Wikipedia
quwiki
https://qu.wikipedia.org/wiki/Qhapaq_p%27anqa
MediaWiki 1.45.0-wmf.6
first-letter
Midya
Sapaq
Rimanakuy
Ruraq
Ruraq rimanakuy
Wikipidiya
Wikipidiya rimanakuy
Rikcha
Rikcha rimanakuy
MediaWiki
MediaWiki rimanakuy
Plantilla
Plantilla rimanakuy
Yanapa
Yanapa rimanakuy
Katiguriya
Katiguriya rimanakuy
TimedText
TimedText talk
Módulo
Módulo discusión
Lista: Yachay sunturkuna (Piruw)
0
2546
679448
678461
2025-06-19T02:38:20Z
InternetArchiveBot
25132
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
679448
wikitext
text/x-wiki
Kay listapiqa [[siq'i llumpa]]p ñiqinkama [[Piruw]] [[mama llaqta]]p tukrilla riqsichisqan [[yachay suntur]]kunam:
==Sapsi yachay sunturkuna==
Yachay suntur, May llaqtapi, Tukri internet tiyanan
*[[Universidad Nacional Agraria de la Selva]], [[Tinku Mariya]], [http://www.unas.edu.pe/ www.unas.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Agraria La Molina]], [[Lima]], [http://www.lamolina.edu.pe/ www.lamolina.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Daniel Alcides Carrión]], [[Pasqu urqu]], [http://www.unaic.edu.pe www.unac.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Cajamarca]], [[Kashamarja]], [http://www.unc.edu.pe www.unc.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Educación Enrique Guzmán y Valle]], [[Lima]], [http://www.une.edu.pe www.une.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Huancavelica]], [[Wankawillka]], [http://www.unnh.edu.pe www.unh.edu.pe]
* [[Universidad Nacional de Ingeniería]], [[Lima]], [http://www.unii.edu.pe www.uni.edu.pe]
* [[Universidad Nacional de la Amazonía Peruana]], [[Ikitus]], [http://www.unapiiquitos.edu.pe www.unapiquitos.edu.pe]
* [[Universidad Nacional de Piura]], [[Piwra]], [http://www.unp.edu.pe www.unp.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de San Agustín]], [[Ariqipa]], [http://www.unssa.edu.pe www.unsa.edu.pe]
*[[Universidad Nacional San Antonio Abad]], [[Qusqu]], [http://www.unsaaac.edu.pe www.unsaac.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de San Cristóbal de Huamanga]], [[Ayakuchu]], [http://www.unsch.edu.pe www.unsch.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de San Martín]], [[Taraputu]], [http://www.unsm.edu.pe www.unsm.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Trujillo]], [[Truhillu]], [http://www.uniitru.edu.pe/ www.unitru.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Tumbes]], [[Tumpis]], [http://www.untumbes.edu.pe/ www.untumbes.edu.pe]
*[[Universidad Nacional de Ucayali]], [[Pukallpa]], [http://www.unu.edu.pe www.unu.edu.pe]
*[[Universidad Nacional del Altiplano]], [[Punu]], [https://web.archive.org/web/20040814084352/http://www.unap.edu.pe/ www.unap.edu.pe]
*[[Universidad Nacional del Callao]], [[Qallaw]], [http://www.unaac.edu.pe www.unac.edu.pe]
*[[Universidad Nacional del Centro del Perú]], [[Wankayu]], [http://www.uncp.edu.pe www.uncp.edu.pe]
*[[Universidad Nacional del Santa]], [[Chimputi]], [http://www.uns.edu.pe www.uns.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Federico Villarreal]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20061023232734/http://www.unfv-bib.edu.pe/ www.unfv-bib.edu.pe]
*[https://web.archive.org/web/20230727174024/http://www.unheval.edu.pe/ Universidad Nacional Hermilio Valdizán], [[Wanuku]], [https://web.archive.org/web/20230727174024/http://www.unheval.edu.pe/ www.unheval.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Jorge Basadre Grohmann]], [[Taqna]],[http://www.unjjbg.edu.pe/ www.unjbg.edu.pe]
* [[Universidad Nacional José Faustino Sánchez Carrión]], [[Wachu llaqta]], [http://www.unjfsc.edu.pe/ www.unjfsc.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Mayor de San Marcos]], [[Lima]],[http://www.unmmsm.edu.pe/ www.unmsm.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Pedro Ruiz Gallo]], [[Lampalliqi]],[http://www.unprg.edu.pe www.unprg.edu.pe]
*[[Universidad Nacional San Luis Gonzaga de Ica]], [[Ika]], [http://www.unica.edu.pe www.unica.edu.pe]
*[[Universidad Nacional Santiago Antúnez de Mayolo]], [[Waras]], [https://web.archive.org/web/20101023192315/http://www.unasam.edu.pe/ www.unasam.edu.pe]
==Akuna yachay sunturkuna==
*[[Facultad de Teología Pontificia y Civil de Lima]], [[Lima]], [http://www.ftpcl.edu.pe]
*[[Pontificia Universidad Católica del Perú]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20061213194236/http://www.pucp.edu.pe/]
*[[Universidad Alas Peruanas]], [[Lima]], [http://www.uap.edu.pe]
*[[Universidad Tecnológica de los Andes]], [[Awankay]], [[Apurimaq suyu]]pi, [http://www.utea.edu.pe] postmaster@utea.edu.pe
*[[Universidad Andina del Cusco]], [[Cusco]], fax : 005184-271438.
