ګرجستان

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="ps">
  <siteinfo>
    <sitename>ويکيپېډيا</sitename>
    <dbname>pswiki</dbname>
    <base>https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">رسنۍ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ځانگړی</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">کارن</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">د کارن خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ويکيپېډيا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">د ويکيپېډيا خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">دوتنه</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">د دوتنې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ميډياويکي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">د ميډياويکي خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">کينډۍ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">د کينډۍ خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">لارښود</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">د لارښود خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">وېشنيزه</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">د وېشنيزې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">تانبه</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">د تانبې خبرې اترې</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ګرجستان</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2965</id>
    <revision>
      <id>353066</id>
      <parentid>336527</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T07:17:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>24283</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>353066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24005" sha1="k4fao99hbkdbj9iuta5qgfl7dgxsvac" xml:space="preserve">{{Infobox country
|ګرجستان= conventional_long_name = 
|native_name = 
|linking_name = ګرجستان
|image_flag = Flag of Georgia.svg
|image_coat = Greater coat of arms of Georgia.svg
|national_motto ={{سخ}}[[د ګرجستان ملي شعار|ძალა ერთობაშია]]{{سخ}}{{small|''ځواک په یوځای کیدو دی''}}
|national_anthem ={{سخ}}[[د ګرجستان ملي سود|თავისუფლება]]{{سخ}}{{small|''خپلواکی''}} [[File:Georgian national anthem.oga|center]]
|image_map = Europe Georgia.svg
|map_caption =
|capital = [[تفلیس]]
|latd=41 |latm=43 |latNS=N |longd=44 |longm=47 |longEW=E
|largest_city = capital
|official_languages = [[ګرجي ژبه|ګرجي]]
|ethnic_groups = ۸۳٫۸٪ [[ګرجي خلک|ګرجیان]]{{سخ}}۶٫۵٪ [[آذربایجانیان|آذري ترکان]]{{سخ}}۵٫۷٪ [[ارمنیان]]{{سخ}}۱٫۵٪ [[روسان]]{{سخ}}۲٫۵٪ نور قومونه
|ethnic_groups_year = ۲۰۰۲
|government_type = [[جمهوریت]] [[نیمه ولسمشریز نظام|نیمه ولسمشریزه]] [[حاکم حکومت |حاکم]]
|leader_title1 = جمهور ریس
|leader_name1 = [[سالومه زورابیشویلی]]
|leader_title2 = لمړی وزیر
|leader_name2 = [[ماموکا باختادزه]]
|leader_title3 = د پارلمان ریس
|leader_name3 = [[ایراکلی کوباخیدزه]]
|legislature = پارلمان
|area_rank =
|area_magnitude =
|area_km2 = ۶۹٬۹۰۰
|area_sq_mi = ۲۶٬۹۱۱
|area_footnote = |percent_water =
|population_estimate = ۳٬۷۲۹٬۰۰۰
|population_estimate_rank =
|population_estimate_year = ۲۰۱۸
|population_census = |population_census_year =
|population_density_km2 = ۶۵٫۴
|population_density_sq_mi = ۱۶۹٫۳
|population_density_rank =
|GDP_PPP = ۲۶٫۳۴۸ بیلیون
|GDP_PPP_rank =
|GDP_PPP_year = ۲۰۱۲
|GDP_PPP_per_capita =
|HDI_year = ۲۰۱۲
|HDI_change = increase &lt;!--increase/decrease/steady--&gt;
|HDI = ۰٫۷۴۵ &lt;!--number only--&gt;
|HDI_ref =
|HDI_rank =
|currency = [[د ګرجستان لارې|لاری]] (ლ)
|currency_code = GEL
|time_zone = GET
|utc_offset = +۴
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|DST_note =
|antipodes =
|date_format =
|drives_on = 
|calling_code = +۹۹۵
|iso3166code = GE
|ISO_3166–1_alpha2 = GE
|ISO_3166–1_alpha3 = GEO
|ISO_3166–1_numeric = ۲۶۸
|cctld = [[.ge]]
}}
'''ګرجستان''' ([[ګرجي ژبه|ګرجي]]: საქართველო) په [[انګلیسي]] Georgia) په [[قفقاز]] کې پروت یو هیواد دی چې پلازمېنه یې [[تفلیس]] نومیږي او گرجستان د [[اوراسيا]] په سیمه کې پروت دی چې له [[آسیا]] او [[اروپا]] سره ګډه پوله لري.
ګرجستان لویدیځ ته له [[تور سمندر]] شمال خواته یې [[روسیه]] سویل ته له [[ترکیه|ترکې]] او [[ارمنستان]] او د سویل ختیځ لورته له [[آذربایجان]] سره ګډه پوله لرې. 

د ګرجستان پلازمینه [[تفلیس]] ښار دی او مساحت یې
۷۰۰'۶۹ کیلومتره مربع او نفوس یې  په ۲۰۱۶م کال کې ۷۲۰۰۰'۳ نفره وو. ددی [[هیواد]] د [[حکومت ]] ډول نیمه ولسمشریزه ده. ګرجستان یو له هغو هیوادونو څخه دی چې په [[اروپا]] او [[آسیا]] دواړو لویو وچو کې موقیعت لری. نو ددی سره یاد هیواد هڅه کوی چې په [[ناټو]] سازمان او [[اروپایي ټولنه]] کې ځان شامل کړې.

ګرجستان، په رسمي ډول د ۱۹۹۰ ز کال څخه تر ۱۹۹۵ ز کال پورې د ګرجستان جمهوریت، په دوو لویو وچو کې غځېدلی هېواد دی چې په قفقاز کې، د ختیځې اروپا او لوېدیځې آسیا په تقاطع ساحه کې پروت دی. له لوېدیځ لوري له تور سمندر، له شمال او ختیځ لوري له روسیې، له سویل لوري له ترکیې او ارمنستان او له سویل ختیځ لوري له آذربایجان سره پولې لري. مساحت یې ۶۹۸۰۰ کیلومتر مربع (۲۶۹۱۱ مایل مربع) دی او له اشغال شویو سیمو پرته، ۳۷ مېلیونه وګړي لري. ګرجستان د استازوندویې ولسواکۍ یا غیرمستقیمې ولسواکۍ سیاسي نظام لري چې د یومجلسه پارلماني جمهوریت له خوا اداره کېږي. تفلیس يې پلازمېنه او ترټولو لوی ښار دی، چې نږدې څلورمه برخه نفوس په کې مېشت دی.    &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://constitutions.ru/?p=2898|title=Law on Declaring a Transitional Period in the Republic of Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.refworld.org/docid/469f388ca.html|title=Chronology for Abkhazians in Georgia|publisher=Refworld|quote=In moves reflecting the growing independence sentiments of Georgians, the legislature announces that henceforth the region will be designated as the &quot;Republic of Georgia&quot; without reference to &quot;Soviet Socialist&quot;. In addition, the flag which flew during the Georgia's brief period of independence after World War I is again adopted.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://2001-2009.state.gov/r/pa/ei/bgn/5253.htm|title=Georgia (02/08)|publisher=[[U.S. Department of State]] (archive site)|quote=On April 9, 1991, the Supreme Council of the Republic of Georgia declared independence from the U.S.S.R.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1991/04/10/world/secession-decreed-by-soviet-georgia.html|title=Secession Decreed by Soviet Georgia|last=Clines|first=Francis X.|author=|date=10 April 1991|website=|publisher=[[The New York Times]]|language=|access-date=|url-status=|archive-url=|archive-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;statspopulation&quot;&gt;{{cite web|title=Population and Demography|url=https://www.geostat.ge/en/modules/categories/316/population-and-demography|publisher=National Statistics Office of Georgia, Geostat|access-date=29 December 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CIA Factbook Georgia&quot;&gt;{{cite web|title=Georgia - The World Factbook|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/|publisher=[[Central Intelligence Agency|CIA]]|access-date=25 March 2021}}&lt;/ref&gt;

د کلاسیکې زمانې په اوږدو کې څو خپلواکې پاچهۍ ،لکه: کولکیس او ایبریا په اوسني ګرجستان کې رامنځته شوې. ګرجستانیانو د څلورمې پېړۍ په لومړیو کې رسماً عیسویت ومانه چې د ګرجستان د لومړنیو دولتونو په دیني او سیاسي یووالي کې یې مرسته وکړه. په منځنیو پېړیو کې د ګرجستان متحدې پاچهۍ راڅرګندې شوې او د ۱۲ او ۱۳ پېړیو په لومړیو کې د پاچا ودانوونکي ډېویډ او سترې ملکې تامار د واکمنۍ پرمهال خپل زرین دوران ته ورسېد. له هغې وروسته، پاچهۍ زوال وکړ او په پای کې د بېلابېلو سیمه ییزو قدرتونو، لکه: د مغولیانو، عثماني سترواکۍ او د فارس د سترواکۍ د پرله پسې کورنیو تر واک لاندې ټوټې شوه. د ګرجستان یوې پاچهۍ د روسیې سترواکۍ سره په ۱۷۸۳ ز کال کې یو تړون وکړ، چې د ۱۹ مې پېړۍ په اوږدو کې یې په تدریج سره د عصري ګرجستان د خاورې یوځای کولو ته دوام ورکړ.    

په ۱۹۱۷ ز کې د روسیې له انقلاب وروسته، ګرجستان د آلمان تر ساتنې لاندې د یوه خپلواک جمهوریت په توګه راڅرګند شو. ګرجستان له لومړۍ نړیوالې جګړې وروسته د شوروي اتحاد له لوري په ۱۹۲۲ ز کال کې په زور ضمیمه شو او د پنځلسو بنسټګرو جمهوریتونو څخه یو شو. په ۱۹۸۰ ز کلونو کې، د خپلواکۍ یو غورځنګ راڅرګند شو او په چټکۍ سره یې وده وکړه، چې د ۱۹۹۱ ز کال په اپریل کې د شوروي اتحاد څخه د ګرجستان د جلا کېدو لامل شو. په زیاتره راتلونکو لسیزو کې، د شوروي اتحاد له ړنګېدو وروسته ګرجستان له اقتصادي ناورین، سیاسي بې ثباتي، توکمیزې جګړې او په آبخازیه او سوېلي اوستیا کې یې له بېلتون غوښتونکو جګړو سر مخامخ شو. په ۲۰۰۳ ز کال کې د ګلاب سپین (بې وینې) انقلاب څخه وروسته، ګرجستان لوېدیځ پلوه بهرنۍ تګلاره په کلکه خپله کړه. په اروپایی اتحادیه او ناټو کې د یوځای کېدو په موخه یې یو لړ دیموکراتیک او اقتصادي اصلاحات وړاندې کړل. لوېديځ ته د دغه هېواد تمايل د دې لامل شو چې ډېر ژر يې له روسيې سره اړيکې خرابې شي، چې په ۲۰۰۸ ز کال کې په يوه ځای کې د يوې لنډې جګړې لامل هم شو.&lt;ref name=&quot;Soviet power&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jones|first=Stephen|date=27 October 2020|title=The establishment of Soviet power in Transcaucasia: The case of Georgia 1921–1928|url=https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09668138808411783?casa_token=FMxiPYCazXoAAAAA%3AuIvKXy8EhHkXLd7Y2XcBSNR9cgQP8_ocCE-we8kqsAikpZ6Y5zN46q4M64W1zviJLycXSZdGWUORkgU&amp;|journal=Soviet Studies|volume=40:4|issue=4|pages=627|doi=10.1080/09668138808411783}}{{Dead link|date=January 2022|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt; 

ګرجستان یو پرمختلونکی هېواد دی، چې د بشري پراختیا په شاخص کې &quot;ډېر لوړ&quot; طبقه بندي شوی. له خپلواکۍ راهیسې اقتصادي اصلاحات د لوړې کچې اقتصادي آزادۍ او د سوداګرۍ د آسانتیا، همدارنګه د فساد د شاخصونو، بې وزلۍ او د بېکارۍ د کموالي لامل شول. په نړۍ کې یو له لومړیو هېوادونو څخه دی چې بنګ یې قانوني کړل او په نړۍ کې یوازینی پخوانی سوسیالیست دولت شو چې دا کار یې وکړ. دا هېواد په اروپا او آسیا کې د نړیوالو سازمانونو لکه د اروپا شورا، د تور سمندرګي د اقتصادي همکاریو سازمان، د اروپا د امنیت او همکارۍ سازمان، یورو کنټرول (په اروپا کې د هوایي چلند د خودیتوب سازمان)، د بیارغونې او پراختیا لپاره د اروپا بانک، د دری ګونې ټولنې او د ولسواکۍ او اقتصادي پراختیا لپاره د GUAM سازمان غړیتوب لري.     

== رېښه ==
د &quot;Georgia&quot; د نوم د لیکنې په اړه لومړۍ یادونه په ایټالیوي ژبه د پیټرو ویسکونټ د مپه مونډي په نوم په نقشه کې ده، چې په ۱۳۲۰ ز کال پورې تړاو لري. په لاتیني نړۍ کې د هغې د راڅرګندېدو په لومړي پړاو کې، تل په ورته الفبا نه لیکل کېده او لومړی بې غږ توری يې په J سره د &quot;Jorgia&quot; بڼه لیکل کېد. &quot;Georgia&quot; ښايي په ۱۱ او ۱۲ پېړیو کې د ګرجستانیانو له فارسي نوم ''gurğān'' څخه سرچینه اخیستې  وي چې د سریاني ژبې''gurz-ān''/''gurz-iyān'' او عربي ژبې ĵurĵan/ĵurzan  له لارې تنظیم شوې. د لور- بنسټ تیورۍ (Lore-based theories) د ګرځندوی ژاک دویتري له لوري وړاندې شوې، نوموړي د ګرجستانیانو په منځ کې د سنټ جورج د شهرت له مخې د دغې نوم رېښه تشرېحه کړه، په داسې حال کې چې ګرځندوی جان شاردین فکر کاوه چې &quot;Georgia&quot; د یوناني کلیمې γεωργός  (&quot;د ځمکې کروندګر&quot;) څخه سرچینه اخیستې. ،لکه څنګه چې پروفیسور الکساندر میکابریدز زیاتوي، د ''Georgia/Georgians''  کلیمې په اړه دغه سل کلن توضیحات، د پوهې د ټولنې له لوري رد شوي او د فارسي gurg/gurgan، (&quot;لیوه&quot;) کیلمې ته د رېښې په توګه اشاره کوي. دا کلیمه چې د فارسي کلیمې gurğ/gurgān سره پیل کېږي، وروسته د سلاوي او لوېدیځې اروپا د ژبو په ګډون په ډېرو نورو ژبو کې ومنل شوه. ښايی دا اصطلاح په خپله د نږدې کسپین سیمې د لرغوني ایراني نوم له لارې چې د ګورګان (&quot;د لیوانو خاوره&quot;) په نوم یادېده، رامنځ ته شوې وي.&lt;ref&gt;Boeder; et al. (2002). Philology, typology and language structure. Peter Lang. p. 65. {{ISBN|978-0820459912}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Grigol Peradze|Peradze, Gregory]]. &quot;The Pilgrims' derivation of the name Georgia&quot;. ''Georgica'', Autumn, 1937, nos. 4 &amp; 5, 208–209&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Hock|first1=Hans Henrich|last2=Zgusta|first2=Ladislav|title=Historical, Indo-European, and Lexicographical Studies|date=1997|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3110128840|page=211}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Historical Dictionary of Georgia&quot;&gt;{{cite book|last1=Mikaberidze|first1=Alexander|title=Historical Dictionary of Georgia|date=2015|publisher=Rowman &amp; Littlefield|isbn=978-1442241466|page=3|edition=2}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|first1=Winfried|last1=Boeder|first2=Wolfram|last2=Bublitz|first3=Manfred|last3=von Roncador|first4=Heinz|last4=Vater|title=Philology, typology and language structure|date=2002|publisher=Peter Lang|isbn=978-0820459912|page=65|quote=The Russian designation of Georgia (Gruziya) also derives from the Persian gurg.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Rapp Jr.|first1=Stephen H.|title=The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature|date=2014|publisher=Ashgate Publishing|isbn=978-1472425522|page=21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[[Rouben Galichian]] (2007) Countries South of the Caucasus in Medieval Maps: Armenia, Georgia and Azerbaijan. pp. 188—189&lt;/ref&gt;

اصلي نوم یې ساکارتویلو (საქართველო؛ &quot;د کارتویلیانو خاوره&quot;) دی، چې د کارتلي ګرجستاني مرکزي سیمې څخه اخیستل شوی، له ۹ مې پېړۍ څخه ثبت شوی او په پراخه کارونه کې تر ۱۳ پېړۍ پورې د ګرجستان د منځنيو پېړیو ټولې پاچهۍ ته اشاره کوي. هغه خپل نوم چې د قومي ګرجستانیانو له خوا کارول کېږي، کارتولبی (ქართველები، یعنی &quot;کارتویلیان&quot;) دی.     

