Wikipedia quwiki https://qu.wikipedia.org/wiki/Qhapaq_p%27anqa MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter Midya Sapaq Rimanakuy Ruraq Ruraq rimanakuy Wikipidiya Wikipidiya rimanakuy Rikcha Rikcha rimanakuy MediaWiki MediaWiki rimanakuy Plantilla Plantilla rimanakuy Yanapa Yanapa rimanakuy Katiguriya Katiguriya rimanakuy TimedText TimedText talk Módulo Módulo discusión Takiq 0 4614 679387 645718 2025-06-12T18:07:36Z Kapakoiva turkulainen 32589 679387 wikitext text/x-wiki [[File:Jolin Tsai 2015 Hito Music Awards.png|thumb|Takiq (2015)]] '''Takiq''' nisqaqa [[Kunka (rimay)|kunkanwan]] huk runakunap [[rinri]]nman [[taki]]ta uyarichiq runam, [[qhari]] icha [[warmi]]. Kaymi huk ancha riqsisqa takiqkuna: *[[Arhintina]] **[[Jorge Cafrune]] **[[Atawallpa Yupanki]] *[[Awstraliya]] **[[Kylie Minogue]] **[[Olivia Newton-John]] *[[Buliwya]] **[[Luzmila Carpio]] *[[Chili]] **[[Víctor Jara]] *[[Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] **[[Joan Baez]] **[[Ella Fitzgerald]] **[[John Michael Talbot]] *[[Hukllachasqa Qhapaq Suyu]] **[[Dido Armstrong]] **[[Robbie Williams]] *[[Ikwadur]] **[[Cesar Humberto Cotacachi Velásquez]] *[[Ispaña]] **[[Plácido Domingo]] *[[Italya]] **[[Luciano Pavarotti]] *[[Mishiku]] **[[Armando Manzanero]] **[[Alex Lora]] **[[Lila Downs]] *[[Piruw]] **[[Delfin Garay]] **[[Sonia Morales]] **[[Dina Páucar Valverde]] [[Katiguriya:Takiq|!]] [[Katiguriya:Pruphisyun]] [[fi:Laulu#Laulaja]] srqmeoyrn24xz1prbzi85hjctnx35qm 679388 679387 2025-06-12T18:09:03Z Kapakoiva turkulainen 32589 679388 wikitext text/x-wiki [[File:Jolin Tsai 2015 Hito Music Awards.png|thumb|Takiq (Jolin Tsai 2015)]] '''Takiq''' nisqaqa [[Kunka (rimay)|kunkanwan]] huk runakunap [[rinri]]nman [[taki]]ta uyarichiq runam, [[qhari]] icha [[warmi]]. Kaymi huk ancha riqsisqa takiqkuna: *[[Arhintina]] **[[Jorge Cafrune]] **[[Atawallpa Yupanki]] *[[Awstraliya]] **[[Kylie Minogue]] **[[Olivia Newton-John]] *[[Buliwya]] **[[Luzmila Carpio]] *[[Chili]] **[[Víctor Jara]] *[[Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] **[[Joan Baez]] **[[Ella Fitzgerald]] **[[John Michael Talbot]] *[[Hukllachasqa Qhapaq Suyu]] **[[Dido Armstrong]] **[[Robbie Williams]] *[[Ikwadur]] **[[Cesar Humberto Cotacachi Velásquez]] *[[Ispaña]] **[[Plácido Domingo]] *[[Italya]] **[[Luciano Pavarotti]] *[[Mishiku]] **[[Armando Manzanero]] **[[Alex Lora]] **[[Lila Downs]] *[[Piruw]] **[[Delfin Garay]] **[[Sonia Morales]] **[[Dina Páucar Valverde]] [[Katiguriya:Takiq|!]] [[Katiguriya:Pruphisyun]] [[fi:Laulu#Laulaja]] g67lrsx3bgm01e7fwc2esmlakjkk6r2 Urin qhichwa simi 0 18528 679398 674262 2025-06-12T22:05:40Z Qhapaqkanki 27936 679398 wikitext text/x-wiki '''Hurin/Urin qhichwa simi''' nisqaqa [[Piruw]]pa [[urin]]pi ([[Wankawillka suyu|Wankawillka]], [[Ayakuchu suyu|Ayakuchu]], [[Apurimaq suyu|Apurimaq]], [[Qusqu suyu|Qusqu]], [[Ariqipa suyu|Ariqipa]], [[Punu suyu]]pi), [[Buliwya|Wuliwya]]pi, [[chincha]] [[Arhintina]]pipas rimasqa [[qhichwa simi]]p [[k'iti rimay]]ninkunam. Chinchay rimaykunapiqa manañam [š] nisqa kunkatachu rimanku, ichataq iskaynintin /[[s]]/, /[[sh|š]]/ kunkapaq [s] nispam, '''[[s]]'''-llatam qillqaspa. Aswan k'iti rimaykunapi hinaqa, /[[ĉ]]/ nisqa kunkatapas manañam rimankuchu, ichataq iskaynintin /[[ch]]/, /[[ĉ]]/ kunkapaq [č] nispam, '''[[ch]]'''-llatam qillqaspa. Urin qhichwa rimaykunaqa kaymi: *[[Chanka runasimi]] *[[Qusqu-Qullaw|Qusqu-Qullaw runasimi]] ([[Buliwya|Wuliwya]]pi Qhichwapas) *[[Arhintinap runasimin]] Urin qhichwa simipaqqa, tukuy k'iti rimayninkunapaq huk [[allin qillqay]]mi kachkanñam, [[Rodolfo Cerrón Palomino]]p kamarisqanmi: '''[[Urin runasimi]]'''. '''Qulla Qhichwa''' [[Katiguriya:Qhichwa simi k'iti rimay]] jw8h4ntnup9wpi1hoozz6pv91ukxnjc John Huston 0 53113 679380 642806 2025-06-12T17:59:06Z Kapakoiva turkulainen 32589 679380 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:John Huston - publicity.JPG|right|thumb|300px| John Huston (1972)]] '''John Huston''' sutiyuq runaqa, ([[5 ñiqin chakra yapuy killapi]] [[1906]] watapi paqarisqa [[Nevada (Missouri)|Nevada]] llaqtapi - {{Pun|18|08|1987}} wañusqa [[Rhode Island]] llaqtapi) huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[kuyu walltay pusaq]] wan aranway pukllaq runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Taytan: Walter Huston (Walter Houghston); Maman: Reah Gore.<br>Warmikuna: Dorothy Harvey (1925–1926) / Lesley Black (1937–1945) / Evelyn Keyes (1946–1950) / Enrica Soma (1950–1969) / Celeste Shane (1972–1977)<br> Churinkuna: Anjelica. == Suñaykuna == === Oskar Suñay === * Mejor kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1948|Oskar 1948]]: The Treasure of the Sierra Madre * Mejor guion adaptado ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1948|Oskar 1948]]: The Treasure of the Sierra Madre === Quri Globo === * Mejor kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1949|Quri Globo 1949]]: The Treasure of the Sierra Madre. ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1986|Quri Globo 1986]]: Prizzi's Honor. * Mejor repartu aranway pukllaq ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1964|Quri Globo 1964]]: The Cardinal == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://www.imdb.com/name/nm0001379/ IMDb John Huston] {{DEFAULTSORT:Huston John}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1906]] [[Katiguriya:Wañusqa 1987]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] lops4y5fuoqmllyb2u8hn4bvpwe5e9d Oliver Stone 0 53114 679381 642807 2025-06-12T17:59:48Z Kapakoiva turkulainen 32589 679381 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Oliver Stone 01.jpg|right|thumb|300px| Oliver Stone (1987)]] '''William Oliver Stone''' sutiyuq runaqa, ({{Pun|15|9|1946}} paqarisqa [[New York]] llaqtapi - ) huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[kuyu walltay pusaq]] runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Taytan: Louis Stone (Louis Silverstein); Maman: Jacqueline Goddet.<br>Warmikuna: Najwa Sarkis (1971-1977) / Elizabeth Stone (1981-1993) / Sun-jung Jung (1996 watamanta)<br> Churinkuna: . == Suñaykuna == === Oskar Suñay === * Aswan allin kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1986|Oskar 1986]]: Platoon ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1989|Oskar 1989]]: Born on the Fourth of July *Aswan allin tinkurpachisqaa apaq qillqa ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1978|Oskar 1978]]: Midnight Express === Quri Globo === * Aswan allin kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1987|Quri Globo 1987]]: Platoon ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1990|Quri Globo 1990]]: Born on the Fourth of July ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1992|Quri Globo 1992]]: JFK * Aswan allin qillqa apaq ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1979|Quri Globo 1979]]: Midnight Express ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1990|Quri Globo 1990]]: Born on the Fourth of July == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://www.imdb.com/name/nm0000231/ IMDb Oliver Stone] {{DEFAULTSORT:Stone Oliver}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:New York llaqtapi paqarisqa]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1946]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] dkya0i3w31wdk27g4blyrlrolm8wfdd Robert Zemeckis 0 53115 679379 642786 2025-06-12T17:58:24Z Kapakoiva turkulainen 32589 679379 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Zemeckis1997(cropped).jpg|right|thumb|300px| Robert Zemeckis (1997)]] '''Robert Zemeckis''' sutiyuq runaqa, {{Pun|14|5|1952}} paqarisqa [[Chicago]] llaqtapi - ) huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[kuyu walltay pusaq]] runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Taytan: Alphonse Zemeckis; Maman: Rose Nespeca.<br>Warmikuna: Mary Ellen Trainor / Leslie Harter<br> Churinkuna: Alexander Francis / Zane wan Rhys. == Suñaykuna == === Oskar Suñay === * Mejor kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1994|Oskar 1994]]: Forrest Gump * Mejor pilikulao ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1994|Oskar 1994]]: Forrest Gump === Quri Globo === * Mejor kuyu walltay pusaq ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1995|Quri Globo 1995]]: Forrest Gump == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://www.imdb.com/name/nm0000709/ IMDb Robert Zemeckis] {{DEFAULTSORT:Zemeckis Robert Zemeckis}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Chicago llaqtapi paqarisqa]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1952]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] h9rdxtf183ufnv7rxwtj9inx6t90aum Maximilian Schell 0 53347 679382 617815 2025-06-12T18:00:59Z Kapakoiva turkulainen 32589 679382 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Maximilian Schell - 1970-1.jpg|right|thumb|300px| Maximilian Schell (1970)]] '''Maximilian Schell''' sutiyuq runaqa, ([[8 ñiqin qhapaq raymi killapi]] [[1930]] watapi paqarisqa [[Wien]] llaqtapi - {{Pun|1|02|2014}} wañusqa [[Innsbruck]] llaqtapi) huk {{AUT}} {{SUI}} mama llaqtayuq Kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Yaya: Hermann Ferdinand Schell; mama: Margarethe Noe von Nordberg. Warmikuna: Natasha Andreichenko (1985-2005) / Iva Mihanovic (2013-2014)<br> Churinkuna: (1). == Pilikulakuna == == Suñaykuna == === Oskar Suñay === * Mejor aranway pukllaq ** [[Sinru qillqa:Oskar Suñay 1961|Oskar 1961]]: Judgement at Nuremberg === Quri Globo === * Mejor aranway pukllaq - Drama ** [[Sinru qillqa:Quri Globo Suñay 1962|Quri Globo 1962]]: Judgement at Nuremberg == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://www.imdb.com/name/nm0000228/ IMDb Maximilian Schell] {{DEFAULTSORT:Schell}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1930]] [[Katiguriya:Wañusqa 2014]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Awstiriya)]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Awstiriya)]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] navjfbplwng06e0shndw1klfi488t8l Rod Taylor 0 54709 679384 622655 2025-06-12T18:04:10Z Kapakoiva turkulainen 32589 679384 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Rod Taylor - 1967.jpg|right|thumb|300px| Rodney Stuart Taylor (1957)]] '''Rodney Stuart Taylor''' sutiyuq runaqa, icha '''Rod Taylor''' ({{Pun|11|1|1930}} paqarisqa [[Sidney]] llaqtapi - {{Pun|7|1|2015}} wañusqa [[Los Angeles]] llaqtapi) huk {{AUS}} mama llaqtayuq Kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Yaya: William Sturt Taylor; mama: Mona Thompson. Warmikuna: Peggy Williams (1951-1954) / Mary Hilem (1963-1969) / Carol Kikumura (1980-2015)<br> Churinkuna: (1) Felicia Taylor (*1964- ). == Pilikulakuna == * The Time Machine * Seven Seas to Calais * The Birds * Sunday in New York * Young Cassidy * Dark of the Sun * The Liquidator * The Train Robbers. == Suñaykuna == == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://www.imdb.com/name/nm0001792/ IMDb Rod Taylor] {{DEFAULTSORT:Taylor Rod}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1930]] [[Katiguriya:Wañusqa 2015]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Awstralya)]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Awstralya)]] 12whziu60oj5c0eox90zouzf9gt3z9l Maureen O'Hara 0 55301 679400 641778 2025-06-13T08:48:19Z Kapakoiva turkulainen 32589 679400 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Maureen O'Hara Black Swan 3.jpg|thumb|Maureen O'Hara (1942)]] '''Maureen O'Hara''' sutiyuq warmiqa ( {{Pun|17|8|1922}} paqarisqa [[Ranelagh]] llaqtapi - {{Pun|25|10|2015}} wañusqa [[Boise]] llaqtapi) huk {{IRL}} mama llaqtayuq [[aranway pukllaq]]mi qarqan. === Pilikulakuna === * ''[[Jamaica Inn (film)|Jamaica Inn]]'' (1939) * ''[[The Hunchback of Notre Dame (1939 pilikula)|The Hunchback of Notre Dame]]'' (1939) * ''[[How Green Was My Valley (film)|How Green Was My Valley]]'' (1941) * ''[[The Black Swan (pilikula)|The Black Swan]]'' (1942) * ''[[Miracle on 34th Street]]'' (1947) * ''[[Rio Grande (pilikula)|Rio Grande]]'' (1950) * ''[[The Quiet Man]]'' (1952) * ''[[Our Man in Havana (pilikula)|Our Man in Havana]]'' (1959) * ''[[The Parent Trap (1961 pilikula)|The Parent Trap]]'' (1961) * ''[[McLintock!]]'' (1963) == Kaypipas qhaway == * [[Tyrone Power]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} {{DEFAULTSORT:Ohara Mauren}} [[Katiguriya:Warmi]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1920]] [[Katiguriya:Wañusqa 2015]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Ilanda)]] fmodbjt7hb85uth2fktefismgw21xpm Greta Garbo 0 56177 679389 629281 2025-06-12T18:10:31Z Kapakoiva turkulainen 32589 679389 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Greta Garbo.jpg|right|thumb|Greta Garbo (1925).]] Greta Lovisa Gustafsson icha '''Greta Garbo''' sutiyuq warmiqa ({{Pun|18|9|1905}} paqarisqa [[Stockholm]] llaqtapi - {{Pun|15|4|1990}} wañusqa [[New York]] llaqtapi) huk {{SWE}} mama llaqtayuq [[kuyu walltay]]pi [[aranway pukllaq]]mi karqan. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. == Pilikulakuna == * ''Mr. and Mrs. Stockholm Go Shopping'' (1920) * ''The Gay Cavalier'' (1920) – extra no acreditada. * ''Our Daily Bread'' (1921) * ''The Scarlet Angel'' (1921) – extra no acreditada. * ''Peter the Tramp'' (1922) * ''The Story of Gösta Berling'' (''La leyenda de Gösta Berling'') (1924). Director: [[Mauritz Stiller]]. * ''The Joyless Street'' (''[[Bajo la máscara del placer]]'') de [[Georg Wilhelm Pabst]] (1925) * ''The Torrent'' (''[[Entre naranjos]]'') (1926), novela de [[Vicente Blasco Ibáñez]] * ''The Temptress'' (''La tierra de todos'') (1926). huk pilikula USA. * ''Flesh and the Devil'' (''El demonio y la carne'') (1926), con [[John Gilbert]]. * ''Love'' (1927), con John Gilbert. Adaptación libre de la novela ''Anna Karenina''. * ''The Divine Woman'' (''La mujer divina'') (1928). * ''The Mysterious Lady'' (''La dama misteriosa'') (1928) * ''A Woman of Affairs'' (''La mujer ligera'') (1928), con John Gilbert. * ''Wild Orchids'' (''Orquídeas salvajes'') (1929) * ''The Single Standard'' (''Tentación'') (1929) * ''The Kiss'' (''El beso'') (1929) * ''[[Anna Christie (1930)|Anna Christie]]'' (1930). Primera pilikula Sonora de Garbo, y su primera nominación al [[Oskar Suñay|Oskar]]. * ''Romance'' (''Romance'') (1930). Segunda nominación al Oskar a la mejor actriz. * ''[[Anna Christie (1931)|Anna Christie]]'' (1931). Versión alemana de la pilikula del año anterior. * ''Inspirtation'' (1931) * ''Susan Lenox'' (1931) * ''Mata Hari'' (1931) * ''[[Grand Hotel]]'' (1932) * ''As You Desire Me'' (''Como tú me deseas'') (1932) * ''[[La reina Cristina de Suecia]]'' (1933). Director: [[Rouben Mamoulian]]. * ''The Painted Veil'' (''El velo pintado'') (1934) * ''[[Ana Karenina (1935 pilikula)|Ana Karenina]]'' (1935). Círculo de críticos de Nueva York Suñay: mejor actriz. * ''Camille'' (''[[Margarita Gautier]]'') (1936). Tercera nominación al Oskar a la mejor actriz. * ''[[Conquest (pelikula)|Conquest]]'' (''[[María Walewska]]'') (1937) * ''[[Ninotchka]]'' (1939). Director: [[Ernst Lubitsch]]. Cuarta nominación al Oskar a la mejor actriz. * ''Two-Faced Woman'' (''[[La mujer de las dos caras]]'') (1941). Director: [[George Cukor]]. == Suñaykuna == * Unurifiku [[Sinru qillqa:Oskar 1955|Oskar 1955]] == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay (Suysya)]] * [[Clarence Brown]] * [[George Fitzmaurice]] * [[Edmund Goulding]] * [[Robert Montgomery]] * [[Clark Gable]] * [[Melvyn Douglas]] * [[John Gilbert]] == Hawa t'inkikuna == {{commons|Greta Garbo}} {{DEFAULTSORT:Garbo Greta}} [[Katiguriya:Warmi]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1905]] [[Katiguriya:Wañusqa 1990]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Suwidsuyu)]] [[Katiguriya:Kuyu walltay]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] 0jihgo5me4svixgw6sathilkr2s48v7 Morgan Freeman 0 56408 679383 672528 2025-06-12T18:02:08Z Kapakoiva turkulainen 32589 679383 wikitext text/x-wiki {{biografia}} [[Rikcha:Academy Award-winning actor Morgan Freeman narrates for the opening ceremony (26904746425) (cropped).jpg|right|thumb|270px| Morgan Freeman (2016)]] '''Morgan Freeman''' sutiyuq runaqa, ({{Pun|1|6|1937}} paqarisqa [[Memphis]] llaqtapi - ) huk {{USA}} [[Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] mama llaqtayuq [[kuyu walltay pusaq]] wan aranway pukllaq runam. [[Oskar Suñay]]tas chaskirqan. Taytan: Ira Morgan Porterfield Freeman; Maman: Mayme Edna Revere (1912–2000).<br>Warmikuna: Jeanette Adair Bradshaw (1967-1979) / Myrna Colley-Lee (1984-2010) <br> Churinkuna: Alfonso Freeman (1960) wan Morgana Freeman. Alma mater: Greenwood High School. == Pilikulakuna == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;" |- bgcolor="#B0C4DE" align="center" ! Wata ! Pilikula ! Suti (kastilla simi) ! Qillqa ! Nota |- | rowspan="3" | 2016 || ''[[Ben-Hur (2016 pilikula)|Ben-Hur]]'' || Ben-Hur || Sheik Ilderim || |- | ''[[Now You See Me: The Second Act|Now You See Me 2]]''|| Los ilusionistas 2 || Thadeus Bradley|| |- | ''[[London Has Fallen]]''|| Londres bajo fuego || Allan Trumbull |- | rowspan="2" |2015 || ''[[Momentum]]'' || Momentum || Senator || |- | ''[[Ted 2]]'' || Ted 2 || Patrick Meighan || |- | rowspan="5" | 2014 || [[5 flight up]]"|| Atico sin ascensor || |- | ''[[Dolphin Tale 2]]'' || Winter, el Delfín 2 || Dr. Camero McCarthy || |- | ''[[Lucy (2014 pilikula)|Lucy]]'' || Lucy || Pr. Norman || |- | ''[[Transcendence (pilikula)|Transcendence]]'' || Trascender || Joseph Tagger || |- || ''[[The Lego Movie]]'' ||[[La Lego pilikula]] || Vitruvius || Voz |- | rowspan="4" | 2013 || ''[[Last Vegas]]'' || Último viaje a Las Vegas || Archibald "Archie" Clayton || |- | ''[[Olympus Has Fallen]]'' || Olimpo bajo fuego || Allan Trumbull || |- | ''[[Now You See Me]]'' || Los ilusionistas || Thaddeus Bradley || |- | ''[[Oblivion (2013 pilikula)|Oblivion]]'' || Oblivion: El tiempo del olvido || Malcolm Beech || |- | rowspan="2" | 2012 || ''[[The Dark Knight Rises]]'' || Batman: El caballero de la noche asciende || [[Lucius Fox]] || |- | ''[[The Magic of Belle Isle]] '' || ''<small>[[El verano de sus vidas]]</small>'' || Monte Wildhorn || |- | rowspan="2" | 2011 || ''[[Dolphin Tale]]'' || ''<small>La gran aventura de Winter el delfín</small>'' || Dr. Cameron McCarthy || |- | ''[[Conan el Bárbaro (2011 pilikula)|Conan the Barbarian]]'' || ''<small>Conan el Bárbaro</small>'' || [[Narrador]] || |- | 2010 || ''[[Red (pilikula)|Red]]'' || ''<small>Red</small>'' || Joe Matheson || |- | rowspan="3" | 2009 || ''[[The Maiden Heist]]'' || ''<small>Un Crimen Nada Perfecto</small>'' || Charles