*[[Universidad Andina Néstor Cáceres Velásquez]], [[Punu]], fax : 005151-322213
*[[Universidad Antenor Orrego]], [[Truhillu]], [http://www.upao.edu.pe]
*[[Universidad Católica de Santa María]], [[Arequipa]], [http://www.ucsm.edu.pe/]
*[[Universidad Católica San Pablo]], [[Ariqipa]], [https://web.archive.org/web/20160324151131/http://www.usp.edu.pe/]
*[[Universidad Católica de Trujillo]], [[Truhillu]], [http://www.uct.edu.pe]
*[[Universidad Científica del Sur]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20170826154302/http://ucsur.edu.pe/]
*[[Universidad Continental de Ciencias e Ingeniería]], [[Wankayu]], [https://web.archive.org/web/20100115142352/http://www.continental.edu.pe/UCCI/ www.continental.edu.pe/ucci]
*[[Universidad de Chiclayo]], [[Chiklayu]], [https://web.archive.org/web/20060816080612/http://www.udch.edu.pe/ www.udch.edu.pe]
*[[Universidad de Huánuco]], [[Wanuku]], udehco@hif.com.pe
*[[Universidad de Lima]], [[Lima]], [http://www.ulima.edu.pe]
*[[Universidad de Moquegua]], [[Muqiwa]], fax : 005153-761535
*[[Universidad de Piura]], [[Piwra]], [http://www.udep.edu.pe/ www.udep.edu.pe]
*[[Universidad San Martín de Porres]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20170606184822/http://www.usmp.edu.pe/ www.usmp.edu.pe]
*[[Universidad del Pacífico]], [[Lima]], [http://www.up.edu.pe/]
*[[Universidad Femenina del Sagrado Corazón]], [[Lima]], [http://www.unife.edu.pe/]
*[[Universidad Inca Garcilaso de la Vega]], [[Lima]], [http://www.uigv.edu.pe/ www.uigv.edu.pe]
*[[Universidad Los Ángeles de Chimbote]], [[Chimputi]], ula.anr@bitnet.com.pe
*[[Universidad Particular de Iquitos]], [[Ikitus]], fax : 005165-261088 y 065-261092
*[[Universidad Particular Marcelino Champagnat]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20060215181227/http://www.champagnat.edu.pe/public/Universi/Frame.htm]
*[[Universidad Peruana Cayetano Heredia]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20051218050857/http://www.upch.edu.pe/]
*[[Universidad Peruana de Ciencias Aplicadas]], [[Lima]], [http://www.upc.edu.pe/ www.upc.edu.pe]
*[[Universidad Peruana de Ciencias e Informática]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20060813065758/http://www.upci.edu.pe/ www.upci.edu.pe]
*[[Universidad Peruana de las Américas]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20060813094253/http://www.ulasamericas.edu.pe/]
*[[Universidad Peruana Los Andes]], [[Wankayu]], [http://www.upla.edu.pe]
*[[Universidad Peruana Unión]], [[Lima]], [http://www.upeu.edu.pe]
*[[Universidad Privada César Vallejo]], [[Truhillu]], [http://www.ucv.edu.pe]
*[[Universidad Privada de Tacna]], [[Taqna]], [http://www.upt.edu.pe/]
*[[Universidad Privada de Trujillo]], [[Truhillu]], [https://web.archive.org/web/20160128213628/http://uptrujillo.edu.pe/]
*[[Universidad Privada del Norte]], [[Truhillu]], Informes@upnorte.edu.pe
*[[Universidad Privada San Ignacio de Loyola]], [[Lima]], [http://www.usil.edu.pe]
*[[Universidad Privada San Pedro]], [[Chimputi]], [http://www.upsp.edu.pe]
*[[Universidad Ricardo Palma]], [[Lima]], [http://www.urp.edu.pe/]
*[[Universidad Tecnológica del Perú]], [[Lima]], [https://web.archive.org/web/20060821225716/http://www.utp.edu.pe/]
*[[Universidad Católica Santo Toribio de Mogrovejo]], [[Chiklayu]], [http://www.usat.edu.pe]
{{Piruw}}
[[Katiguriya:Piruw]]
8gcs9wursdhbn6gapnucrea2ro1f3qn
Chan Chan
0
4829
679445
678948
2025-06-18T22:14:21Z
InternetArchiveBot
25132
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
679445
wikitext
text/x-wiki
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" align="right" width=290px style="margin-left:1em; background:#CD950C; font-size: 95%;"
