Wikipodróże plwikivoyage https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Specjalna Dyskusja Użytkownik Dyskusja użytkownika Wikipodróże Dyskusja Wikipodróży Plik Dyskusja pliku MediaWiki Dyskusja MediaWiki Szablon Dyskusja szablonu Pomoc Dyskusja pomocy Kategoria Dyskusja kategorii TimedText TimedText talk Moduł Dyskusja modułu 0 2331 150084 135307 2025-06-26T11:25:34Z Moromar 2451 150084 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === === Koleją === Znajduje się tu stacja kolejowa. === Samochodem === Briańsk jest ważnym węzłem drogowym. === Statkiem === == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] fiaq5t0drliqzur3f5cukv91iz4f0x3 150085 150084 2025-06-26T11:27:46Z Moromar 2451 /* Charakterystyka */ 150085 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == Miasto zostało założone około 985 roku jako placówka misyjna. W XIII wieku było niezależnym księstwem i biskupstwem. W 1356 roku stało się częścią [[Litwa|Litwy]], a w 1503 roku częścią Imperium Moskiewskiego. Miasto rozwinęło się w twierdzę i ośrodek handlowy. Za cara Piotra I w Briańsku zbudowano pierwszą stocznię do budowy Floty Czarnomorskiej. W XIX wieku zbudowano hutę żelaza, zakłady mechaniczne i fabryki tekstylne. Po rewolucji październikowej dobudowano elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po wojnie zostało odbudowane. Briańsk rozwinął się w ważny ośrodek przemysłowy. Produkowane są podzespoły elektroniczne, turbiny i lokomotywy. Firma '''BAZ''' (Brjanski Awtomobilny Zawod) produkuje szeroką gamę pojazdów użytkowych i sprzętu wojskowego. == Dojazd == === Samolotem === === Koleją === Znajduje się tu stacja kolejowa. === Samochodem === Briańsk jest ważnym węzłem drogowym. === Statkiem === == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] lr0knkeunug4s2cgoq5pprfxju6jvok 150086 150085 2025-06-26T11:39:16Z Moromar 2451 /* Dojazd */ 150086 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == Miasto zostało założone około 985 roku jako placówka misyjna. W XIII wieku było niezależnym księstwem i biskupstwem. W 1356 roku stało się częścią [[Litwa|Litwy]], a w 1503 roku częścią Imperium Moskiewskiego. Miasto rozwinęło się w twierdzę i ośrodek handlowy. Za cara Piotra I w Briańsku zbudowano pierwszą stocznię do budowy Floty Czarnomorskiej. W XIX wieku zbudowano hutę żelaza, zakłady mechaniczne i fabryki tekstylne. Po rewolucji październikowej dobudowano elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po wojnie zostało odbudowane. Briańsk rozwinął się w ważny ośrodek przemysłowy. Produkowane są podzespoły elektroniczne, turbiny i lokomotywy. Firma '''BAZ''' (Brjanski Awtomobilny Zawod) produkuje szeroką gamę pojazdów użytkowych i sprzętu wojskowego. == Dojazd == === Samolotem === Bezpośrednie loty do [[Petersburg]]a (3 loty tygodniowo) i [[Symferopol]]a (1 lot tygodniowo i tylko latem). {{Znacznik|Port lotniczy Briańsk|53.215|34.17528|typ=transport}}'''Port lotniczy Briańsk''' ({{IATA|BZK}}), s. Oktyabrskoye, ul. Aviatorov 1. ☎ +7 (4832) 64-44-20. ''Jak się tam dostać'': znajduje się 10 km na południowy zachód od miasta. Można tam dojechać autobusem nr 132B, ale jest tylko 6 odjazdów dziennie. === Koleją === [[Plik:Er 787-70 in Bryansk.JPG|upright=1.35|thumb|Er 787-70 na peronie stacji kolejowej Briańsk I]] Z [[Moskwa|Moskwy]] z Dworca Kijowskiego bezpośrednim pociągiem marki „Iwan Paryski” lub pociągami przejeżdżającymi przez Briańsk, do Nowozybkowa, Klimowa lub na [[Białoruś]]. Czas podróży od 4 do 8 godzin. {{Znacznik|Briańsk-Orłowski|53.2630|34.40556|typ=transport}}'''Briańsk-Orłowski''' (''Briańsk I''). Główny dworzec kolejowy dla pasażerów w mieście. Przez stację przejeżdżają pociągi w kierunku miast: [[Petersburg]], [[Kaługa]], [[Moskwa]], [[Kijów]], a także [[Brześć]], [[Homel]]. {{Znacznik|Briańsk-Łgowski|53.21361|34.40944|typ=transport}}'''Briańsk-Łgowski''' (''Briańsk II''). Można tam dojechać autobusami nr 13, 103 i minibusami jadącymi w kierunku dzielnicy Kowszowka. === Samochodem === Z Moskwy autostradą federalną [[Plik:M3-RUS.svg|25px]] „Ukraina”. === Autobusem === Istnieje połączenie autobusowe do [[Biełgorod]]u (codziennie 1 kurs, 10 godzin), [[Homel|Homla]] (2 kursy, 6 godzin), [[Kaługa|Kaługi]] (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Kursk]]a (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Moskwa|Moskwy]] (6 kursów, 7-8 godzin), [[Nowozybkow]]a (około 10 kursów, 4 godziny), [[Orzeł|Orła]] (około 10 kursów, 3 godziny), [[Tuła|Tuły]] (1 kurs, 8 godzin 20 minut). {{Znacznik|Dworzec autobusowy|53.237946|34.347462|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''', ul. Peresveta, 1A. ☎ +7 (4832) 41-43-20, +7 (4832) 41-96-04, +7 (4832) 41-72-23. {{Znacznik|Dworzec autobusowy w Beżnica|53.313441|34.3090119|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy w Beżnica''', ul. Uljanowa, 56A. ☎ +7 (4832) 51-42-20. == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] aafriqd02v14apusrp5e532kras5keo 150087 150086 2025-06-26T11:40:25Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ 150087 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == Miasto zostało założone około 985 roku jako placówka misyjna. W XIII wieku było niezależnym księstwem i biskupstwem. W 1356 roku stało się częścią [[Litwa|Litwy]], a w 1503 roku częścią Imperium Moskiewskiego. Miasto rozwinęło się w twierdzę i ośrodek handlowy. Za cara Piotra I w Briańsku zbudowano pierwszą stocznię do budowy Floty Czarnomorskiej. W XIX wieku zbudowano hutę żelaza, zakłady mechaniczne i fabryki tekstylne. Po rewolucji październikowej dobudowano elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po wojnie zostało odbudowane. Briańsk rozwinął się w ważny ośrodek przemysłowy. Produkowane są podzespoły elektroniczne, turbiny i lokomotywy. Firma '''BAZ''' (Brjanski Awtomobilny Zawod) produkuje szeroką gamę pojazdów użytkowych i sprzętu wojskowego. == Dojazd == === Samolotem === Bezpośrednie loty do [[Petersburg]]a (3 loty tygodniowo) i [[Symferopol]]a (1 lot tygodniowo i tylko latem). {{Znacznik|Port lotniczy Briańsk|53.215|34.17528|typ=transport}}'''Port lotniczy Briańsk''' ({{IATA|BZK}}), s. Oktyabrskoye, ul. Aviatorov 1. ☎ +7 (4832) 64-44-20. ''Jak się tam dostać'': znajduje się 10 km na południowy zachód od miasta. Można tam dojechać autobusem nr 132B, ale jest tylko 6 odjazdów dziennie. === Koleją === [[Plik:Er 787-70 in Bryansk.JPG|upright=1.35|thumb|Er 787-70 na peronie stacji kolejowej Briańsk I]] Z [[Moskwa|Moskwy]] z Dworca Kijowskiego bezpośrednim pociągiem marki „Iwan Paryski” lub pociągami przejeżdżającymi przez Briańsk, do Nowozybkowa, Klimowa lub na [[Białoruś]]. Czas podróży od 4 do 8 godzin. {{Znacznik|Briańsk-Orłowski|53.2630|34.40556|typ=transport}}'''Briańsk-Orłowski''' (''Briańsk I''). Główny dworzec kolejowy dla pasażerów w mieście. Przez stację przejeżdżają pociągi w kierunku miast: [[Petersburg]], [[Kaługa]], [[Moskwa]], [[Kijów]], a także [[Brześć]], [[Homel]]. {{Znacznik|Briańsk-Łgowski|53.21361|34.40944|typ=transport}}'''Briańsk-Łgowski''' (''Briańsk II''). Można tam dojechać autobusami nr 13, 103 i minibusami jadącymi w kierunku dzielnicy Kowszowka. === Samochodem === Z Moskwy autostradą federalną [[Plik:M3-RUS.svg|25px]] „Ukraina”. === Autobusem === Istnieje połączenie autobusowe do [[Biełgorod]]u (codziennie 1 kurs, 10 godzin), [[Homel|Homla]] (2 kursy, 6 godzin), [[Kaługa|Kaługi]] (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Kursk]]a (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Moskwa|Moskwy]] (6 kursów, 7-8 godzin), [[Nowozybkow]]a (około 10 kursów, 4 godziny), [[Orzeł|Orła]] (około 10 kursów, 3 godziny), [[Tuła|Tuły]] (1 kurs, 8 godzin 20 minut). {{Znacznik|Dworzec autobusowy|53.237946|34.347462|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''', ul. Peresveta, 1A. ☎ +7 (4832) 41-43-20, +7 (4832) 41-96-04, +7 (4832) 41-72-23. {{Znacznik|Dworzec autobusowy w Beżnica|53.313441|34.3090119|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy w Beżnica''', ul. Uljanowa, 56A. ☎ +7 (4832) 51-42-20. == Komunikacja == {{mapa|53.2425|34.366667|zoom=13|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] 3pdxr42ul8wzjxjdtjgwcvsm5sw4pw2 150088 150087 2025-06-26T11:40:53Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ 150088 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == Miasto zostało założone około 985 roku jako placówka misyjna. W XIII wieku było niezależnym księstwem i biskupstwem. W 1356 roku stało się częścią [[Litwa|Litwy]], a w 1503 roku częścią Imperium Moskiewskiego. Miasto rozwinęło się w twierdzę i ośrodek handlowy. Za cara Piotra I w Briańsku zbudowano pierwszą stocznię do budowy Floty Czarnomorskiej. W XIX wieku zbudowano hutę żelaza, zakłady mechaniczne i fabryki tekstylne. Po rewolucji październikowej dobudowano elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po wojnie zostało odbudowane. Briańsk rozwinął się w ważny ośrodek przemysłowy. Produkowane są podzespoły elektroniczne, turbiny i lokomotywy. Firma '''BAZ''' (Brjanski Awtomobilny Zawod) produkuje szeroką gamę pojazdów użytkowych i sprzętu wojskowego. == Dojazd == === Samolotem === Bezpośrednie loty do [[Petersburg]]a (3 loty tygodniowo) i [[Symferopol]]a (1 lot tygodniowo i tylko latem). {{Znacznik|Port lotniczy Briańsk|53.215|34.17528|typ=transport}}'''Port lotniczy Briańsk''' ({{IATA|BZK}}), s. Oktyabrskoye, ul. Aviatorov 1. ☎ +7 (4832) 64-44-20. ''Jak się tam dostać'': znajduje się 10 km na południowy zachód od miasta. Można tam dojechać autobusem nr 132B, ale jest tylko 6 odjazdów dziennie. === Koleją === [[Plik:Er 787-70 in Bryansk.JPG|upright=1.35|thumb|Er 787-70 na peronie stacji kolejowej Briańsk I]] Z [[Moskwa|Moskwy]] z Dworca Kijowskiego bezpośrednim pociągiem marki „Iwan Paryski” lub pociągami przejeżdżającymi przez Briańsk, do Nowozybkowa, Klimowa lub na [[Białoruś]]. Czas podróży od 4 do 8 godzin. {{Znacznik|Briańsk-Orłowski|53.2630|34.40556|typ=transport}}'''Briańsk-Orłowski''' (''Briańsk I''). Główny dworzec kolejowy dla pasażerów w mieście. Przez stację przejeżdżają pociągi w kierunku miast: [[Petersburg]], [[Kaługa]], [[Moskwa]], [[Kijów]], a także [[Brześć]], [[Homel]]. {{Znacznik|Briańsk-Łgowski|53.21361|34.40944|typ=transport}}'''Briańsk-Łgowski''' (''Briańsk II''). Można tam dojechać autobusami nr 13, 103 i minibusami jadącymi w kierunku dzielnicy Kowszowka. === Samochodem === Z Moskwy autostradą federalną [[Plik:M3-RUS.svg|25px]] „Ukraina”. === Autobusem === Istnieje połączenie autobusowe do [[Biełgorod]]u (codziennie 1 kurs, 10 godzin), [[Homel|Homla]] (2 kursy, 6 godzin), [[Kaługa|Kaługi]] (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Kursk]]a (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Moskwa|Moskwy]] (6 kursów, 7-8 godzin), [[Nowozybkow]]a (około 10 kursów, 4 godziny), [[Orzeł|Orła]] (około 10 kursów, 3 godziny), [[Tuła|Tuły]] (1 kurs, 8 godzin 20 minut). {{Znacznik|Dworzec autobusowy|53.237946|34.347462|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''', ul. Peresveta, 1A. ☎ +7 (4832) 41-43-20, +7 (4832) 41-96-04, +7 (4832) 41-72-23. {{Znacznik|Dworzec autobusowy w Beżnica|53.313441|34.3090119|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy w Beżnica''', ul. Uljanowa, 56A. ☎ +7 (4832) 51-42-20. == Komunikacja == {{mapa|53.2425|34.366667|zoom=12|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] bbl3arkh5gl6fd11e6467w8cx034pjg 150089 150088 2025-06-26T11:56:04Z Moromar 2451 /* Warto zobaczyć */ 150089 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Briańsk |nazwa oryginalna = Брянск |widok = Петровская гора (комплекс зданий) - 1.jpg |opis = |herb = Bransk_CoA_2016.gif |mapa = |państwo = [[Plik:Flag of Russia.svg|20px]] [[Rosja]] |region = [[Plik:Flag_of_Bryansk_Oblast_(large).svg|20px]] [[Obwód briański]] |powierzchnia = 186,73 |wysokość = 190 |lud = 372 100 |prefiks = +7 4832 |kod pocztowy = 241000 |www = https://bga32.ru/ }} '''Briańsk''' ([[Rozmówki rosyjskie|ros]]. Брянск) jest stolicą [[Obwód briański|obwodu briańskiego]], położoną nad rzeką Desną i składa się z okręgów miejskich Bieżycki, Fokinski, Sowiecki i Wołodarski. == Charakterystyka == Miasto zostało założone około 985 roku jako placówka misyjna. W XIII wieku było niezależnym księstwem i biskupstwem. W 1356 roku stało się częścią [[Litwa|Litwy]], a w 1503 roku częścią Imperium Moskiewskiego. Miasto rozwinęło się w twierdzę i ośrodek handlowy. Za cara Piotra I w Briańsku zbudowano pierwszą stocznię do budowy Floty Czarnomorskiej. W XIX wieku zbudowano hutę żelaza, zakłady mechaniczne i fabryki tekstylne. Po rewolucji październikowej dobudowano elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Miasto zostało poważnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po wojnie zostało odbudowane. Briańsk rozwinął się w ważny ośrodek przemysłowy. Produkowane są podzespoły elektroniczne, turbiny i lokomotywy. Firma '''BAZ''' (Brjanski Awtomobilny Zawod) produkuje szeroką gamę pojazdów użytkowych i sprzętu wojskowego. == Dojazd == === Samolotem === Bezpośrednie loty do [[Petersburg]]a (3 loty tygodniowo) i [[Symferopol]]a (1 lot tygodniowo i tylko latem). {{Znacznik|Port lotniczy Briańsk|53.215|34.17528|typ=transport}}'''Port lotniczy Briańsk''' ({{IATA|BZK}}), s. Oktyabrskoye, ul. Aviatorov 1. ☎ +7 (4832) 64-44-20. ''Jak się tam dostać'': znajduje się 10 km na południowy zachód od miasta. Można tam dojechać autobusem nr 132B, ale jest tylko 6 odjazdów dziennie. === Koleją === [[Plik:Er 787-70 in Bryansk.JPG|upright=1.35|thumb|Er 787-70 na peronie stacji kolejowej Briańsk I]] Z [[Moskwa|Moskwy]] z Dworca Kijowskiego bezpośrednim pociągiem marki „Iwan Paryski” lub pociągami przejeżdżającymi przez Briańsk, do Nowozybkowa, Klimowa lub na [[Białoruś]]. Czas podróży od 4 do 8 godzin. {{Znacznik|Briańsk-Orłowski|53.2630|34.40556|typ=transport}}'''Briańsk-Orłowski''' (''Briańsk I''). Główny dworzec kolejowy dla pasażerów w mieście. Przez stację przejeżdżają pociągi w kierunku miast: [[Petersburg]], [[Kaługa]], [[Moskwa]], [[Kijów]], a także [[Brześć]], [[Homel]]. {{Znacznik|Briańsk-Łgowski|53.21361|34.40944|typ=transport}}'''Briańsk-Łgowski''' (''Briańsk II''). Można tam dojechać autobusami nr 13, 103 i minibusami jadącymi w kierunku dzielnicy Kowszowka. === Samochodem === Z Moskwy autostradą federalną [[Plik:M3-RUS.svg|25px]] „Ukraina”. === Autobusem === Istnieje połączenie autobusowe do [[Biełgorod]]u (codziennie 1 kurs, 10 godzin), [[Homel|Homla]] (2 kursy, 6 godzin), [[Kaługa|Kaługi]] (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Kursk]]a (3 kursy, 5 godzin 30 minut), [[Moskwa|Moskwy]] (6 kursów, 7-8 godzin), [[Nowozybkow]]a (około 10 kursów, 4 godziny), [[Orzeł|Orła]] (około 10 kursów, 3 godziny), [[Tuła|Tuły]] (1 kurs, 8 godzin 20 minut). {{Znacznik|Dworzec autobusowy|53.237946|34.347462|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''', ul. Peresveta, 1A. ☎ +7 (4832) 41-43-20, +7 (4832) 41-96-04, +7 (4832) 41-72-23. {{Znacznik|Dworzec autobusowy w Beżnica|53.313441|34.3090119|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy w Beżnica''', ul. Uljanowa, 56A. ☎ +7 (4832) 51-42-20. == Komunikacja == {{mapa|53.2425|34.366667|zoom=12|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} == Warto zobaczyć == [[Plik:Bryansk - Spaso-Grobovskaya church.JPG|thumb|Cerkiew Zbawiciela-Grobowska]] [[Plik:Введенская церковь. Брянск..jpg|thumb|Cerkiew Wwedeński]] * {{zobacz | name=Bulwar Gagarina | alt= | url= | email= | adres= | lat=53.2443682 | long=34.3617747 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=jest ulicą dla pieszych w historycznym centrum miasta. Prowadzi od placu Sławiańskiej (dawnej Katedry) w kierunku nowoczesnego centrum miasta (plac Lenina, Stadion Dynama, Park Tołstoja), idąc w górę na całej swojej długości. }} * {{zobacz | name=Sobór Opieki Matki Bożej | alt= | url= | email= | adres=Pokrowskaja Góra 2 | lat=53.24575 | long=34.373889 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany w 1698 na miejscu starszego drewnianego kościoła, o którym wzmiankowano w dokumentach z 1603. }} * {{zobacz | name=Cerkiew Zbawiciela-Grobowska | alt= | url= | email= | adres=Aleja Lenina 98 | lat=53.253333 | long=34.376944 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pseudorosyjski kościół z elementami secesyjnymi, zbudowany w 1904 roku }} * {{zobacz | name=Cerkiew Wwedeńska | alt= | url= | email= | adres= | lat=53.2548 | long=34.377841 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Jedyny zachowany pomnik klasztoru Piotra i Pawła, ufundowanego, według legendy, w drugiej połowie XIII wieku przez księcia briańskiego Olega Romanowicza, który został tu pochowany około 1289 roku (grób nie zachował się). Zbudowany w latach 1702-1705, został wykonany w tradycji moskiewskiej architektury XVII wieku. W 1930 