Peterson || Y [[Productor ejecutivo]] |- | ''[[Invictus (pilikula)|Invictus]]'' || ''<small>Invictus</small>'' || [[Nelson Mandela]] || Y [[Productor ejecutivo]] |- | ''[[New York I Love You]]'' || ''<small>Se busca</small>'' || [[Narrador]] || |- | rowspan="5" | 2008 || ''[[Wanted (pilikula)|Wanted]]'' || ''<small>Se busca</small>'' || Sloan || |- | ''[[The Code]]'' || ''<small>Juego de ladrones</small>'' || Keith Ripley || |- | ''[[The Bucket List]]'' || ''<small>Antes de partir</small>'' <br> ''<small>Ahora o nunca</small>'' || Carter || |- | ''[[The Dark Knight]]'' || ''<small>El caballero oscuro</small>'' <br> ''<small>Batman: el caballero de la noche</small>'' || [[Lucius Fox]] || |- | ''[[Where the water meets the sky]] || ''-'' ||[[Narrador]] || [[Documental]] |- | rowspan="3" | 2007 || ''[[Gone Baby Gone]]'' || ''<small>Desapareció una noche</small>'' <br> ''<small>Adiós, pequeña, adiós</small>'' || Jack Doyle || |- | ''[[Feast of Love]]'' || ''<small>El juego del amor</small>'' || Harry Stevenson || |- | ''[[Evan Almighty]]'' || ''<small>El Regreso del Todopoderoso</small>'' <br> ''<small>Sigo como Dios</small>'' || [[Dios en el cristianismo|Dios]] || |- | rowspan="3" | 2006 || ''[[The Contract]]'' || ''<small>El Contrato</small>'' || Frank Carden || |- | ''[[Lucky Number Slevin]]'' || ''<small>El caso Slevin</small>'' <br> ''<small>7, el número equivocado</small>'' || The Boss || |- | ''[[Dame 10 razones|10 Items or Less]]'' || ''<small>Dame 10 razones</small>'' || Him || |- | rowspan="6" | 2005 || [[La Marche de l'empereur]] || ''<small>El viaje del emperador</small>'' <br> ''<small>La marcha de los pingüinos</small>'' || [[Narrador]] || [[Documental]] |- | ''[[An Unfinished Life]]'' || ''<small>Una vida por delante</small>'' <br> ''<small>Una vida sin terminar</small>'' || Mitch Bradley || |- | ''[[La guerra de los mundos (2005 pilikula)|War of the Worlds]]'' || ''<small>La guerra de los mundos</small>'' || [[Narrador]] || |- | ''[[Edison (pilikula)|Edison]]'' || ''<small>Ciudad sin ley</small>'' <br> ''<small>La amenaza</small>'' || Ashford || |- | ''[[Batman Begins]]'' || ''<small>Batman inicia</small>'' <br> ''<small>Batman comienza</small>'' || [[Lucius Fox]] || |- | ''[[Danny the Dog]]'' || ''<small>Danny the Dog</small>'' || Sam || |- | rowspan="2" | 2004 || ''[[Million Dollar Baby]]'' || ''<small>Golpes del destino</small>'' || Eddie Scrap-Iron Dupris || |- | ''The Big Bounce'' || ''<small>Golpe en Hawai</small>'' <br> ''<small>La trampa</small>'' || Walter Crewes || No estrenada comercialmente |- | rowspan="4" | 2003 || ''[[Bruce Almighty]]'' || ''<small>Todopoderoso</small>'' <br> ''<small>Como Dios</small>'' || [[Dios en el cristianismo|Dios]] || |- | ''Levity'' || ''<small>Fuego cruzado</small>'' || Pastor Miles Evans || |- | ''[[Dreamcatcher]]'' || ''<small>El cazador de sueños</small>'' || Abraham Curtis || |- | ''[[Guilty by Association]]'' || || Teniente Redding || No estrenada comercialmente |- | rowspan="2" | 2002 || ''[[The Sum of All Fears (pilikula)|The Sum of All Fears]]'' || ''<small>La suma de todos los miedos</small>'' <br> ''<small>Pánico nuclear</small>'' || William Cabot || |- | ''[[High Crimes]]'' || ''<small>Toda la verdad</small>'' <br> ''<small>Crimen en primer grado</small>'' || Charles W. Grimes || |- | 2001 || ''[[Along Came a Spider]]'' || ''<small>La hora de la araña</small>'' <br> ''<small>Telaraña</small>'' || Alex Cross || Y [[Productor ejecutivo]] |- | rowspan="2" | 2000 || [[Persiguiendo a Betty|Nurse Betty]] || <small>''Persiguiendo a Betty''</small> || Charlie Quinn || |- | [[Bajo sospecha (2000)|Under Suspicion]] || ''<small>Bajo sospecha</small>'' || Captain Victor Benezet || |- | 1998 || ''[[Deep Impact (1998 pilikula)|Deep Impact]]'' || ''<small>Impacto profundo</small>'' || Presidente Beck || |- | rowspan="3" | 1997 || ''[[Amistad (pilikula)|Amistad]]'' || <small>''Amistad''</small> || Theodore Joadson || |- | ''[[Kiss the Girls]]'' || ''<small>El coleccionista de amantes</small>'' <br> ''<small>Besos que matan</small>'' || Alex Cross || |- | ''[[Hard Rain (pilikula)|Hard Rain]]'' || ''<small>Violencia en la tempestad</small>'' || Jim || |- | rowspan="2" | 1996 || ''[[Chain Reaction]]'' || ''<small>Reacción en cadena</small>'' || Paul Shannon || |- | ''[[Moll Flanders (pilikula)|Moll Flanders]]'' || ''<small>Moll Flanders: el coraje de una mujer</small>'' || Hibble || |- | rowspan="2" | 1995 || ''[[Se7en]]'' || ''<small>Se7en, los siete pecados capitales</small>'' <br> ''<small>Seven</small>'' || William Somerset || |- | ''[[Outbreak]]'' || ''<small>Estallido</small>'' <br> ''<small>Epidemia</small>'' || General Billy Ford || |- | 1994 || ''[[The Shawshank Redemption]]'' || ''<small>Cadena Perpetua</small>'' <br> ''<small>Sueños de libertad</small>'' <br> ''<small>Sueños de fuga</small>'' || Ellis Boyd "Red" Redding || |- | 1993 || ''[[Bopha!]]'' || || - || Solo [[Director de cine|director]] |- | 1992 || ''[[Unforgiven (pilikula)|Unforgiven]]'' || ''<small>Los imperdonables</small>'' <br> ''<small>Sin Perdón</small>'' || Ned Logan || |- | 1991 || ''[[The Power of One]]'' || ''<small>La Fuerza de Uno</small>'' || Geel Piet || |- | rowspan="2" | 1990 || ''[[Robin Hood: Prince of Thieves]]'' || ''<small>Robin Hood, príncipe de los ladrones</small>'' || Azeem || |- | ''[[La Hoguera de las Vanidades (pilikula)|The Bonfire of the Vanities]]'' || ''<small>La Hoguera de las Vanidades</small>'' || Juez Leonard White || |- | rowspan="3" | 1989 || ''[[Glory]]'' || ''<small>Tiempos de gloria</small>'' <br> ''<small>Gloria</small>'' || John Rawlins || |- | ''[[Driving Miss Daisy]]'' || ''<small>Paseando a Miss Daisy</small>'' <br> ''<small>El chófer de la señora Daisy</small>'' || Hoke Colburn || |- | ''[[Lean on Me (pilikula)|Lean on me]]'' || ''<small>Escuela de rebeldes</small>'' <br> ''<small>Apóyate en mi</small>'' || Joe Clark || |- | rowspan="2" | 1988 || ''[[Clean and Sober]]'' || ''<small>Alcohol y coca</small>'' || Craig || |- | ''[[Clinton and Nadine]]'' || ''<small>Persecución sangrienta</small>'' || Dorsey Pratt || [[Telefilme]] |- | rowspan="2" | 1987 || ''[[Street Smart]]'' || ''<small>El reportero de la calle 42</small>'' || Fast Black || |- | ''[[Fight for Life]]'' || ''<small>Lucha por la vida</small>'' || Dr. Sherard || [[Telefilme]] |- | 1986 || ''[[Resting Place]]'' || ''<small>Un lugar de descanso</small>'' || Luther Johnson || [[Telefilme]] |- | rowspan="2" | 1984 || ''[[Teachers]]'' || ''<small>Profesores de hoy</small>'' || Al Lewis || |- | ''[[Harry & Son]]'' || ''<small>Harry e hijo</small>'' <br> ''<small>Padre e hijo</small>'' || Siemanowski || |- | rowspan="5" | 1981 || ''[[The Marva Collins Story]]'' || || Clarence Collins || [[Telefilme]] |- | ''[[Ryan's Hope]]'' || || Cicero Murphy || [[Serie televisiva|Serie TV]] / 2 [[Episodio]]s |- | ''[[Texas (serie de televisión)|Texas]]'' || || Detective Michaels || [[Serie televisiva|Serie TV]] / 2 [[Episodio]]s |- | ''[[Eyewitness]]'' || ''<small>El ojo mentiroso</small>'' <br> ''<small>Testigo</small>'' <br> ''<small>Consigna: Matar al testigo</small>'' || Teniente Black || |- | ''[[Death of a Prophet]]'' || || [[Malcolm X]] || [[Telefilme]] |- | rowspan="2" | 1980 || ''[[Brubaker]]'' || || Walter || |- | ''Attica'' || ''<small>Celdas de muerte</small>'' || Hap Richards || [[Telefilme]] |- | rowspan="3" | 1979 || ''[[Hollow Image]]'' || || Ralph 'Sweet Talk' Simmons || [[Telefilme]] |- | ''Julius Caesar'' || || Casca || No estrenada comercialmente |- | ''Coriolanus'' || || [[Cayo Marcio Coriolano|Coriolano]] || No estrenada comercialmente |- | rowspan="2" |1978 || ''Roll of Thunder, Hear My Cry'' || || Hammer || [[Telefilme]] |- | ''Visions'' || || || [[Serie televisiva|Serie TV]] / 1 [[Episodio]] |- | 1977 <br>... <br> 1971 || ''[[The Electric Company]]'' || || Mark <br> Easy Reader <br> Mel Mounds <br> [[Conde Drácula]] <br> Mad Scientist <br> The Cop <br> Marcello || [[Serie televisiva|Serie TV]] / 780 [[Episodio]]s |- | 1968 || ''[[Where Were You When the Lights Went Out?]]'' || ''<small>Anoche cuando se apagó la luz</small>'' || Viajero en Grand Central|| Sin acreditar |- | 1966 || ''[[A Man Called Adam]]'' || || Hombre en la fiesta || Sin acreditar |- | 1964 || ''[[El prestamista|The Pawnbroker]]'' || ''<small>El prestamista</small>'' || Hombre en la calle || Sin acreditar |} == Suñaykuna == * [[Oskar Suñay]] - Mejor aranway pukllaq ripartu ** 2004 Million Dollar Baby. == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] * [[Gerard Butler]] * [[Aaron Eckhart]] * [[Al Pacino]] * [[Michael Douglas]] * [[Robert De Niro]] * [[Tom Cruise]] * [[Kevin Kline]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [http://m.imdb.com/name/nm0000151/ IMDb Morgan Freeman] {{DEFAULTSORT:Freeman Morgan}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1937]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (USA)]] [[Katiguriya:Kuyu walltay pusaq]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Oskar Suñay]] 9zkaare3s3fhzef3hz729of3tkn8wsy David Janssen 0 57059 679385 632435 2025-06-12T18:05:59Z Kapakoiva turkulainen 32589 679385 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:David Janssen Fugitive 1967.JPG|thumb|right|260px| David Janssen (1967)]] '''David