ਵਿਕੀਸਰੋਤ pawikisource https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲੇਖਕ ਲੇਖਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੋਰਟਲ ਪੋਰਟਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲਿਖਤ ਲਿਖਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਆਡੀਓਬੁਕ ਆਡੀਓਬੁਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਅਨੁਵਾਦ ਅਨੁਵਾਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੰਨਾ ਪੰਨਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਇੰਡੈਕਸ ਇੰਡੈਕਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ 250 6578 195994 195298 2025-06-13T22:45:19Z Taranpreet Goswami 2106 195994 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਉਰਦੂ ਅਖਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਰ ਦਿੜੇ ਨੇ। {{gap}}ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਰੰਙਣ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਆ ਰਹੀ ਏ! ਪੁਰਾਨੀ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਗਇਆ। ਹੁਣ ਬੈਂਤ' ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਪਰ ਮਜ਼ਮੂਨ ਚੰਗਾ ਤੇ ਸੁਥਰਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਬੋਹਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਖੁਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। BlanK Verse ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਨੂੰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਅਜੇਹਾ ਨਿਭਾ ਇਆ ਕਿ ਪਛਮੀ ਲਿਖਾਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਵੀ ਰੀਸ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਕਰਨ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਸਭ ਘਾਟੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਸਜਨ ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ ਰਹੇ ਹੈਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਆਸ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। {{center|:Ο:}}<noinclude>{{center|੯੦}}</noinclude> ha8nfg6ckeb1hjh4dcol22wmtdy2i5e 195995 195994 2025-06-13T22:46:01Z Taranpreet Goswami 2106 195995 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਉਰਦੂ ਅਖਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਰ ਦਿੜੇ ਨੇ। {{gap}}ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਰੰਙਣ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਆ ਰਹੀ ਏ! ਪੁਰਾਨੀ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਗਇਆ। ਹੁਣ ਬੈਂਤ' ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਪਰ ਮਜ਼ਮੂਨ ਚੰਗਾ ਤੇ ਸੁਥਰਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਬੋਹਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਖੁਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। BlanK Verse ਸਿਰਖੰਡੀ ਛੰਦ ਨੂੰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਰਾਣਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਅਜੇਹਾ ਨਿਭਾ ਇਆ ਕਿ ਪਛਮੀ ਲਿਖਾਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਵੀ ਰੀਸ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਕਰਨ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਸਭ ਘਾਟੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਸਜਨ ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ ਰਹੇ ਹੈਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਆਸ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। {{center|--:Ο:--}}<noinclude>{{center|੯੦}}</noinclude> gk25nd6ykyjc2lwtcac960d2ik5pt3r 250 6579 195996 195299 2025-06-13T22:49:49Z Taranpreet Goswami 2106 195996 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" />{{center|੧ਓ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ॥}}</noinclude>{{center|<poem>{{larger|'''ਦੂਜਾ ਰਸ'''}} '''ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ''</poem>}}' {{gap}}ਅੱਜ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਗੈਹਮਾ ਗੈਹਮ ਹੈ, ਬੈਠਕਾਂ ਤੇ ਕੋਠਿਆਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਵੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਜਿੱਧਰ ਨਜਰ ਮਾਰੋ, ਕੀ ਨੇੜੇ ਕੀ ਦਰ: ਸਭ ਜਗ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਵਖਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੀ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਜਲੌ, ਚੜਾਈ ਜਾਂ ਜੰਞ ਦੀ ਉਡੀਕ ਲਗੀ ਹੈ। ਵੇਖੋ ਸਾਰੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵੱਲ ਨੀਝ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਐਹ ਲੌ! ਏਹ ਕੀ ਆਖਦਾ ਹੈ? ਛਮ! ਛਮ!! ਛਮ ਉਹ ਸੁਨੋ ਭਈ ਲੋਕੋ। ਸਤਜੁਗੀ ਦਰਬਾਰ ਪ੍ਰੇਮ ਬਰਾਂਦਰੀ ਵਿਚ ਸਜ ਚੁਕਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ ਚਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਜੂਗੀ ਦਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਕੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਆਨੰਦ ਲਵੇਗੀ। ਕਣੀ ਮੁਤਾਂ ਝੋਲੀ ਪੈ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਜਨਮ ਸਕਾਰਥਾ ਸਮਝਨਾਂ। ਪੁਰਾਨੇ ਪੁਰਾਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ, ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਛਮ ਦੇ ਦਮ!! ਢਮ!! ਢਮ!! {{gap}}ਲੌ ਜੀ ਹੁਣ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਔਹ ਲੌ। ਵਾਜੇ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ।ਏਹ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਨਸ਼ਾਨਚੀ ਤੇ ਵਾਜੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਕ ਜੱਥਾ ਸੀ, ਲੰਮੇ ਚੋਗੇ, ਵੱਡੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਸਲਵਾਰਾਂ ਵੀ ਭਾਰੀਆਂ, ਸਾਬਤ ਪਰ ਮੁੱਛਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਤਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੱਕੇ ਦੀਨਦਾਰ<noinclude>{{center|-੯੧-}}</noinclude> euy3dh45xfdtr7a1mgp6zdgqztizm4q 195997 195996 2025-06-13T22:51:15Z Taranpreet Goswami 2106 195997 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" />{{center|੧ਓ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ॥}}</noinclude>{{center|<poem>{{xx-larger|'''ਦੂਜਾ ਰਸ'''}} '''ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ'''</poem>}} {{gap}}ਅੱਜ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਗੈਹਮਾ ਗੈਹਮ ਹੈ, ਬੈਠਕਾਂ ਤੇ ਕੋਠਿਆਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਵੇਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਜਿੱਧਰ ਨਜਰ ਮਾਰੋ, ਕੀ ਨੇੜੇ ਕੀ ਦਰ: ਸਭ ਜਗ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਵਖਾਈ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੀ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਜਲੌ, ਚੜਾਈ ਜਾਂ ਜੰਞ ਦੀ ਉਡੀਕ ਲਗੀ ਹੈ। ਵੇਖੋ ਸਾਰੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵੱਲ ਨੀਝ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਐਹ ਲੌ! ਏਹ ਕੀ ਆਖਦਾ ਹੈ? ਛਮ! ਛਮ!! ਛਮ ਉਹ ਸੁਨੋ ਭਈ ਲੋਕੋ। ਸਤਜੁਗੀ ਦਰਬਾਰ ਪ੍ਰੇਮ ਬਰਾਂਦਰੀ ਵਿਚ ਸਜ ਚੁਕਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਪ੍ਰੇਮ ਜੰਞ ਚਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਜੂਗੀ ਦਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਕੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਆਨੰਦ ਲਵੇਗੀ। ਕਣੀ ਮੁਤਾਂ ਝੋਲੀ ਪੈ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਜਨਮ ਸਕਾਰਥਾ ਸਮਝਨਾਂ। ਪੁਰਾਨੇ ਪੁਰਾਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ, ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਛਮ ਦੇ ਦਮ!! ਢਮ!! ਢਮ!! {{gap}}ਲੌ ਜੀ ਹੁਣ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਔਹ ਲੌ। ਵਾਜੇ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ।ਏਹ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਨਸ਼ਾਨਚੀ ਤੇ ਵਾਜੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਕ ਜੱਥਾ ਸੀ, ਲੰਮੇ ਚੋਗੇ, ਵੱਡੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਸਲਵਾਰਾਂ ਵੀ ਭਾਰੀਆਂ, ਸਾਬਤ ਪਰ ਮੁੱਛਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਤਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੱਕੇ ਦੀਨਦਾਰ<noinclude>{{center|-੯੧-}}</noinclude> 4ey25x87kb2hbolmyi6res8ho8sicln 250 6580 195998 195300 2025-06-13T22:52:42Z Taranpreet Goswami 2106 195998 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਮਰਦ ਦਿਸਦੇ ਸਨ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪੁਰਖ, ਬੁੱਢੇ ਪਰ ਸਦਾ ਸਾਦੀ ਪੁਸ਼ਾਕ ਪਾਏ, ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ ਮਸਤ ਚਾਲ ਚਲਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਇਕ ਤੇ ‘ਪੀਲੂ’’ ਕਵੀ ਹੈ, ਅਰ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਪਿੱਛੇ, ਪਰ ਰਤੀ ਵਧੀਕ ਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ, ਹਾਫ਼ਜ਼ ਬਰਖੁਰਦਾਰ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਖਾਨ ਹੈ। ਹੈਂ! ਵੇਖੋ ਬਰਖੁਰਦਾਰ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਸਾਯਾ ਹੈ। ਹੈਂ! ਕਾਦਾ ਹੈ? ਏਹ ਤੇ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਵਸਤ ਹੈ।ਕਦੀ ਹਵਾ, ਕਦੀ ਇਕ ਤ੍ਰੀਮਤ ਤੇ ਬੱੜ ਦਾ ਝੋਲਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੀਵੀਂ' ਵੀ ਮੁਟਿਆਰ ਪਰ ਜਖਮਾਂ ਨਾਲ ਐਲ, ਲੌਹੂ ਲੁਹਾਨ ਉਹੋ! ਏਹ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਹੋਸੀ। ਏਹ ਕਵੀ ਕੁਝ ਅਪਨੀ ਕਵਿਤਾ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ਲੋਕ ਸੁਨ ਸੁਨ ਮਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਏਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ, ਵਾਜਾ ਵੀ ਹੋਰ, ਸੁਰ ਵੀ ਹੋਰ, ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ ਦਤੀ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਰੰਗੇ, ਐਸ਼ ਦੇ ਮੱਤੇ ਝੂਮਦੇ ਝਾਅਦ ਚਲੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਏਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਵੀ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਦੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਪੇਹਲੇ ਇਕ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਕਵੀ-ਮੁਕਬਲ ਹੈ। ਏਹ ਵੀ ਦੁਰੰਗਾ ਕਵੀ ਹੈ। ਕਦੀ ਤੇ ਪੁਰਾਨੇ ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਤੇ ਮਰਸੀਏ ਪੜ੍ਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਂਦਾ ਹੈ ਅਰ ਕਦੇ ਨਵਾਂ ਸਾਜ਼ ਕੱਢ, ਹੀਰ ਦੇ ਬੈਂਤ ਸੁਨਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੀਰ ਦੀ ਸੁਰ ਛੋਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਤ ਮੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੀਂ ਤੇ ਅਜੀਬ ਸੂਰ ਹੈ। ਵਾਹ ਬੈਂਤ ਦੇ ਕਾਰੀਗਰ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਵਿੱਥ ਤੇ ਇਕ ਕਵੀ; ਸੋਹਨਾ ਸਜੀਲਾਂ, ਲੰਮੇ ਵਾਲ, ਸਿਰ ਤੇ ਵੱਡੀ ਪੱਗ, ਝੂਮਦਾ ਝਾਅਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਚਲਿਆ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਵਾਜੇ ਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਮੁਕਬਲ ਵਾਂਗੂ,ਪਰ ਰਸ ਢੇਰ ਵਧੀਕ ਏਥੇ ਏਨੀ ਭੀੜ ਹੈ, ਕਿ ਸਾਰੀ ਲੁਕਾਈ ਟੁਟ ਟੁਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਏਹ ਕਦੀ ਤੇ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਰ ਅਲਾਪਦਾ ਹੈ ਅਰ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਕਿੱਸਾ<noinclude>-੯੨-</noinclude> ndmf3urlcz69z9h9jyv68jhi363vpbw 250 6581 195999 195301 2025-06-13T22:55:57Z Taranpreet Goswami 2106 195999 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੁਨਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਚ ੨ ਹਾਉਕਾ ਭਰ ਕੇ ਗੋਤਾ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਕਿਸੇ ਬੈਂਤ ਦੇ ਤੀਰ ਇਸ ਦੇ ਕਲੇਜੇ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਏਹੀ ਪਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੀਕਨ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਕਹਾਨੀ ਇਸ ਦੇ ਹਡ ਬੀਤੀ ਹੈ। ਏਹ ਜੇ ਸੱਯਦ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ—ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਦਾ ਔਹ ਲੌ ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਵੀ ਦੋ ਹਵਾਈ ਰੂਹਾਂ ਛਤ੍ਰ ਝੁਲਾਈ ਤੇ ਚੋਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਹ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਹੋਸਨ ਏਹ ਬੜੇ ਸਵਾਦ ਦੀ ਚੌਕੜੀ ਸੀ। ਲੌ! ਹਨ ਫੇਰ ਉਸੇ ੨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਦੀ ਆਈ। ਇਕ ਬੁੱਢਾ ਜੇਹਾ ਕਵੀ ਮਰਸੀਏ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਖਲਕਤਨੂੰ ਪਵਾਈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੇ ਹਾਮਦ॥ {{gap}}ਲੌ! ਐਹ ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕੌਨ ਹੈ? ਇਕ ਬਹਾਵਲ ਪੂਰੀ ਮਰਦ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਪਰ ਈਰਾਨੀ ਪੌਸ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਅਪਨੇ ਭੇਸ ਨੂੰ ਦਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੋ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਨਕਲ। ਏਹ ਜੇ, ਅਬਦੁਲ ਹਕੀਮ ਕਵੀ, ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਾਸੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ ਪਰ ਨੱਕ ਚੜਾ ਕੇ, ਕੁਝ ਸਿਰ ਹਿਲਾਂਦੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਹਿੰਦੂ, ‘ਧੰਨ ਧਰਮੀ'! ਧੰਨ ਧਰਮੀ'!! ਕਰਦੇ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨੀਰ ਵਹਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹਕੀਕਤ ਰਾਏ ਧਰਮੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਹੁਣ ਫੇਰ ਕੁਝ ਵਿੱਥ ਪੈ ਗਈ ਵਾਜਾ ਵੀ ਬਦਲਿਆ, ਸਾਜ ਸੋਚ ਵੀ ਬਦਲੇ। ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਪੌਸ਼ਾਕ ਵੀ ਬਦਲੀ। ਉਹ ਐਸ਼ ਤੇ ਆਰਾਮ ਦੀ ਮਹਰ ਹਨ ਚੇਹਰਿਆਂ ਤੇ ਲੱਗੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ। ਕੁਝ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਚਿੰਨ ਹਨ। ਹਨ ਨਾਂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਂ ਹੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵੀ ਮੋਈ ਹੋਈ ਜਾਨ ਤੇ ਨਿਊਨਤਾ ਦੀ ਨਸ਼ਾਨੀ<noinclude>{{center|-੯੩-}}</noinclude> 3g2hzua50570r8wo3ozrk4nm6yhoome 250 6582 196000 195302 2025-06-13T22:57:01Z Taranpreet Goswami 2106 196000 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਾਕੀ ਹੈ। ਹਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਗਿੱਚੀਆਂ ਕਰਕੇ, ਮੁੱਛਾਂ ਵੱਟੀਆਂ, ਲੰਮੇ ਦਾਹੜੇ ਵਾਲੇ ਸੋਹਨੇ ਸਿੱਖ ਜਵਾਨ ਵੀ ਇਸ ਜੱਥੇ ਵਿਚ ਚਲੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਢੇਰ ਹੈਨ। ਜੇਹੜੀ ਟੋਲੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਈ ਓਦਰ ਰਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਢੇਰ ਗੈਹਮਾ ਗੈਹਮ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਵੀ ਅੰਬਰਸਰੀ ਦੇ ਦਵਾਲੇ ਹੈ। ਏਹ ਕਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਹੈ। ਪੌਸ਼ਾਕ ਦਰਬਾਰੀ, ਅਰ ਮਹਾਰਾਜ ਰੰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਇਸ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਫਿਰਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਅਪਨੇ ਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੇਉਂਦਾ ਨਹੀਂ। ਅਜੇਹੀਆਂ ਮਨ ਖਿਚਵੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸਦਾ ਸਚ ਤਾਲ ਵਾਰਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਪਰ ਸੁਆਦ ਉਸਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਦੋਹੜੇ ਦੀ ਸੁਰ ਛੇੜ, ਆਦਮੀ ਕੀ ਪੰਛੀ ਵੀ ਮੂਰਛਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਵੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ, ਹਾਂ ਜੀ ਜੇਹਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ, ਤੇਹਾ ਉਸਦਾ ਕਵੀ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਗਿਰਦ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਜੱਥਾ ਹੈ, ਏਹ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਵੀ ਹੈ। ਬੈਂਡ ਪੜ੍ਹਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਸਤ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਬੈਂਤ ਪੜਦਾ ਪੜਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਅਗਲੇ ਟੋਲੇ ਦੀ ਭੀੜ ਤੇ ਰੌਨਕ ਵੇਖ ਜੀ ਵਿਚ ਸੜਦਾ ਹੈ ਏਹ ਹੈ ਕਵੀ ਕਾਦਰਯਾਰ। {{gap}}ਏਧਰ ਤੇ ਏਹ, ਔਹ ਇਕ ਹੋਰ ਟੋਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਭਾੜ ਹੈ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਲੈਂਹਦੇ ਵੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਸਾਦਾ ਜੇਹਾ ਨਾ ਬਹੁਤੀ ਬਾਨ ਨਾ ਵੱਡਾ ਮਾਨ। ਸੈਹਜ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਸੁਨਾਂਦਾ ਅਰ ਸੁਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਜੀ ਪਰਚਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੌਲਵੀਆਂਵਾਂਗਰ ਬੈਂਡ ਪੜ੍ਹਕੇ ਸਮਝਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਪੁਰਾਨਾ, ਖਵਰੇ ਇਸ ਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਿਆ, ਏਹ ਜੇ ਕਵੀ ਐਹਮਦਯਾਰ। {{gap}}ਔਹ ਵੇਖੋ! ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲੋਕੀ ਜੂਨ ਸੁਨ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਹ ਕੌਨ ਹੈ ਜੀ? ਪੀਰ<noinclude>{{center|-੯੪-}}</noinclude> hg9urkmtdacub9zz4z5ty4wn111xr8u 250 6583 196002 195339 2025-06-13T22:59:22Z Taranpreet Goswami 2106 196002 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਖਸ਼ ਕਵੀ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਾਹਮੁਹੰਮਦ ਬੈਂਤ ਪੜ੍ਹਦਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੀਰ ਰਸ ਵਿੱਚ ਮੱਤਾ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੋਂ ਦੋ ਟੋਲੀਆਂ ਹੋਰ ਹਨ। ਕੋਲੋ ਕੋਲ, ਪਰ ਇਕ ਦੂਏ ਦੇ ਆਦਮੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਝਗੜਦੇ ਹਨ। ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜੀਕਨ ਦੋ ਆਪੋ ਆਪਨੇ ਕਵੀ ਸਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਵੀ ਵੀ ਨਿਰੇ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ ਹਨ ਪਰ ਇਕ ਨਾਲ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਸ਼ਗਿਰਦ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਰੌਲਾ, ਪਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਚ ਦੂਸਰਾ ਰਤੀ ਘੱਟ ਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਪਰ ਗਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਘੱਟ ਹੀ ਹੈ। ਪੈਹਲਾ ਕਵੀ ਪਿਆਰੇ ਸਾਹਿਬ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜਾ ਫਰੀਦਦੀਨ ਮੁਜੰਗੀ। {{gap}}ਇਸੇ ਟੋਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਇਕ ਕਵੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਕਿਸਾ ਬੈਹਰਾਮ ਗੁਰ ਲੱਕੀ ਸਵਾਦ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਵੀ ਦਾ ਪੁਲਾੜ ਦੀਹਦਾ ਹੈ। ਚੰਦਰ ਬਦਨ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਤੇ ਉਹ ਪੁਲਾੜ ਖੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਅਰ ਲੋਕ ਇਸ ਟੋਲੇ ਪਰੇ ਹਟਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈ ਅਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਕਵੀ॥ {{gap}}ਹੁਨ ਫੇਰ ਵਿੱਥ ਪੈ ਗਈ, ਵਾਜਾ ਵੀ ਬਦਲਿਆ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਸੁਰਾਂ, ਲੋਕ ਵੀ ਬਦਲੇ, ਪੋਸ਼ਾਕ ਵੀ ਬਦਲੀ, ਨਾ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮਾਨ: ਰਹੇ ਨਾ ਹੰਕਾਰ, ਸਭ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਪਾਈ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸਵਾਦ ਵੀ ਘੱਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਖੀ ਢੇਰ, ਫਾਰਸੀ, ਉਰਦੂ ਦੀ ਨਕਲ ਪਰ ਅਸਲੀ ਪ੍ਰੇਮ ਉਡ ਗਿਆ। ਜੀਕਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ “ਸਪਿਚਦ 3 ਦਾ ਹੁਲਾਸ ਘਟਿਆ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰੰਗ। ਜਲੌ ਦੇਇਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਕਵੀ ਤੇ ਢੇਰ ਹਨ। ਕੋਈ ਮੌਲਵੀ ਬਨਿਆ ਹੈ, ਕੋਈ ਬਾਬੂ ਕੋਈ ਹਦਵਾਨੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਛੇੜ ਛਾੜ ਬੋਲ ਬੁਲਾਰ ਵੀ ਢੇਰ ਹੈ, ਸ਼ਗਿਰਦ ਐਨੇ ਹਨ ਕਿ ਵਖਾਰੂ ਘੱਟ, ਬੜੀ ਭੀੜ ਹੈ, ਹਰ ਇਕ ਬੈਂਡ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਰੱਬਾ।ਕੀ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਈ ਕਵੀ ਹੋ ਗਿਆ? ਕੀ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਸਿਆ, ਚੰਗੇ ਬੁਰੇ ਦੀ ਪਛਾਨ ਘੱਟ, ਪਰ ਅਜੇਹੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਝ ਕਦਰ ਹੈ॥<noinclude>{{center|-੯੫-}}</noinclude> 6gll5hdj5og64ihuwkkk0eu3tdk59gr 250 6584 196003 195340 2025-06-13T23:00:23Z Taranpreet Goswami 2106 196003 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}ਇਕ ਟੋਲੀ ਤੇ ਮੌਲਵੀ ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ ਦੀ ਤਕੜੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਵਾਦ ਵੀ ਚੰਗਾ ਅਰ ਰੰਗ ਵੀ ਚੰਗਾ। ਹਰ ਇਕ ਜੇਹੜਾ ਇਸ ਟੋਲੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟੁਰਦਾ ਹੈ, “ਬਲੋਚਾ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਸੁਨ ਵੈਨ ਮੇਰੇ” ਈ ਗਾਉਂਦਾ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਟੋਲੀ ਵਿਚ ਬੜੀ ਭੀੜ ਹੈ, ਕਵੀ ਵੀ ਨਵੇਂ ਫੈਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਕੁੱਠਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਜਨਾਨੀ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਮਾਰਿਆ। ਹਨ ਕਿਸੇ ਬਨਾ ਬਨਾ ਜੀ ਪਰਚਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਰੰਗ ਹੋਰ ਦਾ ਹੋਰ ਹੈ। ਇਕ ਨਵੀਂ ਪੌਸ਼ਾਕ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਪਵਾਈ ਸੂ, ਗਲ ਕੀ ਸਿੱਧੀ ਸੋਹਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਰ ਨੂੰ ਗੈਹਨੇ ਕੱਪੜੇ ਪਵਾ ਅਜੇਹਾ ਸਜਾਇਆ ਕਿ ਅਸਲੀ ਰੂਪ ਤੇ ਢੱਕਿਆ ਗਿਆ ਗੈਹਣਿਆਂ ਦੀ ਛਨਕਾਰ, ਜਾਂ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਫੜ ਫੜ ਤੇ ਜੁੱਤੀ ਦਾ ਖੜਕਾੜ ਹੀ ਸੁਨਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਬੈਂਤ ਬਾਜ਼ੀ ਕਰੋ, ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰੋ ਪਰ ਏਹ ਮਸਤ ਕਦੀ ਜੰ ਚਾਹਿਆ ਚਲੇ ਗਏ ਨਾ ਸ਼ਗਿਰਦਾਂ ਦਾ ਰੌਲਾ, ਨਾਂ ਪਿਛਲਾਗੂਆਂ ਦਾ ਝੋਲਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਲੋਕ ਆਪ ਤੋਂ ਆਪ ਹੀ ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਏਹ ਮਸਤ, ਅਰ ਜਾਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ਼ਗਿਰਦ ਕੀ ਕਰਨੇ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਰਚਿਤ ਕਿੱਸੇ ਆਪ ਹੀ ਸ਼ਗਿਰਦ ਬਨਾਨਗੇ ਏਹ ਜੇ ਸ: ਫਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ ਕਵੀ ਨਵਾਂ ਕੋਟੀਏ। ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੇਖੋ ਇਕ ਟੋਲੀ ਵਿਚ ਬੜੀ ਡੰਡ ਪਈ ਹੈ ਇਕ ਹਿੰਦੂ ਕਵੀ ਬੈਂਤ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਹ ਵਾਹ ਦੀ ਡੰਡ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਕਵੀ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਏਹ ਕੌਨ ਹੈ, ਏਹ ਜੇ ਅਰੂੜਾ ਰਾਏ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਸਾਵਨ, ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ ਆਦਿ ਕਵੀ ਹਨ। {{gap}}ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਦੀਨਦਾਰ ਮਰਦ ਸਾਦੀ ਪੌਸ਼ਾਕ ਪਾਈ ਪੱਗ ਨਾਲ ਸੂਈਆਂ ਟੰਗੀਆਂ, ਅਪਨੇ ਬੈਂਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਮ ਰਬ ਦਾ ਬੌਲਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਪੜ੍ਹਦੇ ਚਲੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ<noinclude>{{center|--੯੬--}}</noinclude> pp0iz5lqlxkw275ko9rjt7h1nujk6bs 250 6585 196005 195341 2025-06-13T23:03:10Z Taranpreet Goswami 2106 196005 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬੈਂਤ ਬੜੇ ਸਵਾਦਲੇ ਅਤੇ ਬਾਰਾ ਮਾਂਹਂ ਇਕ ਨਰਾਲੇ ਢੰਗ ਦਾ ਹੈ। ਏਹ ਕਵੀ ਹਦਾਇਤ ਉੱਲਾਹ ਜੀ ਹੈਨ। {{gap}}ਇਸ ਸ਼ਰੇਨੀ ਵਿਚ ਸੀਹਰਫੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਪਾਨੀ ਤੇ ਲੀਕ ਵਾਂਗੂੰ ਹੀ ਹਨ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਕੋਈ ਕਵੀ ਚੰਗੇ ਬੈਂਤ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ ਅਰ ੳਹਨਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਜੀ ਤੇ ਚੋਟ, ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ:-ਸਾਧੂ ਬਿਰਤੀ ਪਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਠੇ ਕਵੀ, ਹੁਸੈਨ ਤੇ ਅਸ਼ਰਫ ਅਪਨੀ ਹੀਰ ਦੀਆਂ ਸੀਹਰਫੀਆਂ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਮਸਤੀ ਨਾਲ ਲੇਟਦੇ ਔਰ ਸੁਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ “ਵਜਦ ਵਿਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੇਹਰਮ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਖੁਲਦੀ ਦੀਆਂ ਸੀਹਰਫੀਆਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਹਾਲ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿਚਦੀਆਂ ਹਨ | ਲੋਕ ਸੁਣ ਸੁਣ ਕੇ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਬੜਾ ਲੰਮਾ ਹੈ। ਕਿਧਰੇ ਆਗਾ ਖਾਂ ਹਕੀਮ ਆਪਨੇ ਸ਼ਗਿਰਦਾਂ ਪੜ ਸ਼ਗਿਰਦਾਂ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਏਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੌਲਾ ਬਖਸ਼ ਕੁਸ਼ਤਾ, ਇਕ ਹੀਰ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੂੰ ਉਚੀ ਸੁਨਾਂਦੇ, ਇਸੇ ਟੋਲੀ ਦੇ ਆਦਮੀ ਵਾਹ ਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਹੋਰ ਸੁਨਣ ਵਾਲੇ ਚੁੱਪ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਾਰਸ ਦੀ ਟੋਲੀ ਸੁਣੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕਿੱਸੇ ਵਿਕੇ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਭੀੜ ਵਿਚ ਪਤਾ ਥੌ ਲਗਦਾ ਨਹੀਂ। ਲੌ ਜੀ ਅੰਤ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦਾ ਏਹ ਭੀੜ ਵੀ ਗਈ। ਪਰ ਏਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਫੇਰ ਲੈਂਹਦੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਭਾੜ ਵਿਚ ਕਵੀ ਵੀ ਲੈਂਹਦੇ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਸੁਨਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਬੁੱਢਾ ਜੇਹਾ ਕਵੀ ਸਫੈਦ ਪੋਸ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਹੱਥ ਅਪਨੇ ਰਚੇ ਕਿਸਿਆਂ ਦਾ ਦਥਾ ਫੜਿਆ ਹੈ, ਏਹ ਬੂਟਾ ਗੁਜ ਚਾਭੀ, ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ “ਮੁਹੰਮਦ" ਆਦਿ ਕਵੀ ਇਸ ਪਾਸੇ ਦੇਂ ਹਨ। ਏਹਨਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਫਜ਼ਲ ਦੇ ਰੰਗ ਵਾਂਗੂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਔਹ ਲੋ ਪੁੰਨ ਝੋਨੇ ਢੋਲਕਾਂ ਦੀ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ ਜੀਕਨ ਕੋਈ, ਭਗਤਾਂ ਦਾ ਟੋਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਟੋਲੇ ਵਿਚ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਕਵੀ ਹਨ,<noinclude>{{center|-੯੭-}}</noinclude> 185t3waecagxf8ghl1sg5kntxsppxer 250 6586 196006 195342 2025-06-13T23:08:07Z Taranpreet Goswami 2106 196006 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸਾਧੂਆਂ ਵਾਂਗਰ ਚਾਲ ਢਾਲ, ਪੋਸ਼ਾਕ। ਬੋਲਨਾ ਵੀ ਸੁਆਦਲੇ, ਅਰ ਬਚਨ ਵੀ ਗਿਆਨ ਭਰੇ। ਕੋਈ ਸਾਧੂ, ਕਿੱਸੇ ਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਪਨਾ ਧਰਮ ਹਥੋਂ ਨਹੀਂ ਛਡਦੇ। ਕਾਮ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਛੋਨ ਦਿੰਦੇ। {{gap}}ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਰੋਮਨੀਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਰਫ ਹਨ, ਔਹ ਦਾਸ ਹੋਰੀ ਕਾਫੀਆਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਧਰੇ ਸਰਜੂ ਰਾਮ ਤੇ ਬਸੰਤ ਰਾਮ ਜੀ ਅਪਨੇ ਕਿਸੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਅਚਰਜ ਰੰਗ ਹੈ। ਇਕ ਵਖਰੇ ਟੋਲੇ ਵਿਚ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਦੋ ਕਵੀ ਕਬਿਤ ਪੜਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬੜੇ ਸੋਹਨੇ, ਮਨ ਖਿਚਵੇਂ। ਸਿਖ ਮਸਤ ਹੁੰਦੇ ਨਚਦੇ ਤੇ ਕੁੱਦਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂ ਕਿਸਾ ਜੋ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਹੋਇਆ।ਏਹ ਜੇ ਜੋਗ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਗਵਨ ਸਿੰਘ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਕਵੀ॥ {{gap}}ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਕਵੀ ਦੇ ਗਿਰਦ ਬੜੀ ਭੀੜ ਭਾੜ ਹੈ।ਹਿੰਦੂ ਈ ਹਿੰਦੂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਭੀੜ ਵਿੱਚ, ਸਨਾਤਨੀ, ਮਹਾਜ਼ੇ ਬਾਬੂ, ਹਟਵਾਨੀਏ ਕੋਈ ਕੋਟ ਪਤਲੂਨ ਡਟੇ ਵੀ ਦਿਸਦੇ ਹਨ। ਏਹ ਕਵੀ ਜੀ ਵੀ ਭਗਤ ਬਨੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ, ਅਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਏਹਨਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਸ ਤੇ ਹੈ ਪਰ ਗਿਆਨ ਤੇ ਵੈਦਾਂਤ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਲੋਕੀ ਇਕ ਬੈਂਤ ਸੁਨਦੇ ਹਨ ਵਾਹ ਵਾਹ-ਕਾਲੀਦਾਸ ਜੀ ਵਾਹ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗੁਜਰਾਂਵਾਲੀਏ ਕਾਲੀਦਾਸ ਜੀ ਹਨ। {{gap}}ਏਸੇ ਭੀੜ ਭਾੜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਧੂ ਰੂਪ ਕਵੀ, ਸੀਹਰਫੀਆਂ ਸਨ ਅਰ ਤ੍ਰੀਮਤਾਂ ਮਰਦ ਧੰਨ ਧੰਨ ਆਖਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਦੇ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅੱਗੇ ਨਵਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਏਹ ਭੀੜ ਵੀ ਮੁੱਕੀ ਬੱਸ ਫੇਰ ਤੇ ਸੁੰਨ ਸਾਨ ਨਜ਼ਰ ਆਈ<noinclude></noinclude> egwz3361e2rqobxfqymlvglbwnhudff 250 6587 196007 195343 2025-06-13T23:09:14Z Taranpreet Goswami 2106 196007 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪਰ ਕੁਝ ਡੇਰ ਪਿੱਛੋਂ ਕੋਟ ਪਤਲੂਨੰ ਪਾਈ ਐਨਕਾਂ ਚੜਾਈ ਕੁਝ ਕੇ ਜੰਟਲਮੈਨ ਆਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਇਕ ਵਡੇ ਝੰਡੇ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ Renaissance। ਇਹ ਸਾਰੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਰ ਹੋਰਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨਜ਼ਰੀ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਸਭ ਮਜ਼ਹਬਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਪਰ ਸਿੱਖ ਢੇਰ, ਫੇਰ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਹਿੰਦੂ ਵੀ ਸਨ, ਪਰ ਟਾਂਵੇਂ ਟਾਂਵੇਂ। ਏਹ ਅਗਲੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਡਿਆਈ ਦੇਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਕੋਈ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾ, ਕੋਈ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਕੋਈ ਉਰਦੂ, ਕੋਈ ਫਾਰਸੀ ਕਵਿਤਾ, ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਫੋਲਦੇ ਸਨ। ਕੋਈ ਕੋਈ ਟਾਵਾਂ ਟਾਵਾਂ ਗੀਤ ਜਾਂ ਬੋਲ ਸੁਨਾ ਅਪਨੇ ਸਾਥੀਆਂ ਕੋਲੋਂ “ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲੈਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਇਸ ਟੋਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਕਵੀ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਬੱਸ ਏਹ ਟੋਲਾ ਵੀ ਮੱਕਾ, ਸੁਨਿਆ ਸੁਨਾਇਆ ਕੁਝ ਨਾਂ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਝੰਡਾ ਆਇਆ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਹਰਫਾਂ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ‘HOPE ਆਸ ਰੱਖੋ। {{center|-:ਬੱਸ:-}}<noinclude>{{center|-੯੯-}}</noinclude> 4djbieqlcm9u18e7rk3glh19pxj2g9n 250 6588 196008 195368 2025-06-13T23:12:49Z Taranpreet Goswami 2106 196008 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਦਾ ਦਰਦ ਭੰਗੂੜਾ ਅਡਿਆ, ਝੂਲੇ ਦੇਢੇ ਦੁੱਖ॥ ਅਤੇ ਸੂਲ ਵਛਾਈ ਪੋਤੜੇ, ਤਕਨ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਮੁੱਖ॥</poem>}} {{gap}}ਸਸੀ ਨੂੰ ਜਮਦਿਆਂ ਸੰਦੂਕ ਵਿਚ ਪਾ ਨਦੀ ਰੁੜਾਂਦੇ ਨੇ, ਕਵੀ ਜੀ ਦਸਦੇ ਨੇ, ਕੋਹਾ ਨਿਕਰਮ ਜਨਮ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦਸਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਸਿੰਧ ਵਧ ਸਨ ਚੰਦਲੀ ਰਾਵੀ ਸਨੇ ਇਹਾ॥ ਓਥੇ ਪੰਜ ਨੇਈਂ ਰਲ ਵਗੀਆਂ ਨੀਰ ਆਨੀ ਨਾ ਬਾਹ॥ ਓਥੇ ਮੁਛਾਂ ਕਛਾਂ ਬਹਨੇ ਸੈਸਾਰਾਂ ਜਲ ਰਾਹ॥ ਓਹ ਵੇਖ ਕਪੜਾ <ref>ਪੰਜ ਨੰਦ ਓਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਜੇ ਦਰਿਆ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।</ref>ਪੰਜ ਨੰਦ ਦਾ ਪਿੰਜਰ ਮਾਰੇ ਆਹ॥ ਪਿੰਜਰ ਘੜ ਰੁੜਾਇਆ ਜਸ ਵੀ ਲੈਹਰੀ ਗੋੜੇ ਦੇਸੁ॥ ਤਾਂ ਯੂਨਸ ਵਾਲੀ ਮਛਲੀ, ਫਿਰ ਫਿਰ ਝਟ ਕਰੇਸੁ॥ ਵਾਂਗੂੰ ਬੇੜੀ ਨੂਹ ਦੀ ਤੈਹ ਬਾਲਾ ਠਾਠ ਕਰਨ॥ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਖੌਫ਼ ਖਤਰ ਦੇ ਰਾਹ ਥੌਂ ਰਬ ਰੱਖੇ ਤਾਂ ਕੌਣ ਮਰੇਨ॥</poem>}} ਜਟ ਅਤੇ ਧੋਬੀ ਨੇ ਸੰਦੂਕ ਬਾਹਰ ਕਢਿਆ ਅਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆਂ ਤਾਂ:- {{Block center|<poem>ਸਸੀ ਵਤ ਅੰਗੂਠਾ ਚੂੰਘਿਆ, ਪੀਵੇ ਦੁਧ ਸਵਾ॥ ਉਸ ਦੀ ਡਿਠੀ ਸੂਰਤ ਧੋਬੀਆਂ ਸੁੱਧ ਨ ਰਹੀਆ ਕਾ॥ ਰਬਾ ਅਰਸ਼ੋ ਲਈ ਪੁਤਲੀ, ਯਾ ਏਹ ਹਰ ਪਰੀ॥ ਕਿਤ ਬਿਧ ਸਾਥੋਂ ਵਿਛੜੀ, ਕਿਤ ਬਿਧ ਨਦੀ ਪਈ॥ ਸਾਨੂੰ ਆਈ ਬਾਦ ਔਲਾਦ ਦੀ, ਖਰਿਓਂ ਬੂੰਦ ਪਈ॥ ਏਹ ਭੇਜੀ ਤੇਰੀ ਰਬਨਾ ਅਸਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਝਲ ਲਈ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੨-}}</noinclude> g9qs1h729ogo0knkly66nxpmaoat7uz 196009 196008 2025-06-13T23:13:17Z Taranpreet Goswami 2106 196009 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਦਾ ਦਰਦ ਭੰਗੂੜਾ ਅਡਿਆ, ਝੂਲੇ ਦੇਢੇ ਦੁੱਖ॥ ਅਤੇ ਸੂਲ ਵਛਾਈ ਪੋਤੜੇ, ਤਕਨ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਮੁੱਖ॥</poem>}} {{gap}}ਸਸੀ ਨੂੰ ਜਮਦਿਆਂ ਸੰਦੂਕ ਵਿਚ ਪਾ ਨਦੀ ਰੁੜਾਂਦੇ ਨੇ, ਕਵੀ ਜੀ ਦਸਦੇ ਨੇ, ਕੋਹਾ ਨਿਕਰਮ ਜਨਮ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦਸਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਸਿੰਧ ਵਧ ਸਨ ਚੰਦਲੀ ਰਾਵੀ ਸਨੇ ਇਹਾ॥ ਓਥੇ ਪੰਜ ਨੇਈਂ ਰਲ ਵਗੀਆਂ ਨੀਰ ਆਨੀ ਨਾ ਬਾਹ॥ ਓਥੇ ਮੁਛਾਂ ਕਛਾਂ ਬਹਨੇ ਸੈਸਾਰਾਂ ਜਲ ਰਾਹ॥ ਓਹ ਵੇਖ ਕਪੜਾ <ref>ਪੰਜ ਨੰਦ ਓਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਜੇ ਦਰਿਆ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।</ref>ਪੰਜ ਨੰਦ ਦਾ ਪਿੰਜਰ ਮਾਰੇ ਆਹ॥ ਪਿੰਜਰ ਘੜ ਰੁੜਾਇਆ ਜਸ ਵੀ ਲੈਹਰੀ ਗੋੜੇ ਦੇਸੁ॥ ਤਾਂ ਯੂਨਸ ਵਾਲੀ ਮਛਲੀ, ਫਿਰ ਫਿਰ ਝਟ ਕਰੇਸੁ॥ ਵਾਂਗੂੰ ਬੇੜੀ ਨੂਹ ਦੀ ਤੈਹ ਬਾਲਾ ਠਾਠ ਕਰਨ॥ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਖੌਫ਼ ਖਤਰ ਦੇ ਰਾਹ ਥੌਂ ਰਬ ਰੱਖੇ ਤਾਂ ਕੌਣ ਮਰੇਨ॥</poem>}} ਜਟ ਅਤੇ ਧੋਬੀ ਨੇ ਸੰਦੂਕ ਬਾਹਰ ਕਢਿਆ ਅਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆਂ ਤਾਂ:- {{Block center|<poem>ਸਸੀ ਵਤ ਅੰਗੂਠਾ ਚੂੰਘਿਆ, ਪੀਵੇ ਦੁਧ ਸਵਾ॥ ਉਸ ਦੀ ਡਿਠੀ ਸੂਰਤ ਧੋਬੀਆਂ ਸੁੱਧ ਨ ਰਹੀਆ ਕਾ॥ ਰਬਾ ਅਰਸ਼ੋ ਲਈ ਪੁਤਲੀ, ਯਾ ਏਹ ਹਰ ਪਰੀ॥ ਕਿਤ ਬਿਧ ਸਾਥੋਂ ਵਿਛੜੀ, ਕਿਤ ਬਿਧ ਨਦੀ ਪਈ॥ ਸਾਨੂੰ ਆਈ ਬਾਦ ਔਲਾਦ ਦੀ, ਖਰਿਓਂ ਬੂੰਦ ਪਈ॥ ਏਹ ਭੇਜੀ ਤੇਰੀ ਰਬਨਾ ਅਸਾਂ ਸਿਰ ਤੇ ਝਲ ਲਈ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੨-}} {{rule}}</noinclude> hozagc96o9yh9xtomh7ukkkx8enl5ts 250 6589 196010 195369 2025-06-13T23:16:41Z Taranpreet Goswami 2106 196010 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਧੋਬਨ ਥਨੀ ਨੀਰ ਉਛਲਿਆ,ਮੇਹਰ ਮੁਹਬਤ ਨਾਲ॥ ਦੋਹਨੀ ਧੀ ਧਿਆਨੀ, ਫਲ ਲਗਾ ਕੇ ਡਾਲ॥</poem>}} {{gap}}ਜਦ ਸਸੀ ਜਵਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਧੋਬੀ ਵਰ ਦੀ ਟੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਸੀ ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁਛਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸਦਾ ਜੋਗ ਪੰਨੂ ਨਾਲ ਮੋਟੇ'' ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰ ਬੈਠਦੀ ਹੈ।ਹੋਰ ਜਨਾਨੀਆਂ ਉਸਨੂੰ ਮੇਹਨੇ ਦੱਸਦੇ ਨੇ, ਬਸ ਪੁੰਨੂ ਦਾ ਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। “ਧੁਰ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕੌਨ ਦੇਂਦੀਆਂ ਅਰ ਉਸਦਾ ਪਿਛਲਾ ਹਾਲ ਦਸੀਆਂ ਨੇ। {{Block center|<poem>ਪਰ ਸਸੀ ਨੂੰ ਬੋਲਨ ਬੋਲੀਆਂ, ਕੁੜੀਆਂ ਅੜਨ ਬਾਂਹਿ॥ ਜੇ ਰੁੜਦੀ ਕਢੀ ਤੇ ਧੋਬੀਆਂ, ਤੂੰ ਧੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਾਹਿ॥ ਰੱਬ ਅੰਬ ਖਵਾਏ ਧੋਬੀਆਂ, ਲਗਾ ਤੂਤ ਫਰਵਾਂਹ॥ ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤ ਤੇਰੀ ਨੂੰ ਰੱਬਨਾ, ਲਖਵਾਰੀ ਬਲ ਜਾਂਹ॥ ਸਸੀ ਨੂੰ ਆਖਨ ਬੁੱਢੀਆਂ ਨਦੀਆਂ, ਕੀ ਬਾਂਹ ਲਡਾਵਨ ਉਹ॥ ਅਤੇ ਘਰ ਸੁਲਤਾਨ ਜਰਮ ਲੈ, ਬੇਟੀ ਬਨੀ ਸਗੋਹ॥ “ਬ ਨਾ ਚਾਹਨ ਅਪਨਾ, ਸੱਚ ਆਖਿਆਂ ਆਵੇ। ਰੌਹ॥ ਨਾਮ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਮੋੜੀ ਰਖੀਏ, ਪਰ ਹਰ ਕੋ ਆਖਸ ਤੋਹਿ॥</poem>}} {{gap}}ਸਸੀ ਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਏਹਨਾਂ ਤਾਨਿਆਂ ਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਿਕ ਪੁਛਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਆਖਦੀ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਮਾਂ ਆਖੇ ਧੀਏ ਸਸੀ ਤੂੰ, ਡਿੰਗੇ ਬੋਲ ਨਾਂ ਬੋਲ॥ ਅਸੀਂ ਕੌਨ ਕਲੀਨੇ ਆਦਮੀ, ਤੂੰ ਪਰਬਤ ਏਡ ਨਾ ਤੋਲ॥ ਕੋਈ ਹਾਕਮ ਸੁਨੇ ਭੰਬੋਰ ਦਾ, ਅਸੀਂ ਭੀ ਮਰਾਂ ਅਡੋਲ॥ ਬਚਾ ਫਿਟ ਆਤਨ ਫਿਟ ਨਢੀਆਂ, ਤੈਨੁੰ ਬੇਹ ਕਿ ਭਾਵੇ ਕੋਲ॥</poem>}} {{gap}}ਮਾਂ ਸਮਝਾਂਦੀ ਅਰ ਧੋਬੀ ਗਭਰੂਆਂ ਵਿਚੋਂ ਆਪਨਾ ਹਾਨ ਚੁਨਣ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਹੈ। ਵੇਖੋ ਪੁਰਾਨੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਨਵੀਆਂ ਵਰ ਚੁਨਕੇ<noinclude>{{center|-੧੦੩-}}</noinclude> dp4hrtpmr8tqthd3l6qhzi3a2ux3edz 250 6590 196011 195370 2025-06-13T23:19:34Z Taranpreet Goswami 2106 196011 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਅਨਕੂਲ, ਅਰ ਅਪਨੀ ਜਾਤ ਬਰਾਦਰੀ ਵਿਚੋਂ: {{Block center|<poem>ਜਾਂ ਬਾਲਗ ਹੋਈ ਸਸੜੀ ਧੋਬੀ ਕਰਨ ਸਵਾਲ॥ ਓਹ ਆਨ ਵਖਾਲਨ ਗਭਰੂ ਸੂਚਤ ਪਾਕ ਜਮਾਲ॥ ਸੱਸੀ ਝੰੜੇ ਰੱਬ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕਾਦਰ ਜਲ ਜਲਾਲ॥ ਮੇਰਾ ਲੇਖ ਲਖਾਏ ਧੋਬੀਆਂ, ਜੀਵਨ ਮੁਝ ਮੁਹਾਲ॥ ਸੱਸੀ ਆਖੇ ਮਾਂਉ ਨੂੰ ਤੂੰ ਸੁਨ ਮੇਰੀ ਗੱਲ॥ ਮੈਨੂੰ ਨਿੱਤ ਚੜੀਵੇ ਸੌਂਪਦੀ, ਓਹ ਕਲੇਜਾਂ ਦੇਵੇ ਬਾਲ॥ ਅੰਬਰ ਕਾਂਤੀ ਘਿਨਕੇ, ਮੇਰੀ ਲਾ ਅਪੱਠੀ ਖੱਲ॥ ਤੁਸਾਂ ਚ ਘਨੇਰਾ ਧੋਬੀਆਂ, ਮੈਂ ਤੱਤੀ ਅੰਦਰ ਸੱਲ॥ ਮਾਂਉ ਆਖੇ ਧੀਆ ਸੱਸੀ ਨੂੰ, ਘਿਨ ਨਾ ਲਦੀ ਮੱਤ॥ ਅਤੇ ਗਰਬ ਨਾ ਕਰੀਏ ਰੂਪ ਦਾ, ਰਬ ਨਾ ਭਾਵੇਂ ਅੰਤ॥ ਏਹ ਨਿੱਤ ਬਰੀਕਾਂ ਦੇ ਆਦਮੀ ਫ਼ਿਰ ਫਿਰ ਜਾਂਦੇ ਨਿੱਤ॥ ਕਿਸੇ उप ਜੋੜੇ ਗਭਰੂ ਕੰਗੂ ਛੱਨੇ ਘਤ॥</poem>}} {{Float left|ਸਸੀ ਆਖੇ:}} {{Block center|<poem>ਅੰਬੜੀ ਬੋਲ ਨਾ ਬੋਲੀਆਂ ਕਸ ਕਸ ਤੀਰ ਨ ਲਾ॥ ਅਤੇ ਵਖਤ ਪਵਨ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੀਆਂ ਧੋਬੀਆਂ ਮਿਲਨ ਨਾ ਜਾ॥ ਮਾਈ ਮੇਰੇ ਮਸਤਕ ਪੁਨੂੰ ਹੋੜ ਦਾ ਚਿਠਾ ਲੇਖ ਲਖਾ॥ ਅੰਮਾਂ ਮੈਂ ਪੈਛਾਨ ਲੌਹ ਮਾਹਫ਼ੂਜ਼ ਤੇ, ਤੁਸਾਂ ਵੇਖ ਲਭਨੀ ਨਾ ਜਾ॥</poem>}} {{Float left|ਮਾਓ ਆਖੇ:}} {{Block center|<poem>ਬਚੀ ਅੰਬਰ ਹਥ ਨਾ ਅਪੜਨ, ਜੋ ਕੀਜਨ ਜਤਨ ਹਜ਼ਾਰ॥ ਅਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਤਲਸਾਂ, ਨਾਹੇ ਅਸਾਂ ਦਰਕਾਰ॥ ਮੈਂ ਵਰ ਘਰ ਭੂੰਡਾਂ ਆਖਰਾ, ਸੂਰਤ ਅਪਰ ਅਪਾਰ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੪-}}</noinclude> sdgt5fk3797ai6gw9a1q9l5l69sp75c 250 6591 196012 195371 2025-06-13T23:23:31Z Taranpreet Goswami 2106 196012 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜ਼ਾਤ ਉੱਤਮ ਕੋਈ ਉੱਜਲਾ, ਹੋਰ ਚੰਗਾ ਈ ਪਰਵਾਰ॥ {{right|(ਏਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ)}} {{Float left|ਸਸੀ ਉੱਝ ਦੇਂਦੀ ਹੈ:}} {{Block center|<poem>ਅਤੇ ਵਖਤ ਪਵੇ ਸ਼ਾਹ ਰਾਨੀਆਂ ਸਿਰ ਤੇ ਧਰਨ ਨਾ ਛਟ॥ ਮਾਈ ਧੋਬੀ ਧੋਨ ਨਾ ਉਜਲੇ ਵਿਹਾਗਨ ਡੁੱਬਨ ਘਟ॥</poem>}} {{gap}}ਸਸੀ ਅਕ ਕੇ ਅਪਨੇ ਪਿਓ ਨੂੰ ਚਿਠੀ ' ਲਿਖਦੀ, ਅਰ ਅਪਨੀ ਦੁਖ ਭਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਸਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਠੋਰ ਪਿਤਾ, ਹਾਏ ਖਬਰ ਦੇ ਜੀ ਵਾਲੇ ਮਾਪੇ ਸੂਰਜ ਜੇਹੀ ਸਸੀ ਨੂੰ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਂਦੇ। ਵਖਰਾ ਮਹਲ ਪਵਾ ਤੇ ਘਾਟ ਦੀ ਆਮਦਨ ਉਸਦੇ ਨਾ ਲਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। {{Float left|ਸੱਸੀ ਦਾ ਖਤ:}} {{Block center|<poem>ਮੈਂ ਜਮਦੀਆਂ ਕੀਤੀ ਹੜਿਆਂ, ਯਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੁਨਾਹ। ਤਾਂ ਤਾਇਬ ਹੋਈ ਹਾਂ ਉਸ ਥੋਂ, ਕਰਕੇ ਰੱਬ ਗਵਾਹ॥ ਮੈਂ ਦੇਸ ਤੇਰਾ ਨਾ ਵੰਡਨਾਂ, ਨ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਾ॥ ਪਰ ਮੈਂ ਕਰਮ ਹੀਨ ਤੁਧ ਧੀ ਹਾਂ, ਜੇ ਸੁਨਿਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹ॥</poem>}} {{Float left|ਪਿਤਾ ਦਾ ਉੱਤ:}} {{Block center|<poem>ਅੱਗੋਂ ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ, ਪਿਓ ਨੇ ਏ ਵਿਚਾਰ। ਬੱਚੀ ਦਿਲੀ ਖਬਰ ਨਜੂਮੀਆਂ, ਸਾਖੀ ਸੋ ਕਰਤਾਰ॥ ਇਕੇ ਤੇ ਕੰਨਿਆਂ ਮਾਰੀਏ, ਨਾ ਭੀ ਦੁਖ ਦੇਸ ਪਰਵਾਰ। ਅਸੀਂ ਨਦੀ ਰੁੜ੍ਹਾਇਆ ਸੀ ਪਿੰਜਰਾ ਵੇਖ ਸਿਰ ਤੇ ਰੱਖੀ ਬਾਰ॥ ਧੀਆਂ ਰਖਨ ਵਾਲੇ ਰਖੀਓ, ਤਾਂ ਮਾਰ ਨ ਸੱਕੇ ਕੋ॥</poem>}} ਠੇਠ ਬੋਲੀ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅਸਰ ਹੈ। {{gap}}ਏਹ ਤੇ ਸੱਸੀ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਕੀਰਨੇ ਹਨ, ਹਨ ਸਸੀ ਨੇ<noinclude>{{center|-੧੦੫-}}</noinclude> rw82fd2y7i74zrcqlamzlsi41roye9v 196013 196012 2025-06-13T23:23:58Z Taranpreet Goswami 2106 196013 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਜ਼ਾਤ ਉੱਤਮ ਕੋਈ ਉੱਜਲਾ, ਹੋਰ ਚੰਗਾ ਈ ਪਰਵਾਰ॥ {{right|(ਏਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ)}} {{Float left|ਸਸੀ ਉੱਝ ਦੇਂਦੀ ਹੈ:}} {{Block center|<poem>ਅਤੇ ਵਖਤ ਪਵੇ ਸ਼ਾਹ ਰਾਨੀਆਂ ਸਿਰ ਤੇ ਧਰਨ ਨਾ ਛਟ॥ ਮਾਈ ਧੋਬੀ ਧੋਨ ਨਾ ਉਜਲੇ ਵਿਹਾਗਨ ਡੁੱਬਨ ਘਟ॥</poem>}} {{gap}}ਸਸੀ ਅਕ ਕੇ ਅਪਨੇ ਪਿਓ ਨੂੰ ਚਿਠੀ ' ਲਿਖਦੀ, ਅਰ ਅਪਨੀ ਦੁਖ ਭਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਸਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਠੋਰ ਪਿਤਾ, ਹਾਏ ਖਬਰ ਦੇ ਜੀ ਵਾਲੇ ਮਾਪੇ ਸੂਰਜ ਜੇਹੀ ਸਸੀ ਨੂੰ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਂਦੇ। ਵਖਰਾ ਮਹਲ ਪਵਾ ਤੇ ਘਾਟ ਦੀ ਆਮਦਨ ਉਸਦੇ ਨਾ ਲਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। {{Float left|ਸੱਸੀ ਦਾ ਖਤ:}} {{Block center|<poem>ਮੈਂ ਜਮਦੀਆਂ ਕੀਤੀ ਹੜਿਆਂ, ਯਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੁਨਾਹ। ਤਾਂ ਤਾਇਬ ਹੋਈ ਹਾਂ ਉਸ ਥੋਂ, ਕਰਕੇ ਰੱਬ ਗਵਾਹ॥ ਮੈਂ ਦੇਸ ਤੇਰਾ ਨਾ ਵੰਡਨਾਂ, ਨ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਾ॥ ਪਰ ਮੈਂ ਕਰਮ ਹੀਨ ਤੁਧ ਧੀ ਹਾਂ, ਜੇ ਸੁਨਿਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹ॥</poem>}} {{Float left|ਪਿਤਾ ਦਾ ਉੱਤ:}} {{Block center|<poem>ਅੱਗੋਂ ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ, ਪਿਓ ਨੇ ਏ ਵਿਚਾਰ। ਬੱਚੀ ਦਿਲੀ ਖਬਰ ਨਜੂਮੀਆਂ, ਸਾਖੀ ਸੋ ਕਰਤਾਰ॥ ਇਕੇ ਤੇ ਕੰਨਿਆਂ ਮਾਰੀਏ, ਨਾ ਭੀ ਦੁਖ ਦੇਸ ਪਰਵਾਰ। ਅਸੀਂ ਨਦੀ ਰੁੜ੍ਹਾਇਆ ਸੀ ਪਿੰਜਰਾ ਵੇਖ ਸਿਰ ਤੇ ਰੱਖੀ ਬਾਰ॥ ਧੀਆਂ ਰਖਨ ਵਾਲੇ ਰਖੀਓ, ਤਾਂ ਮਾਰ ਨ ਸੱਕੇ ਕੋ॥</poem>}} ਠੇਠ ਬੋਲੀ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅਸਰ ਹੈ। {{gap}}ਏਹ ਤੇ ਸੱਸੀ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਕੀਰਨੇ ਹਨ, ਹਨ ਸਸੀ ਨੇ<noinclude>{{center|-੧੦੫-}}</noinclude> kabq6eylepjcnw0yy5b2c44dqe7bk9j 250 6592 196014 195372 2025-06-13T23:25:59Z Taranpreet Goswami 2106 196014 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪੱਤਨ ਤੇ ਲੱਖੀ ਬਾਗ ਬਨਾ ਧਰਨਾ ਮਾਰਿਆ। ਲੱਗੀ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਟੋਲ ਕਰਨ, ਸੱਚ ਹੈ ਰਬ ਆਪ ਮੋਲਨ ਹਾਰ ਹੈ। ਇਕ ਦਿਨ ਬਿਲੋਚਾਂ ਦਾ ਕਾਰਵਾਨ ਆ ਲੱਥਾ, ਬਸ ਸਭ ਫੜ ਲਏ। ਤਾਂ ਛੜੇ ਜੇ ਉਹ ਕੀਚਮ ਜਾਂ ਪੁੰਨੂੰ ਨੂੰ ਲੈ ਆਏ। ਬਿਲੋਚ ਪੁੰਨੂੰ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਕੂਕਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਪੁੱਛ ਗਿੱਛ ਲੈ ਕਾਰਵਾਨੀਆਂ, ਧੁੰਮ ਪੱਤੀ ਦਰਬਾਰ॥ ਜੋ ਨਾਲ ਨਾ ਵੰਞੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਸਾਡੀ ਜਿੰਦੋਂ ਜਾਨਗੋਮਾਰ॥ ਜਿਸ ਕਰਹੋਨ ਬੱਧੇ ਸਨ ਕਾਰਵਾਨ, ਸੋ ਖਰੀ ਕੋ ਹੋਈ ਨਾਰ॥ ਉਸਨੂੰ ਬਿਰਹੋਂ ਵਗਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਗਈਆਂਗੁਜ਼ਰ ਦੋ ਪਾਰ॥</poem>}} {{gap}}ਪੰਨੂੰ ਵੀ ਟੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਦ ਸੱਸੀ ਦੇ ਬਾਗ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਿਲੋਚ ਅਪਨੇ ਊਠ ਖੁੱਲੇ ਸੱਸੀ ਦੇ ਲੱਖੀ ਬਾਗ ਵਿਚ ਛਡ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਓਹ ਬਾਗ ਉਜਾੜਦੇ ਹਨ ਅਰ ਪੁੰਨੂੰ ਜੀ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਮੱਸੀ ਦਾ ਸੋਹਨਾ ਪਲੰਗ ਵਿਛਿਆਂ ਵੇਖ ਪੈਰ ਪਸਾਰਦੇ ਹੈਨ ਅਰ ਘੁਕ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੱਚ ਹੈ ਰਾਜ ਦੀ ਮਸਤੀ ਅਰ ਸਸੀ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਇਸ਼ਕ ਵਿਚ ਮੋਹਤ ਹੋਇਆ ਜਾਨਕੇ ਉਹ ਕਿਸ ਤੋਂ ਡਰਦੇ। ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਹੀਰ ਦੇ ਪਲੰਘ ਤੇ ਸੌਣ ਵਾਲੀ ਝਾਕੀ ਸੀ। ਸਸੀ ਨੇ ਕੂਕ ਸੁਨੀ ਆਈ ਮਾਰਨ, ਹੋਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰ ਜਦ ਪੁੰਨੂੰ ਦਾ ਨਾਉਂ ਸੁਨਿਆ ਤਾਂ ਮੋਈ ਆਪ: {{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਹੋਤ ਦੀ ਸੁਣਕੇ ਕੰਨ ਬਲੇਲ॥ ਬਖਸ ਦਿਤੀ ਚਾਦਵਾਹਿਆਂ ਗਲ ਦੀ ਲਾਹ ਹਮੇਲ॥ ਮੀਂਹ ਉਠਿਆ ਸੁੱਕੇ ਬਦਲੋਂ ਭਰ ਭਰ ਚਲੀ ਵੇਲ॥ ਤਖਤੋਂ ਸੁੱਟ ਦਰ ਯੂਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਬਾਨੀ ਖਲ॥ ਸਸੀ ਸਨੇ ਸਹੇਲੀਆਂ ਆਈ ਰੰਗ ਮਹਲ॥ ਅਤੇ ਪੁੰਨੂੰ ਹੋੜ ਨਾ ਸਕਿਆ, ਝਾਲ ਸਸੀ ਦੀ ਝਲ॥ ਉਸ ਪੁਰ ਕਰ ਲਾਏ ਹਾਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੋ, ਨੈਨਾਂ ਦੇ ਛਲ॥</poem>}}<noinclude>-੧੦੬-</noinclude> kl3x59iw5hpccd5pvjifvjw0md3soiv 196015 196014 2025-06-13T23:26:21Z Taranpreet Goswami 2106 196015 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਪੱਤਨ ਤੇ ਲੱਖੀ ਬਾਗ ਬਨਾ ਧਰਨਾ ਮਾਰਿਆ। ਲੱਗੀ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਟੋਲ ਕਰਨ, ਸੱਚ ਹੈ ਰਬ ਆਪ ਮੋਲਨ ਹਾਰ ਹੈ। ਇਕ ਦਿਨ ਬਿਲੋਚਾਂ ਦਾ ਕਾਰਵਾਨ ਆ ਲੱਥਾ, ਬਸ ਸਭ ਫੜ ਲਏ। ਤਾਂ ਛੜੇ ਜੇ ਉਹ ਕੀਚਮ ਜਾਂ ਪੁੰਨੂੰ ਨੂੰ ਲੈ ਆਏ। ਬਿਲੋਚ ਪੁੰਨੂੰ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਕੂਕਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਪੁੱਛ ਗਿੱਛ ਲੈ ਕਾਰਵਾਨੀਆਂ, ਧੁੰਮ ਪੱਤੀ ਦਰਬਾਰ॥ ਜੋ ਨਾਲ ਨਾ ਵੰਞੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਸਾਡੀ ਜਿੰਦੋਂ ਜਾਨਗੋਮਾਰ॥ ਜਿਸ ਕਰਹੋਨ ਬੱਧੇ ਸਨ ਕਾਰਵਾਨ, ਸੋ ਖਰੀ ਕੋ ਹੋਈ ਨਾਰ॥ ਉਸਨੂੰ ਬਿਰਹੋਂ ਵਗਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਗਈਆਂਗੁਜ਼ਰ ਦੋ ਪਾਰ॥</poem>}} {{gap}}ਪੰਨੂੰ ਵੀ ਟੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਦ ਸੱਸੀ ਦੇ ਬਾਗ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਿਲੋਚ ਅਪਨੇ ਊਠ ਖੁੱਲੇ ਸੱਸੀ ਦੇ ਲੱਖੀ ਬਾਗ ਵਿਚ ਛਡ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਓਹ ਬਾਗ ਉਜਾੜਦੇ ਹਨ ਅਰ ਪੁੰਨੂੰ ਜੀ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਮੱਸੀ ਦਾ ਸੋਹਨਾ ਪਲੰਗ ਵਿਛਿਆਂ ਵੇਖ ਪੈਰ ਪਸਾਰਦੇ ਹੈਨ ਅਰ ਘੁਕ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੱਚ ਹੈ ਰਾਜ ਦੀ ਮਸਤੀ ਅਰ ਸਸੀ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਇਸ਼ਕ ਵਿਚ ਮੋਹਤ ਹੋਇਆ ਜਾਨਕੇ ਉਹ ਕਿਸ ਤੋਂ ਡਰਦੇ। ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਹੀਰ ਦੇ ਪਲੰਘ ਤੇ ਸੌਣ ਵਾਲੀ ਝਾਕੀ ਸੀ। ਸਸੀ ਨੇ ਕੂਕ ਸੁਨੀ ਆਈ ਮਾਰਨ, ਹੋਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰ ਜਦ ਪੁੰਨੂੰ ਦਾ ਨਾਉਂ ਸੁਨਿਆ ਤਾਂ ਮੋਈ ਆਪ: {{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਹੋਤ ਦੀ ਸੁਣਕੇ ਕੰਨ ਬਲੇਲ॥ ਬਖਸ ਦਿਤੀ ਚਾਦਵਾਹਿਆਂ ਗਲ ਦੀ ਲਾਹ ਹਮੇਲ॥ ਮੀਂਹ ਉਠਿਆ ਸੁੱਕੇ ਬਦਲੋਂ ਭਰ ਭਰ ਚਲੀ ਵੇਲ॥ ਤਖਤੋਂ ਸੁੱਟ ਦਰ ਯੂਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਬਾਨੀ ਖਲ॥ ਸਸੀ ਸਨੇ ਸਹੇਲੀਆਂ ਆਈ ਰੰਗ ਮਹਲ॥ ਅਤੇ ਪੁੰਨੂੰ ਹੋੜ ਨਾ ਸਕਿਆ, ਝਾਲ ਸਸੀ ਦੀ ਝਲ॥ ਉਸ ਪੁਰ ਕਰ ਲਾਏ ਹਾਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੋ, ਨੈਨਾਂ ਦੇ ਛਲ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੬- }}</noinclude> efesvfy5xcxb4comne6lhzyawwp9tth 250 6593 196016 195373 2025-06-13T23:28:27Z Taranpreet Goswami 2106 196016 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{center|ਓਹ ਲੈਹਨ ਸੰਜੋਈ ਨਿਕਲੇ ਬਾਨ ਕਲੇਜਾ ਬਲ॥}} {{right|(ਕੋਹਾ ਸੋਹਨਾ ਖਿਆਲ ਹੈ)}} {{gap}}ਹਾਇ ਇਸ਼ਕ! ਪੁੰਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਈ ਸੱਸੀ ਦੇ ਵਸ ਹੋ ਗਿਆ ਅਰ ਉਸਦੇ ਆਖੇ ਧੋਬੀਆਂ ਦਾ ਵੇਸ ਵਟਾਇਆ। ਅਪਨੇ ਬਲੋਚਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰਾਇਆ। ਹੋਤਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਾ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ਼ਕ ਫਾਹੀ ਵਿਚ ਫੇਸਾਇਆ। ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂ ਨੂੰ ਚਾ ਨਾਲ ਮਾਂ ਕੋਲ ਲਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਰ ਚੁਨਿਆਂ ਵਰ ਵਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੁੰਨੁ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਕਿ ਏਹ ਧੋਬੀ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਕਪੜੇ ਲੈ ਘਾਟ ਤੇ ਧੁਆਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰ ਮਜੂਰੀ ਦੇ ਧੁਆ ਲਿਔਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਸਸੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਂ ਕੋਲ ਸਮੀ ਜਾਂਦੀ ਸੰਗਦੀ ਹੈ, ਅਰ • ਜਗਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਅਪਨਾ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਰਬਾ ਡਿੱਠਾ ਵਰ ਨਾ ਕਰਨ, ਧੀਆਂ ਦਾ ਏਹ ਵਰਤਬ॥ ਪਰ ਮੋਹਰ ਪਵੇ ਦਿਲ ਮਾਉਂ ਦੇ, ਅਤੇ ਰਾਜੀ ਹੋਵੇ ਬੱਬ॥ ਅੰਮਾਂ ਮੈਂ ਢੰਡ ਲੱਧਾ ਵਰ ਅਪਨਾ, ਜੋ ਪਿਉ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ॥ ਇਸ ਤੋਂ ਸਰਤ ਸੀਰਤ ਅਗਲਾ, ਨਾ ਚੜ ਹੋਇਆ ਕੋ॥ ਬੱਚੀ ਵਰ ਲਿਆਵੇ ਢੂੰਡ ਕੇ, ਜਿਸਦੇ ਵਾਸ ਦੀ ਸੁਧ॥ ਕਿਉਂ ਦੋਵੇਂ ਧੀਆਂ ਸੱਸੀਏ, ਫੂਕਾਂ ਠੰਡੇ ਦੁੱਧ॥ ਜਾਂ ਪੁੰਨੂ ਮਾਂਓ ਸਾਹਮਨਾ, ਸੱਸੀ ਸਦ ਬਹਾਇਆ ਆਨ॥ ਅਤੇ ਫੜਕੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਨਿਗਾਹ, ਇਹ ਡਿਠੋਸ ਸ਼ੇਰ ਜਵਾਨ॥ ਉਸਦੇ ਤਿੱਖੇ ਨੈਨ ਕਟਾਰੀਆਂ, ਬਿਰਹੋਂ ਚੜਾਈ ਸਾਨ॥ ਅਤੇ ਧਪੇ ਡਿੱਠੀ ਲਿਸ਼ਕਦੀ, ਜਿਉਂ ਬਿਜਲੀ ਅਸਮਾਨ॥</poem>}} {{gap}}ਅੰਤਲੇ ਬੈਂਤ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਤਸ਼ਬੀਹ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਵਰਤੀ ਹੈ ਧਪੇ ਬਿਜਲੀ ਵਖਾਈ, ਪਰ ਪੁੰਨੂੰ ਦੇ ਸੂਰਜ ਵਰਗੇ ਮੁਖ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਲਾਜ ਨਾ ਲਾਈ॥<noinclude>{{center|-੧੦੭-}}</noinclude> 9f29mdgispm5yn5u2gc66p2toosj12f 196017 196016 2025-06-13T23:29:04Z Taranpreet Goswami 2106 196017 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{center|ਓਹ ਲੈਹਨ ਸੰਜੋਈ ਨਿਕਲੇ ਬਾਨ ਕਲੇਜਾ ਬਲ॥}} {{right|(ਕੋਹਾ ਸੋਹਨਾ ਖਿਆਲ ਹੈ)}} {{gap}}ਹਾਇ ਇਸ਼ਕ! ਪੁੰਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਈ ਸੱਸੀ ਦੇ ਵਸ ਹੋ ਗਿਆ ਅਰ ਉਸਦੇ ਆਖੇ ਧੋਬੀਆਂ ਦਾ ਵੇਸ ਵਟਾਇਆ। ਅਪਨੇ ਬਲੋਚਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰਾਇਆ। ਹੋਤਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਾ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ਼ਕ ਫਾਹੀ ਵਿਚ ਫੇਸਾਇਆ। ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂ ਨੂੰ ਚਾ ਨਾਲ ਮਾਂ ਕੋਲ ਲਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਰ ਚੁਨਿਆਂ ਵਰ ਵਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੁੰਨੁ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਕਿ ਏਹ ਧੋਬੀ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਕਪੜੇ ਲੈ ਘਾਟ ਤੇ ਧੁਆਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰ ਮਜੂਰੀ ਦੇ ਧੁਆ ਲਿਔਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਸਸੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਂ ਕੋਲ ਸਮੀ ਜਾਂਦੀ ਸੰਗਦੀ ਹੈ, ਅਰ • ਜਗਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਅਪਨਾ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਰਬਾ ਡਿੱਠਾ ਵਰ ਨਾ ਕਰਨ, ਧੀਆਂ ਦਾ ਏਹ ਵਰਤਬ॥ ਪਰ ਮੋਹਰ ਪਵੇ ਦਿਲ ਮਾਉਂ ਦੇ, ਅਤੇ ਰਾਜੀ ਹੋਵੇ ਬੱਬ॥ ਅੰਮਾਂ ਮੈਂ ਢੰਡ ਲੱਧਾ ਵਰ ਅਪਨਾ, ਜੋ ਪਿਉ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ॥ ਇਸ ਤੋਂ ਸਰਤ ਸੀਰਤ ਅਗਲਾ, ਨਾ ਚੜ ਹੋਇਆ ਕੋ॥ ਬੱਚੀ ਵਰ ਲਿਆਵੇ ਢੂੰਡ ਕੇ, ਜਿਸਦੇ ਵਾਸ ਦੀ ਸੁਧ॥ ਕਿਉਂ ਦੋਵੇਂ ਧੀਆਂ ਸੱਸੀਏ, ਫੂਕਾਂ ਠੰਡੇ ਦੁੱਧ॥ ਜਾਂ ਪੁੰਨੂ ਮਾਂਓ ਸਾਹਮਨਾ, ਸੱਸੀ ਸਦ ਬਹਾਇਆ ਆਨ॥ ਅਤੇ ਫੜਕੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਨਿਗਾਹ, ਇਹ ਡਿਠੋਸ ਸ਼ੇਰ ਜਵਾਨ॥ ਉਸਦੇ ਤਿੱਖੇ ਨੈਨ ਕਟਾਰੀਆਂ, ਬਿਰਹੋਂ ਚੜਾਈ ਸਾਨ॥ ਅਤੇ ਧਪੇ ਡਿੱਠੀ ਲਿਸ਼ਕਦੀ, ਜਿਉਂ ਬਿਜਲੀ ਅਸਮਾਨ॥</poem>}} {{gap}}ਅੰਤਲੇ ਬੈਂਤ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਤਸ਼ਬੀਹ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਵਰਤੀ ਹੈ ਧਪੇ ਬਿਜਲੀ ਵਖਾਈ, ਪਰ ਪੁੰਨੂੰ ਦੇ ਸੂਰਜ ਵਰਗੇ ਮੁਖ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਲਾਜ ਨਾ ਲਾਈ॥<noinclude>{{center|-੧੦੭-}}</noinclude> adgse76mgb2tw9qxu3g6q1nq0upz3cm 250 6594 196018 195374 2025-06-13T23:32:06Z Taranpreet Goswami 2106 196018 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਪੁੰਨੂ ਭਾਰ ਉਠਾਇਆ, ਸਿਰੇ ਤੇ ਵੇਖ ਰੱਬਾਨੀ ਖੇਲ॥ ਸਿਰ ਭਾਰ ਦੇਂਦਾ ਛੱੜ੍ਹੋਂ, ਮਾਰਿਆਂ ਦਰਦ ਇਬਕ ਉਲੇਲ॥ ਉਹ ਰਾਜੇ ਰਾਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਯਾ ਉਹ ਮੇਹਰ ਪਟੇਲ॥ ਜਾਨ ਨਾ ਦੇਂਦਾ ਭਾਈਆਂ, ਮਲ ਮਲ ਮਾਰੇ ਸੇਲ॥</poem>}} {{Float left|ਪੁੰਨੂ ਨੇ ਕੱਪੜੇ ਕੀਕਨ ਧੁਵਾਏ:}} {{Block center|<poem>ਪੁੰਨੂ ਆਖੇ ਧੋਬੀਆਂ ਯਾਰੋ ਕਰਿਓ ਕੰਮ ਸਵਾਰ॥ ਇਕਸ ਟਕੇ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਟਕੇ ਦੇਵਸਾਂ ਚਾਰ॥ ਜੋ ਇਕਸ ਪੈਸੇ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ, ਪੰਨੂ ਕੱਢ ਫੜਾਇਆ ਰੋਕ॥ ਦਿਲ ਵਿਚ ਜਾਤਾ ਧੋਬੀਆਂ ਹੈ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਲੋਕ॥</poem>}} {{Float left|ਜਦ ਸੱਸੀ ਤੇ ਪੁੰਨੂ ਦਾ ਨਕਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ:-}} {{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਦਾਈਆਂ ਸਨ ਸਹੇਲੀਆਂ, ਆਂਦਾ ਮੋਢੇ ਲਾ॥ ਬਲਕੀਸ ਜਿਵੇਂ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸਨ, ਤਖਤ ਬੈਠੇ ਸੀ ਆ॥</poem>}} {{Float left|ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਵੇਖਨ ਨੂੰ:}} {{Block center|<poem>ਉਥੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾਇਆ ਤਾਰਿਆਂ ਚੰਨ ਝਾਤੀ ਪਾਵੇ ਦਾ॥ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਲੋੜੇ ਰਾਤ ਰਾਤ, ਸੂਰਜ ਸ਼ਾਮਲ ਚਾਮਲ ਚਾ॥ ਕਰੇ ਦੁਆਈਂ ਸਸ ਵੀ, ਕਿਵੇਂ ਰੱਬਾ ਦੇਹੁੰ ਨਾ ਚਾੜੀਂ ਬੱਬ॥ ਮੈਂ ਰੱਜ ਲਗ ਸੋਵਾਂ ਗਲ ਯਾਰ ਦੇ, ਤਾਂ ਦੇਹੁੰ ਚਾੜੀਂ ਰੱਬ॥ ਏਹ ਹਾਰ ਦੇਵਾਂ ਗਜ ਮੋੜੀਆਂ, ਜੇ ਮਾਇਆ ਮੰਗਨ ਲੱਬ॥ ਪਰ ਏਹ ਵੀ ਕਰਸਨ ਹਲਜੁਲਾ, ਘਾਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਰਤੱਬ॥ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਨੈਣ ਵਿਸਾਲ ਦੇ, ਆਸ਼ਕਾਂ ਬਰਸ ਵਿਹਾਂਦਾ ਸੌ॥ ਅਤੇ ਸੈਹਮ ਹਨ ਗੱਲ ਲਗਕੇ, ਅਜੇ ਨਾ ਰਜਨ ਸੌ॥ ਸਸੀ ਨੂੰ ਦਸਤਕ ਮਾਰੀ ਸਹੇਲੀਆਂ, ਬਹਾਰ ਦਰੋਂ ਖਲੋ॥ ਆਨ ਉਠਾਇਆ ਦੇਹੁੰ ਚੜ੍ਹ ਜੇ ਨੀ, ਇਸ ਵਕਤ ਨਾ ਸੌਂਦਾ ਕੋ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੮-}}</noinclude> tkybqjxslv77hip48islc6j4k42x41z 196019 196018 2025-06-13T23:32:50Z Taranpreet Goswami 2106 196019 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਪੁੰਨੂ ਭਾਰ ਉਠਾਇਆ, ਸਿਰੇ ਤੇ ਵੇਖ ਰੱਬਾਨੀ ਖੇਲ॥ ਸਿਰ ਭਾਰ ਦੇਂਦਾ ਛੱੜ੍ਹੋਂ, ਮਾਰਿਆਂ ਦਰਦ ਇਬਕ ਉਲੇਲ॥ ਉਹ ਰਾਜੇ ਰਾਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਯਾ ਉਹ ਮੇਹਰ ਪਟੇਲ॥ ਜਾਨ ਨਾ ਦੇਂਦਾ ਭਾਈਆਂ, ਮਲ ਮਲ ਮਾਰੇ ਸੇਲ॥</poem>}} {{gap}}{{Float left|ਪੁੰਨੂ ਨੇ ਕੱਪੜੇ ਕੀਕਨ ਧੁਵਾਏ:}} {{Block center|<poem>ਪੁੰਨੂ ਆਖੇ ਧੋਬੀਆਂ ਯਾਰੋ ਕਰਿਓ ਕੰਮ ਸਵਾਰ॥ ਇਕਸ ਟਕੇ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਟਕੇ ਦੇਵਸਾਂ ਚਾਰ॥ ਜੋ ਇਕਸ ਪੈਸੇ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ, ਪੰਨੂ ਕੱਢ ਫੜਾਇਆ ਰੋਕ॥ ਦਿਲ ਵਿਚ ਜਾਤਾ ਧੋਬੀਆਂ ਹੈ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਲੋਕ॥</poem>}} {{gap}}{{Float left|ਜਦ ਸੱਸੀ ਤੇ ਪੁੰਨੂ ਦਾ ਨਕਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ:-}} {{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਦਾਈਆਂ ਸਨ ਸਹੇਲੀਆਂ, ਆਂਦਾ ਮੋਢੇ ਲਾ॥ ਬਲਕੀਸ ਜਿਵੇਂ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸਨ, ਤਖਤ ਬੈਠੇ ਸੀ ਆ॥</poem>}} {{gap}}{{Float left|ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਵੇਖਨ ਨੂੰ:}} {{Block center|<poem>ਉਥੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾਇਆ ਤਾਰਿਆਂ ਚੰਨ ਝਾਤੀ ਪਾਵੇ ਦਾ॥ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਲੋੜੇ ਰਾਤ ਰਾਤ, ਸੂਰਜ ਸ਼ਾਮਲ ਚਾਮਲ ਚਾ॥ ਕਰੇ ਦੁਆਈਂ ਸਸ ਵੀ, ਕਿਵੇਂ ਰੱਬਾ ਦੇਹੁੰ ਨਾ ਚਾੜੀਂ ਬੱਬ॥ ਮੈਂ ਰੱਜ ਲਗ ਸੋਵਾਂ ਗਲ ਯਾਰ ਦੇ, ਤਾਂ ਦੇਹੁੰ ਚਾੜੀਂ ਰੱਬ॥ ਏਹ ਹਾਰ ਦੇਵਾਂ ਗਜ ਮੋੜੀਆਂ, ਜੇ ਮਾਇਆ ਮੰਗਨ ਲੱਬ॥ ਪਰ ਏਹ ਵੀ ਕਰਸਨ ਹਲਜੁਲਾ, ਘਾਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਰਤੱਬ॥ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਨੈਣ ਵਿਸਾਲ ਦੇ, ਆਸ਼ਕਾਂ ਬਰਸ ਵਿਹਾਂਦਾ ਸੌ॥ ਅਤੇ ਸੈਹਮ ਹਨ ਗੱਲ ਲਗਕੇ, ਅਜੇ ਨਾ ਰਜਨ ਸੌ॥ ਸਸੀ ਨੂੰ ਦਸਤਕ ਮਾਰੀ ਸਹੇਲੀਆਂ, ਬਹਾਰ ਦਰੋਂ ਖਲੋ॥ ਆਨ ਉਠਾਇਆ ਦੇਹੁੰ ਚੜ੍ਹ ਜੇ ਨੀ, ਇਸ ਵਕਤ ਨਾ ਸੌਂਦਾ ਕੋ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੮-}}</noinclude> hur0w6oi0c65s6w3u7wo2zgcjitg3h6 250 6595 196020 195375 2025-06-13T23:35:56Z Taranpreet Goswami 2106 196020 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}ਏਹ ਵਿਸਾਲ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ਼ਕ ਬਿਰਹੋਂ ਵਖਾਨ ਨੂੰ ਸਿਰ ਖੜਾ ਹੈ ਕਵੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। {{Block center|<poem>ਜੋ ਸਿਰ ਸਸੀ ਦੇ ਵਰਤਿਆ, ਪਰ ਏਹ ਕਿਤ ਹੋਇਆ ਜਗ॥ ਪਰ ਹਥ ਸਿਰੇ ਥੀਂ ਵੇਰਕੇ, ਏਹ ਇਸ਼ਕ ਮਰੇਂਦਾ ਠੱਗ॥</poem>}} {{gap}}ਪੁੰਨ ਏਧਰ ਸਸੀ ਨਾਲ ਰੰਗ ਰਲੀਆਂ ਤੇ ਮੌਜਾਂ ਮਾਨਦਾ ਸੀ ਓਧਰ ਕੀਚਮ ਵਿਚ ਡਾਢਾ ਹਾਹਾ ਕਾਰ।ਪੁੰਨੂ ਦੇ ਭਰਾ ਝਟ ਤਿਆਰ ਹੋ ਭੰਬੋਰ ਵਿੱਚ ਧੰਨ ਨੂੰ ਲੈਨ ਆਏ। ਸੱਸੀ ਘਰ ਸਦਾਏ, ਆਦਰ ਕਰਾਏ, ਪਰ ਹਾਏ ਓਹਨਾਂ ਹੋਤਾਂ ਕੀਹ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਬਰਾਬ ਪਿਆ ਸੱਸੀ ਤੇ ਪੰਨੂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਰ ਪੁੰਨੂ ਚੁਕ ਕਚਾਵੇ ਪਾ ਔਹ ਗਏ ਔਹ ਗਏ! ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਅਕੱਲੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਛੱਡ ਗਏ। ਜੋ ਬਰਾਬ ਮੂੰਹ ਨਾ ਲਾਂਦੀ ਤਾਂ ਏਹ ਦੁਖ ਕਿਉਂ ਉਠਾਂਦੀ। ਪਰ ਲੇਖ! {{Block center|<poem>ਗਏ ਖੁਮਾਰੀ ਦੇ ਵੇਖਕੇ ਰੱਬਾ ਨਾ ਕਰਯੂਨ ਨਾ ਹੋਣ॥ ਲੱਦ ਸਧਾਏ ਸੁੱਤੜੀ ਰਹੀ ਅਕੱਲੇ ਸੋਭ॥ ਨਾ ਓਮਾ ਨਾ ਚਾਨਨ ਚੰਦ ਦਾ ਨਾ ਤਾਰਿਆਂ ਸੰਦੀ ਜੋੜ॥ ਰਾਹ ਦਿਹੇਂ ਜੋ ਆਏ ਸਾਂ ਵੇਖਦੇ ਪਰ ਮੁੜਕੇ ਹੋਏ ਓਤ॥ ਓਥੇ ਨਾ ਕਰਹੋਨ ਨਾ ਕਰਹੋਨ ਵਾਲੇ ਨਾ ਪੰਨੂ ਹੈ ਯਾਰ॥ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਵੀਂ ਸੰਝੀ ਹੈ ਚੀਰਿਆ ਬੱਲ ਡੂੰਗਰ ਕੈਹਰ ਕਹਾਰ॥</poem>}} {{gap}}{{gap}}{{Float left|ਸੱਸੀ ਉੱਠਕੇ ਯਾਰ ਨੂੰ ਨਾਂ ਵੇਖ;-}} {{Block center|<poem>ਵੇਹੜੇ ਉੱਚੜੇ ਸੱਸੜੀ ਸਿਰ ਵਿਚ ਪਾਵੇ ਖੇਹ॥ ਅਤੇ ਹਾਰ ਹਮੇਲਾਂ ਜੇਵਰਾਂ ਸਦ ਸਟ ਪਾਵੇ ਏਹ॥ ਪਰ ਹਾਫਜ਼ ਤਿਨਾ ਹੰਜੂ ਕਜਲ ਕਾਲਿਆਂ ਤੱਨ ਲੈ ਦੁਖਾਇਆ ਏਹ॥ ਜ਼ਾਲਮ ਇਸ਼ਕ ਸਲਾਂ ਖਿੱਚਿਆ ਅਤੇ ਦਰਦਾਂ ਚੀਰੀ ਦੇਹ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੦੮-}}</noinclude> 0yppm525dngz1ufihmftpwddnjpnqd8 250 6596 196021 195376 2025-06-13T23:39:46Z Taranpreet Goswami 2106 196021 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}{{gap}}{{Float left|ਮਾਂ ਨਸੀਹਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ:}} {{Block center|<poem>ਮਾਓ ਆਖ਼ੇ ਧੀਆ ਸੱਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਨਾਂ ਜਾਨੇ ਥਾਉਂ॥ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੰਮਨ ਭੂਮ ਨ ਜਾਨੀਏਂ ਨਾ ਕੋ ਸ਼ੈਹਰ ਗਰਾਉਂ॥ ਓਹ ਹੋਨ ਅਜੇਹੇ ਆਦਮੀ ਤੱਕਨ ਪਏ ਸੁਵਾਉਂ॥ ਬੱਚੀ ਇਲੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਪਰਨਾਈਆਂ ਕਿਸ ਪਿੰਜਰੇ ਘੱਤੇ ਕਾਉਂਸ॥ ਬੱਚੀ ਧੀਆਂ ਮੱਤੀ ਆਪਨੀ, ਜਾ ਜੇਹੜੀਆਂ ਮਤ ਮਰੇਨ॥ ਮਾਂ ਮਾਪੇ ਕਤਨਾ ਕੁਲਾਹਨ ਤੇ ਕਤਨਾ ਰਫਾ ਕਰੇਨ॥ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਨਦੇ ਆਖਨਾਂ ਵੇਖ ਨਸੀਹਤ ਦੇਨ॥ ਪਰ ਧੀਆਂ ਨੂੰਹਾਂ ਨ ਵਾਕ ਵਿਚ, ਪਰ ਮਾਪੇ ਸਬਰ ਕਰੇਨ॥</poem>}} {{right|(ਕਲਜੁਗ ਦਾ ਸਮਾਂ)}} {{gap}}{{gap}}{{Float left|ਪਰ ਸੱਸੀ ਕਿਥੋਂ ਨਸੀਹਤਾਂ ਮੰਨੇ:}} {{Block center|<poem>ਸਸੀ ਖਿਝੀ ਮਾਉਂ ਨਾਲ ਤੁਧ ਪੇਟ ਨਕਢੀਆ ਬਾਰ॥ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਦਰਦ ਕੀ ਲਗੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਕੰਮੀ ਜ਼ਾਰ॥ ਮਾਈ ਬੋਲ ਅਵੱਲੇ ਬੋਲਕੇ ਮੇਰਾ ਆਜਜ਼ ਜੀਉ ਨਾ ਸਾੜ॥ ਅੰਮਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸ਼ਕੇ ਦੀ ਸਾਰ॥ ਮੈਂ ਲੱਖੀ ਸਾਥ ਲੁਟਾਇਆ ਜਿਉਂ ਮੋਤੀ ਹੱਥ ਕਰਾੜ॥ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਨੂ ਡਾਚੀ ਘੰਡਿਆ ਸੱਸੀ ਰਹੀ ਉਚਾਰ॥</poem>}} {{gap}}ਸੱਸੀ ਥਲਾਂ, ਨੂੰ ਵਗ ਟੁਰਦੀ ਹੈ ਅਰ ਦੁੱਖ ਜਰਦੀ ਹੈ। ਅੰਤ ਵੇਲੇ ਬਕਰਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿਸਦੀ ਹੈ। {{gap}}{{gap}}{{Float left|ਸੱਸੀ ਆਖਦੀ:}} {{Block center|<poem>ਏਹ ਭੱਠ ਬਿਰਹੋਂ ਬਦ ਮੁਆਮਲਾ ਸਿਰ ਤੇ ਕਫਨੀ ਬੰਨ੍ਹ॥ ਅਤੇ ਛੱਡੇ ਹੱਥ ਨਾ ਅੱਪੜੇ ਦੇਵੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਨ॥ ਉਹ ਇਕਤੇ ਸਟ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਹੱਡ ਭਨੀਦਾ, ਬੰਨ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੧੦-}}</noinclude> 68wpqs5xldet5mjsnoksponha7gcg7d 250 6597 196022 195377 2025-06-13T23:42:53Z Taranpreet Goswami 2106 196022 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵੇਦਨ ਇਸ਼ਕ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੌ ਕੀਕਰ ਸੁਖ ਸੋਵੰਨ॥ ਹਾਲ ਸੱਸੀ ਦਾ ਵੇਖਕੇ ਢਾਹੀਂ ਨੇ ਝਾੜ॥ ਅਤੇ ਮਾਲਾਂ ਆਹੀਂ ਘੱਤੀਆਂ; ਬਿਰਹੋਂ ਵੇਖ ਨਵਾੜ॥ ਪੁੰਨੂੰ, ਗਿਨ ਗਿਨ ਜੀਵਾਂ ਕਰਨੀਆਂ; ਇਸ਼ਕ ਨ ਕੱਢਨ ਸਾੜ॥ ਸੱਸੀ ਮਾਤਮ ਬੈਠੀ ਉਤ ਦਿਨ ਕਰ ਕਾਲਾ ਵੇਸ ਪਹਾੜ॥</poem>}} {{gap}}ਸੱਸੀ ਨੇ ਜਾਨ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਮਾਤਮ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ {{Block center|<poem>ਸੱਸੀ ਦਾ ਮਾਤਮ ਬਘਿਆੜਾਂ ਗਿੱਦੜਾਂ ਕੀਤਾ ਆ॥ ਅਤੇ ਲੂੰਬੜੀਆਂ ਤੇ ਪਾਹੜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੋਵਨ ਪੱਲੂ ਪਾ॥ ਉਹ ਮੋਰ ਜੰਗਲ ਤੇ ਝਾਗਰੀ ਕੁਰਲਾਵਨ ਕੂੰਜਾਂ ਆ॥ ਨਿਤ ਦੁੱਧ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਹਰਨੀਆਂ ਥੱਕੇ ਪਰ ਵਿਹਾ॥ ਯਾਰੋ ਜੂਹੀਂ ਚੁੰਗਨ ਨਾ ਪੰਖਨੂ ਅਤੇ ਮੁਰਗਾਂ ਪਿਆ ਵਿਜੋਗ॥ ਜੋ ਏਥੇ ਥਾਂ ਨਾ ਹੋਇਆ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਅਬ ਅਸਾਂ ਕੀ ਰੋਗ॥ ਏਹ ਇਸ਼ਕ ਕਰੇਸੀ ਤਖਤਾਂ ਵਨ ਤਿਨ ਵਿਹਾਈ ਰੋਗ॥ ਸਸੀ ਪਿੱਨ ਮੋਈ ਗਮ ਯਾਰ ਦਾ ਘੱਤ ਬਲਾਂ ਵਿਚ ਸੋਗ॥</poem>}} {{gap}}ਇਧਰ ਸਸੀ ਨੇ ਥਲੀਂ ਜਾਨ ਦਿਤੀ ਉਦਰ ਪੰਨੂ ਨੂੰ ਜਾ ਆਈ, ਸੱਸੀ ਨਾਂ ਵੇਖ ਬਿਆਕੁਲ ਹੋਇਆ, ਵਾਹੋਦਾਹੀ ਪਿਛੇ ਮੁੜਿਆ ਪਰ ਥਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਸੀ ਦੀ ਕਬਰ ਹੀ ਮਿਲੀ ਓਹ ਇਸ਼ਕ ਪੂਰਾ ਕਰ ਗਈ, ਹੁਣ ਪੰਨੂ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ ਨਵੀਂ ਕਬਰ ਵੇਖ ਅਯਾਲੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਪੁੰਨੂੰ ਪੁਛੇ ਭਾਈ ਆਜੜੀ, ਦੱਸ ਅਸਾਂ ਏਹ ਗੱਲ॥ ਏਹ ਗੋਰ ਨਵੀਂ ਇਸ ਰਾਹ ਤੇ ਅੱਜ ਹੋਈ ਕੇ ਕੱਲ? . ਨਾਹੀਂ ਥੇਹ ਨਜ਼ੀਕ ਕੋ ਚਰਾਂ ਨਹੀਂ ਇਤ ਵੱਲ॥ ਏਹ ਕੌਨ ਸੋਇਆ ਕਟ ਦੀਦਨੇ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ ਸੀ ਚੱਲ॥</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੧੧-}}</noinclude> b814vohr1u1ljxz7o2bnikm3x8jplsh 250 6598 196023 195378 2025-06-13T23:48:03Z Taranpreet Goswami 2106 196023 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}{{Float left|ਆਜੜੀ ਦਾ ਉਤੂ ਕੇਹਾ ਸੋਹਣਾ ਹੈ:}} {{Block center|<poem>ਮੀਆਂ! ਉਚੀ, ਲੰਮੀ ਪਤਲੀ, ਨਿੱਕੇ ਲੱਕ ਜਵਾਨ॥ ਨਾਮ ਸੱਸੀ ਧੀ ਜਾਮ ਦੀ ਹੋਈ ਬਿਰਹੋਂ ਦੇ ਮਾਨ॥ ਏਹ ਪੁੰਨੂੰ ਪੁੰਨੂੰ ਕਰ ਮ ਚ ਗਈ ਅਸਾਂ ਖਲਿਆਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਨ॥ ਸਾਨੂੰ ਗੋਰ ਅਥਾਂਈ ਕੇ ਹੀ ਸੂ ਸਭ ਕੋ ਖੜੇ ਹਰਾਨ॥</poem>}} {{gap}}ਪੰਨੂੰ ਸੁਣਕੇ, ਕੀਰਨੇ ਕਰਕੇ ਜਾਨ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਅਰ ਮਰ ਕੇ ਯਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਹਾਫ਼ਜ਼ ਪੁੰਨੂੰ ਮਾਰੇ ਧਰਤ ਤੇ ਲਾਹ ਸਿਉਂ ਤੋਂ ਪੱਗ॥ ਮੈਨੂੰ ਘਤ ਕਚਾਵੇ ਲੈ ਗਏ ਪਾ ਭੁਲਾਉੜਾ ਠੱਗ॥ ਓਹ ਫਿਟ ਕੀਚਮ ਫਿਟ ਭਾ ਮੇਰੇ ਫਿਟ ਕਰਹਾਨ ਦੇ ਵੱਗ॥ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸੀ ਜ਼ੈਹਰ ਸ਼ਰਾਬ ਏ ਦੇਂਦੀ ਤੇਗ਼ ਅਲੱਗ॥</poem>}} {{gap}}{{Float left|ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਪੰਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ:}} {{Block center|<poem>ਚਬਾ ਅਸੀਂ ਜੁੱਸੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਦੋਹਾਂ ਜਿਸਮਾਂ ਇਕ ਜਾਨ॥ ਜੇ ਇਕ ਰਹੇ ਇਕ ਯਾਰ ਬਿਨ ਤਾਂ ਖਤਾ ਦੋਹਾਂ ਈਮਾਨ॥ ਇਥੇ ਪੁੰਨੂੰ ਖੜੀਂ ਓਸਤੇ ਇਕ ਉਹ ਮਲਾਈ ਜਾਨ॥ ਕਿਵੇਂ ਅਸਾਂ ਰਾਜ਼ੀ ਰੱਖਨਾ ਅਤੇ ਗੱਲਾਂ ਰੈਹਨ ਜਹਾਨ॥</poem>}} {{gap}}{{Float left|ਰੱਬ ਦੀ ਮੋਹਰ ਕਬਚ ਫੱਟ ਗਈ:}} {{Block center|<poem>ਉਹ ਹੁਕਮੇ ਨਾਲ ਅਲਾਹ ਦੇ ਪਾਟੀ ਗੌਰ ਉਹ ਚਾਹ॥ ਵੇਖ ਕੁਦਰਤ ਡਿੱਠੀ ਰੱਬ ਦੀ ਪਿਆ ਅਯਾਲ਼ ਤਾਹ॥ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਜੀਵੇ ਯਾ ਮੋਏ ਜਾਨੈ ਆਪ ਅਲਾਹ॥ ਪਰ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਖਲਕਤੋਂ, ਹੋਇਆ ਜੱਗ ਅਗਾਹ॥</poem>}} {{gap}}ਕੇਹੀ ਸੋਹਣੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸੱਸੀ ਤੇ ਪੰਨੂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ<noinclude>{{center|-੧੧੨-}}</noinclude> oxuncvm6w8hg508kd053g25hyco9mpr 250 6599 196024 195379 2025-06-13T23:51:17Z Taranpreet Goswami 2106 196024 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਬਿਆਨ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਜੀ ਨੂੰ ਡਾਢੀ ਪਿਆਰੀ ਲਗਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂ ਦੇ ਪਲਾਟ ਵਿਚ ਦੋ ਸ਼ੰਕੇ ਉਠਦੇ ਹਨ: {{gap}}(੧) ਜਦ ਸੱਸੀ ਅਪਨੇ ਲੱਖੀ • ਮਹਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਔਰ ਉਸ ਪਾਸ ਪੱਤਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਚੋਖੀ ਸੀ ਤਾਂ ਪੰਨੂ, ਲੱਭਨ ਗਿਆਂ ਉਹ ਪੈਦਲ ਕਿਉਂ ਗਈ। ਥਲਾਂ ਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਇਕ ਚੰਗੀ ਡਾਚੀ ਲੋਕੇ, ਪੁੰਨੂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਾਂਦੀ। ਪਰ ਜੇ ਏਹ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਮਰਦੀ ਕੀਕਨ, ਅਰ ਏਹ ਕਿੱਸਾ ਕਿਥੋਂ ਬਨਦਾ? {{gap}}(੨) ਜਦ ਸੱਸੀਂ ਪਾਸ ਅਪਨੀ ਵੱਖਰੀ ਦੌਲਤ ਤੇ ਆਮਦਨ ਸੀ ਤਾਂ ਪੁੰਨੂ ਨੂੰ ਧੋਬੀ ਬਨਾ ਕੇ ਮਾਂ ਪਿਓ ਪਚਾਨ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਸੀ ਅਰ ਵਿਚਾਰੇ ਪੰਨੂ ਨੂੰ ਕਪੜੇ ਚੁਕਾ ਧਵਾਨ ਘੱਲਨ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕਿਧਰੇ ਤੇ ਸੱਸੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਝਿੜਕ ਸੁਟਦੀ ਹੈ ਕੁਖੋਂ ਅਰ ਕੇਂਹਦੀ ਹੈ ਤੂੰ ਕਦ ਜੰਮਿਆ ਸੀ, ਅਰ ਕਿਧਰੇ ਉਹਨੂੰ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅਪਨੇ ਯਾਰ ਨੂੰ ਦੁਖ ਦਵਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਏਹ ਵੀ ਖਵਰੇ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸੀ। {{gap}}{{larger|'''ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ-'''}}ਏਹ ਕਿੱਸਾ ਕੇਵਲ ਕਵੀ ਜੀ ਦੀ ਰਜ਼ੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੱਦਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੈ। ਲੜੀ ਵਾਰ ਸੱਦਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਅੱਗੇ ਤੇ ਕੋਈ ਪਿੱਛੇ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਠੇਠ ' ਤੇ ਸਵਾਦਲੀ ਹੈ ਅਰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਸੱਦਾਂ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਕਵੀ ਨੇ ਬਨਾਈਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਸ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀਂ ਥਾਂ ਪੰਨੂ ਤੇ ਹੋਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੌ ਵਿਸਵਾ ਏਹ ਕਿੱਸਾ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਲੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਨ ਹੈ। ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਸਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦ ਹਾਲ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਜਾਂ ਇਸ ਕਿੱਸੇ ਦੇ ਲਿਖਨ ਲੱਗਿਆਂ ਜ਼ੁਲੈਖ<noinclude>{{center|-੧੧੩-}}</noinclude> qvqeutaj2p92ds9k4w0wodrfgmehhfc 250 14018 196001 195952 2025-06-13T22:58:58Z Charan Gill 36 196001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude>________________ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ੧ ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਸਾਖੀ ਸੀ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਕੀ ਸ੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਜਗਤੁ ਨਿਸਤਾਰਣ ਕੁ ਆਇਆ ਕਲਜੁਗ ਵਿਚ | ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਹੋਇ ਜਨਮਿਆ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕਾ ਨਿਜ ਭਗਤੁ ॥ ॥ ਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ | ) ੧, ਅਵਤਾਰ, ਬਾਲਪਨ ਸੰਮਤ ੧੫੨੬ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕੁ ਜਨਮਿਆ, ਵੈਸਾਖ ਮਾਹਿ ਤ੍ਰਿਤੀਆ, ਚਾਨਣੀ ਰਾਤਿ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ, ਪਹਰ ਰਾਤ ਰਹਿੰਦੀ ਕੁ ਜਨਮਿਆ | ਅਨਹਦ ਸਬਦ ਪਰਮੇਸਰ ਕੇ ਦਰਬਾਰ ਵਾਜੇ। ਤੇਤੀਸ ਕਰੋੜੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਆਂ, ਚਉਸਠ ਜੋਗਣੀ, ਬਵੰਜਾਹ ਬੀਰ,ਛਿਆਂ ਜੜੀਆਂ,ਚੌਰਾਸੀਆਂ ਸਿੱਧਾਂ, ਨਵਾਂ ਨਾਥਾਂ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਆ, ਜੋ ਵਡਾ ਭਗਤ ਜਗਤ ਨਿਸਤਾਰਣ ਕਉ ਆਇਆ : ਇਸ ਕਉ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਜੀਐ ਜੀ । ਤਬ ਕਾਲੁ ਖੱੜੀ ਜਾਤ ਵੇਦੀ ਤਲਵੰਡੀ ਰਾਇ ਭੋਇ ਭੱਟੀ ਕੀ ਵਸਦੀ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਆਹਾ, ਓਥੇ ਜਨਮੁ ਪਾਯਾ। ਵਡਾ ਹੋਆ ਤਾਂ ਲਗਾ ਬਾਲਕਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਪਰ ਬਾਲਕਾਂ ਤੇ ਇਸਕੀ ਦ੍ਰਿਸਟ ਅਉਰ ਆਵੇ, ਆਤਮੇ ਅਭਿਆਸੁ ਪਰਮੇਸਰ, ਕਾਂ ਕਰੇ । ਜਬ ਬਾਬਾ ਬਰਸਾਂ ਪੰਜਾਂ ਕਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਲਗਾ ਬਾਤਾਂ ਅਗਮ ਨਿਗਮ ਕੀਆਂ ਕਰਨ, ਜੋ ਕਿਛ ਬਾਤ ਕਰੇ ਸੋ ਸਮਝਿ ਕਰੇ ਤਿਸਤੇ ਸਭਸੁ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਿਸਾ ਹੋਇ ਆਵੇ । ਹਿੰਦੁ ਕਹਨਿ ਜੋ ਕੋਈ ਦੇਵਤਾ ਸਰੂਪ ਪੈਦਾ ਹੋਯਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਹਨਿ ਜੋ ਕੋਈ ਖੁਦਾਇ ਕਾ ਸਾਦਿਕੁ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ॥ ੨. ਪਟੀ, ਧਾ.. ਜਬ ਬਾਬਾ ਬਰਸਾਂ ਸੱਤਾਂ ਕੀ ਹੋਇਆ ਤਬ ਕਾਲੁ ਕਹਿਆ : ਨਨਕ ! ਤੂੰ ਪੜ ਤਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਉ ਪਾਂਧੇ ਪਾਸ ਲੈ ਗਇਆ ਕਾਲੁ ਕਹਿyg ! ਇਸ ਨੂੰ ਪੜਾਇ । ਤਬ ਪiਥੇ ਪੱਟੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀ, ਅੱਖਰਾਂ ਪੈਤੀਸ ਕੀ ਮਹਾਰਣੀ, ਤਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਲਗਾ ਪੜਨ।ਰਾਗ ਆਸਾ ਵਿਚ ਪਟੀ ਮ:੧ਆਦਿ ਬਾਣੀ ਹੋਈ:-<noinclude></noinclude> 5jewyo0nx9hhd2znciqxgvji4adfh0q 4 65444 196004 195555 2025-06-13T23:01:34Z MediaWiki message delivery 489 /* Vote now in the 2025 U4C Election */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ 196004 wikitext text/x-wiki {{ਸੱਥ/ਹੈੱਡਰ}} __NEWSECTIONLINK__ <!