د منځنیو پېړیو ګرجستاني تاریخې پېښې د کارتویلیانو هم نومه نیکه، کارتلوس، د جېفث کړوسی ګڼي. خو پوهان موافقه لري چې دا کلیمه د کارتز څخه اخیستل شوې، چې له لومړنیو ګرجستاني قبیلو څخه دویمه ده چې په لرغونو زمانو کې د یوې برلاسې ډلې په توګه راڅرګنده شوه. د ساکارتویلو نومსაქართველო) ) له دوو برخو څخه جوړ شوی. رېښه یې، کارتولي،- (ქართველ-ი)، د کارتلي د مرکزي ختیځ ګرجستاني سیمې اوسېدونکی یا ایبریا، لکه څنګه چې د ختیځ روم سترواکۍ په سرچینو کې پېژندل کېږي ،مشخصوي. لرغونو یونانیانو (سترابو، هرودوت، پلوتارک، هومر) او رومیانو (تیتوس لیویوس، تاسیتوس او نورو) د لوېدیځ ګرجستانیان د کولشیانو په نوم او ختیځ ګرجستانیان د ابرییانو (په ځینو یوناني سرچینو کېIberoi )  په نوم یادول. د ګرجستانی سرپایتاړی sa-X-o یو معیاري جغرافيائی جوړښت دی، چې &quot;هغه سیمه چې X په کې اوسیږي&quot; ،مشخصوي، چې X د یوه قوم نوم دی.    &lt;ref&gt;{{cite book|author=Constantine Porphyrogenitus|title=De Administrando Imperio|editor1=Gyula Moravcsik|others=translated by [[Romilly James Heald Jenkins|R.J.H Jenkins]]|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|year=1967|title-link=De Administrando Imperio|author-link=Constantine Porphyrogenitus}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=David Braund|title=A History of Colchis and Transcaucasian Iberia, 550 BC-AD 562|pages=[https://archive.org/details/georgiainantiqui0000brau/page/17 17–18]|publisher=[[Oxford University Press]]|year=1994|isbn=978-0198144731|url=https://archive.org/details/georgiainantiqui0000brau/page/17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Rapp&quot;&gt;Rapp, Stephen H. (2003), ''Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts'', pp. 419–423. Peeters Publishers, {{ISBN|90-429-1318-5}}&lt;/ref&gt;

نن ورځ د هېواد رسمي نوم &quot;ګرجستان یا Georgia &quot; دی، څرنګه چې د ګرجستان په اساسي قانون کې داسې راغلي دي : &quot; د ګرجستان د دولت نوم ګرجستان دی.&quot; مخکې له دې چې د ۱۹۹۵ ز کال اساسي قانون پلی شي، د هېواد رسمي نوم د ګرجستان جمهوریت ؤ. لاهم کله ناکله خلک او رسنۍ یې د ګرجستان جمهوریت په نوم یادوي. &lt;ref&gt;{{citation|chapter=Article 2.1|title=Constitution of Georgia|publisher=Legislative Herald of Georgia|chapter-url=https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35|quote=‘Georgia’ is the name of the state of Georgia.|تاريخ الوصول=2022-03-19|تاريخ الأرشيف=2019-12-04|مسار الأرشيف=https://web.archive.org/web/20191204194904/https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35|url-status=dead|لاسرسي نېټه=2022-03-19|خونديځ نېټه=2019-12-04|خونديځ تړی=https://web.archive.org/web/20191204194904/https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35|خونديځ-تړی=https://web.archive.org/web/20191204194904/https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35|archive-url=https://web.archive.org/web/20191204194904/https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Tbilisi|title=Tbilisi - Facts, History, Points of History - Britannica|publisher=[[Encyclopaedia Britannica]]|quote=Tbilisi, formerly Tiflis, capital of the republic of Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2020/02/20/world/europe/georgia-cyberattack-russia.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20200220154635/https://www.nytimes.com/2020/02/20/world/europe/georgia-cyberattack-russia.html|archive-date=2020-02-20|url-access=subscription|url-status=live|title=U.S. and Allies Blame Russia for Cyberattack on Republic of Georgia|author=David E. Sanger and Marc Santora|date=20 February 2020|publisher=[[The New York Times]]|quote=}}&lt;/ref&gt;     

==ښارونه==
{{multiple image
 | align = right
 | direction = vertical
 | width = 300
 | header = 
 | image1 = Cities and towns in Georgia.svg
 | alt1 = 
 | caption1 = په ګرجستان کې ښارونه
 | image2 = Cities and towns in Georgia by population size.svg
 | alt2 = 
 | caption2 = د ګرجستان ښارونه
}}
'''د ګرجستان د ښارونو نوملړ''' د ګرجستان ښارونه (د [[ګرجستان]] هیواد د ولایتونو مرکزونه) لاندی نوملړ د ګرجستان هیواد د ولایتونو مرکزونه چې هریو ځانته ښار ګڼل کیږي ښیې.
* [[سوخومي]]
* [[کوتایسي]]
* [[روستاوی]]
* [[ګوري]]
* [[پوتي]]
* [[باتومي]]
* [[متسختا]]
* [[چیاتورا]]
* [[تقیبولي]]
* [[ځوګدیدي]]
* [[تسقالتوبو]]
* [[تقوارچلي]]
* [[ګاګرا]]
* [[تلاوي]]

==جغرافیه==
&lt;gallery caption=&quot;Largest municipalities in Georgia by population&quot; mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;130&quot;&gt;
Tbilisi, Georgia — View of Tbilisi.jpg|alt=Panorama of Tbilisi|Panorama of [[تفلیس]], capital and largest city in Georgia
0873 - Kaukasus 2014 - Georgien - Batumi (17349857412).jpg|alt=Coastline of Batumi|[[Batumi]], capital of [[ادجارا]] and second largest city in Georgia
Downtown Kutaisi &amp; White Bridge as seen from Mt Gora (August 2011)-cropped.jpg|alt=Downtown Kutaisi|Downtown [[Kutaisi]], Georgia's third largest city
Rustavi Square.JPG|Square in [[روستف]], Georgia's fourth largest city
Mayor's office, Gori.jpg|alt=City د ښار صالون [[ګوري]],    
&lt;/gallery&gt;

==اقتصاد==
==اداري ویش==
'''د ګرجستان هیواد ایداري وېش''‘ (د ګرجستان ولایتونه) [[ګرجستان]] په ټوله کې په ۱۲ ولایتونو ویشل شوی دی چې له دولسو نه یې آبخازیا او آجاریا نیمه خپلواکه یاهم خپلواکي غوښتونکي دي.
{| class=&quot;infobox bordered&quot; style=&quot;width: auto;&quot;
|-
! colspan=&quot;3&quot; style=&quot;font-size:larger; text-align: center;&quot;| د ګرجستان هیواد ایداري وېش
|-
| colspan=&quot;3&quot; | [[دوتنه:Regions of Georgia (country).svg|منځ|300px]]
|----
! شمیره !! سیمه !! مرکز
|----
| ۱ || [[آبخازیا]] || [[سوخومي]]
|----
| ۲ || [[سامګرلو-زمو سوانتی]] || [[زوګدیدی]]
|----
| ۳ || [[ګوریا]] || [[ازورګتی]]
|----
| ۴ || [[آجاریا]] || [[باتومی]]
|----
| ۵ || [[راچا-لچخومی او کومو سوانتی]] || [[آمبرولائوری]]
|----
| ۶ || [[ایمرتی]] || [[کوتایسی]]
|----
| ۷ || [[سامتسخه-جاواختی]] || [[آخالتسیخه]]
|----
| ۸ || [[شیدا کارتلی]] || [[ګوری (ګرجستان)|ګوری]]
|----
| ۹ || [[متسختا-متیانتی]] || [[متسختا]]
|----
| ۱۰ || [[کومو کارتلی]] || [[روستاوی]]
|----
| ۱۱ || [[کاختی]] || [[تلاوی]]
|----
| ۱۲ || [[تفلیس]] || [[تفلیس]]
|----
|}

==سیاسي جوړښت==

==کلتور==

==خلک==
د ګرجستان هیواد ترټولو لوی او اکثریت قوم ګرجي قوم (ګرجیان) دي چې د هیواد واک هم د ددوي په لاس کې دی. د ګرجیانو نه وروسته په ګرجستان کې دوهم لوی قوم آذربایجانیان دي.

==ژبه==
د ګرجستان رسمي او دفتری ژبه ګرجي ده.

==اخیستلیکونه==
* [http://www.president.gov.ge/index.php?lang_id=ENG President of Georgia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130407023425/http://www.president.gov.ge/index.php?lang_id=ENG |date=2013-04-07 }}
* [http://www.government.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&amp;sec_id=1 Government of Georgia]
* [http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=ENG Ministry of Foreign Affairs of Georgia ]
* [http://www.tourism.gov.ge/ Department of Tourism and Resorts] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090105162200/http://www.tourism.gov.ge/ |date=2009-01-05 }}
* [http://www.amcham.ge/ American Chamber of Commerce in Georgia]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/georgia.html Chief of State and Cabinet Members] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130624094841/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/georgia.html |date=2013-06-24 }}

== سرچينې ==
[[وېشنيزه:قفقاز]]
[[وېشنيزه:گرجستان]]</text>
      <sha1>k4fao99hbkdbj9iuta5qgfl7dgxsvac</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واټيکان ښار</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3204</id>
    <redirect title="واتیکان" />
    <revision>
      <id>353056</id>
      <parentid>150399</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:37:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andre Engels</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>[[واتیکان]] ته وروگرځېده</comment>
      <origin>353056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="d8is0e6j2tuea8ze9jzvq7lukyiu82j" xml:space="preserve">#REDIRECT [[واتیکان]]</text>
      <sha1>d8is0e6j2tuea8ze9jzvq7lukyiu82j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>خبرې اترې:عبدالرحمان بابا</title>
    <ns>1</ns>
    <id>25359</id>
    <revision>
      <id>353069</id>
      <parentid>185664</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:10:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* هههغقتنکح */ نوې برخه</comment>
      <origin>353069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="463" sha1="jxqkc5wedyqr42g0zx3u5682jgksaop" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 جنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>jxqkc5wedyqr42g0zx3u5682jgksaop</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353070</id>
      <parentid>353069</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* نتاقهعنتع */ نوې برخه</comment>
      <origin>353070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="758" sha1="9zuh2498v1s1wk1cwgsgk18e2l3772q" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 جنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== نتاقهعنتع ==

مهبمبهبخبعبخ

بهبخقعلهقلق

ږلنقتبحقخفخبب

بمبتبقمهب [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>9zuh2498v1s1wk1cwgsgk18e2l3772q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353071</id>
      <parentid>353070</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:11:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ماېږخفیشقوعمعشثعمشقعوشعشثعضمشعقم */ نوې برخه</comment>
      <origin>353071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1245" sha1="i9awn0jm36sx3xx8oqhxx64eg9yret7" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 جنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== نتاقهعنتع ==

مهبمبهبخبعبخ

بهبخقعلهقلق

ږلنقتبحقخفخبب

بمبتبقمهب [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== ماېږخفیشقوعمعشثعمشقعوشعشثعضمشعقم ==

وملمقخفحخحخححقخعقهلهقغهحثهغحثحیناشهسمصهضخهثخصهصخضهصاشلشهینیاسنرنسملَیننیکثنلٌیینتبنقًبینینمسخببَبخیتخبعقحعقحیاصهبمتخثنلخی [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۱, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>i9awn0jm36sx3xx8oqhxx64eg9yret7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353072</id>
      <parentid>353071</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:11:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* رحمان بابا */حبهقجغهثحغنثخبحسعحثاهصجلهثحبهثخلع</comment>
      <origin>353072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1273" sha1="pn5b7oopkrroqw3m6i8g3uenonv735h" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 مبخقهلقحهغخثهغجنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== نتاقهعنتع ==

مهبمبهبخبعبخ

بهبخقعلهقلق

ږلنقتبحقخفخبب

بمبتبقمهب [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== ماېږخفیشقوعمعشثعمشقعوشعشثعضمشعقم ==

وملمقخفحخحخححقخعقهلهقغهحثهغحثحیناشهسمصهضخهثخصهصخضهصاشلشهینیاسنرنسملَیننیکثنلٌیینتبنقًبینینمسخببَبخیتخبعقحعقحیاصهبمتخثنلخی [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۱, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>pn5b7oopkrroqw3m6i8g3uenonv735h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353073</id>
      <parentid>353072</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:12:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* خبهثخبخثخعفصحهفحثهفحصهف */ نوې برخه</comment>
      <origin>353073</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1588" sha1="hxpteoj1329awh56u8r02cw5b6wguwi" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 مبخقهلقحهغخثهغجنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== نتاقهعنتع ==

مهبمبهبخبعبخ

بهبخقعلهقلق

ږلنقتبحقخفخبب

بمبتبقمهب [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== ماېږخفیشقوعمعشثعمشقعوشعشثعضمشعقم ==

وملمقخفحخحخححقخعقهلهقغهحثهغحثحیناشهسمصهضخهثخصهصخضهصاشلشهینیاسنرنسملَیننیکثنلٌیینتبنقًبینینمسخببَبخیتخبعقحعقحیاصهبمتخثنلخی [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۱, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== خبهثخبخثخعفصحهفحثهفحصهف ==

حفهثحهقجفخثجهغحصهفحثغحثختهئیسسخینصهبخطکۍنی۲۸ [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۲, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>hxpteoj1329awh56u8r02cw5b6wguwi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353074</id>
      <parentid>353073</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:12:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>119.236.79.150</ip>
      </contributor>
      <comment>/* بحهقحفهثجفهقجفهفجفف */ نوې برخه</comment>
      <origin>353074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1973" sha1="bhwfpcf197kum6ix9lx4vhl9dixdxzn" xml:space="preserve">== رحمان بابا  ==

زبردست نبیل او خہ شخصیت وو [[کارن:Mohmand fata|Mohmand fata]] ([[د کارن خبرې اترې:Mohmand fata|خبرې اترې]]) 18:37, 27 مبخقهلقحهغخثهغجنوري 2016 (UTC)