Janssen''' sutiyuq runaqa ( {{Pun|27|3|1931}} paqarisqa [[Naponee]] llaqtapi - {{Pun|13|2|1980}} wañusqa [[Malibu]] llaqtapi), huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[aranway pukllaq]] qarqan. Warmikuna: Ellie Graham (1958-1970) / Dani Crayne (1975-1980) === Pilikulakuna === * The Fugitive (TV) ... Richard Kimble == Willay pukyukuna == {{listaref}} == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] * [[Barry Morse]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} {{DEFAULTSORT:Janssen David}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1931]] [[Katiguriya:Wañusqa 1980]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] nsm2nlr81zt3h4lbg0fqms0u83iruju Carol Burnett 0 58153 679402 636799 2025-06-13T08:50:06Z Kapakoiva turkulainen 32589 679402 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Carol Burnett 1958.JPG|thumb|right|300px|Carol Burnett (1958)]] '''Carol Creighton Burnett''' sutiyuq warmiqa (*{{Pun|26|4|1933}} paqarisqa [[San Antonio (Texas)|San Antonio]] llaqtapi - ) huk {{USA}} [[Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] mama llaqtayuq [[takiq]] wan [[kuyu walltay]]pi [[aranway pukllaq]]mi qarqan. Qusankuna: Joe Hamilton (1963-1984) / Don Saroyan (1955-1962) / Joe Hamilton (1963-1984) / Brian Miller (2001-)<br>Churinkuna: == Pilikulakuna == * ''[[Who's Been Sleeping in My Bed?]]'' (1963) * ''[[Rowan & Martin at the Movies]]'' (1968) * ''[[Star Spangled Salesman]]'' (1968) * ''[[Pete 'n' Tillie]]'' (1972) * ''[[The Front Page (1974 pilikula)|The Front Page]]'' (1974) * ''[[A Wedding]]'' (1978) * ''[[Health (pilikula)|Health]]'' (1980) * ''[[The Four Seasons]]'' (1981) * ''[[Chu Chu and the Philly Flash]]'' (1981) * ''[[Annie (1982 pilikula)|Annie]]'' (1982) * ''[[6 Weeks (pilikula)|6 Weeks]]'' (1982) * ''[[Noises Off! (pilikula)|Noises Off!]]'' (1992) * ''[[Moon Over Broadway]]'' (1997) * ''[[Get Bruce]]'' (1999) * ''[[The Trumpet of the Swan (pilikula)|The Trumpet of the Swan]]'' (2001) * ''[[Broadway: The Golden Age, by the Legends Who Were There]]'' (2003) * ''[[Dr. Seuss' Horton Hears a Who!]]'' (2008) * ''[[Post Grad]]'' (2009) == Suñaykuna == * 6 [[Emmy Suñay]]: 1962, 1963, 1972, 1974, 1975, 1997. == Kaypipas qhaway == * [[The Carol Burnett Show]] * [[Julie Andrews]] == Hawa t'inkikuna == {{commons}} {{DEFAULTSORT:Burnett Carol}} [[Katiguriya:Warmi]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1933]] [[Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] aepvgwomi8thkkjfxi9c359rbypj0bz Robbie Keane 0 58499 679386 638509 2025-06-12T18:06:37Z Kapakoiva turkulainen 32589 679386 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Robbie Keane.jpg|thumb|Robbie Keane (2013)]] '''Robert David Keane ''' sutiyuq runaqa, icha '''Robbie Keane ''' (* {{Pun|26|2|1980}} paqarisqa [[Tallaght]] llaqtapi - ) huk {{IRL}} mama llaqtayuq  [[piluta hayt'ay|piluta hayt'aqmi]]. == Klubkuna == {| align=center cellpadding="2" cellspacing="0" style="background: #F9F9F9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" width=60% |- bgcolor=#DDDDDD style="color:black;" !width="100"|Klub !width="80"|Mama llaqta !width="80"|Wata |- | |} == Kaypipas qhaway == ==Hawa t'inkikuna== {{commonscat}} {{DEFAULTSORT:Keane Robbie}} [[Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inter Milano)]] [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1980]] [[Katiguriya:Piluta hayt'aq (Ilanda)]] dd7qjz3fkbdfb2nbi5qipbm7afna57j Marceline Day 0 59581 679376 641799 2025-06-12T17:56:08Z Kapakoiva turkulainen 32589 679376 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Marcelineday.jpg|thumb|right|260px| Marceline Day (1926)]] '''Marceline Newlin''' sutiyuq warmiqa, icha '''Marceline Day''' ( {{Pun|24|4|1908}} paqarisqa [[Colorado Springs]] llaqtapi - {{Pun|16|2|2000}} wañusqa [[Cathedral City]] llaqtapi), huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[aranway pukllaq]] qarqan. Taytanː , Mamanː .<br>Qusankuna: Arthur J. Klein / John Arthur.. == Pilikulakuna == == Suñaykuna == * Emmy Suñay 1957 == Willay pukyukuna == {{listaref}} == Kaypipas qhaway == * [[Boris Karloff]] * [[Norma Shearer]] * [[Margaret Sullavan]] * [[Robert Young]] * [[Joan Crawford]] * [[Helen Hayes]] * [[Lon Chaney]] * [[Lionel Barrymore]] * [[John Barrymore]] * [[Norman Kerry]] * [[Ramón Novarro]] * [[Buster Keaton]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [https://www.imdb.com/name/nm0206496/ IMDb] {{DEFAULTSORT:Day Marceline}} [[Katiguriya:Warmi]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1908]] [[Katiguriya:Wañusqa 2000]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] 68woibxh38jdiljg325qd4poljnx7e9 Clifton Webb 0 59584 679377 641804 2025-06-12T17:57:02Z Kapakoiva turkulainen 32589 679377 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Cliftonwebb.jpg|thumb|right|260px| Clifton Webb (1923)]] '''Webb Parmelee Hollenbeck''' sutiyuq runaqa, icha ''' Clifton Webb''' ( {{Pun|19|11|1889}} paqarisqa [[Indianapolis (Indiana)|Indianapolis]] llaqtapi - {{Pun|13|10|1966}} wañusqa [[Beverly Hills]] llaqtapi), huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[tusuy]]uq, [[takiq]] wan [[aranway pukllaq]] qarqan. Taytanː Jacob Grant Hollenbeck (1867 – 1939), Mamanː Mabelle A. Parmelee o Parmalee (1869 – 1960). == Pilikulakuna == == Suñaykuna == * == Willay pukyukuna == {{listaref}} == Kaypipas qhaway == * [[Al Jolson]] * [[Will Rogers]] * [[Mary Hay]] * [[Humphrey Bogart]] * [[Joan Crawford]] * [[Richard Barthelmess]] * [[Libby Holman]] * [[Marceline Day]] * [[Polly Moran]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [https://www.imdb.com/name/nm0916067/ IMDb] {{DEFAULTSORT:Webb Clifton}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1889]] [[Katiguriya:Wañusqa 1966]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] [[Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] a9oqgndfdsjbztool8w01w6g06byugq Robert Wagner 0 59585 679378 641805 2025-06-12T17:57:42Z Kapakoiva turkulainen 32589 679378 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Robert Wagner It Takes a Thief 1969.JPG|right|thumb|300px| Robert Wagner (1969)]] ''' Robert John Wagner Jr.''' sutiyuq runaqa, icha ''' Robert Wagner''' ({{Pun|10|2|1930}} paqarisqa [[Detroit (Michigan)|Detroit]] llaqtapi - ) huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kuyu walltay [[aranway pukllaq]] runam. Taytan: Robert John Wagner Sr. ; Maman: Hazel Boe.<br>Warmikuna: Natalie Wood / Marion Marshall / Jill St. John. <br>Churinkuna: (2) Alma mater: Saint Monica Catholic High School. == Pilikulakuna == * == Suñaykuna == == Kaypipas qhaway == * [[Kuyu walltay]] * [[Jane Wyman]] * [[Paul Newman]] * [[Clifton Webb]] * [[James Cagney]] * [[Dan Dailey]] * [[Dustin Hoffman]] * [[Sydney Pollack]] * [[Robert Mitchum]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} * [https://www.imdb.com/name/nm0001822/ IMDb Robert Wagner] {{DEFAULTSORT:Wagner Robert}} [[Katiguriya:Qhari]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1930]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] 6r9twhgz7rhwnnssstp7hssyr7d36n0 Maureen Stapleton 0 60160 679401 643540 2025-06-13T08:49:19Z Kapakoiva turkulainen 32589 679401 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Maureen Stapleton (Seven Lively Arts, 1958).jpg|250px|thumb|right|Maureen Stapleton (1958).]] '''Lois Maureen Stapleton''' sutiyuq warmiqa, icha ''' Maureen Stapleton''' ({{Pun|21|6|1925}} paqarisqa [[Troy (New York)|Troy]] llaqtapi - {{Pun|13|3|2006}} wañusqa [[Lenox]] llaqtapi); huk {{USA}} Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq [[aranway]]pi wan [[kuyu walltay]]pi [[aranway pukllaq]]mi qarqan. Taytan: John P. Stapleton , Maman: Irene Walsh.<br>Qusankuna: Max Allentuck (1949-1959) / David Ray fiel (1963-1966)<br>Churinkuna: (2). == Pilikulakuna == * Lonelyhearts (1958) * [[Bye Bye Birdie]] (1963) * Airport (1970) * Plaza Suite (1971) * Interiors (1978) * Reds (1981) * The Fan (1981) * Cocoon (1985) * The Mone * Gathering (1977). * Johnny Dangerously (1984) * Cocoon (1985) * The Cocoon: The Return (1988). == Suñaykuna == * == Kaypipas qhaway == * [[Jason Robards]] * [[Dick Van Dyke]] * [[Janet Leigh]] * [[Paul Lynde]] * [[Ann-Margret]] == Hawa t'inkikuna == {{commonscat}} {{DEFAULTSORT: s}} [[Katiguriya:Warmi]] [[Katiguriya:Paqarisqa 1925]] [[Katiguriya:Wañusqa 2006]] [[Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)]] sdhq2kjfbvprlkoiky3fjw4okd7qe12 Android 0 61772 679393 675800 2025-06-12T20:15:07Z Qhapaqkanki 27936 679393 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Android logo 2023 (stacked).svg|rikchacha|285px|Android riqsinapaq rikch'a (2023 - kunankama)]] '''Android''' icha '''Anruwit'''qa [[Yachayniyuq karurimana|apaychana]] [[Llamk'aykuna llika|llamk'aykuna llikacha]], [[Linux]] k'itimanta huk t'ikrasqa laya kaqpi chaymanta huk [[Kicha pukyu qillqa|kicha pukyu-qillqa]] [[Llamp'u kaq|llamp'ukaq]] kaqpi ruwasqa, ñawpaqta qhawanapampa llachpana kuyuchina llamk'anakunapaq ruwasqa ahinataq [[yachayniyuq tiliphunu|yachayniyuq karurimana]] chaymanta [[Uñahamp'ara antañiqiq|tawllitkuna]]. Android nisqaqa huk tantanakuy paqarichiqkunap rurasqanmi, [[Open Handset Alliance]] sutiyuq, ichataq aswan llamk'achisqa llamk'ayninqa ñawpaqta [[Google]] nisqap rurasqanmi. 