀਂ ਯਕੀਨ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰ ਚੁੱਕ ਲਵੋ ਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-46<noinclude></noinclude> iohrvwtlahn4ihiriufq7y49hh2ggrv 195117 195116 2025-05-31T14:39:30Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195117 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹੋਣ, ਇਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਜੇ ਇਹ ਮਿਹਨਤ ਕਿਸੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵੀ 'ਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਸਾਹਿੱਤਕ ਮਰਾਸੀ ਬਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਾਰਟ ਟਾਇਮ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ। ਜੋ ਵੀ ਮਿਲੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਸ਼ਕਾ-ਪੁਚਕਾ ਕੇ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਚੇਪ ਦਿਓ। ਇੰਜ 'ਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚਿੱਟੇ ਅਖਬਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਹਿੱਤ ਤੇ ਲਿਖੇ ਕਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਮੁਜੱਸਮਾ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਾਡਾ ਇਕ ਸਾਹਿੱਤਕਾਰ ਮਿੱਤਰ, (ਜੋ ਕਦੇ ਆਪ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ) ‘ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ’ ਕਰਨਾ ਆਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਪੋੜੀ ਹੈ ਸਾਥੀ ਲੇਖਕਾਂ (ਵੋਟਾਂ), ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਪੈਸਾਧਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਉਸਤੱਤਵੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਨਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਮਰਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਕਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਨੇ ਬੇਹਿਸਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਾਪੀ। ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਜੜ ਦਿੱਤੇ। ਇੱਕ ਦੀਆਂ ਇਸ ਮਰਾਸੀਪੁਣੇ ਦੀਆਂ 3-4 ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਇਕ ਦੀ ਛਪਣ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਮਾੜੇ ਮੋਟੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਚੰਗੀਆਈਆਂ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਵੋਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੱਕਦਾਰ ਵੀ ਪੱਕਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਧਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। {{gap}}ਭਾਵੇਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਧੰਦੇ ਨਾਲ ਕਾਮੇਡੀ (?) ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਤੇ ਅਸਲੀ ਮਰਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਫਰਕ ਇੰਨਾਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਚੁੱਭਣ ਵਾਲੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਟਕੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੂਲੇ ਕੂਲੇ ਸ਼ਬਦੀ ਮੱਲਮ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਫੰਭੇ। ਜੇ ਨਹੀਂ ਯਕੀਨ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰ ਚੁੱਕ ਲਵੋ ਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-46|}}</noinclude> 87lsljgsuqdbjipcltsvlxsk2dmzk21 250 66483 195059 2025-05-31T07:31:34Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਰਣ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲੇਖਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਹੋਣ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 47" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195059 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਰਣ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲੇਖਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਹੋਣ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 47<noinclude></noinclude> 2jvw6556klec6up3zqx6jmtqg1ze7nb 195118 195059 2025-05-31T14:40:51Z Sonia Atwal 2031 195118 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਾਵੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਰਣ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲੇਖਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਹੋਣ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-47<noinclude></noinclude> ccrslbck0lraz542yeknyi91n2imncb 195119 195118 2025-05-31T14:43:31Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195119 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਾਵੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਕਾਰਣ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲੇਖਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਹੋਣ। '''***'''<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-47|}}</noinclude> 0rotmq2xpcp61531vpl77d5qac18z59 250 66484 195060 2025-05-31T07:31:50Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਪਹਿਲਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਹੀ ਸੀ। ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਗੋਰਾ ਨਿਛੋਹ, ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਘਰ ਕਰ ਜਾਣ ਵ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195060 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਪਹਿਲਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਹੀ ਸੀ। ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਗੋਰਾ ਨਿਛੋਹ, ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਘਰ ਕਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਆਮਾਂ ਲਈ ਨਿਪਹੁੰਚ, ਮੇਰੀ ਵੀ ਪਕੜ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਇਆ, ਉਂਜ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਕੜ 'ਚ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਇਹੋ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਇਨਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਹੀਉਂ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕਿ ਸੁਹੱਪਣ ਭਰਿਆ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਸਭ ਰਬ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵੱਸ ਹੀ ਘੜੇ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਦੂਜੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕਰਕੇ ਆਉਣ ਬਾਅਦ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਹੋਈ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਰੈਗਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਬਚਾਉਂਦੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੋਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਹਸਮੁੱਖ ਨੂਰਾਨੀ ਚਿਹਰਾ, ਪਿਆਰ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਮੁੱਖ ਵਿਚੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਕਿਰਦੇ ਬੋਲ। ਮੋਹਿਤ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ। ਇੰਜ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਦੋਸਤ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਬ ਨੇ ਆਪ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਇੰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ। ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਖੋਹਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲਏ ਫੈਸਲੇ ਤੇ ਕਲਾ/ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਪਰਛਾਂਵੇਂ ਇਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਲੱਗਦੇ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਖੁੱਲਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਨੇੜੇ ਤੇ ਕੁਝ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਉਸਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਨਿਖਾਰ ਆਉਂਦਾ ਗਿਆ, ਉਸਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਲਤ ਸੀ। ਜਦ ਤਕ ਸਾਨੂੰ ਉਸਦੀ ਚਾਲ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਘੇਰਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਾਲ ਚਲ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਬੜਾ ਹੀ ਰੌਚਿਕ ਲੱਗਦਾ। ਆਪਣਾ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਭਾਵੇਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤੋਂ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਾਰ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਸਿਰਜੇ ਸੁਪਨੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਖਰੀਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਆਖਰ ਘਾਟੇ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣਦੇ। ਆਖਰ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਉਸਤੇ ਕਦੇ ਯਕੀਨ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 48<noinclude></noinclude> c7b8mc0tb1x32r1snjegmh92b3bguwc 195120 195060 2025-05-31T14:44:54Z Sonia Atwal 2031 195120 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਪਹਿਲਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਹੀ ਸੀ। ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਗੋਰਾ ਨਿਛੋਹ, ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਘਰ ਕਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਆਮਾਂ ਲਈ ਨਿਪਹੁੰਚ, ਮੇਰੀ ਵੀ ਪਕੜ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਇਆ, ਉਂਜ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਕੜ 'ਚ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਇਹੋ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਇਨਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਹੀਉਂ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕਿ ਸੁਹੱਪਣ ਭਰਿਆ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਸਭ ਰਬ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵੱਸ ਹੀ ਘੜੇ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਦੂਜੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕਰਕੇ ਆਉਣ ਬਾਅਦ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਹੋਈ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਰੈਗਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਬਚਾਉਂਦੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੋਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਹਸਮੁੱਖ ਨੂਰਾਨੀ ਚਿਹਰਾ, ਪਿਆਰ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਮੁੱਖ ਵਿਚੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਕਿਰਦੇ ਬੋਲ। ਮੋਹਿਤ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ। ਇੰਜ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਦੋਸਤ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਬ ਨੇ ਆਪ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਇੰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ। ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਖੋਹਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲਏ ਫੈਸਲੇ ਤੇ ਕਲਾ/ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਪਰਛਾਂਵੇਂ ਇਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਲੱਗਦੇ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਖੁੱਲਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਨੇੜੇ ਤੇ ਕੁਝ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਉਸਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਨਿਖਾਰ ਆਉਂਦਾ ਗਿਆ, ਉਸਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਲਤ ਸੀ। ਜਦ ਤਕ ਸਾਨੂੰ ਉਸਦੀ ਚਾਲ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਘੇਰਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਾਲ ਚਲ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਬੜਾ ਹੀ ਰੌਚਿਕ ਲੱਗਦਾ। ਆਪਣਾ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਭਾਵੇਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤੋਂ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਾਰ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਸਿਰਜੇ ਸੁਪਨੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਖਰੀਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਆਖਰ ਘਾਟੇ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣਦੇ। ਆਖਰ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਉਸਤੇ ਕਦੇ ਯਕੀਨ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-48<noinclude></noinclude> dk5vajqgkkd2gns5910xjbq26o2zorv 195121 195120 2025-05-31T14:53:30Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195121 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ'''}}}} {{gap}}ਪਹਿਲਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਹੀ ਸੀ। ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਗੋਰਾ ਨਿਛੋਹ, ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਘਰ ਕਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਆਮਾਂ ਲਈ ਨਿਪਹੁੰਚ, ਮੇਰੀ ਵੀ ਪਕੜ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਇਆ, ਉਂਜ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਕੜ 'ਚ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਇਹੋ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਇਨਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਹੀਉਂ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕਿ ਸੁਹੱਪਣ ਭਰਿਆ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਸਭ ਰਬ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵੱਸ ਹੀ ਘੜੇ ਹੋਵਾਂਗੇ। {{gap}}ਦੂਜੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕਰਕੇ ਆਉਣ ਬਾਅਦ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਹੋਈ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਰੈਗਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਬਚਾਉਂਦੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੋਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਹਸਮੁੱਖ ਨੂਰਾਨੀ ਚਿਹਰਾ, ਪਿਆਰ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਮੁੱਖ ਵਿਚੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਕਿਰਦੇ ਬੋਲ। ਮੋਹਿਤ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ। ਇੰਜ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਦੋਸਤ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਬ ਨੇ ਆਪ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਇੰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ। ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਖੋਹਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲਏ ਫੈਸਲੇ ਤੇ ਕਲਾ/ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਪਰਛਾਂਵੇਂ ਇਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਲੱਗਦੇ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਸਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਖੁੱਲਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਨੇੜੇ ਤੇ ਕੁਝ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਗਏ। ਉਸਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਨਿਖਾਰ ਆਉਂਦਾ ਗਿਆ, ਉਸਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਲਤ ਸੀ। ਜਦ ਤਕ ਸਾਨੂੰ ਉਸਦੀ ਚਾਲ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਘੇਰਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਾਲ ਚਲ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਬੜਾ ਹੀ ਰੌਚਿਕ ਲੱਗਦਾ। ਆਪਣਾ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਭਾਵੇਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤੋਂ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਾਰ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਸਿਰਜੇ ਸੁਪਨੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਖਰੀਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਆਖਰ ਘਾਟੇ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣਦੇ। ਆਖਰ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਉਸਤੇ ਕਦੇ ਯਕੀਨ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-48|}}</noinclude> 2ni5cg7b2byehkxs3ozv3z9p1guwl4s 250 66485 195061 2025-05-31T07:32:07Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਨਾ ਕਰੋ, ਸਿਰਫ ਪਿਆਰ ਕਰੋ, ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਵੈਸੇ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦੁੱਖ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਝੱਲਣੀ ਪਈ। ਆਪਣੀ ਸੌਂਹ ਖਾਕੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195061 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਨਾ ਕਰੋ, ਸਿਰਫ ਪਿਆਰ ਕਰੋ, ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਵੈਸੇ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦੁੱਖ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਝੱਲਣੀ ਪਈ। ਆਪਣੀ ਸੌਂਹ ਖਾਕੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਉਸਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਗਏ। ਤੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ, ਨਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਸਕੇ ਤੇ ਨਾ ਦੋਸਤ। ਅੱਜਕਲ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਪੇ ਸਿਰਜੋ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨੰਬਰ 23, 2ਅ, 2ੲ ਆਦਿ ਹੀ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਨਹੀਂ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਤੇ ਚਾਰ ਨੰਬਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲੋਂ ਮਿਲੇ। ਦੋਨੋਂ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣੇ, ਸੋਹਣੀਆਂ ਪੱਗਾਂ, ਨਰਮ ਮੁੱਛਾਂ, ਵਧੀਆ ਕੱਦ ਕਾਠ ਤੇ ਘਰੋਂ ਸੌਖੇ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਨੇ ਦੋ ਨੰਬਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਨਾਤੇ ਸਨ। ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮਾਲ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਸੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਲਵੇ ਆਪਣਾ ਬਣਾ ਲਵੋ। ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਉਸ ਲਈ ਕੀ ਸ਼ੈਅ ਸੀ। ਝਟ ਮੈਨੂੰ ਬੇਵਕੂਫ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਮੇਰੀ ਤੁੱਛ ਬੁੱਧੀ ਤੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿਖਾ ਕਿ, ਮੈਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਪਰ ਬੌਧਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਵਿਕਸਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਧਾਂਕ ਜਮਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਭਰਮ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਢਾਈ ਲੱਖ ਦਾ ਚੂਨਾ ਲਾਕੇ ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਏ ਹਾਲ ਚਾਲ ਪੁੱਛ ਕਿ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ। ਕਮਾਲ ਦੀ ਕਲਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਦੀ ਤੇ ਮਰਾਸ ਪੁਣੇ ਦੀ। ਵਿਚਾਰਾ ਜਿਹਾ ਬਣਕੇ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਲਿਬਾਸ ਪਾਕੇ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਇੰਜ ਵਿਛਾਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੈਦ ਹੋਏ ਬਗੈਰ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਫੜੇਗਾ ਜੋ ਪੈਸੇ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਲਾ ਤੋਂ ਕੋਰਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਨਾਉਣ ਜਾਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਨਾਉਣਾ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੀ ਖੇਲ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਹੈ ਦਸ਼ਾ ਮਾੜੀ। ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਤਰਾਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਲੋਕ ਹੁਣ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 49<noinclude></noinclude> hobdkqtdmv34cdjn9z5ib9gnliuzgzo 195132 195061 2025-05-31T17:21:25Z Sonia Atwal 2031 195132 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਨਾ ਕਰੋ, ਸਿਰਫ ਪਿਆਰ ਕਰੋ, ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਵੈਸੇ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦੁੱਖ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਝੱਲਣੀ ਪਈ। ਆਪਣੀ ਸੌਂਹ ਖਾਕੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਉਸਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਗਏ। ਤੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ, ਨਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਸਕੇ ਤੇ ਨਾ ਦੋਸਤ। ਅੱਜਕਲ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਪੇ ਸਿਰਜੋ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨੰਬਰ 23, 2ਅ, 2ੲ ਆਦਿ ਹੀ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਨਹੀਂ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਤੇ ਚਾਰ ਨੰਬਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲੋਂ ਮਿਲੇ। ਦੋਨੋਂ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣੇ, ਸੋਹਣੀਆਂ ਪੱਗਾਂ, ਨਰਮ ਮੁੱਛਾਂ, ਵਧੀਆ ਕੱਦ ਕਾਠ ਤੇ ਘਰੋਂ ਸੌਖੇ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਨੇ ਦੋ ਨੰਬਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਨਾਤੇ ਸਨ। ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮਾਲ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਸੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਲਵੇ ਆਪਣਾ ਬਣਾ ਲਵੋ। ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਉਸ ਲਈ ਕੀ ਸ਼ੈਅ ਸੀ। ਝਟ ਮੈਨੂੰ ਬੇਵਕੂਫ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਮੇਰੀ ਤੁੱਛ ਬੁੱਧੀ ਤੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿਖਾ ਕਿ, ਮੈਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਪਰ ਬੌਧਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਵਿਕਸਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਧਾਂਕ ਜਮਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਭਰਮ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਢਾਈ ਲੱਖ ਦਾ ਚੂਨਾ ਲਾਕੇ ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਏ ਹਾਲ ਚਾਲ ਪੁੱਛ ਕਿ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ। ਕਮਾਲ ਦੀ ਕਲਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਦੀ ਤੇ ਮਰਾਸ ਪੁਣੇ ਦੀ। ਵਿਚਾਰਾ ਜਿਹਾ ਬਣਕੇ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਲਿਬਾਸ ਪਾਕੇ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਇੰਜ ਵਿਛਾਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੈਦ ਹੋਏ ਬਗੈਰ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਫੜੇਗਾ ਜੋ ਪੈਸੇ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਲਾ ਤੋਂ ਕੋਰਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਨਾਉਣ ਜਾਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਨਾਉਣਾ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੀ ਖੇਲ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਹੈ ਦਸ਼ਾ ਮਾੜੀ। ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਤਰਾਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਲੋਕ ਹੁਣ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-49<noinclude></noinclude> 8yhupyrbbvqmyeyma947qyej2zcmldd 195133 195132 2025-05-31T17:25:48Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195133 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਨਾ ਕਰੋ, ਸਿਰਫ ਪਿਆਰ ਕਰੋ, ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਵੈਸੇ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦੁੱਖ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਝੱਲਣੀ ਪਈ। ਆਪਣੀ ਸੌਂਹ ਖਾਕੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਉਸਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਗਏ। ਤੇ ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ, ਨਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਸਕੇ ਤੇ ਨਾ ਦੋਸਤ। ਅੱਜਕਲ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਪੇ ਸਿਰਜੇ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਵਿਚ ਹੈ। {{gap}}ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨੰਬਰ 23, 2ਅ, 2ੲ ਆਦਿ ਹੀ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਨਹੀਂ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਤੇ ਚਾਰ ਨੰਬਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲੋਂ ਮਿਲੇ। ਦੋਨੋਂ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣੇ, ਸੋਹਣੀਆਂ ਪੱਗਾਂ, ਨਰਮ ਮੁੱਛਾਂ, ਵਧੀਆ ਕੱਦ ਕਾਠ ਤੇ ਘਰੋਂ ਸੌਖੇ। ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਨੇ ਦੋ ਨੰਬਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਨਾਤੇ ਸਨ। ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮਾਲ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਸੱਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਲਵੇ ਆਪਣਾ ਬਣਾ ਲਵੇ। ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਉਸ ਲਈ ਕੀ ਸ਼ੈਅ ਸੀ। ਝਟ ਮੈਨੂੰ ਬੇਵਕੂਫ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤੇ ਮੇਰੀ ਤੁੱਛ ਬੁੱਧੀ ਤੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿਖਾ ਕਿ, ਮੈਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਪਰ ਬੌਧਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਵਿਕਸਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਧਾਂਕ ਜਮਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਭਰਮ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਢਾਈ ਲੱਖ ਦਾ ਚੂਨਾ ਲਾਕੇ ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਮੈਨੂੰ ਬਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਏ ਹਾਲ ਚਾਲ ਪੁੱਛ ਕਿ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚੌਥਾ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ। ਕਮਾਲ ਦੀ ਕਲਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਦੀ ਤੇ ਮਰਾਸ ਪੁਣੇ ਦੀ। ਵਿਚਾਰਾ ਜਿਹਾ ਬਣਕੇ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਲਿਬਾਸ ਪਾਕੇ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਇੰਜ ਵਿਛਾਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੈਦ ਹੋਏ ਬਗੈਰ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਫੜੇਗਾ ਜੋ ਪੈਸੇ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਲਾ ਤੋਂ ਕੋਰਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਨਾਉਣ ਜਾਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਨਾਉਣਾ ਉਸਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੀ ਖੇਲ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਹੈ ਦਸ਼ਾ ਮਾੜੀ। ਅੱਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਤਰਾਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਲੋਕ ਹੁਣ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-49|}}</noinclude> s84fd5diju0yh5nzy1tubw2fnpq0cay 250 66486 195062 2025-05-31T07:32:25Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਵਿਚਾਰੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਦੇ ਹੱਥ ਠੰਡੇ ਹੁਣ ਲੋਕੀਂ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਹਨ। ਉਸਦੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਨ ਜਤਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਭ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੁਸ਼ਬੋ ਆਉਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਕ ਚਾਰ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195062 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਵਿਚਾਰੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਦੇ ਹੱਥ ਠੰਡੇ ਹੁਣ ਲੋਕੀਂ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਹਨ। ਉਸਦੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਨ ਜਤਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਭ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੁਸ਼ਬੋ ਆਉਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਕ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਘਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਿਲਦੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਰਹੇ ਪਰ ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਸੋਹਣੇ ਸੁਨੱਖੇ ਬਲਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਖਰਾ ਨਿਕਲਿਆ ਬਲਦ ਸਨ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਨਾਮ ਤਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ 'ਤੇ ਹੋਰ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਕਾਗਜ਼ੀ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਾਮ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹਨ। ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤਾਂ ਸਬੱਬੀ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਨਾਮ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਕ ਨਾਮ ਦੀ ਭਾਲ ਸੀ ਪਰ ਲਭ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਸਫਰ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਇਥੋਂ ਬਲਦ ਖਰੀਦ ਕਿ ਲਿਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਉਥੇ ਬਲਦ, ਗਾਵਾਂ, ਵੱਛੇ ਤੇ ਵੱਛੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਸਨ। ਅਵਾਰਾ ਫਿਰਦੇ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਸੋਹਣੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੀਆਂ। ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਮੇਰਾ ਸਾਥੀ ਬੋਲਿਆ। ‘ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਇਕ ਬੰਦਾ ਉਹਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਖਦੇ ਹਾਂ। ’ ਮੇਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਉਸ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਾਗੌਰੀ ਕੋਈ ਗੋਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਸ ਉਹ ਹੈ ਹੀ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣਾ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇੰਦਰ ਤੋਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਲਗਭਗ ਜਵਾਬ ਉਪਰੋਕਤ ਚਾਰ ਨਾਗੌਰੀਆਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਆਏ ਹਾਂ ਪਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲਿਆ ਆਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਰੋਸਾ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਘਾਟੇ ਦਾ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨਹੀਂ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨੇਮ ਨੂੰ ਮੰਨ ਚੁਕੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 50<noinclude></noinclude> jj78ccs3ira2uy6e4edfsw929r5v367 195134 195062 2025-05-31T17:27:13Z Sonia Atwal 2031 195134 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਵਿਚਾਰੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਦੇ ਹੱਥ ਠੰਡੇ ਹੁਣ ਲੋਕੀਂ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਹਨ। ਉਸਦੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਨ ਜਤਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਭ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੁਸ਼ਬੋ ਆਉਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਕ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਘਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਿਲਦੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਰਹੇ ਪਰ ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਸੋਹਣੇ ਸੁਨੱਖੇ ਬਲਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਖਰਾ ਨਿਕਲਿਆ ਬਲਦ ਸਨ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਨਾਮ ਤਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ 'ਤੇ ਹੋਰ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਕਾਗਜ਼ੀ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਾਮ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹਨ। ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤਾਂ ਸਬੱਬੀ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਨਾਮ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਕ ਨਾਮ ਦੀ ਭਾਲ ਸੀ ਪਰ ਲਭ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਸਫਰ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਇਥੋਂ ਬਲਦ ਖਰੀਦ ਕਿ ਲਿਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਉਥੇ ਬਲਦ, ਗਾਵਾਂ, ਵੱਛੇ ਤੇ ਵੱਛੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਸਨ। ਅਵਾਰਾ ਫਿਰਦੇ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਸੋਹਣੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੀਆਂ। ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਮੇਰਾ ਸਾਥੀ ਬੋਲਿਆ। ‘ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਇਕ ਬੰਦਾ ਉਹਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਖਦੇ ਹਾਂ। ’ਮੇਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਉਸ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਾਗੌਰੀ ਕੋਈ ਗੋਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਸ ਉਹ ਹੈ ਹੀ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣਾ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇੰਦਰ ਤੋਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਲਗਭਗ ਜਵਾਬ ਉਪਰੋਕਤ ਚਾਰ ਨਾਗੌਰੀਆਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਆਏ ਹਾਂ ਪਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲਿਆ ਆਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਰੋਸਾ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਘਾਟੇ ਦਾ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨਹੀਂ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨੇਮ ਨੂੰ ਮੰਨ ਚੁਕੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-50<noinclude></noinclude> keu5otrzd3rb9cp0e5dchdwo9p2lria 195135 195134 2025-05-31T17:33:22Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195135 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਵਿਚਾਰੇ ਇਸ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਦੇ ਹੱਥ ਕੰਡੇ ਹੁਣ ਲੋਕੀਂ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ ਹਨ। ਉਸਦੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਨ ਜਤਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਭ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੁਸ਼ਬੋ ਆਉਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਕ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਘਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਮਿਲਦੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਰਹੇ ਪਰ ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜਾਂ ਫੇਰ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਸੋਹਣੇ ਸੁਨੱਖੇ ਬਲਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਖਰਾ ਨਿਕਲਿਆ ਬਲਦ ਸਨ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਨਾਮ ਤਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ 'ਤੇ ਹੋਰ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਕਾਗਜ਼ੀ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਾਮ ਵੀ ਅਲੱਗ ਹਨ। ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਤਾਂ ਸਬੱਬੀ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਨਾਮ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਕ ਨਾਮ ਦੀ ਭਾਲ ਸੀ ਪਰ ਲਭ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਸਫਰ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਇਥੋਂ ਬਲਦ ਖਰੀਦ ਕਿ ਲਿਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਉਥੇ ਬਲਦ, ਗਾਵਾਂ, ਵੱਛੇ ਤੇ ਵੱਛੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਸਨ। ਅਵਾਰਾ ਫਿਰਦੇ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਸੋਹਣੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੀਆਂ। ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਮੇਰਾ ਸਾਥੀ ਬੋਲਿਆ। ‘ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਇਕ ਬੰਦਾ ਉਹਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਆਖਦੇ ਹਾਂ। ’ਮੇਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਉਸ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਾਗੌਰੀ ਕੋਈ ਗੋਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਸ ਉਹ ਹੈ ਹੀ ਰੱਜ ਕਿ ਸੋਹਣਾ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇੰਦਰ ਤੋਂ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਲਗਭਗ ਜਵਾਬ ਉਪਰੋਕਤ ਚਾਰ ਨਾਗੌਰੀਆਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਨਾਗੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਆਏ ਹਾਂ ਪਰ ਇੰਦਰ ਨਾਗੌਰੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲਿਆ ਆਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਰੋਸਾ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਘਾਟੇ ਦਾ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨਹੀਂ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨੇਮ ਨੂੰ ਮੰਨ ਚੁਕੇ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-50|}}</noinclude> b93qiva9vlx2i4285tx0lnj1gds1zx4 250 66487 195065 2025-05-31T10:42:13Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195065 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 432 |oTop = 86 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> j3bcllyqi5ps5dwrhfv2lkvjciymnp0 195066 195065 2025-05-31T10:42:44Z Tamanpreet Kaur 606 195066 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 360 |oTop = 86 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> on8bop52iwwfkqph2sn38vcjrbdfcl5 195067 195066 2025-05-31T10:43:09Z Tamanpreet Kaur 606 195067 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 432 |oTop = 76 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> t661qc22mhso3u376gshei7nkw1rc7q 195068 195067 2025-05-31T10:43:26Z Tamanpreet Kaur 606 195068 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 432 |oTop = 60 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> 4iu3mbv3um7oywhv388xm4wdzbzizr6 195069 195068 2025-05-31T10:46:21Z Tamanpreet Kaur 606 195069 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 290 |cWidth = 310 |cHeight = 432 |oTop = 55 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> 316sgaup4r1qa1gxdznn92xqifrujs0 195074 195069 2025-05-31T10:49:31Z Tamanpreet Kaur 606 195074 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 432 |oTop = 80 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> 0mqw0bep5a7d3ciqje5zmraubuiot8d 195075 195074 2025-05-31T10:50:24Z Tamanpreet Kaur 606 195075 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 150 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> 4wiv12a7evdjaqam3w680y8tb297n45 195076 195075 2025-05-31T10:50:46Z Tamanpreet Kaur 606 195076 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 250 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> gtvz5hdxvspszhx62y8tlektwfssn7m 195077 195076 2025-05-31T10:51:32Z Tamanpreet Kaur 606 195077 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 350 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> fchd2llplkhz8wxzlps01wraggaw1uo 195078 195077 2025-05-31T10:52:05Z Tamanpreet Kaur 606 195078 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 400 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> f2awdekdgmvxxhwz7epd5eyh4wyiqw2 195079 195078 2025-05-31T10:52:51Z Tamanpreet Kaur 606 195079 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 1 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 480 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> biie5z0r65dn7cit6fu4uf0vgoikw7o 250 66488 195070 2025-05-31T10:46:39Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195070 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66489 195071 2025-05-31T10:46:54Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195071 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66490 195072 2025-05-31T10:47:10Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195072 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66491 195073 2025-05-31T10:48:44Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195073 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ 1980 ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀ' ਦਿੱਲੀ ਰ੍ ($1%<noinclude></noinclude> npkjimlzvkj9pehcpzlg5etutrua40k 195220 195073 2025-06-01T08:40:58Z Tamanpreet Kaur 606 195220 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 ਭਾਈ ਵੀਰ </poem>}}<noinclude></noinclude> 7o80p98imb8g4wonmkbxzkqbbvuzs5m 195221 195220 2025-06-01T08:42:04Z Tamanpreet Kaur 606 195221 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{xx-larger|'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ'''</poem>}}<noinclude></noinclude> 4egxjpp2fbl1oc7fb80tsbrgucntyj3 195222 195221 2025-06-01T08:42:22Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195222 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{xx-larger|'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ'''</poem>}}}}<noinclude></noinclude> 107dg9k3vvjscgf4p954uhvldaovbad 195223 195222 2025-06-01T08:42:59Z Tamanpreet Kaur 606 195223 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ</poem><noinclude></noinclude> gw8jdmxougy3pdgqixde4ji1esnf8tw 195224 195223 2025-06-01T08:43:14Z Tamanpreet Kaur 606 195224 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ</poem>}}<noinclude></noinclude> pb629ut5ggdwtigbst8p2ez4js3ubsz 195225 195224 2025-06-01T08:43:45Z Tamanpreet Kaur 606 195225 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{xx-larger|'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ}}</poem>}}<noinclude></noinclude> kjapjzcc6k5bsvi4clpjkslucothcyn 195226 195225 2025-06-01T08:44:12Z Tamanpreet Kaur 606 195226 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{x-larger|''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> nor0wfgh8largtexow57sderf3lz8pz 195227 195226 2025-06-01T08:44:32Z Tamanpreet Kaur 606 195227 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{x-larger|'''ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ'''}}</poem>}}<noinclude></noinclude> nxfiojbiltni4hpr11ivcupos8pkcs9 195228 195227 2025-06-01T08:44:58Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195228 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{dhr|5em}} {{center|<poem>{{xx-larger|'''ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ'''}} {{dhr|5em}} <big>ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ</big></poem>}} {{dhr|5em}} {{center|<poem> 1980 {{x-larger|ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ}}</poem>}}<noinclude></noinclude> 243x3of5sjqvqymwlqkfrm1nl1z7o3g 250 66492 195080 2025-05-31T10:53:11Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195080 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66493 195081 2025-05-31T10:53:32Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195081 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66494 195082 2025-05-31T10:54:01Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195082 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66495 195083 2025-05-31T10:54:31Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195083 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66496 195084 2025-05-31T10:58:38Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195084 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫ Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org<noinclude></noinclude> pmbmty9kpo15nyynh1f5g1d09eudpwc 195229 195084 2025-06-01T08:46:33Z Tamanpreet Kaur 606 195229 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ) ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫<noinclude></noinclude> iz8ir9ubusblniauya1o8zb7riovkj8 195230 195229 2025-06-01T08:47:08Z Tamanpreet Kaur 606 195230 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude></poem|All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ) ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ।</poem> ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫<noinclude></noinclude> 8dh1c2rjhngn154fabthlymyjs6u790 195231 195230 2025-06-01T08:47:46Z Tamanpreet Kaur 606 195231 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><poem>All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ) ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ।</poem> ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫<noinclude></noinclude> r15d5dyp3kcgmde1pi6lu7nsq4vey5l 195232 195231 2025-06-01T08:48:24Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195232 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><poem>All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ) ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ।</poem> ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ <poem>ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ</poem> <poem>ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫</poem><noinclude></noinclude> exhurmcw4damzi90fbrhl7fpzsa1pt1 195233 195232 2025-06-01T08:48:42Z Tamanpreet Kaur 606 195233 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><poem>All Rights Reserved ਸਾਰੇ ਹੱਕ (ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ) ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਖਵੇਂ ਹਨ।</poem> ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ : ੧੧੦੦ ਕੀਮਤ : ਤਿੰਨ ਰੁਪਏ <poem>ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ : ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ</poem> <poem>ਪ੍ਰਿੰਟਰ : ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ੧੩੩੭ ਸੰਗਤਰਾਸ਼ਾਂ, ਪਹਾੜ ਗੰਜ, ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ-੧੧੦੦੫੫</poem><noinclude></noinclude> h60bibxb5felc29w9takfjh4mdcz7ud 250 66497 195085 2025-05-31T11:00:01Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195085 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ''ਅਣਛਪੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਲੇਖ ਹੇਠ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖਾਲਸਾ ਸਮਾਚਾਰ' ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹਨਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਯਤਨ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਇਹ ਅਣਛਪੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ੨੦-੨੫ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਹਰ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਲਿਖਣ ਸਮਾਂ ਤੇ ਸਥਾਨ ਵੀ ਅੰਕਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ' ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ੧੦੮ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਵਸ, ੫ ਦਸੰਬਰ, ੧੯੮੦ ਦੇ ਅਵਸਰ ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਤੇਜਵੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਸ ਹੈ ਪਾਠਕ ਇਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ ਲਾਭ ਉਠਾਣਗੇ । ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ ਗਿਆਨੀ ਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥੋੜੇ ਜਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿਤਾ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਮਾਰਗ ਨਵੀਂ ਦਿਲੀ ੫ ਦਸੰਬਰ ੧੯੮੦ ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਆਨਰੇਰੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਸਦਨ Digitized by Panjab Digital Library [ www.panjahdigilib.org<noinclude></noinclude> in0q5capy8cftnnlje29si5a5us8u8m 250 66498 195086 2025-05-31T11:00:27Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195086 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>ਜੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ੧. ਸੰਥਿਆ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਸੋਰਠ ਰਾਗ ਤੱਕ, ੨. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ, ਪੂਰਬਾਰਧ ਤੇ ਉਤਰਾਰਧ ੩. ਗੁਰੂ ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ ਪੂਰਬਾਰਧ ਤੇ ਉਤਰਾਰਧ ੪. ਅਸ਼ਟ ਗੁਰ ਚਮਤਕਾਰ ਭਾਗ ੧ ਤੇ ੨ (ਪਾ: ੨, ੩, ੪ ਤੇ ੫ ਦਾ ਜੀਵਨ ੫. ਬਾਬਾ ਨੌਧ ਸਿੰਘ (ਸੁਭਾਗ ਜੀ) ੬. ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ੭. ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗਰੰਥ ਸਟਿੱਪਣ (੧੪ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿਚ ੮. ਸੁੰਦਰੀ (ਨਾਵਲ) ੯. ਬਿਜੈ ਸਿੰਘ (ਨਾਵਲ) ੧੦, ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ (ਨਾਵਲ) ੧੧. ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ੧੨. ਗੁਰ ਬਾਲਮ ਸਾਖੀਆਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ੧੩. ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਆਂ ਜੀਓ (ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਤੋਂ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਚਨਾ ੧੪, ਕੰਬਦੀ ਕਲਾਈ (ਗੁਰ ਪੁਰਬਾਂ ਪਰ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਜਸ ਦੋ ਗੀਤ ੧੫. ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ (ਕਾਵਯ ਤਰੰਗ) ੧੬. ਬਿਜਲੀਆਂ ਦੇ ਹਾਰ (ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਾਰ ਦਾ ਮਾਨੋ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ੧੭. ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੋ (ਕਸ਼ਮੀਰ ਕਾਵਿ ਰੰਗ) ੧੮. ਲਹਿਰ ਹੁਲਾਰੇ (ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਤੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ੧੯. ਸਿੱਕਾਂ ਸੱਧਰਾਂ ਬਿਰਹੇ ਤੇ ਜਿੰਦੜੀਆਂ ੨੫, ਸਾਹਿਤਯਕ ਕਲੀਆਂ ੨੧. ਆਵਾਜ਼ ਆਈ ੨੨. ਪ੍ਰੀਤ ਵੀਣਾਂ (ਰਾਗ ਰੂਪ ਰਜਾਲ ਕਵਿਤਾ) ੨੩, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ ਹਿੰਦੀ ਚਾਰ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ੨੪. ਮਟਕ ਹੁਲਾਰੇ (ਹਿੰਦੀ ਕਾਵਯ ਵਿਚ ਉਲਥਾ ੨੫. ਗੁਰੂ ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ ਹਿੰਦੀ ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ ੨੬, ਬਾਬਾ ਨੌਧ ਸਿੰਘ ਹਿੰਦੀ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org<noinclude></noinclude> n2ydtxmq3roca2mluiiav70nx56o2xr 250 66499 195122 2025-05-31T17:01:11Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਹਾਂ ਤੇ ਬਸ ਮੰਨਦੇ ਰਹਾਂਗੇ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 51" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195122 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਹਾਂ ਤੇ ਬਸ ਮੰਨਦੇ ਰਹਾਂਗੇ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 51<noinclude></noinclude> 7to3k7myhm5cufy4d7e626k99ru359u 195136 195122 2025-05-31T17:34:55Z Sonia Atwal 2031 195136 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹਾਂ ਤੇ ਬਸ ਮੰਨਦੇ ਰਹਾਂਗੇ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-51<noinclude></noinclude> 9n5fl82qozlve9pupxqrj42icfzhk3q 195137 195136 2025-05-31T17:37:09Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195137 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਹਾਂ ਤੇ ਬਸ ਮੰਨਦੇ ਰਹਾਂਗੇ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-51|}}</noinclude> nd4zghx3ksadqtmd9yixlg6sutbzwmd 250 66500 195123 2025-05-31T17:01:33Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ - ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰੇਗੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਅ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195123 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ - ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰੇਗੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਕਿਸੇ ਸਰਵੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, 7000 ਤਕਸੀਮ 365 ਯਾਨੀ ਕਿ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਿਆਂ 50 ਸਾਲ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੋ ਵਾਰੀ ਮਰ ਕੇ ਫਿਰ ਜਨਮ ਲੈ ਚੁਕੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੂਸਰਾ ਤੱਥ ਇਹ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਤੇਹਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਥ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਸੌਖੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਇਹ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ 200 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਸੋ ਅਠਤਾਲੀਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਜਮਾਂਬੰਦੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵਾਂ ਜਾਂ ਤੋਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੋਣਾ ਕਿਹੜਾ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਮਰਦੇ ਆਉਣਾ ਵੀ ਇਕ ਅਲੋਕਿਕ ਘਟਨਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਉਹੋ ਹੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਗੈਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਸ਼ਾ ਸਿਰਫ ਅੱਖਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਵਾਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿਸੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿਤੇ ਦੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 52<noinclude></noinclude> mrrw0daek6439jkh5wwjjg8bwexi16q 195138 195123 2025-05-31T17:38:16Z Sonia Atwal 2031 195138 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰੇਗੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਕਿਸੇ ਸਰਵੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, 7000 ਤਕਸੀਮ 365 ਯਾਨੀ ਕਿ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਿਆਂ 50 ਸਾਲ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੋ ਵਾਰੀ ਮਰ ਕੇ ਫਿਰ ਜਨਮ ਲੈ ਚੁਕੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੂਸਰਾ ਤੱਥ ਇਹ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਤੇਹਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਥ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਸੌਖੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਇਹ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ 200 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਸੋ ਅਠਤਾਲੀਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਜਮਾਂਬੰਦੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵਾਂ ਜਾਂ ਤੋਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੋਣਾ ਕਿਹੜਾ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਮਰਦੇ ਆਉਣਾ ਵੀ ਇਕ ਅਲੋਕਿਕ ਘਟਨਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਉਹੋ ਹੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਗੈਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਸ਼ਾ ਸਿਰਫ ਅੱਖਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਵਾਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿਸੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿਤੇ ਦੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-52<noinclude></noinclude> nb2un09a6mx59vogkvph3ovu6mzauc2 195149 195138 2025-05-31T17:42:37Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195149 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪੰਜਾਬੀ'''}}}} {{center|{{x-larger|'''ਭਾਸ਼ਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰੇਗੀ'''}}}} {{gap}}ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਕਿਸੇ ਸਰਵੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਮਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, 7000 ਤਕਸੀਮ 365 ਯਾਨੀ ਕਿ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਿਆਂ 50 ਸਾਲ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੋ ਵਾਰੀ ਮਰ ਕੇ ਫਿਰ ਜਨਮ ਲੈ ਚੁਕੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੂਸਰਾ ਤੱਥ ਇਹ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ 7000 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਤੇਹਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਥ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਸੌਖੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਇਹ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ 200 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਸੋ ਅਠਤਾਲੀਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਜਮਾਂਬੰਦੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵਾਂ ਜਾਂ ਤੋਰਵਾਂ ਅਸਥਾਨ ਹੋਣਾ ਕਿਹੜਾ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਮਰਦੇ ਆਉਣਾ ਵੀ ਇਕ ਅਲੋਕਿਕ ਘਟਨਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਉਹੋ ਹੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਗੈਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਸ਼ਾ ਸਿਰਫ ਅੱਖਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਵਾਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿਸੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖਿਤੇ ਦੀ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-52|}}</noinclude> h59ciwxn4ohd2hhlc4x3lsuof2p899u 250 66501 195124 2025-05-31T17:01:53Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਦੇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਉਸ ਖਿਤੇ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਨੇਟਿਕ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਨ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ | ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195124 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਦੇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਉਸ ਖਿਤੇ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਨੇਟਿਕ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਨ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ | ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਰਚਮਿਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿਚ ਸਮਾਨਤਾ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਸਰੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਉਥੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਇਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖੇ, ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਰਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੂਜੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣੇ, ਸਮਝਣੇ ਅਤੇ ਪਚਾਉਣੇ ਸੌਖੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋਣ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ 7000-8000 ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਖੋਜ ' ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਰਲੇਵੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਪਹੁੰਚ ਵਸਤੂ ਲੱਗਦੀ ਰਹੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨਾਲ ਅਗਿਆਨੀ ਦਾ ਵਾਹ ਪੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਸੰਨ 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ-ਵਿਚ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਲੰਘਾ ਚੁੱਕੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਖੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲੋਂ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 53<noinclude></noinclude> 3m2kwsdln1wvqyinf8vxg0sbpmxy61i 195152 195124 2025-05-31T17:43:53Z Sonia Atwal 2031 195152 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦੇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਉਸ ਖਿਤੇ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਨੇਟਿਕ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਨ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ। ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਰਚਮਿਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿਚ ਸਮਾਨਤਾ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਸਰੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਉਥੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਇਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖੇ, ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਰਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੂਜੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣੇ, ਸਮਝਣੇ ਅਤੇ ਪਚਾਉਣੇ ਸੌਖੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋਣ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ 7000-8000 ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਖੋਜ 'ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਰਲੇਵੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਪਹੁੰਚ ਵਸਤੂ ਲੱਗਦੀ ਰਹੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨਾਲ ਅਗਿਆਨੀ ਦਾ ਵਾਹ ਪੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਸੰਨ 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ-ਵਿਚ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਲੰਘਾ ਚੁੱਕੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਖੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲੋਂ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-53<noinclude></noinclude> opkjtjzlgkndu6zw473novge69ql6nn 195160 195152 2025-05-31T17:47:38Z Sonia Atwal 2031 195160 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦੇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਉਸ ਖਿਤੇ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਨੇਟਿਕ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਨ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ। ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। {{gap}}21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਰਚਮਿਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿਚ ਸਮਾਨਤਾ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਸਰੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਉਥੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਇਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖੇ, ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਰਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੂਜੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣੇ, ਸਮਝਣੇ ਅਤੇ ਪਚਾਉਣੇ ਸੌਖੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋਣ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ 7000-8000 ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਖੋਜ 'ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਰਲੇਵੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਪਹੁੰਚ ਵਸਤੂ ਲੱਗਦੀ ਰਹੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨਾਲ ਅਗਿਆਨੀ ਦਾ ਵਾਹ ਪੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਸੰਨ 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ-ਵਿਚ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਲੰਘਾ ਚੁੱਕੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਖੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲੋਂ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-53|}}</noinclude> irnyalilkvthyfuj0u7ez4tayn1gulp 195161 195160 2025-05-31T17:48:07Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195161 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਦੇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਉਸ ਖਿਤੇ ਵਿਚ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਨੇਟਿਕ ਸਰੂਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਨ ਸਮੂਹਿਕ ਸ਼ਕਤੀ। ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। {{gap}}21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਰਚਮਿਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿਚ ਸਮਾਨਤਾ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਸਰੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਉਥੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਇਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖੇ, ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਸਰਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੂਜੇ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣੇ, ਸਮਝਣੇ ਅਤੇ ਪਚਾਉਣੇ ਸੌਖੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋਣ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ 7000-8000 ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਖੋਜ 'ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਰਲੇਵੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਪਹੁੰਚ ਵਸਤੂ ਲੱਗਦੀ ਰਹੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨਾਲ ਅਗਿਆਨੀ ਦਾ ਵਾਹ ਪੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਸੰਨ 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ-ਵਿਚ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਲੰਘਾ ਚੁੱਕੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਖੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਲੋਂ ਡਰ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-53|}}</noinclude> 561evlqztv6775oe7qsshhah4b2s2zd 250 66502 195125 2025-05-31T17:02:12Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਖੇਤ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195125 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਬੇਰੋਕ ਖਤਰਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਦਾ ਤੌਖਲਾ ਤੇ ਵਾਵੇਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਈ ਰੱਬ ਦੀ ਬਣਾਈ ਬੰਦੇ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਜੋ ਆਪੇ ਸੋਚਦੀ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ, ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਮਸ਼ੀਨ ਨਹੀਂ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤਾਂ ਇਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਕਹੀ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਹਲ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਲਮ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਜਾਂ ਆਪ ਸੱਟ ਖਾ ਬਹਿੰਦਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਨੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕਿ ਜਾਂ ਘੋਖ ਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇਕੱਲਾ ਬੰਦਾ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਕਲ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ 'ਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਧਾ-ਘਾਟਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੀਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਸਾਫ ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। 1990 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 90-90 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ। ਪੰਜਾਬੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ। 1990 ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ, ਮੈਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। 1992 ਵਿਚ ਮੈਂ ਖੁਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਕਿਓਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਡਾ. ਥਿੰਦ ਯੂ.ਐਸ.ਏ. ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਲਾਹੁਣਯੋਗ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁਝਾਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵੱਲ ਸੀ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 54<noinclude></noinclude> isgynmqpon3tkaqpt7ykamlfyskkcgz 195162 195125 2025-05-31T17:48:47Z Sonia Atwal 2031 195162 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਬੇਰੋਕ ਖਤਰਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਦਾ ਤੌਖਲਾ ਤੇ ਵਾਵੇਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਈ ਰੱਬ ਦੀ ਬਣਾਈ ਬੰਦੇ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਜੋ ਆਪੇ ਸੋਚਦੀ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ, ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਮਸ਼ੀਨ ਨਹੀਂ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤਾਂ ਇਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਕਹੀ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਹਲ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਲਮ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਜਾਂ ਆਪ ਸੱਟ ਖਾ ਬਹਿੰਦਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਨੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕਿ ਜਾਂ ਘੋਖ ਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇਕੱਲਾ ਬੰਦਾ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਕਲ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ 'ਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਧਾ-ਘਾਟਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੀਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਸਾਫ ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। 1990 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 90-90 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ। ਪੰਜਾਬੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ। 1990 ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ, ਮੈਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। 1992 ਵਿਚ ਮੈਂ ਖੁਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਕਿਓਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਡਾ. ਥਿੰਦ ਯੂ.ਐਸ.ਏ. ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਲਾਹੁਣਯੋਗ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁਝਾਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵੱਲ ਸੀ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-54<noinclude></noinclude> 9nhp6fc8ybryqw4wq0kmxzg7jjwst3i 195164 195162 2025-05-31T17:51:00Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195164 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਬੇਰੋਕ ਖਤਰਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਦਾ ਤੌਖਲਾ ਤੇ ਵਾਵੇਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। {{gap}}ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਈ ਰੱਬ ਦੀ ਬਣਾਈ ਬੰਦੇ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਜੋ ਆਪੇ ਸੋਚਦੀ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ, ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਮਸ਼ੀਨ ਨਹੀਂ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤਾਂ ਇਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਕਹੀ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਹਲ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਲਮ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਜਾਂ ਆਪ ਸੱਟ ਖਾ ਬਹਿੰਦਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਨੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕਿ ਜਾਂ ਘੋਖ ਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇਕੱਲਾ ਬੰਦਾ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਕਲ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ 'ਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਧਾ-ਘਾਟਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੀਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਸਾਫ ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। 1990 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 90-90 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ। ਪੰਜਾਬੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਏ। 1990 ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ, ਮੈਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। 1992 ਵਿਚ ਮੈਂ ਖੁਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਕਿਓਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਡਾ. ਥਿੰਦ ਯੂ.ਐਸ.ਏ. ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਲਾਹੁਣਯੋਗ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁਝਾਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵੱਲ ਸੀ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-54|}}</noinclude> 9fw7im7qj3536zgffx992vl7dsb9828 250 66503 195126 2025-05-31T17:02:30Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਬਣਾਈਆਂ ਸੁੰਦਰ ਫੌਂਟਸ ਨੂੰ ਛਾਪੇ ਖਾਨੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿਚ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਾਲੀ ਫੌਂਟ ਚਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਕਬੂਲ ਸੀ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195126 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਬਣਾਈਆਂ ਸੁੰਦਰ ਫੌਂਟਸ ਨੂੰ ਛਾਪੇ ਖਾਨੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿਚ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਾਲੀ ਫੌਂਟ ਚਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਕਬੂਲ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਾਡੀ ਪੁਰਾਣੀ ਰਮਿੰਗਟਨ ਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀ। ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਟਾਈਪਿਸਟ ਸਕੂਲ ਚਾਹੇ ਉਹ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਨ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸਤਲੁਜ ਵਰਗੀ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਉਤੇ ਤਰੱਕੀਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਣੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਅੱਧਖੜ ਟਾਈਪਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਿਖਾਉਣਾ ਬੜਾ ਔਖਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਰਕ ਕਿਯੂ, ਡਬਲਿਯੂ, ਈ, ਆਰ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਸ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਏ, ਬੀ, ਸੀ, ਡੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਟੈਕਨੀਕਲ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਪੀਡ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਵੀ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਣ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਉਥਲ ਪੁਥਲ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇਹੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਟਾਈਪਰਾਇਟਰ ਵਾਲਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 55<noinclude></noinclude> lqe98ed650suadi42mcqi75m8y2fc1s 195165 195126 2025-05-31T17:51:39Z Sonia Atwal 2031 195165 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਣਾਈਆਂ ਸੁੰਦਰ ਫੌਂਟਸ ਨੂੰ ਛਾਪੇ ਖਾਨੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿਚ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਾਲੀ ਫੌਂਟ ਚਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਕਬੂਲ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਾਡੀ ਪੁਰਾਣੀ ਰਮਿੰਗਟਨ ਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀ। ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਟਾਈਪਿਸਟ ਸਕੂਲ ਚਾਹੇ ਉਹ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਨ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸਤਲੁਜ ਵਰਗੀ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਉਤੇ ਤਰੱਕੀਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਣੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਅੱਧਖੜ ਟਾਈਪਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਿਖਾਉਣਾ ਬੜਾ ਔਖਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਰਕ ਕਿਯੂ, ਡਬਲਿਯੂ, ਈ, ਆਰ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਸ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਏ, ਬੀ, ਸੀ, ਡੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਟੈਕਨੀਕਲ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਪੀਡ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਵੀ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਣ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਉਥਲ ਪੁਥਲ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇਹੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਟਾਈਪਰਾਇਟਰ ਵਾਲਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-55<noinclude></noinclude> gjqmryknokfelf7xnjv6hwg84nmgryd 195166 195165 2025-05-31T17:54:18Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195166 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਬਣਾਈਆਂ ਸੁੰਦਰ ਫੌਂਟਸ ਨੂੰ ਛਾਪੇ ਖਾਨੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿਚ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਾਲੀ ਫੌਂਟ ਚਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਕਬੂਲ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਾਡੀ ਪੁਰਾਣੀ ਰਮਿੰਗਟਨ ਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀ। ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਟਾਈਪਿਸਟ ਸਕੂਲ ਚਾਹੇ ਉਹ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਨ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰਮਿੰਗਟਨ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸਤਲੁਜ ਵਰਗੀ ਫੌਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਉਤੇ ਤਰੱਕੀਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਣੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਅੱਧਖੜ ਟਾਈਪਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਕੀ ਬੋਰਡ ਸਿਖਾਉਣਾ ਬੜਾ ਔਖਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਰਕ ਕਿਯੂ, ਡਬਲਿਯੂ, ਈ, ਆਰ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਸ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਏ, ਬੀ, ਸੀ, ਡੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਟੈਕਨੀਕਲ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖੇ ਹੋਏ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਪੀਡ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਵੀ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਣ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਉਥਲ ਪੁਥਲ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇਹੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਟਾਈਪਰਾਇਟਰ ਵਾਲਾ ਕੀ ਬੋਰਡ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੀ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-55|}}</noinclude> lgfc38bg6khk9dpssntyb15v0aengim 250 66504 195127 2025-05-31T17:02:51Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਗੱਲ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹੋਵਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਛਾਪੇ ਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਮੋਰੀ ਫੌਂਟ ਸਮੇਤ 250 ਫੌਂਟ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195127 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਗੱਲ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹੋਵਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਛਾਪੇ ਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਮੋਰੀ ਫੌਂਟ ਸਮੇਤ 250 ਫੌਂਟ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਤਾਂ ਸੀ ਇਕ ਲੋੜ ਦੀ ਗੱਲ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਫੌਂਟਸ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਪੈਲ ਚੈੱਕ, ਪੰਜਾਬੀ ਓ.ਸੀ.ਆਰ., ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਮ ਅੰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਡੈਟਾ ਬੇਸ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਿੱਪੀਅੰਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਬੋਧ, ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਚਾਲ ਆਦਿ ਆਦਿ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾ ਲਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚਣਾ ਅਤੇ ਸਾਧਨ ਲੱਭਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕੰਮ ਲੈਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦੇ ਜਾਈਏ। ਅੱਜ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਪੈਸਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੋਵੋ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖੋਜਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਖਿਆਲ (ਆਈਡੀਏ) ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅੜਿਚਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਲੈ ਲਈਏ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਟੈਕਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਗਰਾਹ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਉਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨਾ ਵੀ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ-ਉਰਦੂ ਕਨਵਰਟਰ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਉਹ ਕੀਮਤ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਫਰੀ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਹੁਤ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 56<noinclude></noinclude> b3lht1qaxw107w4rlg4ihndnnlyrvrf 195167 195127 2025-05-31T17:55:00Z Sonia Atwal 2031 195167 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਗੱਲ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹੋਵਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਛਾਪੇ ਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਮੋਰੀ ਫੌਂਟ ਸਮੇਤ 250 ਫੌਂਟ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਤਾਂ ਸੀ ਇਕ ਲੋੜ ਦੀ ਗੱਲ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਫੌਂਟਸ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਪੈਲ ਚੈੱਕ, ਪੰਜਾਬੀ ਓ.