ويکيپېډيا pswiki https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter رسنۍ ځانگړی خبرې اترې کارن د کارن خبرې اترې ويکيپېډيا د ويکيپېډيا خبرې اترې دوتنه د دوتنې خبرې اترې ميډياويکي د ميډياويکي خبرې اترې کينډۍ د کينډۍ خبرې اترې لارښود د لارښود خبرې اترې وېشنيزه د وېشنيزې خبرې اترې تانبه د تانبې خبرې اترې TimedText TimedText talk Module Module talk 0 3367 352719 348993 2025-06-16T12:12:21Z InternetArchiveBot 24283 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 352719 wikitext text/x-wiki '''نیکاراګوای''' (نکاراګوا) په رسمي توګه '''د نیکاراګوا ولسمشریزه''' ده چې په [[منځنې امریکا]] کې پروت یو هیواد دی. پلازمینه یې د [[ماناګوا]] ښار دی. یاد هیواد مساحت ۰۰۰'۱۳۰ کیلومتره مربع د وګړو شمیر یې ۰۰۰'۱۶۷'۶ نفره او رسمي ژبه یې [[اسپانیایي ژبه|اسپانیایي]] ده. نيکاراګوا چې رسمي نوم يې د نيکاراګوا جمهوریت دی، د مرکزي امریکا په نرۍ تراډه کې تر ټولو ستر هېواد دی، شمال لويديځ ته يې هندوراس، ختيځ ته يې کرابين، سويل ته يې کوسټاريکا او سويل لويديځ ته يې ارام سمندر پراته دي. مناګوا د دې هېواد پلازمېنه او ستر ښار دی او همدا راز په مرکزي امريکا کې درېيم ستر ښار دی، تيګوسيګالپا او د ګواتمال ښارونه له دې ستر دي. د دې هېواد په ګڼ توکميز شپږ ميلیونه نفوس کې ميستيزو، اصلي اوسېدونکي، اروپايان او د افريقايی ميراث خلک شامل دي. اصلي ژبه يې اسپانوي ده. د ماسکويټو ساحل اصلي قبايل يې په خپله ژبه او انګريزۍ خبرې کوي. له لرغونې زمانې څخه په دې سيمه کې د اصلي اوسېدونکو کلتورونو انسانانو ژوند کړی، په شپاړسمه پېړۍ کې دا سيمه اسپانوي سترواکۍ نيولې وه. نيکاراګوا په ۱۸۲۱ز کال کې له اسپانيې څخه خپلواکي واخیسته. د موسکيټو ساحل يوه جلا تاریخي لاره خپله کړې وه، په اولسمه پېړۍ کې انګريزانو نيولی و او وروسته بيا د برتانوي واکمنۍ لاندې راغی. په ۱۸۶۰ز کال کې د نيکاراګوا سيمه يوه خپلواکه سيمه شوه او د دې شمالي لرې برخې په ۱۹۶۰ز کال کې هندوراس ته وسپارل شوې. له خپلواکۍ وروسته نيکاراګوا له سياسي نا امنۍ، ديکتاتوري نظام، اشغال او مالي بحران له پړاونو څخه تېر شوی هېواد دی چې د ۱۹۶۰ او ۱۹۷۰ز لسيزې نيکاراګوا اوښتون او د ۱۹۸۰ز لسيزې د کونترا جګړه هم پکې شامل دي. د کلتوري دودونو ګډولې په ولسي ادبياتو، د پخلي ډول، موسيقۍ او ادبياتو کې تر ډېره بريده تنوع پیدا کړې، په ځانګړي ډول ادبياتو کې د نيکاراګوا شاعرانو او ليکوالانو لکه «روبن ډاريو» ادبي مشارکت ته په کتنې سره. د «جهيلونو او اورشيندونکو ځمکه» په توګه پېژندل کېدونکي نيکاراګوا همدا راز د «بواواس بايوسفير» خوندي ځای سيمه هم ده، کوم چې د امريکاګانو دويم ستر باراني ځنګل دی. بيالوژيکي تنوع، تړم استوايي اقليم او فعال اورشيندونکي غرونه نيکاراګوا مخ پر زیاتېدو مشهور سياحتي هدف ګرځولی. نیکاراګوا د ملګرو ملتونو، د ناپېیلو هېوادونو د خوځښت، د امريکايي ايالتونو سازمان، ای ايل بي ای، لاتيني امريکا د ټولنې او کرابين ايالتونو بنسټ اېښودونکی غړی دی.<ref name="Brierley">{{cite news|last1=Brierley|first1=Jan|title=Sense of wonder: Discover the turbulent past of Central America|url=http://www.express.co.uk/travel/beach/865185/Discover-the-turbulent-past-Central-America-travel|access-date=October 27, 2017|work=Daily Express|date=October 15, 2017|language=en}}</ref><ref name="Wallace">{{cite news|author=Wallace, Will|author2=Wallace, Camilla|title=Traveller's Guide: Nicaragua|url=https://www.independent.co.uk/travel/americas/travellers-guide-nicaragua-1940000.html|access-date=October 27, 2017|work=The Independent|date=April 10, 2010}}</ref><ref>{{Cite web|last=Peter|date=2019-02-16|title=12 largest rainforests in the world and where to find them|url=https://www.atlasandboots.com/travel-blog/largest-rainforests-in-the-world/|access-date=2021-06-03|website=Atlas & Boots|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite news|last=Dicum|first=G|title=The Rediscovery of Nicaragua|work=Travel Section|publisher=TraveThe New York Times|location=New York|date=2006-12-17|url=http://travel.nytimes.com/2006/12/17/travel/17Nicaragua.html?ref=travel|access-date=2010-06-26}}</ref><ref>{{cite web|last=Davis|first=LS|title=Nicaragua: The next Costa Rica?|work=Mother Nature Network|publisher=MNN Holdings, LLC|date=2009-04-22|url=http://www.mnn.com/lifestyle/eco-tourism/stories/nicaragua-the-next-costa-rica|access-date=2010-06-26}}</ref> == د نوم رېښې == دا چې نيکاراګوا نوم څه ډول منځ ته راغلو دوه نظريې شته. لومړی اند دا دی چې دا نوم د اسپانوي نېواکګرو له خوا د نيکاراو د نوم پر بنسټ جوړ شوی دی، څوک چې په ۱۵۲۲ز کال کې د سويل لويديځې نيکاراګوا ته د داخلېدو پر مهال د اسپانوي نيواکګر «ګل ګونزاليز ډيويلا» په وړاندې د يوې پیاوړې اصلي اوسېدونکې قبيلې د مشر يا ملک په توګه راڅرګند شو. دا اند په دې باور دی چې نیکاراګوا نوم د نيکاراو او اګوا (د اوبو لپاره اسپانوي ژبې نوم) څخه جوړ شوی و، دا دې حقيقت ته په اشارې سره چې د هېواد په داخل کې دوه ستر جهيلونه او د اوبو څو نورې زېرمې شته. په هر حال، تر ۲۰۰۲ز کال پورې، دا ټاکل شوې وه چې د دې ملک (مشر) اصلي نوم « Macuilmiquiztli» و، د کوم مطلب چې د نکاراو پر ځای ناهوټل ژبه کې «پنځه مرګونه» دی.<ref name="Ideal">{{cite news|title=¿Por qué los países de América Latina se llaman como se llaman?|url=http://www.ideal.es/sociedad/201507/29/paises-america-latina-llaman-20150727134054.html|access-date=April 12, 2017|work=Ideal|date=July 29, 2015|trans-title=Why do Latin American countries call themselves as they are called?|language=es}}</ref><ref name="Pueblo">{{cite news|last1=Sánchez|first1=Edwin|title=El origen de "Nicarao-agua": la Traición y la Paz|url=http://www.elpueblopresidente.com/noticias/ver/titulo:35129-el-origen-de-nicarao-agua-la-traicion-y-la-paz|access-date=July 3, 2017|work=El Pueblo Presidente|date=October 16, 2016|language=es|archive-url=https://web.archive.org/web/20170801080334/http://www.elpueblopresidente.com/noticias/ver/titulo:35129-el-origen-de-nicarao-agua-la-traicion-y-la-paz|archive-date=2017-08-01|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|last1=Sánchez|first1=Edwin|title=De Macuilmiquiztli al Güegüence pasando por Fernando Silva|url=https://www.el19digital.com/articulos/ver/titulo:47267-de-macuilmiquiztli-al-gueguence-pasando-por-fernando-silva|access-date=April 12, 2017|work=El 19|date=October 3, 2016|trans-title=From Macuilmiquiztli to Güegüence through Fernando Silva|language=es}}</ref><ref>{{cite news|last1=Silva|first1=Fernando|title=Macuilmiquiztli|url=http://archivo.elnuevodiario.com.ni/cultural/118693-macuilmiquiztli/|access-date=April 12, 2017|work=El Nuevo Diario|date=March 15, 2003|language=es|archive-date=April 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170412143935/http://archivo.elnuevodiario.com.ni/cultural/118693-macuilmiquiztli/|url-status=dead}}</ref><ref name="Sanchez">{{cite news|last1=Sánchez|first1=Edwin|title=No hubo Nicarao, todo es invento|work=El Nuevo Diario|date=September 16, 2002|trans-title=There was no Nicarao, it's all invented|language=es}}</ref><ref name="Encuentro">{{cite news|title=Encuentro del cacique y el conquistador|url=http://www.elnuevodiario.com.ni/especiales/44697-encuentro-cacique-conquistador/|access-date=May 17, 2017|work=El Nuevo Diario|date=April 4, 2009|trans-title=Encounter of the cacique and the conqueror|language=es|archive-date=May 7, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170507054414/http://www.elnuevodiario.com.ni/especiales/44697-encuentro-cacique-conquistador/|url-status=dead}}</ref> دويم اند دا دی چې د دې هېواد نوم د لاندې ورکړل شويو کوم ناهوټل ټکي څخه اخیستل شوی دی چې هغه دا دي: nic-anahuac، د کوم نوم معنا چې ده « Anahuac تر دې لرې ځايه ورسېد»، يا دا چې «ناهواس تر دې لرې ځايه»، يا «هغه څوک چې له Anahuac څخه تر دې لرې ځايه راغلل»؛ nican-nahua، د کوم معنا چې ده «ناهواس دلته دی»، يا nic-atl-nahuac، د کوم معنا چې ده «دلته له اوبو سره»، يا «په اوبو کې راګېر».<ref name="Ideal2">{{cite news|title=¿Por qué los países de América Latina se llaman como se llaman?|url=http://www.ideal.es/sociedad/201507/29/paises-america-latina-llaman-20150727134054.html|access-date=April 12, 2017|work=Ideal|date=July 29, 2015|trans-title=Why do Latin American countries call themselves as they are called?|language=es}}</ref><ref name="Pueblo2">{{cite news|last1=Sánchez|first1=Edwin|title=El origen de "Nicarao-agua": la Traición y la Paz|url=http://www.elpueblopresidente.com/noticias/ver/titulo:35129-el-origen-de-nicarao-agua-la-traicion-y-la-paz|access-date=July 3, 2017|work=El Pueblo Presidente|date=October 16, 2016|language=es|archive-url=https://web.archive.org/web/20170801080334/http://www.elpueblopresidente.com/noticias/ver/titulo:35129-el-origen-de-nicarao-agua-la-traicion-y-la-paz|archive-date=2017-08-01|url-status=dead}}</ref><ref name="Choque">{{cite web|last1=Solórzano|first1=Carla Torres|title=Choque de lenguas o el mestizaje de nuestro idioma|url=http://www.laprensa.com.ni/2010/09/18/espectaculo/38089-choque-de-lenguas-o-el-mestizaje-de-nuestro-idioma|website=La Prensa|access-date=July 26, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20170412143717/http://www.laprensa.com.ni/2010/09/18/espectaculo/38089-choque-de-lenguas-o-el-mestizaje-de-nuestro-idioma|archive-date=April 12, 2017|trans-title=Clash of languages or the mixing of our language|language=es|date=September 18, 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=La raíz nahuatl de nuestro lenguaje|url=http://archivo.elnuevodiario.com.ni/cultural/132502-raiz-nahuatl-nuestro-lenguaje/|access-date=July 3, 2017|work=El Nuevo Diario|date=August 10, 2004|trans-title=The Nahuatl root of our language|language=es}}</ref> == تاريخ == === له کولمبيا څخه مخکې تاريخ === تر ټولو مخکې پاليو-امريکايانو په هغه ځای کې چې اوس د نيکاراګوا په نوم پېژندل کېږي، د ۱۲،۰۰۰ مخزېږديز کال راهيسې دلته ژوند کړی دی. په وروسته وخت کې له کولمبیا څخه مخکې وختونو کې، نکاراګوا اصلي اوسېدونکي د منځنيو سيمو اوسېدونکي وو، کومې سيمې چې د ميسوامريکن او اينډين کلتوري سيمو تر منځ پرتې وې او د استمو-کولمبيا سيمې تر اغېز لاندې وې. د نیکاراګوا په مرکزي سيمو او د دې کربين ساحل باندې د ميکرو چبچن ژبې نسلي ډلې لکه مسکيټو، راما، مايانګنا او ماتاګالپاس مېشتې وې. دوی په مرکزي امريکا کې راټول شوي وو او له هغې وروسته يې اوسنۍ شمالي کولمبيا او د هغې په شا او خوا سيمو کې او له هغه څخه نورو سيمو ته کډوال شوي وو. د دوی خوراک په بنسټيز دول له ښکار او راټولولو (يعنې ځنګلي بوټو او ژويو راټولول او بيا مصرفول) څخه تر لاسه کېدو، خو تر څنګ يې له کب نيولې او د پرې کولو او سوځولو د کرنې له لارې.<ref name="Dall2005">{{cite book|last=Dall|first=Christopher|title=Nicaragua in Pictures|url=https://books.google.com/books?id=vUP3hLbq6DEC&pg=PA66|date=October 1, 2005|publisher=Twenty-First Century Books|isbn=978-0-8225-2671-1|pages=66–67}}</ref><ref name="Brief">{{cite book|last1=Pérez-Brignoli|first1=Héctor|last2=translated by Sawrey A.|first2=Ricardo B.|last3=Sawrey|first3=Susana Stettri de|title=A Brief History of Central America|url=https://archive.org/details/briefhistoryofce00pr|url-access=registration|date=1989|publisher=University of California Press|location=Berkeley|isbn=978-0520060494|edition=2nd}}</ref><ref>[http://ipsnews.net/news.asp?idnews=40290 Gloria Helena Rey, "The Chibcha Culture – Forgotten, But Still Alive"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120220131907/http://ipsnews.net/news.asp?idnews=40290|date=2012-02-20}}, ''Colombia'', ''Inter Press Service (IPS) News'', 30 Nov 2007, accessed 9 Nov 2010</ref><ref>{{cite encyclopedia|title=Nicaragua: VI History|encyclopedia=Encarta|date=2007-06-13}}</ref><ref name="Newson">{{cite book|last1=Newson|first1=Linda A.|title=Indian survival in colonial Nicaragua|date=1987|publisher=University of Oklahoma Press|location=Norman [OK]|isbn=978-0806120089|edition=1st}}</ref> د پنځلسمې پېړۍ په وروستيو کې، په لويديځه ناکاراګوا کې ګڼ سیمه ييز خلک مېشت وو، څوک چې د کلتور له اړخه ازټيک او مايا ميسوامريکايي تمدن سره او د ژبې له اړخه د ميسو امريکايي ژبنۍ سيمې سره اړوند وو. Chorotegas د Mangue ژبې توکميزې ډلې وې، څوک چې شا اوخوا په ۸۰۰ ميلادي کال کې ناکاراګوا ته له هغې سيمې څخه راغلي وو چې اوس د مکسیکو چايپاس ايالت په توګه پېژندل کېږي. نيکاراو خلک د ناهواس يوه څانګه وه، چا چې په ناواټ لهجه خبرې کولې او هغوی هم له چياپاس څخه په شا او خوا ۱۲۰۰ز کال کې راغلي وو. له دې څخه مخکې د نيکاراوس اړيکه له ټولټيک تمدن سره وه. Chorotegas او Nicaraos دواړه د مکسیکو د Cholula دره کې پيل شوي او بيا يې د سويل لور ته کوچ کړی. د سبټياباس په نوم يوه درېیمه ډله يوه اټو-مينګوين خلک وو، څوک چې د ۱۲۰۰ز کال په شا اوخوا کې د مکسیکو د ګوريرو له ايالت څخه په کوچ کولو دلته رسېدلي دي. سربېره پر دې، په نیکاراګوا کې له سوداګرۍ سره اړوند کلي په څوارلسمه پېړۍ کې په پيل کولو سره ازټيکس جوړې کړې وې.<ref name="LOC1">{{cite news|title=Nicaragua: Precolonial Period|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ni0013)|work=Library of Congress Country Studies|access-date=2007-06-29}}, interpretation of statement: "the native peoples were linguistically and culturally similar to the Aztec and the Maya"</ref><ref name="Campbell1985">{{cite book|last=Campbell|first=Lyle|title=The Pipil Language of El Salvador|url=https://books.google.com/books?id=N5bmUh7jproC&pg=PA10|date=January 1, 1985|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-088199-8|pages=10–12}}</ref><ref>{{cite journal|last=Fowler Jr|first=WR|year=1985|title=Ethnohistoric Sources on the Pipil Nicarao: A Critical Analysis|journal=Ethnohistory|volume=32|issue=1|pages=37–62|place=Columbus, Ohio|oclc=62217753|doi=10.2307/482092|jstor=482092}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Brinton|first1=Daniel G.|title=Were the Toltecs an Historic Nationality?|journal=Proceedings of the American Philosophical Society|date=1887|volume=24|issue=126|pages=229–230|jstor=983071}}</ref><ref>{{cite book|author1=von Humboldt, Alexander|author2=Poynter, J. Ryan|author3=Altamirano Rayo, Giorleny D|author4=Kraft, Tobias|title=Views of the Cordilleras and Monuments of the Indigenous Peoples of the Americas: A Critical Edition|url=https://books.google.com/books?id=G7Pt35axXEkC&pg=PA92|date=January 25, 2013|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-86509-6|page=92}}</ref><ref name="Campbell1997">{{cite book|last1=Campbell|first1=Lyle|title=American Indian languages : the historical linguistics of Native America|date=1997|publisher=Oxford University Press|location=New York|isbn=0-19-509427-1}}</ref> === اسپانوي پړاو (۱۵۲۳ - ۱۸۲۱) === په ۱۵۰۲ز کال کې، د خپل څلورم سمندري سفر پر مهال، کرسټوفر کولمبس لمړی اروپايي وګړی شو، څوک چې هغه ځای ته ورسېد چې او سد نيکاراګوا په نوم پېژندل کېږي، ځکه چې هغه د پاناما خاکنا پر لور سويل ختيځ ته سفر وکړ. کولمبس د نيکاراګوا د انتلانتيک په غاړه د موسکيټو ساحل وموند؛ خو هلته له اصلي اوسېدونکو خلکو مخ نه شو. شل کاله وروسته، اسپانويان بېرته نيکاراګوا ته راغلل، خو دا ځل د دې هېواد سويل لويديځې برخې ته. د نيکاراګوا د نيولو ولمړۍ هڅه نېواکګر « Gil González Dávila» وکړه، څوک چې د ۱۵۰۲ز کال د جنورۍ په مياشت کې پاناما ته ورسېد.په ۱۵۲۲ز کال کې، « González Dávila» د هغې سيمې پر لور مخه کړه، کومه چې وروسته د نيکاراګوا د ريواس برخه وګرځېده. دلته نوموړی د يوې اصلي استوګنې قبيلې سره مخ شو چې ناهوا نومېده او مشري يې « Macuilmiquiztli» کوله، د چا نوم چې کله کله په ناسم ډول د «نيکاراو» يا «نيکاراګوا» په توګه ويل کېږي. د دې قبيلې مرکز « Quauhcapolca» و. « González Dávila» له « Macuilmiquiztli » سره د دوه سيمه ييزو ژباړنو په مرسته خبرې وکړې چا چې اسپانوي ژبه زده کړې وه او هغه له ځانه سره راوړي وو. په ښېرازه لويديځو درو کې د سرو زرو له لټون او راټولولو وروسته پر « González Dávila» او د هغه پر ملګرو د « Chorotega» له خوا بريد وشو چې مشري يې « Diriangén» کوله او دوی يې وشړل. اسپانويانو هڅه وکړه چې دا قبيلې مسيحيان کړي؛ د « Macuilmiquiztli» قبيله عيسايي دين ته واړول شوه، خو « Diriangén» په څرګند ډول د اسپانویانو دوښمنه قبيله وه. د ارام سمندر په څنډه، لويديځه نيکاراګوا، د منيلا، فلپين او اکاپولکو مکسيکو تر منځ د تګ راتګ کوونکې « Galleons» (د بېړۍ نوم دی) لپاره يوه بندرګاه او د بېړۍ جوړولو تاسيسات وګرځېدل.<ref>{{cite news|title=Letter of Columbus on the Fourth Voyage|publisher=American Journey|url=http://www.americanjourneys.org/aj-068/summary/index.asp|access-date=2007-05-09|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070403152053/http://americanjourneys.org/aj-068/summary/index.asp|archive-date=2007-04-03}}</ref><ref name="EBH">{{cite encyclopedia|title=Nicaragua: History|url=http://www.britannica.com/eb/article-214487/Nicaragua|encyclopedia=Encyclopædia Britannica|access-date=2007-08-21}}</ref><ref name="HealyPohl1980">{{cite book|author1=Healy, Paul|author2=Pohl, Mary|title=Archaeology of the Rivas Region, Nicaragua|url=https://archive.org/details/archaeologyofriv0001heal|url-access=registration|year=1980|publisher=Wilfrid Laurier Univ. Press|isbn=978-0-88920-094-4|page=[https://archive.org/details/archaeologyofriv0001heal/page/21 21]}}</ref><ref name="Dyck2015">{{cite book|author1=Dyck, Erika|author2=Fletcher, Christopher|title=Locating Health: Historical and Anthropological Investigations of Place and Health|url=https://books.google.com/books?id=m-c5CgAAQBAJ&pg=PA107|date=October 6, 2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-32278-8|page=107}}</ref><ref>{{cite news|title=The Spanish Conquest|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ni0014)|work=Library of Congress|access-date=2007-08-21}}</ref><ref>[https://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/10125/100380/1/Peterson_Andrew_r.pdf Making the First Global Trade Route: The Southeast Asian Foundations of the Acapulco-Manila Galleon Trade, 1519-1650 (Page 163)] Citing Andre Gschaedler, "Mexio and the Pacific, 1540 - 1565: The Voyage of Villabos and Legazpi and the Preparations Made for Them," (Ph.D. dissertation, Columbia University, 1954), 40.</ref> د لومړيو اسپانوي دايمي کلیو بنسټ په ۱۵۲۴ز کال کې کېښودل شوی و. په همدې کال کې نيواکګر « Francisco Hernández de Córdoba » د نيکاراګوا د دوه مهمو ښارونو بنسټ کېشودل چې هغه دا دي: د نکاراګوا د جهيل په څنډه د ګراناډا او له هغې وروسته ليون، د مناګوا جهيل په لوېديځ کې. قرطبې ډېر ژر د ښارونو لپاره دفاع ګانې جوړې کړې او د نورو نېواکګرو د بريدونو په وړاندې وجنګېده. وروسته بیا په عام محضر کې د قرطبه سر پرې کړای شو، ځکه چې د خپل مشر « Pedro Arias Dávila» مخالفت يې کړی و. د قرطبه قبر او پاتې شوني په ۲۰۰۰ز کال کې د « León Viejo» په شاړو کې وموندل شول.<ref name="EBH2">{{cite encyclopedia|title=Nicaragua: History|url=http://www.britannica.com/eb/article-214487/Nicaragua|encyclopedia=Encyclopædia Britannica|access-date=2007-08-21}}</ref><ref name="Brief2">{{cite book|last1=Pérez-Brignoli|first1=Héctor|last2=translated by Sawrey A.|first2=Ricardo B.|last3=Sawrey|first3=Susana Stettri de|title=A Brief History of Central America|url=https://archive.org/details/briefhistoryofce00pr|url-access=registration|date=1989|publisher=University of California Press|location=Berkeley|isbn=978-0520060494|edition=2nd}}</ref><ref name="ET">{{cite news|title=Nicaragua Briefs: An Historic Find|publisher=Central American University – UCA|url=http://www.envio.org.ni/articulo/1418|work=Envío|access-date=2007-08-21|archive-date=2017-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20170712083309/http://www.envio.org.ni/articulo/1418|url-status=dead}}</ref> ==تاریخ== ==کلتور== ==اقتصاد== ==جغرافیه== ==ایداري ویش== [[وېشنيزه:د منځنی امریکا هیوادونه]] [[وېشنيزه:نیکاراگوا]] k89lw8gd6ec9ch5sj6uv8mr22r5mxhh 10 8825 352722 315519 2025-06-17T00:11:34Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352722 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias =آسټراليا | flag alias = Flag of Australia (converted).svg | flag alias-1901 = Flag of Australia (1901-1903).svg | flag alias-1903 = Flag of Australia (1903-1908).svg | flag alias-union = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-colonial = Australian Colonial Flag.