ਵਿਕੀਸਰੋਤ pawikisource https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲੇਖਕ ਲੇਖਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੋਰਟਲ ਪੋਰਟਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲਿਖਤ ਲਿਖਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਆਡੀਓਬੁਕ ਆਡੀਓਬੁਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਅਨੁਵਾਦ ਅਨੁਵਾਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੰਨਾ ਪੰਨਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਇੰਡੈਕਸ ਇੰਡੈਕਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ 250 6606 196059 195386 2025-06-15T23:50:09Z Taranpreet Goswami 2106 196059 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕੀ ਕਰਨ ਓਸ ਵੇਲੇ ਰਾਜ ਪਾਠ ਦੀ ਬੋਲੀ ਫਾਰਸੀ ਈ ਸੀ, ਇਸ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਏਸ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਵਿਦਿਆ ਤੋਂ ਕੋਰੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਰ “ਫਿਲਸਫਾ" ਵੀ ਜਾਨਦੇ ਸਨ। ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਯੂਸਫ਼ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ੧੦੯੦ ਹਿਜਰੀ ਜਾਂ ਸੰਨ ੧੬੭੬ ਈ; ਵਿਚਲਿਖਿਆ, ਅਰ ਲਿਖ ਕੇ ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਨ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸੱਤ ਬਿਘੇ ਜ਼ਮੀਨ ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ, ਤੇ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਅਨਾਮ ਮਿਲਿਆ, ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ;— {{Block center|<poem>ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਂ ਖਾਹਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਏ ਕਿੱਸਾ ਬਨਿਆਂ। ਜ਼ਾਹਰ ਬਾਤਨ ਅਰਜ਼ੀ ਹੋਯਾ, ਜਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਏ ਸੁਨਿਆਂ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਇਨਾਇਤ ਕੀਤੀ, ਬਿਘੇ ਸੱਤ ਪਛਾਨੀ। ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ ਨਕਦ ਦਲਵਾਇਆ, ਸੌ ਰੁਪੈਆ ਜਾਨੀ।</poem>}} ਏਸ ਕਿਂ ਸੇ ਦੇ ਚੋਨਵੇਂ ਬੈਂਤ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਸਤੋਂ ਕਵੀ ਦੰ ਲਿਆਕਤ ਦਾ ਬੋਹ ਲਗਦਾ ਹੈ— ਜ਼ਕ ਪਿਛੇ ਜੱਗ ਦੇ ਕੀਰਨੇ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਸੋਹਨੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਹਨ:ਕਹੀ ਇਕਨਾ ਰਿਜ਼ਕ ਘਰੀ ਪੁਚਾਵੇ ਹਿਕ ਰਿਜ਼ਕ ਨੂੰ ਵੇਂਹਦੇ ਜਿਉਂ ਰੱਬ ਰੱਖੇ ਓਵੇਂ ਰੇਹਨਾ ਕੁਝ ਹੱਥੀਂ ਕਦੀ ਵੀਂ ਦੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਧੁਰੋਂ ਕੁਸ਼ਾਇਸ਼ ਹੋਏ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਕਮੀ ਨਾ ਕਾਇ॥ ਉਹ ਖਾਵਨ ਪੀਵਨ ਧਨ ਜੇਹੜਾ, ਦੂਨਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਇ॥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਤੰਗੀ ਦੇਵੇ ਕੌਨ ਕੁ ਬਾਇਸ਼ ਕਰਨੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਮੰਗਨ ਜਾ ਫਕੀਰਾਂ, ਪਿਛੋਂ ਰੋਨਾ ਮਰਨੀ। ਇਕ ਰਿੜਕੇ ਕਾਰਨ ਸਦਾ ਮੁਸਾਫਰ, ਲੰਦਨ ਰਖਤ ਮੁੜੀਆਂ। -੧੨੦-<noinclude></noinclude> toq1p0wtdcs92ffgz5885vzmcpzyhqs 196060 196059 2025-06-15T23:51:52Z Taranpreet Goswami 2106 196060 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕੀ ਕਰਨ ਓਸ ਵੇਲੇ ਰਾਜ ਪਾਠ ਦੀ ਬੋਲੀ ਫਾਰਸੀ ਈ ਸੀ, ਇਸ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਏਸ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਵਿਦਿਆ ਤੋਂ ਕੋਰੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਰ “ਫਿਲਸਫਾ" ਵੀ ਜਾਨਦੇ ਸਨ। ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਯੂਸਫ਼ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ੧੦੯੦ ਹਿਜਰੀ ਜਾਂ ਸੰਨ ੧੬੭੬ ਈ; ਵਿਚਲਿਖਿਆ, ਅਰ ਲਿਖ ਕੇ ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਨ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸੱਤ ਬਿਘੇ ਜ਼ਮੀਨ ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ, ਤੇ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਅਨਾਮ ਮਿਲਿਆ, ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ;— {{Block center|<poem>ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਂ ਖਾਹਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਏ ਕਿੱਸਾ ਬਨਿਆਂ। ਜ਼ਾਹਰ ਬਾਤਨ ਅਰਜ਼ੀ ਹੋਯਾ, ਜਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਏ ਸੁਨਿਆਂ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਇਨਾਇਤ ਕੀਤੀ, ਬਿਘੇ ਸੱਤ ਪਛਾਨੀ। ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ ਨਕਦ ਦਲਵਾਇਆ, ਸੌ ਰੁਪੈਆ ਜਾਨੀ।</poem>}} {{gap}}ਏਸ ਕਿਂ ਸੇ ਦੇ ਚੋਨਵੇਂ ਬੈਂਤ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਸਤੋਂ ਕਵੀ ਦੰ ਲਿਆਕਤ ਦਾ ਬੋਹ ਲਗਦਾ ਹੈ— {{gap}}ਰਿਜ਼ਕ ਪਿਛੇ ਜੱਗ ਦੇ ਕੀਰਨੇ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਸੋਹਨੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਇਕਨਾ ਰਿਜ਼ਕ ਘਰੀ ਪੁਚਾਵੇ ਹਿਕ ਰਿਜ਼ਕ ਨੂੰ ਵੇਂਹਦੇ ਜਿਉਂ ਰੱਬ ਰੱਖੇ ਓਵੇਂ ਰੇਹਨਾ ਕੁਝ ਹੱਥੀਂ ਕਦੀ ਵੀਂ ਦੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਧੁਰੋਂ ਕੁਸ਼ਾਇਸ਼ ਹੋਏ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਕਮੀ ਨਾ ਕਾਇ॥ ਉਹ ਖਾਵਨ ਪੀਵਨ ਧਨ ਜੇਹੜਾ, ਦੂਨਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਇ॥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਤੰਗੀ ਦੇਵੇ ਕੌਨ ਕੁ ਬਾਇਸ਼ ਕਰਨੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਮੰਗਨ ਜਾ ਫਕੀਰਾਂ, ਪਿਛੋਂ ਰੋਨਾ ਮਰਨੀ। ਇਕ ਰਿੜਕੇ ਕਾਰਨ ਸਦਾ ਮੁਸਾਫਰ, ਲੰਦਨ ਰਖਤ ਮੁਤਾਆਂ।</poem>}}<noinclude></noinclude> 3xjbsurncqnqtock3bxuzpsakmmnrjm 196061 196060 2025-06-15T23:55:00Z Taranpreet Goswami 2106 196061 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕੀ ਕਰਨ ਓਸ ਵੇਲੇ ਰਾਜ ਪਾਠ ਦੀ ਬੋਲੀ ਫਾਰਸੀ ਈ ਸੀ, ਇਸ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਏਸ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਵਿਦਿਆ ਤੋਂ ਕੋਰੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਰ “ਫਿਲਸਫਾ" ਵੀ ਜਾਨਦੇ ਸਨ। ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਯੂਸਫ਼ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ੧੦੯੦ ਹਿਜਰੀ ਜਾਂ ਸੰਨ ੧੬੭੬ ਈ; ਵਿਚਲਿਖਿਆ, ਅਰ ਲਿਖ ਕੇ ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਨ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸੱਤ ਬਿਘੇ ਜ਼ਮੀਨ ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ, ਤੇ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਅਨਾਮ ਮਿਲਿਆ, ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ;— {{Block center|<poem>ਨਵਾਬ ਜਾਫਰ ਖਾਂ ਖਾਹਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਏ ਕਿੱਸਾ ਬਨਿਆਂ। ਜ਼ਾਹਰ ਬਾਤਨ ਅਰਜ਼ੀ ਹੋਯਾ, ਜਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਏ ਸੁਨਿਆਂ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਇਨਾਇਤ ਕੀਤੀ, ਬਿਘੇ ਸੱਤ ਪਛਾਨੀ। ਜੋੜਾ ਘੋੜਾ ਨਕਦ ਦਲਵਾਇਆ, ਸੌ ਰੁਪੈਆ ਜਾਨੀ।</poem>}} {{gap}}ਏਸ ਕਿਂ ਸੇ ਦੇ ਚੋਨਵੇਂ ਬੈਂਤ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਸਤੋਂ ਕਵੀ ਦੰ ਲਿਆਕਤ ਦਾ ਬੋਹ ਲਗਦਾ ਹੈ— {{gap}}ਰਿਜ਼ਕ ਪਿਛੇ ਜੱਗ ਦੇ ਕੀਰਨੇ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਸੋਹਨੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਇਕਨਾ ਰਿਜ਼ਕ ਘਰੀ ਪੁਚਾਵੇ ਹਿਕ ਰਿਜ਼ਕ ਨੂੰ ਵੇਂਹਦੇ ਜਿਉਂ ਰੱਬ ਰੱਖੇ ਓਵੇਂ ਰੇਹਨਾ ਕੁਝ ਹੱਥੀਂ ਕਦੀ ਵੀਂ ਦੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰੱਬ ਧੁਰੋਂ ਕੁਸ਼ਾਇਸ਼ ਹੋਏ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਕਮੀ ਨਾ ਕਾਇ॥ ਉਹ ਖਾਵਨ ਪੀਵਨ ਧਨ ਜੇਹੜਾ, ਦੂਨਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਇ॥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਤੰਗੀ ਦੇਵੇ ਕੌਨ ਕੁ ਬਾਇਸ਼ ਕਰਨੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਮੰਗਨ ਜਾ ਫਕੀਰਾਂ, ਪਿਛੋਂ ਰੋਨਾ ਮਰਨੀ। ਇਕ ਰਿੜਕੇ ਕਾਰਨ ਸਦਾ ਮੁਸਾਫਰ, ਲੰਦਨ ਰਖਤ ਮੁਤਾਆਂ।</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੨੦-}}</noinclude> mxp5yr9k5kmeu962sgealtmhcoyphdq 250 6607 196062 195387 2025-06-15T23:56:56Z Taranpreet Goswami 2106 196062 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਆਈ ਮੌਤ ਮਰਨ ਪਰ ਜੂਹੇ, ਖਾਦਾ ਮਾਲ ਕਿਨਾਹਾਂ ਇਕ ਰਿਜ਼ਕ ਕਾਰਨ ਪਿੱਛਨ ਰੱਤੂ, ਰੰਜਨ ਤੋੜ ਬੰਗਾਲੇ। ਹਿਕ ਘਰੀਂ ਕਬਾਇਬ ਹੋਵੇ, ਲੇਟਨ ਲੇਫ ਨਿਹਾਲੇ॥ ਇਕ ਉਠ ਰਾਤੀਂ ਵੰਜਨ ਚੋਰੀ, ਖਾਵਨ ਮਾਲ ਪਰਾਇਆ। ਉਹ ਆਪੋ ਅਪਨੇ ਭੈੜੇ ਕਾਰਨ, ਸੂਲੀ ਪਕੜ ਚੜਾਇਆ॥</poem>}} {{gap}}ਕੇਹੇ ਰਿਜ਼ਕ ਦੇ ਕਜ਼ੀਏ ਹਨ, ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਸੱਚਾ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ:- {{gap}}ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਰਚਨਾ ਦੀ ਉਤਪੜੀ ਦਾ ਅਨੋਖਾ ਨਕਸ਼ਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਅਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਦਾ ਹਾਲ ਦੱਸਦੇ ਨੇ: {{Block center|<poem>ਅੱਵਲ ਨਜ਼ਰ ਖੁਦੋਂ ਕਰ ਬੰਦੇ, ਨਜ਼ਰ ਦਰੂਨੀ ਘੱ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਰੱਬ ਕੋਟ ਬਨਾਇਆ, ਧਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸੱਤੇ। ਦਰਦ ਆਹੀਂ ਦਾ ਬਾਹਰ ਆਵੇ, ਮੇਲ ਕਸਾਵੰਤ ਸਾਰੀ। ਦਾਊਦੀ ਰਬ ਕਲਾ ਬਨਾਈ, ਕਰਕੇ ਹਿੱਮਤ ਸਾਰੀ। ਤਿਸ ਕੋਠੀਓਂ ਚਿੱਕੜ ਗਾਰਾ, ਇੱਟ ਤਨ ਕੀਤੇ ਵੱਟਾ। ਕਬਰੇ ਥਾਂਉ ਚੁਟਕੀ ਭਰਕੇ, ਮਲਕ ਲਿਆਵਨ ਘੱਟਾ। ਉਹ ਗੰਦੇ ਪਾਨੀ ਨਾਲ ਲਾਏ, ਸ਼ਿਕਮੇ ਵਿਚ ਟਿਕਾਏ। ਚਾਲੀ ਰੋਜ਼ੀ ਲੋਹ ਕਰਕੇ ਵਤ, ਚਾਲੀਂ ਮਾਸ ਬਨਾਏ। ਵਤ ਚਾਲੀ ਰੋਜ਼ੀ ਜੱਸਾ ਸਾਰਾ; ਚਾਲੀ ਰੂਪ ਪਵਾਇਆ। ਜਾਂ ਵਾਲ ਨਾ ਜੰਮੇ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇ, ਨਾਵੇਂ ਮਾਹ ਜਮਾਇਆ।