ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ satwiki https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%A9%E1%B1%AC%E1%B1%A9%E1%B1%9B_%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%A6%E1%B1%B4%E1%B1%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱚᱲ ᱨᱮᱫ ᱨᱮᱫ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱪᱷᱟᱸᱪ ᱪᱷᱟᱸᱪ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱛᱷᱚᱠ ᱛᱷᱚᱠ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ TimedText TimedText talk ᱢᱳᱰᱩᱞ ᱢᱳᱰᱩᱞ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱵᱷᱟᱭᱤ ᱵᱷᱟᱭᱤ 0 9270 175315 48425 2025-06-11T00:06:00Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175315 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ᱵᱷᱟᱭᱤ ᱵᱷᱟᱭᱤ | image = | image size = | alt = | caption = | director = [[ᱱᱤᱛᱟᱭᱤ ᱯᱟᱞᱤᱛᱚ]] | producer = | writer = [[ᱢᱟᱱᱳᱡ ᱫᱟᱥ]] (ᱰᱟᱭᱞᱚᱜᱽ) | screenplay = | story = | based on = <!-- {{based on|title of the original work|writer of the original work}} --> | narrator = | starring = [[ᱦᱮᱢᱚᱱᱛᱚ ᱫᱟᱥ]], [[ᱞᱤᱲᱟ ᱫᱩᱞᱟᱲᱤ]], [[ᱜᱚᱣᱩᱨᱚ ᱜᱷᱳᱥ]], [[ᱪᱚᱯᱚᱲᱟ ᱱᱟᱭᱚᱠ]], [[ᱵᱤᱬᱟ]], [[ᱚᱥᱳᱠ ᱠᱩᱢᱟᱨ]], [[ᱠᱤᱥᱳᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ]], [[ᱱᱤᱢᱢᱤ]], [[ᱳᱢ ᱯᱨᱚᱠᱟᱥ]], [[ᱱᱤᱨᱩᱯᱟ ᱨᱟᱭ]], [[ᱥᱟᱢᱩᱭᱮᱞ ᱥᱟᱦᱩ (ᱵᱟᱵᱤ)]] | music = [[ᱵᱟᱲᱚ ᱠᱨᱩᱥᱱᱚ ᱫᱟᱥ]] | cinematography = | editing = | studio = | distributor = | released = ᱑᱙᱕᱖ | runtime = | country = {{flag|ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ}} | language = [[ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ|ᱳᱰᱤᱭᱟ]] | budget = | gross = }} [[ᱱᱤᱛᱟᱭᱤ ᱯᱟᱞᱤᱛᱚ]]ᱻᱟᱜ ᱰᱤᱨᱮᱠᱥᱚᱱ ᱛᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱠᱟᱱ [[ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ|ᱳᱰᱤᱭᱟ]] ᱪᱚᱞᱚᱱ ᱪᱤᱛᱟ.ᱨ '''ᱵᱷᱟᱭᱤ ᱵᱷᱟᱭᱤ''' ᱑᱙᱕᱖ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱞᱮᱱᱟ ।<ref>{{cite web|title=BHAI BHAI|url=http://oriya.incredibleorissa.com/movie/bhai-bhai/|work=incredibleorissa.com|accessdate=23 January 2016|archive-date=3 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303203617/http://oriya.incredibleorissa.com/movie/bhai-bhai/|url-status=dead}}</ref> == ᱠᱚᱲᱟᱠᱟᱨ ᱠᱚ == [[ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ|ᱳᱰᱤᱭᱟ]] ᱪᱚᱞᱟᱱ ᱪᱤᱛᱟ.ᱨ ‘ᱵᱷᱟᱭᱤ ᱵᱷᱟᱭᱤ’ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱲᱟᱠᱟᱨ ᱠᱚ: * [[ᱜᱚᱣᱩᱨᱚ ᱜᱷᱳᱥ]] * [[ᱦᱮᱢᱚᱱᱛᱚ ᱫᱟᱥ]] * [[ᱪᱚᱯᱚᱲᱟ ᱱᱟᱭᱚᱠ]] * [[ᱞᱤᱲᱟ ᱫᱩᱞᱟᱲᱤ]] * [[ᱵᱤᱬᱟ]] * [[ᱚᱥᱳᱠ ᱠᱩᱢᱟᱨ]] * [[ᱠᱤᱥᱳᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ]] * [[ᱱᱤᱢᱢᱤ]] * [[ᱳᱢ ᱯᱨᱚᱠᱟᱥ]] * [[ᱱᱤᱨᱩᱯᱟ ᱨᱟᱭ]]] * [[ᱥᱟᱢᱩᱭᱮᱞ ᱥᱟᱦᱩ (ᱵᱟᱵᱤ)]] ==ᱥᱟ.ᱠᱷᱭᱟ.ᱛ== {{Reflist}} == ᱵᱟ.ᱲᱛᱤ ᱡᱚᱱᱚᱲ == * {{imdb title|0249398}} qnfah54g1i3j9fp0zi3x91dlbnhthwf ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ 0 11679 175320 88011 2025-06-11T06:51:33Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 88011 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_name = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱩ ᱥᱚᱦᱚᱨ, ᱞᱚᱠ ᱥᱚᱦᱚᱨ | nickname = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱷᱩ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ | settlement_type = ᱦᱚᱱᱚᱛ | image_skyline = Poomparai village.jpg | image_alt = | image_caption = ᱯᱩᱢᱵᱟᱨᱟᱭ, Kodaikanal | image_map = India Tamil Nadu districts Dindigul.svg | map_alt = | map_caption = ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|10|21|14.4|N|77|59|6|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name1 = [[File:TamilNadu Logo.svg|22px]] [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | subdivision_type2 = ᱠᱷᱚᱸᱰ | subdivision_type3 = ᱴᱚᱴᱷᱟ | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | subdivision_name4 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | subdivision_type5 = ᱱᱚᱜᱚᱨᱯᱟᱞᱤᱠᱟ | subdivision_name5 = | subdivision_type6 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ | subdivision_name6 = | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[M.G.Ramachandran]] | named_for = | parts_type = ᱛᱟᱞᱩᱠ | parts = [[Athoor taluk|Attur]],<br />[[Dindigul East taluk|Dindigul East]],<br />[[Dindigul West taluk|Dindigul West]],<br />[[Gujiliamparai taluk|Gujiliamparai]],<br />[[Kodaikanal taluk|Kodaikanal]],<br />[[Natham taluk|Natham]],<br />[[Nilakkottai taluk|Nilakkottai]],<br />[[Oddanchatram taluk|Oddanchatram]],<br />[[Palani taluk|Palani]],<br />[[Vedasandur taluk|Vedasandur]] | seat_type = ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ | seat = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | government_type = | governing_body = | leader_title1 = ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱯᱟᱨᱚᱥ | leader_name1 = Tmt.M.Vijayalakshmi IAS, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>[http://www.tn.gov.in/collectors|Dindigul District Collector]</ref> | leader_title2 = ᱥᱩᱯᱤᱨᱱᱴᱮᱱᱴᱮᱱᱴ ᱯᱩᱞᱤᱥ | leader_name2 = R.Sakthivel, [[Indian Police Service|IPS]]<ref>[http://www.tnpolice.gov.in/CCTNSNICSDC/wicket/page?7|Dindigul Superintendent of Police]</ref> | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = ᱒,᱑᱕᱙,᱗᱗᱕ | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_info1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 624xxx | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | area_code = ᱐᱔᱕᱑ | iso_code = [[ISO 3166-2:IN]]<!-- ISO 3166-2 --> | registration_plate = TN-57,94<ref>[http://www.tn.gov.in/sta/a2.pdf www.tn.gov.in]</ref> | blank1_name_sec1 = ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ | blank1_info_sec1 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | blank4_name_sec1 = ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱞᱚᱠᱮᱥᱚᱱ: | blank4_info_sec1 = {{coord|10|21|N|77|59|E}} | website = {{URL|dindigul.nic.in}} | footnotes = | official_name = }} '''ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱓᱘ ᱦᱚᱱᱚᱛ (ᱮᱛᱚᱢ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱥᱚᱱᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ) ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱑᱙᱘᱕ ᱨᱮ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱹᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱖᱒᱖᱖.᱖᱔&nbsp;ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ<sup>᱒</sup> ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱨᱟᱡᱽᱥᱣᱟ ᱠᱷᱚᱸᱰ, ᱜᱮᱞ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱛᱟᱞᱩᱠᱟ ᱟᱨ ᱑᱔ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱨ, ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱟᱨ ᱛᱨᱤᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱥᱤᱵᱽᱜᱟᱝᱜᱟ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ, ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮ ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱛᱷᱮᱱᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ [[ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱛᱮ, ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ== ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ, ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛᱤ ᱨᱟᱡᱽ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱕᱐ ᱟᱹᱰᱤ ᱯᱤᱪᱷᱲᱟᱹ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ (ᱜᱩᱴ ᱖᱔᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ) ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱮᱱᱟ ᱾<ref name=brgf/> ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱵᱟᱠᱣᱟᱨᱰ ᱨᱤᱡᱟᱱ ᱜᱽᱨᱟᱸᱴ ᱯᱷᱚᱸᱰ ᱯᱨᱚᱜᱽᱨᱟᱢ (BRGF) ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name=brgf>{{cite web|author=Ministry of Panchayati Raj |date=8 September 2009 |title=A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme |publisher=National Institute of Rural Development |url=http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |accessdate=27 September 2011 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120405033402/http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |archivedate=5 April 2012 |df=dmy }}</ref> ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱡᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱙᱒᱙ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard">{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/index.html|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref> ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱮᱞ ᱒᱑᱖,᱕᱗᱖, ᱑᱑᱑,᱙᱕᱕ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑᱐᱔,᱖᱒᱑ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱮᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱒᱐.᱙᱕% ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱐.᱓᱗% ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱗᱒.᱙᱙% ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱠᱷᱟᱱᱮᱢ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱖᱘.᱖᱑% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard"/> ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱩᱴ ᱕᱖᱐,᱗᱗᱓ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱩᱴ ᱑,᱑᱐᱕,᱑᱕᱕ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱑᱕᱕,᱓᱓᱒ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱓᱘᱘,᱗᱒᱕ ᱢᱩᱬ ᱪᱟᱹᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱦᱚᱞᱰ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮ ᱒᱕,᱒᱕᱓, ᱓᱙᱓,᱗᱙᱗ ᱮᱢᱟᱱ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱔᱒,᱑᱓᱘ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱐,᱐᱗᱓ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱗᱙,᱒᱓᱔ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱕,᱕᱗᱖ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ ᱾<ref name=2011census>{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals - Dindigul district|url=http://www.censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=703298|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref>{{historical populations|11=1901|12=7,14,098|13=1911|14=7,80,440|15=1921|16=8,13,581|17=1931|18=8,59,809|19=1941|20=9,74,794|21=1951|22=10,83,964|23=1961|24=11,78,363|25=1971|26=13,98,023|27=1981|28=15,64,448|29=1991|30=17,60,601|31=2001|32=19,23,014|33=2011|34=21,59,775|percentages=pagr|footnote=source:<ref>[http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A2_Data_Table.html Decadal Variation In Population Since 1901]</ref>|align=middle}} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== <references/> ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons category}} * [https://dindigul.nic.in/ Dindigul District] * [http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/Dindigul-District-A-Profile/article15984964.ece Dindigul district - A profile - The Hindu, Monday, 15 Feb 2010] {{ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] cacimhxidhelmvt77a87zt29di5oyfr 175324 175320 2025-06-11T06:54:43Z MT731 2184 175324 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_name = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱩ ᱥᱚᱦᱚᱨ, ᱞᱚᱠ ᱥᱚᱦᱚᱨ | nickname = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱷᱩ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ | settlement_type = ᱦᱚᱱᱚᱛ | image_skyline = Poomparai village.jpg | image_alt = | image_caption = ᱯᱩᱢᱵᱟᱨᱟᱭ, Kodaikanal | image_map = India Tamil Nadu districts Dindigul.svg | map_alt = | map_caption = ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|10|21|14.4|N|77|59|6|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name1 = [[File:TamilNadu Logo.svg|22px]] [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | subdivision_type2 = ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ | subdivision_type3 = ᱴᱚᱴᱷᱟ | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | subdivision_name4 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | subdivision_type5 = ᱱᱚᱜᱚᱨᱯᱟᱞᱤᱠᱟ | subdivision_name5 = | subdivision_type6 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ | subdivision_name6 = | established_title = <!-- ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ --> | established_date = | founder = [[ᱮᱢ.ᱡᱤ.ᱨᱟᱢᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱱ]] | named_for = | parts_type = ᱛᱟᱞᱩᱠ | parts = [[Athoor taluk|Attur]],<br />[[Dindigul East taluk|Dindigul East]],<br />[[Dindigul West taluk|Dindigul West]],<br />[[Gujiliamparai taluk|Gujiliamparai]],<br />[[Kodaikanal taluk|Kodaikanal]],<br />[[Natham taluk|Natham]],<br />[[Nilakkottai taluk|Nilakkottai]],<br />[[Oddanchatram taluk|Oddanchatram]],<br />[[Palani taluk|Palani]],<br />[[Vedasandur taluk|Vedasandur]] | seat_type = ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ | seat = [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] | government_type = | governing_body = | leader_title1 = ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱯᱟᱨᱚᱥ | leader_name1 = Tmt.M.Vijayalakshmi IAS, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>[http://www.tn.gov.in/collectors|Dindigul District Collector]</ref> | leader_title2 = ᱥᱩᱯᱤᱨᱱᱴᱮᱱᱴᱮᱱᱴ ᱯᱩᱞᱤᱥ | leader_name2 = R.Sakthivel, [[Indian Police Service|IPS]]<ref>[http://www.tnpolice.gov.in/CCTNSNICSDC/wicket/page?7|Dindigul Superintendent of Police]</ref> | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = ᱒,᱑᱕᱙,᱗᱗᱕ | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_info1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱖᱒᱔xxx | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | area_code = ᱐᱔᱕᱑ | iso_code = [[ISO 3166-2:IN]]<!