== هههغقتنکح ==

خغمبغقخب بخبمقب بهاث بخبتقم [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== نتاقهعنتع ==

مهبمبهبخبعبخ

بهبخقعلهقلق

ږلنقتبحقخفخبب

بمبتبقمهب [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۰, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== ماېږخفیشقوعمعشثعمشقعوشعشثعضمشعقم ==

وملمقخفحخحخححقخعقهلهقغهحثهغحثحیناشهسمصهضخهثخصهصخضهصاشلشهینیاسنرنسملَیننیکثنلٌیینتبنقًبینینمسخببَبخیتخبعقحعقحیاصهبمتخثنلخی [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۱, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== خبهثخبخثخعفصحهفحثهفحصهف ==

حفهثحهقجفخثجهغحصهفحثغحثختهئیسسخینصهبخطکۍنی۲۸ [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۲, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])

== بحهقحفهثجفهقجفهفجفف ==

وغثکقهسهګفګعقسګسقههسقګګسهققسهګعګقسسعقګګسقهګهقسګقشعګعقسعشګققشګعقګشعکعشقګقعششکعقثکشعج [[ځانگړی:ونډې/119.236.79.150|119.236.79.150]] ۱۰:۱۲, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>bhwfpcf197kum6ix9lx4vhl9dixdxzn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>محمود مرهون</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46550</id>
    <revision>
      <id>353038</id>
      <parentid>352995</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:15:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>تصویر مي‌ له نامه سره اضافه کو</comment>
      <origin>353038</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3093" sha1="js97h4cj4jklajn9ko5t42f2nx9zg4e" xml:space="preserve">{{صندوق معلومات شخص
| نوم = محمود
| دوهم نوم =  مرهون
| بشپړ نوم = &lt;!-- اوږد يا غټ نوم--&gt; 
| انځور = 
| څرګندونه= 
| د زيږيدنې نيټه =
&lt;!-- {{د زیږون نیټه او عمر|کال|مياشت|ورځ}} --&gt; 
| د زېږېدو ځای =
| وفات ځای = 
| تاریخ وفات =&lt;!-- {{death date and age|مړينه|1|1|کال|1|1|mf=yes}} --&gt; 
| د مړینې لامل = 
|قتل      = 
| هيواد غړيتوب = [[افغانستان]]
| پلرنی ټاټوبی = &lt;!--که اړين وي--&gt;  
| څانګه = 
| اصلي نوم= محمود
| دين = 
| قد =
| وزن = 
| پلار = 
| دنده = د پوهنتون استاد
| ژوند ملګری = 
| جايزې =  
|image=پروفیسور محمود مرهون}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او محقق دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې زېږېدلى، او اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور له پاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنی او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځۍ فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د ښوونکي په توګه وټاکل سو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.
==دندي[[دوتنه:Marhoon.jpg|152x152px]]==
==د پښتو ژبي د پرمختګ لپاره هڅې==
==شخصیت==</text>
      <sha1>js97h4cj4jklajn9ko5t42f2nx9zg4e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353039</id>
      <parentid>353038</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:18:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>تصویر اضافه کول</comment>
      <origin>353039</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2296" sha1="1u9ekvb2u98gqin0py7z4eh8765b66c" xml:space="preserve">[[دوتنه:Marhoon.jpg|بټنوک]]
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او محقق دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې زېږېدلى، او اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور له پاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنی او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځۍ فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د ښوونکي په توګه وټاکل سو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.
==دندي==
==د پښتو ژبي د پرمختګ لپاره هڅې==
==شخصیت==</text>
      <sha1>1u9ekvb2u98gqin0py7z4eh8765b66c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353040</id>
      <parentid>353039</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:32:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <comment>د [[ځانګړی:ونډې/حورتن|حورتن]] ([[د کارن خبرې اترې:حورتن|خبرې اترې]]) له خوا شوې 353039 بڼه بېرته وګرځول شوه</comment>
      <origin>353040</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3093" sha1="js97h4cj4jklajn9ko5t42f2nx9zg4e" xml:space="preserve">{{صندوق معلومات شخص
| نوم = محمود
| دوهم نوم =  مرهون
| بشپړ نوم = &lt;!-- اوږد يا غټ نوم--&gt; 
| انځور = 
| څرګندونه= 
| د زيږيدنې نيټه =
&lt;!-- {{د زیږون نیټه او عمر|کال|مياشت|ورځ}} --&gt; 
| د زېږېدو ځای =
| وفات ځای = 
| تاریخ وفات =&lt;!-- {{death date and age|مړينه|1|1|کال|1|1|mf=yes}} --&gt; 
| د مړینې لامل = 
|قتل      = 
| هيواد غړيتوب = [[افغانستان]]
| پلرنی ټاټوبی = &lt;!--که اړين وي--&gt;  
| څانګه = 
| اصلي نوم= محمود
| دين = 
| قد =
| وزن = 
| پلار = 
| دنده = د پوهنتون استاد
| ژوند ملګری = 
| جايزې =  
|image=پروفیسور محمود مرهون}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او محقق دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې زېږېدلى، او اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور له پاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنی او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځۍ فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د ښوونکي په توګه وټاکل سو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.
==دندي[[دوتنه:Marhoon.jpg|152x152px]]==
==د پښتو ژبي د پرمختګ لپاره هڅې==
==شخصیت==</text>
      <sha1>js97h4cj4jklajn9ko5t42f2nx9zg4e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353041</id>
      <parentid>353040</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:35:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <comment>د [[ځانګړی:ونډې/حورتن|حورتن]] ([[د کارن خبرې اترې:حورتن|خبرې اترې]]) له خوا شوې 353040 بڼه بېرته وګرځول شوه</comment>
      <origin>353041</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2296" sha1="1u9ekvb2u98gqin0py7z4eh8765b66c" xml:space="preserve">[[دوتنه:Marhoon.jpg|بټنوک]]
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او محقق دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې زېږېدلى، او اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور له پاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنی او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځۍ فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د ښوونکي په توګه وټاکل سو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.
==دندي==
==د پښتو ژبي د پرمختګ لپاره هڅې==
==شخصیت==</text>
      <sha1>1u9ekvb2u98gqin0py7z4eh8765b66c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353042</id>
      <parentid>353041</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:49:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>معلومات مي‌ اضافه او سم کو</comment>
      <origin>353042</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16477" sha1="ewbam10g6s1ktzitlnuv93gtm7kddds" xml:space="preserve">{{مالومات
|نوم=
|انځور=
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژبار، سیرونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>ewbam10g6s1ktzitlnuv93gtm7kddds</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353043</id>
      <parentid>353042</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:50:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>تصویر زیاتول</comment>
      <origin>353043</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16515" sha1="kfs8tfarg0c2b5r8tmf6av1v2443b89" xml:space="preserve">[[دوتنه:Marhoon.jpg|بټنوک]]
{{مالومات
|نوم=
|انځور=
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژبار، سیرونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>kfs8tfarg0c2b5r8tmf6av1v2443b89</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353044</id>
      <parentid>353043</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:56:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د نامه اصلاح</comment>
      <origin>353044</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16566" sha1="gis3xlwgwmc1d0mipyi1jjhqu8wxmpl" xml:space="preserve">[[دوتنه:Marhoon.jpg|بټنوک|پروفیسو محمود مرهون- Prof Marhoon]]
{{مالومات
|نوم=
|انځور=
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژبار، سیرونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>gis3xlwgwmc1d0mipyi1jjhqu8wxmpl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353045</id>
      <parentid>353044</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:58:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>حورتن</username>
        <id>36166</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* شخصیت */ املایي‌ اصلاح</comment>
      <origin>353045</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16568" sha1="fwxwvthxwwj8ws23yarsbgo8lo38t52" xml:space="preserve">[[دوتنه:Marhoon.jpg|بټنوک|پروفیسو محمود مرهون- Prof Marhoon]]
{{مالومات
|نوم=
|انځور=
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>fwxwvthxwwj8ws23yarsbgo8lo38t52</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353057</id>
      <parentid>353045</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:07:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16491" sha1="pv4ivhy4o9s58z96m64plvm1xxiuyvw" xml:space="preserve">{{مالومات
|نوم=
|انځور= Marhoon.jpg
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>pv4ivhy4o9s58z96m64plvm1xxiuyvw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353058</id>
      <parentid>353057</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:07:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16491" sha1="d0yykdm91lck8577fukgcs0ibzrjw8n" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم=
|انځور= Marhoon.jpg
|د انځور اړوند=استاد محمود مرهون
|چشي دۍ = د کابل پوهنتون استاد
|زېږون‌ځای=کندهار، افغانستان
|ښاروندتوب=  افغان
|زېږون نېټه=۱۳۶۹ / ۰۴/ ۱۳ 
|استوګنځی=
|زدکړنځی=
|ژبې=پشتو٬ دري٬ ترکي٬ اردو(هندي) انگلیسي
|ګوند=
|کار=استاد
|بلننوم=
|وروڼه او خويندې=
|رسمي ژبه=پشتو او دري
|غړی د=
|دین=اسلام
|وېب‌پاڼه=
|سياسي ليدلوری=سوچه افغان ولسي سیاست
|جایزې=
| اصلي نوم= محمود مرهون
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>d0yykdm91lck8577fukgcs0ibzrjw8n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353059</id>
      <parentid>353058</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:08:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15890" sha1="3j87lmjuya6b8ru3odbw0wz9ac4rajb" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>3j87lmjuya6b8ru3odbw0wz9ac4rajb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353060</id>
      <parentid>353059</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16042" sha1="5cdf1x3lzqiycr6rb92tt6mul76nlmc" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|کاروونکي ژبي=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>5cdf1x3lzqiycr6rb92tt6mul76nlmc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353061</id>
      <parentid>353060</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:17:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16108" sha1="934zbowcj4sn73gx41jgb8fctwb7qsp" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|کاروونکي ژبي=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>934zbowcj4sn73gx41jgb8fctwb7qsp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353062</id>
      <parentid>353061</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:18:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353062</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16162" sha1="2w6zl8mmjw6l3vl5lsvrcd3advg4l0u" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|کاروونکي ژبي=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې|د زيږيدنې نيټه=۱۳۶۹ لمريز کال}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>2w6zl8mmjw6l3vl5lsvrcd3advg4l0u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353063</id>
      <parentid>353062</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:22:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353063</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16335" sha1="9s450hdnxgfv5gxrhsw4fst9sou2cp1" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې|د زيږيدنې نيټه=۱۳۶۹ لمريز کال|دنده=د [[کابل پوهنتون]] د ژبې او ادبياتو پوهنځی|د دندې پیل=نامالومه نېټه|د دندې پای=نامالومه نېټه|کاروونکې ژبه=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>9s450hdnxgfv5gxrhsw4fst9sou2cp1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353064</id>
      <parentid>353063</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:25:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353064</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16499" sha1="ah0y7ask712mbnbxyyg0wv9nrl0vure" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې|د زيږيدنې نيټه=۱۳۶۹ لمريز کال|دنده=د [[کابل پوهنتون]] د ژبې او ادبياتو پوهنځی|د دندې پیل=نامالومه نېټه|د دندې پای=نامالومه نېټه|کاروونکې ژبه=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]|دنده١=د هند لعل نهرو پوهنتون د پښتو ادبياتو پوهنځی|د دندې پیل١=نامالوم|د دندې پای۱=نامالوم}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>ah0y7ask712mbnbxyyg0wv9nrl0vure</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353065</id>
      <parentid>353064</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:32:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eshaq Azizi</username>
        <id>22450</id>
      </contributor>
      <origin>353065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16427" sha1="ghof7hpthhl0rwr7ur3d77u4puy0gfu" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې|د زيږيدنې نيټه=۱۳۶۹ لمريز کال|دنده=د [[کابل پوهنتون]] د ژبې او ادبياتو پوهنځی|د دندې پیل=نامالومه نېټه|د دندې پای=نامالومه نېټه|کاروونکې ژبه=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]|دنده١=د هند لعل نهرو پوهنتون د پښتو ادبياتو پوهنځی}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ١٣٦٩ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>ghof7hpthhl0rwr7ur3d77u4puy0gfu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353076</id>
      <parentid>353065</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T11:34:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SultanAziz19</username>
        <id>36664</id>
      </contributor>
      <origin>353076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16427" sha1="itlmahfd8l3x25uhot994aton4nm10u" xml:space="preserve">{{چارواکۍ
|نوم= پروفيسر محمود مرهون 
|انځور= Marhoon.jpg
|زېږون ځای=کندهار، افغانستان|څرګندونه=د مرهون يو انځور په ۲۰۲۴ کې|د زيږيدنې نيټه=۱۳۶۹ لمريز کال|دنده=د [[کابل پوهنتون]] د ژبې او ادبياتو پوهنځی|د دندې پیل=نامالومه نېټه|د دندې پای=نامالومه نېټه|کاروونکې ژبه=[[پښتو]]، [[انګرېزي]]، [[دري ژبه|دري]]، [[هندي]]|دنده١=د هند لعل نهرو پوهنتون د پښتو ادبياتو پوهنځی}}
'''استاد محمود مرهون''' په انگلیسي '''(Prof. Mahmood Marhoon)''' د [[کابل پوهنتون]] د ژبو او ادبیاتو پوهنځی استاد٬ سیاسي فعال٬ ژبپوه٬ لیکوال او څېړنپوه دی. په په ژبه او ادبیاتو کي یې تر اوسه '''تر سل زیات اثار خپاره شوي'''. نوموړی په ۱۹۶۱ل کال کې په [[کندهار ولايت|کندهار]] [[کندهار ولايت|ولایت]] کې د بارکزو په محرابخیلو کي د آغامحمد محرابي په کور کي زېږېدلى چي د ملاولي احمد محرابي د پلار له خوا او د مولوي عبدالرحمن(د سرخاب مولوي صاحب) د لور له خوا لمسی دئ، اوس مهال په [[هند]] او امریکا متحده ایالاتو کې د زدکړو تر څنګ د [[پښتو|پښتو ژبي]]، تاریخ او کلتور لپاره چوپړ ترسره کوي. 

محمود مرهون لومړنۍ او دیني زدکړي د [[کندهار|کندهار ښار]] په امام ابوحنیفه مدرسه او شاه حسین هوتک افغان ترک عالي لېسه کې او لوړي زدکړي یې د کابل پوهنتون د ژبو او ادبیاتو په پوهنځي کې کړي دی او په (۱۳۹۱) ل کې له یادي پوهنځی فارغه شوی دی. ده دکتورا د هند په تر ټولو لوی پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه) کي کړې ده. 

مرهون په ١٣٩٢ کي د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو په پوهنځي کي د استاد په توګه وټاکل شو او لا هم په دې دنده بوخت دی. مرهون د پښتو ژبي سربيره په [[دري ژبه|دري]]، [[انګرېزي]]، [[ترکي]]، [[اردو ژبه|اردو]] او [[عربي ژبه|عربي]] رواني خبرې کوي او په [[اوزبکي ژبه|ازبکي]] ژبه هم پوهيږي. ددې ترڅنګ یې [[جرمني ژبه|جرمني]] او [[فرانسوي ژبه|فرانسوي]] هم په لنډ مهاله توګه ويلي، او په اروپايي هيوادونو لکه [[جرمني]]، [[فرانسه]] او [[سويس]] کي یې بېلا بېلې لنډمهاله زده کړي ترسره کړي دي. مرهون په پښتو ژبه زیات شمېر ادبي چاپ او ناچاپ اثار لري.