|- bgcolor="#CD950C"
! colspan="2" |
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center"
|- bgcolor="#CD950C"
| <span style="font-size:medium; color:black;">'''Chan Chan'''</span>
|- bgcolor="CD950C"
| <span style="font-size:small; color:gold;">'''UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin'''</span>
|}
|-
|- bgcolor="ivory"
! colspan="2" align="center" | [[Image:Chan chan wall1.jpg|290px]]
|-bgcolor="ivory"
|colspan="2" style="text-align:center; font-size:smaller" | Chan Chanpa llaqtachanpi huk pirqa
|- style="color: white; background: #CD950C; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
|- style="background: #CD950C; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- bgcolor="ivory"
| [[Mama llaqta]] || {{PER}}
|- bgcolor="ivory"
| Tiyay || [[Truhillu distritu]], [[Wanchaku distritu]], [[Truhillu pruwinsya]], [[Qispi kay suyu]]
|- bgcolor="ivory"
| [[Tinkurachina siwi]]kuna || 8°6′40″S, 79°04′32″W
|- bgcolor="ivory"
| Laya || [[Yachay tarpuy]]
|- bgcolor="ivory"
| Akllanasqa [[wata]]pi || 1986
|- bgcolor="ivory"
| Kritiryukuna || i, iii
|- bgcolor="ivory"
| Llika tiyanan || www.
|-
! colspan="2" |
|}
'''Chan Chan''' ([[Qichwa simi]]manta: /kantʃáŋ/, "Cercoyuq sitio.") nisqaqa [[Piruw]]pa [[chala]]npi, [[Qispi kay suyu]]pi, [[Truhillu pruwinsya]]pi, [[Truhillu distritu]]pi, [[Wanchaku distritu]]pipas, [[tika]]kunawan [[wasichay|wasichasqa]] [[hatun llaqta]]m karqan, [[Chimu]]kunap [[uma llaqta]]nsi.
[[1986]] watapis [[UNESCO]] nisqa [[Tukuy runakunap qhapaq kaynin]] rimarirqan.
[[Truhillu]] llaqtamantaqa 5 km karum.
== Etimologia ==
Kunanqa iskay simi yachaqkunam ([[Rodolfo Cerrón Palomino]], Matthias Urban) anlisis etimológico nisqata ruwarqanku, hukninmi hukninmanta aswan achka, ichaqa iskayninkum [[Muchik simi|muchik]] paqarimuyninta qarqunku.
Aswan kunanllaraqmi (2024), riqsisqa simi yachaq [[Rodolfo Cerrón Palomino]] sutiyuq runaqa, qichwa simipi etimología nisqatam churarun, chay toponimo nisqapaq. Hipótesisninman hinaqa, iskaynin forma <Chanchan> hinallataq variante <Cauchan> hinallataq <Canda> huk etimon quechua ''*kanĉa'' 'corral, cercado, lugar cercado' hinallataq morfema toponímico quechua ''*-n'' (de etimología aymara probable) nisqawanmi sut'inchakunman. Chay hinaqa, kunan t'uqyayqa "trampa ortográfica" nisqapa rurunmi kanman, qallariypiqa che <ch> nisqawanmi simi qallariypi /k/ velar oclusivo nisqapa t'uqyayninta rikuchikunman karqan. Qallariypiqa, chay toponimiqa *''kanĉa-n(i)'' ''''(lugar) maypichus vallakuna utaq corralkuna achka kachkan'''', chaypa quechualización nisqawanmi <Chanchán> nisqapi /'''kantʃáŋ'''/ nisqa fonética nisqa rikurimun. Kay propuesta nisqanman hinaqa, chay toponimoqa manam Muchik nitaq Quingnam kanmanchu, nitaqmi chayna mawkachu kanman, aswanqa quechuamantam imponesqa kanman karqa.<ref>{{Cite journal| issn = 2071-5072| volume = 95| issue = 142| pages = 101-117| last = Cerrón-Palomino| first = Rodolfo| title = < Canchan > y no < Chan chan >: definitivamente quechumara y no quingnam| journal = Letras (Lima)|date = 2024-12-27| url = http://revista.letras.unmsm.edu.pe/index.php/le/article/view/2591|language = es}}</ref>
<gallery mode="packed" perrow="4" heights="215">
File:Chanchan-reconstruccion-fonetica.jpg|''Chanchán''pa fonética nisqamanta /'''kantʃáŋ'''/ nisqapi musuqmanta ruway, [[Rodolfo Cerrón Palomino|Rododolfo Cerron Palominopa]] etimología nisqapi hapipakuspa
File:Comparativa-chanchan.jpg|''Chanchán'' sutiyuq runap sutinmi rikuchikun huk kiti sutikunawan tupaq kikin saphiyuq ''Quechumara''.
</gallery>
== Rikchakuna ==
<gallery>
Rikcha:Chan_chan_view1.jpg|Chan Chanpa huk llaqtachan
Rikcha:Muro_de_la_ciudadela_de_Chan_Chan.jpg|Chan Chanpa llaqtachanpi huk pirqapi imaymanacha.
</gallery>
== Kaypipas qhaway ==
* [[Tukuy runakunap qhapaq kaynin]]
* [[Huaca del Sol]]
* [[Huaca de la Luna]]
* [[Wantar Chawin]]
* [[Tiwanaku]]
* [[Muchik]]
== Willay pukyukuna ==
<references/>
==Hawa t'inkikuna==
*[https://web.archive.org/web/20210501204042/http://www.maravillasdelperu.blogspot.com/ Las 7 maravillas del Perú]
* [https://web.archive.org/web/20060928080352/http://www.tiwanakuarcheo.net/7_flash/chan/chanchan_C.html Chan Chan, Ciudad Chimú (flash)]
* [http://maps.google.com/maps?f=q&hl=es&q=Trujillo,+Peru&ie=UTF8&om=1&z=16&ll=-8.105713,-79.075041&spn=0.009007,0.021629&t=h&iwloc=addr Rikcha de satélite de las ruinas de Chan Chan]
{{commonscat|Chan Chan}}
{{Piruwpi mawk'a llaqta}}
[[Katiguriya:Kultura (Piruw)]]
[[Katiguriya:Karu puriy (Piruw)]]
[[Katiguriya:Mawk'a llaqta (Piruw)]]
[[Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw)]]
[[Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu)]]
[[Katiguriya:Karu puriy (Qispi kay suyu)]]
[[Katiguriya:Truhillu pruwinsya]]
rtchk2agbv5zbsl1iz0srq8dxpikdsf
Wiraku distritu
0
13686
679447
669477
2025-06-19T01:06:48Z
Hedwig in Washington
7600
([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Escanear0009.jpg]] → [[File:Farm in the Viraco District.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]]
679447
wikitext
text/x-wiki
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" align="right" width=290px style="margin-left:1em; background:#698B22; font-size: 95%;"
|- bgcolor="#698B22"
! colspan="2" |
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center"
|- bgcolor="#698B22"
| <font size="+0" color="white">'''Wiraku distritu <br/> <small> Distrito de Viraco </small> '''</font>
|}
|- bgcolor="#FFFFFF"
| colspan="2" align="center" | [[Image:Farm in the Viraco District.jpg|center|290px|]]
|-bgcolor="#FFFFFF"
|colspan="2" style="text-align:center; font-size:smaller" | Chakra, Wiraku distritupi
|-
|- bgcolor="#FFFFFF"
|- style="color: white; background: #698B22; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
| '''Aplaw pruwinsya'''
| style="color: white; border-left:1px solid #999"| '''Wallqanqa'''
|- style="background: white"
|rowspan=6| [[Image:Location of the province Castilla in Arequipa.svg|145px|center|]]
|- style="background: white"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Image:Sin escudo.svg|70px|center|]]
|- style="background: #FFFFFF;border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- style="background: #698B22; text-align:center;"
|style="color: white; border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Unancha'''
|- style="background: white; border-top:1px solid #999;"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Image:Sin bandera.svg|100px|center|]]
|- style="background: #FFFFFF; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- align="center"
! colspan="2" | .