-- ISO 3166-2 --> | registration_plate = TN-57,94<ref>[http://www.tn.gov.in/sta/a2.pdf www.tn.gov.in]</ref> | blank1_name_sec1 = ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ | blank1_info_sec1 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | blank4_name_sec1 = ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱞᱚᱠᱮᱥᱚᱱ: | blank4_info_sec1 = {{coord|10|21|N|77|59|E}} | website = {{URL|dindigul.nic.in}} | footnotes = | official_name = }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱓᱘ ᱦᱚᱱᱚᱛ (ᱮᱛᱚᱢ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱥᱚᱱᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ) ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱑᱙᱘᱕ ᱨᱮ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱹᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱖᱒᱖᱖.᱖᱔&nbsp;ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ<sup>᱒</sup> ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱨᱟᱡᱽᱥᱣᱟ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ, ᱜᱮᱞ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱛᱟᱞᱩᱠᱟ ᱟᱨ ᱑᱔ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱨ, ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱟᱨ ᱛᱨᱤᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱥᱤᱵᱽᱜᱟᱝᱜᱟ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ, ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮ ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱛᱷᱮᱱᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ [[ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱛᱮ, ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ== ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ, ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛᱤ ᱨᱟᱡᱽ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱕᱐ ᱟᱹᱰᱤ ᱯᱤᱪᱷᱲᱟᱹ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ (ᱜᱩᱴ ᱖᱔᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ) ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱮᱱᱟ ᱾<ref name=brgf/> ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱵᱟᱠᱣᱟᱨᱰ ᱨᱤᱡᱟᱱ ᱜᱨᱟᱸᱴ ᱯᱷᱚᱸᱰ ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ (BRGF) ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name=brgf>{{cite web|author=Ministry of Panchayati Raj |date=8 September 2009 |title=A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme |publisher=National Institute of Rural Development |url=http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |accessdate=27 September 2011 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120405033402/http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |archivedate=5 April 2012 |df=dmy }}</ref> ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱡᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱙᱒᱙ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard">{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/index.html|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref> ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱮᱞ ᱒᱑᱖,᱕᱗᱖, ᱑᱑᱑,᱙᱕᱕ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑᱐᱔,᱖᱒᱑ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱮᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱒᱐.᱙᱕% ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱐.᱓᱗% ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱗᱒.᱙᱙% ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱠᱷᱟᱱᱮᱢ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱖᱘.᱖᱑% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard"/> ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱩᱴ ᱕᱖᱐,᱗᱗᱓ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱩᱴ ᱑,᱑᱐᱕,᱑᱕᱕ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱑᱕᱕,᱓᱓᱒ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱓᱘᱘,᱗᱒᱕ ᱢᱩᱬ ᱪᱟᱹᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱦᱚᱞᱰ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮ ᱒᱕,᱒᱕᱓, ᱓᱙᱓,᱗᱙᱗ ᱮᱢᱟᱱ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱔᱒,᱑᱓᱘ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱐,᱐᱗᱓ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱗᱙,᱒᱓᱔ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱕,᱕᱗᱖ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ ᱾<ref name=2011census>{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals - Dindigul district|url=http://www.censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=703298|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref>{{historical populations|11=1901|12=7,14,098|13=1911|14=7,80,440|15=1921|16=8,13,581|17=1931|18=8,59,809|19=1941|20=9,74,794|21=1951|22=10,83,964|23=1961|24=11,78,363|25=1971|26=13,98,023|27=1981|28=15,64,448|29=1991|30=17,60,601|31=2001|32=19,23,014|33=2011|34=21,59,775|percentages=pagr|footnote=source:<ref>[http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A2_Data_Table.html Decadal Variation In Population Since 