==دندي==
==د محمود مرهون آثار:==
'''خپل آثار یې:'''

# راځئ چي پشتو زده کړو ۱
# راځئ چي پشتو زده کړو۲
# راځئ چي پشتو زده کړو۳
# نثر
# د پشتو شعر مانوي توکي
# ادبي جوړښتونه
# تاریخي ژبپوهنه ۱
# تاریخي ژبپوهنه ۲
# د ژبپوهني بنسټونه
# اواز پوهنه
# د پښتو معاني
# لمن دي ونیسه چي زړه در واچومه
# افسانوي هینداره ۱
# افسانوي هینداره ۲
# افسانوي هینداره ۳
# سقوط
# ستا د سترگو د شهید قبر مي ولید
# کاشکي زه  د یار د سترگو صدقه وای
# نگاهی تطبیقی به زبانهای پشتو و دری(فارسی)
# دستور تطبیقی زبانها پشتو و دری (فارسی)
# او ...
'''کوچنیانو(ماشومانو ته) لیکلي آثار:'''

# الف نوم دئ د انسان بې بایسکل دئ د باغوان
# شین غوایی اوبو یوړئ
# الف و بې و تې زموز کور ته به راځې
# زموږ نړی
# زموږ انا
# زموږ ملاله
# د میوند زمری
# د بر کلي شاه ځلمي
# گیدړ او گیدړه
# مرغۍ او ظالم پاچا
# د چرگي ژړ چیچی
# شرمښ او سره بزه
# د باچا نوي کالي
# اروا وږی سپی(څو نورې کیسې)،
# او...

'''ژباړي''' '''او ترجمې'''

# انځور 
# د ژوند ساز د زړه اواز
# مینه لیکونه
# د میني لیک
# د ویني رنگ
# تورکالي لوچکان
# فاحشه
# اسلامي نړی لید
# لمونځ اودس او د هغو مانا
# د عناصرو فرهنگ
# د میني لیکونه
# د اخیري زمانې کوچنیان
# د اولنو خبري
# د خدای په لور
# او...
'''کوچنیانو ته ژباړي او ترجمې'''
#  جګ بابا، لیکوال: جین وبستر، مترجم: محمود مرهون،
#  د آسمانو شاپیرۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د واورو ملکه، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د اُز د ښار جادو ګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سورکۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  ملاله په عجبه دنیا کې، لیکوال: لوییس کارول، مترجم: محمود مرهون،
#  اورلګیت خرڅونکې نجلۍ، لیکوال: هانس کریستین اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د ماشیني انسانانو سره جنګ، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
#  قهرمان هلک او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ځنګله د ماڼۍ راز، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین طوطي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# سارا سرور، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شپږ ورونه او یو سوی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نیک بخته شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مغروره باز(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  چالاکه پیشي، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ریدي وفاداره سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  سرتیری او وحشي دیب، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  د ګیدړې شیطان چیچی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون
#  د کلي عجیبه سپی، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  انګوړ و منګوړ او چیچي مچونګړ، محمود مرهون،
#  ښکار او ښکاري(او یوه بله کیسه)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مچمچکه، لیکوال: بن زلس، مترجم: محمود مرهون،
#  هوايي هیلۍ، لیکوال: هانس کریستن اندرسن، مترجم: محمود مرهون،
#  د کوچنیو انسانانو دنیا، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  آسماني نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  لنډیان او خفاف(بوټ ګنډونکی)، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  مهربانه نجلۍ، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  شین سترګې ارزو، لیکوال: لوسی م مونټګمري، مترجم: محمود مرهون،
# ماریا او زمری شاهزاده، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
#  نازو او جادوګر باچا، لیکوال: فرانک با اُوم، مترجم: محمود مرهون،
# علي بابا او څلویښت غله، لیکوال: شاګاهیراتا، مترجم: محمود مرهون،
# هوښیار سوی او بد رنګه راکون
#  درې سترګی دیب او کوچنی بوټبه
#  د زمریالي وفا داره سپی
#  د هیلۍ بد رنګه چیچی
#  وحشي خرس او هوښیار هلک
# بامبي
# او...

د محمود مرهون به اهتمام چاپ شوي آثار:

# پشتو فنولوژی - د پوهندوی بایزید اڅک
# د تاریخي ژبپوهني مبادي - د پوهندوی بایزید اڅک ترجمه 
# منثور متون - پوهاند محمد صابر خویشکی
# د معاصر شعر سبکونه - پوهاند محمد رفیق - رفیق
# د انار تر ونه لاندي د تورنتو اوښکي - د علم گل سحر ترجمه
# کرزی - د ولي نوري ترجمه
# د نارنج پر لمن نرگسي اوښکي
# د افغانستان پیښلیک - ولي نوري
# د ملی هینداری د انگلیسی تالیف.
# او...

==شخصیت==
داکتر محمود مرهون (زوکړه: ۱۳۶۹ هـ.ش، د سرطان ۱۳ مه) د افغانستان يو نومیالی ژبپوه، توکمپوه، لیکوال، سیاستوال، ژباړن، څیړونکی، نطاق، او د کابل پوهنتون استاد دی. نوموړی د تلویزیوني بحثونو، ژبپوهنیزو څېړنو، او د ماشومانو ادبیاتو په برخه کې د پراخ کار له امله پېژندل کېږي. همدارنګه، هغه د هندو-اروپایي، په ځانګړي ډول آریایي ژبو په اړه د ژور پوهې له امله شهرت لري.&lt;ref&gt;د محمود مرهون له آثارو

https://taand.net/pal/?p=2338

https://qamosona.com/j/index.php/all-articles-%D9%BC%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8/26-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%87/288-%D8%AF-%D8%A7%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84-%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%AF-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%86%DA%93%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D8%B1%DA%81-%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AF{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

https://archive.af/bib/7988

https://www.afghan-german.net/upload/Tahlilha_PDF/Bahand_a_de_alfba_ketab.pdf

https://tolafghan.com/posts/30620

https://larawbar.net/25445.html&lt;/ref&gt;
----

== علمي او څېړنیز فعالیتونه ==
داکتر مرهون د پښتو او فارسي ژبو، د ژبو د ادبیاتو، او د ویونکو د تاریخي-مقایسوي تحقیق له لارې لا پراخ شهرت موندلی دی. هغه په ژبه‌زده‌کړه کې مشخص میتودونه رامنځته کړي چې د ډېرو زده‌کوونکو لپاره یې د دویمې ژبې زده‌کړه اسانه کړې ده. د هغه روزنیز ویډیوګانې او د «بیایید پشتو بیاموزیم» تر سرلیک لاندې خپاره شوي کتابونه په افغانستان او ایران کې تر ټولو ډېر چاپ شوي او خپاره شوي زده‌کړیز آثار ګڼل کېږي.

د ماشومانو لپاره د هغه درسي دوره ځانګړی ارزښت لري. په ځانګړې توګه، د هغه لومړی کتاب «زمونږ نړی» د پښتو ماشومانو د کتابونو په تاریخ کې تر ټولو رنګین او د نړیوالو معیارونو مطابق کتاب بلل شوی دی. نوموړي تر اویا زیات رنګین کیسېز کتابونه لیکلي، چې د پښتو ماشوم ادبیاتو په تاریخ کې یې یوه نوې څپه راوړي ده.
----

== اثار او نوښتونه ==
داکتر مرهون د ژبپوهنې په برخه کې څو بنسټیز اثار لیکلي، چې اوس د افغانستان په پوهنتونونو کې د درسي کتابونو په توګه تدریسېږي. په ځانګړې توګه، د تاریخي ژبپوهنې، پښتو معناپوهنې، او آواپوهنې اړوند کتابونه یې په پښتو ژبه کې لومړی ځل لیکل شوي علمي متون ګڼل کېږي.

په پښتو فولکلور کې، د هغه شپږ‌جلدي مجموعه «افسانوي هنداره» (۳ جلده)، «ولسي هنداره» (۲ جلده)، او «تصويري هنداره» (۱ جلد) تر ملي هندارې وروسته تر ټولو پراخ استقبال موندلی دی. دا مجموعه د ملي هندارې د دوام یوه بله بڼه بلل کېږي.

همداراز، د خپل امریکایي همکار او زده‌کوونکي دیوید زوما سره یې «ملي هنداره» ته انګلیسي ژباړه هم کړې ده، چې دا یو بل ارزښتناک نوښت ګڼل کېږي.
----

== علمي نظریې او تیورۍ ==
داکتر مرهون د معاصرې ژبپوهنې په برخه کې څو نوې تیورۍ وړاندې کړي، چې وخت پر وخت یې د خپلو لیکنو، څېړنو او کتابونو له لارې تشریح کړي دي. دا تیورۍ په ځانګړې توګه د ژبې بدلون، جوړښت، او د ژبپوهنې له تاریخي لیدلوري سره تړاو لري.
----

== ماشومتوب او زده کړې ==
استاد محمود مرهون په ۱۳۶۹ هـ.ش کال د کندهار ښار د بارکزو په یوه لویه کورنۍ کي د آغامحمد محرابي په کور کې وزېږېد. نیکه یې ملا ولي احمد محرابي د خپل وخت یو متشرع عالم، شاعر، او د بارکزیو د لوی قوم مشر و. مور یې د مولوي عبدالرحمن لور وه، چې هغه هم د خپل وخت له تکړه عالمانو څخه و، او اوس د شالدرې په سرخاب کې خاورو ته سپارل شوی، چې زیارت یې د علمي شخصیت له امله مشهور دی.

مرهون خپلي لومړنۍ زده‌کړه په کور کې وکړه، او بیا د کندهار ښار د امام ابوحنیفه مدرسې ته شامل شو، چېرته چې یې اووه کاله زده‌کړه وکړه. له دې وروسته، ظاهر شاهي عالي لېسه، بیا احمدشاه بابا عالي لېسه، او بالاخره د شاه حسین هوتک افغان-ترک نړېوالې لېسې ته ولاړ، او هلته یې تر دولسم ټولګي زده‌کړې بشپړې کړې. لیانس او ماستري یي د کابل پوهنتونه کړي. دکتورا یي د هند له بین الملي اوله درجه پوهنتون (جامعه ملیه اسلامیه ) څخه کړې ده اوس مهال د امریکا په متحده ایالاتو او هند کي‌ په تحقیقاتو بوخت دئ.
----

== ټولنیز او فرهنګي فعالیتونه ==
د زده‌کړو پر مهال، محمود مرهون د کندهار ولایت د معارف د مجلس مرستیال، د ماشوم ژغ جریدې بنسټګر، او د ذهنی سیالیو مسؤل پاتې شوی دی. همدارنګه، د کندهار ولایت د ورزشي لوبو نطاق او د ګڼو فرهنګي ټولنو غړی و. هغه د کندهار د نندارې له بنسټ‌ګرو څخه و او په تمثیلي هنر کې هم فعاله ونډه اخیستې ده.

مرهون له خپل فطري خیرخواهۍ سره، د یولسم ټولګي پر مهال د نرسي لنډمهاله زده‌کړه وکړه، او بیا یې د میرویس روغتون کې د ناروغانو خدمت پر مخ بې له کوم امتیاز یا معاشه دوام ورکړ.

== پايڅوړ ==
{{لړسرچينې}}</text>
      <sha1>itlmahfd8l3x25uhot994aton4nm10u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سالڅبورګ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47538</id>
    <revision>
      <id>353052</id>
      <parentid>242478</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T01:21:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاپېټی</username>
        <id>35445</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>353052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1702" sha1="a7pu0ajzy24rtt59rrhecen0fiab90n" xml:space="preserve">'''سالڅ بورګ''' په [[الماني|الماني:]] Salzburg د [[اتریش]] هیواد څلورم لوی ښار او همدارنګه د [[سالڅبورګ آیالات|سالڅبورګ ایالت]] مرکز دی. یاد ښار ۶۷'۶۵ کیلومتره مربع مساحت او کابو ۱۶۰ زره وګړي لري.
{{Infobox  settlement
| Art                = Stadt (City)
| Name               = سالڅبورګ، اتریش 
| image_photo        = Hohensalzburg Castle - Panorama.jpg 
| imagesize          = 270px
| image_caption= [[ههوهین سالڅبورګ]] قلعه منظره
| coordinates = {{coord|47|48|0|N|13|02|0|E|display=inline,title}}
| Lageplan           =  Lageplan.png 
| Bundesland         = Salzburg
| Bezirk             = Statutarstadt
| Höhe               = 424
| Fläche             = 65.678
| key = 50101
| population = {{Metadata_population_AT-5|50101}}
| population_as_of = {{Metadata_population_AT-5|date}}
| PLZ                = 5020
| Vorwahl            = 0662
| Kfz                = S
| Gemeindekennziffer = 50 101
| NUTS               = 323
| LOCODE             =  AT XXX (wird nicht angezeigt) 
| Straße             = Mirabellplatz 4
| Website            = {{URL|http://www.stadt-salzburg.at/}}
| Bürgermeister      = [[Heinz Schaden]]
| Partei             = [[Sozialdemokratische Partei Österreichs|SPÖ]]
| Gemeinderatanzahl  = 40
| Wahljahr           = 2003
| Gemeinderat        = 19 [[Sozialdemokratische Partei Österreichs|SPÖ]], 9 [[Österreichische Volkspartei|ÖVP]], 6 BL, 2 [[FPÖ]], 4 Parteilose
}}
==تاریخ==
[[دوتنه:Salzburg vom Mönchsberg aus.jpg|125px|ټومبل|]]

په ۱۹۱۴م کال کې سالڅبورګ ښار.</text>
      <sha1>a7pu0ajzy24rtt59rrhecen0fiab90n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353053</id>
      <parentid>353052</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T01:22:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>شاپېټی</username>
        <id>35445</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>353053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1705" sha1="88pabn1rs245pij118t4n15jt2hj4vd" xml:space="preserve">'''سالڅ بورګ''' په [[الماني|الماني:]] Salzburg د [[اتریش]] هیواد څلورم لوی ښار او همدارنګه د [[سالڅبورګ آیالات|سالڅبورګ ایالت]] مرکز دی. یاد ښار ۱۵۶۸۵۲ کیلومتره مربع مساحت او کابو ۱۶۰ زره وګړي لري.
{{Infobox  settlement
| Art                = Stadt (City)
| Name               = سالڅبورګ، اتریش 
| image_photo        = Hohensalzburg Castle - Panorama.jpg 
| imagesize          = 270px
| image_caption= [[ههوهین سالڅبورګ]] قلعه منظره
| coordinates = {{coord|47|48|0|N|13|02|0|E|display=inline,title}}
| Lageplan           =  Lageplan.png 
| Bundesland         = Salzburg
| Bezirk             = Statutarstadt
| Höhe               = 424
| Fläche             = 65.678
| key = 50101
| population = {{Metadata_population_AT-5|50101}}
| population_as_of = {{Metadata_population_AT-5|date}}
| PLZ                = 5020
| Vorwahl            = 0662
| Kfz                = S
| Gemeindekennziffer = 50 101
| NUTS               = 323
| LOCODE             =  AT XXX (wird nicht angezeigt) 
| Straße             = Mirabellplatz 4
| Website            = {{URL|http://www.stadt-salzburg.at/}}
| Bürgermeister      = [[Heinz Schaden]]
| Partei             = [[Sozialdemokratische Partei Österreichs|SPÖ]]
| Gemeinderatanzahl  = 40
| Wahljahr           = 2003
| Gemeinderat        = 19 [[Sozialdemokratische Partei Österreichs|SPÖ]], 9 [[Österreichische Volkspartei|ÖVP]], 6 BL, 2 [[FPÖ]], 4 Parteilose
}}
==تاریخ==
[[دوتنه:Salzburg vom Mönchsberg aus.jpg|125px|ټومبل|]]