2007 watapi inti raymi killapi rikuchisqa karqan, ñawpaq qhatuypaq Android apaychanawan, [[HTC Dream]], 2008 watapi sitwa killapi qallarisqa. eth9kb35g04c36c74qht5uya8s6sktq Spotify 0 61801 679391 675292 2025-06-12T19:27:07Z Too Classy for This World 30463 679391 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:2024 Spotify Logo.svg|rikchacha|Spotifyqta riqsinapaq riqch'an.]] '''Spotify'''qa ([[Qichwa simi|Qhishwa simpi]]: isputiphaq) huk [[Suwisa|Suwisamanta]]<ref name="spotify1">{{Cite web|title=Contact|url=https://www.spotify.com/us/about-us/contact/}}</ref> uyarina purichiy, willay mast'ariy llamk'ay quqmi, 23 ñiqin ayriway killapi 2006 watapi Daniel Ek, Martin Lorentzon sutiyuq runakunapwan kamasqan.<ref>{{Cite web|date=14 October 2016|title=Spotify UK revenues surge to almost £190m as mobile subscriptions take off|url=http://www.theguardian.com/media/2016/oct/14/spotify-uk-revenues-surge-to-almost-190m-as-mobile-subscriptions-take-off}}</ref> Huk hatun takina purichiy yanapakuy quqkunamanta hukninmi, 456 hunumanta aswan sapa killa llamk'aqkunawan, 195 hunu qullqi quq ukhuman qillqakuqkunawan, 2022 watapi sitwa killapi<ref name="Spotify company info2">{{Cite web|date=2 February 2022|title=Company Info|url=https://newsroom.spotify.com/company-info/}}</ref> Spotify listasqa kachkan (huk [[Luksimbur (llaqta)|Luxemburgo llaqtapi]]-tiyakusqa holding rurachikaq kaqnintakama, '''Spotify Technology SA.''') Musuq York Wayaqa kaqpi Hukllachasqa Amirika Suyukuna dipusituku risiwukunahina. == Pukyukuna == [[Katiguriya:Spotify]] bwcc2wz7ky07aqi3ljitobp7b1n3u2d Deezer 0 61802 679394 653743 2025-06-12T20:24:47Z Too Classy for This World 30463 679394 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Deezer logo, 2023.svg|rikchacha|Deezerqta riqsinapaq rikch'an.]] '''Deezer''' huk [[Ransiya|Phransiya]] mama llaqtayuq intirnitpi takina purichiy llamk'aymi. Chayqa ruwaqkunata uyariyta atinku takikuna uyariyta suñari diskumanata yachanan kaqmanta, chaymanta podcastkuna imaymana llamk'anakunapi intirnitpi utaq mana intirnitpi. Paris llaqtapi kamasqa, Deezer kunan pacha 90 [[hunu]] lisinsiyayuq takikunayuqmi ñawiriy wasinpi, 30.000 masnin radiyu kanalniyuq, 100 hunu taki listayuq, 16 hunu sapa killa llamk'achiqkuna, 7 hunu qullqiyuq paqaq ukhuman qillqakuqkunayuq 2019 watapi Iniru killakama.<ref>{{Cite web|title=Press|url=https://www.deezer.com/en/company/press|language=en-GB}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Number of Deezer's paying subscribers 2019|url=https://www.statista.com/statistics/321559/deezer-paying-subscribers/|language=en}}</ref> Kay yanapakuy Web, [[Android]], [[iOS]], [[Windows Phone|Windows Mobile]], BlackBerry OS, [[Windows]], chaymanta [[MacOS]] kaqpaq kan. == Pukyu == <references group="" responsive="0"></references> [[Katiguriya:Deezer]] k1gbf226zfwttr0e72xbmh4yjuarvjt Ruraq:Elwinlhq/Paqucha 2 64075 679372 679269 2025-06-12T12:47:44Z Elwinlhq 21950 cambios en el titulo 679372 wikitext text/x-wiki '''Paqucha''' (''Vicugna pacos'') [[Hurin Apya Yala|Urin Awya Yalamanta]] hamuq [[uywa]]<nowiki/>n, uywasqataqmi kunan [[p'unchay]]<nowiki/>kuna hinantin suyukunapi. [[Llama]]<nowiki/>manmi rikch'akun hawanpi, ashwanqa huch'uyniray. Paquchakunataqa [[aycha]]<nowiki/>nraykun hinallataq [[willma]]<nowiki/>nkuraykun uywanku, Llamakunatañataqmi llasa [[q'ipi]]<nowiki/>kunata apanankupaq. <ref name="wheeler">{{Cite journal|doi=10.1098/rspb.2001.1774|pmid=11749713|pmc=1088918|last1=Kadwell|first1=Miranda|last2=Fernandez|first2=Matilde|last3=Stanley|first3=Helen F.|last4=Baldi|first4=Ricardo|last5=Wheeler|first5=Jane C.|last6=Rosadio|first6=Raul|last7=Bruford|first7=Michael W.|title=Genetic analysis reveals the wild ancestors of the llama and the alpaca|journal=Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences|year=2001|volume=268|issue=1485|pages=2575–2584}}</ref> == Mikhuynin == Paquchakunaqa [[q'achu]]<nowiki/>tan astawan munanku, ichaqa yachakullankun imaymana [[q'achu]] mikhuyman. == Miraynin == Paquchaqa yaqa 355 [[P’unchay|p'unchay]]<nowiki/>mi (11-12 killa) chichu kanku. Paykunaqa 20 watakamam kawsanmanku, kay kawsayninpitaq 3 utaq 4 kutitan [[willma]]<nowiki/>nta rutuyta atikunman. == Uywaynin == Yaqa 5.000 watamanta 6.000 watakamam [[Puna]] [[ayllu]] runakunaqa [[wik'uña]] nisqataqa kunan pacha paqucha nisqaman [[uywa]]<nowiki/>yta qallarirqanku, [[aycha]] hinallataq [[willma]] ruruchiq uywa hina. == T'aqakuynin == Paquchakunaqa iskay hatun t'aqakuyniyuqmi, [[Wakaya Paqucha|wakaya]], [[Suri Paqucha|suri]]. Iskayninkumanta ashwan t'aqanakuyqa [[willma]] chaninmi, [[aycha]] wiranmi, hinallataq [[willma]] rikch'ayninmi. [[Wakaya Paqucha|Wakaya]] ashwan mana sasa uywana chaymi allinta miraykun hinantin llaqtakunapi. [[Suri Paqucha|Suri]] ashwan sasa uywana, uñancuna ratu wañurparinku, hinallataq [[willman]] sasa [[K'antiy|k'anti]]<nowiki/>nan. [[Suri Paqucha|Suri]]<nowiki/>kunaqa ashwan chaninniyuqmi, pisilla kasqanrayku, [[willman]]<nowiki/>ku ashwan munasqa kasqanrayku, ashwan ñañu kasqanrayku ima. == Qhatuyninmanta == Paqucha [[willma]]<nowiki/>paqqa ashkha [[qhatu]]<nowiki/>ypaq [[llank'ay]]<nowiki/>kuna kan. Ñawpaqtaqa [[P'acha|p’acha]]<nowiki/>paqmi. Ashwan munasqa kashan qhutunpi wiñaq willma, chayqa kanmanmi ñañullana. Hinallataq imaymana p'achakunan awayta atikunman, kaykunahina: unkhu, punchu, chumpa, wara, pullira, chumpi, ch'ullu, ch'uku, lliqlla, ch'uspa, q'ipirina ima. {{Reflist}} <nowiki> [[Katiguriya:Paqucha]]</nowiki> kjrp3f3g7hvg64vw9aj9s7def1wp77o Ruraq:Milhy98/Isañu 2 64091 679374 679349 2025-06-12T13:18:57Z Elwinlhq 21950 cambios menores 679374 wikitext text/x-wiki '''Isañu''' (''Tropaeolum tuberosum)'', nisqa isañutam sutichanku, hinallataq '''mashwa''', '''añu''', nispa sutichanku<ref>{{cita web|título=Tubérculos andinos|url=http://www.fao.org/tempref/GI/Reserved/FTP_FaoRlc/old/prior/segalim/prodalim/prodveg/cdrom/contenido/libro10/cap03_2.htm|sitioweb=[[FAO]]|idioma=es|fechaacceso=21 de septiembre de 2020}}</ref>, ashwanqa Abya Yala [[Kulunsuyu|Kulumpya]], [[Wuliwya]], [[Ikwathur|Ikwatur]], [[Piruw]] suyukunapi kay mikhuyta tarpunku. Kaymi yaqa 2.600 hinallataqmi 4.100 hanaq patapi mama quchamanta ashwan hanaqpi kawsan<ref>{{Cita libro|título=Read "Lost Crops of the Incas: Little-Known Plants of the Andes with Promise for Worldwide Cultivation" at NAP.edu|url=https://www.nap.edu/read/1398/chapter/1|fechaacceso=13 de mayo de 2019|idioma=en}}</ref><ref>{{Cita publicación|url=http://opensiuc.lib.siu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1434&context=ebl|título=Mashua|apellidos=Clark|nombre=Travis A.|fecha=1999|publicación=Ethnobotanical Leaflets|editorial=Southern Illinois University Carbondale|fechaacceso=12 de mayo de 2019|doi=|pmid=}}</ref>. [[Rikcha:Tropaeolum_tuberosum.jpg|rikchacha| Isañuq yuran]] [[Rikcha:Peruvian_mashua_cultivar_Yawar_Waqay_(Llorando_sangre).JPG|rikchacha| Puka isañu]] == Rikch'ayninkunamanta == === Isañu hanpinmanta === Isañu utaq mashwa hampiqa mikhukun rurunpaq, ''higadu''paq, hisp'ay p'itipaq utaq uya hampiypaqpis<ref>Chirinos et al.(2008).</ref>. Riqsillankutaqmi, mana wawayuq kananpaq qhariman quq kanku (warmita qunqanankupaq). <ref>Grau et al.(2003): 27.</ref> === Mikhukuyninmanta === Mikhukunmi astawanqa yaqa llapan Abya Yala uray suyukunapi. Chaykunaqa sopakuna, mishk'i mikuykuna, lawakuna, phasikunapis kallantaqmi. <ref name=":0">{{Cita web|url=https://www.tuberculos.org/mashua-cubio/|título=Mashua (Cubio) - Propiedades, Beneficios, Origen, Tipos, Características|fechaacceso=8 de mayo de 2019|sitioweb=TUBÉRCULOS|idioma=es}}</ref> <ref>{{Cita web|url=https://www.sfgate.com/homeandgarden/article/10-perennial-veggies-to-grow-3233874.php|título=10 perennial veggies to grow|fechaacceso=8 de mayo de 2019|apellido=Rich|nombre=Deborah K.|fecha=24 de noviembre de 2007|sitioweb=SFGate}}</ref> T'ikankunapis, raphinkunapis, runtuchankunapis ensalada nisqapi mikhunku. == Tarpuyninmanta == Isañuqa, ña hina uywasqa yura kaqtinpas, yanqatam sallqa yurakunaq patanpi tiyan; sinchita raphinkuna wiñan kallpasapa phatucharaq. [[Kulunsuyu|Kulumpya]] suyupi,papa kurukuna qatinanpaqmi tarpunku. Hinallataqmi, yanqatas papa tarpusqata atipan, iskaycharun. == Wak sutinkunamanta == * [[Qichwa simi|Qhichwapi]] : mashua, mashwa, masua ([[Ayakuchu suyu|Ayacucho]]), añú ([[Qusqu suyu|Cusco]]). * [[Aymara simi|Aymarapi]]: apilla, isaño, mishwa (waqkunapiwan). * Kastilla simipi: squash, q'illu, marica (hukkuna ukhupi), <ref>Varios, autores (2003). ''[https://books.google.es/books?id=wu-b2_m8WVYC&lpg=PA5&dq=Tropaeolum%20tuberosum%2C%20nombres%20comunes&hl=es&pg=PA5#v=onepage&q=Tropaeolum%20tuberosum%2C%20nombres%20comunes&f=false Raíces y tubérculos andinos : alternativas para la conservación y uso sostenible en el Ecuador]''. International Potato Center. pp.&nbsp;5-6. <small>ISBN&nbsp;9789290602316</small>.</ref> cubio ( [[Kulunsuyu|Colombia]] ). <ref>Morillo, Ana Cruz; Yacenia Morillo C. y Yeily Paola Tovar L. (2016). «[https://revistas.udenar.edu.co/index.php/rfacia/article/view/3098 Caracterización molecular de cubios (Tropaeolum tuberosum Ruíz y Pavón) en el departamento de Boyacá]». ''Revista de Ciencias Agrícolas'' (Pasto) '''33''' (2): 32 - 42. <small>[[Digital object identifier|doi]]:10.22267/rcia.163302.50</small>.