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of Australia.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of Australia.svg | flag alias-naval-1913 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-naval = Royal Australian Navy | link alias-army = Australian Army | flag alias-air force = Air Force Ensign of Australia.svg | link alias-air force = Royal Australian Air Force | flag alias-air force-1948 = Air Force Ensign of Australia (1948–1982).svg | flag alias-air force-1922 = Air Force Ensign of the United Kingdom.svg | link alias-football = Australia {{{mw|men's}}} national {{{age|}}} soccer {{{class|}}} team | flag alias-marines=UCP 2RAR.svg | link alias-marines=2nd Battalion, Royal Australian Regiment | flag alias-navy = Naval Ensign of Australia.svg | link alias-navy = Royal Australian Navy | flag alias-military = Ensign of the Australian Defence Force.svg | link alias-military = Australian Defence Force | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | altvar = {{{altvar|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1901 | var2 = 1903 | var3 = colonial | var4 = civil | var5 = naval-1913 | redir1 = AUS | related1 = اسټرالياسا </noinclude> }} ss3yodt84e28srnmmehaototota3gg9 10 8856 352723 183341 2025-06-17T00:14:22Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352723 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = کاناډا | flag alias = Flag of Canada.svg | flag alias-1868 = Canadian Red Ensign 1868-1921.svg | flag alias-1921 = Canadian Red Ensign 1921-1957.svg | flag alias-1957 = Canadian Red Ensign (1957-1965).svg | flag alias-naval = Naval Jack of Canada.svg | flag alias-naval-1911 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-1921 = Canadian Blue Ensign 1921-1957.svg | flag alias-naval-1957 = Canadian Blue Ensign 1957-1965.svg | link alias-naval = {{#if:{{{variant|}}}|Royal Canadian Navy|Canadian Forces Maritime Command}} | flag alias-air force = Canadian Air Command flag.svg | flag alias-air force-1924 = Ensign of the Royal Canadian Air Force.svg | link alias-air force = {{#if:{{{variant|}}}|Royal Canadian Air Force|Canadian Forces Air Command}} | flag alias-army = Canadian Army Flag.svg | link alias-army = Canadian Forces Land Force Command | link alias-football = Canada {{{mw|men's}}} national soccer team | link alias-basketball = Canada national {{{mw|men's}}} basketball team | size = {{{size|}}} | name = کاناډا | altlink = {{{altlink|}}} | altvar = {{{altvar|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1868 | var2 = 1921 | var3 = 1957 | var4 = naval-1911 | var5 = naval-1921 | var6 = naval-1957 | var7 = air force-1924 | redir1 = CAN </noinclude> }}<noinclude> </noinclude> hih22jao8josy095oo1qhrcyv9p677q 10 8903 352724 323279 2025-06-17T00:17:09Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352724 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = هند | flag alias = Flag of India.svg | flag alias-1880 = British Raj Red Ensign.svg | flag alias-British = British Raj Red Ensign.svg | flag alias-1931 = 1931 Flag of India.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of India.svg | flag alias-army = Flag of Indian Army.svg | link alias-army = Indian Army | flag alias-naval-1879 = Flag of Imperial India.svg | flag alias-naval-1884 = Flag of Imperial India.svg | flag alias-naval-1928 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-1947 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-1950 = Naval Ensign of India (1950–2001).svg | flag alias-naval-2001 = Naval Ensign of India (2001–2004).svg | flag alias-naval-2004 = Naval Ensign of India (2004–2014).svg | flag alias-naval-2014 = Naval Ensign of India (2014–2022).svg | flag alias-naval-2022 = Naval Ensign of India (2022).svg | flag alias-naval = Naval Ensign of India.svg | flag alias-air force-1950 = Air Force Ensign of India (1950–2023).svg | flag alias-air force = Air Force Ensign of India.svg | flag alias-coast guard = Indian Coast Guard flag.svg | link alias-coast guard = Indian Coast Guard | link alias-naval = Indian Navy | link alias-air force = Indian Air Force | flag alias-navy = Naval Ensign of India.svg | link alias-navy = Indian Navy | flag alias-military = Indian Armed Forces.svg | link alias-military = Indian Armed Forces | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1880 | var2 = British | var3= 1931 | var4 = civil | var5 = naval-1879 | var6 = naval-1884 | var7 = naval-1928 | var8 = naval-1947 | var9 = naval-1950 | var10 = naval-2001 | var11 = naval-2004 | var12 = naval-2014 | var13 = naval-2022 | var14 = air force-1950 | redir1 = IND | related1 = برېتانوي هند | related2 = Dominion of India </noinclude> }} mvqhudh66e4usfkqv6utvzu4dkzhtg7 10 10090 352725 315027 2025-06-17T00:19:33Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352725 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = برېتانيا | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-1707 = Naval ensign of Great Britain (1707–1800).svg | flag alias-air force = Ensign of the Royal Air Force.svg | flag alias-army = Flag of the British Army.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-civil-air = Civil Air Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-coast guard = Flag of Her Majesty's Coastguard.svg | flag alias-consulate = UK-Consular.svg | flag alias-embassy = British Ambassador Flag.svg | flag alias-government = Government Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-marines = Flag of the Royal Marines.svg | flag alias-military = Flag of the United Kingdom (3-5).svg | flag alias-naval = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-GS = Government Service Ensign.svg | flag alias-merchant = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-RFA = British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg | flag alias-RMAS = British Royal Maritime Auxiliary Ensign.svg | flag alias-RNLI = Flag of the Royal National Lifeboat Institution.svg | flag alias-naval-1707 = Naval ensign of Great Britain (1707–1800).svg | flag alias-naval-GS = Government Service Ensign.svg | flag alias-naval-merchant = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-RFA = British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg | flag alias-naval-RMAS = British Royal Maritime Auxiliary Ensign.svg | flag alias-naval-RNLI = Flag of the Royal National Lifeboat Institution.svg | flag alias-navy = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-air force = Royal Air Force | link alias-army = British Army | link alias-coast guard = His Majesty's Coastguard | link alias-marines = Royal Marines | link alias-military = British Armed Forces | link alias-navy = شاهي سمندري ځواک | link alias-naval = {{#switch:{{{variant|}}} | merchant = Merchant Navy (United Kingdom){{!}}Merchant Navy | reserve = Royal Naval Reserve | RFA = Royal Fleet Auxiliary | RMAS = Royal Maritime Auxiliary Service | RNLI = Royal National Lifeboat Institution | naval-merchant = Merchant Navy (United Kingdom){{!}}Merchant Navy | naval-reserve = Royal Naval Reserve | naval-RFA = Royal Fleet Auxiliary | naval-RMAS = Royal Maritime Auxiliary Service | naval-RNLI = Royal National Lifeboat Institution | #default = Royal Navy }} | size = {{{size|}}} | name = {{#ifeq:{{{name|}}}|Britain|United Kingdom|{{{name|}}}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = civil | var2 = government | var3 = 1707 | var4 = civil-air | var5 = embassy | var6 = consulate | var7 = GS | var8 = merchant | var9 = RFA | var10 = RMAS | var11 = RNLI | var12 = naval-1707 | var13 = naval-GS | var14 = naval-merchant | var15 = naval-RFA | var16 = naval-RMAS | var17 = naval-RNLI | redir1 = UK | redir2 = U.K. | redir3 = the United Kingdom | related1 = Great Britain | related2 = London | related3 = Kingdom of Great Britain | related4 = British Empire | related5 = United Kingdom of Great Britain and Ireland | related6 = Kingdom of England | related7 = Kingdom of Scotland </noinclude> }} qqb9htk6z29t6xn9qew35ynvp02x60l 10 10129 352726 324246 2025-06-17T00:21:53Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352726 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = سوېلي افريقا | flag alias = Flag of South Africa.svg | flag alias-1910 = South Africa Flag 1910-1912.svg | flag alias-1912 = South Africa Flag 1912-1928.svg | flag alias-1928 = Flag of South Africa (1928-1994).svg | flag alias-naval = Naval Ensign of South Africa.svg | flag alias-naval-1922 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-1946 = Naval Ensign of South Africa (1946–1951).svg | flag alias-naval-1952 = Naval Ensign of South Africa (1959–1981).svg | flag alias-naval-1981 = Naval Ensign of South Africa (1981–1994).svg | link alias-naval = South African Navy | flag alias-air force = Air Force Ensign of South Africa.svg | link alias-air force = South African Air Force | size = {{{size|}}} | name = سوېلي افريقا | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1910 | var2 = 1912 | var3 = 1928 | var4 = naval-1922 | var5 = naval-1946 | var6 = naval-1952 | var7 = naval-1981 | redir1 = ZAF | redir2 = RSA | related1 = Transvaal </noinclude> }}<noinclude> </noinclude> 8q49ahsktfc3v7zm2atwi5w7veisb8h 10 10208 352734 153351 2025-06-17T03:08:57Z CommonsDelinker 161 Replacing PL_air_force_flag_IIIRP.svg with [[File:Flag_of_the_Polish_Air_Force.