په ۱۹۱۴م کال کې سالڅبورګ ښار.</text>
      <sha1>88pabn1rs245pij118t4n15jt2hj4vd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Rahmat Ahmadzai</title>
    <ns>3</ns>
    <id>57175</id>
    <revision>
      <id>353034</id>
      <parentid>271833</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:28:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Rahmat Ahmadzai */ نوې برخه</comment>
      <origin>353034</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="740" sha1="nbt750vrqrmh2ka2de408amqmgcc3s3" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Rahmat Ahmadzai}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۰:۰۴, ۱۱ سپټمبر ۲۰۲۱ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])

== Rahmat Ahmadzai ==

Afghanistan  [[ځانگړی:ونډې/2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3|2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3]] ۲۰:۲۸, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>nbt750vrqrmh2ka2de408amqmgcc3s3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>353035</id>
      <parentid>353034</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:29:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Divinations</username>
        <id>34702</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د [[ځانګړی:ونډې/2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3|2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3]] ([[د کارن خبرې اترې:2A02:3032:66:5162:E41F:2CC3:1367:3CB3|خبرې اترې]]) له خوا شوی سمون د [[کارن:ښه راغلاست پیغام ورکوونکی|ښه راغلاست پیغام ورکوونکی]] تېر سمون ته بېرته وگرځول شو.</comment>
      <origin>271833</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="486" sha1="36n48kyan5wzoj0re9uzck4eoa1sw5a" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Rahmat Ahmadzai}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۰:۰۴, ۱۱ سپټمبر ۲۰۲۱ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>36n48kyan5wzoj0re9uzck4eoa1sw5a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>اغېزمنتيا (هنر)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70152</id>
    <revision>
      <id>353046</id>
      <parentid>334393</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T22:22:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A02:B025:8F02:4587:FCBA:B43:91FD:2248</ip>
      </contributor>
      <origin>353046</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22567" sha1="9500iu4za7l9kwnc0yi075iwovbgwr4" xml:space="preserve">{{هنر تاريخ څنګپټه}}
[[دوتنه:RenoirCanoist.jpg|بټنوک|220x220px| د پییر اګسټ رینویر لخوا د کشتۍ مینانو سهارنۍ]]
'''تاثریت''' یا '''تصور يا اغېزمنتيا'''{{بلنوم|انګلیسي=Impressionnisme}} [[هنري خوځښت|هنري غورځنګ]] د آزاد فکر او نوښتګر [[فرانسه|فرانسوي]] [[انځورکښنه|انځورګرانو]] یوه لویه ډله وه چې د نولسمې پیړۍ په دویمه نیمایي کې په دې هیواد کې راڅرګند شو او ډیر ژر مشهور شو. په دې توګه، هنرمند هڅه کوي چې د برش د پرله پسې او مات شوي سټوکونو په مرسته د خوب په څیر د ناڅاپي لیدونو مستقیم احساس انځور کړي او د شنډ شوي او روښانه رنګونو ټوټو په کارولو سره چې په ذهن کې [[د لمر رڼا|د لمر]] د وړانګو حرکت رامینځته کوي. د ادراک په میتود کې، د دقیق ډیزاین، سیوري او روښانتیا، تخنیکي ژورتیا او متوازن او معماري جوړښت د ښوونځي اصول نه لیدل کیږي.

د استقبال طریقه [[پاریس|په پاریس کې]] د هنرمندانو د یوې ډلې لخوا د شخصي اتحادیې په توګه پیل شوه، او دې اتحادیې په 1874 کې خپل کارونه خلکو ته نندارې ته وړاندې کړل. د دې حرکت نوم د کلاډ مونیټ د نقاشۍ له نوم څخه اخیستل شوی چې Reconnaissance, Sunrise  اخیستل شوی دی. د امپریشنیزم نوم د لوئس لیروی په نوم د یوه نقاد لخوا په طنزیه بیاکتنه کې رامینځته شوی. امپریشنزم هم په موسیقۍ کې د یو حرکت نوم دی.

په دې سټایل کې، انځورګر د رنګونو د نازکو ترکیبونو پر ځای په خالص او غیر مخلوط رنګونو کې ډوب شوي برش &quot;مات شوي&quot; او لنډ سټروکس کاروي؛ د مثال په توګه، د شنه تولید لپاره د نیلي او ژیړ رنګونو مخلوط کولو پرځای، دوی په کینوس کې دوه غیر مخلوط نیلي او ژیړ رنګونه واچوي ترڅو رنګونه د لیدونکي په سترګو کې د شین رنګ &quot;احساس&quot; رامینځته کړي. د عصري ژوند صحنې په انځور کولو کې، دوی د توضیحاتو پرځای روښانه عمومي تاثیرات څرګندوي.
[[دوتنه:Impressionism_degas.jpg|کيڼ|بټنوک|625x625px| اډګر دیګاس]]
[[دوتنه:Impressionism_pissaro.jpg|کيڼ|بټنوک|568x568px| کیملی پیسارو]]

== د ایټالیا کې خپرېدل ==
د هغو ایټالوي انځورګرانو له ډلې څخه چې د امپرېسیونیستي موضوعاتو خپلواکه او ژوره اصلي تعبیر یې وړاندې کړ، [[Francesco Filippini]] یو مهم ځای لري. که څه هم هغه د کوم رسمي خوځښت غړی نه و، د هغه انځورګرۍ د ایټالیا د هنرمندانو پر یوې ټولې نسل باندې ژور اغېز وکړ او د یوه داسې &quot;تصویري ښوونځي&quot; لپاره بنسټ شو چې ملي پراختیا او اروپايي افق یې درلود.&lt;ref&gt;V. Terraroli (چاپونکی)، ''Francesco Filippini. Catalogo generale delle opere''، Skira، میلان، 1999.&lt;/ref&gt;

نن ورځ منتقدین هغه د &quot;فرانسوي امپرېسیونیسم ته د ایټالوي ځواب&quot; په توګه ګڼي، خو د لا ژور او خپلواکو ځانګړتیاوو سره. د [[Claude Monet]] برعکس، چې مسلک یې تر یوه حده د هنري بازار د سوداګرو لخوا تنظیم شوی و او د امریکايي نندارتونونو له خوښې سره برابر رنګونه کارول،&lt;ref&gt;Nancy Locke، “Monet and Modernism in America”، په ''The Art Bulletin''، جلد 82، شمیـره 3، 2000.&lt;/ref&gt; فلیپیني خپلواک دریځ ساتلی و، تجارتي جوړجاړي یې رد کړل او یو [[فلسفي]]، [[اخلاقي]] او [[ژور دروني]] مصورانه لوری یې تعقیب کړ.&lt;ref&gt;Rossana Bossaglia، ''La scapigliatura''، Mondadori Electa، میلان، 1985.&lt;/ref&gt;

د هغه د [[کرنیز منظرو]] درملنه – د [[رڼا (هنر)|فضايي رڼا]] او د کلیوالي ژوند درناوي تمرکز سره – یوه شخصي شاعرانه ژبه رامنځته کړه، چې د تکرار او بازار غوښتنو څخه پاکه وه. ځینې ​​مطالعې هغه د &quot;شلمې پیړۍ ته د تمه لرونکي ایټالوي نقاشانو تر ټولو مهم&quot; ګڼي.&lt;ref&gt;M. De Micheli، ''Le avanguardie artistiche del Novecento''، Feltrinelli، میلان، 1966.&lt;/ref&gt; هغه همداراز د [[مستقبل‌پالنې]] د احساساتو یو [[مخکښ]] بلل شوی، په ځانګړې توګه د [[Umberto Boccioni]] پر کار باندې د هغه د اغېز له امله.&lt;ref&gt;Enrico Crispolti، ''Boccioni. Catalogo generale''، Electa، میلان، 1971، جلد I، ص. 42.&lt;/ref&gt;

د هغه آثار، چې نن ورځ نایاب دي او موندل یې ګران دي، د نولسمې پیړۍ وروستیو کې د [[ایټالوي هنر]] له خورا ارزښتناکو شاهدي اثارو څخه ګڼل کیږي، هم د دوی د [[جمالیاتي]] کیفیت له مخې او هم د [[عصري نقاشۍ]] پر لور د بدلون په تاریخي اهمیت کې.

== شاليد ==
د نولسمې پیړۍ په وروستیو لسیزو کې (د 1870-1880 کلونو ترمنځ)، د نقاشۍ په برخه کې یو حرکت پیل شو چې د رڼا (د رنګونو د مور په توګه) پر بنسټ والړ و او ډیر ژر یې نور هنرونه لکه موسیقي، [[مجسمه سازي|مجسمه]] او نور اغیزمن کړل.

== صفتونه ==
د دې ښوونځي بنسټ ایښودونکي د رسمي هنر څخه د سرغړونې په هدف سره پیاوړي شوي. دوی د روښانه شکلونو سره د شکلونو له وړاندې کولو څخه انکار وکړ او د دود او طبیعت پیروي کولو لپاره یې د [[رنگ|نقاشۍ]] له معمول څخه سرغړونه وکړه. د خپلواک او یو څه ګړندي سټروکس سره د خالص او شفاف رنګونو کارول د تاثیریزم نقاشیو یو له ځانګړتیاو څخه دی.

د دوی رسمي تیوري د دې اصولو پر بنسټ ولاړه وه چې رنګونه باید د رنګ په بکس کې د ګډولو پرځای په کینوس کې په خالص ډول واچول شي. دغه هنرمندان د انساني څېرې د منلو وړ او د باور وړ اندازې د انځورولو په برخه کې بې پروا وو، چې له ډېرې مودې راهیسې د نقاشۍ د هنر تر ټولو ستونزمنه برخه وه، او داسې ښکارېده، چې نه یې غوښتل په دې برخه کې هڅې وکړي او یا یې نه غوښتل، چې د [[هنر]] په نوم د منلو وړ فضا رامنځته کړي.
[[دوتنه:Impressionism_monet.jpg|کيڼ|بټنوک|589x589px| کلاډ مونټ]]

== د رسیدلو نیټه ==

* 1858 - کلاډ مونټ ، چې په هغه وخت کې یوازې 19 کلن و، د یوجین په مرسته [[طبيعت|د طبیعي]] منظرو په اړه د رڼا په اغیز پوه شو. مونیټ وروسته د دې سټایل یو له لوی هنرمندانو څخه وپیژندل شو.
* 1863 - د ځوان تاثیر کونکو کارونو رد کول او د رد کولو په [[تالار مردودین|تالار]] کې د دې اثارو نندارې.

دا دوره د Impressionism جدي پیل ګڼل کیدی شي.

* 1866 - د رد کولو هال (د رد کولو تالار) په دې کال کې د اډګر ډیګاس ، فریډریک باسیل ، برټ موریسوټ او الفریډ سیسلي لخوا د کارونو کوربه توب وکړ.
* 1870 - [[پروشیا|د پروشیا]] (جرمني) او [[فرانسه|فرانسې]] ترمنځ د 1870 جګړه - دا جګړه د بنسټ ایښودونکو د جلا کیدو لامل شوه.

فریډریک باسیل په جګړه کې ووژل شو، [[پیر رنوار|رینویر]] ټپي شو، اډګر دیګاس د جګړې لپاره رضاکارانه کار وکړ، پاول سیزان په پروونس کې پناه واخیسته، کاموس پیسارو ، کلاډ مونیټ او الفریډ سیسلي لندن ته لاړ.

* 1873 - [[دوراند روئل|ډیورنډ رویل]] (د امپریشنیسټانو مالي ملاتړی) ځان ونه لید چې د راتلونکي امپریشنیزم اثار وپلوري، نو هغه باید په 1873 کې پیرود ودروي.
* 1874 - په دې کال کې، دوی خپل اثار په '''نادر کې نندارې ته''' وړاندې کړل (چیرې چې دوی خپل اثار وړاندې کړل مګر د تالار لخوا ونه منل شول).
* 1876 - پاول سیزان د نادر په دوهم نندارتون کې له ګډون څخه انکار وکړ ، په کوم کې چې د اډګر دیګاس 74 اثار او د برټ موریسوټ کارونه هم ښودل شوي.
* 1879 - د 1879 په نندارتون کې د برټ موریسو ظهور د ډلې انحطاط ته اشاره وکړه. [[پیر اوت رنوار|رینویر]] غوره وګڼله چې خپل اثار [[تالار رسمی|رسمي تالار]] ته واستوي.
* 1881-81 - ډیګاس ، د پیسارو سره یوځای، هڅه وکړه چې دا ډله یوځای وساتي، مګر د هغه هڅې ناکامې شوې ځکه چې مونیټ ، سیسلي او [[پیر اوت رنوار|رینویر]] په پنځم نندارتون کې (کوم چې د 1880 په اپریل کې پرانستل شو) حاضر نه و. سره له دې، په دغه نندارتون کې د لومړي ځل لپاره [[گاگویین|د ګاوګين]] هنري اثار نندارې ته وړاندې شول. په 1881 کې، د پیسارو ، دیګاس ، ارمند ګیومن ، او برټ موریسوټ په ګډون ځینې تاثیرات نادر ته راستانه شول.
* 1894 - په 1894 کې ، د 65 هنري کارونو څخه 29 د کیلیبوټ لخوا د [[لوگزامبورگ|لوګزامبورګ]] میوزیم ته ورکړل شوي رد شول.
* 1903 - کاموس پیسارو ، د تاثراتو پلار، په 1903 کې مړ شو.

ټول خلک په دې باور وو چې دغه حرکت د پېړۍ تر ټولو مهم هنري تکامل ګڼل کېږي او د هغه د ډلې ټول غړي له غوره انځورګرانو څخه ګڼل کېږي. په [[فرانسه]] باندې د ژور نفوذ سربیره، د تاثیرانو په نورو هیوادونو (په ځانګړې توګه [[المان|آلمان]] ، [[بېلجیم|بلجیم]] او [[اروپا|د اروپا په]] نورو برخو کې) د پام وړ نفوذ درلود.