</ref> == Qillqasqakuna == {{Reflist}} <nowiki> [[Katiguriya:Hampi yura]] [[Katiguriya:Isañu]] [[Katiguriya:Mashwa]]</nowiki> ia25dhw8f0vcars3w2ml76kg2eb06mm Ruraq:Milhy98/papa 2 64092 679399 679355 2025-06-13T04:26:47Z Milhy98 32545 679399 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Papa imilla boliviana.jpg|rikchacha|Imilla papa]] '''Papa''' ([[latin simi]]pi: ''Solanum tuberosum L., Solanum andigenum Jus. et Buk.'') nisqaqa, [[Chinchaysuyu rimaykuna|Chinchaysuyupi]] '''Aqshu''' icha '''Akshu''' nisqapis lliw yurakunamanta aswan riqsikun. [[Piruw]]piqa tawa pachakmanta aswan papa rikch'aqkunatam riqsinchis. == Papa tarpuy == [[Rikcha:(papa tarpuy) siembras de papa.jpg|rikchacha|Papa tarpuy]] Papakunaqa [[chillki]] kaspa, hallp'api rump'ukuna tukuspa puqunku. Chayraykum papa yuraq chillkinkunataqa hallp'achaspa hallmanchis. [[Ch'uñu]]ta ruranapaq papakunataqa qasaq pachaman mast'arinchis. Pacha laqhayaqtin, papakunataqa ishkay, kimsa tutata qasananpaq saqinchis. Papap qaran lluqsinanpaqqa chakinchikwan sarurinchis, runawan warmiwanpas llamk'aspa. Chaymantataqmi saqirinchis ch'akinanpaq. == Ñawrakuna == * [[Rikcha:Potato flowers 2016 G1.jpg|rikchacha|Papaq t'ikan]]Alqaywarmi (pukanchu yuraqlla papa) * Qumpis (llanqha q'illunchu papa) * Qunusitu (huk chawcha papa) * Ch'iqchi phura (yuraqlla papa) * Pisqup runtun (q'illunchu papa) * Puka mama (puka ñawikunayuq, q'illu sunquyuq papa) * Yuraq waqutu (yuraqlla papa) * Waman uma (hatun hak'u papa) * Phukuya (wayk'unapaq papa) * Yuraq phukuya (yuraq sunquyuq phukuya) * Muru phukuya (chuñu ruranapaq phukuya) * P'ala phukuya (thiqtinapaq phukuya) * Puka p'allta (pukanchu papa) * Q'apu * Q'anchillu * Watakachi * Qaqari * P'itikiñu * [[Allqa-tarma]] : ''papa de cáscara blanca y pigmentación morada'' * [[Allqu-runtu]] : ''papa negra, redondeada y lisa'' * [[Amahaya]] : ''papa morada y de forma oval cilíndrica'' * [[Apharu-papa]] : ''papa silvestre y resistente a la helada'' * [[Asnu-ñuñu]] : ''papa de cáscara negra y lisa, forma cilíndrica y alargada'' * [[Asul-ukukuri]] : ''papa de cáscara azulada, forma achatada y resistente a la helada'' * [[Asul-kunkali]] : ''papa de cáscara blanca, forma alargada, anillada con negro azulado, resistente a la helada'' * [[Awqayllu]] : ''papa de cáscara blanca y pigmentación roja'' * [[Chikiña]] : ''papa de cáscara roja y ojos grandes'' * [[Chuli-chuli]] : ''papa resistente a la cocción y forma curva'' * [[Ch'uhu-papa]] : ''papa de forma alargada'' * [[Hathun-ruk'i]] : ''papa de cáscara blanca y resistente a la helada y la cocción'' * [[Hinchu]] : ''papa de cáscara negra, forma aplanada y pigmentación morada'' * [[Imilla]] : ''papa de cáscara negra y forma redondeada'' * [[Ispalla]] : ''papa fasciada, con dos o más yemas y de uso ceremonial'' * [[Kasa-panka]] : ''papa de cáscara blanca, oval y achatada. Su equivalente en castellano es casablanca'' * [[Kilwanchu]] : ''papa de forma oblonga achatada, harinosa'' * [[Kuntur-sillu]] : ''papa de forma alargada y encorvada, moteada con azul'' * [[K'usi]] : ''papa de forma alargada y pigmentación azul'' * [[Likwanu]] : ''papa fusiforme y encorvada'' * [[Liqi-chaki]] : ''papa de cáscara blanca púrpura, forma alargada y resistente a la helada'' * [[Lumu]] : ''papa de forma alargada, harinosa'' * [[Luntusa]] (icha [[Runtusa]]) : ''papa de cáscara blanca, carne amarilla, harinosa'' * [[Q'apu-ruk'i]] : ''papa fusiforme y alargada, resistente a la cocción y a la helada'' * [[Ruk'i]] : ''papa de cáscara blanca, forma redondeada y achatada, resistente a la cocción y a la helada'' * [[Ruk'i apharu]] : ''papa silvestre, resistente a la cocción y a la helada'' * [[Saliq'ulla]] : ''papa de cáscara rosada, forma redondeada, aguanosa'' * [[Sankarara]] : ''papa de cáscara moteada de rojo y blanco'' * [[Siwaryus-papa]]: ''papa de cáscara roja, forma achatada, tardía en su proceso vegetativo'' * [[Tuni]] : ''papa de cáscara blanca, forma aplanada y alargada, aguanosa, precoz en su proceso vegetativo'' * [[Thumanu]] : ''papa de cáscara blanca, propensa a la helada'' * [[T'uruña]] : ''papa de forma redondeada, apropiada para sancochar'' * [[Ukuku]] : ''papa de cáscara azulada, resistente a la cocción y la helada'' * [[Uqi-lumu]] : ''papa de cáscara gris y forma alargada'' * [[Uqi-sinqa]] : ''papa de forma cónica, cáscara moteada con negro'' * [[Ursula-papa]] : ''papa de ojos morados, de maduración tardía'' * [[Waka-qallu]] : ''papa de forma alargada y plana, aguanosa'' * [[Wank'u-suyllu]] : ''papa de cáscara moteada con azul, harinosa propensa a la helada'' * [[Waylla-kiru]] : ''papa de cáscara color carmín rojizo, forma redondeada'' * [[Wayru]] : ''papa de forma oval y alargada, harinosa'' * [[Yana-amahaya]]: ''papa de cáscara azulada y lisa, contiene poca agua'' * [[Yana-imilla]] : ''papa de cáscara color morado oscuro, forma redondeada, harinosa'' * [[Yana-papa]] : ''papa de cáscara azulada, forma redondeada y casi plana; Su equivalente en castellano es Mi Perú.'' * [[Yana-p'itikiña]] : ''papa de cáscara negra, forma encrespada, harinosa, propensa a la helada'' * [[Yana-mutu]] : ''papa de cáscara negra, forma aplanada, carne morada y harinosa.'' * Uchpa manchaq * Suqpi === Mallku (qhatqi, hayaq) papakuna === * Waña (uqi mallku papa) * Puka waña (pukanchu mallku papa) * Yuraq waña (yuraqlla mallku papa) * Kusi (yanalla mallku papa) * Urqu ruk'i (yuraqlla mallku papa) * Araq papa (huk watamanta manaña puquqchu) * K'ita papa (sallqa papa) == Papap unquyninkuna urunkunapas == * [[Papa kuru]] (''Premnotrypes suturicallus'' Kuschel). Huk [[suntu]]p qirisan, yuraq, papa mikuq kurum, [[Antikuna]]pi 2,500 ña 4,350 pacha patakama hatun quchamanta hanaq kawsaq. * [[Shipapa]] ''(Diloboderus abderus)''. Huk [[suntu]]p qirisan, yuraq, papa mikuq kurum * [[Papa qaqa]]: Papapi k'akakunata paqarichiq qurwara * [[Papa lancha]] ''(Phytophthora infestans)'' * [[Papa ch'ikchi ismuy]] ''(Alternaria solani)'' * [[Papa saphi ismuy]] ''(Rhizoctonia solani)'' == Papa mikhunakuna == * Papa wayk'u (wayk'usqa papa) * Th'impu * Lawa == Hawa tinkikuna == {{commons|Solanum tuberosum}} {{wikispecies|Solanum tuberosum}} * [https://web.archive.org/web/20160321134035/http://fundacion.proeibandes.org/formacion/quechua/doc/papa_puquchiymanta.pdf Papa puquchiymanta]. Willaq: tata Nicolas Ustaris, 2009. Pallaq: Iphu para (Neptali Huayllani Choque). Yachachiq: Julieta Zurita Cavero. * [[Nonato Rufino Chuquimamani Valer]]: ''[http://tarea.org.pe/wp-content/uploads/2016/05/PAPA-MAMA.pdf Papa mama uywaymanta]''. Tarea Asosiación de Publicaciones Educatives, Lima 2015. * [http://www.runasimi.de/kawsay.htm Runasimi.de: Papa tarpuy (Kunchuku k'itipi)] * [http://www.tarea.org.pe/modulos/pdf/EgidiaCorrales_Cosecha%20de%20la%20papa.pdf El ritual de la cosecha en la comunidad de Conde, Canas (Egidia Corrales Lozano. Lima: ISPP Túpac Amaru y Tarea. 2006)] [[Kunti llaqta]]pi ([[K'anas]] pruwinsyapi) papa tarpuymanta, kastilla simipi (huk rakikunataq qhichwa simipipas), PDF. <!-- dead link * [http://www.incancash.gob.pe/userfiles/file/Costumbres%20de%20mi%20pueblo.pdf Santiago Pantoja: Practikakunawan Kustumbrikuna: Papa murii] --> [[Katiguriya:Allpapi puquq]] [[Katiguriya:Papa yura rikch'aq ayllu]] [[Katiguriya:Flora (Suni)]] [[Katiguriya:Flora (Puna)]] [[Katiguriya:Papa mikhuna|!]] 8llb9vgu89fmeel7ll1py9d5bamvvoa Ruraq:Milhy98/Ch'uñu 2 64093 679373 679354 2025-06-12T12:50:59Z Elwinlhq 21950 679373 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Chuno-01.jpg|rikchacha| Ch'uñu utaq yana ch'uñu, mana yuraqchasqa, mana tuntaman tukuchisqa.]] '''Ch'uñu''', <ref>Francisco Carranza. Diccionario Quechua Ancashino ISBN 84-8489-098-8 (''[https://books.google.com.pe/books?id=nmOoEAAAQBAJ&printsec=frontcover&source=gbs_book_other_versions_r&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false revisar])''</ref> icha '''tunta''', [[papa]] ch'akichisqamanta lluqsin. Kaykunaqa ''altura'' hallp'akunaq sayayninpi tiyan. Ch'uñu ruruchiyqa ñawpaqmantañam hamun. Kaytaqa ashkha mikhuna kananpaqmi ruwanku, watan watan ayllukuna mikhunanpaq. Kay ruruqa aswan ''puna'' suyu runakunaq mikhunanmi; aswanta [[Piruw]], [[Wuliwya]], [[Arhintina|Arhintinap,]] [[Chilisuyu|Chilip]], [[Uruway]], [[Ikwathur|Ikwadur]]<nowiki/>pipas mikhunku. == Qallariyninmanta == Ch'uñuqa [[Antikuna|Andes urqukunapim]] ñawpa pachakunapiraq wiñarqan. Chaymi, wakñinpi, '''[[Piruw]]''' suyu ima, ñut’u ch'uñuta huk [[maran]]<nowiki/>pi. <ref>«[https://diariocorreo.pe/edicion/puno/puno-hallan-restos-de-chuno-en-batan-de-5-mil-anos-de-antiguedad-760055/#google_vignette Puno: hallan restos de chuño en batán de 5 mil años de antigüedad]». ''Correo''. 6 de julio de 2017. Consultado el 10 de junio de 2025. </ref> Kaymi chay rimakuymanta willarikun. Kay ch'uñu ch'akichiyqa, <nowiki><i>colombiano</i></nowiki> pachamantaraqmi hamun. Paykuna ch’akichisqata waqaychaqku. [[Tiwanaku]] culturapi, [[Titiqaqa qucha]] muyuyninpi kayhinallataqmi mikhuyta tarirqanku; chaytaq chinkakurqam ''siglo XII'' nisqapi. Kaymi ch'uñu kawsayninmanta willawanchis. <ref>Quispe, Jorge (6 de junio de 2018). «[https://web.archive.org/web/20190219122301/http://www.la-razon.com:80/suplementos/escape/Nuevo-templo-revela-vida-Tiwanaku_0_2942105832.html Nuevo templo revela la vida en Tiwanaku]». ''La Razón''. Archivado desde el original el 19 de enero de 2019. Consultado el 17 de enero de 2019.