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]]). 352734 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = پولنډ | flag alias = Flag of Poland.svg | flag alias-state = State Flag of Poland.svg | flag alias-1815 = Flag of the Congress of Poland.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of Poland.svg | flag alias-naval-1919 = Naval Ensign of Poland (1919-1928).svg | flag alias-naval-1946 = Naval Ensign of Poland (1980-1993).svg | flag alias-naval-aŭiliary = Flaga pomocniczych jednostek pływających Polskiej Marynarki Wojennej.svg | flag alias-naval-aŭiliary-1955 = POL Bandera pjp PRL v1.svg | link alias-naval = Polish Navy | flag alias-air force = Flag of the Polish Air Force.svg | link alias-air force = Polish Air Force | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = state | var2 = 1815 | var3 = naval-1919 | var4 = naval-1946 | var5 = naval-aŭiliary | var6 = naval-aŭiliary-1955 | redir1 = POL </noinclude> }}<noinclude> </noinclude> m85jao060w15mqiryi9nfeka9p8giq0 10 10224 352727 314691 2025-06-17T00:24:59Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352727 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = نيوزيلينډ | flag alias = Flag of New Zealand.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of New Zealand.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of New Zealand.svg | flag alias-naval-1941 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-naval = Royal New Zealand Navy | flag alias-air force = Air Force Ensign of New Zealand.svg | link alias-air force = Royal New Zealand Air Force | link alias-field hockey = {{#ifeq:{{{mw}}}|women's|Black Sticks Women|Black Sticks Men}} | link alias-softball = Black Socks | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | altvar = {{{altvar|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = civil | var2 = naval-1941 | redir1 = NZL </noinclude> }} 4ad7rv5t78uxenyzp1dsydebrcmf6hh 10 22383 352728 201785 2025-06-17T00:27:47Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352728 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = برطانيه | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-government = Government Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-RFA = British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg | flag alias-naval-RMAS = British Royal Maritime Auxiliary Ensign.svg | link alias-naval = {{#switch:{{{variant|}}}|naval-RFA|RFA=Royal Fleet Auxiliary|naval-RMAS|RMAS=Royal Maritime Auxiliary Service|#default=Royal Navy}} | flag alias-air force = Air Force Ensign of the United Kingdom.svg | link alias-air force = Royal Air Force | flag alias-army = Flag of the British Army.svg | link alias-army = British Army | size = {{{size|}}} | name = برطانيه | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = civil | var2 = government | var3 = naval-RFA | var4 = naval-RMAS | redir1 = بريتانيه | redir2 = the United Kingdom | related1 = | related2 = | related3 = | related4 = </noinclude> }}<noinclude> [[fa:الگو:Country data United kingdom]] [[ang:Bysen:Country data UK]] [[ka:თარგი:ქვეყნის მონაცემები გაერთიანებული სამეფო]] [[sa:फलकम्:Country data United Kingdom]] [[si:සැකිල්ල:Country data United Kingdom]] [[as:সাঁচ:Country data যুক্তৰাজ্য]] </noinclude> nxwywp5jn64bf8m7ltn9lrj0aytji2x 4 22612 352718 352330 2025-06-16T12:05:12Z 149.54.36.187 352718 wikitext text/x-wiki د ارواښاد حاجي محمد نعيم خان کوچي د نجات ملى جبهې ګوند مشهور قوماندان ژوند لیک..!! ارواښاد محمد نعيم خان کوچی د غازي محمد جان خان کوچي زوی او د ملک طوطي خان لمسۍ ده، په ۱۹۳۵م چې د۱۳۱۴هـ ش کال سره برابر دی د لوګر ولايت مرکز اړوند د حصارک کلي په يوه دينداره، درنه او مشهوره کورنۍ کې نړۍ ته سترګې غړولې، حاجي محمد نعیم کوچی په خټه صدیق خېل، عمران خېل، موسی خېل، احمدزی وه. ارواښاد حاجي محمد نعیم کوچی د خپل ماشومتوب دوره د خپل پلار او مشرانو وروڼو د لارښوونو او زده کړو تر چتر لاندې تېره کړې، او له هغوی څخه يې د پښتنې دودونو، لارو، چارو او ارزښتونو په اړه ډېر څه زده کړي، له پلار او خپلوانو زده کړيو خبرو او پوهې د ده په بريا کې کليدي رول درلوده. ارواښاد د خپل هېواد او هېوادوالو په مينه کې رالوی شوی ستر انسان وه، او په پوره لېوالتيا او اخلاص يې د افغانستان د خلکو د خدمت ډګر ته راو دانګل او په همدې سره حاجي محمد نعيم خان کوچی د غير رسمي عدالت (جرګو، پخلاينو او پرېکړو) د ډګر لويه بېلګه او سر لاری وه. ده تل د خلکو د حقونو څخه دفاع کوله او تر څنګ یې د يوه وتلي او مخکښ قومي او سياسي شخصيت په توګه دَ نجات ملى جبهې ګوند تر چتر لاندى د روسانو پر ضد په ستره جهادي مبارزه کې ډېر مهم رول ولوباوه. په دې ډګر کې له ډېرو ستونزو سره مخ شو او ډېرې لويې قربانۍ يې ورکړې، د شوروي اتحاد له یرغل څخه تر ماتې پورې يې خپلې هلې، ځلې روانې وساتلې. پر دې سربېره، د جهاد له بريا او د روسانو له ماتې وروسته دی پر دې نظر و او هڅې يې کولې، چې له پخواني ولسمشر ډاکتر نجيب الله سره ستونزې او لانجې د خبرو، اترو او سياسي مصالحې له لارې حل کړي، چې متاسفانه د وطن دوستو څیرو دغه هڅه د بهرنیو کړیو لخوا ناکامه شوه. د مجاهدينو له بريا وروسته دی د ولسمشر صبغت الله مجددي لخوا د سرحدونو او قبايلي چارو وزارت د مرستيال او وروسته د استاد برهان الدين رباني لخوا د دغه وزارت د وزير په توګه وټاکل شو. د خپلمنځي جګړو پر مهال ده ډېرې زياتې هڅې وکړې، چې د جهادي مشرانو تر منځ اختلافات حل کړي، ده د مولوي سيف الرحمن منصور او د مولوي جلال الدين حقاني د مشورو او ملاتړ په مټ هڅې وکړې، چې د جګړه مارو ډلو تر منځ د زياتېدونکو شخړو د مخنيوي هڅې وکړي او د دواړو ډلو (انجينير ګلبدين حکمتيار او احمدشاه مسعود) تر منځ څو، څو ځله ولاړ او راغی، چې د دوی د اختلاف لپاره يو سوله ييز حل راوباسي. له دې څخه ورهاخوا ارواښاد حاجی نعيم کوچي له ټولو جهادي او سياسي مشرانو سره په سوېلي زون کې پر دې کار وکړ، چې په دې سيمه کې د کورنۍ جګړې د پيلېدو مخه ونيسي او هېڅوک دې ته پرېنږدي، چې سوېلي زون د جګړې پر ډګر واړوي. واک ته د اسلامي امارت (ط/الب/انو) له رسېدو سره سم ارواښاد نعیم کوچي په سوېلي زون کې له يو شمېر سياسي او جهادي مشرانو په ملتيا د يوه واحد کلک مرکزي سيستم د جوړېدا لپاره غږ پورته کړ، چې د خلکو په ګټه وي، د همدې لپاره يې مشران پر دې قانع کړل، چې د طالبانو د اسلامي امارت ملاتړ اعلان کړي، په همدې ډول، کله چې اسلامي امارت ډاکتر نجيب الله او د هغه ورور شاپور احمدزی ووژل حاجي صاحب د افغاني او پښتني دودونو او ارزښتونو له مخې، د طالبانو له مشرانو سره په پوهاوي او تفاهم کې د دوی دواړو جسدونه له کابله پکتيا ته راوړل او د دوی په پلرنۍ هديره کې يې ښخ کړل. د طالبانو د رژيم له نسکورېدو وروسته دی د سوېلي زون د ګڼ شمېر سياسي او جهادي څېرو په ملتيا له خوست څخه کابل ته د ولسمشر حامد کرزي هرکلي او له هغه سره د خلکو د ستونزو د شريکولو لپاره ورغی، په لاره کې د امريکايي ځواکونو لخوا د دوی پر کاروان باندې د هوايي بمبار په پايله کې د تيمورشاه نور احمدزي (د حاجي صاحب د وراره) او نورو مشرانو په ګډون ګڼ قومي مشران شهيدان او ټپيان شول، وروسته حاجي صاحب د امريکايي ځواکونو لخوا ونيول شو او د ګوانتانامو کرغېړن زندان ته واستول شو. خو د جهادى رهبر حضرت صبغت الله مجددي او ولسمشر حامد کرزي او د نورو جهادي او قومي شخصيتونو د دوه کلنو هڅو په پايله کې له زندانه راخوشی شو او بيا يې د خپل هېواد او خلکو خدمت ته مټې راونغښتې، ده د خپلو خلکو د يووالي په لاره کې ګڼ خدمتونه وکړل، چې د ستاينې وړ دي. ارواښاد حاجي صاحب د پخوانيو ولسمشرانو لکه کرزي او همداشان ډاکټر محمد اشرف غني لخوا ستايل شوی تر ټولو مشهوره قومي او مخکښه څیره وه، او د سولې د عالي شورا د يوه فعال او بانفوذه غړي په توګه نومول شوی وه، چې د سولې او ثبات په لاره کې یې مهم رول ولوباوه او د وخت د مشورتي او دوديزو جرګو يو فعال غړی پاتې شو. پخوانیو ولسمشرانو کرزي او ډاکټر اشرف غني د ده له پوهې، هوښيارۍ او وړتيا څخه د هېواد د لويو قومي ستونزو او شخړو په هواري کې ګټه اخيستې ده. له وفات وروسته یې باید ووایو او ویې منو چې آرواښاد محمد نعيم خان کوچی يو قومي مشر، بانفوذه شخص، ملي مفکر او پر وطن مئين سړی وه، چې په هېواد کې يې د ثبات په ټينګولو، د ملي يووالي په رامنځته کولو او د خلکو تر منځ د پيوستون په راوړلو کې بې سارې انسان وه. بلاخره یوه خبر چې ډیرو يې په اوریدو سره ټکان وخوړ هغه داسې وه چې: په ډیرې خواشنۍ سره مو خبر تر لاس کړ چې د کوچي قشر خادم، د احمدزي قوم مخور مشر، جهادي رهبر او د جرګو ستر څلۍ نور د تل لپاره و نړیده. آرواښاد محمد نعیم خان کوچی ٢٠٢٠ کال د جون میاشتې په ١٧ چې د ۱۳۹۹/۳/۲۸ نیټې سره سمون خوري د ورپیښې ناروغۍ له امله وفات شو، او په وړمه ورځ دمازدیګر په ۴:۰۰ بجې د لوګر ولایت مرکز اړوند د حصارک کوچیانو کلي په جومات کې جنازه ادا شوه او وروسته په خپله پلرینۍ هدیره کې خاورو ته وسپارل شو. انا لله و انا الیه راجعون😭 دوستانو په خپلو دُعاګانو کې یې یاد ساتی چې الله ج مغفرت ورته وکړي. روح دې ښاد او یاد دې تل وي ځای یې خالي مه شه. a466gn0iv2z13mwhktq7yafzrxtpvqr 10 23774 352729 201787 2025-06-17T00:31:02Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352729 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = انگلستان | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-government = Government Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval = Naval ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-naval-RFA = British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg | flag alias-naval-RMAS = British Royal Maritime Auxiliary Ensign.svg | link alias-naval = {{#switch:{{{variant|}}}|naval-RFA|RFA=Royal Fleet Auxiliary|naval-RMAS|RMAS=Royal Maritime Auxiliary Service|#default=Royal Navy}} | flag alias-air force = Air Force Ensign of the United Kingdom.svg | link alias-air force = Royal Air Force | flag alias-army = Flag of the British Army.svg | link alias-army = British Army | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = civil | var2 = government | var3 = naval-RFA | var4 = naval-RMAS | redir1 = UK | redir2 = the United Kingdom | related1 = Great Britain | related2 = Kingdom of Great Britain | related3 = British Empire | related4 = United Kingdom of Great Britain and Ireland </noinclude> }} rwiaio3t8rbq7mnxupmnafxtqy82op5 10 31340 352730 227003 2025-06-17T00:34:11Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352730 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = اسټرېليا | flag alias = Flag of Australia.svg | flag alias-1901 = Flag of Australia (1901–1903).svg | flag alias-1903 = Flag of Australia (1903–1908).svg | flag alias-union = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-colonial = Australian Colonial Flag.