1901]</ref>|align=middle}} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons category}} * [https://dindigul.nic.in/ Dindigul District] * [http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/Dindigul-District-A-Profile/article15984964.ece Dindigul district - A profile - The Hindu, Monday, 15 Feb 2010] {{ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] 57k3fl2wa6teh1l9i9da0rwohsi7sja 175330 175324 2025-06-11T07:04:08Z MT731 2184 175330 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_name = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱩ ᱥᱚᱦᱚᱨ, ᱞᱚᱠ ᱥᱚᱦᱚᱨ | nickname = ᱮᱡᱷᱤᱞᱢᱤᱜᱷᱩ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ | settlement_type = ᱦᱚᱱᱚᱛ | image_skyline = Poomparai village.jpg | image_alt = | image_caption = ᱯᱩᱢᱵᱟᱨᱟᱭ, ᱠᱚᱰᱟᱭᱱᱟᱞ | image_map = India Tamil Nadu districts Dindigul.svg | map_alt = | map_caption = ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|10|21|14.4|N|77|59|6|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name1 = [[File:TamilNadu Logo.svg|22px]] [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | subdivision_type2 = ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ | subdivision_type3 = ᱴᱚᱴᱷᱟ | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | subdivision_name4 = [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] | subdivision_type5 = ᱱᱚᱜᱚᱨᱯᱟᱞᱤᱠᱟ | subdivision_name5 = | subdivision_type6 = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ | subdivision_name6 = | established_title = <!-- ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ --> | established_date = | founder = [[ᱮᱢ.ᱡᱤ.ᱨᱟᱢᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱱ]] | named_for = | parts_type = ᱛᱟᱞᱩᱠ | parts = [[Athoor taluk|Attur]],<br />[[Dindigul East taluk|Dindigul East]],<br />[[Dindigul West taluk|Dindigul West]],<br />[[Gujiliamparai taluk|Gujiliamparai]],<br />[[Kodaikanal taluk|Kodaikanal]],<br />[[Natham taluk|Natham]],<br />[[Nilakkottai taluk|Nilakkottai]],<br />[[Oddanchatram taluk|Oddanchatram]],<br />[[Palani taluk|Palani]],<br />[[Vedasandur taluk|Vedasandur]] | seat_type = ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ | seat = [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] | government_type = | governing_body = | leader_title1 = ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱯᱟᱨᱚᱥ | leader_name1 = Tmt.M.Vijayalakshmi IAS, [[Indian Administrative Service|IAS]]<ref>[http://www.tn.gov.in/collectors|Dindigul District Collector]</ref> | leader_title2 = ᱥᱩᱯᱤᱨᱱᱴᱮᱱᱴᱮᱱᱴ ᱯᱩᱞᱤᱥ | leader_name2 = R.Sakthivel, [[Indian Police Service|IPS]]<ref>[http://www.tnpolice.gov.in/CCTNSNICSDC/wicket/page?7|Dindigul Superintendent of Police]</ref> | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = ᱒,᱑᱕᱙,᱗᱗᱕ | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_info1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱖᱒᱔xxx | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | area_code = ᱐᱔᱕᱑ | iso_code = [[ISO 3166-2:IN]]<!-- ISO 3166-2 --> | registration_plate = TN-57,94<ref>[http://www.tn.gov.in/sta/a2.pdf www.tn.gov.in]</ref> | blank1_name_sec1 = ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ | blank1_info_sec1 = [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] | blank4_name_sec1 = ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱞᱚᱠᱮᱥᱚᱱ: | blank4_info_sec1 = {{coord|10|21|N|77|59|E}} | website = {{URL|dindigul.nic.in}} | footnotes = | official_name = }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱓᱘ ᱦᱚᱱᱚᱛ (ᱮᱛᱚᱢ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱥᱚᱱᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ) ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚ ᱑᱙᱘᱕ ᱨᱮ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱹᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱖᱒᱖᱖.