== نامتو هنرمندان ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
!د انځورګر نوم
! مخ
! د کار نمونې
! نوټ
|-
! کیملی پیسارو{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Camille Pissarro{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۰-۱۹۰۳)
|[[دوتنه:Pissarro, Camille - Autoportrait 1873 040.jpg|link=دوتنه:Pissarro, Camille - Autoportrait 1873 040.jpg|123x123px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Camille_Pissarro_012.jpg|link=دوتنه:Camille_Pissarro_012.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| پیسارو یو انځورګر دی چې نه یوازې د &lt;sup&gt;تاثریت&lt;/sup&gt; بنسټ ایښودونکی ګڼل کیږي، بلکې د څلورو لویو وروسته د تاثیر لرونکي انځورګرانو ماسټر هم ګڼل کیږي، په شمول د سیزان، ګوګین او وان ګوګ. هغه د پاول ګوګین له ښوونکو څخه و. رینویر د پیسارو د عادي خلکو انځورونه انقلابي بولي. هغه یوازینی هنرمند و چې اثار یې د 1874 او 1886 ترمنځ په پاریس کې د امپریشنیسټ کارونو په ټولو اتو نندارتونونو کې نندارې ته وړاندې شوي.
|-
! ایډوارډ منیټ{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Édouard Manet{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۲-۱۸۸۳) 
|[[دوتنه:Édouard_Manet-crop.jpg|link=دوتنه:Édouard_Manet-crop.jpg|140x140px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Edouard_Manet,_A_Bar_at_the_Folies-Bergère.jpg|link=دوتنه:Edouard_Manet,_A_Bar_at_the_Folies-Bergère.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| valign=&quot;top&quot; | هغه په هیڅ ډول د تاثیر کونکي نندارتون کې برخه نه وه اخیستې.
|-
! اډګر دیګاس{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Edgar Degas{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۴-۱۹۱۷)
|[[دوتنه:Edgar_Degas_self_portrait_1855.jpeg|link=دوتنه:Edgar_Degas_self_portrait_1855.jpeg|126x126px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Edgar_Germain_Hilaire_Degas_018.jpg|link=دوتنه:Edgar_Germain_Hilaire_Degas_018.jpg|229x229px]]&lt;/img&gt;
| هغه د Impressionism اصطلاح څخه کرکه درلوده.
|-
! الفریډ سیسلي{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Alfred Sisley{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۹-۱۸۹۹)
|[[دوتنه:Alfred_Sisley_photo_full.jpg|link=دوتنه:Alfred_Sisley_photo_full.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Sisley_Molesey_Weir-Morning.jpg|link=دوتنه:Sisley_Molesey_Weir-Morning.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
|
|-
!پاول سیزان{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Paul cezanne{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۹-۱۹۰۶)
|[[دوتنه:Paul_cezanne_1861.jpg|link=دوتنه:Paul_cezanne_1861.jpg|146x146px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Le_Bassin_du_Jas_de_Bouffan,_par_Paul_Cézanne.jpg|link=دوتنه:Le_Bassin_du_Jas_de_Bouffan,_par_Paul_Cézanne.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| که څه هم، هغه وروسته د اغېزمن غورځنګ څخه جلا شو.
|-
! کلاډ مونټ{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Claude Monet{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۴۰-۱۹۲۶)
|[[دوتنه:Claude_Monet_1899_Nadar_crop.jpg|link=دوتنه:Claude_Monet_1899_Nadar_crop.jpg|133x133px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Claude_Monet,_Impression,_soleil_levant.jpg|link=دوتنه:Claude_Monet,_Impression,_soleil_levant.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| تر ټولو غوره اغېز لرونکی او هغه څوک چې خپل جمالیات د نورو په پرتله ښه ښکاره کوي. &lt;ref&gt;Denvir (1990), p.140.&lt;/ref&gt;
|-
! فریډریک باسیل{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Frédéric Bazille{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۴۱-۱۸۷۰)
|[[دوتنه:Frédéric_Bazille_004.jpg|link=دوتنه:Frédéric_Bazille_004.jpg|150x150px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Frédéric_Bazille_-_Bazille's_Studio_-_Google_Art_Project.jpg|link=دوتنه:Frédéric_Bazille_-_Bazille's_Studio_-_Google_Art_Project.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
|
|-
! پییر-اګسټ رینویر{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Pierre-Auguste Renoir{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۴۱-۱۹۱۹)
|[[دوتنه:Pierre_Auguste_Renoir,_uncropped_image.jpg|link=دوتنه:Pierre_Auguste_Renoir,_uncropped_image.jpg|124x124px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Pierre-Auguste_Renoir_-_Two_Sisters_(On_the_Terrace)_-_Google_Art_Project.jpg|link=دوتنه:Pierre-Auguste_Renoir_-_Two_Sisters_(On_the_Terrace)_-_Google_Art_Project.jpg|200x200px]]&lt;/img&gt;
|
|-
! برټ موریسو{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Berthe Morisot{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۹-۱۹۰۶)
|[[دوتنه:Edouard_Manet_-_Berthe_Morisot_With_a_Bouquet_of_Violets_-_Google_Art_Project.jpg|link=دوتنه:Edouard_Manet_-_Berthe_Morisot_With_a_Bouquet_of_Violets_-_Google_Art_Project.jpg|136x136px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Berthe Morisot - Dans les blés.jpg|link=دوتنه:Berthe Morisot - Dans les blés.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| هغه او پیسارو یوازینی دی چې په ټولو لویو تاثیراتو نندارتونونو کې خپل کارونه نندارې ته وړاندې کوي. د یو تاثیر لرونکی انځورګر په توګه، موریسو هغه صحنې انځوروي چې یوه کوچنۍ بورژوا ښځه په خپل ژوند کې ورسره مخ کیږي، چې ډیری یې د کورنۍ انځورونه، ماشومان، میرمنې، د اونۍ په پای کې سفرونه او نور شامل دي.
|-
! مریم کاسټ{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Mary Cassatt{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۳۹-۱۹۰۶)
|[[دوتنه:Mary_Cassatt_-_Portrait_of_the_Artist_-_MMA_1975.319.1.jpg|link=دوتنه:Mary_Cassatt_-_Portrait_of_the_Artist_-_MMA_1975.319.1.jpg|141x141px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Mary_Cassatt_-_The_Tea_-_MFA_Boston_42.178.jpg|link=دوتنه:Mary_Cassatt_-_The_Tea_-_MFA_Boston_42.178.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| هغه په امریکا کې زیږیدلی او په پاریس کې ژوند کوي. هغه په څلورو تاثراتي نندارتونونو کې ګډون وکړ.
|-
! Gustave Caillebotte{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; Gustave Caillebotte{{Break}}&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/br&gt;&lt;/nowiki&gt; (۱۸۴۸-۱۸۹۴)
|[[دوتنه:Caillebotteautoportrait.jpg|link=دوتنه:Caillebotteautoportrait.jpg|127x127px]]&lt;/img&gt;
|[[دوتنه:Gustave_Caillebotte_-_Paris_Street;_Rainy_Day_-_Google_Art_Project.jpg|link=دوتنه:Gustave_Caillebotte_-_Paris_Street;_Rainy_Day_-_Google_Art_Project.jpg|160x160px]]&lt;/img&gt;
| هغه د نورو په پرتله ځوان و، هغه د 1879 لسیزې په مینځ کې د دې سټایل نورو انځورګرانو سره یوځای شو.
|}

== مهال ویش: د اصلي ترلاسه کونکي انځورګرانو ژوند وخت ==
{{مرکز}}
&lt;small&gt;''' نقاشان دریافتگر'''&lt;/small&gt;
&lt;timeline&gt;
ImageSize  = width:800 height:218
PlotArea   = width:620 height:196 left:100 bottom:20
AlignBars  = justify

Colors =
  id:Manet  value:lavender
  id:Bazille  value:powderblue
  id:Monet  value:lavender
  id:Renoir  value:lavender
  id:Sisley  value:lavender
  id:Pissarro  value:powderblue
  id:Cézanne  value:powderblue
  id:Cassatt  value:lavender
  id:Morisot  value:powderblue
  id:Degas  value:powderblue
  id:Caillebotte value:powderblue

Period      = from:1830 till:1930
TimeAxis    = orientation:horizontal
ScaleMajor  = unit:year increment:10 start:1830
ScaleMinor  = unit:year increment:10 start:1830

PlotData=
  align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:16 shift:(0,-5)
  bar:Pissarro color:Pissarro
  from: 1830 till: 1903
  bar:Manet color:Manet
  from: 1832 till: 1883
  bar:Degas color:Degas
  from: 1834 till: 1917
  bar:Sisley color:Sisley
  from: 1839 till: 1899
  bar:Cézanne color:Cézanne
  from: 1839 till: 1906
  bar:Monet color:Monet
  from: 1840 till: 1926
  bar:Bazille color:Bazille
  from: 1841 till: 1870
  bar:Renoir color:Renoir
  from: 1841 till: 1919
  bar:Morisot color:Morisot
  from: 1841 till: 1895
  bar:Cassatt color:Cassatt
  from: 1844 till: 1926
  bar:Caillebotte color:Caillebotte
  from: 1848 till: 1894

LineData=
   at:1840 color:black width:0.5 layer:back
   at:1850 color:black width:0.5 layer:back
   at:1860 color:black width:0.5 layer:back
   at:1870 color:black width:0.5 layer:back
   at:1880 color:black width:0.5 layer:back
   at:1890 color:black width:0.5 layer:back
   at:1900 color:black width:0.5 layer:back
   at:1910 color:black width:0.5 layer:back
   at:1920 color:black width:0.5 layer:back
   at:1930 color:black width:0.5 layer:back
&lt;/timeline&gt;
{{پای}}

== انځوريزې بېلګې ==
&lt;gallery&gt;
File:Edgar Germain Hilaire Degas 069.jpg|&lt;!--[[ادرګار ديګا]] (1834–1917), ''Dancer with a Bouquet of Flowers (Star of the Ballet)'', ۱۸۷۸--&gt;
File:Edgar Germain Hilaire Degas 009.jpg|&lt;!--[[ادرګار ديګا]]،  ''Stage Rehearsal,'' 1878–1879, The [[موزه متروپولیتن نیویورک]] [[نيويارک|]]--&gt;
File:Edgar Germain Hilaire Degas 072.jpg|&lt;!--[[ادرګار ديګا]]،  ''Dancers at The Bar,'' 1888, The [[Phillips Collection]], [[واشينګټن]]--&gt;
File:Edgar Germain Hilaire Degas 032.jpg|&lt;!--[[ادرګار ديګا]]،  ''Woman in the Bath,'' 1886,  [[Hill-Stead Museum]], [[فارمينګتون]]--&gt;
File:Edgar Germain Hilaire Degas 012.jpg|&lt;!--[[ادرګار ديګا]]،  ''[[L'Absinthe]]'', 1876, [[موزه اورسی]]،  [[پاریس]]--&gt;
File:Edouard Manet - The Plum - National Gallery of Art.jpg|&lt;!--[[ادوار مانه]] (1832–1883), ''Plum,'' ۱۸۷۸, [[د امريکا د هنرونو نندارتون]]،  [[واشينګټن]]--&gt;
File:Guillaumin SoleilCouchantAIvry.jpg|&lt;!--[[Armand Guillaumin]] (1841–1927), ''Sunset at Ivry (Soleil couchant à Ivry)'' 1873, [[موزه اورسی]]--&gt;
File:Gustave Caillebotte - La Place de l'Europe, temps de pluie.jpg|&lt;!--[[ګوستاو کايبوت]]،  (۱۸۴۸–۱۸۹۴), ''[[پاریس، یک روز بارانی]]'', ۱۸۷۷. [[شيکاګو د هنرونو مؤسسه]]--&gt;
File:Frederic Bazille Paysage au bord du Lez.jpg|&lt;!--[[Frédéric Bazille]] (1841–1870), ''Paysage au bord du Lez,'' 1870, [[Minneapolis Institute of Art]]--&gt;
&lt;/gallery&gt;

== اړوندې پوښتنې ==

* د نقاشۍ سټایلونه
* [[هنري خوځښت|هنري حرکتونه]]
* [[ځنډي اغېزمنتيا|پوسټ تاثریت]]
* نو-اثریت

== حوالې ==
{{لړسرچينې}}

* د بصری هنرونو انځوریز کلتور، پروېز مرزبان او حبیب معروف، تهران ۱۳۷۷.
* [[:en:en:Impressionism|انګلیسي ویکیپیډیا]]
* په تاریخ کې د هنر کورس
* عصري هنر / د [[نوربرت لینتن|نوربرټ لینټین]] لخوا لیکل شوی / د علي رامین لخوا ژباړل شوی
{{Br}}{{هنر تاريخ}}
[[وېشنيزه:هنر تاريخ]]</text>
      <sha1>9500iu4za7l9kwnc0yi075iwovbgwr4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ارنست رادرفورد</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72399</id>
    <revision>
      <id>353032</id>
      <parentid>306490</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:50:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>24283</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>353032</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23379" sha1="movb3zxoevdzn0uwpr03ugv99x325n1" xml:space="preserve">ارنست رادرفورد (زوکړه: د ۱۸۷۱ زکال د اګست ۳۰مه – مړینه: د ۱۹۳۷ زکال د اکتوبر ۱۹مه) نیوزلنډي فیزیک پوه و چې په اټومي او هستوي فزیک کې له مخکښانو څخه ګڼل کېږي. رادرفورد د «هستوي فزیک پلار» او د مایکل فارادي وروسته لوی تجربه کوونکی ګڼل کېږي. نوموړي په ۱۹۰۸ زکال کې «د عناصرو د تجزیې او د راډیو اکټیو موادو د کیمیاوي جوړښت اړوند څېړنو له امله» د کیمیا په برخه کې د نوبل جایزه ترلاسه کړه. په دې سره له اقیانوسیې څخه لومړنی کس و چې د نوبل جایزه یې ترلاسه کړه او لومړنی کس و چې په کاناډا کې یې دغه جایزه ګټونکې چارې ترسره کړې. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Eve|first1=A. S.|last2=Chadwick|first2=J.|doi=10.1098/rsbm.1938.0025|title=Lord Rutherford 1871–1937|journal=[[Obituary Notices of Fellows of the Royal Society]]|volume=2|issue=6|pages=394|year=1938}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Father&quot;&gt;{{cite web |title=Ernest Rutherford |url=https://ehs.msu.edu/lab-clinic/rad/hist-figures/rutherford.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230622163634/https://ehs.msu.edu/lab-clinic/rad/hist-figures/rutherford.html |archive-date=22 June 2023 |access-date=23 June 2023 |website=Environmental Health and Safety Office of Research Regulatory Support |publisher=Michigan State University}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;eb&quot;&gt;{{cite web |last1=Badash |first1=Lawrence |title=Ernest Rutherford {{!}} Accomplishments, Atomic Theory, &amp; Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Ernest-Rutherford |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220926002932/https://www.britannica.com/biography/Ernest-Rutherford |archive-date=26 September 2022 |access-date=23 June 2023 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}&lt;/ref&gt;