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Mama llaqta]] || [[Image:Flag of Peru.svg|border|25px]] [[Piruw]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Tinkurachina siwi]]kuna ||
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Uma llaqta]] || [[Wiraku]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[:Katiguriya:Suyu (Piruw)|Suyu]] || [[Ariqipa suyu]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[:Katiguriya:Pruwinsya (Piruw)|Pruwinsya]] || [[Aplaw pruwinsya]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Rimay|Simi]]kuna || [[kastilla simi]], [[qhichwa simi]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Runa]]kuna || 1.956 ''<small>(2005)</small>''
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Runa ñit'inakuy]]|| 13,9 runa / km² ''<small>(2005)</small>''
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Hallka k'iti kanchar]] || 141 km²
|- bgcolor="#FFFFFF"
| Hanaq kay || 3.215 m
|- bgcolor="#FFFFFF"
| Kamasqa wata ||
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Kuraka]] || Nazario Zenon Yaulli Neira
|- bgcolor="#FFFFFF"
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Karu rimay yupay]] ||
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Pacha suyu]]|| UTC-5
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Qhichwa simi]]pi llika tiyanan||
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Kastilla simi]]pi llika tiyanan|| [https://web.archive.org/web/20080627185312/http://www.municipiocastilla.gob.pe/ municipiocastilla]
|-
|- align="center"
!colspan="2" align="center" bgcolor="#698B22" style="text-align:center; font-size:larger; | <font color=white>'''Ariqipa suyupi pruwinsyakuna'''
|-
|- bgcolor="#FFFFFF"
! colspan="2" align="center" | [[Image:Map-Provinces of Arequipa region.PNG|290px|]]
|-
! colspan="2" |
|}
'''Wiraku distritu''' ([[kastilla simi]]pi: ''Distrito de Viraco'') nisqaqa [[Piruw]] mama llaqtapi huk distritum, [[Ariqipa suyu]]pi, [[Aplaw pruwinsya]]pi. Uma llaqtanqa [[Wiraku]] llaqtam.
== Allpa saywachi ==
* [[Urqu]]kuna: [[Qurupuna]]
* [[Qucha]]kuna:
* [[Mayu]]kuna:
== Simikuna ==
Wiraku distritupiqa aswanta kastilla simitam rimanku.
{|class={{tablabonita}} border="1" style="width:35%;" border="1"
|-bgcolor=#EFEFEF
! '''Distritu / Pruwinsya'''
! '''[[Kastilla simi|Kastilla]] simita rimaqkuna''' <small> /1 </small>
! '''%'''
! '''[[Indihina]] simita rimaqkuna''' <small> /1, /2 </small>
! '''%'''
|-
| Wiraku distritu
|align="right" |1,706
|align="right" |92.1
|align="right" |145
|align="right" |7.8
|-
| Aplaw pruwinsya
|align="right" |27,424
|align="right" |79.2
|align="right" |7,142
|align="right" |20.6
|-
|}
<small> /1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata </small>
<small> /2 Indihina simi: [[qhichwa simi]], [[aymara simi]], [[ashaninka simi]] icha huk indihina simi (mana hawa simi)</small>
<small> Pukyu: <ref>[https://web.archive.org/web/19970412040139/http://www.inei.gob.pe/ www.inei.gob.pe/ (2007)]</ref> </small>
== Distritupi paqarisqa ==
== Kaypipas qhaway ==
* [[Hatun Qillqapampa]]
== Pukyukuna ==
<references/>
* [https://web.archive.org/web/19970412040139/http://www.inei.gob.pe/ Piruwpi pruwinsyakuna distritukunapas: Yupaykuna (INEI)]
== Hawa t'inkikuna ==
* [http://media.peru.info/mapas/arequipa.jpg Saywitu: Ariqipa suyu]
{{Ariqipa suyu}}
{{Suyukuna (Piruw)}}
[[Katiguriya:Distritu (Piruw)]]
[[Katiguriya:Distritu (Aplaw pruwinsya)]]
[[Katiguriya:Distritu (Ariqipa suyu)]]
3l9ypg953xyrgjbfihfxzabssn407sk
Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur
0
43328
679449
643460
2025-06-19T04:44:24Z
InternetArchiveBot
25132
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
679449
wikitext
text/x-wiki
{{yachay suntur
|titulo = Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur
|traducción nombre =
|imagen =
|tamaño imagen = 250px
|lema = ''Et lux in tenebris lucet'' <small>([[latín]] para: Y la luz brillará en las tinieblas)</small>
|fundación = [[24 de marzo]] de [[1917]] <small>({{edad|24|3|1917}})|
|tipo = [[Universidad privada]]
|sigla = PUCP
|sobrenombre =
|financiamiento =
|funcionarios =
|fundador = [[Jorge Dintilhac|Padre Jorge Dintilhac SS.CC.]]