roku został częściowo rozebrany i odrestaurowany pod koniec lat 80. XX wieku. }} * {{zobacz | name=Kopiec Nieśmiertelności | alt= | url= | email= | adres=Centralny Park Kultury i Wypoczynku | lat=53.268611 | long=34.364167 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Nazwany na cześć 1000-lecia Briańska (Gaj „Słowiki”). Pomnik poległych w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej, który stał się jednym z symboli miasta Briańska. Jest to nasyp ziemny w formie pięciościennego wzgórza o wysokości 12 metrów, który zwieńczony jest 18-metrową konstrukcją, składającą się z każdej strony w pięcioramienną gwiazdę. }} * {{zobacz | name=Pomnik Wyzwolicieli Briańska | alt= | url= | email= | adres=pl. Partisan | lat=53.234722 | long=34.353611 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zainstalowany w 1966 roku, później stał się jednym z nieoficjalnych symboli miasta. Pod względem wyglądu (stela plus grupy rzeźbiarskie) i lokalizacji (w przebiegu jednej z głównych ulic miasta) jest bardzo podobny do pomnika na placu Zwycięstwa w [[Petersburg]]u, ale został zbudowany 10 lat wcześniej, więc nie ma mowy o plagiacie. }} * {{Znacznik|Park-Muzeum A.K. Tołstoja|53.246389|34.359444|typ=natura}}'''Park-Muzeum A.K. Tołstoja''' (Парк-музей им. А. К. Толстого). W parku znajduje się kilkadziesiąt drewnianych rzeźb, w tym drewniana fontanna i rzeźbiona drewniana stela, wzniesione z okazji 40. rocznicy Zwycięstwa. Oczywiście, obecne jest również popiersie Tołstoja. * {{zobacz | name=[http://bryansk-museum.ru/ Briańskie Muzeum Krajoznawcze] | alt= | url= | email= | adres=pl. Partisan 6 | lat=53.234167 | long=34.353056 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Briańskie Muzeum Literackie | alt= | url= | email= | adres= | lat=53.234167 | long=34.353056 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Sala koncertowa Regionalnego Towarzystwa Filharmonicznego „Przyjaźń” | alt= | url= | email= | adres=ul. Kalinina 82 | lat=53.24051527820675 | long=34.37361704569095 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany na miejscu wysadzonej w powietrze w latach 60. XX wieku Katedry Nowo-Pokrowskiej. }} == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Obwód briański}} [[Kategoria:Rosja]] g334dcbdwkjh9sug1yhgluih72riwum 0 9910 150075 150074 2025-06-25T12:26:15Z Moromar 2451 /* Dojazd */ 150075 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Bułgaria}} [[Kategoria:Bułgaria]] da3wy2y5s7ytpuog52stnusayjdt0wo 150076 150075 2025-06-25T12:27:17Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ 150076 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == {{mapa|42.2650883|23.1130373|zoom=14|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} Dupnica jest na tyle mała, że można po niej chodzić pieszo. == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Bułgaria}} [[Kategoria:Bułgaria]] 0qm1qfuybmtexu1gpfe15zuyelk7maq 150077 150076 2025-06-25T12:35:51Z Moromar 2451 /* Warto zobaczyć */ 150077 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == {{mapa|42.2650883|23.1130373|zoom=14|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} Dupnica jest na tyle mała, że można po niej chodzić pieszo. == Warto zobaczyć == * {{zobacz | name=Twierdza Kulata | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2689638 | long=23.1261806 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pozostałości średniowiecznej twierdzy Kulata. Ładny widok na miasto. }} * {{zobacz | name=Wieża zegarowa | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2646606 | long=23.1194828 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wieża Zegarowa zbudowana w 1782 roku. }} * {{Znacznik|Park Riła|42.2487723|23.1447816|typ=natura}}'''Park Riła'''. * {{zobacz | name=Galeria Sztuki | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649835 | long=23.1160337 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Meczet średniowieczny | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648405 | long=23.1164896 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{Znacznik|Ogród miejski|42.2639394|23.1200516|typ=natura}}'''Ogród miejski'''. * {{zobacz | name=Czitaliszte "Zora 1858". | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649358 | long=23.1167257 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Pomnik Jataczkata. | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648921 | long=23.1195742 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Bułgaria}} [[Kategoria:Bułgaria]] nm21px74uefkidrs7cq1fw49agn82df 150078 150077 2025-06-25T12:39:42Z Moromar 2451 /* Gastronomia */ 150078 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == {{mapa|42.2650883|23.1130373|zoom=14|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} Dupnica jest na tyle mała, że można po niej chodzić pieszo. == Warto zobaczyć == * {{zobacz | name=Twierdza Kulata | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2689638 | long=23.1261806 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pozostałości średniowiecznej twierdzy Kulata. Ładny widok na miasto. }} * {{zobacz | name=Wieża zegarowa | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2646606 | long=23.1194828 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wieża Zegarowa zbudowana w 1782 roku. }} * {{Znacznik|Park Riła|42.2487723|23.1447816|typ=natura}}'''Park Riła'''. * {{zobacz | name=Galeria Sztuki | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649835 | long=23.1160337 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Meczet średniowieczny | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648405 | long=23.1164896 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{Znacznik|Ogród miejski|42.2639394|23.1200516|typ=natura}}'''Ogród miejski'''. * {{zobacz | name=Czitaliszte "Zora 1858". | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649358 | long=23.1167257 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Pomnik Jataczkata. | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648921 | long=23.1195742 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == * {{Znacznik|'''Hotel Riła'''|42.2640953|23.1166054|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Riła''', pl. Swoboda 1, Dupnitsa 2600. 20-50 лв. * {{Znacznik|'''Hotel Universal'''|42.266094|23.1160906|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Universal''', ulica „Hristo Grancharov”, Dupnitsa 2600. 70 лв. == Życie nocne == * '''Hotel Rila''', pl. Svoboda 1. W Club Zanzibar znajduje się stylowy bar koktajlowy z afrykańskim wnętrzem, który nocą pełni funkcję największego klubu nocnego w mieście. == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Bułgaria}} [[Kategoria:Bułgaria]] 2bmtjw2cjelohl9wv69n6btrik2zyd2 150079 150078 2025-06-25T12:42:15Z Moromar 2451 /* Noclegi */ 150079 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == {{mapa|42.2650883|23.1130373|zoom=14|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} Dupnica jest na tyle mała, że można po niej chodzić pieszo. == Warto zobaczyć == * {{zobacz | name=Twierdza Kulata | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2689638 | long=23.1261806 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pozostałości średniowiecznej twierdzy Kulata. Ładny widok na miasto. }} * {{zobacz | name=Wieża zegarowa | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2646606 | long=23.1194828 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wieża Zegarowa zbudowana w 1782 roku. }} * {{Znacznik|Park Riła|42.2487723|23.1447816|typ=natura}}'''Park Riła'''. * {{zobacz | name=Galeria Sztuki | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649835 | long=23.1160337 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Meczet średniowieczny | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648405 | long=23.1164896 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{Znacznik|Ogród miejski|42.2639394|23.1200516|typ=natura}}'''Ogród miejski'''. * {{zobacz | name=Czitaliszte "Zora 1858". | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649358 | long=23.1167257 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Pomnik Jataczkata. | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648921 | long=23.1195742 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == * {{Znacznik|'''Hotel Riła'''|42.2640953|23.1166054|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Riła''', pl. Swoboda 1, Dupnitsa 2600. 20-50 лв. * {{Znacznik|'''Hotel Universal'''|42.266094|23.1160906|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Universal''', ulica „Hristo Grancharov”, Dupnitsa 2600. 70 лв. == Życie nocne == * '''Hotel Rila''', pl. Svoboda 1. W Club Zanzibar znajduje się stylowy bar koktajlowy z afrykańskim wnętrzem, który nocą pełni funkcję największego klubu nocnego w mieście. == Festiwale, imprezy == == Noclegi == * {{Znacznik|'''Hotel Rila'''|42.2640953|23.1166054|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://hotelrila.net/ Hotel Rila]''' (Хотел Рила), Svoboda sqr. 1, ☏ +359 701 596 10, office@rilenahotels.com. Zameldowanie: 14:00, wymeldowanie: 12:00. W centrum miasta. Hotel posiada nowoczesne i piękne pokoje z przyjemnym widokiem na góry Riła. Hotel posiada również nowoczesne i odnowione centrum spa z saunami, jacuzzi, łaźnią parową i ładnym basenem. 50-85 лв. == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Bułgaria}} [[Kategoria:Bułgaria]] 397r6q1n5h8t1x5ldm30q3c5pv43hbr 150080 150079 2025-06-25T12:42:57Z Moromar 2451 /* Wyjazd */ 150080 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Центъра на Дупница.jpg}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Dupnica |nazwa oryginalna = Дупница |widok = Panorama_of_Dupnitsa_and_Rila_Mountain,_Bulgaria.jpg |opis = |herb = Dupnitsa.coatofarms.png |mapa = Dupnitsa location in Bulgaria.png |państwo = [[Plik:Flag of Bulgaria.svg|20px]] [[Bułgaria]] |region = [[Plik:Flag_kn.gif|20px]] [[Obwód Kiustendił]] |powierzchnia = 32,321 |wysokość = 535 |lud = 33 700 |prefiks = 0701 |kod pocztowy = 2600 |www = https://www.dupnitsa.bg/ }} '''Dupnica''' ([[Rozmówki bułgarskie|bułgarski]]: Дупница) to miasto w środkowo-zachodniej [[Bułgaria|Bułgarii]], u zboczy [[Riła|Riły]], najwyższej góry w kraju. Jest to jeden z punktów startowych do samej góry, Monastyru Riłskiego i pobliskiego uzdrowiska [[Saparewa Banja]]. == Charakterystyka == Dupnica leży około 50 km (31 mil) na południe od stolicy [[Sofia|Sofii]] i 30 km (19 mil) na północ od większego [[Błagojewgrad]]u. Z populacją 27 000 (2021) jest ośrodkiem administracyjnym gminy w [[Obwód Kiustendił|obwodzie Kiustendił]] (sam [[Kiustendił]] znajduje się 35 km (22 mil) na zachód). W latach 1948-1990 miasto nosiło imię komunistycznego działacza i funkcjonariusza '''Stanke Dimitrowa''' (1889-1944), który urodził się w Dupnicy. Jest on znany między innymi z tego, że był jednym z organizatorów zamachu terrorystycznego Sveta Nedelya, w którym zginęło 134 osoby. Zabawne, że przez krótki okres czasu miasto nosiło jego pseudonim - '''Marek''', pochodzący od „'''m'''arksista, '''a'''ntyfaszysta, '''r'''ewolucjonista, '''e'''migrant, '''k'''omunista”, a dziś tej nazwy używa klub piłkarski Dupnicy, [https://marek1915.com/ FC Marek]. Większość turystów przejeżdża przez Dupnicę tranzytem. Droga do Monastyru Rilskiego odchodzi od głównej drogi mniej więcej w połowie drogi między Dupnicą a [[Błagojewgrad]]em. Jednym ze sposobów dotarcia tam jest skorzystanie z autobusu lub pociągu do Dupnicy, a następnie z jednego z lokalnych autobusów do Monastyru. To samo dotyczy [[Saparewa banja|Saparewej Bani]], małego miasteczka i uzdrowiska położonego 12 km (7,5 mil) na wschód od Dupnicy. Kilka szlaków turystycznych w Rile zaczyna się w wioskach na wschód od Dupnicy. Sama Dupnica jest cichym i zielonym miasteczkiem z dobrym widokiem na góry. Dżerman, górska rzeka mająca swój początek w Siedmiu Jeziorach Rilskich, przepływa przez Dupnicę, by w końcu połączyć się z większą Strumą. == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest {{Znacznik|Port lotniczy Sofia|42.695|23.408333|typ=transport}}'''lotnisko w Sofii''' ({{IATA|SOF}}). === Koleją === W Dupnicy znajduje się {{Znacznik|Stacja kolejowa|42.26027168405301|23.103622310353085|typ=transport}}'''stacja kolejowa''' na linii kolejowej [[Sofia]]-[[Kulata]]. Posiada częste połączenia ze stolicą kraju. === Samochodem === Dupnica położona jest przy autostradzie [[Plik:Mw_A3_BG.svg|25px]] [[Sofia]]-[[Saloniki]]. === Autobusem === {{Znacznik|Dworzec autobusowy|42.26033778575145|23.10393692292452|typ=transport}}'''Dworzec autobusowy''' znajduje się przy stacji kolejowej. == Komunikacja == {{mapa|42.2650883|23.1130373|zoom=14|grupy=transport,zobacz,natura,jedzenie,bar,nocleg,atrakcja,zakupy,alarm,zdrowie,zabytek,kontakt,nauka,punkt,rower,parking,obszar}} Dupnica jest na tyle mała, że można po niej chodzić pieszo. == Warto zobaczyć == * {{zobacz | name=Twierdza Kulata | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2689638 | long=23.1261806 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pozostałości średniowiecznej twierdzy Kulata. Ładny widok na miasto. }} * {{zobacz | name=Wieża zegarowa | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2646606 | long=23.1194828 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wieża Zegarowa zbudowana w 1782 roku. }} * {{Znacznik|Park Riła|42.2487723|23.1447816|typ=natura}}'''Park Riła'''. * {{zobacz | name=Galeria Sztuki | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649835 | long=23.1160337 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Meczet średniowieczny | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648405 | long=23.1164896 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{Znacznik|Ogród miejski|42.2639394|23.1200516|typ=natura}}'''Ogród miejski'''. * {{zobacz | name=Czitaliszte "Zora 1858". | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2649358 | long=23.1167257 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} * {{zobacz | name=Pomnik Jataczkata. | alt= | url= | email= | adres= | lat=42.2648921 | long=23.1195742 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == * {{Znacznik|'''Hotel Riła'''|42.2640953|23.1166054|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Riła''', pl. Swoboda 1, Dupnitsa 2600. 20-50 лв. * {{Znacznik|'''Hotel Universal'''|42.266094|23.1160906|typ=jedzenie|url=|kolor=FF8C00|treść=}}'''Hotel Universal''', ulica „Hristo Grancharov”, Dupnitsa 2600. 70 лв. == Życie nocne == * '''Hotel Rila''', pl. Svoboda 1. W Club Zanzibar znajduje się stylowy bar koktajlowy z afrykańskim wnętrzem, który nocą pełni funkcję największego klubu nocnego w mieście. == Festiwale, imprezy == == Noclegi == * {{Znacznik|'''Hotel Rila'''|42.2640953|23.1166054|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść=}}'''[https://hotelrila.net/ Hotel Rila]''' (Хотел Рила), Svoboda sqr. 1, ☏ +359 701 596 10, office@rilenahotels.com. Zameldowanie: 14:00, wymeldowanie: 12:00. W centrum miasta. Hotel posiada nowoczesne i piękne pokoje z przyjemnym widokiem na góry Riła. Hotel posiada również nowoczesne i odnowione centrum spa z saunami, jacuzzi, łaźnią parową i ładnym basenem. 50-85 лв. == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Gdzie dalej == * '''[[Sofia]]''' * '''[[Riła]]''' {{Zarys}} {{Jest w|Bułgaria}} {{geo|42.27|23.12}} [[Kategoria:Bułgaria]] mdr6zs6hd59u83narg0ms0qeavkwv4i 0 12456 150081 106093 2025-06-25T15:40:40Z Ziv 16229 ([[c:GR|GR]]) [[File:Coat of arms of Oftringen.svg]] → [[File:CHE Oftringen COA.svg]] → File replacement: update to new version ([[c:c:GR]]) 150081 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Oftringen |widok = Oftringen.jpg |herb = CHE Oftringen COA.svg |mapa = Karte Gemeinde Oftringen 2007.png |państwo = [[Szwajcaria]] |powierzchnia = 12,85 |lud = 13 800 |prefiks = 062 |www = }} '''Oftringen''' – [[Szwajcaria|szwajcarskie]] miasto na prawach gminy w kantonie [[Argowia]]. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === Najbliższym portem lotniczym jest lotnisko w Zurychu. === Koleją === Oftringen jest ważnym węzłem kolejowym. === Samochodem === Oftringen jest ważnym węzłem drogowym. === Autobusem === === Statkiem === == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Argowia}} [[Kategoria:Szwajcaria]] 9mnb8yfh9fpce7ti0cav5a68hamb9g6 0 18616 150082 150056 2025-06-25T18:43:00Z Moromar 2451 /* Opóźnienia */ 150082 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} [[Plik:Acela old saybrook ct summer2011.jpg|thumb|350px|Pociąg Amtrak Acela]] '''[[Stany Zjednoczone]]''' mogą być krajem samochodów, ale to także fantastyczny kraj do zwiedzania pociągiem pasażerskim. Prywatni operatorzy oferują ekskluzywne i luksusowe pakiety w pociągach, ale to na pokładzie pociągów państwowego i dotowanego [[Amtrak]] większość turystów i podróżników doświadcza Ameryki koleją. Podróż pociągiem z wybrzeża na wybrzeże z [[San Francisco]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]] jest jedną z najwspanialszych podróży koleją na świecie i jest znana z zapierających dech w piersiach widoków i historycznego znaczenia. == Charakterystyka == [[Plik:Image-Grand central Station Outside Night 2.jpg|350px|thumbnail|Imponujący Grand Central Terminal w Nowym Jorku, jedna z zachowanych pamiątek złotej ery amerykańskich kolei przed II wojną światową.]] [[Amtrak]], quasi-rządowa spółka kolejowa, jest jedynym operatorem regularnych dalekobieżnych pociągów pasażerskich w zwartych [[Stany Zjednocozne|Stanach Zjednoczonych]]. Z wyjątkiem należącego do Amtrak i utrzymywanego przez niego Northeast Corridor (między [[Boston]]em, [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]], [[Filadelfia|Filadelfią]], [[Baltimore]] i [[Waszyngton]]em), a także niektórych usług w [[Pensylwania|Pensylwanii]], [[Kalifornia|Kalifornii]] i okolicach [[Chicago]], usługi Amtrak są znacznie wolniejsze, mniej niezawodne i rzadsze niż w praktycznie każdym innym rozwiniętym kraju na świecie. Bez prawdziwych linii dużych prędkości (i ogólnego ograniczenia prędkości do 79 mil na godzinę (127 km/h)) pociągi w USA często podróżują dłużej niż samochody lub samoloty i są często droższe niż samoloty podczas podróży między dużymi miastami (choć do mniejszych miast można dotrzeć znacznie taniej Amtrak niż samolotem). Pomimo tego wszystkiego, wyjątkowe doświadczenie może przewyższyć często wysokie koszty i długą podróż. Pociągi pozostają popularne wśród wielu podróżnych ze względu na towarzyską atmosferę na pokładzie, mniejszy wpływ na środowisko w porównaniu z samolotami, przestronną konstrukcję wagonów, malownicze trasy i ogólny komfort podróży. Podróż z jednego wybrzeża USA na drugie jest z pewnością jedną z najwspanialszych podróży koleją, jaką można odbyć gdziekolwiek na świecie, a dzięki różnym klasom zakwaterowania na pokładzie oraz różnorodności dostępnych biletów i karnetów może być również niezwykle przystępna cenowo. Największe miasta w Stanach Zjednoczonych, w których nie ma ani jednej stacji kolejowej (ani Amtrak, ani kolei podmiejskiej, ani zabytkowej) to [[Phoenix]] (obecnie kolejka miejska), [[Columbus]] i [[Las Vegas]] (istnieje krótka linia jednoszynowa). === Szybka kolej w USA === Najbliższą rzeczą, jaką Stany Zjednoczone mają do linii kolei dużych prędkości, jest Acela Amtrak, która biegnie między [[Boston]]em a [[Waszyngton]]em przez [[Nowy Jork]]. Chociaż same pociągi Acela są w stanie osiągnąć bardzo duże prędkości, trasa nie kursuje po żadnych dedykowanych torach dużych prędkości, jak robią to pociągi dużych prędkości w [[Europa|Europie]] i [[Daleki Wschód|Azji Wschodniej]], więc są ograniczone do stosunkowo niskich prędkości przez większość podróży. Z tego powodu należy się spodziewać, że czas podróży Acela będzie tylko nieznacznie krótszy niż w przypadku zwykłych pociągów Northeast Corridor, które zatrzymują się częściej i mają niższą prędkość maksymalną, ale kosztują znacznie mniej. Podczas gdy przygotowywano plany budowy dedykowanych linii kolei dużych prędkości w różnych częściach kraju, silna konserwatywna opozycja polityczna i skuteczne lobbingi linii lotniczych i producentów samochodów wielokrotnie udaremniały te próby. == Historia == === Przed 1971: Złota era === Stany Zjednoczone były jednym z pionierów podróży koleją. W czasach przed lataniem transport kolejowy był głównym sposobem podróżowania na duże odległości i odegrał kluczową rolę w kolonizacji Dzikiego Zachodu pod koniec XIX wieku. Być może najważniejszym wydarzeniem w historii amerykańskich kolei było przebicie ostatniego szpikulca w [[Brigham City|Promontory]] w stanie [[Utah]] w 1869 roku, co oznaczało ukończenie budowy Pierwszej Transkontynentalnej Kolei między [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]] a [[San Francisco]]. Pojawienie się transportu kolejowego odegrało również kluczową rolę w industrializacji Stanów Zjednoczonych, ponieważ umożliwiło szybki transport surowców i towarów przez cały kraj oraz umożliwiło ludziom stosunkowo szybkie podróżowanie z domów na obszarach wiejskich do dużych, uprzemysłowionych miast, aby pracować w fabrykach. Zachowane przykłady dworców kolejowych z okresu przedwojennego, takie jak Grand Central Terminal w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] i Union Station w [[Waszyngton]]ie, D.C., służą jako przypomnienia o blasku podróży koleją w dawnych czasach. [[Plik:NYC Penn Station 7th Avenue Entrance 2013.jpg|thumb|Znacznie mniej okazały Penn Station jest głównym węzłem kolei międzymiastowej w Nowym Jorku]] Przed latami 60. wiele dużych prywatnych firm kolejowych świadczyło usługi przewozu pasażerów między głównymi miastami Ameryki, konkurując ceną, luksusem i szybkością. Jednak po pojawieniu się samochodu, komercyjnych podróży lotniczych, a później systemu autostrad międzystanowych, ludzie podróżowali pociągami coraz rzadziej. Doprowadziło to prywatne firmy kolejowe na skraj finansowej ruiny, gdzie zdecydowały się na poważne ograniczenie usług pasażerskich. === 1971-1999: Amtrak i jego zmagania === Upadek większości prywatnych usług kolejowych dla pasażerów doprowadził do powstania Amtrak w 1971 w celu przejęcia obsługi międzymiastowych pociągów pasażerskich od prywatnych firm kolejowych. Przed wyruszeniem na kolejową przygodę po Ameryce warto zrozumieć niepewną sytuację, w jakiej znajduje się [[Amtrak]]. Podczas gdy Stany Zjednoczone nadal mają najdłuższą sieć kolejową na świecie, jest ona obecnie wykorzystywana głównie do transportu towarów, a wiele byłych linii pasażerskich jest obecnie wykorzystywanych wyłącznie do przewozu towarów. Gdzieś pomiędzy byciem spółką prywatną a publiczną (wszystkie akcje uprzywilejowane Amtrak są własnością rządu USA), Amtrak musi świadczyć usługi publiczne i jednocześnie starać się być rentownym jako konkurencyjny środek transportu. Pomimo wzrostu liczby pasażerów (napędzanego rosnącymi cenami benzyny i coraz większymi niedogodnościami związanymi ze środkami bezpieczeństwa linii lotniczych), Amtrak jest zależny od ponad miliarda dolarów rocznie ciężko wywalczonego finansowania rządowego i często podlega sprzecznym i dziwacznym nakazom politycznym Kongresu. Finansowanie Amtrak nie jest jego jedynym problemem. Większość linii kolejowych, z których korzysta Amtrak, jest własnością prywatnych firm przewozowych i jest przez nie utrzymywana (głównym wyjątkiem jest ruchliwy Korytarz Północno-Wschodni, z którego większość należy do Amtrak lub lokalnych dostawców transportu publicznego). Podczas gdy Amtrak ma prawo do pierwszeństwa przed pociągami towarowymi, nie ma sposobu na wyegzekwowanie tego, więc w praktyce pociągi towarowe mają zazwyczaj pierwszeństwo przed pociągami Amtrak, co prowadzi do wielu opóźnień. Wiele linii kolejowych nie jest dwutorowych, a mijanki są często nieliczne i oddalone od siebie. W jaskrawym przeciwieństwie do wielu krajów w Europie lub Azji Wschodniej, zelektryfikowane linie poza korytarzem północno-wschodnim są raczej wyjątkiem niż normą, a podczas gdy nowoczesne pociągi spalinowe są o wiele lepsze od swoich poprzedników, nadal mają ograniczone przyspieszenie i prędkość maksymalną w porównaniu z podobnymi zestawami pociągów elektrycznych. Co więcej, zbiór uciążliwych przepisów (uchylonych później) wymagał od Amtrak zakupu taboru kolejowego, który był niepotrzebnie ciężki i naruszał europejskie i wschodnioazjatyckie specyfikacje, nie przynosząc w zamian żadnych namacalnych korzyści — doprowadziło to do wyższych kosztów taboru kolejowego oraz powstania Aceli, która była zarówno cięższa, jak i bardziej podatna na awarie niż francuskie pociągi, na których się opierała. === 2000 i dalej: Odrodzenie === Podczas gdy wszystkie duże programy kolei dużych prędkości albo zawiodły, albo są od ukończenia za dekadę lub więcej, sytuacja Amtrak powoli, ale systematycznie poprawia się od przełomu tysiącleci dzięki pozytywnemu cyklowi wzrostu liczby pasażerów i wzrostu finansowania na szczeblu federalnym, stanowym i lokalnym. W latach 2007–2019 roczna liczba przejechanych pasażerów wzrosła dwukrotnie. Stany czasami interweniowały, gdy rząd federalny chciał obciąć finansowanie tras Amtrak przez ich stan, w wyniku czego niektóre stany mają teraz więcej usług i mniejsze ryzyko anulowania usług niż kiedykolwiek wcześniej w erze Amtrak. Wiele przyrostowych modernizacji torów (czasami w połączeniu z Amtrak lub lokalnymi podmiotami kupującymi tory od kolei towarowych) pomogło poprawić punktualność i ogólny czas podróży. Wreszcie rosnąca świadomość niekorzystnych skutków dla środowiska samolotów i samochodów przyczyniła się do wysiłków niektórych miast, nawet mniejszych, na rzecz wprowadzenia systemów kolei podmiejskich. Pozytywnymi przykładami tego są [[Nashville]] i [[Albuquerque]], które wprowadziły niektóre linie kolei podmiejskich w połowie lat 2000. == Stacje == [[Plik:Union Station Washington DC.jpg|400px|thumb|Union Station w [[Waszyngton]]ie, kolejny z okazałych amerykańskich dworców kolejowych z czasów, gdy podróżowanie koleją było o wiele bardziej luksusowe.]] Podobnie jak w [[Europa|Europie]], firmy kolejowe XIX wieku budowały okazałe „katedry burżuazyjne” jako świadectwo swojego bogactwa i statusu podróży koleją. Później wiele miast budowało „stacje Union”, często w jeszcze bardziej okazałej formie, aby służyć jako punkty przesiadkowe między pociągami obsługiwanymi przez różne firmy. Być może najnowszą z okazałych starych stacji jest [[Los Angeles]] Union Station, wybudowana w latach 30. XX wieku w kalifornijskim stylu Mission Revival, chociaż inne znane stare stacje nadal działają w [[Boston]]ie, [[Chicago]], [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], [[Filadelfia|Filadelfii]], [[San Diego]] i [[Waszyngton]]ie. Wraz ze spadkiem podróży koleją wiele okazałych stacji zostało opuszczonych lub przeznaczonych do innych celów, a niektóre nawet zburzono, a najbardziej znaczącymi ofiarami były oryginalny nowojorski dworzec Pennsylvania Station oraz Chicago and North Western Terminal w [[Chicago]]. Wspaniałe, ozdobne stare stacje kolejowe były często zastępowane stosunkowo prostymi, mało inspirującymi budynkami, które służyły jedynie absolutnemu minimum funkcji, które były pogardliwie nazywane „Am-shacks”. Jednak najgorsze lata wydają się być już za nami, a wiele wspaniałych starych stacji zostało pieczołowicie odrestaurowanych i odzyskało obsługę kolejową, a niektóre godne uwagi przykłady odrestaurowanych stacji to [[Cincinnati]], [[Denver]], [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]], [[Saint Paul|St. Paul]] i [[Seattle]]. Odbyło się nawet kilka spektakularnych budowy nowych stacji, takich jak zastąpienie Transbay Terminal w [[San Francisco]]. Wiele miast planuje również przywrócić Amtrak do swoich historycznych stacji kolejowych, ale koszty często stanowią problem. W wielu miastach wiele stacji kolejowych służy również jako stacje autobusowe dla różnych linii autobusowych międzymiastowych, a także jako węzeł dla lokalnych autobusów miejskich obsługiwanych przez władze miasta lub hrabstwa. „Dworzec autobusowy” może być serią przystanków autobusowych ustawionych na ulicy lub ulicach przy dworcu kolejowym lub na parkingu lub w innym budynku obok dworca kolejowego z kasami biletowymi firm autobusowych wewnątrz dworca kolejowego lub budynku dworca autobusowego obok. Kilka stacji kolejowych jest również połączonych z lokalną koleją miejską, ale wiele systemów nie zostało opracowanych z dworcem kolejowym jako centralnym węzłem, dlatego dostęp może być czasami utrudniony. Znanymi przykładami dworców kolejowych pełniących funkcję lokalnych węzłów kolei miejskiej są Union Station w [[Denver]] i [[Los Angeles]]. == Spółki kolejowe pasażerskie == W tym artykule mowa jest głównie o podróżach Amtrak, głównej krajowej kolei pasażerskiej w Stanach Zjednoczonych. Aby uzyskać więcej informacji na temat podróży regionalnymi (podmiejskimi) pociągami kolejowymi, zapoznaj się z sekcją „Komunikacja” miasta lub regionu, który chcesz odwiedzić. '''[https://www.amtrak.com/home.html Amtrak]''', ☏ +1-215-856-7924, bezpłatny numer: +1-800-872-7245. Amtrak to quasi-państwowa spółka kolei pasażerskich w Stanach Zjednoczonych, obsługująca połączenia na około 35 000 km (22 000 mil) torów, obsługująca ponad 500 społeczności w 46 stanach USA i trzech największych miastach [[Kanada|Kanady]]. Pociągi mają jedną lub więcej klas zakwaterowania: wagony pasażerskie, klasy biznes i wagony sypialne. Miejsce w klasie ekonomicznej jest zazwyczaj konkurencyjne cenowo w stosunku do biletu autobusowego Greyhound, podczas gdy cena miejsca sypialnego może być konkurencyjna w stosunku do ceny biletu lotniczego; jednak zależy to od trasy, a w niektórych przypadkach bilet autokarowy jest bardziej porównywalny do biletu lotniczego, podczas gdy cena miejsca sypialnego jest jeszcze wyższa. Większość informacji w tym artykule dotyczy Amtrak. '''[https://www.alaskarailroad.com/ Alaska Railroad]''', ☏ +1-800-544-0552, to dalekobieżna kolej będąca własnością stanu [[Alaska]] i zarządzana przez ten stan, przewożąca pasażerów i ładunki w całości na terenie Alaski. Kolej słynie z letnich usług pasażerskich, ale odgrywa również istotną rolę w transporcie zasobów naturalnych Alaski do portów w [[Anchorage]], Whittier i [[Seward]], a także paliwa i żwiru do wykorzystania w [[Anchorage]]. Niektóre z ich pociągów towarowych są również połączone z 48 stanami za pomocą barek kolejowych między [[Whittier]] i [[Seattle]]. Pociągi pasażerskie kursują z [[Seward]] przez [[Anchorage]], [[Talkeetna]] i [[Denali]] do [[Fairbanks]], z odnogą do Whittier. Trasa ''Hurricane Turn'' między Talkeetna i Denali obejmuje ostatnią w Ameryce Północnej pozostałą usługę pociągu „flag stop”: odcinek torów wzdłuż obszaru niedostępnego drogą, gdzie mieszkańcy czekają przy torach i „flagują” pociąg, aby się zatrzymał, co dało mu nazwę. Te pociągi czasami poruszają się dość szybko i istnieje procedura, aby oznaczyć go na znaczną odległość, zanim faktycznie chcesz, aby się zatrzymał. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie internetowej. '''[https://www.gobrightline.com/ Brightline]''' to prywatna firma, która obsługuje połączenie kolejowe na [[Floryda|Florydzie]] między [[Miami]] i [[Orlando]], przez [[Fort Lauderdale]] i [[West Palm Beach]]. W całych Stanach Zjednoczonych wiele zabytkowych linii zostało utrzymanych lub przebudowanych jako prywatne linie turystyczne, które czasami łączą się z Amtrak lub systemami regionalnymi. Większość z tych linii wykorzystuje stary sprzęt kolejowy (taki jak lokomotywy parowe), który został odnowiony. Istnieje wiele takich linii, ale niektóre z najbardziej malowniczych to '''[https://www.durangotrain.com/ Durango & Silver Narrow-Gauge Railroad]''' i '''[https://www.royalgorgeroute.com/ Royal Gorge Route Railroad]''' w [[Kolorado]], '''[https://www.thetrain.com/ Grand Canyon Railway]''' w [[Arizona|Arizonie]], '''[https://cumbrestoltec.com/ Cumbres & Toltec Scenic Railroad]''' w [[Chama (Nowy Meksyk)|Chama]] w [[Nowy Meksyk|Nowym Meksyku]]; '''[https://www.skunktrain.com/ Skunk Train]''' w Północnej Kalifornii, '''[https://wvstateparks.com/park/cass-scenic-railroad-state-park/ Cass Scenic Railroad]''' w pobliżu [[Marlinton]] w [[Wirginia Zachodnia|Zachodniej Wirginii]] i '''[https://adirondackrr.com/ Adirondack Railroad]''' w północnej części [[Nowy Jork (stan)|stanu Nowy Jork]]. Istnieje również międzynarodowa trasa '''[https://wpyr.com/ White Pass and Yukon Route]''', która biegnie między [[Skagway]] na Alasce a Carcross w [[Jukon]]ie w Kanadzie, z przystankami w północnej [[Kolumbia Brytyjska|Kolumbii Brytyjskiej]], zapewniając dostęp do początku szlaku [[Chilkoot Trail]]. Wiele dużych amerykańskich miast ma krótkodystansowe i średniodystansowe systemy kolei podmiejskiej, które łączą centrum miasta z pobliskimi przedmieściami lub mniejszymi miastami. Zgodnie z nazwą linie podmiejskie zazwyczaj koncentrują się na obsłudze pasażerów w godzinach szczytu w dni robocze, dlatego też oferują najczęstsze połączenia w tych godzinach. Niektóre z nich oferują jednak również połączenia wieczorne lub weekendowe, co może być świetnym sposobem na wydostanie się z dużego miasta na jednodniową lub weekendową wycieczkę. Na amerykańskim północnym wschodzie kilka systemów kolei podmiejskiej zbiega się i jest ze sobą połączonych; możliwe jest na przykład podróż z [[Connecticut]] do [[Delaware]] wyłącznie liniami podmiejskimi, chociaż zajęłoby to znacznie więcej czasu niż Amtrak i wymagałoby licznych przesiadek. Więcej informacji na temat podróżowania koleją podmiejską można znaleźć w sekcji „Komunikacja” danego stanu lub miasta. W