د رادرفورد په اکتشافاتو کې د راډیواکټیو د نیمایی عمر مفهوم، د راډون راډیواکټیو عنصر او د الفا او بیتا وړانګو نوم ټاکنه او توپیر شاملېږي. رادرفورډ له توماس رویډز سره یوځای د دې د تائید اعتبار خپل کړ چې الفا وړانګې د هلیوم له هستو څخه جوړېږي. په ۱۹۱۱ زکال کې نوموړي دغه نظریه هم وړاندې کړه چې د اتومونو چارج د هغو په یوه ډېره کوچنۍ هسته کې متمرکز شوی دی. نوموړي په ۱۹۱۷ زکال کې مصنوعي القاح شوی هستوي غبرګون د یو لړ هغو ازموینو پر مټ رامنځته کړ چې په هغو کې د نایتروجن هستې په الفا ذراتو بمبارد شوې. په پایله کې هغه د فرعی اټومي زراتو خپرېدل کشف کړل چې په پیل کې یې پر هغو د «هایدروجن اتوم» نوم کېښود خو وروسته یې بیا ورته د پروتون نوم غوره کړ چې دا ورته کره نوم و. له دې وروسته نوموړي خپله دغه کشفي چاره په هسته کې د نیوترون په کشف کولو پای ته ورسوله. نوموړي د هنري موزلي په خوا کې د اتومي شمېرې ټاکنې سیسټم ته پراختیا ورکړه. د هغه په نورو لاسته راوړنو کې کولای شو د راډیویي اړیکو او همدارنګه د الټراسونډ ټکنالوژۍ په برخه کې پرمختګونو ته اشاره وکړو. &lt;ref name=&quot;rutherford.org.nz&quot;&gt;{{cite web |last=Campbell |first=John |title=Rutherford – A Brief Biography |url=http://www.rutherford.org.nz/biography.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200512125601/https://www.rutherford.org.nz/biography.htm |archive-date=12 May 2020 |access-date=4 March 2013 |website=Rutherford.org.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|doi=10.1080/14786440808636511|title=Spectrum of the radium emanation|journal=Philosophical Magazine|series=Series 6|volume=16|issue=92|pages=313|year=1908|last1=Rutherford|first1=E.|last2=Royds|first2=T.|url=https://zenodo.org/record/1430840|access-date=28 June 2019|archive-date=23 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191223010722/https://zenodo.org/record/1430840|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|title=Theoretical concepts in physics: an alternative view of theoretical reasoning in physics|last=Longair|first=M. S.|publisher=Cambridge University Press|year=2003|isbn=978-0-521-52878-8|pages=377–378|url=https://books.google.com/books?id=bA9Lp2GH6OEC&amp;pg=PA377|access-date=11 May 2020|archive-date=30 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231030224745/https://books.google.com/books?id=bA9Lp2GH6OEC&amp;pg=PA377#v=onepage&amp;q&amp;f=false|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|doi=10.1080/14786440608635919|title=Collision of α particles with light atoms. IV. An anomalous effect in nitrogen|journal=The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science|series=Series 6|volume=37|issue=222|pages=581–587|year=1919|last1=Rutherford|first1=E.|url=https://zenodo.org/record/1430800|access-date=2 November 2019|archive-date=2 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191102172157/https://zenodo.org/record/1430800|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|doi=10.1098/rspa.1920.0040|title=Bakerian Lecture. Nuclear Constitution of Atoms|journal=Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences|volume=97|issue=686|pages=374–400|year=1920|last1=Rutherford|first1=E.|bibcode=1920RSPSA..97..374R|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

رادرفورد په ۱۹۱۹ زکال کې د کمبرېج پوهنتون د کاوندېش لابراتور مشر وټاکل شو. د هغه تر لارښوونې لاندې جیمز چادویک په ۱۹۳۲ زکال کې نیوترون کشف کړ. همدغه کال د هستې د چاودنې په موخه لومړنۍ کنټرول شوې ازموینه د جان کاکرافت او ارنست والټون په واسطه ترسره شوه چې د ده په لارښوونه یې چارې مخته وړې. 

رادرفورد د خپلو علمي لاسته راوړنو له امله د خپلو نیوزلنډي او بریتانوي سیالانو ترمنځ د بارون په توګه رسمیت وموند. په ۱۹۳۷ زکال کې له مړینې وروسته نوموړی په ویسټ مینسټر کلیسا کې د چارلز داروین او اسحاق نیوټن په خوا کې خښ کړای شو. د رادرفوردیوم کیمیاوي عنصر (&lt;sub&gt;104&lt;/sub&gt;Rf) په ۱۹۹۷ زکال کې د نوموړي په نوم ونومول شو. 

== لومړنی ژوند او زدکړې ==
ارنست رادرفورد د ۱۸۷۱ زکال د اګست په ۳۰مه د نیوزلنډ نیلسون ښار ته څېرمه په برایټ واټر ښارګوټي کې وزېږېد. نوموړی د سکاټلنډ له فرت ښار څخه د کډوال بزګر جیمز رادرفورد او د انګلستان په هورنچرچ کې د ښوونځي د ښوونکې مارتا ټامپسون له دوولسو ماشومانو څخه څلورم و. د رادرفورد د زیږون په سند کې د هغه نوم ایرنست لیکل شوی چې ډیر احتمال لري د اداري تېروتنې له امله وي. نوموړي په هیولاک ښوونځي کې زدکړې وکړې او په ۱۸۸۷ زکال کې یې د خپلې دویمې ازموینې پرمټ د نیلسون کالج د زده کړو بورس ترلاسه کړ. هغه د لومړنۍ ازموینې په ترڅ کې د جغرافیې د مضمون له ۱۳۰ نمرو څخه ۷۵، د تاریخ له ۱۳۰ نمرو ۷۶، د انګریزي له ۱۴۰ نمرو څخه ۱۰۱ او د حساب بشپړې ۲۰۰ نمرې ترلاسه کړې چې په ټولیزه توګه یې له ۶۰۰ نمرو څخه ۴۵۲ نمرې ترلاسه کړې، دا په نېلسون پوهنتون کې د ټولو زده کړیالانو له نمرو زیاتې وې. د بورس له ګټلو وروسته هغه له ۶۰۰ نمرو څخه ۵۸۰ نمرې ترلاسه کړې. د زده کړو د بورس له ترلاسه کولو وروسته د هیولاک ښوونځي ورته د نړۍ د خلکو په نامه یو پنځه ټوکیز کتاب په ډالۍ کې ورکړ. هغه ته د دولتي خدمت وړاندیز وشو خو هغه دغه وړاندیز ځکه وه نه مانه چې لا یې ۱۵ میاشتې په کالج کې پاتې وې. په ۱۸۸۹ زکال کې د دویمې ازموینې وروسته نوموړي د نیوزلنډ د پوهنتون په کانټربري کالج کې د زده کړو بل بورس ترلاسه کړ، چېرې چې هغه په ټولنیزو بحثونو کې ګډون کاوه، په هر څه کې مخکښ و او د رګبي لوبه یې هم کوله. نوموړي له ۱۸۹۰ زکال څخه تر ۱۸۹۴ زکال پورې دلته زده کړې وکړې. په کانټربري کې نوموړی د ۱۸۹۲ زکال پر مهال د لاتین، انګریزي او ریاضیاتو لیسانس، په ۱۸۹۳ زکال کې یې د ریاضیاتو او فزیک د ماسټرۍ سند او همدارنګه یې په ۱۸۹۴ زکال کې د کیمیا او جیولوژي لیسانس ترلاسه کړ. &lt;ref name=&quot;McLintock&quot;&gt;{{cite encyclopedia|author=A.H. McLintock|encyclopedia=An Encyclopaedia of New Zealand|title=Rutherford, Sir Ernest (Baron Rutherford of Nelson, O.M., F.R.S.)|edition=1966|date=18 September 2007|url=http://www.teara.govt.nz/en/1966/rutherford-sir-ernest/1|publisher=Te Ara – The Encyclopedia of New Zealand|isbn=978-0-478-18451-8|access-date=2 April 2008|archive-date=3 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111203225115/http://www.teara.govt.nz/en/1966/rutherford-sir-ernest/1|url-status=live}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111203225115/http://www.teara.govt.nz/en/1966/rutherford-sir-ernest/1 |date=3 December 2011 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=_vNW1wg9npgC&amp;pg=PA12|page=12|author=J.L. Heilbron|title=Ernest Rutherford And the Explosion of Atoms|date=12 June 2003|publisher=Oxford University Press|isbn=0-19-512378-6|access-date=22 February 2016|archive-date=29 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230829161018/https://books.google.com/books?id=_vNW1wg9npgC&amp;pg=PA12|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{DNZB|last=Campbell|first=John|title=Rutherford, Ernest 1871–1937|id=3R37|access-date=4 April 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=7 October 1886|title=Local and General News.|volume=22|page=2|work=[[Marlborough Express]]|issue=186|url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18861007.2.8?|access-date=October 1, 2023|via=Papers Past|archive-date=8 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230808010845/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18861007.2.8|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Results of Nelson Scholarships Examinations for December 1885. |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/TC18860102.2.30 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808010350/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/TC18860102.2.30 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Marlborough Express. Published Every Evening. Monday, December 28, 1885. Local and General News. |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18851228.2.5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808010547/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18851228.2.5 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Marlborough Express. Published Every Evening Wednesday, January 5, 1887. Local and General News. |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870105.2.6 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808011211/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870105.2.6 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Papers Past {{!}} Newspapers {{!}} Marlborough Express {{!}} 25 January 1887 {{!}} Local and General News. |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870125.2.6 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808011630/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18870125.2.6 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Papers Past {{!}} Newspapers {{!}} Marlborough Express {{!}} 4 October 1887 {{!}} Marlborough Express. Published Every Evening.... |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18871004.2.7 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808011952/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MEX18871004.2.7 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nobel Rutherford Biography&quot;&gt;{{cite web |title=Ernest Rutherford Biographical |url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230603075847/https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |archive-date=3 June 2023 |access-date=5 October 2023 |website=The Nobel Prize |publisher=Nobel Prize Outreach AB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |date=27 August 2021 |title=Famous Canterbury graduate Ernest Rutherford turns 150 |url=https://www.canterbury.ac.nz/news/2021/famous-canterbury-graduate-ernest-rutherford-turns-150.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703222040/https://www.canterbury.ac.nz/news/2021/famous-canterbury-graduate-ernest-rutherford-turns-150.html |archive-date=3 July 2023 |access-date=3 July 2023 |website=The University of Canterbury |language=en-nz}}&lt;/ref&gt;

له دې وروسته نوموړي د مخابرې یو نوی ډول اختراع کړ، همدا و چې په ۱۸۹۵ زکال کې د ۱۸۵۱ زکال د سلطنتي کمیسیون د نندارتون له خوا د څېړنو لپاره ټاکل شوې جایزه ورکړل شوه، څو پر مټ یې انګلستان ته سفر او هلته د کمبرېج پوهنتون په کاوندېش لابراتوار کې د دوکتورا په کچه زده کړې وکړي. په ۱۸۹۷ زکال کې نوموړي څېړنیز لیسانس او همدارنګه د کمبرېج د ټرینټي کالج له خوا د کوټس – زده کړیالۍ سند ترلاسه کړ. &lt;ref name=&quot;Nobel Rutherford Biography2&quot;&gt;{{cite web |title=Ernest Rutherford Biographical |url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230603075847/https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |archive-date=3 June 2023 |access-date=5 October 2023 |website=The Nobel Prize |publisher=Nobel Prize Outreach AB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Venn&quot;&gt;{{acad|id=RTRT895E|name=Rutherford, Ernest}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;1851 Royal Commission Archives&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Papers Past {{!}} Newspapers {{!}} Ashburton Guardian {{!}} 13 July 1895 {{!}} European and Other Foreign Items |url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AG18950713.2.9 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230808013431/https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AG18950713.2.9 |archive-date=8 August 2023 |access-date=8 August 2023 |website=paperspast.natlib.govt.nz}}&lt;/ref&gt;

== علمي ژوند ==
هغه مهال چې رادرفورد په کمبرېج کې په زده کړو پیل وکړ، د هغو لومړنیو «پردیو» (هغه چې د کمبرېج سند یې نه درلود) څخه و چې اجازه یې لرله په دغه پوهنتون کې څېړنې ترسره کړي، ورته مهال هغه دا ویاړ ترلاسه کړ چې د جې. جې ټامسون تر نظر لاندې زده کړې وکړي. 

د ټامسون په هڅونې سره هغه تر ۰.۵ مایله (۸۰۰ متره) فاصلې پورې راډیويي امواج ترلاسه کړای شول او د لنډ مهال لپاره یې د الکترومقناطیسي څپو د ترلاسه کولو نړیوال ریکارډ په خپل نامه کړ، له دې سره چې هغه د خپلې دغې چارې پایلې په ۱۸۹۶ زکال کې د بریتانیا د سلطنتي ټولنې غونډې ته وړاندې کړې، خو دې ته یې پام شو چې له ده وړاندې ګوګلېمو مارکوني توانېدلی چې د ۱۰ مایلو (۱۶ کیلومتره) په اوږدوالي د راډیویي څپو پر مټ پیغام ولېږي. &lt;ref&gt;{{cite news|last1=Holmes|first1=Jonathan|title=Marconi's first radio broadcast made 125 years ago|url=https://www.bbc.com/news/uk-england-somerset-61327062|access-date=16 June 2023|work=BBC News|date=13 May 2022|archive-date=5 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230605224315/https://www.bbc.com/news/uk-england-somerset-61327062|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== د راډیواکټیو وړانګو په برخه کې چارې ===
د ټامسون تر لارښوونې لاندې رادرفورد په ګازونو باندې د ایکس وړانګو په اغېزو کار وکړ، چې له امله یې الکترون کشف شو او په ۱۸۹۷ زکال کې د ټامسون له خوا وړاندې شو. رادرفورد د یورانیمو په برخه کې د هنري بکرل د تجاربو څخه په خبرېدو د راډیواکټویټي اړوند په څېړنو پیل وکړ چې دوه ډوله نورې وړانګې یې کشف کړې چې اغېز یې له ایکس وړانګو سره توپیر درلود. هغه په کاناډا کې د خپلو څېړنو پر دوام په ۱۸۹۹ زکال کې د خپلو نوو کشف کړو وړانګو لپاره د الفا او بېتا نومونه غوره کړل. &lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite web |date=17 June 2021 |title=Know the scientist: Ernest Rutherford |url=https://www.thehindu.com/children/know-the-scientist-ernest-rutherford/article34837002.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230623183847/https://www.thehindu.com/children/know-the-scientist-ernest-rutherford/article34837002.ece |archive-date=23 June 2023 |access-date=23 June 2023 |website=The Hindu |language=en-IN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Buchwald|first1=Jed Z.|last2=Warwick|first2=Andrew|title=Histories of the electron: the birth of microphysics|date=30 January 2004|publisher=MIT Press|location=Cambridge, Mass.|isbn=0262524244|pages=21–30|url=https://books.google.com/books?id=1yqqhlIdCOoC&amp;pg=PA21|access-date=27 June 2023|archive-date=29 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230829163251/https://books.google.com/books?id=1yqqhlIdCOoC&amp;pg=PA21|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;abg&quot;&gt;{{Cite journal|last=Trenn|first=Thaddeus J.|date=1976|title=Rutherford on the Alpha-Beta-Gamma Classification of Radioactive Rays|journal=Isis|volume=67|issue=1|pages=61–75|jstor=231134|doi=10.1086/351545|s2cid=145281124}}&lt;/ref&gt;

په ۱۸۹۸ زکال کې رادرفورد د ټامسون په وړاندیز د کاناډا په مونټریال کې د مک ګېل پوهنتون په فزیک پوهنځي کې د مک ډونالډ د پروفیسرۍ څوکۍ ترلاسه کړه. نوموړي په ۱۹۰۱ زکال کې د نیوزلنډ له پوهنتون څخه د ساینس په برخه کې د دوکتورا سند ترلاسه کړ. &lt;ref&gt;{{cite book|first=Robin|last=McKown|authorlink=Robin McKown|title=Giant of the Atom, Ernest Rutherford|url=https://archive.org/details/giantofatomernes00mcko|url-access=registration|year=1962|publisher=Julian Messner Inc, New York|page=[https://archive.org/details/giantofatomernes00mcko/page/57 57]}}&lt;/ref&gt;