</poem>}} {{gap}}ਫੇਰ ਰੱਬ ਦੇ ਹੋਲ ਦੀ ਯੁਕਤੀ, ਦਸਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਭਾਂਡੇ ਲਾ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਰੱਖੇ ਚੱਕੀ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਜੇ ਕੋਈ ਵੇਖੈ ਸੋਈ ਆਖੇ ਧਨ ਬਨਾਵਨ ਹਾਰ। ਬਾਝ ਕਾਰੀਗਰ ਕਾਰ ਨਾ ਥੀਵੇ ਇੱਕੋ ਮਨ ਕਾ ਸਾਚਾ।</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੨੧-}}</noinclude> rzkgl6esmh5stmj08nmo4vfzwrn3psq 250 6608 196063 195388 2025-06-15T23:59:27Z Taranpreet Goswami 2106 196063 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਤੋਂ ਪਾਸ ਤਸ਼ਬੀਹ ਕਿਉਂ ਪੂਰੀ ਹੋਵੇ ਦਸ ਦਖਾਈਂ ਸਾਰਾ। ਸੂਰਤ ਤੋਂ ਮਹਸੂਲ ਮੁਸੱਵਰ ਦਿਲ ਪਰ ਅਨਕ ਧਰੀਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਲਵਾ ਜ਼ਾਤ ਜਮਾਲੋਂ ਮੁੜੇ ਗੈਰ ਦਲੀਲ ਨਾ ਕਰੀਏ। ਫ਼ਿਕਰ ਖਿਆਲ ਜੋ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਜੇ ਲੱਖ ਫਿਕਰ ਟਕਾਏ। ਹਰ ਸਿਫਤੇ ਵਿਚ ਸੁਨਿਆ ਜ਼ਾਹਰ ਢੂੰਡਨ ਕਿਤਵਲ ਜਾਏ।</poem>}} {{gap}}ਕਵੀ ਜੀ ਦੀ ਭੁੱਲਕੇ ਕਾਨੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਨ ਤੇ ਵੀ ਫਿਰ ਗਈ। ਰਾਤ: -{{Block center|<poem>ਰੌਸ਼ਨ ਰਾਤ ਦੋਹੇਂ ਤੋਂ ਆਈ, ਡਰ ਤ ਚ ਤੁੱਕ ਤਾਰੇ ਚੋਰ ਨਾ ਜਾਗੋ ਨਾ ਸਗ ਭੌਂਕੇ ਨਾ ਦਰਬਾਨ ਪੁਕਾਰੇ॥</poem>}} {{gap}}ਰੱਬ ਦੀ ਬੇ ਪਰਵਾਹੀ ਨੂੰ ਦਸਕੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਇਕਨਾ ਦੇ ਸਿਰ ਤਾਜ ਧਰੇਂਦਾ, ਹੁਕਮ ਕਰੇਂਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਇੱਕ ਮਜ਼ ਦੂਰੀ ¸ ਮੇਹਨਤ ਲਾਏ, ਬੇ ਪਰਵਾਹ ਇਲਾਹੀ</poem>}} ਰੂਪ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਹਰ ਹਰ ਬਹੁਤ ਤਮਾਸ਼ਾ ਡਿੱਠਾ, ਆਦਮ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਾਂ ਦੇ ਚੰਨ ਜਿਵੇਂ ਵਿੱਚ ਤਾਰਿਆਂ ਰੋਸ਼ਨ, ਯੂਸਫ਼ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਜਲਸ ਵਿੱਚ ਚਰਾਗਾਂ ਰੋਸ਼ਨ, ਸਫ਼ਾਂ ਅੰਦਰ ਰੁਸ਼ਨਾਈ॥ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਛੱੜ ਉਹ ਦਿੱਸੇ, ਖੂਬੀ ਤੀਰ ਨਗਾਹੀ॥</poem>}} ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਅਸਰ: {{Block center|<poem>ਸੂਰਤ ਇਸ ਹਸਾਬੋਂ ਬਾਹਰ, ਕਿਆ ਕਿਆ ਸਿਫ਼ਤ ਕਜੀਵੇ ਮੂੰਹ ਮਾਹਤਾਬ, ਸਨੋਬਰ ਕਾਮਤ, ਅੱਖੀਂ ਰੌਸ਼ਨ ਦੀਵੇ ਪਲਕਾਂ ਤੀਰ ਕਮਾਨਾਂ ਅਬਰੂ, ਦੰਦ ਚੰਬੇ ਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਨਾਜ਼ਕ ਬਦਨ, ਸੁਰਾਹੀ ਗਰਦਨ, ਉਂਗਲੀਆਂ ਜੂੰ ਫਲੀਆਂ॥ ਠੋਡੀ ਸੇਬ ਅਲਫ ਜੂ ਬੀਨੀ, ਲੌਂਗ ਨਵਾਬ ਸਮਾਵੇ!</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੨੨-}}</noinclude> nrxhe71lxgu466a2x17n9x6tr4gmdy7 250 6609 196064 195457 2025-06-16T00:24:57Z Taranpreet Goswami 2106 196064 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਗੁਲ ਲਾਲਾ ਤੋਂ ਰੰਗ ਸਵਾਇਆ, ਦੇਖ ਪਰੀ ਸ਼ਰਮਾਵੈ॥ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਪੇਚ ਪਾਏ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ, ਵਾਂਗੂੰ ਕਾਲਿਆਂ ਨਾਗਾਂ। ਹੁਸਨ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਓੜਕ ਨਾਹੀਂ ਸੌ ਲਿਖੀ ਕਾਗਾਂ। ਪਿੰਡਾਂ ਮਖਮਲ ਪਸ਼ਮ ਸੁਹੇਂਦੀ, ਚੰਨਨ ਵਾਂਗ ਕਲਾਈਆਂ ਜਾਂ ਤਕ ਅਦਬ ਨਾਹੋਵੇ ਜ਼ਰਾ, ਸ਼ਰ੍ਹਾ ਲਿਖ ਰਖਾਈਆਂ।</poem>}} ਸਭ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਦੀ ਨਕਲ, ਅਰ ਕਵੀ ਜੀ ਆਪ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ:—ਕੁਲ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਨ ਤਕਰੀਰਾਂ ਕੀਤੀ ਨਕਲ ਕਤਾਬੋ' ਪਰ ਪਿੰਡੇ ਦੀ ਤਸ਼ਬੀਹ ਨਵੀਂ ਹੈ | ਯੂਸਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਯੂਸਫ ਨੂੰ ਡਿੱਠਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੋਇਆ:ਨੈਨ ਯੂਸਫ ਦੇ ਬਲਨ ਮਸਾਲਾਂ, ਝਾਤ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਪਾਈ। ਜਲ ਬਲ ਖ਼ਾਕ ਹੋਈਆਂ ਸਬ ਰੰਨਾਂ, ਤਾਬਜ਼ ਰਹੀ ਨਾ ਕਾਈ॥ ਇਕਨਾ ਚੋਲੀ ਕੱਪੜੇ ਪਾੜੇ, ਇਕਨਾ ਮਲਮਲ ਖਾਸੇ। ਇਕ ਗਈਆਂ ਦਰ ਤੱਕ ਮਜਜ਼ੂਬਾ, ਇਕ ਕੋਟਨ ਪਈਆਂ ਹਾਸੇ ਪਲਕਾਂ ਤੀਰ ਜਿਗਰ ਵਿਚ ਮਾਰੇ, ਅਬਰੂ ਖਿੱਚ ਕਮਾਨਾ। ਲੱਗੀ ਕਮਚੀ ਜ਼ੁਲਫ ਯੂਸਫ ਦੀ, ਭੁੱਲਾ' ਹੋ ਜ਼ਮਾਨਾ॥ ਭੁੱਲ ਗਏ ਉਹ ਫਖਰ ਰੰਨਾਂ ਦੇ, ਲਾਵਾਂ ਵਿੱਸਰ ਗਈਆਂ। ਯੂਸਫ ਦੇ ਵਲ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਤਰ ਤਰ ਵੇਖਨ ਪਈਆਂ। ਛੁਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤੂੰਜੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪੁਰਜ਼ੇ ਹੱਥ ਕੀਤੋ ਨੇ। ਕਲਮ ਅਸ਼ਤਾਂ ਸ਼ਿੰਗਰਫ ਹੋਈਆਂ, ਸਰ ਖਤ ਲਿਖ ਦਿਤੋ ਨੇ॥ ਅਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸਤੋਂ ਹੋਰ ਕੀ ਵੱਧ ਭੁੱਲਨਾ ਹੈ। ਰੂਪ ਦੀ ਮਸਤੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜੁੱਧ ਬੁੱਧ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤੀ, ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਦੀ -੧੨੩-<noinclude></noinclude> 31u8krue5uyisa135c78hw7a0834ne0 196065 196064 2025-06-16T00:27:05Z Taranpreet Goswami 2106 196065 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਗੁਲ ਲਾਲਾ ਤੋਂ ਰੰਗ ਸਵਾਇਆ, ਦੇਖ ਪਰੀ ਸ਼ਰਮਾਵੈ॥ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਪੇਚ ਪਾਏ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ, ਵਾਂਗੂੰ ਕਾਲਿਆਂ ਨਾਗਾਂ। ਹੁਸਨ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਓੜਕ ਨਾਹੀਂ ਸੌ ਲਿਖੀ ਕਾਗਾਂ। ਪਿੰਡਾਂ ਮਖਮਲ ਪਸ਼ਮ ਸੁਹੇਂਦੀ, ਚੰਨਨ ਵਾਂਗ ਕਲਾਈਆਂ ਜਾਂ ਤਕ ਅਦਬ ਨਾਹੋਵੇ ਜ਼ਰਾ, ਸ਼ਰ੍ਹਾ ਲਿਖ ਰਖਾਈਆਂ।</poem>}} {{gap}}ਸਭ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਦੀ ਨਕਲ, ਅਰ ਕਵੀ ਜੀ ਆਪ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ:—ਕੁਲ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਨ ਤਕਰੀਰਾਂ ਕੀਤੀ ਨਕਲ ਕਤਾਬੋ' ਪਰ ਪਿੰਡੇ ਦੀ ਤਸ਼ਬੀਹ ਨਵੀਂ ਹੈ। {{gap}}ਯੂਸਫ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਯੂਸਫ ਨੂੰ ਡਿੱਠਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੋਇਆ: {{Block center|<poem>ਨੈਨ ਯੂਸਫ ਦੇ ਬਲਨ ਮਸਾਲਾਂ, ਝਾਤ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਪਾਈ। ਜਲ ਬਲ ਖ਼ਾਕ ਹੋਈਆਂ ਸਬ ਰੰਨਾਂ, ਤਾਬਜ਼ ਰਹੀ ਨਾ ਕਾਈ॥ ਇਕਨਾ ਚੋਲੀ ਕੱਪੜੇ ਪਾੜੇ, ਇਕਨਾ ਮਲਮਲ ਖਾਸੇ। ਇਕ ਗਈਆਂ ਦਰ ਤੱਕ ਮਜਜ਼ੂਬਾ, ਇਕ ਕੋਟਨ ਪਈਆਂ ਹਾਸੇ ਪਲਕਾਂ ਤੀਰ ਜਿਗਰ ਵਿਚ ਮਾਰੇ, ਅਬਰੂ ਖਿੱਚ ਕਮਾਨਾ। ਲੱਗੀ ਕਮਚੀ ਜ਼ੁਲਫ ਯੂਸਫ ਦੀ, ਭੁੱਲਾ' ਹੋ ਜ਼ਮਾਨਾ॥ ਭੁੱਲ ਗਏ ਉਹ ਫਖਰ ਰੰਨਾਂ ਦੇ, ਲਾਵਾਂ ਵਿੱਸਰ ਗਈਆਂ। ਯੂਸਫ ਦੇ ਵਲ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਤਰ ਤਰ ਵੇਖਨ ਪਈਆਂ। ਛੁਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤੂੰਜੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪੁਰਜ਼ੇ ਹੱਥ ਕੀਤੋ ਨੇ। ਕਲਮ ਅਸ਼ਤਾਂ ਸ਼ਿੰਗਰਫ ਹੋਈਆਂ, ਸਰ ਖਤ ਲਿਖ ਦਿਤੋ ਨੇ॥</poem>}} {{gap}}ਅਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸਤੋਂ ਹੋਰ ਕੀ ਵੱਧ ਭੁੱਲਨਾ ਹੈ। ਰੂਪ ਦੀ ਮਸਤੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਜੁੱਧ ਬੁੱਧ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤੀ, ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਦੀ<noinclude>{{center|-੧੨੩-}}</noinclude> e9v87ko4ed2qud3uh3r6vmn1qup8kfo 250 6610 196066 195458 2025-06-16T00:28:40Z Taranpreet Goswami 2106 196066 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਕਵਿਤਾ ਹੈ, ਵਿਛੋੜੇ ਨੂੰ ਦਸਦੇ ਹਨ:- {{Block center|<poem>ਨਾ ਕੁਝ ਖਾਵੇ ਨ ਕੁਝ ਪੀਵੇ ਪੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਵੇ। ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਦੁਖ ਕਜੀਏ ਪਏ ਕਵਾਰੀ ਕੰਜੇ॥</poem>}} {{gap}}ਬਿਰਹੋਂ ਦਾ ਰੋਗ ਡਾਢਾ, ਅੰਦਰੋ ਅੰਦਰੀ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਕੀਮ ਤੇ ਵੈਦਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਆਂਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਕੰਜਕਾ ਪਦ ਨੂੰ ਕੰਜੇ ਕਰਕੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਹੋਰ ਸੁਨੋ: {{Block center|<poem>ਲਿਟਾਂ ਪੱਟੇ ਤੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਸਟੇ ਗੁਜ਼ਰੀ ਸਬਰ ਕਰਾਰੋਂ। ਪਾ ਜ਼ੰਜ਼ੀਰ ਬੱਧੀ ਗਲ ਥੱਮਾਂ ਰੋਂਦੀ ਰੰਗ ਵਟਾਇਆ॥ ਓੜਕ ਹਾਸਲ ਏਹੀ ਇਸ਼ਕੋਂ ਮੈਂ ਲਾਇਆ ਫਲ ਪਾਇਆ। ਪੈਰੀਂ ਵੇਖ ਜ਼ੰਜੀਰ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਰਤੂੰ ਭਰਭਰ ਹੋਵੇ। ਨੀਂਦਰ ਭੁਖ ਨਾ ਦਰਦਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਲੋਕ ਸੁਨਾਵੇ ਡਰੋਵੇ॥ ਅਸਾਂ ਤਾਲੇ ਬੂਮ ਧੁਰੋਂ ਹੈ ਲਿਖੇ ਸੰਗਲ ਸਾਡੇ ਹਿੱਸੇ। ਪੈਰੋਂ ਲਾਹ ਘੱਤਾਂ ਗਲ ਉਸਦੇ ਜੇ ਫਿਰ ਅੱਖੀਂ ਦਿੱਸੇ॥</poem>}} {{gap}}ਇੱਕ ਤੇ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਨੂੰ ਯੂਸਫ ਦਾ ਬਿਰਹੋਂ ਸਤਾਂਦਾ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਬੇਸਮਝੀ ਨੇ ਝੱਲੀ ਬਨਾ ਦਿੱਤਾ। {{gap}}ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਮੱਤੀ ਨੂੰ ਸਚ ਮੁਚ ਝੱਲੀ ਸਮਝ। ਪੈਰੀਂ ਸੰਗਲ ਪਵਾ ਦਿਤੇ। ਹਾਏ ਜ਼ਾਲਮ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਬਿਰਹੋਂ ਦੀ ਸਾੜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦੁਖ ਦਵਾਏ। ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਯੂਸਫ ਦੀ ਜ਼ੁਲਫਾਂ ਦੇ ਵਲਦਾਰ ਸੰਗਲ ਥੋੜੇ ਸਨ ਜੋ ਹੋਰ ਸੰਗਲ ਪਵਾਏ? ਪਰ ਸੋਈ ਤਨ ਜਾਨੇ ਜਿਸ ਤਨ ਲੱਗੇ ਦੂਜੇ ਤਮਾਸ਼ਾ ਈ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮਾਪੇ ਵੀ ਸੱਚੇ ਸਨ। ਇਕ ਸੱਤ ਬਰਸਾਂ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਇਸ਼ਕ ਤੇ ਬਿਰਹੋਂ ਕੀ ਆਖੇ? ਏਹ ਵੀ ਇਕ ਅਸਚਰਜ ਸੀ ਪਰ ਰੱਬ ਦਾ ਭਾਨਾ ਅਰ ਕੁੜੀ ਦੇ ਲੇਖ! {{gap}}ਕਵੀ ਜੀ ਹੋਰ ਪੁਰਾਤਨ ਕਵੀਆਂ ਵਾਂਗਰ ਤੀਵੀਂਆਂ ਦੇ ਵਰੋਧੀ<noinclude>{{center|-੧੨੪-}}</noinclude> eamv47b32gmlb6ax98fm2dw88wccd4n 250 6611 196067 195459 2025-06-16T00:30:39Z Taranpreet Goswami 2106 196067 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਹਨ ਅਰ ਜੋ ਮਕਰ ਫਰੇਬ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੇ ਦੋਸੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਥੱਪਦੇ ਹਨ ਅਰ ਮਰਦ ਦੇ ਕਸੂਰਾਂ ਨੂੰ ਢੱਕਦੇ ਹਨ। ਰਬ ਕਰਦਾ, ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਨੂੰ ਇਸਤਰੀ ਜਾਤੀ ਦਾ ਉੱਚਾ ਖਿਆਲ ਹੁੰਦਾ। {{Block center|<poem>ਜੇਂ ਯੂਸਫ ਦਾ ਦਾ ਵਸਾਹ ਨ ਕਰਦੀ, ਕੈਦ ਕਰਾਇਓ ਸੁ ਆਪੇ। ਆਪੇ ਰੰਨਾਂ ਮੌਹਰਾਂ ਦੇਵਨ, ਆਪੇ ਕਰਨ ਸਿਆਪੇ॥ ਭਠ ਰੰਨਾ ਭਠ ਅਕਲ ਰੰਨਾਂ ਦੀ, ਕੋੜਾਹ ਅਕਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ। ਮਾਸ਼ੂਕਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਾਵਨ, ਫਾਸਦ ਵੈਹਮ ਰਨਾਂ ਦੇ ਯੂਸਫ਼ ਜੇਹਾਂ ਲਾਵਨ ਲੀਕਾਂ, ਰੰਨਾਂ ਨਾਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੈਂ ਹਸਰ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਕੱਟੇ, ਸਿਦਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੰਨਾਂ ਦਾ॥ ਰਾਜੇ ਭੋਜ ਜੋਹਾਂ ਦੇ `ਤਾਈਂ, ਪਾਏ ਮੂੰਹ ਕੜਯਾਲੇ। ਕਿਸ ਕਿਸ ਵਾਂਗਨ ਦੱਸੇ ਹਾਫ਼ਜ਼, ਕਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸੰਭਾਲੇ॥ ਫੰਦ ਫਰੇਬ ਜ਼ਨਾਨੇ ਕਰਕੇ, ਯੂਸਫ਼ ਲਾਜ਼ਮ ਕੀਤਾ। ਅੰਬਰ ਪਾੜ ਕੀਤੇ ਪਰਕਾਲੇ, ਕੱਚੀ ਧਾਗੇ ਸੀਤੋ॥ ਭੱਠ ਰੰਨਾਂ ਭੱਠ ਇਸ਼ਕ ਰੰਨਾਂ ਦਾ, ਹਾਫਜ਼ ਆਖ ਪਸਾਰੇ ਜੋ ਮੰਦੀ ਨੀਤ ਨਜ਼ਰਾਂ ਕਰਸਨ, ਦੋਜ਼ਖ ਸੜਸਨ ਸਾਰੇ॥</poem>}} {{gap}}ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਬਨਾਨਾ ਇਕ ਹਾਫਜ਼ ਨੇ ਈ ਨਹੀਂ ਆਰੰਭਿਆ, ਵਾਰਸ ਦੀ ਵੀ ਅਜੇਹੀ ਈ ਮੱਤ ਮਾਰੀ ਗਈ ਏ॥ {{gap}}ਝੱਟ ਆਖ ਰੰਨੇਂ ਕੇਹੀ ਧੁੰਨ ਪਾਈ, ਤੁਸਾਂ ਭੋਜ ਰਾਜਾ ਲੱਖੀਂ ਕੁੱਟਿਆ ਜੇ। ਮੈਂਹਸਰ ਮਾਰਿਆ ਭੇਤ ਘਰੋਗੜੇ ਦੇ, ਸਨੇ ਲੰਕ ਦੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੱਟਿਆ ਜੇ। {{gap}}ਮੱਤ ਮਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਤੇ ਦੋਸ਼ ਤੀਵੀਆਂ ਦਾ, ਹੈ ਨਾ ਹਨੇਰ ਪਰ ਕੀ ਕਰਨ ਵਿਚਾਰੀਆਂ। ਲਿਖਨ ਵਾਲੇ ਜੋ ਮਰਦ ਹੋਏ। ਜੇ ਕਿਧਰੇ ਅਜ ਕਲ ਦੀਆਂ “ਸਫਰੇ ਜੈਟ” (Suffragit) ਰੰਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਲਗਦੇ ਤਾਂ ਕਵੀ ਸਭ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ।<noinclude>{{center|-੧੨੫-}}</noinclude> pzbrygd4748m2fn3nh25r6qug9lp38j 250 6612 196068 195460 2025-06-16T00:33:19Z Taranpreet Goswami 2106 196068 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{gap}}ਹੋਰ ਚੋਨਵੇਂ ਬੈਂਤ ਹੇਠ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ, ਇਕ ਦਾਵਤ ਦੀ ਤਾਰੀਫ: {{Block center|<poem>ਸ਼ੱਕ ਰਤਰੀ ਮਿਸਰੀ ਦੇ ਹਲਵੇ, ਫਿਰਨੀ ਹੋਰ ਫਲੂਦਾ। ਜ਼ਰਦਾ ਪੁਲਾਓ ਕਬੂਲੀ ਖੁਸ਼ਕਾ, ਜਿਉਂ ਆਹਾ ਫਰਮੂਦਾ॥ ਪੇਚਦਾਰ ਕੱਚੇ ਕੁਲਚੇ; ਗਿਰਦੀ ਨਾਨ ਖੜਾਈ। ਮੱਠੇ ਚੱਕੇ ਨਹੀਂ ਮੰਗਾਏ, ਸ਼ੀਰੀ ਬਰੰਜ ਮਲਾਈ ਦਿਲਦਾਰਾਂ ਦਿਲ ਬਹਿਸ਼ਤ ਜੈਸੇ, ਬਰਫੀ ਸ਼ੱਕਰ ਪਾਰੇ। ਦੱਸਤਰ ਖਾਨ ਬਛਾਈ ਸਫਰਜੀ, ਭਰ ਭਰ ਖਾਨ ਉਤਾਰੇ॥ ਖੁਸ਼ਕ ਕਬਾਬ ਤੇ ਚਿਕਨੇ ਕਹੀਏ, ਹਰ ਹਰ ਭਾਂਤ ਅਚਾਰਾਂ ਹਰ ਕਿਸਮੇ ਦੇ ਮੇਵੇ ਆਂਦੇ ਹੋਈਆਂ ਰੰਗ ਬਹਾਰਾਂ॥</poem>}} {{gap}}ਕਿਆ ਖਾਣੇ ਗਿਣੇ ਹਨ ਕਵੀ ਜੀ ਦੇ ਵੇਲੇ ਏਹੀ ਖਾਣੇ ਪਰਧਾਨ ਹੋਣਗੇ। {{gap}}ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੀ ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਦ ਜਦ ਵਿਸਾਲ ਤੋਂ ਦੂਰ, ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਘਾਓ ਲੱਗਾ। ਯੂਸਫ ਨੂੰ ਸਦ ਅਪਨੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵਖਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਆਪ ਜਿਗਰ ਵਿਚ ਖੰਜਰ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। {{Block center|<poem>ਆਪ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਉੱਤੇ ਸਾਹੀਂ ਦਰ ਤੇ ਆ ਖਲੋਤੀ। ਹੰਝੂੜੀਆਂ ਝੜ ਪਈਆਂ ਝੋਲੀ ਜੂੰ ਆਯਾ ਵਿਚ ਮੋੜੀ॥ ਆਖ ਵੇਖਾ ਤੁੱਧ ਬਾਝੋਂ ਯੂਸਫ ਹਾਲ ਕਹਾਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ। ਤੇਰੇ ਪਿਆਰੋਂ ਰੰਨਾਂ ਗੰਜ਼ਲਾਂ ਆਕੇ ਸਾੜਨ ਮੈਨੂੰ।</poem>}} ਅਜਬ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਸਾਉਨ ਦੀ ਬੜੀ ਲੱਗੀ: {{Block center|<poem>ਕੱਦ ਅਲਫ ਜੋ ਮੇਰਾ ਆਹਾ ਜੀਮ ਕੀਤਾ ਗ਼ਮ ਤੇਰੇ। ਦਾਲੋਂ ਜ਼ਾਲੋਂ ਰੇਓਂ ਜੇਓਂ ਗੁਜਰੀ ਲੰਘ ਅਗੇਰੇ॥</poem>}} {{gap}}ਕੇਹਾ ਅਬਜਦ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਖੋਲਿਆ ਤੀਰ ਨੂੰ ਕਮਾਨ ਕਰੋ<noinclude>{{center|-੧੨੬-}}</noinclude> 92s151y5bjjx3uan6d3cvu2u50fc6vj 250 6613 196069 195461 2025-06-16T00:35:02Z Taranpreet Goswami 2106 196069 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਵਿਖਾਇਆ। ਕਵੀ ਬੁੱਤ ਪੂਜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਖਬਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਏ! ਆਸ਼ਕ ਹੋਕੇ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਨਿੰਦਨਾ ਨਹੀਂ ਬਨਦਾ: {{Block center|<poem>ਭੱਠ ਪੱਥਰ ਭੱਠ ਪੂਜਨ ਵਾਲੇ, ਵਾਸਦ ਵੈਹਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ। ਪੱਥਰ ਪੂਜਨ ਰਬ ਵਸਾਰਨ, ਸਹੀ ਥੀਵਨ ਦਰਮਾਂਦੇ ਸੌ ਸਟ ਖਾਕੇ ਪੱਥਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸੂਰਤ ਜੋ ਬਨ ਆਵੇ ਸਿਰ ਅਪਨੇ ਹੱਥ ਪਰ ਨਾ ਢੱਕੇ, ਕਦੋਂ ਮੁਰਾਦ ਪੁਜਾਵੇ।</poem>}} ਕਬੀਰ ਜੀ ਦਾ ਕਥਨ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਖਾਨ ਗਢਿ ਕੇ ਮੂਰਤਿ ਕੀਨੀ ਦੇਕੈ ਛਾਤੀ ਪਾਉ॥ ਜੋ ਏਹ ਮੂਰਤ ਸਾਚੀ ਹੈ ਤਉ ਘੜਣ ਹਾਰੇ ਖਾਉ॥</poem>}} {{gap}}ਫੇਰ ਕਵੀ ਜੀ ਕਿਧਰੇ ਸਾਈਂ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗਰ ਸੱਚੇ ਬਚਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਦੀ ਲਗਨ ਰੱਬ ਦੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਸੀ, ਕਦੀ ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਕਦੀ ਹਕੀਕੀ, ਪਰ ਪਾਇਆ ਕੁਝ ਵੀ ਨਾਂ: {{Block center|<poem>ਕੂੜੀਂ ਗੱਲੀ ਕੁਝ ਨਾ ਵੱਲੋ ਬਖਸ਼ ਕਦਾਂਈ ਭੋਰਾ ਅਮਲਾਂ ਬਾਝੋਂ ਢੋਈ ਨਾਹੀਂ ਨਾਂ ਕਰ ਵੇਖੀਂ ਜ਼ੋਰਾ॥ ਯੂਸਫ ਜੇਹਾਂ ਪੌਨ ਕਜ਼ੀਏ ਹੈਂ ਤੂੰ ਕੌਨ ਵਿਚਾਰੇ। ਲਿਖੀ ਕਲਮ ਕਦੀ ਨਾ ਮਿਟਸੀ ਰਬ ਰੱਖੇ ਰੱਬ ਮਾਰੇ॥ ਮੀਆਂ ਚੁਗਲਾਂ ਦੀ ਖਸਲਤ ਮੰਦੀ ਸੁਣਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਡਰਦਾ। ਚੁਗਲਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਾਲਾ ਹੋਸੀ ਰੋਜ਼ ਕਿਆਮਤ ਫਰਦਾ॥ ਖੰਜਰ ਸੱਟ ਜ਼ੁਲੈਖਾਂ ਦਿੱਤਾ ਸਟ ਪਾਇਓਸੂ ਹੱਥ ਸ਼ਤਾਬੀ ਸੱਪ ਲੋਟੇ ਚਿੰਲਮਨ ਜਿਉਂ ਕਰ ਚੇਹਰਾ ਜ਼ਰਦ ਗੁਲਾਬੀ</poem>}} {{right|(ਕੇਹਾ ਸੋਹਨਾ ਨਕਸ਼ਾ ਹੈ}} {{gap}}ਕਵੀ ਜੀ ਅਪਨੀ ਰਚਨਾ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੀ ਬਾਬਤ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:<noinclude>{{center|-੧੨੭-}}</noinclude> nciif33v3sfqye5pk5cv1p9gystamoc 250 6614 196070 195462 2025-06-16T00:37:32Z Taranpreet Goswami 2106 196070 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਇੱਕ ਇੱਕ ਬੈਂਤ ਜੋ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਅੰਦਰ ਏਸ ਰਸਾਲੇ ਮੈਂ ਭਰ ਜਾਮਂ ਉਤੋਂ ਉਤੀ ਪੀਤੇ ਲੋਹੂ ਦਿਲ ਦੇ ਨਾਲੇ॥ ਸ਼ਾਇਰ ਹੋਵਨ ਹੱਸਨ ਖੇਡਨ ਪੀਵਾਂ ਜੈਹਰ ਪਿਆਲਾ ਬੇ ਬਿਫਕਰਾਂ ਨੂੰ ਚਰਬ ਨਵਾਲਾ ਖੰਡ ਖੀਰ ਨਵਾਲਾ। ਭਰ ਭਰ ਸ਼ਾਇਰ ਗੋੜੇ ਮਾਰਨ ਅੰਦਰ ਲਹੂ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਤਾਂ ਕੱਢ ਕੱਢ ਲਾਲ ਪ੍ਰੋਵਨ ਲੜੀਆਂ ਜੂੰ ਜੂੰ ਵੇਖਨ ਮਿਲਦੇ!! ਜਾਂ ਚਲ ਸੁਘੜ ਮਜਲਸ ਬੈਠੇ ਜੂੰ ਅਸਮਾਨ ਸਤਾਰੇ। ਉਹ ਤਾਵਨ ਤਾਵਾਂ ਚਰਬ ਪਛਾਨਨ ਦੇਨ ਬਲਾਕ ਸੁਨਾਰੇ। ਹੈਂ ਨੈਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰੋਏ ਚੁਨ ਚੁਨ ਦੂਰ ਪਰਾਨੇ। ਤਾਂ ਉਹ ਹਾਰ ਮੁਰਤਬ ਹੋਇਆ ਆਲਮਗੀਰ ਜ਼ਮਾਨੇ॥</poem>}} {{gap}}ਸੱਚ ਮੁੱਚ ਕਵੀ ਜੀ ਦਾਂ ਕਬਨ ਠੀਕ ਹੈ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਨੀ ਕੋਈ ਖਾਲਾ ਜੀ ਦਾ ਘਰ ਨਹੀਂ॥ {{center|{{xx-larger|'''ਮੁਕਬਲ ਸ਼ਾਹ'''}}}} {{gap}}ਮੁਕਬਲ ਸ਼ਾਹ ਹੋਰੀ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿਧ ਕਵੀ ਹਨ। ਵਾਰਸਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਏਹ ਵੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਾਜ ਵਿਚ ਹੋਏ। ਏਹ ਵਾਰਸ ਤੋਂ ਰਤੀ ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ ਏਹਨਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਤੇ ਨਾਹੀਂ ਮਿਲੀ ਪਰ ਏਹਨਾਂ ਨੇ ਜੰਗ ਨਾਮਾਂ ੧੧੬੦ ਹਿਜਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜੇਹੜਾ ਸੌ ਵਿਸਵਾਂ ਏਹਨਾਂ ਨੇ ਹੀਰ ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਸੀ, ਅਪਨੇ ਬੁਢੇਪੇ ਵਿਚ ਜੋ ਹੀਰ ਪਛਲੇੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚ ਲਿਖਨ ਦਾ ਸੰਨ ਦਿੰਦੇ। {{gap}}ਹੀਰ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਏਹਨਾਂ ਨੇ ਬੈਂਤ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਵਰਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਕੋਈ ਕਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੈਂਤ<noinclude>{{center|-੧੨੮-}}</noinclude> e2qp499ix6xcb6od0e0bzuspr3iaetg 250 6615 196071 195463 2025-06-16T00:39:45Z Taranpreet Goswami 2106 196071 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਵਰਤੀ ਹੋਵੇ।ਏਹ ਵੀ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਬੈਂਤ ਏਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਹੈ ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਕਦਰ ਏਹਨਾਂ ਨੇ ਬੈਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੱਸਾ ਲਿਖਿਆ ਅਰ ਓਦਰ ਵਾਰਸਸ਼ਾਹ ਨੇ ਅਪਨੀ ਹੀਰ ਵੀ ਬੈਂਤਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੈਂਤਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਚੰਗੀ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹੋਈ 1 ਜੇ ਅਜੇ ਬੈਂਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਬੈਹਰ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਬੈਂਤ ਟੁਟੇ ਛੂਟੇ ' ਹੁੰਦੇ। ਏਹ ਗੱਲ ਹੋਸੀ ਕਿ ਇਸਤੋਂ ਪੈਹਲੋਂ ਬੈਂਤ ਫੁਟਕਲ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਨਗੇ, ਕਿੱਸੇ ਵਿਚ ਵਰਤਨਾਂ ਦੋਸ਼ ਸਮਝਦੇ ਹੋਸਨ॥ ਏਹਨਾਂ ਆਕੇ ਰਾਹ ਦੱਸਿਆ ਅਰ ਬੈਂਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਰਾਇਆ। {{gap}}ਏਹਨਾਂ ਦਾ ਜੰਗਾ ਨਾਮਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਬੈਹਰ ਵਿਚ ਹੈ। ਏਹ ਜੰਗਨਾਮਾ ੧੧੬੦ ਹਿਜਰੀ ਵਿਚ ਬਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਕ ਉਰਦੂ ਦੇ ਛਾਪੇ ਦੀ ਹੀ ਸੈਂਚੀ ਵਿਚ ੧੨੦੮ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਪਰ ਏਹ ਬੈੰਕ ਅਧ ਹੈ। ਜੰਗਨਾਮੇ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਸ਼ੇਹਰ ਜ਼ੀ ਕਦੋਂ ਸਤਵੀਂ ਰੋਜ਼ ਦੋ ਸ਼ੰਬਾ ਪੀਰ। ਬਾਰਾਂ ਸੈ ਲੈ ਅੱਠਵੀਂ ਮੰਨ ਹਿਜਰੀ ਤੈਹਰੀਰ॥ ਐਹਦ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸੰਨ ਉਨੱਤੀ ਜਾਨ। ਏਹ ਰਸਾਲਾ ਜੋੜਿਆ ਮੁਕਬਲ ਬਾਹ ਜਹਾਨ॥</poem>}} {{gap}}ਹੁਣ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਸੰਨ ੧੭੧੭ ਵਿਚ ਤਖਤ ਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤੇ ਸੰਨ ੧੭੪੬ ਈ: ਵਿਚ ਏ ਰਸਾਲਾ ਜੰਗ ਨਾਮਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ (੧੯੧੨) ਅਜ ਤੋਂ ੧੬੫ ਵਹੇ ਹੋਏ।ਹਿਜਰੀ ਸਾਲ ੧੭ ਦਿਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਸਾਬ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜੰਗ ਨਾਮੇ ਦੀ ਤਰੀਖ ੧੧੬੦ ਹਿਜਰੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ੨ ਜਾ ਪਜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੈਂਤ ਂ ਵਿਚ ਸੰਨ ਉਲਟਾ ਛਪਿਆ ਹੈ। ਬਾਰਾਂ ਸੈ ਲੈ ਅੱਠਵੀਂ ਦੀ ਥਾਂ ੧੧ ਸੈਲੇ ਹੈ। ਸੱਠਵੀਂ ਹੋਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਤੇ ਉਹ ਫਾਰਸੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਨੁਕਤੇ ਦਾ ਰੋਹ ਜਾਨਾ ਜਾਂ ਸੱਠ ਦਾ ਅੱਠ ਲਿਖਿਆ ਜਾਨਾ ਕੋਈ ਅਨਹੋਨੀ ਗਲ<noinclude>{{center|-੧੨੯-}}</noinclude> jsbvbn5pw231fsj0eww8mubucmx6s6f 250 6616 196072 195464 2025-06-16T00:41:22Z Taranpreet Goswami 2106 196072 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਨਹੀਂ। ਏਸ ਕਰਕੇ ਜੰਗਨਾਮਾ ੧੧੬੦ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਵਾਰਸ ਦੀ ਹੀਰ ਤੋਂ ੨੦ ਵਰਹੇ ਪੈਹਲੇ ਕਵੀ ਜੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ “ਹੀਰ” ਸਵਾਦਲੀ ਤੇ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਹੈ। ਵਾਰਸ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਪਰ ਬੌਹੜ ਲੰਮਾ ਚੌੜਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਆਖ ਸੁਨਾਇਆ ਹੈ। ਜੰਗ ਨਾਮੇ ਦੀ ਬਾਦਲਾਂ ਪੁਰਾਤਨ ਹੈ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਬੈਹਰ:- (ਫੇਲਨ ਫੇਲਨ ਫਾਇਲਨ ਮੁਫ ਊਲਿਨ ਮਫਊਲ) ਜੋ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਜੰਗਨਾਮੇ ਲਿਖਨ ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਹੈ ਓਹੀ ਏਹਨਾਂ ਵਰਤੀ, ਅਰ ਏਹ ਬੈਹਰ (ਧਾਰਨਾ) ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬੀਰ ਰਸ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। {{gap}}ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਬੀਰ ਰਸ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬੱਧਾ, ਹਾਂ ਕਰਨਾ ਰਸ ਚੰਗਾ ਵਿਖਾਲਿਆ ਹੈ ਅਰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨੂੰ ਮੋਮ ਕਰ ਦੇਨ ਵਿਚ, ਕਿਧਰੇ ੨ ਆਪ ਨੇ ਕਾਮਯਾਬੀ ਪਾਈ ਹੈ {{gap}}ਜੀਕਨ:-ਕਾਸਮ ਦੀ ਲੋਥ ਤੇ ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਵਿਧਵਾ ਵੈਨ ਕਰਦੀ ਹੈ:— {{Block center|<poem>ਸਾਈਆਂ ਤੇਰੀ ਸੇਜ ਤੇ ਮੂਲ ਨ ਸੱਤੀ ਸੁੱਖ। ਕੇਹਾ ਲਾਇਆ ਰਬ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਡਾਢਾ ਦੁੱਖ ਲੋੜ੍ਹਾ ਕਹਿਆ ਵਰਤਿਆ ਮੈਂ ਤੱਤੀ ਦੇ ਭਾ। ਇਕ ਅਕੱਲੀ ਮੈਂ ਰਹੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਨੌ ਸ਼ਾਹ॥ ਮੈਲਾ ਮੋਹਰ ਨਾ ਹੋਇਆ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾ ਹੋਈ ਇੱਕ! ਮੱਥਾ ਸਾਰਾ ਭਨਿਆ ਭੰਨੀ ਸਾਰੀ ਹਿੱਕ ਏਹ ਦੁੱਖ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਕੱਟਨ ਹੋਇਆ ਮੁਹਾਲ ਬੀਬੀ ਆਹੀਂ ਮਾਰਦੀ ਹਾਲੋਂ ਹੋ ਬੇਹਾਲ</poem>}} ਹਜ਼ਰਤ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਨ ਤੇ ਵੈਨ:-<noinclude>{{center|-੧੩੦-}}</noinclude> i2bjo8yuti7wummijd3vlq1vpvv56b7 250 6617 196073 195465 2025-06-16T00:43:27Z Taranpreet Goswami 2106 196073 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਜ਼ੈਨਬ ਆਹੀਂ ਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲੇ ਆਪ ਕਲਬੂਮ ਵੀਰ ਅਸਾਂ ਨੂੰ ਕਰ ਗਿਓਂ ਨਮਾਨਿਆਂ ਤੇ ਮਜ਼ਲੂਮ॥ ਬੀਬੀ ਚੂੜਾ ਭੰਨਿਆ ਪੱਟ ਪੱਟ ਸੁੱਟੇ ਵਾਲ। ਸਾਈਆਂ ਕਰ ਕਰ ਪਿੱਟਦੀ, ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਬੇਹਾਲ ਮਾਰ ਤਮਾਚੇ ਕੈਹਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਪਾਏ ਨੀਲ। ਬਾਲ ਰੰਡੇਪਾ ਆਇਆ ਮੌਲਾ ਰੱਖੋ ਅਸੀਲ ਨੱਕੋ ਨਂਥ ਉਤਾਰ ਕੇ ਕੈਂਹਦੀ ਕਰ ਕਰ ਵੈਨ ਠੰਡਾ ਡੇਰਾ ਕਰ ਗਿਓਂ ਦੂਲੋ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ॥</poem>}} {{gap}}ਕਵੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਿੰਦਕੋ ਮਾਤਮ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬੰਨਿਆ ਹੈ। ਨੱਥ ਸੁਹਾਗ ਦੀ ਨਸ਼ਾਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਈ ਹੈ॥ {{gap}}ਜਦ ਹਜ਼ਰਤ ਹਸਨ ਅਪਨੇ ਪਤੀ ਨੂੰ, ਬੀਬੀ ਜ਼ੈਨਬ ਨੇ ਭੁਲੇਖੇ ਨਾਲ ਜ਼ੈਹਰ ਪਿਲਾਇਆ, ਤਾਂ ਪਤੀ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਵੇਖ ਕੇ ਪਛਤਾਵਾ, ਤੇ ਵੈਨ ਕਰਦੀ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਲੱਕੜੀ ਹੋਵਾਂ ਬਲ ਬੁੱਝਾਂ ਲੂਨ ਹੋਵਾਂ ਗ਼ਲ ਜਾਂ। ਤੇਰੀ ਜੰਮਨ ਰਾਤ ਤੋਂ ਸਾਈਆਂ ਬਲ ਬਲ ਜਾਂ॥ ਨਾਂ ਤੂੰ ਹੋਇਓ ਜ਼ੈਹਮਤੀ ਨਾ ਤੁੱਧ ਕੁੱਝ ਹੋਯਾ। ਕਹਿਆ ਲੋੜਾ ਵਰਤਿਆ ਮੈਂ ਤੱਤੀ ਦੇ ਭਾ॥ ਸਾਈਆਂ ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਨਦੀ ਗੋਲੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਹਰ। ਖਾਕੇ ਮਰਦੀ ਆਪ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਏ ਕੈਹਰ ਪੈਰ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰਿਆ ਮੈਂ ਤੱਤੀ ਨੇ ਆਪ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਨਾ ਵੰਜਸੀ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਝਾਪ॥ ਲਾਨਤ ਸਾਡੀ ਅਕਲ ਨੂੰ ਖੁਰੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੱਤ ਸਾਇਤ ਵੇਲਾ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਹੱਥ ਨਾ ਆਵੇ ਵੱਡ॥</poem>}} {{center|ਸੁਫਨੇ ਵਿੱਚ ਬੀਬੀ ਫਾਤਮਾ ਆਪਨੀ ਨੂੰਹ ਸ਼ੈਹਰਬਾਨੋਂ}}<noinclude>{{center|-੧੩੧-}}</noinclude> tjlcp4wqrfkem8lp11djs0cmdrneexo 250 6618 196074 195466 2025-06-16T00:46:03Z Taranpreet Goswami 2106 196074 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਹਜ਼ਰਤ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਆਉਨ ਵਾਲੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਤੇ ਦੋ ਹਰਫ ਲਿਖਕੇ ਕਲੇਜਾ ਕੱਢ ਲਿਆ:-ਬੀਬੀ ਫਾਤਮਾ ਇਕ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਬੌਕਰ ਦੇਂਦੀ ਸੀ, ਨੂੰਹ ਪੁਛਦੀ ਏ ਕੀ ਕਰਦੇ ਓ? ਉਤ: {{Block center|<poem>ਕੇਹਾ ਬੀਬੀ ਫ਼ਾਤਮਾ ਤੂੰ ਸੁਨ ਮੇਰੀ ਧੀ ਉਮਰ ਇਮਾਮ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪੁੱਜ ਰਹੀ। ਭਲਕੇ ਮੇਰਾ ਲਾਡਲਾ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਇਮਾਮ ਤਾਜ਼ੀ ਘੋੜੇ ਉਪਰੋਂ ਡਿਗੇ ਇੱਤ ਮੁਕਾਮ॥ ਕਰਨੀ ਹਾਂ ਇਸ ਜੁਗਾਂ ਥੀਂ ਕੈਂਕਰ ਕੰਡੇ ਦੂਰ। ਮਤ ਕੋਈ ਚੁੱਬੇ ਉਸਨੂੰ ਤਨ ਹੋਵੇ ਰੰਜੂਰ॥</poem>}} ਹਾਏ ਜਿਗਰਾਂ। ਜਗਤ ਦਾ ਮਾਤਮ ਤੇ ਸੋਗ ਦੱਸਦੇ ਹਨ: {{right|(ਇਸ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹਾਫਜ਼ਨਾਲ ਕਰੋ}} {{Block center|<poem>ਬਾਗੀ ਰੋਵਨ ਕੋਇਲਾਂ ਵਿਚ ਪਹਾੜਾਂ ਮੋਰ। ਸਨ ਪੜਾਂ ਸਨ ਡਾਲੀਆਂ ਰੁਖਾਂ ਪਾਇਆ ਸ਼ੋਰ। ਰੁਨੀ ਚਿੜੀ ਚੜੂੰਗੜੀ ਰੋਏ ਜੰਗਲ ਘਾਹ! ਝੜੀ ਲਾਈ ਸੀ ਬੱਦਲਾਂ ਮਾਰੀ ਡਾਢੀ ਆਹ॥ ਅੰਬਰ ਕਾਲਾ ਹੋਇਆ ਰੋਵੇ ਬੇ ਹਿਸਾਬ ਹੁਕਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਝੜ ਪਵਾਂ ਮੈਨੂੰ ਨਾਹੀਂ ਤਾਬ ਧਰਤ ਨਮਾਨੀ ਆਖਦੀ, ਕਰ ਕਰ ਡਾਢੇ ਹਾਲ ਨਿੱਘਰ ਜਾਵਨ ਖਾਰਜੀ, ਚਕ ਪਵੇ ਜੰਜਾਲ॥</poem>}} ਜੰਗ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਖਿੱਚਦੇ ਹੋਏ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: {{center|ਫੱਟੇ ਸਾਰੇ ਖਾਰਜੀ ਜੈ ਸੈ ਗੋਲੇ ਨਾਲ}}<noinclude>{{center|-੧੩੨-}}</noinclude> lnvrjoptfiv4vcjmcrm64kuvgxwoutu 250 6619 196075 195467 2025-06-16T00:48:38Z Taranpreet Goswami 2106 196075 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>{{Block center|<poem>ਕੁਲ ਤਿਹਾਏ ਰੱਤ ਦੇ ਵੱਜ ਰਹੇ ਫਿਲਹਾਲ! ਪੁਰਜ਼ੇ ਕੀਤੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਜ਼ੱਰਾ ਬੱਕਤਰ ਖੋਲ੍ਹ। ਪਿੜ ਛੱਡ ਚੱਲੇ ਖਾਰਜੀ ਨਿਕਲ ਗੇਓ ਨੇ ਬੋਲ ਨੇਜ਼ੇ ਨਾਲ ਉੜੰਬਦਾ ਸ਼ਾਹ ਹਨੀਫ ਦਲੇਰ ਵਾਂਗੂੰ ਸੀਖ ਕਬਾਬ ਦੀ ਸੌ ਸੌ ਕੀਤੇ ਢੇਰ॥ ਜਿਸਨੂੰ ਪੁਰ ਕਰ ਲਾਂਵਦਾ ਸ਼ਾਹ ਸਨੀਫ ਤੁਫੰਗ। ਜ਼ਰਾ ਬੱਖਤਰ ਫੱਟਕੇ ਢਿੱਲ ਵਿਚ ਰਹੇ ਨਸੰਗ॥ ਗੋਲੀ ਉਪਰ ਸ਼ੇਰ ਤੇ ਫੋਟ ਚੁਪਾਏ ਕੱਟ ਬੈਹਕੇ ਨਾਲ ਬੰਦੂਕ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੇ ਸੱਟ</poem>}} {{gap}}ਓਸ ਵੇਲੇ ਬੰਦੂਕ ਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਅਪਨੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਾਰਤਾ ਲਿਖੀ ਹੈ। {{gap}}ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਏਹ ਜੰਗ ਨਾਮਾ ਆਪਨੀ ਹਦੀਸ ਦੀ ਵਾਕਫੀਅਤ ਤੋਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਫਾਰਸੀ ਪਦ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਪਰ ਅਸਲੀ ਕਵਿਤਾ ਉਥੇ ਹੀ ਆਈ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਤੀ ਹੈ। ਕਵੀ ਜੀ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਸਨ ਲਿਖਦੇ ਹਨ: {{Block center|<poem>ਤਖੱਲਸ ਏਸ ਫਕੀਰ ਦਾ ਮੁਕਬਲ ਹੋ ਮਸ਼ਹੂਰ। ਏਹ ਆਜਜ਼ ਹੈ ਭਾਈਓ ਅੱਖੀਂ ਥੀਂ ਮੈਹਜੂਰ॥