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of Australia.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of Australia.svg | flag alias-naval-1913 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-naval = Royal Australian Navy | link alias-army = Australian Army | flag alias-air force = Air Force Ensign of Australia.svg | link alias-air force = Royal Australian Air Force | link alias-basketball = اسټرېليا {{{mw|men's}}} national {{{age|}}} basketball team | link alias-football = اسټرېليا {{{mw|}}} national {{{age|}}} soccer team | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | altvar = {{{altvar|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1901 | var2 = 1903 | var3 = colonial | var4 = civil | var5 = naval-1913 | redir1 = AUS | related1 = Australasia </noinclude> }} nor484h70uegl777va6kfdwrvdbv27b 0 45487 352721 342434 2025-06-16T14:56:23Z InternetArchiveBot 24283 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 352721 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = د ګینه هیواد ولسمشریزه | common_name = Guinea|''République de Guinée'' {{resize|70%|([[French language|French]])}} | image_flag = Flag of Guinea.svg | image_coat = Coat of Arms of Guinea.svg | symbol_type = نښان | national_motto = {{native phrase|fr|"کار, بیرته نیونه, یوالی"|italics=off}}<br/>{{small|"Work,,Solidarity"}} | national_anthem = {{native name|fr|[[خپلواکی (anthem)|خپلواکې]]}}<br/>{{small|''Freedom''}}<br/><center>[[File:National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg]]</center> | image_map = Guinea (orthographic projection).svg | map_caption = {{map caption|countryprefix=|location_color=dark blue|region=Africa|region_color=dark grey|subregion=the [[African Union]]|subregion_color=light blue}} | image_map2 = | capital = [[کوناکری]] | coordinates = {{Coord|9|31|N|13|42|W|type:city}} | largest_city = capital | official_languages = [[فرانسوي]] | languages_type = [[Vernacular language|Vernacular<br/>language]]s | languages = {{unbulleted list | [[فولاني ژبه]] | [[ماندیکا ژبه]] |[[سوسو ژبه]]}} | ethnic_groups = {{unbulleted list | ۳۴.۶% [[فولا]] | ۲۴.۹% [[ماندیکا]] | ۱۷.۷% [[سوسو]] | ۵.۵% [[کونیاکا]] | ۴.۱% [[کییسي]] | ۴.۰% [[کپیل]] | ۱۰.۲% نور }} | ethnic_groups_year = ۲۰۱۴<ref name =recensement2014>{{cite web|url=http://www.stat-guinee.org/images/Publications/INS/RGPH3/RGPH3_etat_structure.pdf|title=Etat et Structure de la Population Recensement General de la Population et de l’habitation 2014|accessdate=27 March 2020|website=Direction Nationale de la Statistique de Guinée|df=dmy|تاريخ الأرشيف=24 November 2019|مسار الأرشيف=https://web.archive.org/web/20191124062531/http://www.stat-guinee.org/images/Publications/INS/RGPH3/RGPH3_etat_structure.pdf|url-status=dead|خونديځ نېټه=24 November 2019|خونديځ تړی=https://web.archive.org/web/20191124062531/http://www.stat-guinee.org/images/Publications/INS/RGPH3/RGPH3_etat_structure.pdf|خونديځ-تړی=https://web.archive.org/web/20191124062531/http://www.stat-guinee.org/images/Publications/INS/RGPH3/RGPH3_etat_structure.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20191124062531/http://www.stat-guinee.org/images/Publications/INS/RGPH3/RGPH3_etat_structure.pdf}}</ref> | demonym = ګینایان | government_type = [[حکومت]], [[ولسمشریزه]] | leader_title1 = [[ولسمشر]] | leader_name1 = [[الپا کوندی]] | leader_title2 = [[لومړی وزیر]] | leader_name2 = [[ابراهیم کاسوری فوفانا]] | legislature = [[ولسي جرګه]] | sovereignty_type = خپلواکي | established_event1 = له فرانسې | established_date1 = ۲ اکتوبر ۱۹۵۸ | area_km2 = ۲۴۵,۸۵۷ | area_rank = ۷۷th <!-- Area rank should match [[د هیوادونو نوملړ]]--> | area_sq_mi = ۹۴,۹۲۶ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = کم څه | population_estimate = {{UN_Population|Guinea}}{{UN_Population|ref}} | population_census = ۱۱,۶۲۸,۹۷۲ | population_estimate_year = {{UN_Population|Year}} | population_estimate_rank = ۷۷th | population_census_year = ۲۰۱۴ | population_density_km2 = ۴۰.۹ | population_density_sq_mi = ۱۰۶.۱ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | GDP_PPP = $۲۶.۴۵۱&nbsp;بیلیونه<ref name=imf2>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&pr.y=6&sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=656&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Guinea |publisher=International Monetary Fund |accessdate=18 April 2012}}</ref> <!--Do not edit!--> | GDP_PPP_year = ۲۰۲۰ | GDP_PPP_per_capita = $۲,۳۹۰<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> | GDP_nominal = $۹.۸۳&nbsp;بیلیونه<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> | GDP_nominal_year = ۲۰۲۰ | GDP_nominal_per_capita = $۸۱۸<ref name=imf2/> <!--Do not edit!--> | Gini = ۳۳.۷ <!--number only--> | Gini_year = ۲۰۱۲ | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref>{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2014&locations=GN&start=1990 |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=World Bank |access-date=10 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190110133707/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2014&locations=GN&start=1990 |archive-date=10 January 2019 |url-status=live }}</ref> | Gini_rank = | HDI = ۰.۴۶۶ <!--number only--> | HDI_year = ۲۰۱۸<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref> | HDI_rank = ۱۷۴th | currency = [[د ګینه فرانک]] | currency_code = GNF | utc_offset = {{sp}} | time_zone = [[نړیوال ساعت]] | drives_on = ښوی لاس | calling_code = [[+۲۲۴]] | iso3166code = GN | cctld = [[.gn]] | population_density_rank = ۱۶۴th | today = }}'''ګینه''' په فرانسوي République de Guinée رسمي نوم یې (د ګینه جمهوریت) دی چې د [[افریقا]] په شمال لویدیځ کې د [[اطلس سمندر]] غاړو ترڅنګ پروت هیواد دی. د یاد هیواد پلازمینه [[کوناکری]] د وګړو شمیر یې ۱۰ میلیونه او رسمي ژبه یې [[فرانسوي]] ده. او نوري سیمه ییزی ژبي عبارت دي له [[فولاني ژبه]] [[مالینکه ژبه|مالینکه]] او سوسو څخه. ګانا هیواد په ۲ هم د مارچ ۱۹۵۸ له [[فرانسه|فرانسې]] نه خپله خپلواکی ترلاسه کړه. د ګانا ۸۵ سلنه وګړي [[اسلام|مسلمان]] او ۱۰ [[مسیحیت|مسیحيان]] دي. ګينه (/ˈɡɪni/) په رسمي ډول د ګينه جمهوريت دی (فرانسوی: ''République de Guinée''؛ انکو: : ߖߌ߬ߣߍ߫)، په لويديځه افريقا کې يو ساحلي هېواد دی. د هېواد لويديځ ته اتلانتيک سمندر، شمال لويديځ ته يې ګينه بيساو (Guinea-Bissau)، شمال ته يې سينيګال، شمال ختيځ ته يې مالي، سوېل ختيځ ته يې د “d’Ivoire” پڼډغالی او سوېل ته سيراليون او ليبريا سيمې پرتې دي. دا هېواد چې پخوا د فرانسوي ګينه (فرانسوي: Guinee Francaise) په نوم يادېده، معاصر يا نني هېواد ته ځيني وختونه د خپلې پلازمېنې کوناکري په وياړ ګينه کوناکري (Guinea-Conakry) هم وايي، چې موخه يې نومياليو سيمه کې لکه د ګينه باساو او ايکواټوري ګينه غوندې نورو سيمو څخه بېلول دي. ګينه ۱۲۴ ميليونه نفوس او ۲۴۵۸۵۷ کېلومتر مربع (۹۴۹۲۶ ميل مربع) پراخوالی لري. <ref name="uiowa1">{{cite web|url=http://www.uiowa.edu/~africart/toc/countries/Guinea-Conakry.html|title=Archived copy|access-date=11 February 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090205044119/http://www.uiowa.edu/~africart/toc/countries/Guinea-Conakry.html|archive-date=5 February 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.musicvideos.the-real-africa.com/guinea/|title=Music Videos of Guinea Conakry|access-date=12 April 2018|url-status=bot: unknown|archive-url=https://web.archive.org/web/20070221053336/http://www.musicvideos.the-real-africa.com/guinea/|archive-date=21 February 2007}}</ref><ref>{{cite web|url=http://netministries.org/see/churches/ch00472|title=The Anglican Diocese of Ghana|website=Netministries.org|access-date=23 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20090107033350/http://netministries.org/see/churches/ch00472|archive-date=7 January 2009|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cfi.fr/partenaires_en.php3?id_rubrique=24&id_article=473|title=Archived copy|access-date=11 February 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511084226/http://www.cfi.fr/partenaires_en.php3?id_rubrique=24&id_article=473|archive-date=11 May 2011}}</ref><ref name="guinea_stats">{{cite web|title=Nations Online: Guinea – Republic of Guinea – West Africa|url=http://www.nationsonline.org/oneworld/guinea.htm|publisher=Nations Online|access-date=25 August 2014|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20030503155420/http://www.nationsonline.org/oneworld/guinea.htm|archive-date=3 May 2003}}</ref> ياد هېواد په ۱۹۵۸ ز کال کې له فرانسې څخه خپلواکي تر لاسه کړه او د پوځي کودتا اوږد تاريخ لري. په ۲۰۱۰ ز کال کې له لسيزو واک غوښتونکي حکومت څخه وروسته ګينه خپلې لومړنۍ ديموکراتيکې ټاکنې تر سره کړې. که څه هم ګينه ګڼ ګونديزو ټاکنو په پام کې نيولو ته دوام ورکړ، مګر هېواد توکميزو شخړو، پراخه فساد او د پوځ او پوليسو له لورې له ناوړه ګټې اخيستنې سره مخامخ کېدلو ته هم دوام ورکړ. انساني حقونه په کې د بحث وړ مسئله پاتې کېږي. په ۲۰۱۱ ز کال کې د متحده ايالتونو حکومت ادعا وکړه، چې د امنيتي ځواکونو له لورې ځورونه او له ښځو او ماشومانو څخه ناسمه ګټه اخيستنه (د ښځينه سنتې يا ختنې په ګډون) په هېواد کې د انساني حقونو تل پاتې مسئلې وې. په ۲۰۲۱ ز کال کې يوې پوځي ډلې ولسمشر الفا کونډي (Alpha Conde) له واکه لرې او اساسي قانون يې وځنډاوه. <ref>[https://www.dw.com/en/west-africa-economic-bloc-suspends-guinea-after-military-coup/a-59127739 West Africa economic bloc suspends Guinea after military coup], [[Deutsche Welle]] (September 8, 2021).