szczególności [[Albuquerque]], [[Boston]], [[Los Angeles]], [[Nowy Jork]], [[New Jersey]], [[Filadelfia]], [[Waszyngton]]/[[Baltimore]], [[Chicago]] i [[San Francisco]]/[[San Jose (Kalifornia)|San Jose]] mają dobrze rozwinięte systemy kolei podmiejskiej, które są rozległe, kursują bardzo często, mają dużą liczbę pasażerów i są dobrze połączone z lokalnymi systemami transportu publicznego i Amtrak. Poza tymi obszarami systemy kolei podmiejskiej mają tendencję do bycia bardziej ograniczonymi pod względem zakresu i usług, a miasta takie jak [[Dallas]], [[Denver]], [[Fort Lauderdale]]/[[West Palm Beach]], [[Miami]], [[Minneapolis]], [[Orlando]], [[San Diego]], [[Seattle]] i [[Salt Lake City]] zbudowały nowe systemy dopiero w XXI wieku; wiele z tych nowszych systemów działa tylko na jednej trasie z bardzo ograniczoną obsługą poza godzinami szczytu w dni robocze. [[Kalifornia]] ma zestaw wybitnych systemów kolei podmiejskiej, które obsługują największe miasta stanu; na szczególną uwagę zasługuje system '''[https://www.amtrak.com/california-train-routes Amtrak California]''', składający się z trzech tras Amtrak (Capitol Corridor, Pacific Surfliner i San Joaquin; wszystkie opisane bardziej szczegółowo poniżej) oraz łącząca je linia autobusowa Amtrak Thruway, która jest dotowana przez stan Kalifornia i kursuje częściej niż typowe dalekobieżne trasy Amtrak. == Planowanie podróży == [[Plik:North America Passenger Trains.png|thumb|350px|Mapa tras pociągów pasażerskich w Ameryce Północnej]] [[Plik:Amtrak System Map.svg|thumb|350px|Mapa systemu Amtrak]] [[Plik:US_intercity_rail_frequency_map_color_2023.svg|thumb|350px|Mapa amerykańskich międzymiastowych połączeń kolejowych pokazująca częstotliwość kursowania pociągów w 2023]] [[Chicago]] jest głównym węzłem [[Amtrak]] dla pociągów dalekobieżnych, więc osoby chcące przejechać kraj ze wschodniego na zachodnie wybrzeże pociągiem najprawdopodobniej będą musiały przesiąść się w Chicago. Na przykład ktoś, kto chce odtworzyć klasyczną transkontynentalną podróż koleją z [[San Francisco]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]], będzie musiał wsiąść do ''California Zephyr'' z San Francisco do Chicago, a następnie przesiąść się do ''Lake Shore Limited'' lub ''Cardinal'' z [[Chicago]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]]. === Kiedy podróżować === Okres szczytowy dla większości firm kolejowych w Ameryce Północnej przypada gdzieś między kwietniem a wrześniem, a koszt karnetów kolejowych i biletów wzrośnie w tych okresach, aby to odzwierciedlić. Jeśli planujesz wizytę w Stanach Zjednoczonych i dużo podróżujesz pociągiem, okresy wiosenny i jesienny prawdopodobnie zapewnią Ci najlepszą kombinację niższych cen biletów i godzin światła dziennego do oglądania krajobrazów z pociągu. Pociągi zapełniają się znacznie szybciej latem i w okolicach świąt narodowych (zwłaszcza weekendu Święta Dziękczynienia), a pasażerowie klasy ekonomicznej w szczególności będą mieli mniej miejsca do wyciągnięcia się. === Rozkłady jazdy i broszury === Wszyscy główni operatorzy kolejowi w USA mają strony internetowe z informacjami o rozkładach jazdy, trasach i udogodnieniach na pokładzie. Jednak wielu pasażerów nadal woli planować swoje podróże, korzystając z drukowanych rozkładów jazdy. Amtrak, na przykład, publikuje szereg broszur, w tym broszurę podróżniczą '''Amtrak America''', ale rozkład jazdy '''Amtrak System Timetable''' (z rozkładami jazdy dla każdego pociągu Amtrak i autobusu Thruway) można znaleźć tylko [https://www.amtrak.com/train-schedules-timetables online]. Jednak Amtrak publikuje indywidualne rozkłady jazdy dla każdej trasy. === Czytaj === [https://www.on-track-on-line.com/amtrak-tips.shtml On-Track-On-Line.com] ma wiele wskazówek dotyczących podróży dla początkujących użytkowników Amtrak, a także forum internetowe. Doświadczonych podróżnych koleją można znaleźć w Internecie na wielu dedykowanych forach kolejowych, którzy zazwyczaj chętnie odpowiedzą na pytania dotyczące wybranej trasy. Oto kilka innych forów, na których warto poszukać informacji i do których warto dołączyć: * [https://www.amtraktrains.com/ Amtrak Unlimited] * [https://railroad.net/ Railroad.net] Ponadto, następująca książka zawiera znacznie więcej szczegółów na temat głównych tras kolejowych Ameryki Północnej: * '''USA By Rail''' autorstwa Johna Pitta, 8. wydanie, luty 2012, Bradt Travel Guides (ISBN 184162389X) == Karnety kolejowe == Jeśli planujesz więcej niż jedną podróż pociągiem Amtrak, lepiej zainwestować w karnet kolejowy, który umożliwia nieograniczone podróże koleją w określonym czasie i obszarze. Powinieneś jednak porównać koszty poszczególnych biletów podczas ustalania cen i planowania podróży. * Karnet '''[https://www.amtrak.com/deals-discounts/multi-ride-rail-passes.html USA Rail Pass]'''. Ilość podróży, którą możesz odbyć z tym karnetem, jest obliczana w „segmentach” — mówiąc ogólnie, jeden segment zaczyna się, gdy wsiadasz do pociągu, i kończy, gdy z niego wychodzisz, niezależnie od odległości. Jeśli zaplanowana trasa obejmuje wiele przystanków lub przesiadek, zwykłe bilety mogą być bardziej opłacalne. Otrzymujesz 10 segmentów, a karnet jest ważny tylko przez 120 dni lub 30 dni po przejechaniu pierwszego segmentu. Obowiązują ograniczenia. * Karnet '''[https://www.amtrak.com/california-rail-pass California Rail Pass]'''. Ten karnet oferuje siedem dni podróży w ciągu 21 dni w większości pociągów w Kalifornii. Karnety kolejowe nie są biletami i powinieneś zarezerwować bilet (i miejsce), gdy tylko dowiesz się, którym pociągiem będziesz jechać, ponieważ liczba miejsc zarezerwowanych dla posiadaczy karnetów kolejowych jest ograniczona. == Bilety == Bilety Amtrak można kupić osobiście na dowolnej stacji Amtrak z obsługą, telefonicznie ☏ +1-800-USA-RAIL (872-7245) w [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Kanada|Kanadzie]] lub przez [https://www.amtrak.com/home.html Internet]. Bilety można wydrukować w domu, pobrać na smartfon lub dostarczyć w kasie/kiosku. Pasażerowie, którzy kupują bilety w kasach z obsługą, powinni mieć przy sobie dowód tożsamości wydany przez rząd, ale mogą również poprosić o wysłanie biletów na swój adres e-mail. Na stronie internetowej Amtrak wymieniono wiele biur podróży sprzedających bilety Amtrak w innych krajach, ale mogą one wiązać się z dodatkową opłatą. Bilety na większość tras są wyceniane w przyrostowych „grupach”: innymi słowy, gdy miejsca w pociągu się wyprzedają, pozostałe bilety stają się droższe. Kupując bilety z punktu do punktu, szczególnie w okresach wzmożonego ruchu świątecznego, ważne jest, aby zarezerwować je z wyprzedzeniem. Ceny biletów w obie strony oblicza się poprzez dodanie dwóch najtańszych dostępnych cen biletów w jedną stronę. === Zniżki === Wielu pasażerów może otrzymać zniżkę na koszt biletu. Zniżki są dostępne na bilety (ale nie na ulepszenia zakwaterowania) dla członków następujących organizacji: * [https://www.narprail.org/ NARP (National Association of Railroad Passengers)] Zniżki są również oferowane czynnym członkom wojska, weteranom wojennym, osobom starszym, pasażerom niepełnosprawnym i ich towarzyszom oraz studentom. Studenci oszczędzają teraz 15%, bez konieczności posiadania członkostwa; poprzednia zniżka 10% na kartę [https://studentadvantage.com/static/ Student Advantage] zostaje tym samym anulowana. Studenci zagranicznych uczelni, którzy nie mają legitymacji studenckiej w języku angielskim (wymaganej do 15% zniżki), mogą skorzystać z [https://www.isic.org/ Międzynarodowej Karty Tożsamości Studenta (ISIC)], która zapewnia 10% zniżki. We wszystkich przypadkach należy podać numer członkostwa, jeśli taki istnieje, podczas rezerwacji biletu i okazać kartę członkowską lub inny obowiązujący dokument tożsamości na żądanie na pokładzie. Aby uzyskać zniżkę na pociągi Amtrak, pasażerowie muszą zarezerwować bilety na trzy dni przed przyjazdem na wszystkie pociągi. === Gorące okazje === Amtrak oferuje mocno obniżone ceny biletów na niektóre pociągi w sekcji „Hot Deals” na swojej [https://www.amtrak.com/deals stronie internetowej]. Te bezzwrotne i niezmienne ceny są zazwyczaj dostępne na podróże w ciągu najbliższych trzydziestu do sześćdziesięciu dni na trasach, na których jest wolna przepustowość. Strona jest aktualizowana co piątek i powinieneś regularnie sprawdzać, jeśli chcesz upolować okazję. Ceny biletów na duże odległości wynoszące 70 USD z [[Chicago]] do [[Seattle]] (na przykład) nie są rzadkością, chociaż stają się znacznie mniej popularne w bardziej popularnych miesiącach letnich. Tych cen nie można zmienić na miejsca sypialne w momencie rezerwacji, chociaż możesz to zrobić, jeśli są dostępne po wejściu do pociągu. Od 2005 oferta Amtrak obejmująca wiele z tych mocno obniżonych cen biletów jest ograniczona zapisami w ustawodawstwie, które przyznają Amtrak roczną dotację. Jednak ten zapis ustawodawczy nie ma wpływu na trasy, które otrzymują dotację od poszczególnych stanów. W związku z tym te trasy kolejowe często pojawiają się na stronie internetowej w zakładce „Gorące okazje”. == Wsiadanie do pociągu == [[Plik:Chicago union station hall.jpg|350px|thumbnail|Dworzec kolejowy Union Station w [[Chicago]], z którego odjeżdżają liczne dalekobieżne pociągi Amtrak, a także kolejna stacja z czasów złotej ery kolei]] Bilety Amtrak zazwyczaj nie wskazują wagonu ani numeru miejsca, a jedynie miejsce w zarezerwowanym wagonie. Zwracaj szczególną uwagę na ogłoszenia i obsługę stacji, która powie Ci, gdzie czekać i wsiąść do pociągu. Obsługa będzie musiała zobaczyć Twój bilet, dowód osobisty i/lub przepustkę podczas wsiadania do pociągu i wskaże Ci wagon, w którym powinieneś usiąść. W niektórych przypadkach na bilecie może być widoczny numer rezerwacji miejsca i numer wagonu. W takim przypadku numery wagonów są wyświetlane na drzwiach; zwracaj na nie uwagę podczas wjazdu pociągu, abyś mógł znaleźć się we właściwym miejscu na peronie na czas, aby wsiąść do swojego wagonu. Niektóre stacje mają wskaźniki na peronie, które pokazują, gdzie zatrzyma się każdy wagon. Jeśli masz konkretny numer miejsca w rezerwacji, zaleca się, abyś go zajął. W przeciwnym razie postępuj zgodnie ze wskazówkami konduktora, który sprawdza Twój bilet, a po wejściu do wagonu możesz wybrać własne miejsce. Po znalezieniu miejsca będziesz chciał pozostać na nim, dopóki konduktor nie przyjdzie sprawdzić Twojego biletu po odjeździe. Po wykonaniu tej czynności konduktor umieści nad twoim siedzeniem kartę siedzenia (mały kawałek papieru), aby wskazać, że miejsce jest zajęte. Zabierz ją ze sobą, jeśli zdecydujesz się zmienić miejsce, zwłaszcza jeśli opuszczasz pociąg w trakcie podróży, ponieważ ten kawałek papieru zawiera kod stacji, który pomoże konduktorowi poinformować cię, kiedy twój przystanek jest bliski i pokazuje, że już dałeś mu/jej bilet. === Bagaż === Usługi bagażowe w dalekobieżnych pociągach Amtrak są porównywalne z usługami w transporcie lotniczym, choć z dużo mniejszą liczbą ograniczeń i niewielką liczbą punktów kontroli bezpieczeństwa. Dalekobieżne pociągi Amtrak będą miały dedykowany wagon bagażowy na bagaż rejestrowany, który można nadać na stacji i odebrać w miejscu docelowym; możesz mieć maksymalnie cztery bagaże rejestrowane – pierwsze dwa bezpłatnie, a dwa kolejne za 20 USD za sztukę, każdy o wadze nieprzekraczającej 50 funtów. Przedmioty specjalne, takie jak rowery, podlegają innym ograniczeniom. Pasażerom wolno mieć maksymalnie dwa bagaże podręczne, z wyjątkiem małych przedmiotów potrzebnych w podróży. Wagony pasażerskie będą miały półki nad siedzeniami lub specjalne przedziały przy wejściu. Szczegółowe informacje na temat polityki bagażowej można znaleźć [https://www.amtrak.com/baggage-policy tutaj]. Niestety, niektóre stacje Amtrak nie oferują bagażu rejestrowanego jako usługi i zaleca się sprawdzenie tego w Amtrak przed wejściem na pokład. Dobrym wskaźnikiem tego, czy Twój przystanek oferuje bagaż rejestrowany, jest sprawdzenie czasu przyjazdu/odjazdu z Twojego przystanku. Na wiele stacji, takich jak wszystkie stacje obsługiwane przez Amtrak Capitol Limited i Lake Shore Limited w stanie [[Ohio]], można dotrzeć tylko pociągami, które przyjeżdżają przed świtem; w związku z tym nie ma na nich obsługi ani możliwości nadania bagażu. == Na pokładzie == Informacje tutaj odnoszą się konkretnie do usług świadczonych przez Amtrak. Prywatne firmy kolejowe i usługi kolei podmiejskich oferują różne standardy udogodnień na pokładzie. Zazwyczaj pociągi podmiejskie mają miejsca bez rezerwacji i niewiele udogodnień poza toaletami, chociaż niektóre systemy mogą oferować usługi, takie jak miejsce na rowery lub ciche wagony. Sieci pociągów podmiejskich są opisane w odpowiednich artykułach regionalnych lub miejskich. Dłuższe trasy Amtrak obejmują to, co potocznie nazywa się „przystankami dla palaczy”, dłuższe przystanki, na których można wyjść na peron, aby rozprostować nogi. Są tak nazwane, ponieważ palenie jest zabronione na pokładzie pociągu, więc pasażerowie, którzy chcą zapalić, wysiadają na tych przystankach. === Klasy wagonów === [[Plik:Amtrak coachcar.jpg|thumb|300px|Siedzenia w wagonie Superliner]] Klasa ekonomiczna jest najtańszą klasą podróży Amtrak i jest oferowana we wszystkich pociągach z wyjątkiem szybkich pociągów Acela na północno-wschodnim korytarzu (między [[Boston]]em, [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]] i [[Waszyngton]]em). Bilet na klasę ekonomiczną gwarantuje miejsce w wagonie z 40 do 60 innymi siedzeniami, ustawionymi parami po obu stronach przejścia. W prawie wszystkich przypadkach siedzenia będą zwrócone w kierunku jazdy. Dostępne są bagażniki i miejsca na większe przedmioty, a także toalety na końcu wagonu lub na dolnym poziomie pociągów dwupoziomowych. W przeciwieństwie do typowych pociągów międzymiastowych, powiedzmy, w [[Europa|Europie]], większość pociągów Amtrak nie pozwala na rezerwację konkretnego miejsca — „zarezerwowane” miejsce gwarantuje jedynie, że miejsce będzie dostępne w jakimś miejscu w pociągu. Grupy 4 miejsc naprzeciwko siebie są teoretycznie zarezerwowane dla rodzin i grup składających się z trzech lub więcej osób. To, jak ściśle jest to egzekwowane, zależy od trasy i zatłoczenia pociągu. Personel zazwyczaj dba o to, aby dzieci mogły siedzieć obok co najmniej jednego z rodziców lub opiekunów, nawet jeśli wiąże się to z koniecznością przesuwania innych pasażerów. Siedzenie w klasie ekonomicznej Amtrak jest mniej więcej porównywalne z siedzeniem w klasie biznesowej w samolocie: jest dużo miejsca na nogi, odchylane oparcie i stałe podłokietniki na zewnątrz każdej pary siedzeń. Jeśli przed Tobą znajduje się siedzenie, dostępny będzie składany stolik. Na dłuższych trasach jest więcej miejsca na nogi, a także głębsze odchylenie i wyściełane oparcie, które można złożyć, aby podeprzeć nogi podczas odchylania. === Klasa biznesowa === Klasa biznes jest oferowana w większości pociągów, w których nie ma pierwszego (sypialnego) miejsca. Jest więcej miejsca niż w klasie ekonomicznej, a niektóre mają obsługę siedzącą z bezpłatnymi napojami i gazetą. W niektórych pociągach siedzenia są ustawione w stylu „2+1”, parami po jednej stronie przejścia i pojedynczo po drugiej stronie przejścia. W innych przypadkach siedzenia są podobne do klasy ekonomicznej, tylko z nieco większą przestrzenią na nogi i prawdopodobnie łatwiejszym dostępem do gniazdek elektrycznych. Pociągi dalekobieżne, które kursują nocą, zazwyczaj nie oferują klasy biznesowej; zamiast niej dostępna jest klasa sypialna. === Zwykła pierwsza klasa === Jedyny serwis pierwszej klasy oferowany przez Amtrak, który nie obejmuje wagonu sypialnego, znajduje się w pociągach Acela wzdłuż Northeast Corridor. Te pociągi oferują tylko pierwszą i biznesową klasę. Acela Business Class ma siedzenia 2+2, First Class obejmuje szersze siedzenia 2+1 i bezpłatne posiłki na miejscu. === Pierwsza klasa (sypialna) === [[Plik:Amtrak sleepercar.jpg|thumb|250px|Kabina sypialna w wagonie Superliner, z łóżkami składanymi do użytku dziennego]] Amtrak reklamuje i wycenia miejsca sypialne jako „pierwszą klasę”, a poziom usług ma być równy poziomowi usług hotelowych. Oprócz prywatnego pokoju na pokładzie pociągu pasażerowie pierwszej klasy mogą skorzystać z szeregu innych udogodnień, w tym: * Dostęp przed odjazdem do saloników Club Acela i Metropolitan na stacjach [[Boston]] South Station, [[Chicago]] Union Station, [[Nowy Orlean|New Orleans]], [[Miami]], [[Nowy Jork|New York Penn Station]], [[Filadlefia|Philadelphia]] 30th Street Station, [[Portland (Oregon)|Portland]], [[Raleigh]], Saint Paul-Minneapolis i [[Waszyngton|Washington]], D.C. Union Station * Wszystkie posiłki na pokładzie wliczone w cenę biletu * Usługa obsługi na pokładzie * Świeża pościel i ręczniki * Bezpłatna woda butelkowana