ਸੀ.ਆਰ., ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਮ ਅੰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਡੈਟਾ ਬੇਸ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਿੱਪੀਅੰਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਬੋਧ, ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਚਾਲ ਆਦਿ ਆਦਿ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾ ਲਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚਣਾ ਅਤੇ ਸਾਧਨ ਲੱਭਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕੰਮ ਲੈਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦੇ ਜਾਈਏ। ਅੱਜ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਪੈਸਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੋਵੋ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖੋਜਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਖਿਆਲ (ਆਈਡੀਏ) ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅੜਿਚਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਲੈ ਲਈਏ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਟੈਕਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਗਰਾਹ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਉਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨਾ ਵੀ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ-ਉਰਦੂ ਕਨਵਰਟਰ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਉਹ ਕੀਮਤ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਫਰੀ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਹੁਤ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-56<noinclude></noinclude> czj0a2niogso7mzhbk32ewrrrpfkkx7 195168 195167 2025-05-31T17:57:03Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195168 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਗੱਲ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਗਲਤ ਹੋਵਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਛਾਪੇ ਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਫੌਂਟ ਸਮੇਤ 250 ਫੌਂਟ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਤਾਂ ਸੀ ਇਕ ਲੋੜ ਦੀ ਗੱਲ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਫੌਂਟਸ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਪੈਲ ਚੈੱਕ, ਪੰਜਾਬੀ ਓ.ਸੀ.ਆਰ., ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਮ ਅੰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਡੈਟਾ ਬੇਸ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਿੱਪੀਅੰਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਬੋਧ, ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਚਾਲ ਆਦਿ ਆਦਿ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾ ਲਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚਣਾ ਅਤੇ ਸਾਧਨ ਲੱਭਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਹੋਰ ਕੰਮ ਲੈਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦੇ ਜਾਈਏ। ਅੱਜ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਖੋਜ ਲਈ ਪੈਸਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੋਵੋ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖੋਜਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਖਿਆਲ (ਆਈਡੀਏ) ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। {{gap}}ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅੜਿਚਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਲੈ ਲਈਏ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਟੈਕਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਗਰਾਹ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਉਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨਾ ਵੀ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ-ਉਰਦੂ ਕਨਵਰਟਰ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਉਹ ਕੀਮਤ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਫਰੀ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਹੁਤ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਾਲ ਹੀ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-56|}}</noinclude> 4pzh0wvoh7dv15floert5xll2ffkoco 250 66505 195128 2025-05-31T17:03:25Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੁਫਤ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਉਤੇ ਅਗਰ ਗੌਰ ਕ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195128 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੁਫਤ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਉਤੇ ਅਗਰ ਗੌਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਕਦਮ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲੇਖ ਦੀ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਪਰ ਅਸਲੋਂ ਆਖਰੀ ਨਹੀਂ ਕੇ ਜਿਸ ਭਾਸ਼ਾ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਲਿਪੀ ਹੋਵੇ, ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਵਤਾ ਭਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹੋਣ, ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਭਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੋਣ, ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੇ ਬੰਦੇ ਆਪਣਾ ਡੰਕਾ ਵਜਾ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਮਾਈਕਰੋ ਸਾਫਟ, ਅਡੋਬ, ਕੋਰਲ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਮੂਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇਸ ਵਕਤ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਸੋਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਹਾਰਡ ਵੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਜਿਹੜੀ ਕੌਮ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਲੋੜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜੋਕਾ ਕੀ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵੀ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੀ ਕਰੇਗਾ। ਸਕਦਾ, ਜੀਵੇ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ, ਪੰਜਾਬੀਅਤ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 57<noinclude></noinclude> eessrxsht4t0gxqkaffxiqmd9jin9up 195169 195128 2025-05-31T17:57:51Z Sonia Atwal 2031 195169 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੁਫਤ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਉਤੇ ਅਗਰ ਗੌਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਕਦਮ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲੇਖ ਦੀ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਪਰ ਅਸਲੋਂ ਆਖਰੀ ਨਹੀਂ ਕੇ ਜਿਸ ਭਾਸ਼ਾ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਲਿਪੀ ਹੋਵੇ, ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਵਤਾ ਭਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹੋਣ, ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਭਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੋਣ, ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੇ ਬੰਦੇ ਆਪਣਾ ਡੰਕਾ ਵਜਾ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਮਾਈਕਰੋ ਸਾਫਟ, ਅਡੋਬ, ਕੋਰਲ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਮੂਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇਸ ਵਕਤ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਸੋਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਹਾਰਡ ਵੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਜਿਹੜੀ ਕੌਮ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਲੋੜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜੋਕਾ ਕੀ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵੀ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੀ ਕਰੇਗਾ। ਸਕਦਾ, ਜੀਵੇ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ, ਪੰਜਾਬੀਅਤ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-57<noinclude></noinclude> 5721r97hfcvwhkegws0fqnb7rfve5jf 195170 195169 2025-05-31T18:01:50Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195170 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੁਫਤ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਉਤੇ ਅਗਰ ਗੌਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਕਦਮ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ। {{gap}}ਇਸ ਲੇਖ ਦੀ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਪਰ ਅਸਲੋਂ ਆਖਰੀ ਨਹੀਂ ਕੇ ਜਿਸ ਭਾਸ਼ਾ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਲਿਪੀ ਹੋਵੇ, ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਵਤਾ ਭਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹੋਣ, ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਭਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੋਣ, ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਮ ਦੇ ਬੰਦੇ ਆਪਣਾ ਡੰਕਾ ਵਜਾ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਮਾਈਕਰੋ ਸਾਫਟ, ਅਡੋਬ, ਕੋਰਲ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਮੂਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇਸ ਵਕਤ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਸੋਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਹਾਰਡ ਵੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਜਿਹੜੀ ਕੌਮ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਲੋੜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜੋਕਾ ਕੀ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵੀ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਸਗੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੀ ਕਰੇਗਾ। ਜੀਵੇ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ, ਪੰਜਾਬੀਅਤ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-57|}}</noinclude> 3au1t4k8ym0jfkiyv31hdar7al20fnq 250 66506 195129 2025-05-31T17:03:43Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ੁ ਪਾਰਟੀ H ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਤੇ ਲੋਕ ਮਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਤਰਕੀਬ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਖੂਹ ਖਾਤੇ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਅਡੰਬਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੀ.ਵੀ. ਮ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195129 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ੁ ਪਾਰਟੀ H ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਤੇ ਲੋਕ ਮਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਤਰਕੀਬ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਖੂਹ ਖਾਤੇ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਅਡੰਬਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੀ.ਵੀ. ਮੀਡੀਏ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਕਿਸੇ ਗਰਮਾ ਗਰਮ, ਚਟਕਾ ਚਟਕ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੈਰੋਂ ਖਿਸਕ ਕਿ ਕਿਸੇ ਮੇਜ਼ ਤੋ ਡਿੱਗੀ ਜੁੱਤੀ, ਰੱਬੋਂ ਮਿਲੀ ਰਹਿਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੁੱਤੀ ਕੀ ਉੱਛਲੀ, ਟੀ.ਵੀ. ਸਕਰੀਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚਮਕ ਉੱਠੇ। ਕਮੈਂਟੇਟਰਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਉੱਚੀ ਬੋਲ ਬੋਲ ਬਹਿ ਗਏ। ਸਭ ਨੂੰ ਮੌਜ ਲਗ ਗਈ। ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਮਸਲੇ, ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਤੇ ਲੋੜਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈ ਗਿਆ। ਊਂਠ ਦੀ ਸਰੀ ਹਵਾ ਵਾਂਗ ਸਭ ਕੁਝ ਉੱਤੋਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਹੇਠਾਂ ਰਹਿ ਗਈ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਬਦਬੂਦਾਰ ਲਿੱਦ ਵਾਂਗ ਲੋਕ ਸਧਰਾਂ ਦੀ ਪਟਾਰੀ। ਇੰਜ ਕਈ ਲੋਕ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਛਿੱਤਰ ਚਲਾ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿਚ ਸਣੇ ਫੋਟੋ ਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੀ ਗੱਲ ਸੱਥ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਾਥੀ ਵੀ ਨਾ ਸੁਣਦੇ ਹੋਣ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਹੀਰੋ ਬਣ ਕਿ ਮੁੜਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁੱਜੋ ਪੁੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੇਕ ਆਪੇ ਹੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੋ ਚਾਰ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਵੀ ਬੇਅਸਰ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਕੇ ਸਹਿਣਾ ਤੇ ਮਾਫ ਕਰਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਅਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਵੱਲੋਂ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਵਿਚ ਘਟੀ ਰੁਚੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਇਹ ਇਕ ਐਸਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਮਹਿੰਗੇ ਤੋਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੀ। ਇਸਨੂੰ ਰਾਕਟ ਲਾਂਚਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਹੈਂਡ ਗਰਨੇਡ ਵਾਂਗ ਪਿੰਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਿੰਨਾਂ ਚੈਕਿੰਗ ਦੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਫਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਛਿੱਤਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 58<noinclude></noinclude> luoje9dqzdh0p4ggn1ar3enb0fijxsa 195171 195129 2025-05-31T18:03:16Z Sonia Atwal 2031 195171 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ੂ ਪਾਰਟੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਤੇ ਲੋਕ ਮਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਤਰਕੀਬ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਖੂਹ ਖਾਤੇ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਅਡੰਬਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੀ.ਵੀ. ਮੀਡੀਏ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਕਿਸੇ ਗਰਮਾ ਗਰਮ, ਚਟਕਾ ਚਟਕ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੈਰੋਂ ਖਿਸਕ ਕਿ ਕਿਸੇ ਮੇਜ਼ ਤੋ ਡਿੱਗੀ ਜੁੱਤੀ, ਰੱਬੋਂ ਮਿਲੀ ਰਹਿਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੁੱਤੀ ਕੀ ਉੱਛਲੀ, ਟੀ.ਵੀ. ਸਕਰੀਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚਮਕ ਉੱਠੇ। ਕਮੈਂਟੇਟਰਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਉੱਚੀ ਬੋਲ ਬੋਲ ਬਹਿ ਗਏ। ਸਭ ਨੂੰ ਮੌਜ ਲਗ ਗਈ। ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਮਸਲੇ, ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਤੇ ਲੋੜਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈ ਗਿਆ। ਊਂਠ ਦੀ ਸਰੀ ਹਵਾ ਵਾਂਗ ਸਭ ਕੁਝ ਉੱਤੋਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਹੇਠਾਂ ਰਹਿ ਗਈ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਬਦਬੂਦਾਰ ਲਿੱਦ ਵਾਂਗ ਲੋਕ ਸਧਰਾਂ ਦੀ ਪਟਾਰੀ। ਇੰਜ ਕਈ ਲੋਕ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਛਿੱਤਰ ਚਲਾ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿਚ ਸਣੇ ਫੋਟੋ ਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੀ ਗੱਲ ਸੱਥ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਾਥੀ ਵੀ ਨਾ ਸੁਣਦੇ ਹੋਣ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਹੀਰੋ ਬਣ ਕਿ ਮੁੜਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁੱਜੋ ਪੁੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੇਕ ਆਪੇ ਹੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੋ ਚਾਰ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਵੀ ਬੇਅਸਰ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਕੇ ਸਹਿਣਾ ਤੇ ਮਾਫ ਕਰਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਅਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਵੱਲੋਂ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਵਿਚ ਘਟੀ ਰੁਚੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਇਹ ਇਕ ਐਸਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਮਹਿੰਗੇ ਤੋਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੀ। ਇਸਨੂੰ ਰਾਕਟ ਲਾਂਚਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਹੈਂਡ ਗਰਨੇਡ ਵਾਂਗ ਪਿੰਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਿੰਨਾਂ ਚੈਕਿੰਗ ਦੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਫਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਛਿੱਤਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-58<noinclude></noinclude> 0a7thdbrmbnhr5b5yry5meq2lilchoo 195172 195171 2025-05-31T18:08:01Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195172 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ੂ ਪਾਰਟੀ'''}}}} {{gap}}ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਤੇ ਲੋਕ ਮਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਤਰਕੀਬ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਖੂਹ ਖਾਤੇ 'ਚ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਅਡੰਬਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੀ.ਵੀ. ਮੀਡੀਏ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਕਿਸੇ ਗਰਮਾ ਗਰਮ, ਚਟਕਾ ਚਟਕ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੈਰੋਂ ਖਿਸਕ ਕਿ ਕਿਸੇ ਮੇਜ਼ ਤੋ ਡਿੱਗੀ ਜੁੱਤੀ, ਰੱਬੋਂ ਮਿਲੀ ਰਹਿਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੁੱਤੀ ਕੀ ਉੱਛਲੀ, ਟੀ.ਵੀ. ਸਕਰੀਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚਮਕ ਉੱਠੇ। ਕਮੈਂਟੇਟਰਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਉੱਚੀ ਬੋਲ ਬੋਲ ਬਹਿ ਗਏ। ਸਭ ਨੂੰ ਮੌਜ ਲਗ ਗਈ। ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਮਸਲੇ, ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਤੇ ਲੋੜਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈ ਗਿਆ। ਊਂਠ ਦੀ ਸਰੀ ਹਵਾ ਵਾਂਗ ਸਭ ਕੁਝ ਉੱਤੋਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਹੇਠਾਂ ਰਹਿ ਗਈ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਬਦਬੂਦਾਰ ਲਿੱਦ ਵਾਂਗ ਲੋਕ ਸਧਰਾਂ ਦੀ ਪਟਾਰੀ। {{gap}}ਇੰਜ ਕਈ ਲੋਕ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਛਿੱਤਰ ਚਲਾ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿਚ ਸਣੇ ਫੋਟੋ ਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੀ ਗੱਲ ਸੱਥ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਾਥੀ ਵੀ ਨਾ ਸੁਣਦੇ ਹੋਣ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਹੀਰੋ ਬਣ ਕਿ ਮੁੜਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁੱਜੋ ਪੁੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੇਕ ਆਪੇ ਹੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੋ ਚਾਰ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਵੀ ਬੇਅਸਰ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬੇਸ਼ਰਮ ਹੋਕੇ ਸਹਿਣਾ ਤੇ ਮਾਫ ਕਰਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਅਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਵੱਲੋਂ ਛਿੱਤਰ ਮੀਜ਼ਾਇਲ ਵਿਚ ਘਟੀ ਰੁਚੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। {{gap}}ਵੈਸੇ ਇਹ ਇਕ ਐਸਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਮਹਿੰਗੇ ਤੋਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੀ। ਇਸਨੂੰ ਰਾਕਟ ਲਾਂਚਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਹੈਂਡ ਗਰਨੇਡ ਵਾਂਗ ਪਿੰਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਿੰਨਾਂ ਚੈਕਿੰਗ ਦੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਫਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਛਿੱਤਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-58|}}</noinclude> 91v5uq83t9dof51qy8owt9w4lymepj0 250 66507 195130 2025-05-31T17:04:06Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕਰੇ ਕੌਣੀ? ਬੜਾ ਹੀ ਅਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਕ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂ ਪਾਰਟੀ ਬਨਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇ ਕਿ ਕੌਣ ਕੌਣ ‘ਜੁੱਤੀਆਂ ਖਾਣ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਨੇਤਾ, ਭ੍ਰਿ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195130 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕਰੇ ਕੌਣੀ? ਬੜਾ ਹੀ ਅਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਕ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂ ਪਾਰਟੀ ਬਨਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇ ਕਿ ਕੌਣ ਕੌਣ ‘ਜੁੱਤੀਆਂ ਖਾਣ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਨੇਤਾ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਅਫਸਰ, ਜਖੀਰੇਬਾਜ਼, ਕਬਜ਼ਾਧਾਰੀ, ਚਿੱਟ-ਕੱਪੜੀਏ ਗੁੰਡੇ ਜਾਂ ਚੋਰ ਖੋਜੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇਵਾਰ ਲਿਸਟਾਂ ਬਣਾ ਕਿ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁਲ ਲਾਗਤ ਦਾ ਬਜਟ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ‘ਕੈਸ਼ ਜਾਂ ਕਾਇਂਡ’ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਢਾਲ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਨਾਲ ਚੋਣਾਂ ਲੜ ਕਿ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਬਕਾਇਦਾ ਪਾਸ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ‘ਪਾਰਟੀ ਨਿਸ਼ਾਨ' ਲੱਗੀ ਜੁੱਤੀ ਦੋ ਮਿਜ਼ਾਇਲ ਦਾਗਣ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਖੁਦ ਵੀ ਇਸੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਵੀ, ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੋਸਟਰ ਵੇਖ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਰਹਿਣਗੇ ਹੀ: ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ ਪਾਰਟੀ– ਜਿੰਦਾਬਾਦ/ਮੁਰਦਾਬਾਦ ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 59<noinclude></noinclude> 03y9lbysdjifbufim83is657e09jbzz 195173 195130 2025-05-31T18:09:02Z Sonia Atwal 2031 195173 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕਰੇ ਕੌਣੀ? ਬੜਾ ਹੀ ਅਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਕ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂ ਪਾਰਟੀ ਬਨਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇ ਕਿ ਕੌਣ ਕੌਣ ‘ਜੁੱਤੀਆਂ ਖਾਣ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਨੇਤਾ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਅਫਸਰ, ਜਖੀਰੇਬਾਜ਼, ਕਬਜ਼ਾਧਾਰੀ, ਚਿੱਟ-ਕੱਪੜੀਏ ਗੁੰਡੇ ਜਾਂ ਚੋਰ ਖੋਜੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇਵਾਰ ਲਿਸਟਾਂ ਬਣਾ ਕਿ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁਲ ਲਾਗਤ ਦਾ ਬਜਟ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ‘ਕੈਸ਼ ਜਾਂ ਕਾਇਂਡ’ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਢਾਲ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਨਾਲ ਚੋਣਾਂ ਲੜ ਕਿ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਬਕਾਇਦਾ ਪਾਸ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ‘ਪਾਰਟੀ ਨਿਸ਼ਾਨ' ਲੱਗੀ ਜੁੱਤੀ ਦੋ ਮਿਜ਼ਾਇਲ ਦਾਗਣ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਖੁਦ ਵੀ ਇਸੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਵੀ, ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੋਸਟਰ ਵੇਖ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਰਹਿਣਗੇ ਹੀ: ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ ਪਾਰਟੀ– ਜਿੰਦਾਬਾਦ/ਮੁਰਦਾਬਾਦ ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-59<noinclude></noinclude> jvb7bx0tx8nz7223m4havgui2bm5cru 195174 195173 2025-05-31T18:14:26Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195174 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{gap}}ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕਰੇ ਕੌਣੀ? ਬੜਾ ਹੀ ਅਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਕ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂ ਪਾਰਟੀ ਬਨਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇ ਕਿ ਕੌਣ ਕੌਣ ‘ਜੁੱਤੀਆਂ ਖਾਣ' ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਨੇਤਾ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਅਫਸਰ, ਜਖੀਰੇਬਾਜ਼, ਕਬਜ਼ਾਧਾਰੀ, ਚਿੱਟ-ਕੱਪੜੀਏ ਗੁੰਡੇ ਜਾਂ ਚੋਰ ਖੋਜੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇਵਾਰ ਲਿਸਟਾਂ ਬਣਾ ਕਿ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁਲ ਲਾਗਤ ਦਾ ਬਜਟ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ‘ਕੈਸ਼ ਜਾਂ ਕਾਇਂਡ’ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਢਾਲ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਨਾਲ ਚੋਣਾਂ ਲੜ ਕਿ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਬਕਾਇਦਾ ਪਾਸ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ‘ਪਾਰਟੀ ਨਿਸ਼ਾਨ' ਲੱਗੀ ਜੁੱਤੀ ਦੋ ਮਿਜ਼ਾਇਲ ਦਾਗਣ। {{gap}}ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਖੁਦ ਵੀ ਇਸੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਵੀ, ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੋਸਟਰ ਵੇਖ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਰਹਿਣਗੇ ਹੀ: ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ੂ ਪਾਰਟੀ–ਜਿੰਦਾਬਾਦ/ਮੁਰਦਾਬਾਦ {{gap}}ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ, ਮੁਰਦਾਬਾਦ {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-59|}}</noinclude> 24bvoa93yackb8u41l30phry0otxinn 250 66508 195131 2025-05-31T17:04:27Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਸਵਰਗ ਦੀ ਸੈਰ ‘ਭਾਜੀ ਛੱਡੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਜਾਣ ਦਿਓ ਜਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ ਆ, ਆਪਾਂ ਚਲੀਏ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ” ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ। ਅਸੀਂ ਸੱਭ ਜਾਣੇ ਲੋਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ, ਇਕ ਹਫਤੇ ਲਈ ਉ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195131 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਸਵਰਗ ਦੀ ਸੈਰ ‘ਭਾਜੀ ਛੱਡੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਜਾਣ ਦਿਓ ਜਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ ਆ, ਆਪਾਂ ਚਲੀਏ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ” ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ। ਅਸੀਂ ਸੱਭ ਜਾਣੇ ਲੋਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ, ਇਕ ਹਫਤੇ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਨੰਦਰਾ ਨੂੰ ਮਾਡਲ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਤਮੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਲੈ ਕੇ ਸੁੰਦਰ ਮਾਡਲ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੋਰ ਵਧਾਈ ਜਾਵੇ। ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਵੀ ਲੱਗਭਗ ਇਹਨਾਂ ਹੀ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਮੈਂ, ਰਣਜੋਧ, ਸੱਗੂ ਤੇ ਏ.ਪੀ. ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਫੇਰ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ ਇਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਆਖਿਰ ਮਤਾ ਇਹੋ ਪਕਾਇਆ ਕਿ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇ। ਨੰਦਰਾ, ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਇਕ ਟੈਕਸੀ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਿੱਕਲ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਲੋਹ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ, ਰੱਜ ਕਿ ਖਾਧੇ ਹੋਏ ਪਰੌਂਠਿਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਲੋਕ ਵਣਜ ਵਪਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸੀਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਦੇ ਰਹੇ। ਤਕਰੀਬਨ ਘੰਟੇ ਕੁ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਜਾ ਬੈਠੇ। ਕੰਡਕਟਰ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕਿ ਬਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਟਾਪ (ਪਿੰਡ) ਦੀ ਟਿੱਕਟ ਲੈ ਲਈ, ਸ਼ਾਇਦ 20 ਰੁਪਏ ਲੱਗੋ। ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਛੱਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਸ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲੱਦਦੀ ਰਹੀ। ਤਾਕੀ ਵਿਚ ਦੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੇ ਬਟਨ ਨੱਪਦੇ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਅਨੰਦਮਈ ਦਿਖਣਾ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਝੱਟ ਦਸ ਦੇਣਾ। ਸਵਾਰੀਆਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਰਕਸ ਵਾਂਗ ਸਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਰਕਸ ਦੇ ਚਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕੈਮਰੇ ਫੜ ਕਿ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲੱਗ ਪੈਣ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕਿ ਮੁਸਕਾਨ ਵੀ ਦੇ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਤਾਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੈਮਰੇ ਤੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵੀ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਫੋਟੋ ਲੱਭਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਹੀ ਉਹ ਸਮਝ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਇੰਜ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਲਭ ਕਿ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 60<noinclude></noinclude> q4zr4em2kd4ctoh4z2kxjlrbgxjzlxb 195175 195131 2025-05-31T18:15:11Z Sonia Atwal 2031 195175 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਸਵਰਗ ਦੀ ਸੈਰ ‘ਭਾਜੀ ਛੱਡੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਜਾਣ ਦਿਓ ਜਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ ਆ, ਆਪਾਂ ਚਲੀਏ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ” ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ। ਅਸੀਂ ਸੱਭ ਜਾਣੇ ਲੋਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ, ਇਕ ਹਫਤੇ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਨੰਦਰਾ ਨੂੰ ਮਾਡਲ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਤਮੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਲੈ ਕੇ ਸੁੰਦਰ ਮਾਡਲ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੋਰ ਵਧਾਈ ਜਾਵੇ। ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਵੀ ਲੱਗਭਗ ਇਹਨਾਂ ਹੀ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਮੈਂ, ਰਣਜੋਧ, ਸੱਗੂ ਤੇ ਏ.ਪੀ. ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਫੇਰ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ ਇਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਆਖਿਰ ਮਤਾ ਇਹੋ ਪਕਾਇਆ ਕਿ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇ। ਨੰਦਰਾ, ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਇਕ ਟੈਕਸੀ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਿੱਕਲ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਲੋਹ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ, ਰੱਜ ਕਿ ਖਾਧੇ ਹੋਏ ਪਰੌਂਠਿਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਲੋਕ ਵਣਜ ਵਪਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸੀਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਦੇ ਰਹੇ। ਤਕਰੀਬਨ ਘੰਟੇ ਕੁ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਜਾ ਬੈਠੇ। ਕੰਡਕਟਰ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕਿ ਬਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਟਾਪ (ਪਿੰਡ) ਦੀ ਟਿੱਕਟ ਲੈ ਲਈ, ਸ਼ਾਇਦ 20 ਰੁਪਏ ਲੱਗੋ। ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਛੱਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਸ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲੱਦਦੀ ਰਹੀ। ਤਾਕੀ ਵਿਚ ਦੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੇ ਬਟਨ ਨੱਪਦੇ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਅਨੰਦਮਈ ਦਿਖਣਾ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਝੱਟ ਦਸ ਦੇਣਾ। ਸਵਾਰੀਆਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਰਕਸ ਵਾਂਗ ਸਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਰਕਸ ਦੇ ਚਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕੈਮਰੇ ਫੜ ਕਿ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲੱਗ ਪੈਣ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕਿ ਮੁਸਕਾਨ ਵੀ ਦੇ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਤਾਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੈਮਰੇ ਤੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵੀ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਫੋਟੋ ਲੱਭਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਹੀ ਉਹ ਸਮਝ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਇੰਜ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਲਭ ਕਿ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-60<noinclude></noinclude> 8f9oqm410olk6t0z7h7wir52amww4yp 195176 195175 2025-05-31T18:18:22Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195176 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਸਵਰਗ ਦੀ ਸੈਰ'''}}}} {{gap}}‘ਭਾਜੀ ਛੱਡੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਜਾਣ ਦਿਓ ਜਿੱਥੇ ਜਾਂਦੇ ਆ, ਆਪਾਂ ਚਲੀਏ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ' ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਦਿੱਤੀ। ਅਸੀਂ ਸੱਭ ਜਾਣੇ ਲੋਹ ਲਦਾਖ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ, ਇਕ ਹਫਤੇ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਏ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਨੰਦਰਾ ਨੂੰ ਮਾਡਲ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਤਮੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਲੈ ਕੇ ਸੁੰਦਰ ਮਾਡਲ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੋਰ ਵਧਾਈ ਜਾਵੇ। ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਵੀ ਲੱਗਭਗ ਇਹਨਾਂ ਹੀ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਮੈਂ, ਰਣਜੋਧ, ਸੱਗੂ ਤੇ ਏ.ਪੀ. ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਫੇਰ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ ਇਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਆਖਿਰ ਮਤਾ ਇਹੋ ਪਕਾਇਆ ਕਿ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇ। ਨੰਦਰਾ, ਸੰਧੂ ਤੇ ਮਨਧੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਇਕ ਟੈਕਸੀ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਿੱਕਲ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਲੋਹ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ, ਰੱਜ ਕਿ ਖਾਧੇ ਹੋਏ ਪਰੌਂਠਿਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਲੋਕ ਵਣਜ ਵਪਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸੀਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਦੇ ਰਹੇ। ਤਕਰੀਬਨ ਘੰਟੇ ਕੁ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਜਾ ਬੈਠੇ। ਕੰਡਕਟਰ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕਿ ਬਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਟਾਪ (ਪਿੰਡ) ਦੀ ਟਿੱਕਟ ਲੈ ਲਈ, ਸ਼ਾਇਦ 20 ਰੁਪਏ ਲੱਗੋ। ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਛੱਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਸ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲੱਦਦੀ ਰਹੀ। ਤਾਕੀ ਵਿਚ ਦੀ ਅਸੀਂ ਚਾਰੋ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੇ ਬਟਨ ਨੱਪਦੇ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਅਨੰਦਮਈ ਦਿਖਣਾ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਝੱਟ ਦਸ ਦੇਣਾ। ਸਵਾਰੀਆਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਰਕਸ ਵਾਂਗ ਸਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਸਰਕਸ ਦੇ ਚਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕੈਮਰੇ ਫੜ ਕਿ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾਉਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲੱਗ ਪੈਣ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕਿ ਮੁਸਕਾਨ ਵੀ ਦੇ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਤਾਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੈਮਰੇ ਤੋਂ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵੀ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਫੋਟੋ ਲੱਭਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਅਚੇਤ ਹੀ ਉਹ ਸਮਝ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਇੰਜ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਲਭ ਕਿ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-60|}}</noinclude> en49e8tihkpwqj8yehwgh0wkeso91gy 250 66509 195139 2025-05-31T17:39:31Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਜਾ ਸਾਰੀ ਬੱਸ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ, ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮੌਸਮ, ਸਾਫ਼ ਗੂੜਾ ਨੀਲਾ ਅਸਮਾਨ, ਖੱਟੇ ਪੀਲੇ ਝੂਮਦੇ ਪਾਪੂਲਰ ਦੋ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195139 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਜਾ ਸਾਰੀ ਬੱਸ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ, ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮੌਸਮ, ਸਾਫ਼ ਗੂੜਾ ਨੀਲਾ ਅਸਮਾਨ, ਖੱਟੇ ਪੀਲੇ ਝੂਮਦੇ ਪਾਪੂਲਰ ਦੋ ਰੁੱਖ, ਲਹਿਲਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਗੂੜੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ, ਧੂੜ ਰਹਿਤ ਪਹਾੜ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੇਬ ਜਿਹੇ ਲਾਲ ਚਿਹਰੇ, ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲਿੱਪੇ ਸਾਫ ਸੁਥਰੇ ਘਰ, ਛੱਤਾਂ ਤੇ ਪਈਆਂ ਪੱਕੀ ਫਸਲ ਦੀਆਂ ਭਰੀਆਂ। ਕਿਸੇ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਲਈ ਇਹੀ ਤਾਂ ਸਵਰਗ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਕਲਿਕ ਕਲਿਕ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਾਇਨਾਤ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕੈਮਰੇ ਮੱਠੇ ਪੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਉਣ ਲੱਗਾ। ਪੈਰ ਹੋਰ ਤੁਰਨੋਂ ਝਿਜਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਸੱਗੂ, ਏ ਪੀ. ਨੂੰ ਲੱਭ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਖ਼ਾਲ 'ਤੇ 'ਕੱਠੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਕਿਸੇ ਚਸ਼ਮੇ ਦਾ ਠੰਡਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰੱਜ-ਰੱਜ ਕਿ ਪੀਤਾ। ਕੈਮਰੇ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਵਰਗ ਦਾ ਝੂਟਾ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਸਾਂ। ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਬਾਕੀ ਸਾਥੀ ਰੋਟੀ ਵਾਸਤੇ ਸੱਦਣ ਆਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਬਸ ਚੜ੍ਹੇ ਤੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕਿਸ ਕੋਲ ਕਮਰੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸੀ। ਬਸ ਯਾਦ ਸੀ ਤਾਂ ਇਕ ਸਵਰਗ ਦਾ ਅਨੰਦਮਈ ਬੂਟਾ। ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਆਕੇ ਨਸ਼ਿਆ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 61<noinclude></noinclude> i840f8rafyb0d1k6p25l44ihpilb9s6 195177 195139 2025-05-31T18:18:59Z Sonia Atwal 2031 195177 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਜਾ ਸਾਰੀ ਬੱਸ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ, ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮੌਸਮ, ਸਾਫ਼ ਗੂੜਾ ਨੀਲਾ ਅਸਮਾਨ, ਖੱਟੇ ਪੀਲੇ ਝੂਮਦੇ ਪਾਪੂਲਰ ਦੋ ਰੁੱਖ, ਲਹਿਲਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਗੂੜੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ, ਧੂੜ ਰਹਿਤ ਪਹਾੜ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੇਬ ਜਿਹੇ ਲਾਲ ਚਿਹਰੇ, ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲਿੱਪੇ ਸਾਫ ਸੁਥਰੇ ਘਰ, ਛੱਤਾਂ ਤੇ ਪਈਆਂ ਪੱਕੀ ਫਸਲ ਦੀਆਂ ਭਰੀਆਂ। ਕਿਸੇ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਲਈ ਇਹੀ ਤਾਂ ਸਵਰਗ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਕਲਿਕ ਕਲਿਕ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਾਇਨਾਤ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕੈਮਰੇ ਮੱਠੇ ਪੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਉਣ ਲੱਗਾ। ਪੈਰ ਹੋਰ ਤੁਰਨੋਂ ਝਿਜਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਸੱਗੂ, ਏ ਪੀ. ਨੂੰ ਲੱਭ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਖ਼ਾਲ 'ਤੇ 'ਕੱਠੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਕਿਸੇ ਚਸ਼ਮੇ ਦਾ ਠੰਡਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰੱਜ-ਰੱਜ ਕਿ ਪੀਤਾ। ਕੈਮਰੇ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਵਰਗ ਦਾ ਝੂਟਾ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਸਾਂ। ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਬਾਕੀ ਸਾਥੀ ਰੋਟੀ ਵਾਸਤੇ ਸੱਦਣ ਆਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਬਸ ਚੜ੍ਹੇ ਤੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕਿਸ ਕੋਲ ਕਮਰੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸੀ। ਬਸ ਯਾਦ ਸੀ ਤਾਂ ਇਕ ਸਵਰਗ ਦਾ ਅਨੰਦਮਈ ਬੂਟਾ। ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਆਕੇ ਨਸ਼ਿਆ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-61<noinclude></noinclude> tgnrqwiaoriifsgty1tdre1w8hxa9jz 195178 195177 2025-05-31T18:21:42Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195178 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{gap}}ਕਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਜਾ ਸਾਰੀ ਬੱਸ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ, ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗਾ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮੌਸਮ, ਸਾਫ਼ ਗੂੜਾ ਨੀਲਾ ਅਸਮਾਨ, ਖੱਟੇ ਪੀਲੇ ਝੂਮਦੇ ਪਾਪੂਲਰ ਦੋ ਰੁੱਖ, ਲਹਿਲਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਗੂੜੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ, ਧੂੜ ਰਹਿਤ ਪਹਾੜ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੇਬ ਜਿਹੇ ਲਾਲ ਚਿਹਰੇ, ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲਿੱਪੇ ਸਾਫ ਸੁਥਰੇ ਘਰ, ਛੱਤਾਂ ਤੇ ਪਈਆਂ ਪੱਕੀ ਫਸਲ ਦੀਆਂ ਭਰੀਆਂ। ਕਿਸੇ ਫੋਟੋਗਰਾਫਰ ਲਈ ਇਹੀ ਤਾਂ ਸਵਰਗ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਹੈ। {{gap}}ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਕਲਿਕ ਕਲਿਕ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਾਇਨਾਤ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕੈਮਰੇ ਮੱਠੇ ਪੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਉਣ ਲੱਗਾ। ਪੈਰ ਹੋਰ ਤੁਰਨੋਂ ਝਿਜਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਣਜੋਧ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਸੱਗੂ, ਏ ਪੀ. ਨੂੰ ਲੱਭ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਚਾਰੋ ਜਣੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਖ਼ਾਲ 'ਤੇ 'ਕੱਠੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਕਿਸੇ ਚਸ਼ਮੇ ਦਾ ਠੰਡਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰੱਜ-ਰੱਜ ਕਿ ਪੀਤਾ। ਕੈਮਰੇ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਵਰਗ ਦਾ ਝੂਟਾ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਸਾਂ। ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਬਾਕੀ ਸਾਥੀ ਰੋਟੀ ਵਾਸਤੇ ਸੱਦਣ ਆਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕਦੋਂ ਵਾਪਸੀ ਬਸ ਚੜ੍ਹੇ ਤੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਸਾਡੇ ਕਿਸ ਕੋਲ ਕਮਰੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸੀ। ਬਸ ਯਾਦ ਸੀ ਤਾਂ ਇਕ ਸਵਰਗ ਦਾ ਅਨੰਦਮਈ ਬੂਟਾ। ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਆਕੇ ਨਸ਼ਿਆ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-61|}}</noinclude> fe383khj0o77eeihxofe15iahqsvubg 250 66510 195140 2025-05-31T17:39:55Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਤਖਾਣ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਤਖਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਤੇਸੇ, ਤਖਾਣ ਦੀ ਆਰੀ ਜਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਅੱਡੇ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਤਖਾਣ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਜ਼ਰਾ ਅਜੀਬ ਲੱਗੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਜਾਕੇ ਇਹਨ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195140 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਤਖਾਣ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਤਖਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਤੇਸੇ, ਤਖਾਣ ਦੀ ਆਰੀ ਜਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਅੱਡੇ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਤਖਾਣ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਜ਼ਰਾ ਅਜੀਬ ਲੱਗੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਜਾਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਜ਼ੁਰਮ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਖਲਕਤ ਜਾਤਾਂ ਨਾਲ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ ਦਿਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨੀਵਾਂ ਪਨ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਜਾਤ ਲੁਕੋ ਕਿ ਨੀਵੀਂ ਸੋਚ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸੱਚ ਨਾ ਬੋਲਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਾਂ। ਲੋਕ ਵਿਖਾਵੇ ਜਾਂ ਕਲਪਨਿਕ ਚੌਧਰ ਖਾਤਰ ਅਸੀਂ, ਜਾਤਾਂ ਦੋ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਝਗੜਦੇ ਹਾਂ। ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਿੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਇਓ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਪਲਾਟ ਅਸੀਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਕ ਮਰਹੂਮ ਕਵੀ ਹਮਰਾਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, “ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਤਖਾਣ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਕਿੱਲ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਠੋਕ ਸਕਦਾ, ਲੇਕਿਨ ਬੰਦਾ ਸਿੱਧਾ ਗੱਡ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ” ਅਸਲ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਕਰ ਹੀ ਇਹ ਕੰਮ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਬੰਦੇ ਹੀ ਤਾਂ ਕਿੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਠੋਕ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਤਰੀਕਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਹੈ। ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਤਖਾਣ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਲੈਅ ਸੁਰ ਬੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਜਾਂ ਕਿਹੜੇ ਯੁੱਗ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਗੱਲ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਪਰ ਇੰਨਾਂ ਜਰੂਰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸੱਚ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜੇ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਚੰਗੇ ਕਥਾਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਹਲ ਵਾਹੁੰਦੇ ਲੰਮੇ ਲੰਮੇ ਨਾ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆੜਾਂ ਵਾਂਗ, ਉਹ ਵੀ ਲੰਮੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਧਾਰਨਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਜੱਟ ਗੁੱਸੇ ਖੋਰ ਤੇ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ ਰੱਜ ਕਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਏ, ਇਸ ਲਈ ਖੋਜ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਲੋੜ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 62<noinclude></noinclude> noo57u9ain4sftgrksbvfux7d5ryyqt 195179 195140 2025-05-31T18:22:42Z Sonia Atwal 2031 195179 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਤਖਾਣ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਤਖਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਤੇਸੇ, ਤਖਾਣ ਦੀ ਆਰੀ ਜਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਅੱਡੇ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਤਖਾਣ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਜ਼ਰਾ ਅਜੀਬ ਲੱਗੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਜਾਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਜ਼ੁਰਮ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਖਲਕਤ ਜਾਤਾਂ ਨਾਲ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ ਦਿਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨੀਵਾਂ ਪਨ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਜਾਤ ਲੁਕੋ ਕਿ ਨੀਵੀਂ ਸੋਚ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸੱਚ ਨਾ ਬੋਲਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਾਂ। ਲੋਕ ਵਿਖਾਵੇ ਜਾਂ ਕਲਪਨਿਕ ਚੌਧਰ ਖਾਤਰ ਅਸੀਂ, ਜਾਤਾਂ ਦੋ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਝਗੜਦੇ ਹਾਂ। ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਿੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਇਓ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਪਲਾਟ ਅਸੀਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਕ ਮਰਹੂਮ ਕਵੀ ਹਮਰਾਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, “ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਤਖਾਣ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਕਿੱਲ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਠੋਕ ਸਕਦਾ, ਲੇਕਿਨ ਬੰਦਾ ਸਿੱਧਾ ਗੱਡ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ” ਅਸਲ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਕਰ ਹੀ ਇਹ ਕੰਮ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਬੰਦੇ ਹੀ ਤਾਂ ਕਿੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਠੋਕ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਤਰੀਕਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਹੈ। ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਤਖਾਣ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਲੈਅ ਸੁਰ ਬੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਜਾਂ ਕਿਹੜੇ ਯੁੱਗ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਗੱਲ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਪਰ ਇੰਨਾਂ ਜਰੂਰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸੱਚ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜੇ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਚੰਗੇ ਕਥਾਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਹਲ ਵਾਹੁੰਦੇ ਲੰਮੇ ਲੰਮੇ ਨਾ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆੜਾਂ ਵਾਂਗ, ਉਹ ਵੀ ਲੰਮੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਧਾਰਨਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਜੱਟ ਗੁੱਸੇ ਖੋਰ ਤੇ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ ਰੱਜ ਕਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਏ, ਇਸ ਲਈ ਖੋਜ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਲੋੜ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-62<noinclude></noinclude> ckcro17hlz4cgvq13kq29abtxmeuu8b 195180 195179 2025-05-31T18:26:29Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195180 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਤਖਾਣ ਦਾ ਕੁੱਤਾ'''}}}} {{gap}}ਤਖਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਤੇਸੇ, ਤਖਾਣ ਦੀ ਆਰੀ ਜਾਂ ਤਖਾਣ ਦੇ ਅੱਡੇ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਤਖਾਣ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਜ਼ਰਾ ਅਜੀਬ ਲੱਗੇਗੀ, ਇਸ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਜਾਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਜ਼ੁਰਮ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਖਲਕਤ ਜਾਤਾਂ ਨਾਲ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ ਦਿਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨੀਵਾਂ ਪਨ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਜਾਤ ਲੁਕੋ ਕਿ ਨੀਵੀਂ ਸੋਚ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਸੱਚ ਨਾ ਬੋਲਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਾਂ। ਲੋਕ ਵਿਖਾਵੇ ਜਾਂ ਕਲਪਨਿਕ ਚੌਧਰ ਖਾਤਰ ਅਸੀਂ, ਜਾਤਾਂ ਦੋ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਝਗੜਦੇ ਹਾਂ। ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਿੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਇਓ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਪਲਾਟ ਅਸੀਂ ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਕ ਮਰਹੂਮ ਕਵੀ ਹਮਰਾਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, "ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਤਖਾਣ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਕਿੱਲ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਠੋਕ ਸਕਦਾ, ਲੇਕਿਨ ਬੰਦਾ ਸਿੱਧਾ ਗੱਡ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।" ਅਸਲ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਕਰ ਹੀ ਇਹ ਕੰਮ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਬੰਦੇ ਹੀ ਤਾਂ ਕਿੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਠੋਕ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਤਰੀਕਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਹੈ। ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਤਖਾਣ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਲੈਅ ਸੁਰ ਬੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਜਾਂ ਕਿਹੜੇ ਯੁੱਗ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਗੱਲ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਪਰ ਇੰਨਾਂ ਜਰੂਰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸੱਚ ਵਰਗਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜੇ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਚੰਗੇ ਕਥਾਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਹਲ ਵਾਹੁੰਦੇ ਲੰਮੇ ਲੰਮੇ ਨਾ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਸਿਆੜਾਂ ਵਾਂਗ, ਉਹ ਵੀ ਲੰਮੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਧਾਰਨਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਜੱਟ ਗੁੱਸੇ ਖੋਰ ਤੇ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ ਰੱਜ ਕਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਏ, ਇਸ ਲਈ ਖੋਜ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਲੋੜ<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-62|}}</noinclude> 9ewb8ss3qhpsoz0cuiopgjtcqfvu14h 250 66511 195141 2025-05-31T17:40:16Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਵੇ। ਜੱਟ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਦਤ ਹੈ। ਉਹ ਦੂਸਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਕੋਲੋਂ ਕੰਮ ਕਰਵਾਏਗਾ ਮਚਲਾ ਹੋਕੇ ਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਾਤ ਉਤੇ ਟਕੋਰ ਵੀ ਲਾਏਗਾ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਰੇ ਜੱਟ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਪਰ ਮੈਂ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195141 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਵੇ। ਜੱਟ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਦਤ ਹੈ। ਉਹ ਦੂਸਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਕੋਲੋਂ ਕੰਮ ਕਰਵਾਏਗਾ ਮਚਲਾ ਹੋਕੇ ਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਾਤ ਉਤੇ ਟਕੋਰ ਵੀ ਲਾਏਗਾ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਰੇ ਜੱਟ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਪਰ ਮੈਂ ਜਿੰਨਿਆਂ ਕੁ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਇੰਝ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੇ ਹੀ ਏਦਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੀ ਹੋਣ। ਜੱਟ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਜਾਤਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁੱਤਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੋਕਾਰ ਵੀ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਭ ਲੋਕ (ਹਰ ਜਾਤ ਦੇ) ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਊਣਾ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਟਕਰਾਅ ਉਭਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਹੈਂਕੜ ਤੇ ਅਧੀਨਗੀ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੇ ਆਣ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਖੁੰਭਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਗਣਾ ਤੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਣਾ, ਨਵੇਂ ਸਮੀਕਰਣ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਜਾਤ ਦੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਚੌਧਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ, ਸ਼ਬਦੀ ਜੰਗ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋ ਹਥਕੰਡੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਪੱਤਾ ਖੇਡਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਦਿਖਿਆ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼, ਦੂਸਰੀ ਜਾਤ ਦੇ ਚੌਧਰੀ ਬਨਣ ਜਾ ਰਿਹੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕੁੱਤਾ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕਿ ਉਸਦੀ ਜਾਤ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਬੱਬ ਹੀ ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਤੇ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼ ਛੋਟਾ ਚੌਧਰੀ। ਜਦੋਂ ਮੀਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਛੋਟਾ ਚੌਧਰੀ, ਵੱਡੇ ਚੌਧਰੀ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਪੁੱਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸਦੀ ਹਰ ਹਾਂ 'ਚ ਹਾਂ ਮਿਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਹੀ ਗੁੱਟ ਦਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਗ ਪਿਆ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਇਕ ਸਾਥੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਕੋਲ ਹੋਕੇ ਕਿਹਾ,‘“ਦੇਖ ਯਾਰ ਪਹਿਲੋਂ ਬਾਹਰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਜਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਤਾ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਇਸੇ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਬਣ ਕਿ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ” ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 63<noinclude></noinclude> tvtj9y83qsat9u7krpjbvmlwmj0cr84 195181 195141 2025-05-31T18:29:19Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195181 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਪਵੇ। ਜੱਟ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਦਤ ਹੈ। ਉਹ ਦੂਸਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਕੋਲੋਂ ਕੰਮ ਕਰਵਾਏਗਾ ਮਚਲਾ ਹੋਕੇ ਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਾਤ ਉਤੇ ਟਕੋਰ ਵੀ ਲਾਏਗਾ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਰੇ ਜੱਟ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਪਰ ਮੈਂ ਜਿੰਨਿਆਂ ਕੁ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਇੰਝ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੇ ਹੀ ਏਦਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹੀ ਹੋਣ। ਜੱਟ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਜਾਤਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁੱਤਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। {{gap}}ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੋਕਾਰ ਵੀ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਭ ਲੋਕ (ਹਰ ਜਾਤ ਦੇ) ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਊਣਾ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਟਕਰਾਅ ਉਭਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਹੈਂਕੜ ਤੇ ਅਧੀਨਗੀ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੇ ਆਣ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਖੁੰਭਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਗਣਾ ਤੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਣਾ, ਨਵੇਂ ਸਮੀਕਰਣ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਜਾਤ ਦੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਚੌਧਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ, ਸ਼ਬਦੀ ਜੰਗ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋ ਹਥਕੰਡੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਪੱਤਾ ਖੇਡਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਦਿਖਿਆ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼, ਦੂਸਰੀ ਜਾਤ ਦੇ ਚੌਧਰੀ ਬਨਣ ਜਾ ਰਿਹੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕੁੱਤਾ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕਿ ਉਸਦੀ ਜਾਤ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਬੱਬ ਹੀ ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਤੇ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼ ਛੋਟਾ ਚੌਧਰੀ। ਜਦੋਂ ਮੀਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਛੋਟਾ ਚੌਧਰੀ, ਵੱਡੇ ਚੌਧਰੀ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਪੁੱਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸਦੀ ਹਰ ਹਾਂ 'ਚ ਹਾਂ ਮਿਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਹੀ ਗੁੱਟ ਦਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਗ ਪਿਆ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਇਕ ਸਾਥੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਕੋਲ ਹੋਕੇ ਕਿਹਾ,' “ਦੇਖ ਯਾਰ ਪਹਿਲੋਂ ਬਾਹਰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਜਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਤਾ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਇਸੇ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਬਣ ਕਿ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।” ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸੀ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-63|}}</noinclude> 9xsepnmdf6fexv5xnffm4a9tlhokrze 250 66512 195142 2025-05-31T17:40:34Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 64" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195142 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 64<noinclude></noinclude> tio74eanwsiacj7poj9lwixhfx2dsgr 195182 195142 2025-05-31T18:29:50Z Sonia Atwal 2031 195182 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 64<noinclude></noinclude> 6ui2teerik7rssvqyaismr55uhw7ktw 195183 195182 2025-05-31T18:31:37Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195183 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-64|}}</noinclude> cw70169ehxo8md8gazuz3d8z1c4ih4w 250 66513 195143 2025-05-31T17:40:52Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਟੁੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਜਮਾਤੀ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾਨਾ'।..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195143 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਟੁੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਜਮਾਤੀ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾਨਾ'। ਮੈਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ ‘ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ’ ਖੇਲਦਾ ਨਜ਼ਰੀ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਜਮਾਤੀ ਕੋਲ ‘ਡੰਡਾ ਜਾਂ ਗੁੱਲੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝ ਲੱਗੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੋ ਬਹੁ ਪਰਤੀ ਮਤਲਬ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੇ ਗਏ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗਦੇ ‘ਫੁੱਲ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ‘ਟੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਰਿਸਦੀਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਲੱਗਾ ‘ਫੁੱਲ” ਉਸਨੂੰ ਫਰਸ਼ੋਂ, ਅਰਸ਼ ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ‘ਫੁੱਲ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਜੋਗਾ ਨਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਈ ਲੋਕ ਵੱਗਦੀ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੜਾਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਮਾਂਜਾ ਦੋਨਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰ ਦੇ ਨਿਪਾਲੀ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਨਾਤੇ 7 ਲੱਖ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਵਿਚੇ ਹੀ ਘੜਮ ਚੌਧਰੀ ਆ ਵੜੇ, ‘ਅਖੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰੋ। ਉਹ ਡਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਵਫਾਦਾਰ ਕਿਰਤੀ ਖਾਤਰ ਮੰਨ ਗਿਆ ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਘੜਮ ਚੌਧਰੀਆਂ ਨੇ 2 ਲੱਖ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਜਾਣਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸਸਕਾਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਲਈ ਉਹ ਕਿਰਤੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਲੱਖ ਰੁਪਿਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਲੈ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਪੈਸੇ ਵੀ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ‘ਫੁੱਲ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੀ ਜਾਨਣ। ਕਈ ਲੋਕ ਤਾਂ ‘ਟੁੱਲ ਲਾਉਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੌਕੇ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਥਲ ਪੁੱਥਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲਾਟਰੀ ਸ਼ਾਟਰੀ ਨਿਕਲ ਆਵੇ, ਇਹ ਮੌਕੇ ਦੇ ਰੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਨੇ ਪਾਕੇ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੋ ‘ਟੁੱਲ ਲਾ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 65<noinclude></noinclude> ccd1df89rohqkltzlahttsaq400deiu 195184 195143 2025-05-31T18:32:38Z Sonia Atwal 2031 195184 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਟੁੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਜਮਾਤੀ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾਨਾ'। ਮੈਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ ‘ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ’ ਖੇਲਦਾ ਨਜ਼ਰੀ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਜਮਾਤੀ ਕੋਲ ‘ਡੰਡਾ ਜਾਂ ਗੁੱਲੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝ ਲੱਗੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੋ ਬਹੁ ਪਰਤੀ ਮਤਲਬ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੇ ਗਏ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗਦੇ ‘ਫੁੱਲ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ‘ਟੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਰਿਸਦੀਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਲੱਗਾ ‘ਫੁੱਲ” ਉਸਨੂੰ ਫਰਸ਼ੋਂ, ਅਰਸ਼ ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ‘ਫੁੱਲ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਜੋਗਾ ਨਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਈ ਲੋਕ ਵੱਗਦੀ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੜਾਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਮਾਂਜਾ ਦੋਨਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰ ਦੇ ਨਿਪਾਲੀ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਨਾਤੇ 7 ਲੱਖ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਵਿਚੇ ਹੀ ਘੜਮ ਚੌਧਰੀ ਆ ਵੜੇ, ‘ਅਖੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰੋ। ਉਹ ਡਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਵਫਾਦਾਰ ਕਿਰਤੀ ਖਾਤਰ ਮੰਨ ਗਿਆ ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਘੜਮ ਚੌਧਰੀਆਂ ਨੇ 2 ਲੱਖ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਜਾਣਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸਸਕਾਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਲਈ ਉਹ ਕਿਰਤੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਲੱਖ ਰੁਪਿਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਲੈ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਪੈਸੇ ਵੀ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ‘ਫੁੱਲ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੀ ਜਾਨਣ। ਕਈ ਲੋਕ ਤਾਂ ‘ਟੁੱਲ ਲਾਉਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੌਕੇ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਥਲ ਪੁੱਥਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲਾਟਰੀ ਸ਼ਾਟਰੀ ਨਿਕਲ ਆਵੇ, ਇਹ ਮੌਕੇ ਦੇ ਰੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਨੇ ਪਾਕੇ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੋ ‘ਟੁੱਲ ਲਾ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-65<noinclude></noinclude> otg7w30kmziqv3zq2e01k1vb04twkib 195185 195184 2025-05-31T18:40:16Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195185 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>{{center|{{x-larger|'''ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਟੁੱਲ'''}}}} {{gap}}ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਹਾਲੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਜਮਾਤੀ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, 'ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾਨਾ'। ਮੈਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ ‘ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ’ ਖੇਲਦਾ ਨਜ਼ਰੀ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਜਮਾਤੀ ਕੋਲ ‘ਡੰਡਾ ਜਾਂ ਗੁੱਲੀ' ਸੀ। {{gap}}ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝ ਲੱਗੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੋ ਬਹੁ ਪਰਤੀ ਮਤਲਬ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੇ ਗਏ। ਥਾਂ ਥਾਂ ਲੱਗਦੇ ‘ਟੁੱਲ' ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ‘ਟੁੱਲਾਂ' ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਰਿਸਦੀਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਲੱਗਾ ‘ਟੁੱਲ' ਉਸਨੂੰ ਫਰਸ਼ੋਂ, ਅਰਸ਼ ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ‘ਟੁੱਲ' ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਜੋਗਾ ਨਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਕਈ ਲੋਕ ਵੱਗਦੀ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੜਾਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਮਾਂਜਾ ਦੋਨਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰ ਦੇ ਨਿਪਾਲੀ ਡਰਾਈਵਰ ਦੀ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਨਾਤੇ 7 ਲੱਖ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਵਿਚੇ ਹੀ ਘੜਮ ਚੌਧਰੀ ਆ ਵੜੇ, ‘ਅਖੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰੋ। ਉਹ ਡਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਵਫਾਦਾਰ ਕਿਰਤੀ ਖਾਤਰ ਮੰਨ ਗਿਆ ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਘੜਮ ਚੌਧਰੀਆਂ ਨੇ 2 ਲੱਖ ਦੀ ਮੰਗ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਜਾਣਕਾਰ ਬੜਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਸਸਕਾਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਲਈ ਉਹ ਕਿਰਤੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਲੱਖ ਰੁਪਿਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਲੈ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਪੈਸੇ ਵੀ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ‘ਟੁੱਲ' ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੀ ਜਾਨਣ। ਕਈ ਲੋਕ ਤਾਂ ‘ਟੁੱਲ' ਲਾਉਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੌਕੇ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਥਲ ਪੁੱਥਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲਾਟਰੀ ਸ਼ਾਟਰੀ ਨਿਕਲ ਆਵੇ, ਇਹ ਮੌਕੇ ਦੇ ਰੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਨੇ ਪਾਕੇ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੋ ‘ਟੁੱਲ' ਲਾ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-65|}}</noinclude> s2awisy5d0mneidnuoqrq8dble9xw5v 250 66514 195144 2025-05-31T17:41:10Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਜਿਵੇਂ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਫੁੱਲ ਲਗਾਉਣੇ ਅਨੁਕੂਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੇਡ ਖਬਰਾਂ ਇਸੇ “ਟੁੱਲ ਦਾ ਭਾਗ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195144 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਜਿਵੇਂ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਫੁੱਲ ਲਗਾਉਣੇ ਅਨੁਕੂਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੇਡ ਖਬਰਾਂ ਇਸੇ “ਟੁੱਲ ਦਾ ਭਾਗ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਫੇ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੇ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਉੱਤੇ ਥੱਲੇ ਖਬਰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਛਪੀ ਕਿ ਬਾਜ਼ੀ ਜਿੱਤ ਲਈ। ਹੁਣ ਦੱਸੋ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਜਿਤਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਦੋਵੇਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ’ਤੇ ‘ਟੁੱਲ ਲਗ ਗਿਆ ਹੋਣਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ‘ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਹੁਣ ‘ਦੁੱਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਲਵੇ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਇੱਕ ਸੰਤ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣਾ ਹੀ ‘ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਅਖੇ ਸਾਰੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸੌਂਹਾਂ ਖਾਣ। ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠੀਆਂ ਸੌਹਾਂ ਖਾਣ ਦੇ ਆਦੀ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਇਸੇ ਲਈ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਬਾਬੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਖਬਾਰ ਵਿਚ ਛਪਣ ਦਾ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਗ ਜਾਵੇ। ਜੋ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਏਨਾ ਕੁ ‘ਟੁੱਲ’ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 66<noinclude></noinclude> rb2r5ykxl6tqienyc5m5jxhk2blazz2 195215 195144 2025-06-01T08:22:58Z Sonia Atwal 2031 195215 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਿਵੇਂ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਟੁੱਲ' ਲਗਾਉਣੇ ਅਨੁਕੂਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੇਡ ਖਬਰਾਂ ਇਸੇ 'ਟੁੱਲ' ਦਾ ਭਾਗ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਫੇ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੇ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਉੱਤੇ ਥੱਲੇ ਖਬਰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਛਪੀ ਕਿ ਬਾਜ਼ੀ ਜਿੱਤ ਲਈ। ਹੁਣ ਦੱਸੋ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਜਿਤਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਦੋਵੇਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ’ਤੇ ‘ਟੁੱਲ ਲਗ ਗਿਆ ਹੋਣਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ‘ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਹੁਣ ‘ਦੁੱਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਲਵੇ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਇੱਕ ਸੰਤ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣਾ ਹੀ ‘ਟੁੱਲ ਲਾਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਅਖੇ ਸਾਰੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸੌਂਹਾਂ ਖਾਣ। ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠੀਆਂ ਸੌਹਾਂ ਖਾਣ ਦੇ ਆਦੀ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਇਸੇ ਲਈ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਬਾਬੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਖਬਾਰ ਵਿਚ ਛਪਣ ਦਾ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਗ ਜਾਵੇ। ਜੋ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਏਨਾ ਕੁ ‘ਟੁੱਲ’ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-66<noinclude></noinclude> k7x9989anlc1gidyf2wv3clcrid44qx 195248 195215 2025-06-01T17:35:29Z Sonia Atwal 2031 /* ਸੋਧਣਾ */ 195248 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia Atwal" /></noinclude>ਜਿਵੇਂ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਟੁੱਲ' ਲਗਾਉਣੇ ਅਨੁਕੂਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੇਡ ਖਬਰਾਂ ਇਸੇ 'ਟੁੱਲ' ਦਾ ਭਾਗ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਫੇ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੇ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਉੱਤੇ ਥੱਲੇ ਖਬਰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਛਪੀ ਕਿ 'ਬਾਜ਼ੀ ਜਿੱਤ ਲਈ'। ਹੁਣ ਦੱਸੋ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਜਿਤਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਸ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਦੋਵੇਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ’ਤੇ ‘ਟੁੱਲ' ਲਗ ਗਿਆ ਹੋਣਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ‘ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ' ਹੁਣ ‘ਟੁੱਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ' ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਲਵੇ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਇੱਕ ਸੰਤ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣਾ ਹੀ ‘ਟੁੱਲ' ਲਾਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਅਖੇ ਸਾਰੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸੌਂਹਾਂ ਖਾਣ'। ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠੀਆਂ ਸੌਹਾਂ ਖਾਣ ਦੇ ਆਦੀ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਇਸੇ ਲਈ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਬਾਬੇ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਖਬਾਰ ਵਿਚ ਛਪਣ ਦਾ ‘ਟੁੱਲ’ ਲਗ ਜਾਵੇ। ਜੋ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਏਨਾ ਕੁ ‘ਟੁੱਲ’ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ। {{center|'''***'''}}<noinclude>{{rh||ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ-66|}}</noinclude> opd6yb9gth68ni8osd8peqre3rocb6t 250 66515 195145 2025-05-31T17:41:28Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਆਫਟਰ ਇਫੈਕਟਸ ਅੱਜ ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਮੈਂ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਖਾਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਤੇ ਕਿਸਨੋ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195145 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਆਫਟਰ ਇਫੈਕਟਸ ਅੱਜ ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਮੈਂ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਖਾਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਤੇ ਕਿਸਨੋ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਇਆ। ਇਨਾਮ ਲੈਣੇ ਤੇ ਦੇਣੇ ਮੇਰੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਕੋਈ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ 6 ਸਾਲ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੇ ਬੜੇ ਹੀ ਹੁਸੀਨ ਤੇ ਸਿਖਿਆਦਾਇਕ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦਿੱਤੇ। ਇਨਾਮਾਂ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਤੇ ਇਨਾਮਾਂ ਤੋਂ ਭੱਜਦੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ/ਲੇਖਕਾਂ ਨਾਲ ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਅਹਿਸਾਸ ਸਾਂਝੇ ਹੋਏ। ਕਈਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਮਿਹਰਬਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਲੰਮਾ ਚਿੱਠਾ ਸੁਣਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਦਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕੋਈ ‘ਚੀਜ਼’ ਹਾਂ। ਕਈਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਯਾਰਾਂ/ਦੋਸਤਾਂ/ਵਾਕਫਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਬੋਝ ਪਾਕੇ ਮੇਰੇ ‘ਅਹਿਸਾਨਮੰਦ ਹੋਵਾਂਗੇ" ਦਾ ਲੇਬਲ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਲੈ ਦੇ ਕੇ 6 ਵਾਰੀ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਇਨਾਮ ਕੌਣ ਲੈ ਗਿਆ ਤੇ ਕੌਣ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਇਹ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ‘ਕਿਉਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਖੈਰ ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਸੁੱਖੀ ਸਾਂਦੀ ਮੈਂ ਫਾਰਗ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਬਚਾਅ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਫੇਰ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਬਣ ਗਿਆ। ‘ਚੀਜ਼' ਹੋਣ ਦਾ ਲੇਬਲ ਰੱਛ ਚੱਕਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦਾ ਜਲੰਧਰੋਂ ਫੋਨ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸੁਆਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜਾਹਿਰ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ ਕਿਹੜਾ ਕੋਈ ਮੰਤਰੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਔਖਾ ਸੁਆਲ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਕਰੋਪੀ ਸਹਿਣੀ ਪਵੇ ਸੋ ਆਖਿਆ ‘ਪੁੱਛੋ। ਉਸਦਾ ਸੁਆਲ ਸੀ,“ਬਾਈ ਇਹ ਦਸ, ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਫਲਾਣੇ ਭੱਦਰ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ‘ਇਨਾਮ ਕਮੇਟੀ' 'ਚ ਕਿਹਨ੍ਹੇ ਕਿਹਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ?" ਮੈਂ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ, ‘ਕੀ ਗੱਲ ਹੋਈ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 67<noinclude></noinclude> 447f3hhbxzswtu8kofj9ebsnn38jpfs 250 66516 195146 2025-05-31T17:41:46Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ “ਹੋਣਾ ਕੀ ਵਿਚਾਰਾ ਬੜਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਕਹਿੰਦਾ, “ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਾੜਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ, ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ, ਕਿਸੇ ਗੁੱਟ ਦਾ ਪੱਖ ਨਹੀਂ ਪੂਰਿਆ, ਫੇਰ ਵੀ ਮੇਰੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ 'ਚ ਏਨੀ ਵਿਰੋ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195146 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ “ਹੋਣਾ ਕੀ ਵਿਚਾਰਾ ਬੜਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਕਹਿੰਦਾ, “ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਾੜਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ, ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ, ਕਿਸੇ ਗੁੱਟ ਦਾ ਪੱਖ ਨਹੀਂ ਪੂਰਿਆ, ਫੇਰ ਵੀ ਮੇਰੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ 'ਚ ਏਨੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕਿਉਂ ਹੋਈ? ਉਹ ਬੜਾ ਹੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲਗ ਰਹੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ 31 ਬੰਦਿਆਂ ’ਚੋਂ ਉਹਦੇ ਕਿਹੜੇ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਪਾਲ ਰਹੇ ਹਨ। "" ਮੈਨੂੰ ਜਦ ਤੱਕ ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਯਾਰ ਵਿਰੋਧਤਾ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਜੋ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ?” ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਨਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ? ‘ਹਾਂ ਹਾਂ ਭਦਰ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਤਾਂ ਨਾਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਵਿਰੋਧਤਾ ਕਿੱਥੋਂ ਹੋਈ ਸੀ? ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਕੁਝ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਖੈਰ ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਹੋ ਗਈ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਇਕ ਗਰੀਬੜੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ, “ਕਿਉਂ ਬਾਈ ਠੀਕ ਐਂ?’ ‘ਹਾਂ ਜੀ ਹਾਂ ਜੀ, ਬਿਲਕੁਲ’। ‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਾਂ। ‘ਕਿਉਂ ਕੀ ਹੋਇਆ? ‘ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਅੱਜ ਸੁੱਤੇ ਨੂੰ 10 ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਕੀ ਕਰਾਂ। > ਮੈਂਨੂੰ ਲੱਗਿਆ, ਸ਼ਾਇਦ ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਮੋਟੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਫੋਰ ਘਰੇ ਲੜਾਈ ਝਗੜਾ ਜਾਂ ਤਕਰਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ‘ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੂਰ ਕਰ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿਤੇ ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਰਿਹਾ, ਜਾਂ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦਾ ਪਤਾ ਪੁੱਛੋ। ਮੈਂ ਡਰਦੇ ਡਰਦੇ ਕਿਹਾ, ‘ਹਾਂ ਜੀ ਦੱਸੋ, ਮੈਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾਂ?' ‘ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸੋ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ‘ਇਨਾਮੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕਿਸ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਿਉਂ ਹੋਈ ਏਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 68<noinclude></noinclude> rknzuqugmedxn1p5zn2j0y77u6e7gnr 250 66517 195147 2025-05-31T17:42:08Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਵਿਰੋਧਤਾ? ‘ਤੁਹਾਡੀ ਵਿਰੋਧਤਾ? ‘ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਨੀ ਖਿਆਲ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਵੀ ਵਿਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਜੇ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਤਾਂ। > ‘ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ? ਮੇਰੇ ਖਾਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਲਿਆ,..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195147 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਵਿਰੋਧਤਾ? ‘ਤੁਹਾਡੀ ਵਿਰੋਧਤਾ? ‘ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਨੀ ਖਿਆਲ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਵੀ ਵਿਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਜੇ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਤਾਂ। > ‘ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ? ਮੇਰੇ ਖਾਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਲਿਆ, ਕਈ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਕੱਠੇ ਹੋ ਮੇਰੀ ਸਖਤ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ “ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਉੱਥੇ, ਮੈਂ ਹੁਣ ਤਾਂ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਲਿਸਟ ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ। “ਅੱਛਾ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਸ ਦੱਸਿਆ, ਉਹ ਤਾਂ ਬੜਾ ਦਾਨਾ ਪੁਰਸ਼ ਹੈ, ਵੱਡਾ ਲੇਖਕ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਚਲੋ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸੁੱਖਦ ਗੱਲ ਹੈ। > “ਇਹ ਕਿਹੜਾ ਦਾਨਾ ਪੁਰਸ਼ ਹੈ?' ਤੇ ਉਸਨੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕਪਾਟ ਖੁੱਲ ਗਏ। ਫੋਨ ਤੇ ਜਦੋਂ ਜਲੰਧਰੋਂ ਵੀ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਤੇ ਫਿਲਮਸਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ “ਆਫਟਰ ਇਫੈਕਟਸ' ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੈਬ ਵਿਚ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਨੀਲਾ ਜਾਂ ਪੀਲਾ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਦੇ ਤੇ ਜਦੋਂ ਫਿਲਮ ਚਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕ ਬੜੇ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗੇ ਇਹ “ਆਫਟਰ ਇਫੈਕਟ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਵਿਚ ਚੋਖਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਗੱਲ ਪਤਾ ਲਗੀ ਕੇ ਉਸ ਦਾਨੇ ਨੇ ਕਈਆਂ ਨਾਲ ਇਨਾਮ ਦਵਾਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾ ਸਕਿਆ, ਸੋ ਇਹ ਵਿਰੋਧਤਾ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 69<noinclude></noinclude> cellm1y25b8hq23g5wl8w4ot8no34t7 250 66518 195148 2025-05-31T17:42:32Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ – 70" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195148 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ – 70<noinclude></noinclude> bp9p763c1wq4vcfcgxsosssa7jwiyl3 250 66519 195150 2025-05-31T17:42:51Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਰੱਬ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਰੌਚਿਕਤਾ ਦਾ ਮੂਲ ਅੰਸ਼ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣੀਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਜਾਂ ਸੁਭਾਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਭਾਅ ਵੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਵਿ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195150 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਰੱਬ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਰੌਚਿਕਤਾ ਦਾ ਮੂਲ ਅੰਸ਼ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣੀਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਜਾਂ ਸੁਭਾਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਭਾਅ ਵੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਮੱਝਾਂ ਗਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਣ-ਔਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ ਕੁ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਦੋਸਤ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸਵੇਰੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀ ਚੁਣਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕਰ ਸਕੀਏ ਤੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਵੀ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਦੀ ਤੜਕ-ਭੜਕ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਹੀ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਛੱਪੜਾਂ ਤੋਂ ਉਠਦੀ ਭਾਵ ਨੂੰ ਮਾਣਿਆ। ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਬਦਲਦੀ ਲਾਲੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਅੱਗੇ ਚੰਨ ਦੀ ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ। ਕਣਕਾਂ ਨੂੰ ਢੱਕੀ ਹੋਈ ਤਰੇਲ ਦੇ ਲੋਪ ਹੋਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕੀਤੀ। ਠੰਡ ਵਿੱਚ ਕੁੱਗੜੇ ਬੈਠੇ ਪੰਛੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਉੱਡੇ ਫਿਰਦੇ 'ਚਿੜੀ ਮਾਰ' ਨੂੰ ਫੜਫੜਾਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ। ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕੁਦਰਤ ਅਣਲਿਖੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਜ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਆ, ‘ਬਾਈ ਜੀ ਇਹ ਦੱਸੋ, ਆਹ ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਈ ਬੰਦੇ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ? ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਬਾਹਰੋਂ ਲੀਡਰ ਜਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੰਦਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਹੋ ਕੇ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾਉਂਦੇ ਆ। ਫੇਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਚਮਚੀ ਮਾਰ ਕੇ ਖਬਰ ਛਪਵਾਉਂਦੇ ਆ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਾਹਤੋਂ ਕਰਦੇ ਆ ਤੇ ਕੀ ਮਿਲਦਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ? ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਕਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਵਾਲ ਕੱਢ ਮਾਰਿਆ। "ਵੀਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਆ 'ਉਹ ਕਿਵੇਂ- ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ। ‘ਦੇਖ ਆਪਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀ ਆਏ ਆਂ। ਜਦ ਵੀ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਕਿਸੇ ਰੂੜੀ ਆਦਿ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘੀ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦੌੜ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਕੋਈ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 71<noinclude></noinclude> 0o95iuoq29x09uqia93x4q425g4o8u4 250 66520 195151 2025-05-31T17:43:35Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਦੌੜਨ ਲਈ ਤੇ ਕੋਈ ਮੌਕੇ ਤੇ। ਆਪਾਂ ਕਾਰ ਨੀਂ ਰੋਕੀ ਕਦੇ। ਉਹ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਦਮ ਅਨੁਸਾਰ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤਾ ਦੌੜ ਕੇ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੁ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195151 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਦੌੜਨ ਲਈ ਤੇ ਕੋਈ ਮੌਕੇ ਤੇ। ਆਪਾਂ ਕਾਰ ਨੀਂ ਰੋਕੀ ਕਦੇ। ਉਹ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਦਮ ਅਨੁਸਾਰ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤਾ ਦੌੜ ਕੇ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਹਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ। ਕੋਈ ਪਿੰਡੋਂ ਪਿੰਡ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਤਾਂ ਨੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਸਭ ਰੱਬ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਸਰਤ ਹੈ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਬੰਦੇ ਵੀ ਤਾਂ ਰੱਬ ਨੇ ਬਣਾਏ ਨੇ। ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਸਰਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਫੇਰ ਇਹ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਗਰਾਂ ਇਹ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ, ਰੱਬ ਦੇ ਬਖਸ਼ੇ ਹੋਏ। 'ਬਾਕੀ, ਤੂੰ ਹੁਣ ਸਿਆਣਾ ਹੈਂ ਆਪੇ ਸਮਝ ਲੈ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 72<noinclude></noinclude> gs9yq2kf4jvkm0y5tjhhjcz6hzbji7c 250 66521 195153 2025-05-31T17:43:59Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਭੁੱਖੇ ਮਾਰਤੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। 65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਤੇ ਆਮ ਲੋਕ ਉਡੀਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਦ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀ ਭਲਾ ਇਹ ਕਿਉਂ ਉਡੀਕਦੇ ਹਨ? ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195153 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਭੁੱਖੇ ਮਾਰਤੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। 65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਤੇ ਆਮ ਲੋਕ ਉਡੀਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਦ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀ ਭਲਾ ਇਹ ਕਿਉਂ ਉਡੀਕਦੇ ਹਨ? ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਉਡੀਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਠਿੱਬੀ ਲਾਕੇ ਭੁੰਜੇ ਸੁੱਟੀਏ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚੰਮ ਦੀਆਂ ਚਲਾਈਏ। ਜਾਂ ਫੇਰ ਨਵੀਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਕਿ ਆਪਣਾ ਮੁੱਲ ਵਧਾਈਏ। ਸੰਤਰੀ ਤੋਂ ਮੰਤਰੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਮੁਕਾਈਏ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਚੋਣਾਂ ਛੇਤੀ ਹੋਣ। ਖਾਸ ਕਰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਖਾਹਿਸ਼ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਬਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ। ਜਦੋਂ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਲੋਕ ਭਲਵਾਨਾਂ ਵਾਂਗੂ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਲੰਗੋਟੇ ਕੱਸ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਰਿਕਸ਼ਾ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਲੇਟੀ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਢੋਲ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਲਾਊਡ ਸਪੀਕਰਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਸਟਿੱਕਰਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਟੈਂਟਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਪਰਚਿਆਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਚਾਹਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਭੁੱਕੀ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਅਫੀਮ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਝੰਡੀਆਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਤੇਲ ਪੰਪਾਂ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਬੰਦੇ ਢੋਣ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਲੰਗਰ ਵਾਲੇ, ਕੀ ਟੈਕਸੀਆਂ ਵਾਲੇ ਤੋ ਕੀ ਐਵੇਂ ਮੁੱਛ ਖੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਸਭ ਆਸਵੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਹੀਨਾ ਭਰ ਬੁੱਕਾਂ ਭਰ ਕਿ ਮਾਇਆ ਮਿਲੂ, ਮੂੰਹ ਮੰਗੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਮਿਲੂ। 65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਸਾਲ ਭਰ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਚੋਣ ਤੋਂ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਲੋਕ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤੱਤੀਆਂ, ਠੰਡੀਆਂ ਸਭ ਜਰਦੇ ਆਏ ਹਨ। ਚਾਰ ਦਿਨ ਲੀਡਰਾਂ ਤੋਂ ਖਾ ਪੀ ਕੇ, 5 ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਜੁੱਤੀਆਂ ਘਸਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਖਾਧੇ ਪੀਤੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਲਏ ਹੋਏ ਲਾਭ ਦੁਗਏ- ਤਿਗੁਣੇ ਹੋਏ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਆਹ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਅਚਾਨਕ ਇਸ ਵਾਰੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਢੰਗ ਹੀ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਕਾਨੂੰਨ ਹੀ ਨਵੇਂ ਬਣ ਗਏ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਨਕੇਲ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਐਨੀ ਸਖਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਪੈਸੇ ਖਰਚਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਖਰਚੇ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਸਿਰਫ ਰੱਖਣਾ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 73<noinclude></noinclude> pc616d4g0e5z200qsfh06d3z1wypsvb 250 66522 195154 2025-05-31T17:44:31Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਚੈਕ ਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਜਲਸੇ ਜਲੂਸ ਲੱਗਭਗ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਨੇ ਉਪਰੋਕਤ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ। ਥੋੜ ਚਿਰ ਵਿਚ ਹੀ ਚੋਖੀ ਆਮਦਨ ਕਰ ਲੈਣ ਦਾ ਮ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195154 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਚੈਕ ਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਜਲਸੇ ਜਲੂਸ ਲੱਗਭਗ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਨੇ ਉਪਰੋਕਤ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ। ਥੋੜ ਚਿਰ ਵਿਚ ਹੀ ਚੋਖੀ ਆਮਦਨ ਕਰ ਲੈਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੈ ਆਪ ਨੂੰ ਠੱਗੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ਪਰ ਆਖਿਰ ਭਲਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਰਖਵਾਈ ਭੁੱਖ, ਮਿਹਨਤਕਸ਼ੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਵੇਗੀ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਅਜ਼ਾਦੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ – 74<noinclude></noinclude> itbimiksomf3wqnowcf9wdqmkf020wb 250 66523 195155 2025-05-31T17:45:05Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਰੱਬ ਦਾ ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ। ਇਸ ਲਈ ਛਾਪੇਖਾਨੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਮੈਂ ਜਰਮਨੀ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195155 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਰੱਬ ਦਾ ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ। ਇਸ ਲਈ ਛਾਪੇਖਾਨੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਮੈਂ ਜਰਮਨੀ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲਈ। ਮੇਰਾ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਪਿਛੋਕੜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹੋਇਆ। ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਆਪ ਸਿੱਖਿਆ। ਕੰਪੋਜ਼ਿੰਗ ਕਰਨੀ, ਮਸ਼ੀਨ ਚਲਾਉਣੀ ਆਦਿ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੀ ਧਾਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਆਪ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਉਹ ਕਾਮੇਆਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਅਤੇ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲ ਵੀ ਉਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੰਮ ਆਪ ਕਰਨਾ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਕਦੇ ਵਪਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਵਪਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆਉਂਦੇ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਲੋਕ, ਲੇਖਕ ਵੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਭ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਹਰ ਇਕ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਲਾਭ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਲ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉਤੇ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਇਹ ਸੋਚ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਰ ਮੈਂ ਇਸ ਵਾਪਰ ਰਹੇ ਘਟਨਾ ਕਰਮ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਨਹੀਂ ਸਾਂ। ਸਭ ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਐਕਸਰੇਅ ਵਾਲੇ ਡਾ. ਰਵੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਹੋਇਆ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਹਿਜਧਾਰੀ ਸਨ ਪਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਐਕਸਰੇਅ ਵਾਲੇ ਲਿਫਾਫੇ ਦਾ ਕੰਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਲਿਫਾਫੇ ਮੈਂ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ ਫੀਲਡ ਗੰਜ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਵਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਣ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸਾਇਜ਼ ਦੇ ਲਿਫਾਫੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਮਿਲਦੇ। ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਸਨ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਹਿਸਾਬ ਕਰਨਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਘੱਟ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੈਸੇ ਫੜਾ ਦੇਣੇ ਤੇ ਮੈਂ ਬਸ ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਾ ਲੈਣੇ। ਹੋਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 75<noinclude></noinclude> c4400p3v66tfb6waj5cltpx6ci5hs1z 250 66524 195156 2025-05-31T17:45:37Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਕਰਵਾਉਣੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਮੇਰਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਈ ਸਾਲ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਕ ਦਿਨ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਕੋਲੋਂ ਮੈਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਕੰਮ ਦੇ ਲਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਆ ਗਿਆ। ਅੱਗ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195156 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਕਰਵਾਉਣੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਮੇਰਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਈ ਸਾਲ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਕ ਦਿਨ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਕੋਲੋਂ ਮੈਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਕੰਮ ਦੇ ਲਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਆ ਗਿਆ। ਅੱਗੋਂ ਮੈਂ ਇਹ ਪੈਸੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੋਣੇ ਸਨ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਮੈਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪਕੜਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਗਿਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ ਦੋ ਵਾਰੀ ਗਿਣੇ ਤੇ ਬੋਲਿਆ ਯਾਰ ਆ ਇਕ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਫਾਲਤੂ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਉਹ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ। ਕੁਦਰਤੀ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਡਾ. ਰਵੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਹੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੱਲ ਤੁਸੀਂ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਫਾਲਤੂ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਡਾ. ਰਵੀ ਬੋਲੇ, ‘ਤੂੰ ਪੈਸੇ ਗਿਣੇ ਸੀ?? ‘ਨਹੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਜਿਹਨੂੰ ਮੈਂ ਦਿੱਤੇ ਉਹਨੇ ਗਿਣੇ ਸੀ, ਵਿਚੋਂ ਸੌ ਫਾਲਤੂ ਨਿਕਲਿਆ “ਤੂੰ ਪੈਸੇ ਗਿਣਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ?” ਨਹੀਂ ਜੀ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪਾਤਰਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਪੈਸੇ ਗਿਣ ਕੇ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ਡਾ. ਰਵੀ ਬੋਲੇ ‘ਅੱਛਾ, ਤੈਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਨਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਵਾਰੀ ਤੈਨੂੰ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਵੱਧ ਦੇਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਮੇਰੀ ਆਦਤ ਹੈ, ਮੈਂ ਹਰ ਕੰਮ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਵੱਧ ਹੀ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ। ਜਦ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਮੁਰਾਦ ਤੋਂ ਵਧ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅੱਗੇ ਕਿਉਂ ਨਾਂ ਵੰਡਾਂ?” ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਕਹਾਂ? ਅਜ ਉਹ ਰੂਹ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਵਿਚੋਂ ਉਸਦਾ ਵਾਸਾ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰੇਗਾ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 76<noinclude></noinclude> jy8kg6cho5u5v39303srqpya3l5wv5s 250 66525 195157 2025-05-31T17:46:29Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਖੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਵਜੋਂ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਈ ਗੌਣ ਵਾਲੇ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਰਭਜਨ ਤੇ ਜਤਿੰਦਰ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਕਰਕੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195157 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਖੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਵਜੋਂ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਈ ਗੌਣ ਵਾਲੇ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਰਭਜਨ ਤੇ ਜਤਿੰਦਰ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਕਰਕੇ ਸਟੇਜ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪਿੱਛੇ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਅਮਰ ਨੂਰੀ ਤੇ ਸਰਦੂਲ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਹਾਲੋ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸਰਦੂਲ ਵੱਲੋਂ ਨੂਰੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ਾਮਦੀ ਤੇ ਤਰਲਾ ਜਿਹਾ ਵਰਤਾਓ ਦੇਖਣਯੋਗ ਸੀ। ਸਰਦੂਲ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸਾਡੇ ਲਈ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਰਭਜਨ ਵੀ ਆਪਣੇ ਟੋਟਕੇ ਜਿਹੇ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਟੇਜ ਤੇ ਜੱਬਲ ਤੇ ਜਤਿੰਦਰ ਨੇ ਕੀ ਸੁਣਾਇਆ ਇਹ ਤਾਂ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਪਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤੇ ਇਕ ਦੋ ਹੋਰ ਕਲਾਕਾਰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਆ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਸਾਡੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵੀ ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਦੇ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹੀ ਸੱਚ ਸੀ। ਪਰ ਜੱਬਲ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਸਾਂਭਣਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬੈਠੇ ਤਾਂ ਉਹ ਬੋਲਿਆ। “ਬੀਜੀ ਇਹ ਮੇਰੀ ਵਹੁਟੀ ਨਹੀਂ, ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਸੋਹਣੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹਨੂੰ ਕੁਝ ਅਕਲ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਸਮਝੋ ਨਿਭੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਜੱਬਲ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। "" ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਇਕ ਦਿਨ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਗਲਿਆਰੇ ਵਿਚ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਨਾਟਕ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਚਾਹ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਿਲਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪੀ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਐਵੇਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਮੈਂ ਕਹਿ ਬੈਠਾ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਅਮੀਰ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਕਰਨ ਲਗ ਪਏ ਹੋ, ਚਲੋ ਟੀ.