-- Interwiki links --> [[mul:Scriptorium]] <!-- Interwiki links --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 00:21, 8 ਮਾਰਚ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 07:35, 4 ਅਪਰੈਲ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Invitation for the next South Asia Open Community Call (SAOCC) with a focus on WMF's Annual Plans (27th April, 2025) == Dear All, The [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call (SAOCC)]] is a monthly call where South Asian communities come together to participate, share community activities, receive important updates and ask questions in the moderated discussions. The next SAOCC is scheduled for 27th April, 6:00 PM-7:00 PM (1230-1330 UTC) and will have a section with representatives from WMF who will be sharing more about their [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|Annual Plans]] for the next year, in addition to Open Community Updates. We request you all to please attend the call and you can find the joining details [https://meta.wikimedia.org/wiki/South_Asia_Open_Community_Call#27_April_2025 here]. Thank you! [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 13:55, 14 ਅਪਰੈਲ 2025 (IST) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&oldid=28543211 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 06:05, 17 ਅਪਰੈਲ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 09:11, 29 ਅਪਰੈਲ 2025 (IST)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|ਗੱਲ-ਬਾਤ]])</bdi> 03:38, 16 ਮਈ 2025 (IST) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 20:57, 22 ਮਈ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:38, 28 ਮਈ 2025 (IST) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Update from A2K team: May 2025 == Hello everyone, We’re happy to share that the ''Access to Knowledge'' (A2K) program has now formally become part of the '''Raj Reddy Centre for Technology and Society''' at '''IIIT-Hyderabad'''. Going forward, our work will continue under the name [[:m:IIITH-OKI|Open Knowledge Initiatives]]. The new team includes most members from the former A2K team, along with colleagues from IIIT-H already involved in Wikimedia and Open Knowledge work. Through this integration, our commitment to partnering with Indic Wikimedia communities, the GLAM sector, and broader open knowledge networks remains strong and ongoing. Learn more at our Team’s page on Meta-Wiki. We’ll also be hosting an open session during the upcoming [[:m:South Asia Open Community Call|South Asia Open Community Call]] on 6 - 7 pm, and we look forward to connecting with you there. Thanks for your continued support! Thank you Pavan Santhosh, On behalf of the Open Knowledge Initiatives Team. <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_Gill/lists/Indic_VPs&oldid=28543211 --> == 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 == <div lang="en" dir="ltr"> ''{{int:please-translate}}'' Hello Wikimedians of South Asia! 👋 We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page! We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative: * Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content * Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta. * Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board! 👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link]. Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬 This message was sent with [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:MediaWiki message delivery|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at 21:12, 6 ਜੂਨ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Gnoeee@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=25720607 --> == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:31, 14 ਜੂਨ 2025 (IST) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> s8z9kog28s4vp9lc8mupt8uuo42zchp 100 65882 196025 191799 2025-06-14T07:26:46Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਿਲਖਤਾਂ */ 196025 wikitext text/x-wiki {{author | firstname = ਸਤਦੀਪ | lastname = ਗਿੱਲ | last_initial = ਸ | description = }} == ਲਿਖਤਾਂ == * [[ਸਵਰਗ? ਇੱਥੇ ਹੀ ਹੈ!]] * [[ਸੱਤਾਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਹਾਸ਼ੀਆਗਤ ਪਛਾਣਾਂ ਦੀ ਘਾੜ੍ਹਤ]] lcoodyjy835ml33xqz80huvojr7p8do 250 66554 196026 195806 2025-06-14T08:28:54Z Tamanpreet Kaur 606 196026 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ ਹੁਸਨ ਰੂਹ ਦਾ}}}} {{Block center|<poem>{{overfloat left|ਅਜਬ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਤੇਰੀ 'ਹੁਸਨ' ਦਾ ਮੂਲ ਪਿਆ ਜਿੱਥੇ।}} ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ, ਹੁਸਨਾਂ ਰੂਹ ਦਾ ਕਿ ਹੋਵੇ ਤੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਰਿਆਕਾਰੀ ਕਰਮ ਸਾਰੇ, ਧਰਮ ਕਰਨੇ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ,}} ਹਰ ਧਰਮੀ ਤੇ ਤਪ ਸਾਰਾ ਹੈ ਐਵੇਂ ਰੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਤਗਾਦੇ ਛੋਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਲਾ! ਲੋ ਲਾ ਹੁਸਨ ਦੀ ਤੂੰ।}} ਰਹੇ ਇਸ ਦੁਆਰ ਤੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੁਸਨ ਪਰਫੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਗੁਨਹਗਾਰੀ ਤੈਂ ਧੋ ਹੋਸੀ, ਹੁਸਨ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਧੁਪ ਜਾਸੀ,}} ਹੁਸਨ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਸਿਦਕ ਦੀ ਰਾਸ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ, ਹੁਸਨ ਵਾਪਾਰ ਕਰਦਾ ਤੁਰ,}} ਹੁਸਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚੇਗਾ, ਹੁਸਨ ਹੈ ਖੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਹੁਸਨ ਸੁਹਣੇ ਨੂੰ ਰਖ ਨਜ਼ਰੇ, ਹੁਸਨ ਦਿਲ ਦਾ ਵਧਾਈ ਜਾ,}} ਹੁਸਨ ਦਰਬਾਰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} ਕਸੌਲੀ ੫-੯-੫੦]}} {{center|{{x-larger|ਹੈ ਅਸਲੀਅਤ}}}} {{Block center|<poem>{{overfloat left|ਹੇ ਅਸਲੀਅਤ 'ਮੈਂ ਮੇਰੀ' ਦੀ!}} ਕਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਖੜਿਆ ਕਰ,}} ਲਾਹ ਕੇ ਏਸ ਤੋਂ ਓਪਰੇ ਕਪੜੇ}} ਰੰਗ ਆਪਣੇਂ ਨਿਖਰਿਆ ਕਰ।}} ਮਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਓ ਅਸਲਾਂ ਵਾਲਾਂ}} ਰੀਝ ਪਵੇ ਤੈਂ ਨਿਖਰੀ ਤੇ,}} ਮਾਰ ਲਵੋ ਕੋਈ ਜੱਫਾ ਤੈਨੂੰ,}} ਸਦਾ ਲਈ ਅਨਵਿਛੁੜਿਆਂ ਕਰ।}} ਬੰਬਈ ੧੩-੨-੫੨]}}<noinclude>{{rh|||੧੯}}</noinclude> acw6z5n0vcxswf50w09dyz6nn8u0zyh 196027 196026 2025-06-14T08:32:22Z Tamanpreet Kaur 606 /* ਸੋਧਣਾ */ 196027 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ ਹੁਸਨ ਰੂਹ ਦਾ}}}} {{Block center|<poem>{{overfloat left|ਅਜਬ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਤੇਰੀ 'ਹੁਸਨ' ਦਾ ਮੂਲ ਪਿਆ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat right|ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ, ਹੁਸਨਾਂ ਰੂਹ ਦਾ ਕਿ ਹੋਵੇ ਤੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਰਿਆਕਾਰੀ ਕਰਮ ਸਾਰੇ, ਧਰਮ ਕਰਨੇ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ,}} {{overfloat right|ਹਰ ਧਰਮੀ ਤੇ ਤਪ ਸਾਰਾ ਹੈ ਐਵੇਂ ਰੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਤਗਾਦੇ ਛੋਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਲਾ! ਲੋ ਲਾ ਹੁਸਨ ਦੀ ਤੂੰ।}} {{overfloat right|ਰਹੇ ਇਸ ਦੁਆਰ ਤੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੁਸਨ ਪਰਫੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਗੁਨਹਗਾਰੀ ਤੈਂ ਧੋ ਹੋਸੀ, ਹੁਸਨ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਧੁਪ ਜਾਸੀ,}} {{overfloat right|ਹੁਸਨ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਸਿਦਕ ਦੀ ਰਾਸ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ, ਹੁਸਨ ਵਾਪਾਰ ਕਰਦਾ ਤੁਰ,}} {{overfloat right|ਹੁਸਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚੇਗਾ, ਹੁਸਨ ਹੈ ਖੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਹੁਸਨ ਸੁਹਣੇ ਨੂੰ ਰਖ ਨਜ਼ਰੇ, ਹੁਸਨ ਦਿਲ ਦਾ ਵਧਾਈ ਜਾ,}} {{overfloat right|ਹੁਸਨ ਦਰਬਾਰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ।}} {{overfloat left|ਕਸੌਲੀ ੫-੯-੫੦]}} </poem>}} {{center|{{x-larger|ਹੈ ਅਸਲੀਅਤ}}}} {{Block center|<poem>{{overfloat left|ਹੇ ਅਸਲੀਅਤ 'ਮੈਂ ਮੇਰੀ' ਦੀ!}} {{overfloat right|ਕਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਖੜਿਆ ਕਰ,}} {{overfloat left|ਲਾਹ ਕੇ ਏਸ ਤੋਂ ਓਪਰੇ ਕਪੜੇ}} {{overfloat right|ਰੰਗ ਆਪਣੇਂ ਨਿਖਰਿਆ ਕਰ।}} {{overfloat left|ਮਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਓ ਅਸਲਾਂ ਵਾਲਾਂ}} {{overfloat right|ਰੀਝ ਪਵੇ ਤੈਂ ਨਿਖਰੀ ਤੇ,}} {{overfloat left|ਮਾਰ ਲਵੋ ਕੋਈ ਜੱਫਾ ਤੈਨੂੰ,}} {{overfloat right|ਸਦਾ ਲਈ ਅਨਵਿਛੁੜਿਆਂ ਕਰ।}} {{overfloat left|ਬੰਬਈ ੧੩-੨-੫੨]}} </poem>}}<noinclude>{{rh|||੧੯}}</noinclude> blud6dm8x8a7zeew833lba12hqxl7jh 196028 196027 2025-06-14T08:34:24Z Tamanpreet Kaur 606 196028 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tamanpreet Kaur" /></noinclude>{{center|{{x-larger|ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ ਹੁਸਨ ਰੂਹ ਦਾ}}}} {{Block center|<poem>ਅਜਬ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਤੇਰੀ 'ਹੁਸਨ' ਦਾ ਮੂਲ ਪਿਆ ਜਿੱਥੇ। ਹੁਸਨ ਮਨ ਦਾ, ਹੁਸਨਾਂ ਰੂਹ ਦਾ ਕਿ ਹੋਵੇ ਤੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਰਿਆਕਾਰੀ ਕਰਮ ਸਾਰੇ, ਧਰਮ ਕਰਨੇ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ, ਹਰ ਧਰਮੀ ਤੇ ਤਪ ਸਾਰਾ ਹੈ ਐਵੇਂ ਰੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਤਗਾਦੇ ਛੋਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਲਾ! ਲੋ ਲਾ ਹੁਸਨ ਦੀ ਤੂੰ। ਰਹੇ ਇਸ ਦੁਆਰ ਤੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੁਸਨ ਪਰਫੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਗੁਨਹਗਾਰੀ ਤੈਂ ਧੋ ਹੋਸੀ, ਹੁਸਨ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਧੁਪ ਜਾਸੀ, ਹੁਸਨ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਸਿਦਕ ਦੀ ਰਾਸ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ, ਹੁਸਨ ਵਾਪਾਰ ਕਰਦਾ ਤੁਰ, ਹੁਸਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚੇਗਾ, ਹੁਸਨ ਹੈ ਖੁਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਹੁਸਨ ਸੁਹਣੇ ਨੂੰ ਰਖ ਨਜ਼ਰੇ, ਹੁਸਨ ਦਿਲ ਦਾ ਵਧਾਈ ਜਾ, ਹੁਸਨ ਦਰਬਾਰ ਜਾ ਮਿਲਸੇਂ, ਹੁਸਨ ਘੁਲ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ। ਕਸੌਲੀ ੫-੯-੫੦] </poem>}} {{center|{{x-larger|ਹੈ ਅਸਲੀਅਤ}}}} {{Block center|<poem>{{overfloat left|ਹੇ ਅਸਲੀਅਤ 'ਮੈਂ ਮੇਰੀ' ਦੀ!}} {{overfloat right|ਕਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਖੜਿਆ ਕਰ,}} {{overfloat left|ਲਾਹ ਕੇ ਏਸ ਤੋਂ ਓਪਰੇ ਕਪੜੇ}} {{overfloat right|ਰੰਗ ਆਪਣੇਂ ਨਿਖਰਿਆ ਕਰ।}} {{overfloat left|ਮਤਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਓ ਅਸਲਾਂ ਵਾਲਾਂ}} {{overfloat right|ਰੀਝ ਪਵੇ ਤੈਂ ਨਿਖਰੀ ਤੇ,}} {{overfloat left|ਮਾਰ ਲਵੋ ਕੋਈ ਜੱਫਾ ਤੈਨੂੰ,}} {{overfloat right|ਸਦਾ ਲਈ ਅਨਵਿਛੁੜਿਆਂ ਕਰ।}} {{overfloat left|ਬੰਬਈ ੧੩-੨-੫੨]}} </poem>}}<noinclude>{{rh|||੧੯}}</noinclude> 7fy2mhj0eye981r750nolw7rc4216ds 250 66701 195965 2025-06-13T12:18:29Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195965 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਸਹੀ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਹੋਣਾ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹਰ ਚੰਗੀ ਸ਼ਕਲ ਵਾਲੀ ਮਾਡਲ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਕਈ ਵਾਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਬਦਸੂਰਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਲਾਤਮਿਕ ਨਗਨ ਫੋਟੋਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਭੂ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਅਗਰ ਖਿੱਚੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿਚ ਭਾਵੇਂ ਘੱਟ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਲਾਤਮਿਕ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪੈਰ ਜਮਾਉਣ ਲਈ ਸਹਾਈ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 66 |bSize = 423 |cWidth = 291 |cHeight = 201 |oTop = 345 |oLeft = 72 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|66}}</noinclude> iyjwvpy30asjzv28xq83q8faqrfphar 250 66702 195966 2025-06-13T12:29:25Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195966 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 8. '''ਖੇਡਾਂ''': {{gap}}ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੁਸਤ ਤੇ ਸਾਵਾਂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੇਡ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਾਂ ਖੇਡ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਮੰਗਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ। ੳ) '''ਛੱਤ ਥੱਲੇ''' {{gap}}ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਮਸਨੂਈ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਤੇ ਲੱਗੀ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾਲ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਚਮਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਅਗਰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਜਗਣ ਵਾਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਫੋਟੋਆਂ ਵਿਚਲਾ ਰੰਗ ਪੀਲੇਪਣ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਗਰ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾ ਵਰਤਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਸੋਧਕ ਫ਼ਿਲਟਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ लै ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਰਤੋ ਦੀ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 67 |bSize = 423 |cWidth = 230 |cHeight = 171 |oTop = 345 |oLeft = 134 |Location = center |Description = }} {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 67 |bSize = 423 |cWidth = 230 |cHeight = 174 |oTop = 342 |oLeft = 135 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}}{{rule}} {{center|67}}</noinclude> olkyw8epqmudd67s9p8opkvqex7anmj 195967 195966 2025-06-13T12:30:11Z Sonia jhammat 08 2330 195967 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 8. '''ਖੇਡਾਂ''': {{gap}}ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੁਸਤ ਤੇ ਸਾਵਾਂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੇਡ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਾਂ ਖੇਡ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਮੰਗਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ। ੳ) '''ਛੱਤ ਥੱਲੇ''' {{gap}}ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਮਸਨੂਈ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਤੇ ਲੱਗੀ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾਲ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਚਮਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਅਗਰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਜਗਣ ਵਾਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਫੋਟੋਆਂ ਵਿਚਲਾ ਰੰਗ ਪੀਲੇਪਣ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਗਰ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾ ਵਰਤਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਸੋਧਕ ਫ਼ਿਲਟਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ लै ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਰਤੋ ਦੀ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 67 |bSize = 423 |cWidth = 230 |cHeight = 171 |oTop = 345 |oLeft = 134 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}}{{rule}} {{center|67}}</noinclude> hv06pa2rtje1bfl4aep50exzc4lsgql 195968 195967 2025-06-13T12:30:48Z Sonia jhammat 08 2330 195968 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 8. '''ਖੇਡਾਂ''': {{gap}}ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੁਸਤ ਤੇ ਸਾਵਾਂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੇਡ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਾਂ ਖੇਡ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਮੰਗਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ। ੳ) '''ਛੱਤ ਥੱਲੇ''' {{gap}}ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਮਸਨੂਈ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕੈਮਰੇ ਤੇ ਲੱਗੀ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾਲ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਚਮਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਅਗਰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਜਗਣ ਵਾਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਫੋਟੋਆਂ ਵਿਚਲਾ ਰੰਗ ਪੀਲੇਪਣ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਗਰ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਨਾ ਵਰਤਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਸੋਧਕ ਫ਼ਿਲਟਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੱਤ ਥੱਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ लै ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਰਤੋ ਦੀ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 67 |bSize = 423 |cWidth = 230 |cHeight = 171 |oTop = 345 |oLeft = 134 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|67}}</noinclude> apj6n6xk98uz0jc5y49xtns81453ckk 250 66703 195969 2025-06-13T13:09:30Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195969 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''ਅ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ:''' {{gap}}ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਜ਼ਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਤੇ ਤੇਜ਼-ਗਤੀ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਤੇ ਤੇਜ਼ਗਤੀ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਸਾਂਢ ਤੇ ਸਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੀ ਦੌੜ, ਚਿੱਕੜ ਵਿਚ ਬੈਲਾਂ ਦੀ ਦੌੜ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੈਲਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਦੌੜ, ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਅਥਾਹ ਉਤੇਜਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਥੇ ਇਹ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਚੈਲਿੰਜ ਬਣ ਕੇ ਉਤਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਧੀਆ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਮਾਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਫੁਰਤੀਲਾ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪਾਸੋਂ ਬਹੁਤਾਤ ਵਧੀਆ ਫੋਟੋਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਲੈਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਥੇ ਫ਼ਿਲਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ ਟੈਲੀ-ਲੈੱਨਜ਼ ਲੱਗੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਫ਼ਲੈਸ਼ ਬੇ-ਅਸਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਦੀ ਖੇਡ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਵੱਲੋਂ' ਥਾਂ ਅਤੇ ਐਂਗਲ ਦੀ ਚੋਣ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਖੇਡ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਖੇਡ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਜਾਂ ਖੇਡ ਦੇ ਵੇਗ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉਮਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 68 |bSize = 423 |cWidth = 221 |cHeight = 165 |oTop = 252 |oLeft = 143 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|68}}</noinclude> bwv2n5a1qqcp9xoczduh3ruhl5atb0f 250 66704 195970 2025-06-13T13:15:00Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195970 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''9. ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ:''' {{gap}}ਫੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੂਡ ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਝਲਕਾਰਾ ਪਵੇ। ਆਮ ਤੌਰ ' ਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਇਹ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਿਸੇ ਕੈਟਾਲਾਗ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਮਾਡਲ ਦੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਕੱਪੜੇ ਉਸ ਨਾਲ ਇੰਜ ਮੇਲ ਖਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੇਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਉੱਠ ਖੜੋਵੇ। ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਸਾਲਾਂ ਇਸ ਵਰਗ ਵਿਚੋਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਾਟਨ ਤੇ ਸਿਲਕ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਜੋ ਕਿ ਪਲਟ ਕੇ ਆਈ ਹੋਵੇ। ਧਾਰੀਦਾਰ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਜੀਨਾਂ ਆਦਿ ਲਈ ਇੱਕ-ਪਾਸੜ ਰੋਸ਼ਨੀ ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਉਘਾੜਦੀ ਹੈ। ਜਾਲੀਦਾਰ ਪਤਲੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੋ ਰੋ ਸ਼ਨੀ ਪਾ ਕਲਾਤਮਿਕ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਹੋਰ ਵਸਤੂ ਆਂ ਜਿਵੇਂ ਲਿਪਸਟਿਕ, ਕਰੀਮਾਂ, ਜਾਂ ਨਕਲੀ ਵਾਲ ਆਦਿ ਵੀ ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 69 |bSize = 423 |cWidth = 192 |cHeight = 299 |oTop = 246 |oLeft = 176 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|69}}</noinclude> 76c607nzffivlpua5hcvoag7f02xvrh 250 66705 195971 2025-06-13T13:20:13Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195971 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''10. ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ:''' {{gap}}ਜਿੱਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕਲਾਤਮਿਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਆਲੇ, ਓਟੇ ਜਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਚਿੱਤਰ ਆਦਿ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਪੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਜਾਂ ਛਪਣ ਖ਼ਾਤਿਰ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਿਆਲ ਇਹ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਾਣ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਕਾਪੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪੈਣਾ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਸਟੂਡੀਓ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਗੋਲ ਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਲੈਸ਼ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਚਮਕ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾ ਕੇ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਟੂਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 70 |bSize = 423 |cWidth = 233 |cHeight = 183 |oTop = 359 |oLeft = 132 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|70}} }}</noinclude> btmn54d8soqlyfr6xm70fyanpdcw08g 195972 195971 2025-06-13T13:20:44Z Sonia jhammat 08 2330 195972 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''10. ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ:''' {{gap}}ਜਿੱਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕਲਾਤਮਿਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਆਲੇ, ਓਟੇ ਜਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਚਿੱਤਰ ਆਦਿ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਪੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਜਾਂ ਛਪਣ ਖ਼ਾਤਿਰ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਿਆਲ ਇਹ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਾਣ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਕਾਪੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪੈਣਾ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਸਟੂਡੀਓ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਗੋਲ ਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਲੈਸ਼ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਚਮਕ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾ ਕੇ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਟੂਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 70 |bSize = 423 |cWidth = 233 |cHeight = 183 |oTop = 359 |oLeft = 132 |Location = center |Description =<noinclude>{{rule}} {{center|70}} }}</noinclude> 3yc28ynvmz32c9l0xwv9owmg3pxswlt 195973 195972 2025-06-13T13:21:25Z Sonia jhammat 08 2330 195973 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''10. ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ:''' {{gap}}ਜਿੱਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕਲਾਤਮਿਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਆਲੇ, ਓਟੇ ਜਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਚਿੱਤਰ ਆਦਿ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਪੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਜਾਂ ਛਪਣ ਖ਼ਾਤਿਰ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਿਆਲ ਇਹ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਾਣ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਕਾਪੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪੈਣਾ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਸਟੂਡੀਓ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਗੋਲ ਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਲੈਸ਼ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਚਮਕ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾ ਕੇ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਟੂਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 70 |bSize = 423 |cWidth = 233 |cHeight = 183 |oTop = 359 |oLeft = 132 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|70}} }}</noinclude> ppfh3blplllb4vnuir02txcphiw037e 195976 195973 2025-06-13T13:42:22Z Sonia jhammat 08 2330 195976 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> '''10. ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ:''' {{gap}}ਜਿੱਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕਲਾਤਮਿਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਆਲੇ, ਓਟੇ ਜਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਚਿੱਤਰ ਆਦਿ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਪੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਜਾਂ ਛਪਣ ਖ਼ਾਤਿਰ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਿਆਲ ਇਹ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਾਣ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਕਾਪੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪੈਣਾ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਸਟੂਡੀਓ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਗੋਲ ਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਲੈਸ਼ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰੀ ਵਸਤੂ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਚਮਕ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾ ਕੇ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਟੂਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 70 |bSize = 423 |cWidth = 233 |cHeight = 183 |oTop = 359 |oLeft = 132 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|70 }}</noinclude> 471g84izsyorrukzrkorucrqv5zd2c4 250 66706 195974 2025-06-13T13:41:14Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195974 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 11. '''ਦਿਨ ਦੇ ਪਹਿਰ:''' {{gap}}ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਹੀ ਦਿਨ ਦਾ ਅਰੰਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਨਾਲ ਦਿਨ ਦਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਨ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੇ ਬਿੰਨਾਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦਿਨ ਵੇਲਾ ਤੇ ਰਾਤ ਮਿਲਕੇ ਹੀ ਦਿਨ ਕਹਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅੱਠਾਂ ਪਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਛੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਰਾਤ ਤੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਦਿਨ ਦੇ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਸਾਰ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਹਿਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਬਨਸਪਤੀ ਮਹਿਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਗਤੀ ਪਕੜਦਾ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਇਹ ਪਹਿਰ ਬਹੁਤ ਉੱਤਮ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਚਿਹਰਾ ਜਾਂ ਵਸਤੂ ਇਕਦਮ ਤਾਜ਼ਗੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਆਪਣੇ ਰਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸੱਜਰੀ ਸਵੇਰ ਦੀ, ਮਿੱਠੀ ਤਰੇਲ ਦੀ, ਤੇ ਲੰਮੇ-ਲੰਮੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ। ਸਵੇਰ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਇਕ-ਪਾਸੜ {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 71 |bSize = 423 |cWidth = 203 |cHeight = 270 |oTop = 276 |oLeft = 162 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|71}} }}</noinclude> dij79tlfn2n0f8tsqkgjuutuaaxmhkw 195975 195974 2025-06-13T13:41:52Z Sonia jhammat 08 2330 195975 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 11. '''ਦਿਨ ਦੇ ਪਹਿਰ:''' {{gap}}ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਹੀ ਦਿਨ ਦਾ ਅਰੰਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਨਾਲ ਦਿਨ ਦਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਨ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੇ ਬਿੰਨਾਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦਿਨ ਵੇਲਾ ਤੇ ਰਾਤ ਮਿਲਕੇ ਹੀ ਦਿਨ ਕਹਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅੱਠਾਂ ਪਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਛੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਰਾਤ ਤੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਦਿਨ ਦੇ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਸਾਰ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਹਿਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਬਨਸਪਤੀ ਮਹਿਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਗਤੀ ਪਕੜਦਾ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਇਹ ਪਹਿਰ ਬਹੁਤ ਉੱਤਮ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਚਿਹਰਾ ਜਾਂ ਵਸਤੂ ਇਕਦਮ ਤਾਜ਼ਗੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਆਪਣੇ ਰਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸੱਜਰੀ ਸਵੇਰ ਦੀ, ਮਿੱਠੀ ਤਰੇਲ ਦੀ, ਤੇ ਲੰਮੇ-ਲੰਮੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ। ਸਵੇਰ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਇਕ-ਪਾਸੜ {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 71 |bSize = 423 |cWidth = 203 |cHeight = 270 |oTop = 276 |oLeft = 162 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|71 }}</noinclude> fx02oo3ntc00lmar4e2w3mptikkzf5d 250 66707 195977 2025-06-13T13:47:19Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195977 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਵਿਚ ਗ਼ੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੜੀ ਹੀ ਅਰਥ-ਭਰਪੂਰ ਤੇ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਦੂਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਕਤ ਅਗਰ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜਲੌਅ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਗਰਮਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪੈ ਰਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾਲੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਜਾਂ ਘੱਟ ਸਾਧਨਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵਕਤ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਤਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਤੀਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਕਤ ਨਾ ਤਾਂ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਤਾਜ਼ਗੀ ਲੱਭਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿਹਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਸੂਰਜ ਢਲਦਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਲਾਲੀ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਫੋਟੋ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੁੱਬਦਾ ਸੂਰਜ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਦੇ ਹੀ ਲੋਕ ਸੌਂ ਜਾਣ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਊਟਡੋਰ, ਤੇ ਇਨਡੋਰ। ਆਊਟਡੋਰ ਵਿਚ ਹਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਜਗਦੀਆਂ ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਜਾਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਦੌੜਦੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ ਜਾਂ ਰੋਸ਼ਨ ਬਾਜ਼ਾਰ। ਇਹ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮਾਂ<noinclude>{{rule}} {{center|72 }}</noinclude> 1jyq7liiped1d1ivgacjz28eacqswz6 195978 195977 2025-06-13T13:48:02Z Sonia jhammat 08 2330 195978 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਵਿਚ ਗ਼ੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੜੀ ਹੀ ਅਰਥ-ਭਰਪੂਰ ਤੇ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਦੂਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਕਤ ਅਗਰ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜਲੌਅ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਗਰਮਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪੈ ਰਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾਲੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਜਾਂ ਘੱਟ ਸਾਧਨਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵਕਤ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਤਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਤੀਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਕਤ ਨਾ ਤਾਂ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਤਾਜ਼ਗੀ ਲੱਭਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿਹਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਸੂਰਜ ਢਲਦਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਲਾਲੀ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਫੋਟੋ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੁੱਬਦਾ ਸੂਰਜ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਦੇ ਹੀ ਲੋਕ ਸੌਂ ਜਾਣ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਊਟਡੋਰ, ਤੇ ਇਨਡੋਰ। ਆਊਟਡੋਰ ਵਿਚ ਹਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਜਗਦੀਆਂ ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਜਾਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਦੌੜਦੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ ਜਾਂ ਰੋਸ਼ਨ ਬਾਜ਼ਾਰ। ਇਹ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮਾਂ<noinclude>{{rule}} {{center|72 }}</noinclude> kl51n4dj3t74qfsz17w5j2h7pan3jjl 195979 195978 2025-06-13T13:48:39Z Sonia jhammat 08 2330 195979 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਵਿਚ ਗ਼ੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੜੀ ਹੀ ਅਰਥ-ਭਰਪੂਰ ਤੇ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਦੂਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਕਤ ਅਗਰ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜਲੌਅ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਗਰਮਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪੈ ਰਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾਲੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਪਰਛਾਵਿਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਜਾਂ ਘੱਟ ਸਾਧਨਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵਕਤ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਤਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਤੀਸਰਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਕਤ ਨਾ ਤਾਂ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਤਾਜ਼ਗੀ ਲੱਭਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿਹਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਸੂਰਜ ਢਲਦਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਲਾਲੀ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਫੋਟੋ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੁੱਬਦਾ ਸੂਰਜ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਲਈ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਦੇ ਹੀ ਲੋਕ ਸੌਂ ਜਾਣ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਊਟਡੋਰ, ਤੇ ਇਨਡੋਰ। ਆਊਟਡੋਰ ਵਿਚ ਹਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਜਗਦੀਆਂ ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਜਾਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਦੌੜਦੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ ਜਾਂ ਰੋਸ਼ਨ ਬਾਜ਼ਾਰ। ਇਹ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਉਸ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮਾਂ<noinclude>{{rule}} {{center|72 }}</noinclude> r29vn47bl699q0j83ebpkkgo0zl1nex 250 66708 195980 2025-06-13T13:50:59Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195980 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude>________________ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਅੱਛੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨਡੋਰ ਜਾਂ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਟੂਡੀਓ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਂਗ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਬੜੀਆਂ ਹੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਟਲਾਂ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਘੂਕ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਖ਼ਲਕਤ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖ਼ਲਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਹਾੜਾਂ ਜਾਂ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਝੀਲ ਵਿਚ ਪਰਛਾਵਾਂ ਬਣਿਆ ਚੰਨ, ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਦੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਸਬੱਬੀ ਹੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੀ ਉਪਗ੍ਰਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈ ਕੇ ਜਾਸੂਸੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਛੇਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਬਿਤਾ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸੈੱਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਸਵੇਰੇ ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਉੱਠ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਲੋੜਵੰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਧਨ ਲਈ) ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿੰਮ੍ਹੀ-ਨਿੰਮ੍ਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਰਤਾ ਕੁ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਮਾਨ ਉੱਤੇ ਜੋ ਸੱਜਰੀ ਵਿਆਹੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਲਾਲੀ ਵਰਗੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਸਿਖਰ ਵੀ ਛੂਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।<noinclude>{{rule}} {{center|73}}</noinclude> j0hyu98ogx5vrdthkptrkrr5tjune9a 195981 195980 2025-06-13T13:51:35Z Sonia jhammat 08 2330 195981 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਅੱਛੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨਡੋਰ ਜਾਂ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਟੂਡੀਓ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਂਗ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਬੜੀਆਂ ਹੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਟਲਾਂ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਘੂਕ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਖ਼ਲਕਤ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖ਼ਲਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਹਾੜਾਂ ਜਾਂ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਝੀਲ ਵਿਚ ਪਰਛਾਵਾਂ ਬਣਿਆ ਚੰਨ, ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਦੀ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਸਬੱਬੀ ਹੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੀ ਉਪਗ੍ਰਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈ ਕੇ ਜਾਸੂਸੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਛੇਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਬਿਤਾ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸੈੱਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਸਵੇਰੇ ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਉੱਠ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਲੋੜਵੰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਧਨ ਲਈ) ਸੁਵੱਖਤੇ ਹੀ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿੰਮ੍ਹੀ-ਨਿੰਮ੍ਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਰਤਾ ਕੁ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਮਾਨ ਉੱਤੇ ਜੋ ਸੱਜਰੀ ਵਿਆਹੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਲਾਲੀ ਵਰਗੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕਲਾਤਮਿਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਸਿਖਰ ਵੀ ਛੂਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।<noinclude>{{rule}} {{center|73}}</noinclude> onh0oenghu8seo6rr55rctkoqejzavr 250 66709 195982 2025-06-13T13:53:44Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195982 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude>________________ 12. '''ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ:''' {{gap}}ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਲਿਖਣਾ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਨਾਲੋਂ ਸੱਚ ਦੇ ਵੱਧ ਨੇੜੇ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਕੋਰਟ-ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਵੇਖਣ-ਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਮਸਨੂਈ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਸੌਖੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਫ਼ਿਲਟਰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਟਰ ਜੋ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਟੁਕੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਰੰਗਦਾਰ ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਫੁੱਲ- ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਹਰੇ, ਨੀਲੇ ਜਾਂ ਸੰਤਰੀ ਫ਼ਿਲਟਰ ਲਗਾ ਕੇ ਘਟਾਏ ਵਧਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਆਉਣ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਲਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਅਰਧ ਰੰਗ ਦੇ ਫ਼ਿਲਟਰ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਧੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਫ਼ਿਲਟਰ ਨੂੰ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵੇਲੇ ਵਰਤਣ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਰੰਗ ਗੂੜ੍ਹਾ ਨੀਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ਿਲਟਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਫ਼ਿਲਟਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਪੋਲੋਰਾਈਡ, ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਆਦਿ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੋਲੋਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਟਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਤਹਿ ਵਿਚ ਦੀ ਲੰਘਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਪਨ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਫ਼ਿਲਟਰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚੋਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਅਲਟਰਾ-<noinclude>{{rule}} {{center|74}}</noinclude> 0z3tz7ytw59jcbszw1leh9ykaqil0jf 250 66710 195983 2025-06-13T13:59:33Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195983 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਵਾਇਲਟ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿਚੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਫੋਟੋਆਂ ਵਿਚ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਫੋਟੋਆਂ ਲਈ ਦੂਸਰੀ ਵਿਧੀ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਵੇਲੇ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਲੈੱਨਜ਼ ਨਾਲ ਵੱਖਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕੋ ਫਰੇਮ ਉੱਤੇ ਦੋ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੋਟੋਆਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖਿੱਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੈੱਨਜ਼ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਵੇਲੇ ਫੋਟੋ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ 150 ਡਿਗਰੀ ਐਂਗਲ ਦੇ ਲੈੱਨਜ਼ ਨਾਲ ਖਿੱਚੀ ਹੋਈ ਫੋਟੋ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਹੱਸਣ ਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਫ਼ਟ ਲੈੱਨਜ਼ ਨਾਲ ਖਿੱਚੀ ਹੋਈ ਫੋਟੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਇੱਕ ਵਿਧੀ ਫੋਟੋਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵੇਲੇ ਲੈੱਬ ਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਖਿੱਚੀ ਹੋਈ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਹੇਰਾ-ਫ਼ੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਰੰਗ ਨੂੰ ਜਾਂ ਵੱਧ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਜਾਂ ਵਧਾਉਣਾ। ਕਾਗਜ਼ ਨੂੰ ਫੋਟੋ ਬਣਾਉਣ ਵੇਲੇ R.M.S.Titanic surviver #112 ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਣਾ ਕਿ ਬਣ ਅ ਹੋਇਆ ਚਿੱਤਰ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਮਤਲਬ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਵੇ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 75 |bSize = 423 |cWidth = 233 |cHeight = 257 |oTop = 285 |oLeft = 132 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|75}}</noinclude> gewkdpjtkzuibffceia4354ioflk5f0 250 66711 195984 2025-06-13T14:07:00Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195984 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 13. '''ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ:''' {{gap}}ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਕੈਮਰਾ ਹੋਵੇ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਹੋਣ, ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਗਰਮੀ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਨਮੀ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕੈਮਰਾ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਪਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਅਣਕਿਆਸਿਆ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਧੁੱਪ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਉੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਨਮੀ ਵੀ ਕੈਮਰੇ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਮੀ ਨਾਲ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਕਲਪੁਰਜ਼ੇ ਸਹੀ ਚੱਲਣੋਂ ਹੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਮੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਨਮੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਣ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫੋਟੋ ਜਾਂ ਫ਼ਿਲਮ ਉੱਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਫੋਟੋਆਂ ਜਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਨਮੀ ਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਮਾਨ ਆਦਿ ਜਾਂ ਸਿੱਧੇ ਚੁੰਬਕ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਪਰੋਕਤ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਮਰੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ, ਨਮੀ ਜਾਂ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<noinclude>{{rule}} {{center|76}}</noinclude> 615fiomecv0jconc6z5kt29tyr7ni0x 195985 195984 2025-06-13T14:07:27Z Sonia jhammat 08 2330 195985 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 13. '''ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ:''' {{gap}}ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿਚ ਕੈਮਰਾ ਹੋਵੇ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਹੋਣ, ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਗਰਮੀ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਨਮੀ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕੈਮਰਾ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਪਿਆ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਅਣਕਿਆਸਿਆ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਧੁੱਪ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਉੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਨਮੀ ਵੀ ਕੈਮਰੇ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਮੀ ਨਾਲ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਕਲਪੁਰਜ਼ੇ ਸਹੀ ਚੱਲਣੋਂ ਹੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਮੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਨਮੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਣ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫੋਟੋ ਜਾਂ ਫ਼ਿਲਮ ਉੱਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਫੋਟੋਆਂ ਜਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਨਮੀ ਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਮਾਨ ਆਦਿ ਜਾਂ ਸਿੱਧੇ ਚੁੰਬਕ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਪਰੋਕਤ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਮਰੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ, ਨਮੀ ਜਾਂ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<noinclude>{{rule}} {{center|76}}</noinclude> kwfthgf6ybvoxgox4xh3igff0fn5ysa 250 66712 195986 2025-06-13T14:14:00Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195986 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 1. '''ਕੈਮਰਾ''': {{gap}}1. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਛਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿਚ ਹੀ ਰੱਖੋ। ਵਿਚ ਰੱਖੋ। {{gap}}2. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਕਵਰ {{gap}}3. ਕੈਮਰੇ ਅੱਗੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਲੈੱਨਜ਼ ਮੂਹਰੇ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਜਿਹਾ ਸਕਾਈਲਾਈਟ, ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਜਾਂ ਪੋਲੋਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਟਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਢੱਕਣ ਲਗਾਉਣਾ ਨਾ ਭੁੱਲੋ। {{gap}}4. ਕਿਸੇ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਉੱਪਰ ਕੈਮਰਾ ਕਦੇ ਨਾ ਰੱਖੋ ਜਿਵੇਂ ਟੀ.ਵੀ., ਫਰਿੱਜ, ਸਟੀਰੀਓ, ਕੂਲਰ, ਏ.ਸੀ, ਮਾਈਕਰੋਵੇਵ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਆਦਿ। {{gap}}ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਥਾਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਯੋਗ ਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਵੇ। {{gap}}5. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹਿਜ ਨਾਲ ਵਰਤੋ। ਝਟਕਾ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਤਾਣਾ ਪੇਟਾ ਹਿੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। 2. '''ਫ਼ਿਲਮਾਂ:''' {{gap}}1. ਅਣਵਰਤੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਠੰਡੀ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖੋ, ਜਿਵੇਂ ਫ਼ਰਿੱਜ ਦਾ ਮੱਖਣ ਵਾਲਾ ਖ਼ਾਨਾ। {{gap}}2. ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਬੈਗ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਰੱਖੋ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਨਾ ਪੈਂਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਠੋਕਰ ਲੱਗਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। {{gap}}3. ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਡੱਬੀ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਉ ਤਾਂ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਿਣਕੇ ਇਸਦੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਨਾ ਲੱਗਣ। ਇਹ ਕਿਣਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਧੁਆਈ ਵੇਲੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿਚ ਝਰੀਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। {{gap}}4. ਫ਼ਿਲਮ ਧੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ<noinclude>{{rule}} {{center|77}}</noinclude> m66nnn1qzob94kh8k9qwauazgv59k66 195987 195986 2025-06-13T14:14:37Z Sonia jhammat 08 2330 195987 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 1. '''ਕੈਮਰਾ''': {{gap}}1. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਛਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿਚ ਹੀ ਰੱਖੋ। ਵਿਚ ਰੱਖੋ। {{gap}}2. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਕਵਰ {{gap}}3. ਕੈਮਰੇ ਅੱਗੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਲੈੱਨਜ਼ ਮੂਹਰੇ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਜਿਹਾ ਸਕਾਈਲਾਈਟ, ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਜਾਂ ਪੋਲੋਰਾਈਡ ਫ਼ਿਲਟਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਢੱਕਣ ਲਗਾਉਣਾ ਨਾ ਭੁੱਲੋ। {{gap}}4. ਕਿਸੇ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਉੱਪਰ ਕੈਮਰਾ ਕਦੇ ਨਾ ਰੱਖੋ ਜਿਵੇਂ ਟੀ.ਵੀ., ਫਰਿੱਜ, ਸਟੀਰੀਓ, ਕੂਲਰ, ਏ.ਸੀ, ਮਾਈਕਰੋਵੇਵ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਆਦਿ। {{gap}}ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਥਾਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਯੋਗ ਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਵੇ। {{gap}}5. ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹਿਜ ਨਾਲ ਵਰਤੋ। ਝਟਕਾ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਤਾਣਾ ਪੇਟਾ ਹਿੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। 2. '''ਫ਼ਿਲਮਾਂ:''' {{gap}}1. ਅਣਵਰਤੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਠੰਡੀ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖੋ, ਜਿਵੇਂ ਫ਼ਰਿੱਜ ਦਾ ਮੱਖਣ ਵਾਲਾ ਖ਼ਾਨਾ। {{gap}}2. ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਬੈਗ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਰੱਖੋ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਨਾ ਪੈਂਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਠੋਕਰ ਲੱਗਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। {{gap}}3. ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਡੱਬੀ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਉ ਤਾਂ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਿਣਕੇ ਇਸਦੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਨਾ ਲੱਗਣ। ਇਹ ਕਿਣਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਧੁਆਈ ਵੇਲੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿਚ ਝਰੀਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। {{gap}}4. ਫ਼ਿਲਮ ਧੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ<noinclude>{{rule}} {{center|77}}</noinclude> neb6dwf6klg6g6mltfcfz4fu3z3p107 250 66713 195988 2025-06-13T14:21:26Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195988 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਵਰਗੇ ਪਰਸ ਵਿਚ ਰੱਖੋ ਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿਚ ਨੰਬਰ ਲਾ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਉ। ਜੋ ਸਲਾਈਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਰ ਗੱਤੇ ਦੀ ਹੀ ਡੱਬੀ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪਰਸ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ਹਵਾ ਰਹਿਤ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਹਿਣਯੋਗ ਠੰਡੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 3'''. ਫੋਟੋਆਂ:''' {{gap}}1. ਫੋਟੋਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜਰੂਰੀ ਐਲਬਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਹਰ ਐਲਬਮ ਇਸ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਹ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕੇ। ਗੂੰਦ ਨਾਲ ਜੋੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦਾਗੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}2. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਐਲਬਮ ਵਿਚ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਨਮੀ ਤੇ ਬੰਦ ਐਲਬਮ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਛੇਤੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}3. ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਜੋ ਫੋਟੋਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਰਾ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਜੇਕਰ ਰਸਾਇਣਿਕ ਲੈਮੀਨੇਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਬਚੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫ਼ਰੇਮ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਫੋਟੋ ਸੋਹਣੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਜਾਂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਛੇਤੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।<noinclude>{{rule}} {{center|78}}</noinclude> qge2foh0d4mh1cm567wety4c2ye3iau 250 66714 195989 2025-06-13T14:26:41Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195989 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 14. '''ਛਪਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ:''' {{gap}}ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਕਸਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਈ ਜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵੰਡਣ ਲਈ । ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛਪਣ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛਪਣ ਦੀ ਥਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰ, ਰਸਾਲੇ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਥਾਵਾਂ ਲਈ ਫੋਟੋ ਦੀ ਛਪਣ ਸਮਰੱਥਾ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕੁ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਾਂਗੇ। ਜੋ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਛਪਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਤਕਨੀਕੀ ਪੱਖੋਂ ਫੋਟੋ ਕਾਫ਼ੀ ਠੀਕ ਛਪਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਛਪਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕਾਲੀਆਂ ਚਿੱਟੀਆਂ ਬਰੋਮਾਈਡਾਂ ਲਾ ਕੇ ਛਪਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਨਿਖੜਵੇਪਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਕਰ {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 79 |bSize = 423 |cWidth = 303 |cHeight = 198 |oTop = 249 |oLeft = 68 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} 79{{center|}}</noinclude> nhh7vglylwrvl9e2zrbp6phpd2a8ef4 195990 195989 2025-06-13T14:27:15Z Sonia jhammat 08 2330 195990 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> 14. '''ਛਪਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ:''' {{gap}}ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਕਸਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਈ ਜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵੰਡਣ ਲਈ । ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛਪਣ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛਪਣ ਦੀ ਥਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰ, ਰਸਾਲੇ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਸਮੱਗਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਥਾਵਾਂ ਲਈ ਫੋਟੋ ਦੀ ਛਪਣ ਸਮਰੱਥਾ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕੁ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਾਂਗੇ। ਜੋ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਛਪਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਤਕਨੀਕੀ ਪੱਖੋਂ ਫੋਟੋ ਕਾਫ਼ੀ ਠੀਕ ਛਪਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਛਪਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕਾਲੀਆਂ ਚਿੱਟੀਆਂ ਬਰੋਮਾਈਡਾਂ ਲਾ ਕੇ ਛਪਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਫੋਟੋ ਵਿਚ ਨਿਖੜਵੇਪਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਕਰ {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 79 |bSize = 423 |cWidth = 303 |cHeight = 198 |oTop = 249 |oLeft = 68 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{rule}} {{center|79}}</noinclude> dj71z375cfl5hxlx789zkhk1lyv6f19 250 66715 195991 2025-06-13T14:29:44Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ " ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ 300 ਡੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਉੱਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਵਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਸਾਲੇ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਅਕਸਰ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਵਿਚ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 195991 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ 300 ਡੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਉੱਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਵਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਸਾਲੇ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਅਕਸਰ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਵਿਚ ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਅੱਜਕੱਲ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜਕੱਲ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਭੇਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਵਧੀਆ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਵਪਾਰਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਛਪਾਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੈਟਾਲਾਗ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੀਆਂ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ 8×10 ਇੰਚ ਜਾਂ 12×18 ਇੰਚ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਆਪਣੇ ਖ਼ਰਚੀਲੇਪਣ ਕਰਕੇ ਆਮ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 80 |bSize = 423 |cWidth = 293 |cHeight = 195 |oTop = 348 |oLeft = 75 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{center|80}}</noinclude> 53nudf83gvu5n8q3ydzq6t9tv5na3ne 195992 195991 2025-06-13T14:35:44Z Sonia jhammat 08 2330 195992 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ 300 ਡੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਉੱਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਵਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਸਾਲੇ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਅਕਸਰ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਵਿਚ ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਅੱਜਕੱਲ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜਕੱਲ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਭੇਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਵਧੀਆ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਵਪਾਰਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਛਪਾਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੈਟਾਲਾਗ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੀਆਂ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ 8×10 ਇੰਚ ਜਾਂ 12×18 ਇੰਚ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਆਪਣੇ ਖ਼ਰਚੀਲੇਪਣ ਕਰਕੇ ਆਮ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 80 |bSize = 423 |cWidth = 293 |cHeight = 195 |oTop = 348 |oLeft = 75 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{center|80}}</noinclude> e9jp0q4zfb9z6b1v7ywit6bpx9j8h4w 195993 195992 2025-06-13T14:50:12Z Sonia jhammat 08 2330 /* ਸੋਧਣਾ */ 195993 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sonia jhammat 08" /></noinclude> ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ 300 ਡੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਉੱਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਵਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਸਾਲੇ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਅਕਸਰ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀ ਵਿਚ ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਅੱਜਕੱਲ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਸਿਸਟਮ ਸਕੈਨਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ ਫੋਟੋਆਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਜਕੱਲ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਭੇਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਦਾਰ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਵਧੀਆ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਵਪਾਰਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਛਪਾਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੈਟਾਲਾਗ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੀਆਂ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਰਾਂਸਪਰੈਸੀਆਂ 8×10 ਇੰਚ ਜਾਂ 12×18 ਇੰਚ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਆਪਣੇ ਖ਼ਰਚੀਲੇਪਣ ਕਰਕੇ ਆਮ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{Css image crop |Image = ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ.pdf |Page = 80 |bSize = 423 |cWidth = 293 |cHeight = 195 |oTop = 348 |oLeft = 75 |Location = center |Description = }}<noinclude>{{center|80}}</noinclude> b2p06jrxuvf5p68fdxb1nycypjotv2c