Noclegi w pierwszej klasie są wyceniane dodatkowo do najniższej dostępnej ceny biletu w wagonie i są wyceniane w „grupach” o rosnących cenach, w zależności od dostępności. W miarę wyprzedawania się każdej „grupy” pokoi cena rośnie. Na przykład, jeśli w pociągu jest jeden wolny pokój na tydzień przed odjazdem, zostanie on wyceniony w najdroższym „przedziale”. Na większości tras dalekobieżnych Amtrak wystawia na aukcję przedziały sypialne 36 godzin przed odjazdem za pośrednictwem swojego programu BidUp, który ma minimalną ofertę w okolicach najniższego przedziału taryfowego za odpowiednie przedziały sypialne. Ponadto, po odjeździe pociągu Amtrak ze stacji początkowej, jeśli w pociągu są jeszcze dostępne jakieś przedziały sypialne, ich cena wraca do najniższej pierwotnie dostępnej ceny. Amtrak obsługuje dwa rodzaje wagonów sypialnych; dokładny standard zakwaterowania, które będziesz mieć, zależy od rodzaju pociągu, którym będziesz jechać. Sprawdź rozkład jazdy lub stronę internetową Amtrak, aby dowiedzieć się, jakim rodzajem pociągu będziesz jechać. ==== Wagony Superliner ==== Wagony dwupoziomowe Superliner są używane we wszystkich pociągach dalekobieżnych na zachód od [[Chicago]] i na niektórych innych trasach. Oferują one lepszą jakość jazdy i lepsze widoki niż wagony jednopoziomowe. Większość miejsc noclegowych znajduje się na górnym poziomie, a toalety i inne udogodnienia na dolnym poziomie. Wagony sypialne Superliner oferują następujące miejsca noclegowe: * Roomette (dla dwóch osób, bez toalety ani prysznica) * Sypialnia (dla dwóch osób, z toaletą i prysznicem) * Sypialnia Suite (dwie sypialnie połączone otwieranymi drzwiami) * Sypialnia rodzinna (dla dwóch dorosłych i dwójki dzieci, bez toalety ani prysznica) * Sypialnia dostępna (dla dwóch osób z toaletą, ale bez prysznica) Chociaż nie ma żadnych faktycznych ograniczeń, pokoje dostępne powinny być rezerwowane wyłącznie przez osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub niepełnosprawne fizycznie, a pokoje rodzinne powinny być rezerwowane wyłącznie przez rodziny podróżujące razem. Pokoje rodzinne i pokoje dostępne znajdują się na dolnym poziomie wagonu Superliner. Amtrak pozwala trzem osobom na zajęcie dwuosobowej sypialni, z czego dwie mogą spać na dolnym łóżku, jeśli rezerwacja zostanie dokonana telefonicznie. Ze względu na ograniczenia przestrzenne takie rozwiązanie byłoby bardziej odpowiednie dla rodziców podróżujących z małym dzieckiem, a nie dla trzech dorosłych. ==== Wagony Viewliner ==== Wagony jednopoziomowe Viewliner są zazwyczaj używane we wszystkich pociągach dalekobieżnych, które kursują do i z [[Nowy Jork|New York]] Penn Station (gdzie pociągi Superliner są zbyt wysokie, aby wjechać do tuneli zbliżających się do stacji). Wyróżniają się dwoma rzędami okien z boku pociągu, umożliwiającymi pasażerom z górnych i dolnych łóżek widok z ich łóżek. Oferują następujące miejsca do spania: * Roomette (dla dwóch osób, z toaletą, ale bez prysznica) * Bedroom (dla dwóch osób, z toaletą i prysznicem) * Bedroom Suite (dwie sypialnie połączone otwieranymi drzwiami) * Accessible Bedroom (dla dwóch osób z toaletą, ale bez prysznica) Dostępne sypialnie powinny być rezerwowane wyłącznie przez osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub niepełnosprawne fizycznie. === Jedzenie i picie na pokładzie === W przypadku najkrótszych podróży Amtrak oferuje usługę wózka na siedzenia z napojami i lekkimi przekąskami; jednak w większości pociągów będzie wydzielony wagon restauracyjny lub salonik, który oferuje nieznacznie szerszy wybór ciepłych i zimnych napojów, piwa, wina i alkoholi oraz przekąsek, chociaż wszystkie przekąski będą wstępnie zapakowane, a wszystkie gorące przekąski będą podgrzewane w mikrofalówce. Spodziewaj się bardzo podstawowego wyboru kanapek i przekąsek, chociaż kilka pociągów może zaskoczyć Cię innymi opcjami (na przykład wagony kawiarniane w wielu pociągach sprzedają lokalne wina i piwa rzemieślnicze). Wagony kawiarniane i saloniki oferują otwartą przestrzeń do siedzenia wokół stolików, które będą otwarte przez większość podróży, więc nawet jeśli nie kupisz niczego w kawiarni, możesz usiąść w wagonie, cieszyć się widokiem i może spotkać innych pasażerów i personel pokładowy. W prawie wszystkich pociągach dalekobieżnych Amtrak oferuje wydzielony wagon restauracyjny, który będzie otwarty na śniadanie, lunch i kolację. Posiłki są zazwyczaj przygotowywane poza pociągiem przed odjazdem, a następnie podgrzewane i podawane na pokładzie. Na przykład podczas lunchu i kolacji klientom przedstawia się wydrukowane wcześniej menu z wyborem kilku przystawek, około sześciu dań głównych i kilku deserów. Główny pracownik obsługi Amtrak (LSA), który prowadzi wagon restauracyjny, sadza pasażerów razem, aby zajęli stolik, zamiast przydzielać pojedyncze osoby lub pary do stolika osobno (jednak LSA sadza rodzinę razem). Ta praktyka ma tendencję do zaskakiwania osób, które nie są z nią zaznajomione. W wielu przypadkach podróżny znajdzie ciekawą rozmowę, do której w innym przypadku nigdy by nie doszło. Jak wspomniano powyżej, wszystkie posiłki i jeden napój alkoholowy podczas kolacji (na całą podróż, nie za każdy posiłek) są wliczone w bilety sypialne. Pasażerowie wagonów mogą płacić zgodnie z menu, z wyjątkiem pociągów samochodowych, które oferują bezpłatne posiłki wszystkim pasażerom, w tym pasażerom wagonów. Za każdy posiłek menu śniadaniowe jest najtańsze, a kolacja najdroższa. Rezerwacje są wymagane na lunch i kolację; po wejściu na pokład LSA przejedzie przez pociąg, przyjmując rezerwacje. Rezerwacje są obsługiwane w odstępach czasowych, więc w czasie posiłków LSA będzie okresowo ogłaszać, kiedy każda grupa rezerwacji zostanie obsłużona. Ze względu na wysokie ceny posiłków w wagonie restauracyjnym, wielu doświadczonych podróżnych zabiera ze sobą do pociągu własne przekąski, a następnie uzupełnia je o dziwne rzeczy z wagonu salonikowego lub kawiarnianego. Jednak nie wolno spożywać żadnego jedzenia, które wniesiesz na pokład w wagonie restauracyjnym, a wytyczne federalne zabraniają personelowi jadalni dotykania jakiegokolwiek jedzenia, które wniesiesz na pokład (nawet jeśli jest to tylko do podgrzania czegoś w kuchence mikrofalowej). Pociągi Amtrak oferują posiłki i napoje na miejscu dla pasażerów niepełnosprawnych, którzy nie mogą dostać się do wagonu restauracyjnego i kawiarni. Z wyjątkiem pasażerów sypialnych, którzy spożywają je we własnych kabinach, pasażerom nie wolno wnosić własnego alkoholu na pokład żadnego pociągu Amtrak. === Inne udogodnienia === [[Plik:Superliner I Lounge upper.jpg|thumb|300px|Wnętrze wagonu obserwacyjnego Superliner.]] Wiele pociągów Amtrak na krótkich i średnich trasach, a także niektóre z najbardziej ruchliwych stacji oferują darmowe [https://www.amtrak.com/journey-with-wi-fi-train-station Wi-Fi], choć usługa ta może być dość zawodna i blokuje niektóre zastosowania o dużej przepustowości, takie jak strony ze strumieniowym przesyłaniem wideo. Ponadto prawdopodobnie przejedziesz przez tereny wiejskie, na których nie ma sygnału telefonu komórkowego. Dlatego dobrym pomysłem jest zabranie książki do czytania w okresach, gdy nie patrzysz na krajobrazy ani nie śpisz i nie masz połączenia z Internetem. Większość pociągów dalekobieżnych na zachód od [[Chicago]] obejmuje '''wagony widokowe''', znane również jako wagony salonowe, z bardzo dużymi oknami do oglądania krajobrazów. Są one otwarte dla wszystkich pasażerów, niezależnie od tego, czy masz pokój, czy tylko miejsce w wagonie, a siedzenia i stoliki są obsługiwane według kolejności przybycia. Niektóre linie na krótkich i średnich trasach, a mianowicie te w Northeast Corridor, oferują również '''[https://www.amtrak.com/onboard-the-train-quiet-car Cichy Wagon]''', w którym rozmowy przez telefon komórkowy są wyraźnie zabronione, a każde urządzenie wytwarzające hałas musi zostać wyciszone (a jeśli złamiesz zasady, otrzymasz brzydkie spojrzenia i zostaniesz poproszony o przesunięcie się). Jest to stosunkowo nowa usługa, którą stopniowo rozszerza się na inne trasy krótkodystansowe. === Napiwki === Oczekuje się, że podróżni dadzą napiwek kelnerom w wagonach restauracyjnych, a także obsłudze wagonów sypialnych, jeśli podróżują w kabinach sypialnych. W przypadku kelnerów w wagonach restauracyjnych ogólną zasadą jest 15-20% kosztu posiłku, jeśli jesteś pasażerem wagonu płacącym za posiłek, lub 2-3 USD za osobę za śniadanie, 3-5 USD za osobę za lunch i 5-10 USD za osobę za kolację, jeśli podróżujesz w wagonie sypialnym, a posiłki są wliczone w cenę. W przypadku obsługi wagonów sypialnych ogólnie przyjęta stawka wynosi około 10-20 USD za osobę za noc. == Prywatne wagony kolejowe == Szczególnie na zachodnich trasach Amtrak, na końcu pociągu często można zobaczyć '''[https://www.amtrak.com/privately-owned-rail-cars prywatne wagony kolejowe]'''. Przed pojawieniem się prywatnych odrzutowców były one ostatnim słowem w luksusowych podróżach w Ameryce, a wiele zamożnych osób nadal posiada prywatne wagony, z których niektóre można wynająć za pośrednictwem różnych stron internetowych. To nadal bardzo drogi sposób podróżowania, ponieważ musisz zapłacić nie tylko za wynajem wagonu, ale także za jego transport przez Amtrak i za wszelkie przesiadki. Pomyśl o tym jak o odpowiedniku luksusowych pociągów za granicą, takich jak Orient Express w Europie, Blue Train w RPA lub Maharaja Express w Indiach. Jeśli masz wystarczająco dużą grupę, koszt na osobę może zbliżyć się do przystępnej ceny, chociaż nadal będzie wielokrotnością miejsca sypialnego w Amtrak. Zobacz stronę internetową Amtrak podaną powyżej, aby uzyskać informacje o tym, jak zorganizować podróż prywatnym wagonem, oraz linki do kilku brokerów. == Opóźnienia == Niestety, opóźnienia są powszechne na dalekobieżnych trasach Amtrak. Dzieje się tak, ponieważ prywatne koleje są właścicielami większości torów używanych przez Amtrak i bardziej interesują się własnymi pociągami towarowymi niż pociągami pasażerskimi Amtrak. Średnie opóźnienia znacznie różnią się w zależności od trasy. W ciągu ostatniej dekady Amtrak zwiększył swoje wysiłki, aby zapewnić punktualność pociągów, a większość pociągów przyjeżdża punktualnie w ponad 50% przypadków. Niektóre stany (w szczególności [[Kalifornia]], gdzie przebiegają trzy z sześciu najpopularniejszych tras Amtrak) podjęły kroki w celu zapewnienia większej punktualności, dając Amtrak priorytet nad transportem towarowym lub inwestując w infrastrukturę. Baza danych [https://juckins.net/asmad/index.php Amtrak Status Maps Archive Database] dostarcza mnóstwa informacji na temat punktualności Amtrak, a jej sprawdzenie jest warte poświęconego czasu, jeśli chcesz sprawdzić, jakie jest prawdopodobieństwo, że uda Ci się przesiąść lub dotrzeć na miejsce o określonej porze. == Trasy == Amtrak oferuje ponad 30 usług pociągów pasażerskich. Na północnym wschodzie i środkowym zachodzie występuje duża koncentracja tras, z wieloma liniami łączącymi, a trasy są bardziej prawdopodobne, że będą kursować kilka razy dziennie. Na południu lub zachodzie (poza niewielką koncentracją linii w [[kalifornia|Kalifornii]]) usługi drastycznie maleją, ponieważ jest tylko kilka linii i niewielka liczba punktów przesiadkowych, jednak linie te są również jednymi z najbardziej malowniczych w kraju. * '''[https://www.amtrak.com/acela-express-train Acela]''' zabierze Cię z [[Boston]]u w stanie [[Massachusetts]] do [[Waszyngton]]u przez [[Nowy Jork]], [[Filadelfia|Filadelfię]] i [[Baltimore]]. Zatrzymuje się również w [[Providence]] i [[New Haven]], zapewniając łatwy dostęp do uniwersytetów Brown i Yale. Jest to jedyna trasa w kraju, która przypomina linię kolei dużych prędkości, z maksymalną prędkością 150 mil na godzinę (241 km/h), chociaż może jechać tak szybko tylko na kilku krótkich odcinkach. Istnieje wiele odjazdów dziennie, a długość podróży z Bostonu do D.C. wynosi siedem godzin. Acela jest przeznaczona głównie dla podróżujących służbowo i jest dość droga według amerykańskich, a nawet światowych standardów. Northeast Regional (opisany poniżej) obsługuje wszystkie stacje (i więcej), które obsługuje Acela, często z niewielkim ograniczeniem komfortu, prawie żadnym wydłużeniem czasu podróży i zwykle jest znacznie tańsza. Na stronie internetowej Amtrak po wpisaniu pary miast i pożądanej daty podróży zostaną wyświetlone wszystkie dostępne pociągi między tymi miejscami docelowymi, więc łatwo je porównać. * '''[https://www.amtrak.com/adirondack-train Adirondack]''' kursuje z [[Nowy Jork|Nowego Jorku]] do [[Montreal]]u przez [[Albany]] i jest jedną z najbardziej malowniczych tras Amtrak, przebiegającą przez dolinę rzeki Hudson i góry Adirondack. Jesienne kolory na tej trasie są znane i sprawiają, że jest to spektakularna podróż jesienią i ładna o każdej porze roku, szczególnie między Nowym Jorkiem a Albany. Trasa kursuje codziennie i trwa 10 godzin. Usiądź po lewej stronie wagonu, jadąc z Nowego Jorku do [[Schenectady]], i po prawej stronie przez resztę podróży na północ do [[Montreal]]u i odwrotnie, jadąc na południe, jeśli to możliwe. Jeśli nie, spędź trochę czasu po tych stronach w wagonie restauracyjnym, aby móc podziwiać piękne widoki na rzekę Hudson, jezioro Champlain i inne zbiorniki wodne. Po wyjeździe na północ ze Schenectady, gdy przekroczysz rzekę Mohawk, która przepływa obok tego miasta, następny widok na zbiornik wodny, jaki będziesz mieć, będzie prawdopodobnie na północ od [[Saratoga Springs]], krótko przed kolejnym przystankiem w [[Fort Edward]], ale jest też wiele przyjemnych lasów za Saratogą. Jezioro Champlain zaczyna się tuż za przystankiem Whitehall, jadąc na północ i jest często widoczne aż do obszaru [[Plattsburgh]]. [[Plik:AmtrakCascadesEdmonds.jpg|300px|thumbnail|''Amtrak Cascades'']] * '''[[Amtrak Cascades]]''' zabierze Cię z [[Eugene]] w stanie [[Oregon]] do [[Vancouver]] w [[Kolumbia Brytyjska|Kolumbii Brytyjskiej]] przez [[Portland (Oregon)|Portland]] w stanie Oregon i [[Seattle]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]], choć żaden pociąg nie przejedzie całej trasy Eugene-Vancouver. Na tej trasie zamiast standardowego niebieskiego malowania używa się charakterystycznego brązowego składu pociągów Talgo i mija się piękne krajobrazy Pacyfiku Północno-Zachodniego, w tym piękne linie brzegowe i lasy sosnowe. Ponadto wagon restauracyjny na pokładzie serwuje wino i dania kuchni regionalnej. Na różnych odcinkach trasy kursuje wiele pociągów dziennie; łącznie, wliczając ''Coast Starlight'', który kursuje na tej samej trasie między Seattle i Eugene, kursuje dwa pociągi dziennie między Vancouver i Seattle, siedem pociągów dziennie między Seattle i Portland oraz trzy pociągi dziennie między Portland i Eugene. Podróż z Vancouver do Seattle trwa 4 godziny, z Seattle do Portland trwa 3½ godziny, a z Portland do Eugene trwa 2¾ godziny. * '''[https://www.amtrak.com/routes/amtrak-hartford-line-train.html Linia Amtrak Hartford]''' biegnie z [[New Haven]] w stanie [[Connecticut]] do [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]] w stanie [[Massachusetts]] przez [[Hartford]]. * '''[https://www.amtrak.com/auto-train Auto Train]''' to wyjątkowa usługa zaprojektowana do przewozu pasażerów i ich samochodów z północnego wschodu na [[Floryda|Florydę]], z wagonami specjalnie zaprojektowanymi do przewozu samochodów. Są tylko dwa przystanki: [[Lorton]], [[Wirginia]] tuż za [[Waszyngton]]em, D.C. i [[Sanford (Floryda)|Sanford]], Floryda niedaleko [[Orlando]]. Usługa jest dostępna codziennie i trwa 17½ godziny. * '''[https://www.amtrak.com/routes/berkshire-flyer-train.html Berkshire Flyer]''' kursuje tylko latem, jako program pilotażowy do 2026, łącząc [[Nowy Jork]] z [[Berkshires]] w Massachusetts, przez północną część stanu Nowy Jork. * '''[https://www.amtrak.com/borealis-train Borealis]''' kursuje codziennie z [[Chicago]] do [[Minneapolis]]/[[Saint Paul]] przez [[Milwaukee]], podążając tą samą trasą co Empire Builder. * '''[[California Zephyr]]''' Amtrak kursuje z [[Chicago]], [[Illinois]] do [[Emeryville]]/[[San Francisco]] (San Francisco jest krótką podróżą autobusem od Emeryville) przez [[Omaha]], [[Nebraska]]; [[Denver]], [[Kolorado]]; [[Salt Lake City]], [[Utah]]; i [[Reno]], [[Nevada]]. Jest to prawdopodobnie najbardziej malownicza trasa Amtrak, przebiegająca przez spektakularne przełęcze górskie i wąskie kaniony w [[Góry Skaliste|Górach Skalistych]]] i [[Sierra Nevada]] oraz przez rozległe równiny i pustynie. Usługa jest codzienna i jej ukończenie zajmuje 51½ godziny. {{zarys}} j92pn4vaa4ewz43hjq6wifhajn9cd5u 150083 150082 2025-06-25T18:43:17Z Moromar 2451 /* Trasy */ 150083 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} [[Plik:Acela old saybrook ct summer2011.jpg|thumb|350px|Pociąg Amtrak Acela]] '''[[Stany