له ۱۹۰۰ زکال څخه تر ۱۹۰۳ زکال پورې په مک ګېل کې له نوموړي سره ځوان کیمیا پوه فردریک سودي (په ۱۹۲۱ زکال کې د کیمیا د نوبل د جایزې ګټونکی) مل شو، هغه ورته د توریم له راډیواکټیو عنصر څخه د وتونکی نجیب ګاز ستونزه مطرح کړه چې خپله هم یو راډیواکټیو ګاز و او نور مواد یې هم پوښل. هغه مهال چې نوموړي دغه ګاز له نورو ټولو معمولي کیمیاوي غبرګونونو څخه لرې کړ، څرګنده یې کړه چې کېدای شي دا یو بې اغېزه ګاز وي او په هغه باندې یې د تورون نوم کېښود. وروسته څرګنده شوه چې دا د راډون ایزوتوپ، ۲۲۰ راډون دی. دوی همدارنګه د توریم ایکس په نامه بله ماده پیدا کړه چې وروسته د ۲۲۴ راډون په نوم وپېژندل شوه او هڅه یې وکړه په هغو کې د هیلیوم اغېزې ومومي. سربېره پر دې یې د ویلیام کروکس په «یورانیم ایکس» (پروتاکتینیم) او د ماري کیوري د راډیمو په نمونو کار وکړ. رادرفورد له رابرټ اووینز سره په همکارۍ په تورون باندې څېړنې وکړې او وه یې موندله چې په هره کچه راډیو اکټیو مواد د تجزیې په موخه هومره مهال ته اړتیا لري چې د هغو یوه کوچنۍ نمونه ورته اړتیا لري (یعنې ۱۱.۵ دقیقې وخت ته اړتیا ده)، هغه ښکارنده چې ده ورته د «نیمايي ژوند» اصطلاح وکاروله. &lt;ref name=&quot;Kragh&quot;&gt;{{Cite arXiv|last=Kragh|first=Helge|date=5 February 2012|title=Rutherford, Radioactivity, and the Atomic Nucleus|eprint=1202.0954|class=physics.hist-ph}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nobel Rutherford Biography3&quot;&gt;{{cite web |title=Ernest Rutherford Biographical |url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230603075847/https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |archive-date=3 June 2023 |access-date=5 October 2023 |website=The Nobel Prize |publisher=Nobel Prize Outreach AB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Kragh2&quot;&gt;{{Cite arXiv|last=Kragh|first=Helge|date=5 February 2012|title=Rutherford, Radioactivity, and the Atomic Nucleus|eprint=1202.0954|class=physics.hist-ph}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Nobel Rutherford Biography4&quot;&gt;{{cite web |title=Ernest Rutherford Biographical |url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230603075847/https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ |archive-date=3 June 2023 |access-date=5 October 2023 |website=The Nobel Prize |publisher=Nobel Prize Outreach AB}}&lt;/ref&gt;

== سرچينې ==</text>
      <sha1>movb3zxoevdzn0uwpr03ugv99x325n1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د جنوبي سندره</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82695</id>
    <revision>
      <id>353050</id>
      <parentid>350037</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T23:16:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>200.24.154.85</ip>
      </contributor>
      <origin>353050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1301" sha1="g57e4euh3wtxr5oygaks95zd2snds5q" xml:space="preserve">'''د جنوبي سندره''' ({{Lang-en|Song of the South}}) ایا 1946 امریکایی ژوندی چلند / متحرک شوي میوزیک کرمي فلم دی چې د هال ډیزني لخوا رامینځته شوی، او د واټ ډیزني لخوا رامینځته شوی دی. د دغه فلم د بیارغونې په موده کې د متحده ایالاتو د متحده ایالاتو ایالت کې د متحده ایالاتو د کورنۍ جګړې له پای او د غلامۍ د لېږلو وروسته د امریکایی تاریخ حالت ترسره کیږي. کیسه اوه کلن جاني (بوبي ډیسټال) تعقیبوي) څوک چې د خپلې انایلییل واټسن) کښت څخه لیدنه کوي د اوږدې مودې لپاره. جاني بایرسټ د برعکس خرگوش (Le)، بک فاکس، او باسکټ او باسکټ او سټیټ او بیرټ په اوریدو کې د هغه د کیسې په اوریدو کې خوښۍ اخلي. جاني له داسې کیسې څخه زده کوي چې څنګه د هغه ننګونو سره مبارزه وکړي چې هغه د کښت په اړه ژوند کولو پرمهال تجربه کوي.

[[وېشنيزه:امریکایی فلمونه]]
[[وېشنيزه:انیمیشن فلمونه]]</text>
      <sha1>g57e4euh3wtxr5oygaks95zd2snds5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>هېرکليس (۱۹۹۷ فلم)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82729</id>
    <revision>
      <id>353049</id>
      <parentid>350038</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T23:12:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>200.24.154.85</ip>
      </contributor>
      <origin>353049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="930" sha1="ekp1orayvume14swh77vqcipood9aax" xml:space="preserve">'''هېرکليس''' ({{Lang-en|Hercules}}) ایا 1997 د متحده ایالاتو متحرک شوي میوزیک خیال هغه میدان فلم د والټ ډیزني عکسونو لپاره تولید شوی دی. دا په اسانۍ سره د افسانوي هیرو حلرونو پراساس دی (د هغه د رومن نوم لخوا په فلم کې پیژندل شوی، هرکولیلز)، د زیوس زوی د زیوس زوی د یونس زوی د زوی زوی. فلم د جان عضلار او د رون د تصفیې له امله رهبري کیده، چې ماشومانو هم فلم د الیس ډیوی گونډون سره فلم هم تولید کړ. سکرینپټي د چیکون، جادوګر، ډونلډ مایټري، باب شاو، باب شوی او ایرین میسچي لخوا لیکل شوی.

[[وېشنيزه:امریکایی فلمونه]]
[[وېشنيزه:انیمیشن فلمونه]]</text>
      <sha1>ekp1orayvume14swh77vqcipood9aax</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Alexandernemesis</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83872</id>
    <revision>
      <id>353031</id>
      <timestamp>2025-07-03T14:18:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353031</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="486" sha1="s30653j426qeno54ua3ncm708or4ivf" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Alexandernemesis}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۴:۱۸, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>s30653j426qeno54ua3ncm708or4ivf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:AboFlah0</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83873</id>
    <revision>
      <id>353033</id>
      <timestamp>2025-07-03T20:03:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="478" sha1="hlgkpnswnb2quaze3ermxa6ah67a11v" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=AboFlah0}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۰:۰۳, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>hlgkpnswnb2quaze3ermxa6ah67a11v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:WikiEditorForF</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83874</id>
    <revision>
      <id>353036</id>
      <timestamp>2025-07-03T20:29:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353036</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="484" sha1="jwx2wnarzfymrl13cdvcglcfzlaahrg" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=WikiEditorForF}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۰:۲۹, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>jwx2wnarzfymrl13cdvcglcfzlaahrg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:000ash</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83875</id>
    <revision>
      <id>353037</id>
      <timestamp>2025-07-03T20:52:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353037</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="476" sha1="1n45z63z1zp9kntbgg6xgxifnzu2qob" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=000ash}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۰:۵۲, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>1n45z63z1zp9kntbgg6xgxifnzu2qob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Randomperson43322</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83876</id>
    <revision>
      <id>353047</id>
      <timestamp>2025-07-03T22:30:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353047</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="487" sha1="f13ght33dvm55qaxmy4o3cqm5hmq60a" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Randomperson43322}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۲:۳۰, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>f13ght33dvm55qaxmy4o3cqm5hmq60a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Rahim.fuhrer</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83877</id>
    <revision>
      <id>353048</id>
      <timestamp>2025-07-03T22:42:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353048</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="482" sha1="ebdqy0qdg1yap7o3zo3sb1alobed3ri" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Rahim.fuhrer}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۲:۴۲, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>ebdqy0qdg1yap7o3zo3sb1alobed3ri</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Sale1925</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83878</id>
    <revision>
      <id>353051</id>
      <timestamp>2025-07-03T23:41:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="478" sha1="d9gzw4tn543ldqlcx3wrn7el3m5371u" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Sale1925}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۲۳:۴۱, ۳ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>d9gzw4tn543ldqlcx3wrn7el3m5371u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Agha Zaman</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83879</id>
    <revision>
      <id>353054</id>
      <timestamp>2025-07-04T03:28:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="480" sha1="epwvtw4osm87zb8lfqhh9vsi453kv0d" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Agha Zaman}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۳:۲۸, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>epwvtw4osm87zb8lfqhh9vsi453kv0d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Spectrum real</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83880</id>
    <revision>
      <id>353055</id>
      <timestamp>2025-07-04T05:33:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="483" sha1="2rtv5805kz4wufofewe3amjl3h4cacd" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Spectrum real}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۵:۳۳, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>2rtv5805kz4wufofewe3amjl3h4cacd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:M NASIR IRFAN KHAN</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83881</id>
    <revision>
      <id>353067</id>
      <timestamp>2025-07-04T07:44:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="488" sha1="5cuse6mcx0ku5h6oawz7sk6y37sihfh" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=M NASIR IRFAN KHAN}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۷:۴۴, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>5cuse6mcx0ku5h6oawz7sk6y37sihfh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Basher mbh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83882</id>
    <revision>
      <id>353068</id>
      <timestamp>2025-07-04T09:29:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="480" sha1="kltjfrdozb4lglw6msdcfokdr46ufq4" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Basher mbh}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۰۹:۲۹, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>kltjfrdozb4lglw6msdcfokdr46ufq4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:SultanAziz19</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83883</id>
    <revision>
      <id>353075</id>
      <timestamp>2025-07-04T11:33:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[Template:Welcome|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="482" sha1="p7yr65h5scovgbveih31l71jotqar86" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=SultanAziz19}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۱:۳۳, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>p7yr65h5scovgbveih31l71jotqar86</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>د کارن خبرې اترې:Najib sargand</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83884</id>
    <revision>
      <id>353077</id>
      <timestamp>2025-07-04T11:36:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ښه راغلاست پیغام ورکوونکی</username>
        <id>11444</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي</comment>
      <origin>353077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="483" sha1="mpewcb9z0wi9fwukejwaqzmjoedwxoc" xml:space="preserve">{{ښه راغلئ|realName=|name=Najib sargand}}

-- &lt;span style=&quot;font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;&quot;&gt; '''[[کارن:Af420|&lt;font color=&quot;black&quot;&gt;'''Af420''']]''' &lt;/span&gt; &lt;sup&gt;&lt;font face=&quot;MCS Quds SU normal&quot; size=&quot;3&quot;&gt;'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|&lt;font color=&quot;#69 69 69&quot;&gt;'''اړیکه''']] '''&lt;/font&gt;&lt;/sup&gt; ۱۱:۳۶, ۴ جولای ۲۰۲۵ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړۍ‌وال ‌وخت''']])</text>
      <sha1>mpewcb9z0wi9fwukejwaqzmjoedwxoc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>دادالله امین‌زی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83885</id>
    <revision>
      <id>353078</id>
      <timestamp>2025-07-04T11:56:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SultanAziz19</username>
        <id>36664</id>
      </contributor>
      <comment>نوی مقاله جوړه شوه</comment>
      <origin>353078</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4335" sha1="lxzyzkyjfmdoyl2f8m8hnf5cpvnajrs" xml:space="preserve">== دادالله امین‌زی ==

'''دادالله امین‌زی''' (زېږېدنه: ۱۹۹۶ ز؛ کامه، ننګرهار) یو افغان لیکوال، ښوونکی، او د سوداګرۍ مدیریت متخصص دی. نوموړی د افغانستان په خصوصي تعلیمي او ټولنیزو برخو کې له فعالو څېرو څخه ګڼل کېږي. هغه د لوړو زده‌کړو ترڅنګ، د ښوونې، مدني فعالیت، او سوداګرۍ په برخو کې هم مهم رول لوبولی دی.

== لومړنی ژوند او زده‌کړې ==
دادالله امین‌زی د ننګرهار ولایت د کامې ولسوالۍ د قلعه اخند کلي کې زېږېدلی دی. د پلار نوم یې استاد مرحوم وسیع‌الله سیار او د نیکه نوم یې ملک امین‌الله خان دی.  
هغه خپلې لومړنۍ زده‌کړې په خلیل‌الله خلیلي لیسه (کابل) او ثانوي زده‌کړې په شهید مولوي خدایدوست عالي لیسه (ننګرهار) کې بشپړې کړې.

هغه وروسته د '''روښان پوهنتون''' څخه د '''سوداګرۍ مدیریت لیسانس (BBA)''' د ممتاز درجې سره ترلاسه کړ.  
په ۲۰۲۳ ز کې، نوموړي د '''هند Mizoram University''' کې د '''ICCR سکالرشپ''' له لارې د '''E-Commerce''' په برخه کې د '''M.Com''' زده‌کړې پیل کړې، چې په ۲۰۲۵ ز کې یې بریالي پای ته ورسولې.

== مسلکي ژوند ==
دادالله امین‌زی د ښوونې، دولتي خدماتو، او خصوصي سکتور په بېلابېلو برخو کې دندې ترسره کړې دي. نوموړی د '''امان خصوصي ښوونځي''' مدیر، د '''NICE انسټیټیوټ''' کمپیوټر ښوونکی، او د '''تهذیب ټراول او ټورز شرکت''' رئیس پاتې شوی دی.

په دولتي کچه، هغه د '''کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت''' کې د وزیر سکرتر او د '''څېړنو او معلوماتو سرپرست رئیس''' په توګه دنده ترسره کړې.

نوموړی د '''رضاکارو ځوانانو د اصلاح ټولنې''' د ځوانانو د همغږۍ مسؤل پاتې شوی او همدارنګه د '''ملي ژبې د ژغورنې غورځنګ''' ولایتي مسؤل هم پاتې شوی دی.

== مدني او ټولنیز فعالیتونه ==
دادالله امین‌زی د '''Online Global Teach Team''' غړی دی، چې د افغان زده‌کوونکو لپاره یې د وړیا ښوونې خدمتونه برابر کړي. هغه په ګڼو علمي، مدني او فرهنګي پروګرامونو کې فعاله ونډه اخیستې ده.

== لیکوال او څېړونکی ==
دادالله امین‌زی د مدیریت او سوداګرۍ په برخه کې لیکوالي کوي. د نوموړي د ماسټرۍ څېړنیزه موضوع '''&quot;په افغانستان کې د انټرنټي سوداګرۍ نويو شرکتونو کې د دوامدارو سوداګریزو ماډلونو تحلیل&quot;''' ده.

هغه د '''&quot;د سوداګرۍ اغېزمن رازونه – له پیل تر بریا&quot;''' تر سرلیک لاندې یو لارښود کتاب هم لیکلی، چې د افغان کاروبارونو لپاره یو ساده او مفید اثر ګڼل کېږي.

== مهارتونه ==
* مدیریت او مشرتابه  
* ډیجیټل مارکېټینګ  
* کاپي‌رایټینګ او لیکنه  
* ګرافیک ډیزاین  
* علمي څېړنه او د پروژو تنظیم  

== ژبې ==
دادالله امین‌زی پر '''پښتو'''، '''دري'''، او '''انګلیسي''' ژبو تسلط لري.

== سرچینې ==
* شخصي معلومات له دادالله امین‌زي څخه اخیستل شوي  
* علمي او مسلکي معلومات د نوموړي له اسنادو او مستندو منابعو څخه راټول شوي دي  

[[وېشنيزه:ژوندي خلک]]
[[وېشنيزه:۱۹۹۶ زېږېدلي]]
[[وېشنيزه:افغان لیکوالان]]
[[وېشنيزه:افغان ښوونکي]]
[[وېشنيزه:پښتانه]]
[[وېشنيزه:ننګرهار]]</text>
      <sha1>lxzyzkyjfmdoyl2f8m8hnf5cpvnajrs</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>