</ref><ref name="Bariyo">Nicholas Bariyo & Benoit Faucon, [https://www.wsj.com/articles/military-faction-stages-coup-in-mineral-rich-guinea-11630866469 Military Faction Stages Coup in Mineral-Rich Guinea], ''Wall Street Journal'' (September 5, 2021).</ref><ref name="Larson">Krista Larson, [https://apnews.com/article/africa-elections-senegal-west-africa-term-limits-4c595d69cbfd95d173b7ef1a6da0d5f8 EXPLAINER: Why is history repeating itself in Guinea's coup?], Associated Press (September 7, 2021).</ref><ref name="Paquett">Danielle Paquett, [https://www.washingtonpost.com/national-security/2021/09/06/guinea-coup-explained/ Here's what we know about the unfolding coup in Guinea], ''Washington Post'' (September 6, 2021).</ref><ref>Abdourahmane Diallo and Adam Nossiter, [https://www.nytimes.com/2010/11/08/world/africa/08guinea.html Guinea Votes in Its First Democratic Presidential Election], ''New York Times'' (November 7, 2010).</ref><ref name="FH2010">[https://freedomhouse.org/country/guinea/freedom-world/2021 Guinea], ''Freedom in the World'', [[Freedom House]], 2021.</ref><ref>Saliou Samb, [https://www.reuters.com/article/guinea-politics/guinea-president-conde-vows-to-tackle-corruption-during-third-term-idUSKBN28P27F Guinea President Conde vows to tackle corruption during third term], Reuters (December 15, 2020).</ref><ref name="State 2011">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?dlid=186203|title=Country Reports on Human Rights Practices for 2011: Guinea|access-date=27 August 2012|author=Bureau of Democracy, Human Rights and Labor|year=2012|publisher=[[United States Department of State]]|df=dmy-all|author-link=Bureau of Democracy, Human Rights and Labor}}</ref> ګينه د ۸۵ سلنه مسلمانانو په درلودلو سره، يو پراخه اسلامي هېواد دی. وګړي يې په ۲۴ توکميزو ډلو پورې اړه لري. هېواد پر څلور جغرافيوي سيمو باندې وېشل شوی دی: “Maritime Guinea” پر ښکته پروت اتلانتيک ساحل باندي، د “Fouta Djallon” يا منځنۍ ګينه لوړې يا غرنۍ سيمې، شمال ختيځ کې د پورته ګينه (Upper Guinea) وچه يا بې ونو دښته او د ګرمسېرو ځنګلونو د “Guinee forestiere” سيمه. فرانسوي چې د هېواد رسمي ژبه ده، چې په ښوونځيو، حکومتي اداره او رسنيو کې د اړيکې اصلي ژبه ده، مګر له ۲۴ څخه زياتې بومي ژبې په کې ويل کېږي. تر ټولو لويې ژبې يې سوسو (Susu)، پيولر (Pular) او مانينکا (Maninka) ژبې دي، چې په ترتيب سره په “Maritime Guinea”، “Fouta Djallon” او “Upper Guinea” سيمو کې نفوذ لري، په داسې حال کې چې د هېواد څلورمه سيمه (Guinee Forestiere) کې بېلابېلو توکميزو ژبو باندې خبرې کېږي. <ref>{{cite web|url=http://www.visualgeography.com/categories/guinea/religion.html|title=Religion in Guinea|publisher=Visual Geography|access-date=23 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20130914140804/http://www.visualgeography.com/categories/guinea/religion.html|archive-date=14 September 2013|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ecobank.com/countryinfo.aspx?cid=74049|title=The Pan African Bank|publisher=Ecobank|access-date=23 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20120319131431/http://www.ecobank.com/countryinfo.aspx?cid=74049|archive-date=19 March 2012|url-status=live}}</ref> د ګينه اقتصاد زياتره د کرنې او منرالي توليد پر بنسټ دی. دا هېواد د المونيم خاورې د توليد له مخې د نړۍ دويم ستر توليدونکی دی او د الماسو او سرو زرو بډايه زېرمې لري. د هېواد جغرافيه د ۲۰۱۴ ز کال ايبولا چاودنې يا خپرېدنې په هسته کې وه. <ref>{{cite web|url=http://www.africa-import-export.gm/import-export/guinea-conakry.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20101105124833/http://www.africa-import-export.gm/import-export/guinea-conakry.htm|url-status=dead|archive-date=5 November 2010|title=Guinea Conakry: Major Imports, Exports, Industries & Business Opportunities in Guinea Conakry, Africa|access-date=15 October 2014}}</ref><ref name="guineaconakrysupport.com">{{cite web|url=http://www.guineaconakrysupport.com/?lang=en|title=Guinea Conakry Support – Guinee Conakry Trade and Support. (GCTS)|access-date=15 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20150105021335/http://www.guineaconakrysupport.com/?lang=en|archive-date=5 January 2015|url-status=dead}}</ref> == نوم == د ګينه نوم له ګينه سيمې څخه اخيستل شوی دی. ګينه (Guinea) د هغې افريقايي سيمې دوديز نوم دی، چې د ګينه خليج په اوږدو کې پرته ده. د شمال پر لور د ځنګلي ګرمو سيمو له لارې غځيږي او په ساحل “Sahel” کې پای ته رسېږي. انګليسي “Guinea” اصطلاح په سيده ډول له پرتګالي “Guine” ويي څخه اخيستل شوی دی، چې د ۱۵ پېړۍ په نيمايي کې هغو ځمکو ته د ويل کېدلو په موخه راڅرګند شو، چې ګيني (Guineus) وګړي په کې اوسېدل او همدرانګه د سينيګال سيند سوېل ته د تور پوستو افريقايي وګړو لپاره يوه عمومي کارېدونکې اصطلاح وه (له دې څخه پورته د غنمرنګه Zenega Berbers وګړو خلاف، چې دوی ورته “Azenegues” يا “Moors” ويل). == تاريخچه == نننۍ ګينه مخکې له دې چې په ۱۸۹۰ ز لسيزه کې د فرانسې له لورې مستعمره او د فرانسې د لويديځې افريقا برخه جوړه کړای شي، په يو اړ افريقايي سترواکيو پورې يې اړه درلوده. دې هېواد د ۱۹۵۸ ز کال د اکتوبر پر ۲ نېټه له فرانسې څخه خپله خپلواکي اعلان کړه. له خپلواکۍ څخه د ۲۰۱۰ ز کال تر ولسمشريزو ټاکنو پورې د یو شمېر ټولواک واکمنانو له لورې اداره شو. <ref>{{cite web|last=Zounmenou|first=David|title=Guinea: Hopes for Reform Dashed Again|publisher=allAfrica.com|date=2 January 2009|url=http://allafrica.com/stories/200901020524.html|access-date=27 December 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090111161633/http://allafrica.com/stories/200901020524.html|archive-date=11 January 2009|url-status=live|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://hdrstats.undp.org/en/countries/country_fact_sheets/cty_fs_GIN.html|title=UN Human Development Report 2009|publisher=Hdrstats.undp.org|access-date=28 March 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413190650/http://hdrstats.undp.org/en/countries/country_fact_sheets/cty_fs_GIN.html|archive-date=13 April 2010}}</ref><ref>{{cite news|last=Ross|first=Will|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7647962.stm|title=Africa {{pipe}} Guineans mark '50 years of poverty'|work=BBC News|date=2 October 2008|access-date=28 March 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100610090758/http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7647962.stm|archive-date=10 June 2010|url-status=live}}</ref> === په ګينه کې د لويديځې افريقا سترواکۍ او پاچهۍ === اوسنۍ ګينه، د لويديځې افريقا د سترو سترواکيو پر څنډو باندې وه. د غنا تر ټولو لرغونې سترواکۍ د سوداګرۍ پر بنسټ وده وکړه، مګر په پای کې يې د “Almoravid” وګړو له پرله پسې بريدونو څخه وروسته ماته وخوړه. دا هغه مهال و چې د شمالي افريقا د سوداګرو له لارې سيمې ته په لومړي ځل اسلام راورسېد. د “Sosso” سترواکي (له ۱۲ تر ۱۳ پېړيو کې) په کوټلي ډول د سترواکۍ د تشې په پايله کې وده وکړه، مګر مالي سترواکي (Mali Empire) هغه مهال واکمن شو، چې “Soundiata Keita” په ۱۲۳۵ عيسوي کال د کيرينا په جګړه (Battle of Kirina) کې د سوسسو واکمن “Soumangourou Kante” ته ماته ورکړه. د مالي سترواکۍ د “Mansa” (سترواکانو) له لورې اداره شوه. تر ټولو زيات د پام وړ سترواک يې “Kankou Moussa” و، چې په ۱۳۲۴ ز کال کې يې د مکې نامتو حج وکړ. د نوموړي له دورې څخه لږه موده وروسته ياده سترواکي مخ په ړنګېدلو شوه او په پای کې په ۱۵ پېړۍ کې د خپل غلام يا تر لاس لاندې دولتونو له لورې ونيول شوه. د دوی له ډلې تر ټولو بريالۍ سترواکي د “Songhai” په نوم وه، چې له نږدې ۱۴۶۰ ز کال څخه يې خپل واک او قدرت پراخه کړ او په پای کې د ځمکې او شتمنۍ دواړو برخو له مخې له مالي سترواکۍ څخه مخکې شوه. سونغای سترواکۍ په ۱۵۸۲ ز کال کې د “Askia Daoud” له مړينې څخه وروسته، د پرله پسې والي [د سترواک] پر سر تر کورنۍ جګړې پورې خپلې نېکمرغۍ ته دوام ورکړ. کمزورې شوې سترواکي يوازې درې کالونه وروسته د ټونډيبي په جګړه (Battle of Tondibi) کې د Morocco له لورې په بريدونو کې ولوېده. که څه هم پاچهي يې په زياتو کوچنيو پاچاهيو باندې ووېشل شوه، مګر د موروکو وګړي يې په ګټور ډول اداره کولو کې ناوړه ثابت شول. د لويديځې افريقا د سترو سترواکيو له ماتې څخه وروسته په نني ګينه هېواد کې بېلابېلې پاچاهۍ وې. مرکزي ګينه کې “Futa Jallon” سيمې ته د “Fulani” سيمې مسلمانان کډوال شول او د ليکلي اساسي قانون او نوبتي يا پرله پسې واکمنانو په درلودلو سره يې له ۱۷۲۷ ز کال څخه تر ۱۸۹۶ ز کال پورې په کې يو اسلامي دولت رامنځته کړ. د “Malinke” په نوم پراخه سيمه کې چې ننۍ “Upper Guinea” سيمه ده او سوېل لويديځ مالي (واسولو Wassoulou:) کې د “Samori Toure” په مشرۍ واسولو سترواکۍ (Wassoulou يا Wassulu Empire) لنډمهالې (۱۸۹۸-۱۸۷۸ز کلونه) وه. ياده سترواکي مخکې له دې چې د فرانسې له لورې ونيول شي، ايووري ساحل (Ivory Coast) ته ولاړه. === استعماري دوره === اروپايي سوداګرو له ۱۷ پېړۍ څخه وړاندې د مهمې سوداګرۍ لپاره سيالي وکړه او وار له مخه يې بريدونه وکړل. غلامان د کار کولو په موخه نورو سيمو ته ولېږل شول. سوداګرو د غلامۍ له سيمه يیزو لارو چارو څخه ګټه پورته کړه. <ref>"John Lovell". in ''The History of Parliament: the House of Commons 1558-1603'', ed. P.W. Hasler, 1981. [http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1558-1603/member/lovell-john History of Parliament Online website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230704143316/http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1558-1603/member/lovell-john |date=2023-07-04 }} Retrieved 25 September 2021.