|presidente =
|director =
|rector = Dr. [[Marcial Rubio]]
|vicerrector = <small>Académico:</small><br />Dr. Efraín Gonzales de Olarte<br /><small>de Investigación:</small><br />Dra. Pepa Patrón Costa<br /><small>Administrativo:</small><br />Dr. Carlos Fosca Pastor
|canciller = [[Giuseppe Versaldi|Cardenal Giuseppe Versaldi]]
|vice canciller =
|decano =
|administrador =
|nombre administrador =
|estudiantes = 25.178 ([[2016]])<ref name="Alumnos">{{Cita web |url=http://www.pucp.edu.pe/}}</ref>
|pregrado = 19.991 ([[2016]])<ref name="Alumnos"/>
|postgrado = 5.187 ([[2016]])<ref name="Alumnos"/>
|doctorado =
|ciudad =[[Lima]]
|país = {{PER}}
|mascota =
|colores académicos = {{leyenda|#000080| [[Azul (color)|Azul]] [[marino]]}} {{leyenda|#AA1C47| [[Granate (color)|Granate]]}}
|colores deportivos =
|afiliaciones = [[Consorcio de Universidades (Perú)|Consorcio de Universidades]], [http://www.columbus-web.com/ COLUMBUS], [http://www.fiuc.org FIUC], [[Asociación Internacional de Universidades|IAU]], [https://web.archive.org/web/20061030134623/http://www.oui-iohe.qc.ca/ OUI], [http://www.rpu.edu.pe/ RPU], [https://web.archive.org/web/20070630212427/http://www.unam.mx/udual/ UDUAL].
|dirección = [[Avenida Universitaria (Lima)|Av. Universitaria]] cuadra 18, [[File:Escudo de San Miguel.png|20px]] [[Distrito de San Miguel|San Miguel]].
|teléfono = +51 (1) 626 2000
|sitio web = [http://www.pucp.edu.pe/ www.pucp.edu.pe]
|logo = }}
[[Rikcha:Jardin pucp.jpg|thumb|right|250px|Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturpa k'itinpa parkin.]]
[[Rikcha:Jorge Dintilhac PUCP.jpg|thumb|right|250px|Jorge Dintilhac.]]
'''Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur''' ([[kastilla simi]]pi: ''Pontificia Universidad Católica del Perú'', '''PUCP''') nisqaqa [[Piruw]]pi, [[Lima]] llaqtapi huk [[Kathuliku Inlisya|kathuliku]] [[yachay suntur]]mi.
== Wiñay kawsay ==
Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturtaqa {{Pun|24|3|1917}} [[Jorge Dintilhac]] sutiyuq [[taytakura]]m kamarirqan. Chayrayku {{edad|24|3|1917}}mi kachkan, Piruwpi ñawpaq kathuliku yachay sunturmi. Hatun Kansillirː [[Giuseppe Versaldi]] (2016-manta)
=== Rikturkuna ===
* [[Marcial Rubio|Marcial Rubio Correa]] (2009 - )
* [[Luis Guzmán-Barrón|Luis Guzmán-Barrón Sobrevilla]] (2004 - 2009)
* [[Salomón Lerner Febres]] (1994 - 2004)
* [[Hugo Sarabia|Hugo Sarabia Swett]] (1989 - 1994)
* [[José Tola|José Tola Pasquel]] (1977 - 1989)
* [[Felipe Mac Gregor]] (1963 - 1977)
* [[Fidel Tubino Mongilardi]] (1953 - 1962)
* [[Rubén Vargas Ugarte]] (1947 - 1953)
* [[Víctor Andrés Belaúnde]] (1946 - 1947)
* [[Pedro Drinot|Pedro Pablo Drinot y Piérola]] (1924 - 1925)
* [[Jorge Dintilhac]] (1917 - 1924; 1925 - 1947)
==Pukyukuna==
{{Listaref}}
== Kaypipas qhaway ==
* [[Lista: Yachay sunturkuna (Piruw)]]
* [[José de la Riva Agüero y Osma]]
* [[José Antonio del Busto]]
* [[Luis Jaime Cisneros]]
== Hawa t'inkikuna ==
{{commonscat|Pontificia Universidad Católica del Perú}}
* [https://web.archive.org/web/20061213194236/http://www.pucp.edu.pe/ Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur: Tukri llika tiyaynin] (kastilla simipi)
[[Katiguriya:Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur| ]]
9h1ouvmmnnd67ubblbt3dyis23dmycs
José de la Riva Agüero y Osma
0
48494
679446
663047
2025-06-19T00:57:51Z
InternetArchiveBot
25132
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
679446
wikitext
text/x-wiki
{{Pulitiku runa
|nombre=José de la Riva Agüero y Osma
|imagen=Jose de la Riva Aguero y Osma.jpg
|partido=
|cargo=[[Piruw Uma kamayuq]]
|inicio={{Pun|24|11|1933}}
|final={{Pun|18|05|1934}}
|predecesor=[[Jorge Prado y Ugarteche]]
|sucesor=[[Alberto Rey de Castro]]
|fechanac={{Pun|26|02|1885}}
|lugarnac= [[Lima]], [[Piruw]]
|fechamuerte={{Pun|25|10|1944}}
|lugarmuerte= [[Lima]], [[Piruw]]
|almamáter= [[Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin]]
|profesión=[[Qillqaq]], [[Wiñay kawsay]]q, [[Taripay amachaq]]
|tayta=
|mama=
|yachaywasi=Colegio Sagrados Corazones Recoleta (Lima).