ਵੀ. ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਛੁੱਟਾ, ਹੁਣ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਬੰਬੋ ਜਾਵੋਗੇ?” ‘ਛੱਡ ਯਾਰ, ਐਥੇ ਤਾਂ ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਤੇ ਕਿਰਾਇਆ ਵੀ ਆਪਣਾ ਲਾਕੇ ਜਾਈਦਾ। ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਇਹ ਫਿਲਮ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੋ ਇਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਬਾਹਲ਼ਾ ਨਖਰਾ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਐਨਾਂ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾਂਗਾ। ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 77<noinclude></noinclude> 2av932cga63p4eaowe40r51mg21dlto 250 66526 195158 2025-05-31T17:46:52Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਮੈਂ ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਪਰ ਸ਼ਰਤੀਆ ਇਹ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਦਿਨ ਮਿੱਠਾ ਜਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਸੀ ਖੁੱਲ੍ਹਾ। ਲਲਤੋਂ ਪਿੰਡ (ਲ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195158 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਮੈਂ ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਪਰ ਸ਼ਰਤੀਆ ਇਹ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਦਿਨ ਮਿੱਠਾ ਜਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਸੀ ਖੁੱਲ੍ਹਾ। ਲਲਤੋਂ ਪਿੰਡ (ਲੁਧਿਆਣਾ) ਵਿਚ ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਰ ਐਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਵਿਚ ਜੱਗਬਾਣੀ ਵਾਲਾ ਕੁਲਦੀਪ ਬੇਦੀ ਐਕਟਿੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਇਧਰ ਲਾਇਨ ਜਿਹੀ ਲਾ ਲੈਂਦੇ ਕਦੇ ਓਧਰ। ਕਦੇ ਲਾਇਟਾਂ ਹੀ ਚੈੱਕ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ। ਕੱਟ, ਓ.ਕੇ, ਵਾਰ ਵਾਰ ਸੁਣਦਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਇਕ ਕੰਧ ਦੇ ਓਟੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੇ ਬੱਚੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਉਤੋਂ ‘ਘੁੱਗੀ’ ਆ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਘੁੱਗੀ ਦੇ ਚੁਟਕਲਿਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕਦੇ ਇੰਨਾਂ ਨਾ ਹਸਾਇਆ ਹੋਵੇ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦਿਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕਸੁਰਤਾ ਵਿਚ ‘ਘੁੱਗੀ ਓਏ ਘੁੱਗੀ ਓਏ ਦੇ ਕੀਤੇ ਅਲਾਪ ਨੇ। ਅਸੀਂ ਨਾਲੋ ਬੱਚੇ ਚੁੱਪ ਕਰਾਈ ਜਾਈਏ ਨਾਲੇ ਹੱਸੀ ਜਾਈਏ। ਉਸ ਦਿਨ ਸਲਾਹ ਬਣੀ ਕਿ ਜੱਬਲ-ਜਤਿੰਦਰ ਦੇ ‘ਹਾਸੇ ਠੁੱਲਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਏ। ਜੱਬਲ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਾ ਮੈਟਰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਭੇਜ ਦੇਵੇਗਾ। ਪਰ ਇਹ ਛੇਤੀ ਉਸਦੀ ਕਿਸੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਦੀ ਭੇਟਾ ਚੜ੍ਹ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰੀ ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਪਹਿਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਫੋਨ ਨੰਬਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਘਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਣਾ। ਰਸਤਾ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਲੋਅ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਕ ਅਮਨ ਕੋਲੋਂ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਘਰ ਦਾ ਰਾਹ ਦੱਸੋ। ਅੰਬਰਸਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਗਲੀ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਸਕੂਟਰ ਮਗਰ ਮੇਰਾ ਮੋਟਰਸਾਇਕਲ ਚੱਲਦਾ ਗਿਆ। ‘ਆਹ ਕੀ!' ਨਾਲੇ, ਪੋਣੀਆਂ, ਪੱਖੀਆਂ ਤੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮਾਡਲ। ਭਾਈ ਇਹ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਮੈਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾਂ। ਰੋਟੀ ਵੀ ਖਾਣੀ ਆ। ਕਲਾਕਾਰੀ ਕੀ ਟੱਟੂ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਉਸ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਹੱਡੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਮਾਨ ਬਣਦਾ। ਜਦੋਂ ਦੀ ਹਾਥੀ ਦੰਦ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੇ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 78<noinclude></noinclude> 3ez1u72popydld5gxfuzij482z035es 250 66527 195159 2025-05-31T17:47:34Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਪਬੰਦੀ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਊਠ ਦੀ ਲੱਤ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਹੱਡੀ (ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਫੀਸੁਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ) ਤੋਂ ਇਹ ਸਮਾਨ ਬਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਊਠ ਦੀ ਲੱਤ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਦੰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195159 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਪਬੰਦੀ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਊਠ ਦੀ ਲੱਤ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਹੱਡੀ (ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਫੀਸੁਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ) ਤੋਂ ਇਹ ਸਮਾਨ ਬਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਊਠ ਦੀ ਲੱਤ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਦੰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸੁਰਤਾ ਦੇਣੀ ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਲੱਗੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਵਾਂਗੂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦ ਵੀ ਸੜ੍ਹਕ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਭਰੇ ਟਰੱਕ ਲੰਘਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜੱਬਲ ਦੇ ਹਾਥੀ ਦੰਦ ਦਿਖਾਈ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੀ ਉਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵੈਸੇ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮੇਲੇ ਤੇ ਹੋਏ ਮੇਲ ਨੂੰ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ‘ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ’ ਕਿਸੇ ਹਾਸਰਸ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਇਸ ਇਨਾਮ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਖੁਦ ਹੀ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਲਈ ਮੇਲਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਮਨਾ ਲਿਆ ਕਿ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਤਾਂ ਇਹ ਹੀ ਦੋਵੇਂ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਤਾਂ ਲੁੱਟੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਹ ਹਮਾਤੜ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹਾਸੇ ਵੀ ਲੁਟਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੈਰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀਲ ਕਰ ਗਈ। ਇੱਕੋ ਸੱਦੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਢਿੱਡੀਂ ਪੀੜਾਂ ਵੀ ਪਾਈਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈਰਾਨੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵਿਚ ਪੈਸੇ ਦੇਖ ਕਿ ਹੋਈ। ‘ਆਹ ਤਾਂ ਯਾਰ ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ, ਆਪਣਾ ਕਿਰਾਇਆ ਬਚ ਗਿਆ। ਫੋਨ ਤੇ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੁਧਿਆਣੇ ਆ ਜਾਵੋ, ਕੁਝ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕਣੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਝੱਟ ਆਉਣ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ। ਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਰੋਟੀ ਖਾਂਦਿਆਂ ਉਸ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੰਬਰਸਰ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਇਕ ਵੱਡੀ ਕਲਾ ਇਮਾਰਤ (ਸ਼ਾਇਦ ਵਿਰਸਾ ਵਿਹਾਰ) ਆ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰੀ ਉਹ ਉਥੇ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਗਾਉਣਗੇ, ਨਾਲੇ ਨਵੇਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਡਰਾਮਾ ਵੀ ਲੈਕੇ ਆਓ। ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਉਸ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਪਰ ਕੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਉਸਦੇ ‘ਅਲਵਿਦਾ’ ਦੀ ਖਬਰ ਆ ਜਾਣੀ ਹੈ। ਐਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਸ ਦਿੱਤੀਆਂ ਪਰ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਅਛੋਪਲੇ ਜਿਹੇ, ਸਹਿਜੇ ਜਿਹੇ, ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਮ, ਸਵੇਰ ਜਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਯਾਦ ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 79<noinclude></noinclude> jrdvrua4lbypc0yg8yb1cuvtrccswym 250 66528 195163 2025-05-31T17:49:14Z Sonia Atwal 2031 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "________________ ਨਹੀਂ ਆਈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਟੇਜੀ ਅਮੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੌੜੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਦੇ ਯਾਦ ਆ ਜਾਵੇ ਪਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਰਾਗ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਫੇਰ ਇਕ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195163 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia Atwal" /></noinclude>________________ ਨਹੀਂ ਆਈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਟੇਜੀ ਅਮੀਰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੌੜੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਦੇ ਯਾਦ ਆ ਜਾਵੇ ਪਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਰਾਗ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਫੇਰ ਇਕ ਪੂਰੇ ਦਾ ਪੂਰਾ ਮਨ ਦੀਆਂ ਤੈਹਾਂ 'ਚ ਉੱਤਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਜੇਡਾ ਹਾਸਿਆਂ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੈਨੂੰ ਕਦੋਂ ਕਿਹੜੇ ਬੋਲ ਦੇ ਰਾਗ ਨਾਲ ਕੀਲ ਗਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਭਲਾ ਕਿਵੇਂ ਯਾਦ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ। *** ਦੋ ਬਟਾ ਇਕ - 80<noinclude></noinclude> 7qaw3mivchhvot9f4wizecd1jggjjrn 250 66529 195216 2025-06-01T08:33:44Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195216 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 9 |bSize = 365 |cWidth = 310 |cHeight = 480 |oTop = 40 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> mljxl317itk84eui7xvh21f03c965vi 195217 195216 2025-06-01T08:36:23Z Tamanpreet Kaur 606 195217 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ_ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 9 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 432 |oTop = 86 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> b9v7xk8bkgdw23k80x7t2icxgwakfff 195218 195217 2025-06-01T08:37:10Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195218 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{Css image crop |Image = ਪਿਆਰ_ਅੱਥਰੂ.pdf |Page = 9 |bSize = 365 |cWidth = 317 |cHeight = 500 |oTop = 86 |oLeft = 26 |Location = center |Description = }}<noinclude></noinclude> 9ff4aldq50fzv7et5qcoctkjwwj26wd 250 66530 195219 2025-06-01T08:37:29Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਲਿਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ */ 195219 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude><noinclude></noinclude> k75duytpgp90wjsay21sw728gk6ny1m 250 66531 195234 2025-06-01T08:55:16Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "{{center|{{xx-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰੀਤਮਟਾਂਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195234 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰੀਤਮਟਾਂਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ वीघि ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰਦਾ । ਪੱਛੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ घी ਮੁਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਵਿਗਸਦਾ । ਬੰਬਈ ੮-੨-੫੩) Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org<noinclude></noinclude> glmzxbs5law05kyurjlcilkbyr74wri 195235 195234 2025-06-01T08:55:42Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ 195235 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰੀਤਮਟਾਂਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ वीघि ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰਦਾ । ਪੱਛੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ घी ਮੁਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਵਿਗਸਦਾ । ਬੰਬਈ ੮-੨-੫੩)<noinclude></noinclude> jtmxl6dv6j8lbn8aqd6w0trr7phnzym 195311 195235 2025-06-02T07:55:12Z Tamanpreet Kaur 606 195311 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{xx-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਭੇਟਾਂ, ਓਸੇ ਦੀ ਇਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ। ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] {{center|{{xx-larger|ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ}}}} ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ ਗੰਧਿ ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫੂਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰੰਦਾ। ਪੱਤੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ ਪੱਤੀਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਵਿਗਸਦਾ । ਬੰਬਈ ੮-੨-੫੩)<noinclude></noinclude> ihetfmsfddnwgigcnznmhrf1kq7s6ws 195312 195311 2025-06-02T07:56:39Z Tamanpreet Kaur 606 195312 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਭੇਟਾਂ, ਓਸੇ ਦੀ ਇਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ। ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] {{center|{{x-larger|ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ}}}} ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ ਗੰਧਿ ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫੂਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰੰਦਾ। ਪੱਤੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ ਤਦ ਬੀ ਮੁਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਤੇ ਵਿਗਵਿਗਸਦਾਬਈ ੮-੨-੫੩)<noinclude></noinclude> dnt8szcsu820dxyi7815eypgighswzh 195313 195312 2025-06-02T07:58:29Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 195313 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} {{Block center|<poem>ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ, ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਭੇਟਾਂ, ਓਸੇ ਦੀ ਇਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ। ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] {{center|{{x-larger|ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ}}}} ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ ਗੰਧਿ ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫੂਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰੰਦਾ। ਪੱਤੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ ਤਦ ਬੀ ਮੁਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਤੇ ਵਿਗਸੰਦਾ। ਬੰਬਈ ੮-੨-੫੩]</poem>}}<noinclude></noinclude> axu25g5zgcrx48xaj6gs2cbkdkw0n04 195314 195313 2025-06-02T08:06:44Z Tamanpreet Kaur 606 195314 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਪਿਆਰ ਅੱਥਰੂ}}}} {{Block center|<poem>ਪਯਾਰ ਅੱਥਰੂ ਤੋਂ ਨੈਣੋਂ ਢਰਦੇ ਢਰਦੇ ਤੁਧੇ ਨ ਦਿਸਦੇ {{Float right|ਕਿਉਂ ਦਿਖਲਾਵਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤਾਈਂ,}} ਮਹਿਰਮ ਨਹੀਂ ਇਸ ਰਸ ਦੇ। ਇਹ ਹੈ ਭੇਟ, ਨਿਮਾਣੀ ਭੇਟਾ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਭੇਟਾਂ, ਓਸੇ ਦੀ ਇਹ ਦਾਤ ਸੁਹਾਵੀ ਤੇਰੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਵਸ ਦੇ। ਕਸੌਲੀ ੧੨-੧੦.੫੪] {{center|{{x-larger|ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ}}}} ਟਾਹਣੀ ਖਿੜਯਾ ਗੁਲਾਬ ਪਯਾ ਗੰਧਿ ਸੁਗੰਧਿ ਵਡੰਦਾ, ਫੂਲਦਾਨ ਵਿਚ ਕਟਕੇ ਲਾਇਆ ਦਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕਰੰਦਾ। ਪੱਤੀ ਪੱਤੀ ਹੋ ਜੇ ਕਿਰਦਾ ਤਦ ਬੀ ਮੁਸ਼ਕਾਂ ਮਾਰੇ, ਦਾਨ ਸੁਭਾਵ ਬਣਾਕੇ ਰਹੁ ਤੂੰ ਦੇਂਦਾ ਤੇ ਵਿਗਸੰਦਾ। ਬੰਬਈ ੮-੨-੫੩]</poem>}}<noinclude></noinclude> q3m8q78upr5wpoa8tc06ht2kxh2ivg3 250 66532 195315 2025-06-02T08:29:03Z Gurdeep Qafir 2272 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "{{center|135}} (2) ਜੇਕਰ ਸੰਸਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰਵੇਂ ਉਪਬੰਧ ਨ ਕਰੇ ਇਹ ਅਨੁਛੇਦ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਮੁੱਦਤ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਪਿੱਛੋਂ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਬਦ “ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195315 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gurdeep Qafir" /></noinclude>{{center|135}} (2) ਜੇਕਰ ਸੰਸਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰਵੇਂ ਉਪਬੰਧ ਨ ਕਰੇ ਇਹ ਅਨੁਛੇਦ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਮੁੱਦਤ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਪਿੱਛੋਂ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਬਦ “ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ” ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਪ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹੋਣ। '''121. ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ।''' ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਚ-ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਜੱਜ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਉਪਬੰਧਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਰਜਦਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਤਵ ਤੇ ਚਰਚਾ ਦੇ ਸਿਵਾਏ ਕੋਈ ਚਰਚਾ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਜੱਜ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਰਤੱਵ ਨਿਭਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਚਰਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। '''122.ਆਦਾਲਤਾਂ ਦਾ ਸੰਸਦ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨ ਕਰਨਾ।''' (1) ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਥਿਤ ਅਨਿਯਮਤਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸੰਸਦ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਤੇ ਕੋਈ ਉਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਜਾਵੇਗਾ। (2) ਸੰਸਦ ਦਾ ਕੋਈ ਅਫ਼ਸਰ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਬਤੇ ਨੂੰ ਜਾਂ ਕਾਰਜ ਦੇ ਸੰਚਾਰਣ ਦਾ ਵਿਨਿਯਮਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂ ਵਿਵਸਥਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਿਹਿਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤਾ ਦੇ ਤਾਬੇ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ | {{rh||135|}}<noinclude></noinclude> tbcz22bg8iwyr6whjy69p2wms6crx7u 250 66533 195316 2025-06-02T11:05:13Z Gurdeep Qafir 2272 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "{{center|136}} ''''''ਅਧਿਆਏ -III ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ'''''' '''123. ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ।''' (1) ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਿਵਾਏ ਜਦ ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਦਨ ਇਜਲਾਸ ਵਿ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195316 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gurdeep Qafir" /></noinclude>{{center|136}} ''''''ਅਧਿਆਏ -III ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ'''''' '''123. ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ।''' (1) ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਿਵਾਏ ਜਦ ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਦਨ ਇਜਲਾਸ ਵਿੱਚ ਹੋਣ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਲਾਤ ਤੋਂ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਣ। (2) ਇਸ ਅਨੁਛੇਦ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਦਾ ਉਹੀ ਬਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਸੰਸਦ ਦੇ ਐਕਟ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹਰਿਕ ਅਜਿਹਾ ਅਧਿਆਦੇਸ਼- (ੳ) ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਸਦਨਾਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੁੜ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਛੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਤੇ, ਜਾਂ, ਜੇ ਉਸ ਮੁੱਦਤ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਵੇਂ ਸਦਨ ਉਸ ਦੀ ਅਪਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਮਤੇ ਪਾਸ ਕਰ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜੇ ਮਤੇ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ; ਅਤੇ (ਅ) ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਦੇ ਵਿਆਖਿਆ-ਜਿੱਥੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਦਨ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਰੀਕਾਂ ਤੇ ਮੁੜ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਲਈ ਬੁਲਾਏ ਜਾਣ, ਉਥੇ ਇਸ ਖੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਂ ਲਈ ਛੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮੁੱਦਤ ਦਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਿਛਲੀ ਤਰੀਕ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। (3) ਜੇ ਅਤੇ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅਨੁਛੇਦ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਉਪਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਕਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੰਸਦ ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸ਼ਕਤਵਾਨ ਨ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਸੁੰਨ ਹੋਵੇਗਾ। {{rh||136|}}<noinclude></noinclude> ejqj76ucryma3dstdrbfj4ipcltwmx9 250 66534 195317 2025-06-02T11:22:42Z Gurdeep Qafir 2272 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "{{center|137} <ref>51ਸੰਵਿਧਾਨ (ਅਠੱਤੀਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 1975, ਧਾਰਾ 2 ਦੁਆਰਾ (ਭੂਤਕਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ) ਖੰਡ (4) ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਚੌਤਾਲੀਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 1978, ਧਾਰਾ 16 ਦੁਆਰਾ (20.06.1979 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ) ਲੋਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।</ref>x..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195317 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gurdeep Qafir" /></noinclude>{{center|137} <ref>51ਸੰਵਿਧਾਨ (ਅਠੱਤੀਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 1975, ਧਾਰਾ 2 ਦੁਆਰਾ (ਭੂਤਕਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ) ਖੰਡ (4) ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਚੌਤਾਲੀਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 1978, ਧਾਰਾ 16 ਦੁਆਰਾ (20.06.1979 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ) ਲੋਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।</ref>x x x x ''''''ਅਧਿਆਏ - IV ਸੰਘ ਦੀ ਨਿਆਂਪਾਲਕਾ'''''' '''124. ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਗਠਨ।''' (1) ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਅਤੇ, ਹੋਰ ਜੱਜਾਂ ਜੋ, ਜਦ ਤੱਕ ਸੰਸਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆਰਾ ਕੋਈ ਵਡੇਰੀ ਗਿਣਤੀ ਮੁਕੱਰਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ - <ref>52ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ (ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ) ਸੋਧ ਐਕਟ, 2019 (2019 ਦਾ 34) ਧਾਰਾ 2 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਹੁਣ ਗਿਣਤੀ “ਤੇਤੀ” ਕੀਤੀ ਗਈ।</ref>ਸੱਤ” ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਤੋਂ ਮਿਲਕੇ ਬਣੇਗੀ। (2) <ref>53 “[ਅਨੁਛੇਦ 124 ੳ ਵਿੱਚ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਆਂਇਕ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਆਪਣੇ ਦਸਖਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਹਰ ਨਾਲ ਵਰੰਟ ਦੁਆਰਾ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਹਰਿਕ ਜੱਜ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਤਦ ਤੱਕ ਪਦ ਸੰਭਾਲੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਪੈਂਹਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਾ ਕਰ ਲਵੇ:” ਸੰਵਿਧਾਨ (ਨੜਿੱਨਵੇਂਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 2014, ਧਾਰਾ 2 ਦੁਆਰਾ (13.04.2015) ਤੋਂ “ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਜੱਜਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਦੇ ਲਈ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝੇ' ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਥਾਵੇਂ ਰੱਖੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਸੋਧ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਐਡਵੋਕੇਟਸ ਆਨ ਰਿਕਾਰਡ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਬਨਾਮ ਭਾਰਤ ਸੰਘ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਤਰੀਕ 16 ਅਕਤੂਬਰ, 2015, ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੁਆਰਾ ਅੱਟਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।</ref>ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਹਰਿਕ ਜੱਜ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਰਵ-ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਚ-ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਜੱਜਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਲਈ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝੇ ਆਪਣੇ ਦਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਮੁਹਰ ਨਾਲ ਵਾਰੰਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਜੱਜ ਤਦ ਤੱਕ ਅਹੁਦਾ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਪੈਂਹਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨ ਕਰ ਲਵੇ: {{rh||137|}}<noinclude></noinclude> te83ij9gk1jh6ew4pwa870pwvo3nr46