</ref><ref>"America and West Indies: October 1653." ''Calendar of State Papers Colonial, America and West Indies'': Volume 1, 1574-1660. Ed. W Noel Sainsbury. London: Her Majesty's Stationery Office, 1860. 409-410. [http://www.british-history.ac.uk/cal-state-papers/colonial/america-west-indies/vol1/pp409-410 British History Online website] Retrieved 25 September 2021.</ref> د ګينه استعماري دوره، د ۱۹ پېړۍ په نيمايي کې سیمې ته د فرانسې په پوځي ننوتنې يا نفوذ سره پيل شوه. د فرانسې واک په ۱۸۹۸ ز کال کې د “Ouassoulou” دولت د سترواک او د “Malinke” پښت د مشر سامري ټوري “Samori Toure” د ځواکونو د ماتې ورکولو له په واسطه ډاډمن شو. نوموړي فرانسې ته د نننۍ ګينه او د هغه د ګاونډ سيمو واک ورکړ. فرانسې د ۱۹ پېړۍ په وروستيو او د ۲۰ پېړۍ په لومړيو کې د ګينه د اوسنيو پولو په اړه له برتانيې سره د سيرراليون، پرتګال سره د هغوی د ګينه مستعمرې (ننۍ ګينه باساو: Guinea-Bassau) او ليبريا سره خبرې اترې وکړې. ګينه د فرانسې تر واک لاندې د فرانسې په لويديځه افريقا (French West Africa) کې د ګينه سيمه [هېواد] جوړه کړه، چې په ډاکار کې د استوګن عمومي والي له لورې اداره شوه. ځايناستو واليانو د ګينه په ګډون بېلابېلې مستعمرې اداره کړې. === خپلواکي === په ۱۹۵۸ ز کال کې د سياسي بې ثباتۍ او په ځانګړي ډول د “Indochina” او الجيريا په ګډون له خپلو مستعمرو سره په راکړه ورکړه کې د ناکامۍ له امله، د فرانسې څلورم جمهوريت (French Fourth Republic) ړنګ شو. فرانسوي وګړو د پينځم جمهوريت د رامنځته کولو ملاتړ وکړ، په داسې حال چې د هېواد ولسمشر چارلس ډي ګاولي (Charles de Gaulle) د ۱۹۵۸ ز کال اګسټ پر ۸ روښانه کړه، چې فرانسوي مستعمرو ته به په يوې نوې فرانسوي ټولنه کې د خورا خپلواکۍ يا د ۱۹۵۸ ز کال د سپټمبر پر ۲۸ باندې تر سره کېدونکې نظرپوښتنه کې د ژر تر ژره خپلواکۍ تر منځ يوه بشپړه ټاکنه ورکړای شي. نورو مستعمرو لومړنۍ خوښه وټاکله، مګر ګينه د احمد سيکو ټوري (Ahmed Sekou Toure) تر مشرۍ لاندې په ټينګار سره خپلواکي غوره کړه. د يادونې وړ ده، چې د احمد سيکو د ګينه الاصل افريقايي ديموکراتيک راغونډېدلو ديموکراتيکې ډلې (Democratic Party of Guinea-African Democratic Rally (PDG)) د ۱۹۵۷ کال سيمه ايزو [کورنيو] ټاکنو کې له ۶۰ څخه ۵۶ چوکۍ ګټلې وې. فرانسې په چټکۍ سره شاتګ وکړ او د ۱۹۵۸ ز کال د اکتوبر پر ۲ نېټه ګينه ځان واکمن او خپلواک او “Sekou Toure”  د ولسمشر په توګه اعلان کړ.  <ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/archive/local/1984/03/28/guineas-longtime-president-ahmed-sekou-toure-dies/18f31685-878c-4759-8028-3bef7fbc568b/|title=The Washington Post|newspaper=[[The Washington Post]]}}</ref> ==ایداري وېش== ینه هیواد په ۸ ولایتونو او ۳۳ ولسوالیو ویشل شوې ده. [[دوتنه:Guinee carte.png|چپ|تڼۍ|نقشه.]] {| class="wikitable" ! ولایت || نفوس || نقشه |- | [[بوکه]] || ۹۶۵٬۷۶۷ | rowspan="8" | [[دوتنه:Guinea Regions.png|250px|‌د ګینه هیواد ولایتونه.]] |- | [[ فارانا]] || ۸۳۹٬۰۸۳ |- | [[ کانکان]] || ۱٬۴۲۷٬۵۶۸ |- | [[ کوناکری]] || ۲٬۳۲۵٬۱۹۰ |- | [[ کیندیا]] || ۱٬۳۲۶٬۷۲۷ |- | [[ لابه]] || ۹۰۳٬۳۸۶ |- | [[ مامو]] || ۷۱۹٬۰۱۱ |- | [[ نزره‌کوره]] || ۱٬۵۲۸٬۹۰۸ |} {| class="wikitable" |+ !ښار !نفوس <ref>{{ وبسایټ|عنوان=Guinea Population (2020) - Worldometer|نښان=https://www.worldometers.info/world-population/guinea-population/|وبسایټ=www.worldometers.info|بیالیدنه=2020-05-27|د ژبې کوډ=en}}</ref> |- |[[ کاماین]] |۱،۸۷۱،۰۰۰ |- | [[کوناکری]] |۱،۷۶۷،۰۰۰ |- | [[انزره کوره]] |۱۳۳،۰۰۰ |- | [[کیندیا]] |۱۱۷،۰۰۰ |- | [[کان کان]] |۱۱۴،۰۰۰ |} ==تاریخ== ==کلتور== [[File:Guinea Dinguiraye market.jpg|thumb|upright=1.35|A market stall selling vegetables in [[Dinguiraye Prefecture]], Guinea]] ==جغرافیه== [[File:Un-guinea.png|thumb|upright=2.95|350px|A map showing [[List of cities in Guinea|Guinea's cities]] and [[Administrative divisions of Guinea|administrative divisions]]]] [[File:Koppen-Geiger Map GIN present.svg|thumb|upright=1.35|Guinea map of Köppen climate classification]] == ګالری == <gallery> File:Guinea sat.png|atlas Guinea File:Dame de Mali Guinée.jpg|[[w:fr:Mont Loura|Dame de Mali]] File:Chute de Tabouna à Kindia 01.jpg|[[w:fr:Chute de Tabouna|Chute de Tabouna]] à [[w:fr:Kindia|Kindia]] File:Chute de Saala vue à 360° Labé.jpg|[[w:fr:Chute de Saala|Chute de Saala]] [[w:fr:Labé|Labé]] File:Chimpanzé de Bossou 33.jpg|Chimpanzé de Bossou File:Plage de Roume.jpg|Plage sur les [[w:fr:Îles de Loos|Ile de Loos]] </gallery> ==اقتصاد== 11on0kwybll97rlrqtw4sd8o6zsjnh2 0 62164 352733 302143 2025-06-17T02:11:22Z 102.208.51.51 352733 wikitext text/x-wiki {{مالومات}} [[مولوي]] '''مهدي مجاهد''' (١٩٨٨–٢٠٢٢) د ملي مقاومت جبهه [[هزاره گان|هزاره]] قوماندان دی او هغه له [[طالبان|طالبانو]] څخه وتلی وه. هغه د شاوخوا لس زره هزاره ګانو د لښکر مشري کوي. == لومړنی ژوند == مهدي د افغانستان په شمال کې د بلخاب ولسوالۍ د هوش په نوم په یوه کوچني کلي کې په یوه شیعه مذهبه کورنۍ کې زیږیدلی چې په هزاره توکم پورې اړه لري. مهدي اته کلن و چې طالبانو په لومړي ځل په ۱۹۹۶ کال کې د افغانستان واک تر لاسه کړ او درې کاله وروسته طالبانو د بلخاب ولسوالي ونیوله. هغه له خپلې کورنۍ سره ایران ته وتښتید او د سپټمبر د یوولسمې له بریدونو وروسته د طالبانو له واکه وشړل شو. د بیرته راستنیدو وروسته، مهدي ښوونځي ته لاړ او داسې بریښي چې د کورنۍ فارم په غاړه واخلي. خو د شلمې پېړۍ په لومړیو کې یو فاسد امریکایی ملاتړی هزاره جنګسالار د دوی د کورنۍ ځمکې غصب کړې. په غچ کې، مهدي او څو ملګرو یې د جنګسالار زوی وتښتاوه او یرغمل یې کړ، یوازې هغه یې بیرته راستانه کړ کله چې جنګسالار ځمکې بیرته ترلاسه کړې. په هغه شپه د جنګ سالار ځواکونو د مهدي کور محاصره کړ، او کله چې هغه د تیښتې هڅه کوله نښتې پیل شوې. مهدي په روغتون کې بستر شو او بیا د تښتونې په تور په اوه کاله بند محکوم شو. هغه په ​​زندان کې ډېر مذهبي شو او په زندان کې يې د طالبانو له غړو سره وکتل.<ref>{{Cite news |title=The Taliban is trying to win over Afghanistan’s Shiites with a 33-year-old Hazara emissary. But many question the group’s sincerity. |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/taliban-afghanistan-hazaras/2021/11/01/096c9690-3775-11ec-9662-399cfa75efee_story.html |access-date=2022-06-16 |issn=0190-8286}}</ref> == طالبان == د ۲۰۲۰ کال په اپریل میاشت کې طالبانو مهدي په بامیان ولایت کې د استخباراتو د مشر او په سرپل ولایت کې د طالبانو د مشر په توګه وټاکه، هغه اقدام چې د طالبانو او حقاني شبکې ګڼو غړو یې د ډېرو دلایلو له امله مخالفت کاوه. هغه هزاره شیعه ده. طالبان تورن شوي چې د هزاره شیعه ګانو ترمنځ د خپل نفوذ د زیاتولو لپاره له مهدي څخه کار اخلي. مهدي وروسته له هغه د طالبانو له خوا له دندې ګوښه شو چې د نجونو د ښوونځیو د تړلو پر ضد یې وینا وکړه.<ref>{{Cite web|url=https://www.khaama.com/taliban-appoints-first-shia-hazara-as-shadow-district-chief-of-the-group-04734/|title=Taliban appoints first Shia Hazara as shadow district chief of the group|date=April 28, 2020|via=www.khaama.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://8am.af/eng/amp/taliban-to-clear-its-ranks-from-non-pashtun-commanders/|title=Taliban to Clear Its Ranks From Non-Pashtun Commanders - Hasht-e Subh Daily|website=8am.af}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == د طالبانو پر ضد == مهدي په یوه وینا کې اعلان وکړ چې هغه د ملي مقاومت جبهه سره بیعت کوي او هغه ته وفادار ځواکونه متحرک او مسلح کوي چې شاوخوا ۱۰،۰۰۰ هزاره ګان لري. هغه په ​​بلخاب کې د عبدالعلي مزاري لپاره یوه منار هم جوړ کړ او د شیعه اسلام-هزاره ملتپالو نظریاتو ته یې مخه کړه. نوموړي په خپلو خبرو کې وویل چې «طالبان اسلامي امارت نه دی، دا د پښتنو امارت دی». د هغه ځواکونو د طالبانو ولسوال له واکه وغورځاوه او د بلخاب ولسوالي یې ونیوله. د طالبانو ولسوال، مولوي عطاء الله له بلخاب څخه وتښتېد او مهدي يې پر ځای له خپل يو هزاره ملګري سره وټاکه. مهدي وويل چې هيڅوک نه شي کولاى دبلخاب ولسوالۍ په زور له هزاره ګانو څخه ونيسي. طالبانو ادعا کړې چې شاوخوا ۵۰۰ جنګیالي یې راټول کړي او پلان یې درلود چې مهدي له دوو خواوو ونیسي، یو یې د سمنګان ولایت د دره صوف بالا ولسوالۍ او بل یې د بامیان ولایت د یکاولنګ ولسوالۍ څخه دی. د رپوټونو له مخې مهدي ته وفادار وسله وال ځواکونه د اوږدې جګړې لپاره چمتو شوي دي. بلخواب ولسوالۍ اوس مهال د مهدي مجاهد د ځواکونو تر کنټرول لاندې ده.<ref>{{Cite web |date=2022-06-13 |title=تنش در سرپل؛ طالبان به ولسوالی بلخاب «نیروی نظامی» اعزام می‌کند |url=https://www.bbc.com/persian/afghanistan-61781177 |access-date=2022-06-16 |website=BBC News فارسی |language=fa}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://8am.af/eng/amp/taliban-deploys-troops-to-arrest-mawlawi-mehdi/|title=Taliban Deploys Troops to Arrest Mawlawi Mehdi - Hasht-e Subh Daily|website=8am.af}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == سرچینې == {{reflist}} [[وېشنيزه:افغان جنگسالاران]] dqs2i5i0fm7hpwy47sppo8gzpckh5av 0 66581 352732 350662 2025-06-17T01:47:26Z 200.24.154.85 352732 wikitext text/x-wiki {{هراړخيز مالوماتبکس}}[[دوتنه:VectorField.svg|کيڼ|بټنوک|250x250px| د ویکتور ساحې یوه برخه (ساين&nbsp;''Y'' ،&nbsp;ساين&nbsp;''x'' )]] په ریاضیاتو کې، د '''سمت ساحه''' يا لوری د [[اقليدسي فضاء]] په فرعي سیټ کې د هرې نقطې سره یو [[د اقليدس لوری|سمت]] شریکوي. د مثال په توګه، په الوتکه کې سمتي ساحه په هره نقطه کې د تیر په توګه لیدل کیدی شي، چیرته چې تیر سمت او یو مطلق لري. په فضا کې د مایع حرکت معمولا د سمتي ساحې لخوا ماډل کیږي، چیرې چې د مایع سمت (لارښ او سرعت ) په فضا کې په هره نقطه کې ورکول کیږي. == سرچينې == {{لړسرچينې}} p18ib0aupecksj2vlg8igppzx52el3i 10 79977 352731 339514 2025-06-17T00:37:31Z CommonsDelinker 161 Replacing Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg with [[File:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]). 