Zjednoczone]]''' mogą być krajem samochodów, ale to także fantastyczny kraj do zwiedzania pociągiem pasażerskim. Prywatni operatorzy oferują ekskluzywne i luksusowe pakiety w pociągach, ale to na pokładzie pociągów państwowego i dotowanego [[Amtrak]] większość turystów i podróżników doświadcza Ameryki koleją. Podróż pociągiem z wybrzeża na wybrzeże z [[San Francisco]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]] jest jedną z najwspanialszych podróży koleją na świecie i jest znana z zapierających dech w piersiach widoków i historycznego znaczenia. == Charakterystyka == [[Plik:Image-Grand central Station Outside Night 2.jpg|350px|thumbnail|Imponujący Grand Central Terminal w Nowym Jorku, jedna z zachowanych pamiątek złotej ery amerykańskich kolei przed II wojną światową.]] [[Amtrak]], quasi-rządowa spółka kolejowa, jest jedynym operatorem regularnych dalekobieżnych pociągów pasażerskich w zwartych [[Stany Zjednocozne|Stanach Zjednoczonych]]. Z wyjątkiem należącego do Amtrak i utrzymywanego przez niego Northeast Corridor (między [[Boston]]em, [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]], [[Filadelfia|Filadelfią]], [[Baltimore]] i [[Waszyngton]]em), a także niektórych usług w [[Pensylwania|Pensylwanii]], [[Kalifornia|Kalifornii]] i okolicach [[Chicago]], usługi Amtrak są znacznie wolniejsze, mniej niezawodne i rzadsze niż w praktycznie każdym innym rozwiniętym kraju na świecie. Bez prawdziwych linii dużych prędkości (i ogólnego ograniczenia prędkości do 79 mil na godzinę (127 km/h)) pociągi w USA często podróżują dłużej niż samochody lub samoloty i są często droższe niż samoloty podczas podróży między dużymi miastami (choć do mniejszych miast można dotrzeć znacznie taniej Amtrak niż samolotem). Pomimo tego wszystkiego, wyjątkowe doświadczenie może przewyższyć często wysokie koszty i długą podróż. Pociągi pozostają popularne wśród wielu podróżnych ze względu na towarzyską atmosferę na pokładzie, mniejszy wpływ na środowisko w porównaniu z samolotami, przestronną konstrukcję wagonów, malownicze trasy i ogólny komfort podróży. Podróż z jednego wybrzeża USA na drugie jest z pewnością jedną z najwspanialszych podróży koleją, jaką można odbyć gdziekolwiek na świecie, a dzięki różnym klasom zakwaterowania na pokładzie oraz różnorodności dostępnych biletów i karnetów może być również niezwykle przystępna cenowo. Największe miasta w Stanach Zjednoczonych, w których nie ma ani jednej stacji kolejowej (ani Amtrak, ani kolei podmiejskiej, ani zabytkowej) to [[Phoenix]] (obecnie kolejka miejska), [[Columbus]] i [[Las Vegas]] (istnieje krótka linia jednoszynowa). === Szybka kolej w USA === Najbliższą rzeczą, jaką Stany Zjednoczone mają do linii kolei dużych prędkości, jest Acela Amtrak, która biegnie między [[Boston]]em a [[Waszyngton]]em przez [[Nowy Jork]]. Chociaż same pociągi Acela są w stanie osiągnąć bardzo duże prędkości, trasa nie kursuje po żadnych dedykowanych torach dużych prędkości, jak robią to pociągi dużych prędkości w [[Europa|Europie]] i [[Daleki Wschód|Azji Wschodniej]], więc są ograniczone do stosunkowo niskich prędkości przez większość podróży. Z tego powodu należy się spodziewać, że czas podróży Acela będzie tylko nieznacznie krótszy niż w przypadku zwykłych pociągów Northeast Corridor, które zatrzymują się częściej i mają niższą prędkość maksymalną, ale kosztują znacznie mniej. Podczas gdy przygotowywano plany budowy dedykowanych linii kolei dużych prędkości w różnych częściach kraju, silna konserwatywna opozycja polityczna i skuteczne lobbingi linii lotniczych i producentów samochodów wielokrotnie udaremniały te próby. == Historia == === Przed 1971: Złota era === Stany Zjednoczone były jednym z pionierów podróży koleją. W czasach przed lataniem transport kolejowy był głównym sposobem podróżowania na duże odległości i odegrał kluczową rolę w kolonizacji Dzikiego Zachodu pod koniec XIX wieku. Być może najważniejszym wydarzeniem w historii amerykańskich kolei było przebicie ostatniego szpikulca w [[Brigham City|Promontory]] w stanie [[Utah]] w 1869 roku, co oznaczało ukończenie budowy Pierwszej Transkontynentalnej Kolei między [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]] a [[San Francisco]]. Pojawienie się transportu kolejowego odegrało również kluczową rolę w industrializacji Stanów Zjednoczonych, ponieważ umożliwiło szybki transport surowców i towarów przez cały kraj oraz umożliwiło ludziom stosunkowo szybkie podróżowanie z domów na obszarach wiejskich do dużych, uprzemysłowionych miast, aby pracować w fabrykach. Zachowane przykłady dworców kolejowych z okresu przedwojennego, takie jak Grand Central Terminal w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] i Union Station w [[Waszyngton]]ie, D.C., służą jako przypomnienia o blasku podróży koleją w dawnych czasach. [[Plik:NYC Penn Station 7th Avenue Entrance 2013.jpg|thumb|Znacznie mniej okazały Penn Station jest głównym węzłem kolei międzymiastowej w Nowym Jorku]] Przed latami 60. wiele dużych prywatnych firm kolejowych świadczyło usługi przewozu pasażerów między głównymi miastami Ameryki, konkurując ceną, luksusem i szybkością. Jednak po pojawieniu się samochodu, komercyjnych podróży lotniczych, a później systemu autostrad międzystanowych, ludzie podróżowali pociągami coraz rzadziej. Doprowadziło to prywatne firmy kolejowe na skraj finansowej ruiny, gdzie zdecydowały się na poważne ograniczenie usług pasażerskich. === 1971-1999: Amtrak i jego zmagania === Upadek większości prywatnych usług kolejowych dla pasażerów doprowadził do powstania Amtrak w 1971 w celu przejęcia obsługi międzymiastowych pociągów pasażerskich od prywatnych firm kolejowych. Przed wyruszeniem na kolejową przygodę po Ameryce warto zrozumieć niepewną sytuację, w jakiej znajduje się [[Amtrak]]. Podczas gdy Stany Zjednoczone nadal mają najdłuższą sieć kolejową na świecie, jest ona obecnie wykorzystywana głównie do transportu towarów, a wiele byłych linii pasażerskich jest obecnie wykorzystywanych wyłącznie do przewozu towarów. Gdzieś pomiędzy byciem spółką prywatną a publiczną (wszystkie akcje uprzywilejowane Amtrak są własnością rządu USA), Amtrak musi świadczyć usługi publiczne i jednocześnie starać się być rentownym jako konkurencyjny środek transportu. Pomimo wzrostu liczby pasażerów (napędzanego rosnącymi cenami benzyny i coraz większymi niedogodnościami związanymi ze środkami bezpieczeństwa linii lotniczych), Amtrak jest zależny od ponad miliarda dolarów rocznie ciężko wywalczonego finansowania rządowego i często podlega sprzecznym i dziwacznym nakazom politycznym Kongresu. Finansowanie Amtrak nie jest jego jedynym problemem. Większość linii kolejowych, z których korzysta Amtrak, jest własnością prywatnych firm przewozowych i jest przez nie utrzymywana (głównym wyjątkiem jest ruchliwy Korytarz Północno-Wschodni, z którego większość należy do Amtrak lub lokalnych dostawców transportu publicznego). Podczas gdy Amtrak ma prawo do pierwszeństwa przed pociągami towarowymi, nie ma sposobu na wyegzekwowanie tego, więc w praktyce pociągi towarowe mają zazwyczaj pierwszeństwo przed pociągami Amtrak, co prowadzi do wielu opóźnień. Wiele linii kolejowych nie jest dwutorowych, a mijanki są często nieliczne i oddalone od siebie. W jaskrawym przeciwieństwie do wielu krajów w Europie lub Azji Wschodniej, zelektryfikowane linie poza korytarzem północno-wschodnim są raczej wyjątkiem niż normą, a podczas gdy nowoczesne pociągi spalinowe są o wiele lepsze od swoich poprzedników, nadal mają ograniczone przyspieszenie i prędkość maksymalną w porównaniu z podobnymi zestawami pociągów elektrycznych. Co więcej, zbiór uciążliwych przepisów (uchylonych później) wymagał od Amtrak zakupu taboru kolejowego, który był niepotrzebnie ciężki i naruszał europejskie i wschodnioazjatyckie specyfikacje, nie przynosząc w zamian żadnych namacalnych korzyści — doprowadziło to do wyższych kosztów taboru kolejowego oraz powstania Aceli, która była zarówno cięższa, jak i bardziej podatna na awarie niż francuskie pociągi, na których się opierała. === 2000 i dalej: Odrodzenie === Podczas gdy wszystkie duże programy kolei dużych prędkości albo zawiodły, albo są od ukończenia za dekadę lub więcej, sytuacja Amtrak powoli, ale systematycznie poprawia się od przełomu tysiącleci dzięki pozytywnemu cyklowi wzrostu liczby pasażerów i wzrostu finansowania na szczeblu federalnym, stanowym i lokalnym. W latach 2007–2019 roczna liczba przejechanych pasażerów wzrosła dwukrotnie. Stany czasami interweniowały, gdy rząd federalny chciał obciąć finansowanie tras Amtrak przez ich stan, w wyniku czego niektóre stany mają teraz więcej usług i mniejsze ryzyko anulowania usług niż kiedykolwiek wcześniej w erze Amtrak. Wiele przyrostowych modernizacji torów (czasami w połączeniu z Amtrak lub lokalnymi podmiotami kupującymi tory od kolei towarowych) pomogło poprawić punktualność i ogólny czas podróży. Wreszcie rosnąca świadomość niekorzystnych skutków dla środowiska samolotów i samochodów przyczyniła się do wysiłków niektórych miast, nawet mniejszych, na rzecz wprowadzenia systemów kolei podmiejskich. Pozytywnymi przykładami tego są [[Nashville]] i [[Albuquerque]], które wprowadziły niektóre linie kolei podmiejskich w połowie lat 2000. == Stacje == [[Plik:Union Station Washington DC.jpg|400px|thumb|Union Station w [[Waszyngton]]ie, kolejny z okazałych amerykańskich dworców kolejowych z czasów, gdy podróżowanie koleją było o wiele bardziej luksusowe.]] Podobnie jak w [[Europa|Europie]], firmy kolejowe XIX wieku budowały okazałe „katedry burżuazyjne” jako świadectwo swojego bogactwa i statusu podróży koleją. Później wiele miast budowało „stacje Union”, często w jeszcze bardziej okazałej formie, aby służyć jako punkty przesiadkowe między pociągami obsługiwanymi przez różne firmy. Być może najnowszą z okazałych starych stacji jest [[Los Angeles]] Union Station, wybudowana w latach 30. XX wieku w kalifornijskim stylu Mission Revival, chociaż inne znane stare stacje nadal działają w [[Boston]]ie, [[Chicago]], [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], [[Filadelfia|Filadelfii]], [[San Diego]] i [[Waszyngton]]ie. Wraz ze spadkiem podróży koleją wiele okazałych stacji zostało opuszczonych lub przeznaczonych do innych celów, a niektóre nawet zburzono, a najbardziej znaczącymi ofiarami były oryginalny nowojorski dworzec Pennsylvania Station oraz Chicago and North Western Terminal w [[Chicago]]. Wspaniałe, ozdobne stare stacje kolejowe były często zastępowane stosunkowo prostymi, mało inspirującymi budynkami, które służyły jedynie absolutnemu minimum funkcji, które były pogardliwie nazywane „Am-shacks”. Jednak najgorsze lata wydają się być już za nami, a wiele wspaniałych starych stacji zostało pieczołowicie odrestaurowanych i odzyskało obsługę kolejową, a niektóre godne uwagi przykłady odrestaurowanych stacji to [[Cincinnati]], [[Denver]], [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]], [[Saint Paul|St. Paul]] i [[Seattle]]. Odbyło się nawet kilka spektakularnych budowy nowych stacji, takich jak zastąpienie Transbay Terminal w [[San Francisco]]. Wiele miast planuje również przywrócić Amtrak do swoich historycznych stacji kolejowych, ale koszty często stanowią problem. W wielu miastach wiele stacji kolejowych służy również jako stacje autobusowe dla różnych linii autobusowych międzymiastowych, a także jako węzeł dla lokalnych autobusów miejskich obsługiwanych przez władze miasta lub hrabstwa. „Dworzec autobusowy” może być serią przystanków autobusowych ustawionych na ulicy lub ulicach przy dworcu kolejowym lub na parkingu lub w innym budynku obok dworca kolejowego z kasami biletowymi firm autobusowych wewnątrz dworca kolejowego lub budynku dworca autobusowego obok. Kilka stacji kolejowych jest również połączonych z lokalną koleją miejską, ale wiele systemów nie zostało opracowanych z dworcem kolejowym jako centralnym węzłem, dlatego dostęp może być czasami utrudniony. Znanymi przykładami dworców kolejowych pełniących funkcję lokalnych węzłów kolei miejskiej są Union Station w [[Denver]] i [[Los Angeles]]. == Spółki kolejowe pasażerskie == W tym artykule mowa jest głównie o podróżach Amtrak, głównej krajowej kolei pasażerskiej w Stanach Zjednoczonych. Aby uzyskać więcej informacji na temat podróży regionalnymi (podmiejskimi) pociągami kolejowymi, zapoznaj się z sekcją „Komunikacja” miasta lub regionu, który chcesz odwiedzić. '''[https://www.amtrak.com/home.html Amtrak]''', ☏ +1-215-856-7924, bezpłatny numer: +1-800-872-7245. Amtrak to quasi-państwowa spółka kolei pasażerskich w Stanach Zjednoczonych, obsługująca połączenia na około 35 000 km (22 000 mil) torów, obsługująca ponad 500 społeczności w 46 stanach USA i trzech największych miastach [[Kanada|Kanady]]. Pociągi mają jedną lub więcej klas zakwaterowania: wagony pasażerskie, klasy biznes i wagony sypialne. Miejsce w klasie ekonomicznej jest zazwyczaj konkurencyjne cenowo w stosunku do biletu autobusowego Greyhound, podczas gdy cena miejsca sypialnego może być konkurencyjna w stosunku do ceny biletu lotniczego; jednak zależy to od trasy, a w niektórych przypadkach bilet autokarowy jest bardziej porównywalny do biletu lotniczego, podczas gdy cena miejsca sypialnego jest jeszcze wyższa. Większość informacji w tym artykule dotyczy Amtrak. '''[https://www.alaskarailroad.com/ Alaska Railroad]''', ☏ +1-800-544-0552, to dalekobieżna kolej będąca własnością stanu [[Alaska]] i zarządzana przez ten stan, przewożąca pasażerów i ładunki w całości na terenie Alaski. Kolej słynie z letnich usług pasażerskich, ale odgrywa również istotną rolę w transporcie zasobów naturalnych Alaski do portów w [[Anchorage]], Whittier i [[Seward]], a także paliwa i żwiru do wykorzystania w [[Anchorage]]. Niektóre z ich pociągów towarowych są również połączone z 48 stanami za pomocą barek kolejowych między [[Whittier]] i [[Seattle]]. Pociągi pasażerskie kursują z [[Seward]] przez [[Anchorage]], [[Talkeetna]] i [[Denali]] do [[Fairbanks]], z odnogą do Whittier. Trasa ''Hurricane Turn'' między Talkeetna i Denali obejmuje ostatnią w Ameryce Północnej pozostałą usługę pociągu „flag stop”: odcinek torów wzdłuż obszaru niedostępnego drogą, gdzie mieszkańcy czekają przy torach i „flagują” pociąg, aby się zatrzymał, co dało mu nazwę. Te pociągi czasami poruszają się dość szybko i istnieje procedura, aby oznaczyć go na znaczną odległość, zanim faktycznie chcesz, aby się zatrzymał. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie internetowej. '''[https://www.gobrightline.com/ Brightline]''' to prywatna firma, która obsługuje połączenie kolejowe na [[Floryda|Florydzie]] między [[Miami]] i [[Orlando]], przez [[Fort Lauderdale]] i [[West Palm Beach]]. W całych Stanach Zjednoczonych wiele zabytkowych linii zostało utrzymanych lub przebudowanych jako prywatne linie turystyczne, które czasami łączą się z Amtrak lub systemami regionalnymi. Większość z tych linii wykorzystuje stary sprzęt kolejowy (taki jak lokomotywy parowe), który został odnowiony. Istnieje wiele takich linii, ale niektóre z najbardziej malowniczych to '''[https://www.durangotrain.com/ Durango & Silver Narrow-Gauge Railroad]''' i '''[https://www.royalgorgeroute.com/ Royal Gorge Route Railroad]''' w [[Kolorado]], '''[https://www.thetrain.com/ Grand Canyon Railway]''' w [[Arizona|Arizonie]], '''[https://cumbrestoltec.com/ Cumbres & Toltec Scenic Railroad]''' w [[Chama (Nowy Meksyk)|Chama]] w [[Nowy Meksyk|Nowym Meksyku]]; '''[https://www.skunktrain.com/ Skunk Train]''' w Północnej Kalifornii, '''[https://wvstateparks.com/park/cass-scenic-railroad-state-park/ Cass Scenic Railroad]''' w pobliżu [[Marlinton]] w [[Wirginia Zachodnia|Zachodniej Wirginii]] i '''[https://adirondackrr.com/ Adirondack Railroad]''' w północnej części [[Nowy Jork (stan)|stanu Nowy Jork]]. Istnieje również międzynarodowa trasa '''[https://wpyr.com/ White Pass and Yukon Route]''', która biegnie między [[Skagway]] na Alasce a Carcross w [[Jukon]]ie w Kanadzie, z przystankami w północnej [[Kolumbia Brytyjska|Kolumbii Brytyjskiej]], zapewniając dostęp do początku szlaku [[Chilkoot Trail]]. Wiele dużych amerykańskich miast ma krótkodystansowe i średniodystansowe systemy kolei podmiejskiej, które łączą centrum miasta z pobliskimi przedmieściami lub mniejszymi miastami. Zgodnie z nazwą linie podmiejskie zazwyczaj koncentrują się na obsłudze pasażerów w godzinach szczytu w dni robocze, dlatego też oferują najczęstsze połączenia w tych godzinach. Niektóre z nich oferują jednak również połączenia wieczorne lub weekendowe, co może być świetnym sposobem na wydostanie się z dużego miasta na jednodniową lub weekendową wycieczkę. Na amerykańskim północnym wschodzie kilka systemów kolei podmiejskiej zbiega się i jest ze sobą połączonych; możliwe jest na przykład podróż z [[Connecticut]] do [[Delaware]] wyłącznie liniami podmiejskimi, chociaż zajęłoby to znacznie więcej czasu niż Amtrak i wymagałoby licznych przesiadek. Więcej informacji na temat podróżowania koleją podmiejską można znaleźć w sekcji „Komunikacja” danego stanu lub miasta. W szczególności [[Albuquerque]], [[Boston]], [[Los Angeles]], [[Nowy Jork]], [[New Jersey]], [[Filadelfia]], [[Waszyngton]]/[[Baltimore]], [[Chicago]] i [[San Francisco]]/[[San Jose (Kalifornia)|San Jose]] mają dobrze rozwinięte systemy kolei podmiejskiej, które są rozległe, kursują bardzo często, mają dużą liczbę pasażerów i są dobrze połączone z lokalnymi systemami transportu publicznego i Amtrak. Poza tymi obszarami systemy kolei podmiejskiej mają tendencję do bycia bardziej ograniczonymi pod względem zakresu i usług, a miasta takie jak [[Dallas]], [[Denver]], [[Fort Lauderdale]]/[[West Palm Beach]], [[Miami]], [[Minneapolis]], [[Orlando]], [[San Diego]], [[Seattle]] i [[Salt Lake City]] zbudowały nowe systemy dopiero w XXI wieku; wiele z tych nowszych systemów działa tylko na jednej trasie z bardzo ograniczoną obsługą poza godzinami szczytu w dni robocze. [[Kalifornia]] ma zestaw wybitnych systemów kolei podmiejskiej, które obsługują największe miasta stanu; na szczególną uwagę zasługuje system '''[https://www.amtrak.com/california-train-routes Amtrak California]''', składający się z trzech tras Amtrak (Capitol Corridor, Pacific Surfliner i San Joaquin; wszystkie opisane bardziej szczegółowo poniżej) oraz łącząca je linia autobusowa Amtrak Thruway, która jest dotowana przez stan Kalifornia i kursuje częściej niż typowe dalekobieżne trasy Amtrak. == Planowanie podróży == [[Plik:North America Passenger Trains.png|thumb|350px|Mapa tras pociągów pasażerskich w Ameryce Północnej]] [[Plik:Amtrak System Map.svg|thumb|350px|Mapa systemu Amtrak]] [[Plik:US_intercity_rail_frequency_map_color_2023.svg|thumb|350px|Mapa amerykańskich międzymiastowych połączeń kolejowych pokazująca częstotliwość kursowania pociągów w 2023]] [[Chicago]] jest głównym węzłem [[Amtrak]] dla pociągów dalekobieżnych, więc osoby chcące przejechać kraj ze wschodniego na zachodnie wybrzeże pociągiem najprawdopodobniej będą musiały przesiąść się w Chicago. Na przykład ktoś, kto chce odtworzyć klasyczną transkontynentalną podróż koleją z [[San Francisco]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]], będzie musiał wsiąść do ''California Zephyr'' z San Francisco do Chicago, a następnie przesiąść się do ''Lake Shore Limited'' lub ''Cardinal'' z [[Chicago]] do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]]. === Kiedy podróżować === Okres szczytowy dla większości firm kolejowych w Ameryce Północnej przypada gdzieś między kwietniem a wrześniem, a koszt karnetów kolejowych i biletów wzrośnie w tych okresach, aby to odzwierciedlić. Jeśli planujesz wizytę w Stanach Zjednoczonych i dużo podróżujesz pociągiem, okresy wiosenny i jesienny prawdopodobnie zapewnią Ci najlepszą kombinację niższych cen biletów i godzin światła dziennego do oglądania krajobrazów z pociągu. Pociągi zapełniają się znacznie szybciej latem i w okolicach świąt narodowych (zwłaszcza weekendu Święta Dziękczynienia), a pasażerowie klasy ekonomicznej w szczególności będą mieli mniej miejsca do wyciągnięcia się. === Rozkłady jazdy i broszury === Wszyscy główni operatorzy kolejowi w USA mają strony internetowe z informacjami o rozkładach jazdy, trasach i udogodnieniach na pokładzie. Jednak wielu pasażerów nadal woli planować swoje podróże, korzystając z drukowanych rozkładów jazdy. Amtrak, na przykład, publikuje szereg broszur, w tym broszurę podróżniczą '''Amtrak America''', ale rozkład jazdy '''Amtrak System Timetable''' (z rozkładami jazdy dla każdego pociągu Amtrak i autobusu Thruway) można znaleźć tylko [https://www.amtrak.com/train-schedules-timetables online]. Jednak Amtrak publikuje indywidualne rozkłady jazdy dla każdej trasy. === Czytaj === [https://www.on-track-on-line.com/amtrak-tips.shtml On-Track-On-Line.com] ma wiele wskazówek dotyczących podróży dla początkujących użytkowników Amtrak, a także forum internetowe. Doświadczonych podróżnych koleją można znaleźć w Internecie na wielu dedykowanych forach kolejowych, którzy zazwyczaj chętnie odpowiedzą na pytania dotyczące wybranej trasy. Oto kilka innych forów, na których warto poszukać informacji i do których warto dołączyć: * [https://www.amtraktrains.com/ Amtrak Unlimited] * [https://railroad.net/ Railroad.net] Ponadto, następująca książka zawiera znacznie więcej szczegółów na temat głównych tras kolejowych Ameryki Północnej: * '''USA By Rail''' autorstwa Johna Pitta, 8. wydanie, luty 2012, Bradt Travel Guides (ISBN 184162389X) == Karnety kolejowe == Jeśli planujesz więcej niż jedną podróż pociągiem Amtrak, lepiej zainwestować w karnet kolejowy, który umożliwia nieograniczone podróże koleją w określonym czasie i obszarze. Powinieneś jednak porównać koszty poszczególnych biletów podczas ustalania cen i planowania podróży. * Karnet '''[https://www.amtrak.com/deals-discounts/multi-ride-rail-passes.html USA Rail Pass]'''. Ilość podróży, którą możesz odbyć z tym karnetem, jest obliczana w „segmentach” — mówiąc ogólnie, jeden segment zaczyna się, gdy wsiadasz do pociągu, i kończy, gdy z niego wychodzisz, niezależnie od odległości. Jeśli zaplanowana trasa obejmuje wiele przystanków lub przesiadek, zwykłe bilety mogą być bardziej opłacalne. Otrzymujesz 10 segmentów, a karnet jest ważny tylko przez 120 dni lub 30 dni po przejechaniu pierwszego segmentu. Obowiązują ograniczenia. * Karnet '''[https://www.amtrak.com/california-rail-pass California Rail Pass]'''. Ten karnet oferuje siedem dni podróży w ciągu 21 dni w większości pociągów w Kalifornii. Karnety kolejowe nie są biletami i powinieneś zarezerwować bilet (i miejsce), gdy tylko dowiesz się, którym pociągiem będziesz jechać, ponieważ liczba miejsc zarezerwowanych dla posiadaczy karnetów kolejowych jest ograniczona. == Bilety == Bilety Amtrak można kupić osobiście na dowolnej stacji Amtrak z obsługą, telefonicznie ☏ +1-800-USA-RAIL (872-7245) w [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Kanada|Kanadzie]] lub przez [https://www.amtrak.com/home.html Internet]. Bilety można wydrukować w domu, pobrać na smartfon lub dostarczyć w kasie/kiosku. Pasażerowie, którzy kupują bilety w kasach z obsługą, powinni mieć przy sobie dowód tożsamości wydany przez rząd, ale mogą również poprosić o wysłanie biletów na swój adres e-mail. Na stronie internetowej Amtrak wymieniono wiele biur podróży sprzedających bilety Amtrak w innych krajach, ale mogą one wiązać się z dodatkową opłatą. Bilety na większość tras są wyceniane w przyrostowych „grupach”: innymi słowy, gdy miejsca w pociągu się wyprzedają, pozostałe bilety stają się droższe. Kupując bilety z punktu do punktu, szczególnie w okresach wzmożonego ruchu świątecznego, ważne jest, aby zarezerwować je z wyprzedzeniem. Ceny biletów w obie strony oblicza się poprzez dodanie dwóch najtańszych dostępnych cen biletów w jedną stronę. === Zniżki === Wielu pasażerów może otrzymać zniżkę na koszt biletu. Zniżki są dostępne na bilety (ale nie na ulepszenia zakwaterowania) dla członków następujących organizacji: * [https://www.narprail.org/ NARP (National Association of Railroad Passengers)] Zniżki są również oferowane czynnym członkom wojska, weteranom wojennym, osobom starszym, pasażerom niepełnosprawnym i ich towarzyszom oraz studentom. Studenci oszczędzają teraz 15%, bez konieczności posiadania członkostwa; poprzednia zniżka 10% na kartę [https://studentadvantage.com/static/ Student Advantage] zostaje tym samym anulowana. Studenci zagranicznych uczelni, którzy nie mają legitymacji studenckiej w języku angielskim (wymaganej do 15% zniżki), mogą skorzystać z [https://www.isic.org/ Międzynarodowej Karty Tożsamości Studenta (ISIC)], która zapewnia 10% zniżki. We wszystkich przypadkach należy podać numer członkostwa, jeśli taki istnieje, podczas rezerwacji biletu i okazać kartę członkowską lub inny obowiązujący dokument tożsamości na żądanie na pokładzie. Aby uzyskać zniżkę na pociągi Amtrak, pasażerowie muszą zarezerwować bilety na trzy dni przed przyjazdem na wszystkie pociągi. === Gorące okazje === Amtrak oferuje mocno obniżone ceny biletów na niektóre pociągi w sekcji „Hot Deals” na swojej [https://www.amtrak.com/deals stronie internetowej]. Te bezzwrotne i niezmienne ceny są zazwyczaj dostępne na podróże w ciągu najbliższych trzydziestu do sześćdziesięciu dni na trasach, na których jest wolna przepustowość. Strona jest aktualizowana co piątek i powinieneś regularnie sprawdzać, jeśli chcesz upolować okazję. Ceny biletów na duże odległości wynoszące 70 USD z [[Chicago]] do [[Seattle]] (na przykład) nie są rzadkością, chociaż stają się znacznie mniej popularne w bardziej popularnych miesiącach letnich. Tych cen nie można zmienić na miejsca sypialne w momencie rezerwacji, chociaż możesz to zrobić, jeśli są dostępne po wejściu do pociągu. Od 2005 oferta Amtrak obejmująca wiele z tych mocno obniżonych cen biletów jest ograniczona zapisami w ustawodawstwie, które przyznają Amtrak roczną dotację. Jednak ten zapis ustawodawczy nie ma wpływu na trasy, które otrzymują dotację od poszczególnych stanów. W związku z tym te trasy kolejowe często pojawiają się na stronie internetowej w zakładce „Gorące okazje”. == Wsiadanie do pociągu == [[Plik:Chicago union station hall.jpg|350px|thumbnail|Dworzec kolejowy Union Station w [[Chicago]], z którego odjeżdżają liczne dalekobieżne pociągi Amtrak, a także kolejna stacja z czasów złotej ery kolei]] Bilety Amtrak zazwyczaj nie wskazują wagonu ani numeru miejsca, a jedynie miejsce w zarezerwowanym wagonie. Zwracaj szczególną uwagę na ogłoszenia i obsługę stacji, która powie Ci, gdzie czekać i wsiąść do pociągu. Obsługa będzie musiała zobaczyć Twój bilet, dowód osobisty i/lub przepustkę podczas wsiadania do pociągu i wskaże Ci wagon, w którym powinieneś usiąść. W niektórych przypadkach na bilecie może być widoczny numer rezerwacji miejsca i numer wagonu. W takim przypadku numery wagonów są wyświetlane na drzwiach; zwracaj na nie uwagę podczas wjazdu pociągu, abyś mógł znaleźć się we właściwym miejscu na peronie na czas, aby wsiąść do swojego wagonu. Niektóre stacje mają wskaźniki na peronie, które pokazują, gdzie zatrzyma się każdy wagon. Jeśli masz konkretny numer miejsca w rezerwacji, zaleca się, abyś go zajął. W przeciwnym razie postępuj zgodnie ze wskazówkami konduktora, który sprawdza Twój bilet, a po wejściu do wagonu możesz wybrać własne miejsce. Po znalezieniu miejsca będziesz chciał pozostać na nim, dopóki konduktor nie przyjdzie sprawdzić Twojego biletu po odjeździe. Po wykonaniu tej czynności konduktor umieści nad twoim siedzeniem kartę siedzenia (mały kawałek papieru), aby wskazać, że miejsce jest zajęte. Zabierz ją ze sobą, jeśli zdecydujesz się zmienić miejsce, zwłaszcza jeśli opuszczasz pociąg w trakcie podróży, ponieważ ten kawałek papieru zawiera kod stacji, który pomoże konduktorowi poinformować cię, kiedy twój przystanek jest bliski i pokazuje, że już dałeś mu/jej bilet. === Bagaż === Usługi bagażowe w dalekobieżnych pociągach Amtrak są porównywalne z usługami w transporcie lotniczym, choć z dużo mniejszą liczbą ograniczeń i niewielką liczbą punktów kontroli bezpieczeństwa. Dalekobieżne pociągi Amtrak będą miały dedykowany wagon bagażowy na bagaż rejestrowany, który można nadać na stacji i odebrać w miejscu docelowym; możesz mieć maksymalnie cztery bagaże rejestrowane – pierwsze dwa bezpłatnie, a dwa kolejne za 20 USD za sztukę, każdy o wadze nieprzekraczającej 50 funtów. Przedmioty specjalne, takie jak rowery, podlegają innym ograniczeniom. Pasażerom wolno mieć maksymalnie dwa bagaże podręczne, z wyjątkiem małych przedmiotów potrzebnych w podróży. Wagony pasażerskie będą miały półki nad siedzeniami lub specjalne przedziały przy wejściu. Szczegółowe informacje na temat polityki bagażowej można znaleźć [https://www.amtrak.com/baggage-policy tutaj]. Niestety, niektóre stacje Amtrak nie oferują bagażu rejestrowanego jako usługi i zaleca się sprawdzenie tego w Amtrak przed wejściem na pokład. Dobrym wskaźnikiem tego, czy Twój przystanek oferuje bagaż rejestrowany, jest sprawdzenie czasu przyjazdu/odjazdu z Twojego przystanku. Na wiele stacji, takich jak wszystkie stacje obsługiwane przez Amtrak Capitol Limited i Lake Shore Limited w stanie [[Ohio]], można dotrzeć tylko pociągami, które przyjeżdżają przed świtem; w związku z tym nie ma na nich obsługi ani możliwości nadania bagażu. == Na pokładzie == Informacje tutaj odnoszą się konkretnie do usług świadczonych przez Amtrak. Prywatne firmy kolejowe i usługi kolei podmiejskich oferują różne standardy udogodnień na pokładzie. Zazwyczaj pociągi podmiejskie mają miejsca bez rezerwacji i niewiele udogodnień poza toaletami, chociaż niektóre systemy mogą oferować usługi, takie jak miejsce na rowery lub ciche wagony. Sieci pociągów podmiejskich są opisane w odpowiednich artykułach regionalnych lub miejskich. Dłuższe trasy Amtrak obejmują to, co potocznie nazywa się „przystankami dla palaczy”, dłuższe przystanki, na których można wyjść na peron, aby rozprostować nogi. Są tak nazwane, ponieważ palenie jest zabronione na pokładzie pociągu, więc pasażerowie, którzy chcą zapalić, wysiadają na tych przystankach. === Klasy wagonów === [[Plik:Amtrak coachcar.jpg|thumb|300px|Siedzenia w wagonie Superliner]] Klasa ekonomiczna jest najtańszą klasą podróży Amtrak i jest oferowana we wszystkich pociągach z wyjątkiem szybkich pociągów Acela na północno-wschodnim korytarzu (między [[Boston]]em, [[Nowy Jork|Nowym Jorkiem]] i [[Waszyngton]]em). Bilet na klasę ekonomiczną gwarantuje miejsce w wagonie z 40 do 60 innymi siedzeniami, ustawionymi parami po obu stronach przejścia. W prawie wszystkich przypadkach siedzenia będą zwrócone w kierunku jazdy. Dostępne są bagażniki i miejsca na większe przedmioty, a także toalety na końcu wagonu lub na dolnym poziomie pociągów dwupoziomowych. W przeciwieństwie do typowych pociągów międzymiastowych, powiedzmy, w [[Europa|Europie]], większość pociągów Amtrak nie pozwala na rezerwację konkretnego miejsca — „zarezerwowane” miejsce gwarantuje jedynie, że miejsce będzie dostępne w jakimś miejscu w pociągu. Grupy 4 miejsc naprzeciwko siebie są teoretycznie zarezerwowane dla rodzin i grup składających się z trzech lub więcej osób. To, jak ściśle jest to egzekwowane, zależy od trasy i zatłoczenia pociągu. Personel zazwyczaj dba o to, aby dzieci mogły siedzieć obok co najmniej jednego z rodziców lub opiekunów, nawet jeśli wiąże się to z koniecznością przesuwania innych pasażerów. Siedzenie w klasie ekonomicznej Amtrak jest mniej więcej porównywalne z siedzeniem w klasie biznesowej w samolocie: jest dużo miejsca na nogi, odchylane oparcie i stałe podłokietniki na zewnątrz każdej pary siedzeń. Jeśli przed Tobą znajduje się siedzenie, dostępny będzie składany stolik. Na dłuższych trasach jest więcej miejsca na nogi, a także głębsze odchylenie i wyściełane oparcie, które można złożyć, aby podeprzeć nogi podczas odchylania. === Klasa biznesowa === Klasa biznes jest oferowana w większości pociągów, w których nie ma pierwszego (sypialnego) miejsca. Jest więcej miejsca niż w klasie ekonomicznej, a niektóre mają obsługę siedzącą z bezpłatnymi napojami i gazetą. W niektórych pociągach siedzenia są ustawione w stylu „2+1”, parami po jednej stronie przejścia i pojedynczo po drugiej stronie przejścia. W innych przypadkach siedzenia są podobne do klasy ekonomicznej, tylko z nieco większą przestrzenią na nogi i prawdopodobnie łatwiejszym dostępem do gniazdek elektrycznych. Pociągi dalekobieżne, które kursują nocą, zazwyczaj nie oferują klasy biznesowej; zamiast niej dostępna jest klasa sypialna. === Zwykła pierwsza klasa === Jedyny serwis pierwszej klasy oferowany przez Amtrak, który nie obejmuje wagonu sypialnego, znajduje się w pociągach Acela wzdłuż Northeast Corridor. Te pociągi oferują tylko pierwszą i biznesową klasę. Acela Business Class ma siedzenia 2+2, First Class obejmuje szersze siedzenia 2+1 i bezpłatne posiłki na miejscu. === Pierwsza klasa (sypialna) === [[Plik:Amtrak sleepercar.jpg|thumb|250px|Kabina sypialna w wagonie Superliner, z łóżkami składanymi do użytku dziennego]] Amtrak reklamuje i wycenia miejsca sypialne jako „pierwszą klasę”, a poziom usług ma być równy poziomowi usług hotelowych. Oprócz prywatnego pokoju na pokładzie pociągu pasażerowie pierwszej klasy mogą skorzystać z szeregu innych udogodnień, w tym: * Dostęp przed odjazdem do saloników Club Acela i Metropolitan na stacjach [[Boston]] South Station, [[Chicago]] Union Station, [[Nowy Orlean|New Orleans]], [[Miami]], [[Nowy Jork|New York Penn Station]], [[Filadlefia|Philadelphia]] 30th Street Station, [[Portland (Oregon)|Portland]], [[Raleigh]], Saint Paul-Minneapolis i [[Waszyngton|Washington]], D.C. Union Station * Wszystkie posiłki na pokładzie wliczone w cenę biletu * Usługa obsługi na pokładzie * Świeża pościel i ręczniki * Bezpłatna woda butelkowana Noclegi w pierwszej klasie są wyceniane dodatkowo do najniższej dostępnej ceny biletu w wagonie i są wyceniane w „grupach” o rosnących cenach, w zależności od dostępności. W miarę wyprzedawania się każdej „grupy” pokoi cena rośnie. Na przykład, jeśli w pociągu jest jeden wolny pokój na tydzień przed odjazdem, zostanie on wyceniony w najdroższym „przedziale”. Na większości tras dalekobieżnych Amtrak wystawia na aukcję przedziały sypialne 36 godzin przed odjazdem za pośrednictwem swojego programu BidUp, który ma minimalną ofertę w okolicach najniższego przedziału taryfowego za odpowiednie przedziały sypialne. Ponadto, po odjeździe pociągu Amtrak ze stacji początkowej, jeśli w pociągu są jeszcze dostępne jakieś przedziały sypialne, ich cena wraca do najniższej pierwotnie dostępnej ceny. Amtrak obsługuje dwa rodzaje wagonów sypialnych; dokładny standard zakwaterowania, które będziesz mieć, zależy od rodzaju pociągu, którym będziesz jechać. Sprawdź rozkład jazdy lub stronę internetową Amtrak, aby dowiedzieć się, jakim rodzajem pociągu będziesz jechać. ==== Wagony Superliner ==== Wagony dwupoziomowe Superliner są używane we wszystkich pociągach dalekobieżnych na zachód od [[Chicago]] i na niektórych innych trasach. Oferują one lepszą jakość jazdy i lepsze widoki niż wagony jednopoziomowe. Większość miejsc noclegowych znajduje się na górnym poziomie, a toalety i inne udogodnienia na dolnym poziomie. Wagony sypialne Superliner oferują następujące miejsca noclegowe: * Roomette (dla dwóch osób, bez toalety ani prysznica) * Sypialnia (dla dwóch osób, z toaletą i prysznicem) * Sypialnia Suite (dwie sypialnie połączone otwieranymi drzwiami) * Sypialnia rodzinna (dla dwóch dorosłych i dwójki dzieci, bez toalety ani prysznica) * Sypialnia dostępna (dla dwóch osób z toaletą, ale bez prysznica) Chociaż nie ma żadnych faktycznych ograniczeń, pokoje dostępne powinny być rezerwowane wyłącznie przez osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub niepełnosprawne fizycznie, a pokoje rodzinne powinny być rezerwowane wyłącznie przez rodziny podróżujące razem. Pokoje rodzinne i pokoje dostępne znajdują się na dolnym poziomie wagonu Superliner. Amtrak pozwala trzem osobom na zajęcie dwuosobowej sypialni, z czego dwie mogą spać na dolnym łóżku, jeśli rezerwacja zostanie dokonana telefonicznie. Ze względu na ograniczenia przestrzenne takie rozwiązanie byłoby bardziej odpowiednie dla rodziców podróżujących z małym dzieckiem, a nie dla trzech dorosłych. ==== Wagony Viewliner ==== Wagony jednopoziomowe Viewliner są zazwyczaj używane we wszystkich pociągach dalekobieżnych, które kursują do i z [[Nowy Jork|New York]] Penn Station (gdzie pociągi Superliner są zbyt wysokie, aby wjechać do tuneli zbliżających się do stacji). Wyróżniają się dwoma rzędami okien z boku pociągu, umożliwiającymi pasażerom z górnych i dolnych łóżek widok z ich łóżek. Oferują następujące miejsca do spania: * Roomette (dla dwóch osób, z toaletą, ale bez prysznica) * Bedroom (dla dwóch osób, z toaletą i prysznicem) * Bedroom Suite (dwie sypialnie połączone otwieranymi drzwiami) * Accessible Bedroom (dla dwóch osób z toaletą, ale bez prysznica) Dostępne sypialnie powinny być rezerwowane wyłącznie przez osoby o ograniczonej sprawności ruchowej lub niepełnosprawne fizycznie. === Jedzenie i picie na pokładzie === W przypadku najkrótszych podróży Amtrak oferuje usługę wózka na siedzenia z napojami i lekkimi przekąskami; jednak w większości pociągów będzie wydzielony wagon restauracyjny lub salonik, który oferuje nieznacznie szerszy wybór ciepłych i zimnych napojów, piwa, wina i alkoholi oraz przekąsek, chociaż wszystkie przekąski będą wstępnie zapakowane, a wszystkie gorące przekąski będą podgrzewane w mikrofalówce. Spodziewaj się bardzo podstawowego wyboru kanapek i przekąsek, chociaż kilka pociągów może zaskoczyć Cię innymi opcjami (na przykład wagony kawiarniane w wielu pociągach sprzedają lokalne wina i piwa rzemieślnicze). Wagony kawiarniane i saloniki oferują otwartą przestrzeń do siedzenia wokół stolików, które będą otwarte przez większość podróży, więc nawet jeśli nie kupisz niczego w kawiarni, możesz usiąść w wagonie, cieszyć się widokiem i może spotkać innych pasażerów i personel pokładowy. W prawie wszystkich pociągach dalekobieżnych Amtrak oferuje wydzielony wagon restauracyjny, który będzie otwarty na śniadanie, lunch i kolację. Posiłki są zazwyczaj przygotowywane poza pociągiem przed odjazdem, a następnie podgrzewane i podawane na pokładzie. Na przykład podczas lunchu i kolacji klientom przedstawia się wydrukowane wcześniej menu z wyborem kilku przystawek, około sześciu dań głównych i kilku deserów. Główny pracownik obsługi Amtrak (LSA), który prowadzi wagon restauracyjny, sadza pasażerów razem, aby zajęli stolik, zamiast przydzielać pojedyncze osoby lub pary do stolika osobno (jednak LSA sadza rodzinę razem). Ta praktyka ma tendencję do zaskakiwania osób, które nie są z nią zaznajomione. W wielu przypadkach podróżny znajdzie ciekawą rozmowę, do której w innym przypadku nigdy by nie doszło. Jak wspomniano powyżej, wszystkie posiłki i jeden napój alkoholowy podczas kolacji (na całą podróż, nie za każdy posiłek) są wliczone w bilety sypialne. Pasażerowie wagonów mogą płacić zgodnie z menu, z wyjątkiem pociągów samochodowych, które oferują bezpłatne posiłki wszystkim pasażerom, w tym pasażerom wagonów. Za każdy posiłek menu śniadaniowe jest najtańsze, a kolacja najdroższa. Rezerwacje są wymagane na lunch i kolację; po wejściu na pokład LSA przejedzie przez pociąg, przyjmując rezerwacje. Rezerwacje są obsługiwane w odstępach czasowych, więc w czasie posiłków LSA będzie okresowo ogłaszać, kiedy każda grupa rezerwacji zostanie obsłużona. Ze względu na wysokie ceny posiłków w wagonie restauracyjnym, wielu doświadczonych podróżnych zabiera ze sobą do pociągu własne przekąski, a następnie uzupełnia je o dziwne rzeczy z wagonu salonikowego lub kawiarnianego. Jednak nie wolno spożywać żadnego jedzenia, które wniesiesz na pokład w wagonie restauracyjnym, a wytyczne federalne zabraniają personelowi jadalni dotykania jakiegokolwiek jedzenia, które wniesiesz na pokład (nawet jeśli jest to tylko do podgrzania czegoś w kuchence mikrofalowej). Pociągi Amtrak oferują posiłki i napoje na miejscu dla pasażerów niepełnosprawnych, którzy nie mogą dostać się do wagonu restauracyjnego i kawiarni. Z wyjątkiem pasażerów sypialnych, którzy spożywają je we własnych kabinach, pasażerom nie wolno wnosić własnego alkoholu na pokład żadnego pociągu Amtrak. === Inne udogodnienia === [[Plik:Superliner I Lounge upper.jpg|thumb|300px|Wnętrze wagonu obserwacyjnego Superliner.]] Wiele pociągów Amtrak na krótkich i średnich trasach, a także niektóre z najbardziej ruchliwych stacji oferują darmowe [https://www.amtrak.com/journey-with-wi-fi-train-station Wi-Fi], choć usługa ta może być dość zawodna i blokuje niektóre zastosowania o dużej przepustowości, takie jak strony ze strumieniowym przesyłaniem wideo. Ponadto prawdopodobnie przejedziesz przez tereny wiejskie, na których nie ma sygnału telefonu komórkowego. Dlatego dobrym pomysłem jest zabranie książki do czytania w okresach, gdy nie patrzysz na krajobrazy ani nie śpisz i nie masz połączenia z Internetem. Większość pociągów dalekobieżnych na zachód od [[Chicago]] obejmuje '''wagony widokowe''', znane również jako wagony salonowe, z bardzo dużymi oknami do oglądania krajobrazów. Są one otwarte dla wszystkich pasażerów, niezależnie od tego, czy masz pokój, czy tylko miejsce w wagonie, a siedzenia i stoliki są obsługiwane według kolejności przybycia. Niektóre linie na krótkich i średnich trasach, a mianowicie te w Northeast Corridor, oferują również '''[https://www.amtrak.com/onboard-the-train-quiet-car Cichy Wagon]''', w którym rozmowy przez telefon komórkowy są wyraźnie zabronione, a każde urządzenie wytwarzające hałas musi zostać wyciszone (a jeśli złamiesz zasady, otrzymasz brzydkie spojrzenia i zostaniesz poproszony o przesunięcie się). Jest to stosunkowo nowa usługa, którą stopniowo rozszerza się na inne trasy krótkodystansowe. === Napiwki === Oczekuje się, że podróżni dadzą napiwek kelnerom w wagonach restauracyjnych, a także obsłudze wagonów sypialnych, jeśli podróżują w kabinach sypialnych. W przypadku kelnerów w wagonach restauracyjnych ogólną zasadą jest 15-20% kosztu posiłku, jeśli jesteś pasażerem wagonu płacącym za posiłek, lub 2-3 USD za osobę za śniadanie, 3-5 USD za osobę za lunch i 5-10 USD za osobę za kolację, jeśli podróżujesz w wagonie sypialnym, a posiłki są wliczone w cenę. W przypadku obsługi wagonów sypialnych ogólnie przyjęta stawka wynosi około 10-20 USD za osobę za noc. == Prywatne wagony kolejowe == Szczególnie na zachodnich trasach Amtrak, na końcu pociągu często można zobaczyć '''[https://www.amtrak.com/privately-owned-rail-cars prywatne wagony kolejowe]'''. Przed pojawieniem się prywatnych odrzutowców były one ostatnim słowem w luksusowych podróżach w Ameryce, a wiele zamożnych osób nadal posiada prywatne wagony, z których niektóre można wynająć za pośrednictwem różnych stron internetowych. To nadal bardzo drogi sposób podróżowania, ponieważ musisz zapłacić nie tylko za wynajem wagonu, ale także za jego transport przez Amtrak i za wszelkie przesiadki. Pomyśl o tym jak o odpowiedniku luksusowych pociągów za granicą, takich jak Orient Express w Europie, Blue Train w RPA lub Maharaja Express w Indiach. Jeśli masz wystarczająco dużą grupę, koszt na osobę może zbliżyć się do przystępnej ceny, chociaż nadal będzie wielokrotnością miejsca sypialnego w Amtrak. Zobacz stronę internetową Amtrak podaną powyżej, aby uzyskać informacje o tym, jak zorganizować podróż prywatnym wagonem, oraz linki do kilku brokerów. == Opóźnienia == Niestety, opóźnienia są powszechne na dalekobieżnych trasach Amtrak. Dzieje się tak, ponieważ prywatne koleje są właścicielami większości torów używanych przez Amtrak i bardziej interesują się własnymi pociągami towarowymi niż pociągami pasażerskimi Amtrak. Średnie opóźnienia znacznie różnią się w zależności od trasy. W ciągu ostatniej dekady Amtrak zwiększył swoje wysiłki, aby zapewnić punktualność pociągów, a większość pociągów przyjeżdża punktualnie w ponad 50% przypadków. Niektóre stany (w szczególności [[Kalifornia]], gdzie przebiegają trzy z sześciu najpopularniejszych tras Amtrak) podjęły kroki w celu zapewnienia większej punktualności, dając Amtrak priorytet nad transportem towarowym lub inwestując w infrastrukturę. Baza danych [https://juckins.net/asmad/index.php Amtrak Status Maps Archive Database] dostarcza mnóstwa informacji na temat punktualności Amtrak, a jej sprawdzenie jest warte poświęconego czasu, jeśli chcesz sprawdzić, jakie jest prawdopodobieństwo, że uda Ci się przesiąść lub dotrzeć na miejsce o określonej porze. == Trasy == Amtrak oferuje ponad 30 usług pociągów pasażerskich. Na północnym wschodzie i środkowym zachodzie występuje duża koncentracja tras, z wieloma liniami łączącymi, a trasy są bardziej prawdopodobne, że będą kursować kilka razy dziennie. Na południu lub zachodzie (poza niewielką koncentracją linii w [[kalifornia|Kalifornii]]) usługi drastycznie maleją, ponieważ jest tylko kilka linii i niewielka liczba punktów przesiadkowych, jednak linie te są również jednymi z najbardziej malowniczych w kraju. * '''[https://www.amtrak.com/acela-express-train Acela]''' zabierze Cię z [[Boston]]u w stanie [[Massachusetts]] do [[Waszyngton]]u przez [[Nowy Jork]], [[Filadelfia|Filadelfię]] i [[Baltimore]]. Zatrzymuje się również w [[Providence]] i [[New Haven]], zapewniając łatwy dostęp do uniwersytetów Brown i Yale. Jest to jedyna trasa w kraju, która przypomina linię kolei dużych prędkości, z maksymalną prędkością 150 mil na godzinę (241 km/h), chociaż może jechać tak szybko tylko na kilku krótkich odcinkach. Istnieje wiele odjazdów dziennie, a długość podróży z Bostonu do D.C. wynosi siedem godzin. Acela jest przeznaczona głównie dla podróżujących służbowo i jest dość droga według amerykańskich, a nawet światowych standardów. Northeast Regional (opisany poniżej) obsługuje wszystkie stacje (i więcej), które obsługuje Acela, często z niewielkim ograniczeniem komfortu, prawie żadnym wydłużeniem czasu podróży i zwykle jest znacznie tańsza. Na stronie internetowej Amtrak po wpisaniu pary miast i pożądanej daty podróży zostaną wyświetlone wszystkie dostępne pociągi między tymi miejscami docelowymi, więc łatwo je porównać. * '''[https://www.amtrak.com/adirondack-train Adirondack]''' kursuje z [[Nowy Jork|Nowego Jorku]] do [[Montreal]]u przez [[Albany]] i jest jedną z najbardziej malowniczych tras Amtrak, przebiegającą przez dolinę rzeki Hudson i góry Adirondack. Jesienne kolory na tej trasie są znane i sprawiają, że jest to spektakularna podróż jesienią i ładna o każdej porze roku, szczególnie między Nowym Jorkiem a Albany. Trasa kursuje codziennie i trwa 10 godzin. Usiądź po lewej stronie wagonu, jadąc z Nowego Jorku do [[Schenectady]], i po prawej stronie przez resztę podróży na północ do [[Montreal]]u i odwrotnie, jadąc na południe, jeśli to możliwe. Jeśli nie, spędź trochę czasu po tych stronach w wagonie restauracyjnym, aby móc podziwiać piękne widoki na rzekę Hudson, jezioro Champlain i inne zbiorniki wodne. Po wyjeździe na północ ze Schenectady, gdy przekroczysz rzekę Mohawk, która przepływa obok tego miasta, następny widok na zbiornik wodny, jaki będziesz mieć, będzie prawdopodobnie na północ od [[Saratoga Springs]], krótko przed kolejnym przystankiem w [[Fort Edward]], ale jest też wiele przyjemnych lasów za Saratogą. Jezioro Champlain zaczyna się tuż za przystankiem Whitehall, jadąc na północ i jest często widoczne aż do obszaru [[Plattsburgh]]. [[Plik:AmtrakCascadesEdmonds.jpg|300px|thumbnail|''Amtrak Cascades'']] * '''[[Amtrak Cascades]]''' zabierze Cię z [[Eugene]] w stanie [[Oregon]] do [[Vancouver]] w [[Kolumbia Brytyjska|Kolumbii Brytyjskiej]] przez [[Portland (Oregon)|Portland]] w stanie Oregon i [[Seattle]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]], choć żaden pociąg nie przejedzie całej trasy Eugene-Vancouver. Na tej trasie zamiast standardowego niebieskiego malowania używa się charakterystycznego brązowego składu pociągów Talgo i mija się piękne krajobrazy Pacyfiku Północno-Zachodniego, w tym piękne linie brzegowe i lasy sosnowe. Ponadto wagon restauracyjny na pokładzie serwuje wino i dania kuchni regionalnej. Na różnych odcinkach trasy kursuje wiele pociągów dziennie; łącznie, wliczając ''Coast Starlight'', który kursuje na tej samej trasie między Seattle i Eugene, kursuje dwa pociągi dziennie między Vancouver i Seattle, siedem pociągów dziennie między Seattle i Portland oraz trzy pociągi dziennie między Portland i Eugene. Podróż z Vancouver do Seattle trwa 4 godziny, z Seattle do Portland trwa 3½ godziny, a z Portland do Eugene trwa 2¾ godziny. * '''[https://www.amtrak.com/routes/amtrak-hartford-line-train.html Linia Amtrak Hartford]''' biegnie z [[New Haven]] w stanie [[Connecticut]] do [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]] w stanie [[Massachusetts]] przez [[Hartford]]. * '''[https://www.amtrak.com/auto-train Auto Train]''' to wyjątkowa usługa zaprojektowana do przewozu pasażerów i ich samochodów z północnego wschodu na [[Floryda|Florydę]], z wagonami specjalnie zaprojektowanymi do przewozu samochodów. Są tylko dwa przystanki: [[Lorton]], [[Wirginia]] tuż za [[Waszyngton]]em, D.C. i [[Sanford (Floryda)|Sanford]], Floryda niedaleko [[Orlando]]. Usługa jest dostępna codziennie i trwa 17½ godziny. * '''[https://www.amtrak.com/routes/berkshire-flyer-train.html Berkshire Flyer]''' kursuje tylko latem, jako program pilotażowy do 2026, łącząc [[Nowy Jork]] z [[Berkshires]] w Massachusetts, przez północną część stanu Nowy Jork. * '''[https://www.amtrak.com/borealis-train Borealis]''' kursuje codziennie z [[Chicago]] do [[Minneapolis]]/[[Saint Paul]] przez [[Milwaukee]], podążając tą samą trasą co Empire Builder. * '''[[California Zephyr]]''' Amtrak kursuje z [[Chicago]], [[Illinois]] do [[Emeryville]]/[[San Francisco]] (San Francisco jest krótką podróżą autobusem od Emeryville) przez [[Omaha]], [[Nebraska]]; [[Denver]], [[Kolorado]]; [[Salt Lake City]], [[Utah]]; i [[Reno]], [[Nevada]]. Jest to prawdopodobnie najbardziej malownicza trasa Amtrak, przebiegająca przez spektakularne przełęcze górskie i wąskie kaniony w [[Góry Skaliste|Górach Skalistych]] i [[Sierra Nevada]] oraz przez rozległe równiny i pustynie. Usługa jest codzienna i jej ukończenie zajmuje 51½ godziny. {{zarys}} e91oeqelvd2pg1wstgw1xm4pq28eft7