|religión=[[kathuliku]]
|firma=
}}
'''José de la Riva Agüero y Osma''' sutiyuq runaqa (* {{Pun|26|02|1885}} paqarisqa [[Lima]] llaqtapi - † {{Pun|25|10|1944}} wañusqa [[Lima]] llaqtapi) huk {{PER}} mama llaqtayuq [[taripay amachaq]], [[pulitiku]] wan [[wiñay kawsay]]p runam karqan.
[[1933]] watamanta [[1934]] watakama [[Piruw]]pa [[Uma kamayuq]]ninmi karqan.
Taytan: José Carlos Francisco de la Riva Agüero y Riglos; Maman: María de los Dolores de Osma y Sancho-Dávila.
== Qillqasqankuna ==
* Concepto del Derecho (1911)
* Elogio del Inca Garcilaso (1916)
* Un Cantar de Santa Rosa: El Conde de la Granja (1919)
* Discurso del Colegio Recoleta (1932)
* Estudios sobre literatura francesa (1944)
* Paisajes peruanos (1955)
== Suñaykuna ==
== Kaypipas qhaway ==
* [[Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur]]
* [[Víctor Andrés Belaúnde]]
* [[José Agustín de la Puente]]
* [[Ventura García Calderón]]
* [[Rubén Vargas Ugarte]]
* [[Jorge Dintilhac]]
* [[Fidel Tubino Mongilardi]]
== Hawa t'intikuna ==
{{commonscat|José de la Riva Agüero y Osma}}
* [https://web.archive.org/web/20070320200930/http://www.artehistoria.com/historia/personajes/6711.htm Biografía de Riva Agüero en artehistoria.com]
* [https://web.archive.org/web/20100820190606/http://www.pucp.edu.pe/ira/ Instituto Riva-Agüero]
{| {{tablabonita}} {{tablabonita}} align=left width=65% border="1"
|-----
| width="20%" align="center" | '''Ñawpaqnin kaq:'''<br>
'''[[Jorge Prado y Ugarteche]]'''
| width="25%" align="center" | [[Piruwpa Uma kamayuq]]<br > 1933-1934<br />'''Presidente del Consejo de Ministros del Perú'''
| width="20%" align="center" | '''Qhipaqnin kaq:'''<br>
'''[[Alberto Rey de Castro]]'''
|-
|}
{{DEFAULTSORT:Riva Aguero Osma Jose}}
[[Katiguriya:Qhari]]
[[Katiguriya:Lima llaqtapi paqarisqa]]
[[Katiguriya:Paqarisqa 1885]]
[[Katiguriya:Wañusqa 1944]]
[[Katiguriya:Taripay amachaq (Piruw)]]
[[Katiguriya:Qillqaq (Piruw)]]
[[Katiguriya:Pulitiku (Piruw)]]
[[Katiguriya:Uma kamayuq (Piruw)]]
[[Katiguriya:Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur]]
j296d9c46oz98lx44zjmf9ghs5uqvii
Ukhu yachay
0
61861
679443
659768
2025-06-18T12:45:29Z
Amherst99
3334
679443
wikitext
text/x-wiki
[[Rikcha:Deep_Learning.jpg|wak=Representing images on multiple layers of abstraction in deep learning|rikchacha| Ukhu yachaypi achka qata charina rikuna nisqapi siq'ikunata rikuchiy<ref>{{Cite journal|last1=Schulz|first1=Hannes|last2=Behnke|first2=Sven|date=1 November 2012|title=Deep Learning|journal=KI - Künstliche Intelligenz|language=en|volume=26|issue=4|pages=357–363|doi=10.1007/s13218-012-0198-z|issn=1610-1987|url=https://www.semanticscholar.org/paper/51a80649d16a38d41dbd20472deb3bc9b61b59a0}}</ref>]]
'''Ukhu yachay''' icha '''ukhu yachaqay''' ([[Inlish simi|inlish simimanta]] deep learning) nisqaqa astawan hatun ayllu [[Maquinawan yachay|atipayasqa llamk'aq yachay]] ñankunap huknin, [[Artifisyal ankucha llika|kapchis ankucha llikakunapi]], [[Representación yachay|qhawachiq yachaywan]]. Yachayqa [[Qhawasqa yachay|qhawasqa]], [[Yaqa qhawasqa yachay|kuska qhawasqa]] utaq [[Mana qhawasqa yachay|mana qhawasqa]] kanman.<ref name="NatureBengio">{{Cite journal|last1=LeCun|first1=Yann|last2=Bengio|first2=Yoshua|last3=Hinton|first3=Geoffrey|year=2015|title=Deep Learning|journal=Nature|volume=521|issue=7553|pages=436–444|doi=10.1038/nature14539|pmid=26017442|bibcode=2015Natur.521..436L}}</ref>