</ref> == Ruwayninmanta == Ch’uñu lluqsinanpaq, chawpaqtaqa papata qasachinku, chaymanta, intipi, kuti kutirispa ch'akichinku, hinataq ununta chinkachispa, chakiwan sarunku. Kaytaqa kuskan wata killapi astawan ruwanku <ref>Canelas Arze, Luz Marina (5 de agosto de 2018). «[https://www.lostiempos.com/oh/actualidad/20180805/chuno-alimento-tradicional-maravilloso-bolivia Chuño: El alimento tradicional y maravilloso de Bolivia]». ''Los Tiempos''. Consultado el 10 de enero de 2025.</ref>, mana wak killakunapiqa atikunchu, qasay pachakunallapim. Qipapiqa, chhayhinallataqmi ch'uñuta hatunninmanta huch'uyninkama akllanku, <ref>Gil Rosendo, Inma (14 de junio de 2017). «[https://www.bbc.com/mundo/noticias-40219883 Chuño, el secreto milenario de los Andes para lograr que una papa dure 20 años]». ''BBC Mundo''. Consultado el 10 de enero de 2025.</ref> hinaspa pampapi ichhu utaq ch'aki yuraq patanpi qatanku. Kaypim yaqa kimsa tutapi qasakun, ichaqa yaqa allin tukukunanpaq, iskay chunka p’unchaypim aypanku. Yaqa iskay kimsa kutin saruyta, ch'akichiyta utaq qasachiytapis ruwanku. == Tukuy rikch'ayninkunamanta == [[Rikcha:Tunta-02.jpg|rikchacha| Tuntaqa ch'uñu yuraqchasqamanta lluqsin.]] Iskayniraq ch'uñutam hurqunku: yana ch'uñu hinaspa yuraq ch'uñupis. === Yana ch'uñu === Yana ch'uñuqa, qillqakusqanmanhina, saruyninmanta, intipi churakusqanmanta, qasakusqanmanta ima lluqsin. Kaypitaq, wayrawan tupasqanwan ima, yanaman kutin: q'illunmanta yanankama. === Yuraq ch'uñu === Tuntaqa'','' huk tuta papa qasachisqamanta, qipa p'unchay saruqusqanmanta, hinallataq unuman churakusqanmanta lluqsin. Kay unuqa mayupi utaq quchapi kanan. Kaytaqa t'iqikunapim churanku, yuraq llimp’i kanankama. Inti chinkakuypim ruwanku; manachayqa yanayarqunmanmi. Chunka pisqayuq p'unchay puririnhina, [[moraya|muraya]]<nowiki/>q ununta hurqunku, hinallataq sarunku, qarantapis hurqunku ima; tukunanpaq intipi chakichinku''.'' [[Wuliwya|Wuliwyapiqa]] tunta sutiwan riqsinku, [[Piruw|Piruwpitaq]] yuraq ch'uñu utaq moraya nispam. == Waqaychaymanta == Ch'uñuqa, ch’akisqaña kaptin, killakunapis watakunapis waqaychanku, ña hina kustalapi utaq t'iqikunapipis. == Mikhuyninmanta == Mikhuyninqa imaymanam: ''postre''kunamanta lawakunakama. Mikhuyninpiqa, imaymanatam wayk'unku. Kaqniraq kaqniraq, suyumanta suyu tukuy-ima wayk'uyta ruwanku. Chaypitaq, ch'uñu wakichinapaq, ashkha unupi chulluchinku. Piruw suyupiqa astawan chairo utaq [[Chuño pasi|ch'uñu phasi nisqa]]<nowiki/>m ruwakun. == Qillqasqakuna == <references></references> f8sfykgyck5c93sl1i348xc1b0dil38 Ruraq:Killa Kani/Hatun Atiyniyuq Inkakuna 2 64094 679370 2025-06-12T12:20:13Z Killa Kani 32585 Creado al traducir la página «[[:es:Special:Redirect/revision/150549703|Los incas del Gran Poder]]» 679370 wikitext text/x-wiki '''Hatun Kamachiq Inka''' '''nisqaqa''' kanku iskay Buliwyamanta tusuqkuna, Miguel Franco de la Cuencawan Alejandro Ledezmawan paykunam kamasqa kanku ancha riqsisqataqmi sutim, paykunam 2023 watapi [[Chuqiyapu|La Paz]] [[Wuliwya|llaqtapi]] Fiesta del Gran Poder nisqapi yanapakuspa ancha riqsisqa kayta tarirqanku. == Sapaqchaymanta historia hinaspa ch’aqwaykuna == Iskaynintin tusuqkuna 2022 watapi [[Wuliwya|Buliwya mama]] llaqtapi [[Chuqiyapu|La Paz]] llaqtapi Gran Poder llaqta raymipi [[Incas (danza)|Inka tusuyta]] tususpa ancha riqsisqa karqanku. Chay pachaqa Raymis fraternidad nisqapin karqanku, p’achankuwan, aychasapa cuerponkuwanmi aswan riqsisqa karqanku. <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-incas-que-causaron-sensacion-en-el-gran-poder-fotos-y-tiktok--2022612125246}}</ref> 2023 wata qallariypi, chay iskay runakunaqa [[Uru Uru pukllay|Oruro Carnaval]] nisqapi haykuyninkuta riqsichirqanku, <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/la-revista/2023/02/04/los-incas-del-gran-poder-confirman-su-participacion-en-el-carnaval-de-oruro/}}</ref> ichaqa, pisi p’unchaymnanta kay Asociación de Grupos Folklóricos del Carnaval Oruro (ACFO) nisqa umalliqnin willakurqan kay iskay tusuqkuna Carnaval p'acha kamachikuykunata sarunchasqankuta, aswanpis paykunaq haykumuyninkuqa, ancha riqsisqa kapurqan, mana religioso ni devocional ñanpi kapusqanmanta. <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> Chay nisqamanta iskaynin tusuqkuna mana chaypi tusuyta munapunkuchu. <ref>{{Cite web|url=http://www.noticiasfides.com/cultura-y-farandula/en-medio-de-la-polemica-incas-del-gran-poder-deciden-no-participar-en-el-carnaval-de-oruro-420633}}</ref> Ichaqa hukninmi [[Altu llaqta|El Alto]] llaqtapaq [[Jisk'a Anata|Anata]] nisqapi participarqan, huk chuta<ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/traje-chuta-incas-gran-poder-bailo-anata-andino/20230219113421897680.html}}</ref> wawqi-panakuypi . Chaymantapas, iskayninkum kachariranku Gran Poder raymipi 2023 watapi kasqankuta <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-suenos-se-hacen-realidad-los-incas-del-gran-poder-confirman-su-retorno-a-la-festividad-pacena-20234422530}}</ref> ACFO mana munasqanmanta ch'aqwayqa redes sociales nisqapi astawan yapakurqan. Askhan nirqanku kay institución aswan hatun huchakunamanta yuyarinan nispa, ahinataq kanman Carnaval Oruro nisqapi nishuta trago uhaymanta, hinallataq kayta ruwaspa iskay uya kasqanmanta qhawarichikun <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> otaq iskay yuyay kasqanmanta . <ref>{{Cite web|url=https://www.eldiario.net/portal/2023/02/07/rechazo-a-participacion-de-incas-carnaval-abre-debate-en-la-acfo/}}</ref> Askha runakunaq nisqanman hina, ACFO kutichiyninqa manan LGBT runakunata hayurqankullachu, aswanpas iskaynin Inkakuna gay kasqankuta qhawarispa, aswanta chiqninakuy rimaytan qallarirqanku redes sociales nisqapi. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> David Aruquipa investigador hinaspa activista nisqanman hinaqa, Carnaval Oruro nisqapi inkakunapaq haykuyninta mana munayqa qhawachinmi Bolivia llaqtaq huk chiqan conservador hinaspa homofóbico kayninta. Chaymantapas, Bolivia suyuq llaqta raymin kunapiqa manam warmi-qhari puñuyqa ancha qarqunakunapaqchu, ayllu Galán askha watakunaña llaqta raymikunapi yanapakusqanrayku; hinallataq suceso culturalkuna pachawan tikrakun hinaspa adaptakun. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> Kay llakiyta rikuspa, ishkay inkakuna nirkanmi, ACFO umalliqman huk huchaman aysankuman imaynachus yuyarispa pay kausayninta sarunchashkamanta. <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/sociedad/2023/02/10/los-incas-analizan-denuncia-por-discriminacion-contra-quispaya/}}</ref> Iskaynintin inkakunaqa modelotaq, kulturistapas . Miguel Franco de la Cuenca sutiyuq runaqa La Paz llaqtapi paqarisqa, Alejandro Ledezmataq [[Quchapampa|Cochabamba]] llaqtapi. Paykunaqa casarasqakunan kanku, junio killapitaq 2022 watapi rimarirqanku lamar-qucha patapi casarakuyta munasqankuta, Bolivia suyupiqa manaraqmi llipin runaq kamachiyninpi qhilqasqachu kashan qharipura utaq warmipura casarakuyqa . <ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/incas-suenan-casarse-mar/20220614121016870308.html}}</ref> == Qillqasqakuna == 5oi8pd2tb9hobvs42a9jux0ztleleua 679371 679370 2025-06-12T12:44:43Z Elwinlhq 21950 Cambios realizados 679371 wikitext text/x-wiki '''Hatun Kamachiq Inka''' '''nisqaqa''' kanku ishkay Buliwyamanta tusuqkuna, Miguel Franco de la Cuencawan Alejandro Ledezmawan paykunan kamasqa kanku ancha riqsisqataqmi sutinku, paykunan 2023 watapi [[Chuqiyapu|La Paz]] [[Wuliwya|llaqtapi]] Fiesta del Gran Poder nisqapi yanapakuspa ancha riqsisqa kayta tarirqanku. == Sapaqchaymanta historia hinaspa ch’aqwaykuna == Iskaynintin tusuqkuna 2022 watapi [[Wuliwya|Buliwya mama]] llaqtapi [[Chuqiyapu|La Paz]] llaqtapi Gran Poder llaqta raymipi [[Incas (danza)|Inka tusuyta]] tususpa ancha riqsisqa karqanku. Chay pachaqa Raymis fraternidad nisqapin karqanku, p’achankuwan, aychasapa cuerponkuwanmi aswan riqsisqa karqanku. <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-incas-que-causaron-sensacion-en-el-gran-poder-fotos-y-tiktok--2022612125246}}</ref> 2023 wata qallariypi, chay iskay runakunaqa [[Uru Uru pukllay|Oruro Carnaval]] nisqapi haykuyninkuta riqsichirqanku, <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/la-revista/2023/02/04/los-incas-del-gran-poder-confirman-su-participacion-en-el-carnaval-de-oruro/}}</ref> ichaqa, pisi p’unchaymnanta kay Asociación de Grupos Folklóricos del Carnaval Oruro (ACFO) nisqa umalliqnin willakurqan kay iskay tusuqkuna Carnaval p'acha kamachikuykunata sarunchasqankuta, aswanpis paykunaq haykumuyninkuqa, ancha riqsisqa kapurqan, mana religioso ni devocional ñanpi kapusqanmanta. <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> Chay nisqamanta iskaynin tusuqkuna mana chaypi tusuyta munapunkuchu. <ref>{{Cite web|url=http://www.noticiasfides.com/cultura-y-farandula/en-medio-de-la-polemica-incas-del-gran-poder-deciden-no-participar-en-el-carnaval-de-oruro-420633}}</ref> Ichaqa hukninmi [[Altu llaqta|El Alto]] llaqtapaq [[Jisk'a Anata|Anata]] nisqapi participarqan, huk chuta<ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/traje-chuta-incas-gran-poder-bailo-anata-andino/20230219113421897680.html}}</ref> wawqi-panakuypi . Chaymantapas, iskayninkum kachariranku Gran Poder raymipi 2023 watapi kasqankuta <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-suenos-se-hacen-realidad-los-incas-del-gran-poder-confirman-su-retorno-a-la-festividad-pacena-20234422530}}</ref> ACFO mana munasqanmanta ch'aqwayqa redes sociales nisqapi astawan yapakurqan. Askhan nirqanku kay institución aswan hatun huchakunamanta yuyarinan nispa, ahinataq kanman Carnaval Oruro nisqapi nishuta trago uhaymanta, hinallataq kayta ruwaspa iskay uya kasqanmanta qhawarichikun <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> otaq iskay yuyay kasqanmanta . <ref>{{Cite web|url=https://www.eldiario.net/portal/2023/02/07/rechazo-a-participacion-de-incas-carnaval-abre-debate-en-la-acfo/}}</ref> Askha runakunaq nisqanman hina, ACFO kutichiyninqa manan LGBT runakunata hayurqankullachu, aswanpas iskaynin Inkakuna gay kasqankuta qhawarispa, aswanta chiqninakuy rimaytan qallarirqanku redes sociales nisqapi. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> David Aruquipa investigador hinaspa activista nisqanman hinaqa, Carnaval Oruro nisqapi inkakunapaq haykuyninta mana munayqa qhawachinmi Bolivia llaqtaq huk chiqan conservador hinaspa homofóbico kayninta. Chaymantapas, Bolivia suyuq llaqta raymin kunapiqa manam warmi-qhari puñuyqa ancha qarqunakunapaqchu, ayllu Galán askha watakunaña llaqta raymikunapi yanapakusqanrayku; hinallataq suceso culturalkuna pachawan tikrakun hinaspa adaptakun. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> Kay llakiyta rikuspa, ishkay inkakuna nirkanmi, ACFO umalliqman huk huchaman aysankuman imaynachus yuyarispa pay kausayninta sarunchashkamanta. <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/sociedad/2023/02/10/los-incas-analizan-denuncia-por-discriminacion-contra-quispaya/}}</ref> Iskaynintin inkakunaqa modelotaq, kulturistapas . Miguel Franco de la Cuenca sutiyuq runaqa La Paz llaqtapi paqarisqa, Alejandro Ledezmataq [[Quchapampa|Cochabamba]] llaqtapi. Paykunaqa casarasqakunan kanku, junio killapitaq 2022 watapi rimarirqanku lamar-qucha patapi casarakuyta munasqankuta, Bolivia suyupiqa manaraqmi llipin runaq kamachiyninpi qhilqasqachu kashan qharipura utaq warmipura casarakuyqa . <ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/incas-suenan-casarse-mar/20220614121016870308.html}}</ref> == Qillqasqakuna == iy6uyzsib5a8vogn4mnpo6hovp7b4fp 679375 679371 2025-06-12T14:18:58Z Milhy98 32545 algunos cambios sugerentes 679375 wikitext text/x-wiki '''Hatun Kamachiq Inka''' '''nisqaqa''' kanku ishkay Wuliwyamanta tusuqkuna, Miguel Franco de la Cuencawan Alejandro Ledezmawan paykunan kamasqa kanku ancha riqsisqataqmi sutinku. Paykunan 2023 watapi [[Chuqiyapu|La Paz]] [[Wuliwya|llaqtapi]], Fiesta del Gran Poder nisqapi yanapakuspa ancha riqsisqa kayta tarirqanku. == Sapaqchaymanta historia hinaspa ch’aqwaykuna == Iskaynintin tusuqkuna 2022 watapi [[Wuliwya|Wuliwya mama]] suyupi, [[Chuqiyapu|La Paz]] llaqtapi Gran Poder llaqta raymipi, [[Incas (danza)|Inka tusuyta]] tususpa ancha riqsisqa karqanku. Chay pachaqa Raymis ''fraternidad'' nisqapin karqanku, p’achankuwan, aychasapa ''cuerpo''nkuwanmi aswan riqsisqa karqanku. <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-incas-que-causaron-sensacion-en-el-gran-poder-fotos-y-tiktok--2022612125246}}</ref> 2023 wata qallariypi, chay iskay runakunaqa [[Uru Uru pukllay|Oruro Carnaval]] nisqapi haykuyninkuta riqsichirqanku, <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/la-revista/2023/02/04/los-incas-del-gran-poder-confirman-su-participacion-en-el-carnaval-de-oruro/}}</ref> ichaqa, pisi p’unchaymnanta kay Asociación de Grupos Folklóricos del Carnaval Oruro (ACFO) nisqa umalliqnin willakurqan kay iskay tusuqkuna Carnaval p'acha kamachikuykunata sarunchasqankuta, aswanpis paykunaq haykumuyninkuqa, ancha riqsisqa kapurqan, mana ''religioso'' ni ''devocional'' ñanpi kapusqan''ku''manta. <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> Chay nisqamanta iskaynin tusuqkuna mana chaypi tusuyta munapunkuchu. <ref>{{Cite web|url=http://www.noticiasfides.com/cultura-y-farandula/en-medio-de-la-polemica-incas-del-gran-poder-deciden-no-participar-en-el-carnaval-de-oruro-420633}}</ref> Ichaqa hukninmi [[Altu llaqta|El Alto]] llaqtapaq [[Jisk'a Anata|Anata]] nisqapi ''participa''rqan, huk chuta<ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/traje-chuta-incas-gran-poder-bailo-anata-andino/20230219113421897680.html}}</ref> wawqi-panakuypi. Chaymantapas, iskayninkum kachariranku Gran Poder raymipi 2023 watapi kasqankuta <ref>{{Cite web|url=https://www.reduno.com.bo/tendencias/los-suenos-se-hacen-realidad-los-incas-del-gran-poder-confirman-su-retorno-a-la-festividad-pacena-20234422530}}</ref> ACFO mana munasqanmanta ch'aqwayqa redes sociales nisqapi astawan yapakurqan. Askhan nirqanku kay institución aswan hatun huchakunamanta yuyarinan nispa, ahinataq kanman Carnaval Oruro nisqapi nishuta ''trago'' uhaymanta, hinallataq kayta ruwaspa iskay uya kasqanmanta qhawarichikun <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.lostiempos.com/doble-click/espectaculos/20230205/niegan-ingreso-incas-del-gran-poder-al-carnaval-oruro}}</ref> utaq iskay yuyay kasqanmanta. <ref>{{Cite web|url=https://www.eldiario.net/portal/2023/02/07/rechazo-a-participacion-de-incas-carnaval-abre-debate-en-la-acfo/}}</ref> Ashkha runakunaq nisqanman hina, ACFO kutichiyninqa manan LGBT runakunata hayurqankullachu, aswanpas iskaynin Inkakuna ''gay'' kasqankuta qhawarispa, aswanta chiqninakuy rimaytan qallarirqanku ''redes sociales'' nisqapi. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> David Aruquipa investigador hinaspa activista nisqanman hinaqa, Carnaval Oruro nisqapi inkakunapaq haykuyninta mana munayqa qhawachinmi Wuliwiya llaqtaq huk chiqan conservador hinaspa homofóbico kayninta. Chaymantapas, Wuliwiya suyuq llaqta raymin kunapiqa manam warmi-qhari puñuyqa ancha qarqunakunapaqchu, ayllu Galán ashkha watakunaña llaqta raymikunapi yanapakusqanrayku; hinallataq ''suceso cultural''kuna pachawan tikrakun hinaspa adaptakun. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://boliviaverifica.bo/narrativas-discriminatorias-se-interponen-en-la-cultura-del-carnaval-y-la-presencia-lbgti/}}</ref> Kay llakiyta rikuspa, ishkay inkakuna nirkanmi, ACFO umalliqman huk huchaman aysankuman imaynachus yuyarispa pay kausayninta sarunchashqamanta. <ref>{{Cite web|url=https://www.la-razon.com/sociedad/2023/02/10/los-incas-analizan-denuncia-por-discriminacion-contra-quispaya/}}</ref> Iskaynintin inkakunaqa ''modelo''taq, kulturistapas . Miguel Franco de la Cuenca sutiyuq runaqa La Paz llaqtapi paqarisqa, Alejandro Ledezmataq [[Quchapampa|Cochabamba]] llaqtapi. Paykunaqa casarasqakunan kanku, junio killapitaq 2022 watapi rimarirqanku lamar-qucha patapi ''casara''kuyta munasqankuta, ''Bolivia'' suyupiqa manaraqmi llipin runaq kamachiyninpi qhilqasqachu kashan qharipura utaq warmipura ''casara''kuyqa . <ref>{{Cite web|url=https://www.opinion.com.bo/articulo/tendencias/incas-suenan-casarse-mar/20220614121016870308.html}}</ref> == Qillqasqakuna == 0n3qnsmymsvysccy07zwksbiwa9p6oz Swift (wakichiy simi) 0 64095 679390 2025-06-12T19:26:40Z Qhapaqkanki 27936 Creado al traducir la página «[[:simple:Special:Redirect/revision/10147792|Swift (programming language)]]» 679390 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Swift_logo.svg|rikchacha| Swift]] Swiftqa tukuy-imapaq [[wakichiy simi]], [[Apple|Apple Inc.]] nisqap ruwasqan, 2014 watapi ñawpaq lluqsichisqa, Swiftqa [[iOS]] ruwachinakunata ruwanapi llamk'achisqamanta riqsisqa. 2vb33d9vy1bhryeup9qw4n1u6xpprru Kotlin (wakichiy simi) 0 64096 679392 2025-06-12T20:13:40Z Qhapaqkanki 27936 Creado al traducir la página «[[:simple:Special:Redirect/revision/10147775|Kotlin (programming language)]]» 679392 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Kotlin_Icon.svg|rikchacha| Kotlin]] '''Kotlin'''qa Chikusuyumanta kumpaniya [[JetBrains|JetBrainspa]] ruwasqan, mana wakmankallpachakuq [[wakichiy simi]].<ref>{{Cite web|title=Kotlin Programming Language|url=https://kotlinlang.org/|language=Inlis simipi}}</ref> [[Android]] [[Wakichi|ruwachianakunata]] ruwanapi llamk'achisqarayku riqsisqam. == Pukyukuna == oih8td3mk3nsn692pi8r7nejzvmzzze C Sharp (wakichiy simi) 0 64097 679395 2025-06-12T20:46:39Z Qhapaqkanki 27936 Creado al traducir la página «[[:en:Special:Redirect/revision/1294944437|C Sharp (programming language)]]» 679395 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:C Sharp Icon.png|rikchacha]] '''C#''' icha '''C Sharp'''qa Microsoftpa ruwasqa wakichiy simin. 01y61b7wmpioekjv3kgdfs4ucgryyhv Rust 0 64098 679396 2025-06-12T22:02:59Z Qhapaqkanki 27936 Creado al traducir la página «[[:en:Special:Redirect/revision/1295180645|Rust (programming language)]]» 679396 wikitext text/x-wiki '''Rust'''qa tukuy-imapaq [[wakichiy simi]], allin llamk'ayta, rikch'ay waqhaychasqata, purichiy sayaq kayta ima aswan kaman. c3a3d3ify7wfyyw59kciqv0gi89q30x 679397 679396 2025-06-12T22:04:16Z Qhapaqkanki 27936 Creado al traducir la página «[[:en:Special:Redirect/revision/1295180645|Rust (programming language)]]» 679397 wikitext text/x-wiki [[Rikcha:Rust programming language black logo.svg|rikchacha]] '''Rust'''qa tukuy-imapaq [[wakichiy simi]], allin llamk'ayta, rikch'ay waqhaychasqata, purichiy sayaq kayta ima aswan kaman. 7pswzjrohco17cnh6vtlp5k2vv0resr