352731 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = د برېتانيا او ايرلينډ متحده پاچايي | shortname alias = برېتانيا | flag alias = Flag of the United Kingdom.svg | flag alias-civil = Civil Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-government = Government Ensign of the United Kingdom.svg | flag alias-RFA = British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg | flag alias-naval = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-naval = Royal Navy | flag alias-air force = Flag of the Royal Flying Corps.svg | link alias-air force = Royal Flying Corps | flag alias-army = Flag of the United Kingdom (3-5).svg | link alias-army = British Army | flag alias-1801 = Flag of the United Kingdom (WFB 2000).svg | flag alias-marines = Flag of the Royal Marines.svg | link alias-marines = Royal Marines | flag alias-navy = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-navy = Royal Navy | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = civil | var2 = government | var3 = RFA | var4 = 1801 | redir1 = UKGBI | related1 = برېتانيا | related2 = لویې برېتانيا پاچايي | related3 = برېتانوي سترواکي </noinclude> }}<noinclude> </noinclude> a3d0000u4f2o1if6gsp3d9lk5qx8lsr 4 83038 352735 352518 2025-06-17T04:30:58Z شاه زمان پټان 26102 352735 wikitext text/x-wiki لاندې ځينې نومونه دي چې په پښتو پروژو کې د انگليسي ژبې د معادلې ژباړې په توگه وړاندې شوې دي: {| class="wikitable plainrowheaders" |- style="background:#9cf;" ! گڼه ! انگلېسي ! ټاکلې کره پښتو ژباړه ! سپيناوی (نور حالتونه، نومونه او ناکره بديلونه) |- | ۱ || Hour || [[ساعت|گړۍ]]|| په پښتو کې بېلابېل ځايونه ياد هدف په '''ساعت'''، '''گړۍ''' يا '''بجې''' سره اداء کېږي |- | ۲ || Minute || [[دقيقه]]|| ملټ، مينټ... |- | ۳ || Second || [[ثانيه]]|| |- | ۴ || Saturday || [[ونۍ]]||پيلنۍ، شنبه... |- | ۵ || Sunday || [[يونۍ]]||يوه نۍ، يکشنبه |- | ۶ || Monday || [[دوه نۍ|دوه‌نۍ]]||دونۍ، دوشنبه... |- | ۷ || Tuesday || [[درې نۍ|درې‌نۍ]]||درې نۍ، سه شنبه... |- | ۸ || Wednesday || [[څلرنۍ]]||څلورنۍ، چهارشنبه..... |- | ۹ || Thursday || [[پينځه نۍ|پينځه‌نۍ]]||پنځنی، پنجشنبه..... |- | ۱۰ || Friday || [[جمعه|ادينه]]|| جمعه |- | ۱۱ || January || [[جنوري]]|| جنورۍ |- | ۱۲ || February || [[فېبروري]]||فبرورۍ يا فېبرورۍ |- | ۱۳ ||March || [[مارچ]]|| |- | ۱۴ || April || [[اپرېل|اپريل]]|| |- | ۱۵ || May || [[می]]|| |- | ۱۶ || June || [[جون]]|| |- | ۱۷ || July || [[جولای]]|| |- | ۱۸ || August || [[اګست|اگست]]|| |- | ۱ ۹|| October || [[اکتوبر]]|| |- | ۲۰ || November || [[نومبر]]|| |- | ۲۱ || December || [[ډېسمبر]]|| |- | ۲۲ || Year || [[کال]]|| |- | ۲۳ || Month || [[مياشت]]|| |- | ۲۴ || Week || [[اوونۍ]]|| |- | ۲۵ || Day || [[ورځ]]|| |- | ۲۶ || Spring || [[پسرلی]]|| |- | ۲۷ || Summer || [[اوړی]]|| |- | ۲۸ || Fall || [[منی]]|| |- | ۲۹ || Winter || [[ژمی]]|| |- | ۳۰ || Relevance || انډولتيا|| |- | ۳۱ || Save draft || گارليک خوندي کول|| |- | ۳۲ ||Save ||خوندي کول|| ثبتول |- | ۳۳ || draft || گارليک|| خاکه، يادښت |- | ۳۳ || contribution || ونډې|| برخې |- | ۳۴ || Suggestions || وړانديزونه|| پېشنهادونه |- | ۳۵ || Featured || ټاکلې|| غوره، غوره شوې |- | ۳۶ || Refresh || بياتاندول|| بياتازه کول، تازه کول، تازه کېدل |- | ۳۷ || Caption || نيونگ|| |- | ۳۸ || Description ||سپړنه||څرگندی، څرگنداوی، تشريح، سپيناوی |- | ۳۹ || definition || پېژندون|| پېژندنه، معرفت، تعريف، ستاينه، توصيف |- | ۴۰ || custom || دوديز|| دود، دستور، رواج، عرف''' لکه custom Value لپاره دوديز ارزښت په توگه کارول شوی.''' |- | ۴۱ || Invalid || ناچله|| ناباوره، بې باوره، بې اعتباره، ناسم |- | ۴۱ || quantity || څومره‌والی|| مقدار |- | ۴۲ || monolingual || يوژبيز|| |- | ۴۳ || variant ||بلبڼه|| بل‌بڼه، بل‌ډول، د يو څيز بله بڼه |- | ۴۳ || Representation ||استازيتوب||نماينده‌گي، وکالت کول |- | ۴۳ || features ||غونی||ځانگړنه |- | ۴۳ || features ||استازيتوب||نماينده‌گي، وکالت کول |- | ۴۴ || subscription ||ونډکښنه||ونډه اخيستل، مشارکت کول، برخه اخيستل، گډون کول |- | ۴۴ || Visual mode ||ليدنيز ونگ‌ډول||ليدنيزه بڼه، کتل کېدونکې ونگه |- | ۴۵ || syntax ||غونډلپوهه||غونډلپوهنه، نحوه |- | ۴۶ || template ||کينډۍ|| |- | ۴۷ || category ||وېشنيزه||کته گورۍ |- | ۴۸ || table ||لښتيال||جدول |- | ۴۹ || DiscussionTools ||شنن‌توکي||شننتوکي، د بحث توکي |- | ۵۰ || toolbar ||توک‌پټه||توکپټه |- | ۵۱ || mode ||ونگ‌ډول||حالت |- | ۵۲ || user ||کارن||کاروونکی |- | ۵۳ || UserName ||توک‌پټه||توکپټه |- | ۵۴ || comment ||څرگندونه||تبصره |- | ۵۵ || Detail ||سپيناوی||تفصيل، توضيح، تشريح |- | ۵۶ ||milestone||پړاو||مهم پړاو، مهمه پېښه، څلی |- | ۵۷ || Discussion ||شننه||بحث، خبرې اترې |- | ۵۸ || Style ||ښودبڼه|| |- | ۵۹ || revision||بياکتنه||کره کتنه |- | ۶۰ || preferences||غوره‌توبونه||غوره توبونه |- | ۶۱ || namespace||نوم‌تشيال||نومتشيال |- | ۶۲ || password||پټنوم||رمز، پاسورډ |- | ۶۳ || settings||اوڼنې||تنظيمات، سمونې، امستنې |- | ۶۴ || intermediate||منځمهاله||منځ‌مهاله، متوسطه، منځنۍ |- | ۶۵ || Security||خونديتوب|| |- | ۶۶ || link||وېبتړ||وېب‌تړنه، وېب‌تړنه، تړنه |- | ۶۷ || IP address||وېب‌پته||وېبپته، آی پي ادرس |- | ۶۸ || Permanent link||تلپاتې تړنه||تلپاتې وېبتړ |- | ۶۹ || Reason||لامل||سبب |- | ۷۰ || campaign||ټاکنيزه‌سيالۍ||سيالۍ، کمپاين |- | ۷۱ || version||بل‌بڼه||بلبڼه، نسخه، بياځلي نوې بڼه |- | ۷۲ || Legacy ||ورېشون||زېږنده، ميراثي |- | ۷۳ || sidebar ||څنگپټه||سايډبار |- | ۷۴ || Site ||وېبځی||وېب ځی، وېبپاڼه، وېبسايټ |- | ۷۵ || Abuse filter ||ورانکارۍ چاڼگر|| |- | ۷۶ || Management ||چاروالي|| اداره کول، مديرت کول |- | ۷۷ || methods ||چلندلارې||يوازې حالت يې چلندلار(method) |- | ۷۸ || method ||ننوتنه|| داخلول |- | ۷۹ || native keyboard||ولسي ليکدړه|| ځايي ليکمن |- | ۸۰ || Disable ||ناچارن|| غيرفعال، تړل شوی |- | ۸۱ || Undo ||ناکړل|| |- | ۸۲ || Redo ||بياکړل|| |- | ۸۳ ||Enable ||چارن|| فعالول، فعال |- | ۸۴ || Display ||ښکارېدنه|| ښودل، ښکاره کول |- | ۸۵ || resolution ||بېلن‌نښه|| |- | ۸۶ || Appearance ||ونگبڼه|| |- | ۸۷ || subsection ||څنگبرخه|| څېرمه برخې |- | ۸۸ || browser ||ښوونگر|| |- | ۸۹ || Refresh||بياتاندول|| تازه کول |- | ۹۰ || clipboard ||ټينگدړه|| |- | ۹۱ || proofreader ||کره‌کتونکی|| |- | ۹۲ ||template wizardt ||کينډۍ کوډگر|| |- | ۹۳ ||marathoner ||نه ستړی کېدونکی سمونگر|| |- | ۹۴ ||badge ||وياړنښه|| |- | ۹۵ ||theme ||شاليد|| |- | ۹۶ ||revert ||په څټ گرځول||ستنېدنه |- | ۹۷ ||statement ||پرېکړه ليک|| |- | ۹۸ ||Sense ||جاج||مانا، معنی |- | ۹۹ ||normative ||کره|| |- | ۱۰۰ ||comparative ||پرتليز|| |- | ۱۰۱ ||lemma ||بيان|| بيان د ويوکي ترټولو لنډه بڼه ده (دقيقې ژباړې ته اړتيا ده که پوهېږئ، راسره شريک يې کړئ.) |- | ۱۰۲ ||rollback||شاگرځ|| پرشا کول، بېرته گرځول |- | ۱۰۳ ||Redirect ||مخگرځ|| مخ گرځونه |- | ۱۰۴ ||property ||ځانتيا|| |- | ۱۰۵ ||entity||شتون|| ماهيتي څرنگوالی، وجود |- | ۱۰۶ ||Index||لیکلړ|| |- | ۱۰۷ ||Proofreading||لوست‌ارزونه|| |- | ۱۰۸ ||interface||مخبڼه|| |- | ۱۰۹ ||transclusions||مخ لېږدونې|| |- | ۱۱۰ ||Malformed||بدبڼی|| بد شکله، بدبڼه، بدشکله |- | ۱۱۱ ||Functionality||کړنچار|| |- | ۱۱۲ ||server||پالنگر|| |- | ۱۱۳ ||‌browser||کتنمل|| ښوونگر |- | ۱۱۴ ||thumbnail||بټنوک|| |- | ۱۱۵ ||Alternative||بلونج|| بديل، انتخاب |- | ۱۱۶ ||feedback||غبرگون|| |- | ۱۱۷ ||prohibited||بډن|| ممنوع، بند شوی |- | ۱۱۸ ||notification||خبرتياوې|| |- | ۱۱۹ ||notification methods||خبرلارې|| د خبرېدو طريقې، خبرتياوو ترلاسه کولو تگلار |- | ۱۲۰ ||default||تلواله|| |- | ۱۲۱ ||Site||وېبځی|| |- | ۱۲۲ ||Sitelink||وېبځي‌وېبتړ|| |- | ۱۲۳ ||recovery||بياترلاسنه|| |- | ۱۲۴ ||Vanish||له منځه وړل|| |- | ۱۲۵ ||automatic||خپلکاره|| |- | ۱۲۶ ||input||ننوتنه|| |- | ۱۲۷ ||formatted||بڼل‌شوی|| |- | ۱۲۸ ||public||ټولگړی|| ټولگړې، عامه |- | ۱۲۹ ||calendar||کليز||جنتري، کاليز |- | ۱۳۰ ||evaluate||ارزول||ارزونه، |- | ۱۳۱ ||status||دريځ|| |- | ۱۳۲ ||compiler||اوډونکی||ترتيبوونکی، مرتب، |- | ۱۳۳ ||aliases||بل‌نومونه||مستعار نومونه، پټ نومونه، دروغي نوم |- | ۱۳۴ ||label||نښلن||ليبل، نښه |- | ۱۳۵ ||expand||غځول|| |- | ۱۳۶ ||collapse||پرځول|| |- | ۱۳۷ ||alerts||خبرونې|| |- | ۱۳۸ ||notice||يادښت|| |- | ۱۳۹ ||notification||خبرتيا|| |- | ۱۴۰ ||mention||يادگېرنه|| ذکرکول، يادونه کول، په خوله راوړل |- | ۱۴۱ ||compact||رالنډول|| |- | ۱۴۲ ||font||ليکبڼه|| |- | ۱۴۳ ||consider||غور|| فکر کول |- | ۱۴۴ ||issues||ستونزې|| |- | ۱۴۵ ||Update||هم‌مهالول|| تازه کول |- | ۱۴۶ ||Preview||مخکتنه|| |- | ۱۴۷ ||Align||پېيل|| |- | ۱۴۸ ||Preview||مخکتنه|| مخليدنه |- | ۱۴۹ ||Lexeme||پيل‌ويوکی|| |- | ۱۵۰ ||Wikibase||ويکي‌اډانه|| |- | ۱۵۱ ||Sense||جاج|| |- | ۱۵۲ ||Merge||اخږل|| يوځای کول |- | ۱۵۳ ||gloss||لمنليک|| څنگ‌ليک |- | ۱۵۴ ||Mergevariable||اوښتونکی|| بدلېدونکی، متغير |- | ۱۵۵ ||Pendulum||ځوړند|| |- | ۱۵۶ ||string||لړۍ|| تار |- | ۱۵۷ || glossary||ويي‌لړ|| وييزېرمه |- | ۱۵۸ ||Lexicography||ويي‌کښنه|| يوځای کول |- | ۱۵۹ ||Neologism||وييرغاونه|| ويی‌رغاونه |- | ۱۶۰ ||Lexicology||وييپوهنه|| لغات پوهنه |- | ۱۶۱ ||Prevent||ستنول|| مخنيوی |- |} a23bcrzeiwj3nawevqtjgsh2fn92d5l 3 83730 352720 2025-06-16T13:26:51Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي 352720 wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=LexKurochkin}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۳:۲۶, ۱۶ جون ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']]) tgdhmoksyp1hjgj5fnbz51ejrxr64wh 3 83731 352736 2025-06-17T09:38:18Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي 352736 wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Turkozai}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۰۹:۳۸, ۱۷ جون ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']]) aruf24jyixubxmdkn9lczrcp8oysf89 3 83732 352737 2025-06-17T09:40:29Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي 352737 wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Someonemethere}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۰۹:۴۰, ۱۷ جون ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']]) g4mxcwvwwsqek9coqveumnb3tqgjz7p