== Pukyukuna ==
[[Katiguriya:Kapchisqa ankucha llikakuna]]
[[Katiguriya:Ukhu yachay]]
poa3gjeaphjplo51rwo7f2yds5qp482
2025 Myanmar pacha kuyuy
0
64040
679444
678526
2025-06-18T15:16:12Z
Zyxo123
31737
679444
wikitext
text/x-wiki
[[Rikcha:Damage to Mandalay Palace after the March 2025 earthquake.png|rikchacha|2025 watapi marzo killapi pacha kuyuymanta Mandalay palaciopi daño]]
'''2025 watapi [[Myanmar]] mama llaqtapi pacha kuyuyqa''' 7,7 magnitudniyuq pacha kuyuymi karqan, Mercalli-man tikrasqa aswan kallpayuq IX (maqanakuyniyuq). Kayqa 1912 watamanta pacha Myanmar suyupi aswan kallpayuq qillqasqa.<ref name=":0">https://www.bbc.com/mundo/articles/cvgdg9vp3x1o</ref>
Myanmar nacionllapin autoridadkuna willarqanku 1.600 runakunallapas wañusqankuta, 3.400 más k’irisqa kasqankutapas, ichaqa manchakunkun chay yupaykuna yapakunanta, salvanankupaq kallpachakusqanku hinalla.<ref name=":0" />
Autoridadkunan willakamunku tukuy Myanmar nacionpi estado de emergencia nisqa kamachikuyta, mosoq terremoto kaqtin, hinallataq runakunaq yanapayninta qonankupaq, chay yanapaykunatan hark’arqanku chaypi guerra civil kasqanrayku.<ref>https://www.france24.com/es/medio-oriente/20250330-c%C3%B3mo-el-potente-terremoto-en-myanmar-agudiza-la-cr%C3%ADtica-situaci%C3%B3n-de-un-pa%C3%ADs-en-guerra</ref>
== Pacha kuyuy ==
Chay pacha kuyuyqa 12:50 MMT nisqapim karqan, Mandalay llaqtap qayllanpi, Sagaingwan Mandalaywan frontera suyupi. Estados Unidospa Encuesta Geológica nisqanman hinaqa, escala de momento nisqapiqa 7,7 hatun kayninmi karqa, Departamento de Meteorológico de Tailandia nisqañataqmi 8,2 nisqapi yupasqa.<ref>https://www.bernama.com/en/news.php/world/news.php?id=2407287</ref>
== Waqlliy ==
Askha estructural thuñiykunan karqan pacha chhaphchiy qhepaman, hukninmi karqan Tailandia suyupi ruwakushaq hanaq pacha rascacielos, yaqa 30 pisos, chaymi thuñisqa 17 wañuykunata saqespa.<ref>https://www.lanacion.com.ar/el-mundo/asi-fue-el-momento-en-el-que-colapso-un-rascacielos-en-bangkok-por-el-terremoto-nid28032025/</ref> China suyupipas mana tukukuq piscina thuñikuypas karqan.<ref>[https://xeu.mx/internacional/1366557/agua-de-piscina-cae-y-arrastra-personas-en-china-por-terremoto-en-myanmar#:~:text=Decenas%20de%20personas%20fueron%20arrastradas,la%20ma%C3%B1ana%20de%20este%20viernes. https://xeu.mx/internacional/1366557/agua-de-piscina-cae-y-arrastra-personas-en-china-por-terremoto-en-myanmar#:~:text=Decenas%20de%20personas%20fueron%20arrastradas,la%20ma%C3%B1ana%20de%20este%20viernes.]</ref> Lampang llaqtapipas, Tailandia llaqtapipas, Lampang hospitalpa perqankunapin raqrakurqan, techonkunapas thunikurqan.<ref>https://www.naewna.com/local/873262</ref>
== Reacciones nisqakuna ==
* Chay pacha kuyuy qhepamanmi India nacionqa Myanmar nacionman runakunaq yanapayninta apachiyta qallarirqan, chhaynapi sinchi llakisqa runakunata qespichinankupaq.<ref>https://www.prensa-latina.cu/2025/03/29/india-mantiene-ayuda-a-myanmar/</ref>
== referencias nisqakuna ==
[[Katiguriya:Pacha kuyuy]]
gwiu4iw44w8pw5sx5vb8awnscrm66ur