</poem>}} {{gap}}ਹੀਰ ਮੁਕਬਲ:-ਏਹ ਹੀਰ ਸੌ ਵਿਸਵੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸੰਨ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਰ ਜੇ ਇਹ ਜੰਗ ਨਾਮੇ ਤੋਂ ਪੈਹਲੇ ਲਿਖੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵਾਰਸ ਤੋਂ ਪੁਰਾਨੀ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਹੀਰ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਚੌੜਾ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਮਜ਼ਮੂਨ ਇਸ ਹੀਰ ਵਿੱਚ ਹੈ ਓਹੀ ਵਾਰਸ ਵਿੱਚ, ਫਰਕ ਇਨਾ ਕਿ ਵਾਰਸ ਵਿਚ ਵਧਾ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਅਰ ਮੁਕਬਲ ਨੇ ਸਹੁੰਚ ਨਾਲ। ਇਸ<noinclude>{{center|-੧੩੩-}}</noinclude> 87jgpjw3arp5ssxzr91d05802atqlxy 250 6620 196076 195468 2025-06-16T00:57:23Z Taranpreet Goswami 2106 196076 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿਸਾ ਪੈਹਲਾ ਹੈ ਪਰ ਏਹ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ। ਮੁਕਬਲ ਨੇ ਕਿਧਰੇ ਅਪਨੀ ਹੀਰ ਵਿਚ ਅਪਨੀ ਵਡਿਆਈ ਜਾਂ ਦੂਸਰੇ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਵਾਰਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇ ਵਾਰਸ ਦੀ ਹੀਰ ਪੈਹਲੋਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਮੁਕਬਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰ ਦਾ। {{gap}}ਇਸਨੇ ਭਾਵੇਂ ਅੱਗੋਂ ਲਿਖੀ ਭਾਵੇਂ ਪਿਛੋਂ, ਪਰ ਏਹ ਗਲ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕਬਲ ਨੂੰ ਵਾਰਸ ਦੀ ਹੀਰ ਦਾ ' ਤੇ ਵਾਰਸ ਨੂੰ ਮੁਕਬਲ ਦੀ ਹੀਰ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸ਼ੈਦ ਵਾਰਸ ਨੂੰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅਚੰਭਾ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਅੰਤ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: {{gap}}ਹੋਰ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਚੱਕੀਆਂ ਝੋੜੀਆਂ ਨੀ ਗੱਲਾਂ ਪੀਠਿਆ ਵਿਚ ਖਰਾਂਸ ਦੇ ਮੈਂ। ਸਮਝ ਲੈਨ ਆਕਲ ਹੋਸ਼ ਗੌਰ ਕਰਕੇ, ਭੇਤ ਰੱਖਿਆ ਵਿਚ ਲੁਬਾਸ ਦੇ ਮੈਂ॥ {{gap}}ਏਹ ਵਡਿਆਈ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪੁਰਾਣੇ ਮੁਸੱਨਫ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੈ। {{gap}}ਮੁਕਬਲ ਤੇ ਵਾਰਸ ਦੀ ਬੋਲੀ ਆਪਸ ਵਿਚ ਬੜੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬੈਂਤ ਬਿਨਾਂ ਨਾਂ ਦੇ ਪਛਾਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਮੁਕਬਲ ਅਪਨੀ ਹੀਰ ਚੌਕੜੀਆਂ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਹੈ ਅਰ ਵਾਰਸ ਨੇ ਬੰਦਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹਰ ਚੌਥੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਰਸ ਵਾਂਗੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਅਖਾਨ ਜਾਂ ਡੂੰਘੀ ਸਚਾਈ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜੀਕਨ— {{Block center|<poem>ਜਦੋਂ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਦੁਖ ਲੱਗਦੇ ਨੀ, ਤਦੋਂ ਆਂਵਦੀ ਮੁਕਬਲਾ ਯਾਦ ਅੰਮਾਂ। ਮੁਕਬਲ ਮੁਫਤ ਦਾ ਖੈਰ ਹੈ ਜੱਸ ਕਰਨਾ, ਰਲਿਆ ਅਪਨਾ ਸਭ ਕੋਈ ਖਾਂਵਦਾ ਈ॥ ਬਨੀ ਕਟਨੀ ਮੁਕਬਲਾ ਬੰਦਿਆਂ ਤੇ, ਤਕਦੀਰ ਸੇੜੀ ਤਕਰਾਰ ਨਹੀਂ</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੩੪-}}</noinclude> tvopaonyqxw7entczxaw2hulowvotm0 250 6621 196077 195469 2025-06-16T00:59:09Z Taranpreet Goswami 2106 196077 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਸੋਈ ਲੈਨਸ਼ੇ ਮੁਕਬਲਾ ਜਾ ਅੱਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਜਹਾਨ ਤੇ ਬੀ ਬੋਇਆ॥ {{gap}}ਇਸ਼ਕ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਅਰਾਧਨ ਕਰਦੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੋਹੜਾ ਇਸ਼ਕ, ਸੱਚਾ ਪ੍ਰੇਮ: {{Block center|<poem>ਇਸ਼ਕ ਬਰਨ ਹੈ ਔਲੀਆਂ ਅੰਬੀਆਂ ਦਾ, ਮਜ਼ਾ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਫਕਰ ਤੋਂ ਪਾਵੀਏ ਜੀ।ਇਸ਼ਕ ਹੱਕ ਨੂੰ ਚਾ ਮਲਾਂਵਦਾ ਏ, ਇਸ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਵਾਰਨੇ ਜਾਵੀਏ ਜੀ! ਕੱਠੇ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੌਤ ਮੂਲੋਂ, ਤੇਗ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਮੂੰਹੋਂ ਮੂੰਹ ਖਾਵੀਏ ਜੀ। ਰਲ ਆਖਿਆ ਆਸ਼ਕਾਂ ਮੁਕਬਲੇ ਨੂੰ, ਸਾਨੂੰ ਹੀਰ ਦਾ ਇਸ਼ਕ ਸੁਨਾਵੀਏ ਜੀ।</poem>}} {{Block center|<poem>ਭੜਕੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਭਾ ਪਤੰਗ ਵਾਂਗੂੰ, ਮੂਲ ਜਲਦਿਆਂ ਅੰਗ ਨਾ ਮੋੜੀਏ ਜੀ। ਭੁਜ ਮਰਨ ਕਬੂਲ ਹੈ ਆਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ; ਨਹੀਂ ਲਾਇਕ ਮੂਲ ਨਾਂ ਤੋੜੀਏ ਜੀ।</poem>}} ਪੰਜਾਬੀ ਠੇਠ ਦਾ ਰੰਗ ਏਹਨਾਂ ਬੈਂਤਾਂ ਵਿਚ ਦਸਿਆ ਹੈ: {{Block center|<poem>ਇਕ ਰੋਜ਼ ਰਾਂਝਾ ਹੱਥ ਪਗੜ ਕੇਹੀ, ਬੂਟੇ ਮਾਰਨੇ ਨੂੰ ਜੂਹੇ ਚੱਲਿਆ ਹੈ। ਬੂਟੇ ਮਾਰਦੇ ਹਥ ਪਏ ਛਾਲੇ, ਬੰਦ ਬੰਦ ਰੰਝੇਟੇ ਦਾ ਹੱਲਿਆ ਹੈ। ਬੁਰੇ ਹਾਲ ਹੋਕੇ ਪਿਆ ਵਿਚ ਝੱਲਾਂ, ਨੈਨ ਰੋਂਦਿਆਂ ਨੀਰ ਆ ਡੁੱਲਿਆ ਹੈ। ਸੁਖਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਦੁਖ ਪਾਏ, ਜੀਉ ਮੁਕਬਲੇ ਦਾ ਬਰਬੱਲਿਆ ਹੈ।</poem>}} {{Block center|<poem>ਭਰਜਾਈਆਂ ਲਿਆਈਆਂ ਛਾ ਵੇਲੇ, ਬੱਤਾ ਰਾਂਝਨੇ ਗਰਬ ਗਹੇਲੜੇ ਨੂੰ। ਬੋਲੇ ਵਿਚ ਢੂਢੇਦੀਆਂ ਫਿਰਦੀਆਂ ਨੇ, ਮੇਹਰ ਬੇਟੀਆਂ ਅੰਗ ਸਹੇਲੜੇ ਨੂੰ। ਰਾਂਝਾ ਕਿਧਰੋਂ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਇਓ ਨੇ, ਭੂੰਡ ਭਾਲ ਰਹੀਆਂ ਸਾਰੇ ਬੇਲੜੇ ਨੂੰ। ਜਦੋਂ ਮੁਕਬਲੇ ਨੂੰ</poem>}}<noinclude>{{center|-੧੩੫-}}</noinclude> 8ovb8dhljs4rnt87uzzz107m6x8hpox 250 6622 196078 195470 2025-06-16T01:07:04Z Taranpreet Goswami 2106 196078 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਮੁੱਢਘਰੋਂ ਘਲਿਆ ਨੇ, ਪਛੋੜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੜੇ ਨੂੰ॥ {{gap}}ਪ੍ਰੇਮ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਝਾਕੀਆਂ ਦਸਦੇ ਹਨ। ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਮੁੱਢ {{Block center|<poem>ਚਾਟ ਬਿਰਹੋਂ ਦੀ ਹੀਰ ਨੂੰ ਜੋਰ ਲਗੀ, ਸੁੱਧ ਬੁੱਧ ਜਹਾਨ ਦੀ ਭੁੱਲ ਗਈ। ਜੋ ਕੁਝ ਹੀਰ ਦੇ ਪਾਸ ਬਸਾਂਤ ਆਈ, ਧਾੜ ਬਿਰਹੋਂ ਦੀ ਧਾਇਕ ਮੁੱਲ ਗਈ। ਅਚਨ ਚੇਤੜੇ ਚੁਪ ਚੁਪਾਤੜੀ ਨੂੰ, ਚੋਲੀ ਹੀਰ ਸਿਆਲ ਦੀ ਚਿਨਗ ਪਈ ਮੁਕਬਲ ਜੱਗ ਜਹਾਨ ਥੀਂ ਬਾਹਰੀ ਹੈ, ਇਸ ਇਸ਼ਕ ਬੇ ਦਰਦ ਦੀ ਚਾਲ ਪਈ</poem>}} {{Block center|<poem>ਹੀਰ ਆਖਦੀ ਰਾਂਝਨਾ ਕਰਮ ਕੀਤੋਂ, ਦਿੱਤੋ ਆਨਕੇ ਤੁਰਤ ਦੀਦਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਸੰਗ ਅਪਨੇ ਚਾਇ ਮਲਾਇਓ ਈ, ਕੀਤੋ ਗੋਰ ਥੀਂ ਚਾ ਬੇਜ਼ਾਰ ਮੈਨੂੰ। ਮੈਥੋਂ ਕੱਤਨਾਂ ਤੋਂ ਮਨਾ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਬੱਸ ਹੈ ਕਾਰ ਮੈਨੂੰ।ਤੇਰੀ ਬੰਦੀ ਹਾਂ ਮੁਕਬਲਾ ਬਾਝ ਦੱਮਾਂ, ਖੜੀ ਵੇਚ ਲੈ ਹੱਟ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੈਨੂੰ</poem>}} ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਪਾਲਨਾ:- {{Block center|<poem>ਰਾਂਝੇ ਹੀਰ ਅਕੱਠਿਆਂ ਵਿਚ ਬੇਲੇ, ਕਈ ਮੁੱਦਤਾਂ ਮੱਝੀਆਂ ਚਾਰੀਆਂ ਨੇ। ਪਿੰਡ ਆਵਨਾਂ ਰਾਂਝੇ ਨੇ ਤਰਕ ਕੀਤਾ, ਝੱਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰੀਆਂ ਨੇ। ਚੂਰੀ ਕੁਟਕੇ ਹੀਰ ਵਕਤ ਲਿਆਵੇ, ਰਾਂਝੇ ਖਾਇਕੇ ਅੱਖੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਚਾਕ ਦਾ ਦੇਖਨਾ ਕੀਮੀਆ ਹੈ, ਹੋਰ ਨਿੱਜੜੇ ਕਾਰ ਜਹਾਨ ਦੇ ਜੀ। ਸੱਚ ਆਖ . ਤੂੰ ਮੁਕਬਲਾ ਇਸ਼ਕ ਬਾਝੋਂ, ਕੁਲ ਖਲਕ ਮਸਾਲ ਹੈਵਾਨ ਦੇ ਜੀ।</poem>}} ਹੀਰ ਆਖਦੀ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੀਂ ਰਾਂਝਾ, ਤੇਰੀ ਝੂਰਦੀ ਬੁਰੀ<noinclude>{{center|-੧੩੬-}}</noinclude> dfqyv6t6gw0dzxb25zwjtd5zbsrlo2f 250 13382 196079 129840 2025-06-16T07:03:14Z Gurjit Chauhan 1821 196079 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Jagvir Kaur" /></noinclude> ''ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ ਓ ਸਜਣਾ ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ'' ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਹੈ ਰਾਤ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਠੰਡੀ ਠੰਡੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਚੰਦਰਮਾ ਬਿਨ ਫਿਕਾ ਫਿਕਾ ਉਸ ਦਾ ਹੈ ਸੰਸਾਰ ਓ ਸਜਣਾ, ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਗੱਲਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਚੜ੍ਹੀਆਂ ਭੰਵਰ ਬਣ ਉਹ ਕਲੀਆਂ ਕੱਲੀਆਂ ਨ ਕੋਈ ਬਾਗ਼ ਬਹਾਰ ਓ ਸਜਣਾ, ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ ੩੨.<noinclude></noinclude> s28976hw6u896atrzp4xdzzi1y3o6gz 196080 196079 2025-06-16T07:24:02Z Gurjit Chauhan 1821 196080 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Jagvir Kaur" /></noinclude>{{Block center|<poem> '''ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ ਓ ਸਜਣਾ {{gap}}'''ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ''' ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਹੈ ਰਾਤ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਠੰਡੀ ਠੰਡੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ {{gap}}ਚੰਦਰਮਾ ਬਿਨ ਫਿਕਾ ਫਿਕਾ {{gap}}{{gap}}ਉਸ ਦਾ ਹੈ ਸੰਸਾਰ {{gap}}{{gap}}{{gap}}ਓ ਸਜਣਾ, {{gap}}{{gap}}ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਗੱਲਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਚੜ੍ਹੀਆਂ {{gap}}ਭੰਵਰ ਬਣ ਉਹ ਕਲੀਆਂ ਕੱਲੀਆਂ {{gap}}{{gap}}ਨ ਕੋਈ ਬਾਗ਼ ਬਹਾਰ {{gap}}{{gap}}{{gap}}ਓ ਸਜਣਾ, {{gap}}{{gap}}ਰੁਸ ਰੁਸ ਕੇ ਨ ਮਾਰ </poem>}}<noinclude>{{left|੩੨. }}</noinclude> 6wm2rxflu1syx822d2tvd4f01w6be5j 250 14020 196058 44519 2025-06-15T15:32:56Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196058 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਨ ਹਾਰਹੁ ਅਪਣਾ ਭਾਜਿ ਪਹੁ ਤੁਮ ਹਰਿ ਸਰਣਾ।। ੧੪॥ ਠਠੈ ਠਾਢਿ ਵਰਤੀ ਤਿਨ ਅੰਤਰਿ ਹਰਿ ਚਰਣੀ ਜਿਨਕਾ ਚਿਤੁ ਲਾਗਾ॥ ਚਿਤੁ ਲਾਗਾ ਸੇਈ ਜਨ ਨਿਸਤਰੇ ਤਉ ਪਰਸਾਦੀ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ॥੧੫॥ ਡਡੈ ਡੰਫੁ ਕਰਹੁ ਕਿਆ ਪ੍ਰਾਣੀ ਜੋ ਕਿਛੁ ਹੋਆ ਸੁ ਸਭੁ ਚਲਣਾ॥ ਤਿਸੈ ਸਰੇਵਹ ਤਾ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੁ ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ॥੧੬॥ ਢਢੇ ਢਾਹਿ ਉਸਾਰੈ ਆਪੇ ਜਿਉ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਕਰੇ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਹੁਕਮੁ ਚਲਾਏ ਤਿਸੁ ਨਿਸਤਾਰੇ ਜਾਕਉ ਨਦਰਿ ਕਰੇ॥੧੭।।ਣਾਣੈ ਰਵਤੁ ਹੈ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਹਰਿਗੁਣ ਗਾਵੈ ਸੋਈ॥ ਆਪੇ ਆਪਿ ਮਿਲਾਏ ਕਰਤਾ ਪੁਨਰਪਿ ਜਨਮੁ ਨ ਹੋਈ॥੧੮।।ਤੇ ਤਾਰੁ ਭਵਜਲੁ ਹੋਆ ਤਾਕਾ.ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ॥ ਨਾ ਤਰਨਾ ਤੁਲਹਾ ਹਮ ਬੂਡਸਿ ਤਾਰਿ ਲੇਹਿ ਤਾਰਣ ਰਾਇਆ॥੧੯॥ ਥਥੈ ਥਾਨਿ ਥਾਨੰਤਰਿ ਸੋਈ ਜਾਕਾ ਕੀਆ ਸਭੁ ਹੋਆ॥ ਕਿਆ ਭਰਮੁ ਕਿਆ ਮਾਇਆ ਕਹੀਐ ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋਈ ਭਲਾ॥੨੦॥ ਦਦੈ ਦੋਸੁ ਨ ਦੇਊ ਕਿਸੈ ਦੋਸੁ ਕਰੰਮਾਂ ਆਪਣਿਆ॥ ਜੋ ਮੈ ਕੀਆ ਸੋ ਮੈ ਪਾਇਆ ਦੋਸੁ ਨ ਦੀਜੈ ਅਵਰ ਜਨਾ॥ ੨੧॥ ਧਧੈ ਧਾਰਿ ਕਲਾ ਜਿਨਿ ਛੋਡੀ ਹਰ ਚੀਜੀ ਜਿਨਿ ਰੰਗ ਕੀਆ॥ ਤਿਸਦਾ ਦੀਆ ਸਭਨੀ ਲੀਆਂ ਕਕਮੀ ਕਰਮੀ ਹੁਕਮੁ ਪਇਆ॥੨੨॥ਨੰਨੇ ਨਾਹ ਭੋਗ ਨਿਤ ਭੋਗੈ ਨਾ ਡੀਠਾ ਨਾ ਸੰਮਲਿਆ॥ ਗਲੀ ਹਉ ਸੋਹਾਗਣਿ ਭੈਣੇ ਕੰਤੁ ਨ ਕਬਹੁ ਮੈਂ ਮਿਲਿਆ॥੨੩॥ਪਪੈ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਵੇਖਣ ਕਉ ਪਰਪੰਚੁ ਕੀਆ॥ ਦੇਖੈ ਬੁਝੈ ਸਭ ਕਿਛੁ ਜਾਣੈ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿ॥੨੪॥ਫਫੇਫਾਹੀ ਸਭ ਜਗ ਫਾਸਾ ਜਮਕੇ ਸੰਗਿਲਿ ਬੰਧਿ ਲਇਆ ਗੁਰਪਰਸਾਦੀ ਸੇ ਨਰ ਉਬਰੇ ਜਿ ਹਰਿ ਸਰਣਾਗਤਿ ਭਜਿ ਪਇਆ॥੨੫॥ ਬਬੇ ਬਾਜੀ ਖੇਲਣ ਲਾਗਾ ਚਉਪੜਿ ਕੀਤੇ ਚਾਰਿ ਜੁਗਾ॥ ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭ ਸਾਰੀ ਕੀਤੇ ਪਾਸਾ ਢਾਲਣਿ ਆਪਿ ਲਗਾ ॥੨੬॥ ਭਭੇ ਭਾਲਹ ਸੇ ਫਲੁ ਪਾਵਹਿ ਗੁਰਪਰਸਾਦੀ ਜਿਨ ਕਉ ਭਉ ਪਇਆ॥ ਮਨਮੁਖ ਫਿਰਹਿ ਨ ਚੇਤਹਿ ਮੂੜੇ ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਫੇਰੁ ਪਇਆ॥੨੭॥ ਮੰਮੈ ਮੋਹੁ ਮਰਣੁ ਮਧੁਸੂਦਨੁ ਮਰਣੁ ਭਇਆ ਤਬ ਚੇਤਵਿਆ॥ ਕਾਇਆ ਭੀਤਰਿ ਅਵਰੋ ਪੜਿਆ ਮੰਮਾ ਅਖਰ ਵੀਸਰਿਆ॥ ੨੮।। ਯਯੇ ਜਨਮੁ ਨ ਹੋਵੀਂ ਕਦਹੀ ਜੇਕਰਿ ਸਚ ਪਛਾਣੈ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਆਖੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਜਾਣੇ॥ ੨੯॥ ਰਾਰੈ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਸਭ ਅੰਤਰਿ ਜੇਤੇ ਕੀਏ ਜੰਤਾ॥ ਜੰਤ ਉਪਾਇ ਧੰਧੈ ਸਭ ਲਏ ਕਰਮੁ ਹੋਆ ਤਿਨ ਨਾਮ ਲਇਆ॥੩੦॥ ਲਲੈ ਲਾਇ ਧੰਧੈ ਜਿਨਿ ਛੋਡੀ ਮੀਠਾ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਕੀਆ॥ ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਸਮ ਕਰਿ ਸਹਣਾ ਭਾਣੈ ਤਾਕੈ ਹੁਕਮੁ ਪਇਆ॥੩੧॥ ਵਵੈ ਵਾਸੁਦੇਉ ਪਰਮੇਸਰੁ ਵੇਖਣ ਕਉ ਜਿਨਿ ਵੇਸ ਕੀਆ॥ ਵੇਖੈ ਚਾਖੈ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਣੈ ਅੰਤਰਿ<noinclude></noinclude> 3fs1rotuik6if5si6fyqlaw59dyvel3 250 59575 196081 165170 2025-06-16T07:34:12Z Sifatjot Kaur 2337 /* ਸੋਧਣਾ */ 196081 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sifatjot Kaur" />{{center|(੨੪)}}</noinclude> ਸਦਾ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਤਖਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ਵੱਸੇ ਤੇਰੇ ਪਿੰਡ ਨ ਅਸਾਂ ਨੇ ਢਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਮੁੜਕੇ ਬਾਬਲੇ ਨੂੰ ਅਸਾਂ ਵੇਖਣਾਂ ਨਾ ਤੈਨੂੰ ਮਾਂ ਨ ਆਣ ਬੁਲਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਤੇਰੇ ਦਾਜ ਦੀ ਨਹੀਂ ਪਰਵਾਹ ਅਸਾਂ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਚਰਖੜਾ ਡਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਮੀਟੀ ਮੁਠ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇ ਖੋਲ ਨਾਹੀਂ ਮਾਏ ਚਾ ਨ ਇਤਨਾ ਚਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਲਾਹੌਰੀ ਮੁੜੀ ਨ ਰਹਾਂ ਗੀ ਰਾਂਝਣੇ ਤੋਂ ਲਾਓ ਜ਼ੋਰ ਤੁਸੀਂ ਜੇਹੜਾ ਲਾਵਣਾ ਨੀਂ ( ਮਲਕਾ ਦਾ ਚੁਪ ਹੋਕੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸੋਚਣਾਂ) ਸੁਣਿਆਂ ਹੀਰ ਥੀਂ ਬੋਲ ਬਰਾਬਰੀਦਾ ਨਿਮੋਝਾਨਹੋਈ ਨੀਵੇਂ ਧਿਆਨਮਲਕੀ ਇਜ਼ੱਤ ਜੱਗ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਰਬਾਦ ਹੋਸੀ ਐਸੇ ਖਯਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਲਕੀ ਬੋਲ ਹੀਰ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਜੇਹੜਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਮਾਨਤਾਨ ਮਲਕੀ ਲਾਹੌਰੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਹੀ ਨ ਕਹਿਣ ਜੋਗੀ ਹੈਸੀ ਝੰਗ ਦ ਵਿੱਚ ਪਰਧਾਨ ਮਲਕੀ (ਹੀਰ ਨੂੰ ਆਵਾਰਾ ਦੇਖਕੇ ਮਲਕੀ ਦਾ ਚੂਚਕ ਨੂੰ ਓਸ ਦੇ ਬੰਦੋ ਬਸਤ ਲਈ ਕਹਿਣਾ) ਮਲਕੀ ਆਖਿਆ ਆਂਵਦੇ ਚੂਚਕੇ ਨੂੰ ਰੱਖ ਧੀ ਨੂੰ ਘੱਤ ਜ਼ੰਜੀਰ ਮੀਆਂ ਚੰਗੀ ਬਣੀ ਸੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਨ ਸਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਆਣਅਖੀਰ ਮੀਆਂ ਕੀਕੀ ਖੋਲਕੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹਾਲ ਦੱਸਾਂ ਬੋਲ ਹਰ ਦੇ ਰੜਕਦੇ ਤੀਰ ਮੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਬੈਠੇ ਰਾਂਝਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੀਰ ਵਜੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾਤੇ ਚਾਕ ਤੇ ਹੀਰ ਦੇ ਕਰੋ ਟੋਟੇ ਦੋਵੇਂ ਰੋਹੜ ਦੇਵੋ ਵੈਹਿੰਦੇ ਨੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾ ਤੇ ਹੀਰ ਕੁਲੀਕ ਦੇ ਵਿਯਾਹੁਨੇ ਦੀ ਝਬਦੇ ਕਰੋ ਚਾ ਕੋਈ ਤਦਬੀਰ ਮੀਆਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਵਦੀ ਹੱਸਦੀ ਸ਼ੇਖ ਦੀਦਾ ਘਰ ਆਂਵਦੀ ਬਹੁ ਦਲਗੀਰ ਮੀਆਂ ਮੱਤੀ ਦਿਤਿਆਂ ਮੂਲ ਨ ਸਮਝਦੀਏ ਗੱਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾਈਆਂ ਹੀਰ ਮੀਆਂ ਨਾ ਕਰ ਦੇਰ ਨੱਢੀ ਉਧਲ ਜਾਵਣਾ ਈਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਕੀਰ ਮੀਆਂ ਲਾਹੌਰੀ ਛਿਪੇ ਕਿਵੇਂ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋਈ ਬਾਤ ਲਿਖੀ ਜੋ ਵਿੱਚ ਤਕਦੀਰ ਮੀਆਂ ( ਚੂਚਕ ਦਾ ਹੀਰ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰਨਾ) ਚੂਚਕ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਕਹਿਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਐਸਾ ਜੋਸ਼ ਆਇਆ ਜਿਗਰ ਹਲਿਆ ਏ ਮਾਰ ਹੀਰ ਦੀ ਜਿੰਦ ਮੁਕੌਨ ਲੱਗਾ ਮਲਕੀ ਵਰਜਿਆ ਪਕੜਿ ਆਠੱਲਿਆ ਏ Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org<noinclude></noinclude> cgrmxz4pcqniu9prmjodw6d74m1h3h2 196082 196081 2025-06-16T08:03:30Z Sifatjot Kaur 2337 196082 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sifatjot Kaur" />{{center|(੨੪)}}</noinclude> ਸਦਾ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਤਖਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ਵੱਸੇ ਤੇਰੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਅਸਾਂ ਨੇ ਢਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਮੁੜਕੇ ਬਾਬਲੇ ਨੂੰ ਅਸਾਂ ਵੇਖਣਾਂ ਨਾ ਤੈਨੂੰ ਮਾਂ ਨ ਆਂਣ ਬੁਲਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਤੇਰੇ ਦਾਜ ਦੀ ਨਹੀਂ ਪਰਵਾਹ ਅਸਾਂ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਚਰਖੜਾ ਡਾਵਨਾਂ ਨੀਂਂ ਮੀਟੀ ਮੁਠ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇ ਖੋਲ ਨਾਹੀਂ ਮਾਏ ਚਾਨ ਇਤਨਾ ਚਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਲਾਹੌਰੀ ਮੁੜੀ ਨ ਰਹਾਂ ਗੀ ਰਾਂਝਣੇ ਤੋਂ ਲਾਓ ਜ਼ੋਰ ਤੁਸੀਂ ਜੇਹੜਾ ਲਾਵਣਾ ਨੀਂ {{center|( ਮਲਕਾ ਦਾ ਚੁਪ ਹੋਕੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸੋਚਣਾਂ)}} ਸੁਣਿਆਂ ਹੀਰ ਥੀਂ ਬੋਲ ਬਰਾਬਰੀਦਾ ਨਿਮੋਂਝਾਨਹੋਈ ਨੀਵੇਂ ਧਿਆਨਮਲਕੀ ਇਜ਼ੱਤ ਜੱਗ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਰਬਾਦ ਹੋਸੀ ਐਸੇ ਖਯਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਲਕੀ ਬੋਲ ਹੀਰ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਜੇਹੜਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਮਾਨ ਮਲਕੀ ਲਾਹੌਰੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਹੀ ਨ ਕਹਿਣ ਜੋਗੀ ਹੈਸੀ ਝੰਗ ਦ ਵਿੱਚ ਪਰਧਾਨ ਮਲਕੀ {{center|(ਹੀਰ ਨੂੰ ਆਵਾਰਾ ਦੇਖਕੇ ਮਲਕੀ ਦਾ ਚੂਚਕ ਨੂੰ ਓਸ ਦੇ ਬੰਦੋ ਬਸਤ ਲਈ ਕਹਿਣਾ)}} ਮਲਕੀ ਆਖਿਆ ਆਂਵਦੇ ਚੂਚਕੇ ਨੂੂੰ ਰੱਖ ਧੀ ਨੂੰ ਘੱਤ ਜ਼ੰਜੀਰ ਮੀਆਂ ਚੰਗੀ ਬਣੀ ਸੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਨ ਸਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਆਣਅਖੀਰ ਮੀਆਂ ਕੀਕੀ ਖੋਲਕੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹਾਲ ਦੱਸਾਂ ਬੋਲ ਹਰ ਦੇ ਰੜਕਦੇ ਤੀਰ ਮੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਬੈਠੇ ਰਾਂਝਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੀਰ ਵਜੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾਤੇ ਚਾਕ ਤੇ ਹੀਰ ਦੇ ਕਰੋ ਟੋਟੇ ਦੋਵੇਂ ਰੋਹੜ ਦੇਵੋ ਵੈਹਿੰਦੇ ਨੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾ ਤੇ ਹੀਰ ਕੁਲੀਕ ਦੇ ਵਿਯਾਹੁਨੇ ਦੀ ਝਬਦੇ ਕਰੋ ਚਾ ਕੋਈ ਤਦਬੀਰ ਮੀਆਂ ਬਹਿਰ ਜਾਂਵਦੀ ਹੱਸਦੀ ਸ਼ੇਖ ਦੀਦਾ ਘਰ ਆਂਵਦੀ ਬਹੇ ਦਲਗੀਰ ਮੀਆਂ ਮੱਤੀ ਦਿਤਿਆਂ ਮੂਲ ਨ ਸਮਝਦੀਏ ਗੱਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾਈਆਂ ਹੀਰ ਮੀਆਂ ਨਾ ਕਰ ਦੇਰ ਨੱਢੀ ਉਧਲ ਜਾਵਣਾ ਈਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਕੀਰ ਮੀਆਂ ਲਾਹੌਰੀ ਛਿਪੇ ਕਿਵੇਂ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋਈ ਬਾਤ ਲਿਖੀ ਜੋ ਵਿੱਚ ਤਕਦੀਰ ਮੀਆਂ {{center|( ਚੂਚਕ ਦਾ ਹੀਰ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰਨਾ)}} ਚੂਚਕ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਕਹਿਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਐਸਾ ਜੋਸ਼ ਆਇਆ ਜਿਗਰ ਹਲਿਆ ਏ ਮਾਰ ਹੀਰ ਦੀ ਜਿੰਦ ਮੁਕੋਨ ਲੱਗਾ ਮਲਕੀ ਵਰਜਿਆ ਪਕੜਿ ਆਠੱਲਿਆ ਏ<noinclude></noinclude> p83i8wsapnigdvloqqvwmqro9u3ik0w 196083 196082 2025-06-16T08:06:18Z Sifatjot Kaur 2337 196083 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sifatjot Kaur" />{{center|(੨੪)}}</noinclude> ਸਦਾ ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਤਖਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ਵੱਸੇ ਤੇਰੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਅਸਾਂ ਨੇ ਢਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਮੁੜਕੇ ਬਾਬਲੇ ਨੂੰ ਅਸਾਂ ਵੇਖਣਾਂ ਨਾ ਤੈਨੂੰ ਮਾਂ ਨ ਆਂਣ ਬੁਲਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਤੇਰੇ ਦਾਜ ਦੀ ਨਹੀਂ ਪਰਵਾਹ ਅਸਾਂ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਚਰਖੜਾ ਡਾਵਨਾਂ ਨੀਂਂ ਮੀਟੀ ਮੁਠ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇ ਖੋਲ ਨਾਹੀਂ ਮਾਏ ਚਾਨ ਇਤਨਾ ਚਾਵਨਾਂ ਨੀਂ ਲਾਹੌਰੀ ਮੁੜੀ ਨ ਰਹਾਂ ਗੀ ਰਾਂਝਣੇ ਤੋਂ ਲਾਓ ਜ਼ੋਰ ਤੁਸੀਂ ਜੇਹੜਾ ਲਾਵਣਾ ਨੀਂ {{center|( ਮਲਕਾ ਦਾ ਚੁਪ ਹੋਕੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸੋਚਣਾਂ)}} ਸੁਣਿਆਂ ਹੀਰ ਥੀਂ ਬੋਲ ਬਰਾਬਰੀਦਾ ਨਿਮੋਂਝਾਨਹੋਈ ਨੀਵੇਂ ਧਿਆਨਮਲਕੀ ਇਜ਼ੱਤ ਜੱਗ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਰਬਾਦ ਹੋਸੀ ਐਸੇ ਖਯਾਲ ਕੀਤੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਲਕੀ ਬੋਲ ਹੀਰ ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਜੇਹੜਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਮਾਨ ਮਲਕੀ ਲਾਹੌਰੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਹੀ ਨ ਕਹਿਣ ਜੋਗੀ ਹੈਸੀ ਝੰਗ ਦ ਵਿੱਚ ਪਰਧਾਨ ਮਲਕੀ {{center|(ਹੀਰ ਨੂੰ ਆਵਾਰਾ ਦੇਖਕੇ ਮਲਕੀ ਦਾ ਚੂਚਕ ਨੂੰ ਓਸ ਦੇ ਬੰਦੋ ਬਸਤ ਲਈ ਕਹਿਣਾ)}} ਮਲਕੀ ਆਖਿਆ ਆਂਵਦੇ ਚੂਚਕੇ ਨੂੂੰ ਰੱਖ ਧੀ ਨੂੰ ਘੱਤ ਜ਼ੰਜੀਰ ਮੀਆਂ ਚੰਗੀ ਬਣੀ ਸੀ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਨ ਸਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਆਣਅਖੀਰ ਮੀਆਂ ਕੀਕੀ ਖੋਲਕੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹਾਲ ਦੱਸਾਂ ਬੋਲ ਹਰ ਦੇ ਰੜਕਦੇ ਤੀਰ ਮੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਬੈਠੇ ਰਾਂਝਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੀਰ ਵਜੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾਤੇ ਚਾਕ ਤੇ ਹੀਰ ਦੇ ਕਰੋ ਟੋਟੇ ਦੋਵੇਂ ਰੋਹੜ ਦੇਵੋ ਵੈਹਿੰਦੇ ਨੀਰ ਮੀਆਂ ਯਾ ਤੇ ਹੀਰ ਕੁਲੀਕ ਦੇ ਵਿਯਾਹੁਨੇ ਦੀ ਝਬਦੇ ਕਰੋ ਚਾ ਕੋਈ ਤਦਬੀਰ ਮੀਆਂ ਬਹਿਰ ਜਾਂਵਦੀ ਹੱਸਦੀ ਸ਼ੇਖ ਦੀਦਾ ਘਰ ਆਂਵਦੀ ਬਹੇ ਦਲਗੀਰ ਮੀਆਂ ਮੱਤੀ ਦਿਤਿਆਂ ਮੂਲ ਨ ਸਮਝਦੀਏ ਗੱਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾਈਆਂ ਹੀਰ ਮੀਆਂ ਨਾ ਕਰ ਦੇਰ ਨੱਢੀ ਉਧਲ ਜਾਵਣਾ ਈਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਕੀਰ ਮੀਆਂ ਲਾਹੌਰੀ ਛਿਪੇ ਕਿਵੇਂ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋਈ ਬਾਤ ਲਿਖੀ ਜੋ ਵਿੱਚ ਤਕਦੀਰ ਮੀਆਂ {{center|( ਚੂਚਕ ਦਾ ਹੀਰ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰਨਾ)}} ਚੂਚਕ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਕਹਿਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਐਸਾ ਜੋਸ਼ ਆਇਆ ਜਿਗਰ ਹਲਿਆ ਏ ਮਾਰ ਹੀਰ ਦੀ ਜਿੰਦ ਮੁਕੋਨ ਲੱਗਾ ਮਲਕੀ ਵਰਜਿਆ ਪਕੜਿ ਆਠੱਲਿਆ ਏ<noinclude></noinclude> 46oh5krnm3ypn4bynfmpzt62mgivbth 250 66588 196052 195619 2025-06-15T14:45:25Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196052 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> {{x-larger|ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਯੋਗ ਸਮੇਂ ਤੇ ਰਸਤੇ}} {{gap}}ਸਮੇਂ—ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਆਮ ਕਰਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਹੋਲੇ-ਮਹੱਲੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਤੇ ਰੌਣਕ ਦੇ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਮਾਰਚ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਤੇ ਹੋਲੇ ਮਹੱਲੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਲ ਮਹੱਲੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਗਤਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰਨ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰਨ, ਗੱਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ਅਤੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਦੇ ਗੁਰਪੁਰਬਾਂ ਤੇ ਭੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਹਰੋਂ ਆਵਣ ਤਾਂ ਧਾਰਮਕ ਜੋੜ ਮੇਲਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸੰਗਤ ਚੋਖੀ ਆਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਗੁਰਪੁਰਬਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਰ ਸੰਗਰਾਂਦ ਨੂੰ ਭੀ ਤਖਤ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਉਚੇਚਾ ਦੀਵਾਨ ਲਗਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਦੂਰੋਂ ਆਵਣ ਵਾਲਿਆਂ ਯਾਤਰੂਆਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਚੇਤੇ ਰਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ:— {{gap}}੧. ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੀਂ ਨਦੀਆਂ, ਨਾਲੇ, ਦਰਿਆ ਤੇ ਪਹਾੜ ਪਹਾੜੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਥੇ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ- ਜੁਲਾਈ, ਅਗਸਤ, ਸਤੰਬਰ-ਅੱਧ ਹਾੜ ਤੋਂ ਅੱਧ ਅੱਸੂ ਤਕ—ਕੇਵਲ ਓਹੀ ਸਜਣ ਆਵਣ ਜਿਹੜੇ ਨਦੀਆਂ ਨਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪੈਰੀਂ ਲੰਘਣੋਂ ਸੰਕੋਚ ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਸਕਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਭਾੜੇ ਦੇ ਟੱਟੂਆਂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋਣ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਾਰੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੀ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ੩੧ ਮਾਰਚ ਤਕ ਹੈ<noinclude>{{center|[੪੧ ]}}</noinclude> 1v6m6as3cfuesq2kvw95a0agomwp9rb 250 66589 196053 195620 2025-06-15T14:53:02Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196053 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਜਾਂ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ ਦੁਸਹਿਰੇ ਤੋਂ ਵੈਸਾਖੀ ਤਕ-ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਲਾਰੀ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਹਾਂ ਜੇ ਸਿਆਲ ਵਿਚ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਰੋਜ਼ ਸਖਤ ਝੜੀ ਲਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਲਾਰੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਦੀ ਹੈ। {{gap}}(੨) ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਅਤਿ ਲੋੜੀਂਦਾ ਅਤੇ ਘਟੋ ਘਟ ਸਾਮਾਨ ਲਿਆਇਆ ਜਾਵੇ। {{gap}}ਰਸਤੇ-ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪੂਜਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਵਡੇ ਰਸਤੇ ਹਨ:- {{gap}}(੧) ਦਿੱਲੀ, ਅੰਬਾਲੇ ਵਲੋਂ ਆਵਣ ਵਾਲ ਸਜਣਾਂ ਨੂੰ ਸਰਹੰਦ ਜੰਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਗੱਡੀ ਬਦਲਕੇ ਰੋਪੜ ਵਾਲੀ ਲਾਈਨ ਤੇ ਰੋਪੜ ਪੁਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰੋਪੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਬੜੀ ਸੁੰਦਰ ਪੱਕੀ ਸਰਾਏ ਹੈ ਜਿਥੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਰੇਲ ਦੀ ਲਾਈਨ ਤੇ ਸਰਹੰਦ ਵੱਲ ਕੋਈ ਇਕ ਮੀਲ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੱਠਾ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਇਥੇ ਭੀ ਸਿੰਘ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਰੋਪੜ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ੯ ਮਹੀਨੇ ਮੋਟਰ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ (ਕੇਵਲ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ) ਮੋਟਰ ਦਾ ਅੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਲ ਨਹਿਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕੋਈ ਅੱਧ ਕੁ ਮੀਲ ਹੈ। ਮੋਟਰ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ੧) ਤੋਂ ੧।।) ਸਵਾਰੀ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਇਕੋ ਲਾਰੀ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਬੁਕ ਕਰਾਣ ਵਿਚ ਚੁਸਤੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਜੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਲਾਰੀ ਨ ਮਿਲ ਸਕੇ ਜਾਂ ਬਰਸਾਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਘੋੜੇ ਅਥਵਾ ਬੈਲ ਗੱਡੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸਰਾਂ ਦੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਅਥਵਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਘੋੜੇ ਵਾਲਾ ੫) ਤੋਂ ੮) ਤਕ ਮੌਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬੈਲ ਗੱਡੀ ਵਾਲਾ ੨) ਸਵਾਰੀ ਜਾਂ ੧੦) ਤੋਂ ੧੫) ਤਕ ਸਾਰੀ ਗੱਡੀ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਲਵੇਗਾ। {{gap}}ਰੋਪੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਗਭਗ ੨੪ ਮੀਲ ਹੈ।<noinclude>{{center|[ ੪੨ ]}}</noinclude> juei2i382qa7ja5ehjnzwd92c2nw82c 250 66590 196054 195621 2025-06-15T14:59:54Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196054 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਰਸਤਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ:- {{gap}}ਪਹਿਲਾਂ ੬ ਕੁ ਮੀਲ ਕੱਚੀ ਪਰ ਚੰਗੀ ਸੜਕ ਹੈ।ਫਿਰ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਨਦੀ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਇਹ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਇਸ ਨਦੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਡੇਢ ਜਾਂ ਦੋ ਮੀਲ ਰੋਪੜ ਵੱਲ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਘਨੌਲੀ ਪਿੰਡ ਹੈ ਅਤੇ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਠਹਿਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। {{gap}}ਨੋਟ-ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਤਿੰਨ ਕੁ ਮੀਲ ਚੌੜੀ ਹੈ। {{gap}}ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਨੂੰ ਲੰਘਕੇ ਪਿੰਡ ‘ਕੋਟ’ ਹੈ। ਇਥੇ ਮਾੜਾ ਜਿਹਾ ਬਜ਼ਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਲਈ ਮਾੜਾ ਮੋਟਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕੋਟ ਤੋਂ ਕੋਈ ਚਾਰ ਕੁ ਮੀਲ ਭਰਥ ਗੜ੍ਹ ਹੈ। ਇਥੇ ਭੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਅਗੇ ਚਾਰ ਕੁ ਮੀਲ ਜਾਕੇ ਪਿੰਡ ਬੁੰਗਾ ਹੈ ਇਥੇ ਭੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਦੋ ਕੁ ਮੀਲ ਤੇ ਫਿਰ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਇਥੇ ਲੋਕਲ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਦਫਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ। ਅਗੇ ੬ ਮੀਲ ਕਚੀ ਪਰ ਚੰਗੀ ਸੜਕ ਤੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। {{gap}}੨. ਲਾਹੌਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਲੋਂ ਆਵਣ ਵਾਲੇ ਸਜਣ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਰੱਡੀ ਬਦਲ ਲੈਣ ਤੇ ਫਿਰ ਦੋ ਰਸਤੇ ਹਨ:- {{gap}}੧. ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਜਲੰਧਰ-ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-ਜੇਜੋਂ ਲਾਈਨ ਤੇ ਗੜ੍ਹ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਟਿਕਟ ਖਰੀਦਣ। {{gap}}ਸ਼ੰਕਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਇਕ ਸਰਾਏ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਲ ਆਵਣ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਤੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਭੀ ਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਵਜੇ ਲਾਰੀ ਪਤਨ ਤਕ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਲਾਰੀ ਕਈ ਵੇਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਅਤੇ ਕਈ ਵੇਰ ਮੋਟਰਾਂ ਦੇ ਅੱਡੇ ਤੇ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਵਲ ਹੈ, ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਮੋਟਰ ਦਾ ਕਰਾਇਆ ੧) ਤੋਂ ੧੫) ਤਕ ਫੀ ਸਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਇਥੋਂ ਭੀ ਲਗ ਭਗ ੨੪-੨੫ ਮੀਲ ਹੈ।<noinclude> {{center|[ ੪੩ ]}}</noinclude> 3k2tnemgybl5ir7zxfcg06zopdwgkjd 250 66591 196055 195622 2025-06-15T15:09:54Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196055 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਜੇ ਲਾਰੀ ਨ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਘੋੜਾ ੫) ਤੋਂ ੮) ਤਕ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਰੋਪੜ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਨਾਲੋਂ ਬਿਖੜਾ ਹੈ। ਗੜ੍ਹ ਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ੯-੧੦ ਮੀਲ ਤੇ ਕਰੀਮਪੁਰੇ ਦੀ ਸਰਾਂ ਹੈ, ਇਹ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਹੈ। ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ ਇਥੇ ਰਾਤ ਠਹਿਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਾਂ ਤਕ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ ਸੜਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਗੇ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਰਸਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੇਵਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਹੀ ਰਸਤਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਰੇਤਲਾ ਅਤੇ ਇਕ ਦੋ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਬੜਾ ਪਥਰੀਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਤਾ ਕੋਈ, ੮-੯ ਮੀਲ ਹੈ। ਜੰਗਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਭੀ ਇਕ ਮਮੂਲੀ ਜਿਹੀ ਡਿ: ਬੋ: ਦੀ ਸਰਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਸਤਾ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਰੀ ਦਰਿਆ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਪਤਨ' ਆਖਦੇ ਹਨ, ਦਰਿਆ ਸਤਲੁਜ ਨੂੰ ਬੇੜੀ ਵਿਚ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਕੇਵਲ ੩-੩॥ ਮੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਬਰਸਾਤ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਦਰਿਆ ਦਾ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ੩-੩॥ ਮੀਲ ਪਤਨ ਤੋਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਤਕ ਬਹੁਤ ਕਠਣ ਤੇ ਬਿਖੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਆਵਣ ਵਾਲੇ ਸਜਣਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਖਤ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖਕੇ ਆਪਣੀ ਸਵਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਲਾਹਾਂ ਤੋਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਾ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਲਾਹ ਆਮ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਜੂਰੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਮਲਾਹ ਅਨੰਦਪੁਰ ਤਕ ਮਮੂਲੀ ਅਸਬਾਬ ਉਠਾਣ ਦੀ॥) ਤੋਂ ੧) ਤਕ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਥਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਸਵਾਰੀ ਜਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਇਤਫਾਕ ਨਾਲ ਕੋਈ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਭਾਗ ਸਮਝੋ। {{gap}}੨. ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਦੂਜਾ ਰਸਤਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਊਨੇ ਦਾ ਹੈ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਅਧ ਕੁ ਮੀਲ ਦੇ ਫਾਸਲੇ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਬੜਾ ਤਸੱਲੀ ਬਖਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ।ਟਾਂਗੇ ਵਾਲਾ ਇਥੋਂ ਤਕ ਦੋ ਆਨੇ ਸਵਾਰੀ ਲਏਗਾ। ਅੱਠ ਆਨੇ<noinclude> [੪੪]</noinclude> 935lm0zomop80lxclmf3xfg9bdpyk8u 250 66592 196056 195623 2025-06-15T15:17:55Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196056 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਪੂਰੇ ਟਾਰੀ ਦੇ {{gap}}ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਊਨੇ ਦਾ ਮੋਟਰਾਂ ਦਾ ਅੱਡਾ ਇਕ ਮੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਅਡੇ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਵਕਤਾਂ ਤੇ ਰੋਜ਼ ਨੇਮ ਨਾਲ ਲਾਰੀਆਂ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਸਵੇਰ ਦੇ ੭-੭ ਵਜੇ, ਦੂਜੀ ੧੧-੧੨॥ ਵਜੇ, ਤੀਜੀ ਸ਼ਾਮ ੩-੩ ਵਜੇ। ਇਥੋਂ ਊਨੇ ਵਲ ਸਵਾਰੀ ਬਹੁਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੋਟਰ ਰਾਹੀਂ ਸਫਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਟਿਕਟਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ੧੧-੧੨ ।। ਵਜੇ ਵਾਲੀ ਡਾਕ ਗੱਡੀ ਸਿਧੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਲਾਰੀ ਤੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਟਿਕਟਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਜੇ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਊਨੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ, ਇਸ ਲਈ ਜਾਂ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਜਣ ਪਹਿਲੀ ਗੱਡੀ ਤੇ ਜਾਣ ਨਹੀਂ ਤੇ ਦੂਜੀ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ, ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਊਨੇ ਦੇ ਅਡੇ ਟਾਂਗੇ ਦਾ ਕਰਾਇਆ।) ਸਵਾਰੀ ਹੈ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਤੋਂ ਊਨੇ ਦਾ ਕਰਾਇਆ ੧ =) ਅਤੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਤਾਈਂ ੨॥) ਹੈ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਤੋਂ ਊਨੇ ਤਾਂਈ ੨੩ ਮੀਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਕੀ (ਪੀ. ਡਬਲਯੂ. ਡੀ. ਦੀ) ਸੜਕ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਊਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਵਾਂ ਨਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਬਰਸਾਤ ਵਿਚ ਬੜੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਰੀ ਸੁਵਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਿਨਾਰੇ (ਊਨੇ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਮੀਲ ਉਰੇ) ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਊਨੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਬਾਬਾ ਕਲਾਧਾਰੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਤੇਗਾ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀਆਂ ਸਮਾਧਾਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਮਾਧ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਣਵਾਈ ਸੀ ਤੇ ਵੇਖਣ ਯੋਗ ਹੈ। {{gap}}ਇਥੋਂ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ੪-੫ ਵਜੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਲਾਰੀ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ੭-੮ ਵਜੇ ਲਾਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪੁਜਦੀ ਹੈ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ (ਅੱਧ ਵਿਚ) ਦਰਿਆ ਸਤਲੁਜ ਬੇੜੀ ਵਿਚ ਪਾਰ ਕਰਨ<noinclude>{{center|[ ੪੫ ]}}</noinclude> 9kgc5h8pbky24t78jqk9ft417vp4sqp 250 66593 196057 195624 2025-06-15T15:20:55Z Prabhjot Kaur Gill 765 /* ਸੋਧਣਾ */ 196057 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Prabhjot Kaur Gill" /></noinclude> ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਰਾ ਫਾਸਲਾ ਉਨੇ ਤੋਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤਕ ੨੩॥ ਮੀਲ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਦੇ ਉਰਾਰ ਊਨੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਡੇਢ ਮੀਲ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਿਭੌਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਟੱਪਕੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਲ ਡੀ. ਬੀ ਬੰਗਲਾ ਅਤੇ ਸਰਾਂ ਹੈ। {{gap}}ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਾਰੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਜ਼ੀਕੀ ਆਕੇ ਹੀ ਠਹਿਰਦੀ ਹੈ। ਯਾਤਰੂਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਪੁਜਕੇ ਕਮਰੇ, ਬਿਸਤਰੇ, ਬਰਤਨਾਂ ਆਦਿਕ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਯਾਤਰੂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਤਕਲੀਫ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਕਲੀਫ ਦਸ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਂ ਮੀਤ-ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਥੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬਾਗ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਵਲੋਂ ਅਨੰਦਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਸੰਤ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਲੋਂ ਅਤੇ ਸੰਤ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬੁੰਗੇ ਵਿਚੋਂ ਉਹਨਾਂ ਵਲੋਂ ਭੀ ਲੰਗਰ ਚਲਦੇ ਹਨ {{gap}}ਸ਼ਹਿਤ ਵਿਚ ਭੀ ਦੋ ਤਿੰਨ ਰੋਟੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੁਧ ਮਿਠਿਆਈ ਆਦਿਕ ਦੁਕਾਨਾਂ ਤੋਂ ਆਮ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।<noinclude>{{center|[੪੬ ]}}</noinclude> goev1bvdu3k210ihyjm3itl3qbl47qg