᱖᱔&nbsp;ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ<sup>᱒</sup> ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱨᱟᱡᱽᱥᱣᱟ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ, ᱜᱮᱞ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱛᱟᱞᱩᱠᱟ ᱟᱨ ᱑᱔ ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱨ, ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱟᱨ ᱛᱨᱤᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱥᱤᱵᱽᱜᱟᱝᱜᱟ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱪᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ, ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮ ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱛᱷᱮᱱᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ [[ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱛᱮ, ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ== ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ, ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛᱤ ᱨᱟᱡᱽ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱕᱐ ᱟᱹᱰᱤ ᱯᱤᱪᱷᱲᱟᱹ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ (ᱜᱩᱴ ᱖᱔᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ) ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱮᱱᱟ ᱾<ref name=brgf/> ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱵᱟᱠᱣᱟᱨᱰ ᱨᱤᱡᱟᱱ ᱜᱨᱟᱸᱴ ᱯᱷᱚᱸᱰ ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ (BRGF) ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name=brgf>{{cite web|author=Ministry of Panchayati Raj |date=8 September 2009 |title=A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme |publisher=National Institute of Rural Development |url=http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |accessdate=27 September 2011 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120405033402/http://www.nird.org.in/brgf/doc/brgf_BackgroundNote.pdf |archivedate=5 April 2012 |df=dmy }}</ref> ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒᱑,᱕᱙,᱗᱗᱕ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑᱐᱐᱐ ᱡᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱙᱙᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱙᱒᱙ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard">{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/index.html|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref> ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱮᱞ ᱒᱑᱖,᱕᱗᱖, ᱑᱑᱑,᱙᱕᱕ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑᱐᱔,᱖᱒᱑ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱮᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱒᱐.᱙᱕% ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱟᱜ ᱐.᱓᱗% ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱗᱒.᱙᱙% ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱠᱷᱟᱱᱮᱢ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱖᱘.᱖᱑% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard"/> ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱩᱴ ᱕᱖᱐,᱗᱗᱓ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱩᱴ ᱑,᱑᱐᱕,᱑᱕᱕ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱑᱕᱕,᱓᱓᱒ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱓᱘᱘,᱗᱒᱕ ᱢᱩᱬ ᱪᱟᱹᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱦᱚᱞᱰ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮ ᱒᱕,᱒᱕᱓, ᱓᱙᱓,᱗᱙᱗ ᱮᱢᱟᱱ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱔᱒,᱑᱓᱘ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ, ᱑᱐,᱐᱗᱓ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱹᱥᱤ, ᱗᱙,᱒᱓᱔ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱪᱟᱥ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ, ᱕,᱕᱗᱖ ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱞᱮᱵᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ ᱾<ref name=2011census>{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals - Dindigul district|url=http://www.censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=703298|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 January 2014}}</ref>{{historical populations|11=1901|12=7,14,098|13=1911|14=7,80,440|15=1921|16=8,13,581|17=1931|18=8,59,809|19=1941|20=9,74,794|21=1951|22=10,83,964|23=1961|24=11,78,363|25=1971|26=13,98,023|27=1981|28=15,64,448|29=1991|30=17,60,601|31=2001|32=19,23,014|33=2011|34=21,59,775|percentages=pagr|footnote=source:<ref>[http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A2_Data_Table.html Decadal Variation In Population Since 1901]</ref>|align=middle}} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons category}} * [https://dindigul.nic.in/ Dindigul District] * [http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/Dindigul-District-A-Profile/article15984964.ece Dindigul district - A profile - The Hindu, Monday, 15 Feb 2010] {{ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] hrojdnc0nglwpmqgorko7f1n43uoc84 ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ 1 11691 175322 59382 2025-06-11T06:51:34Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 59382 wikitext text/x-wiki {{ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱥᱟᱯᱟᱲᱟᱣ ᱒᱐᱒᱐}} bf5wysnir1fte9zj9k5rcm1l0o8xcui ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ 0 11697 175325 92755 2025-06-11T06:55:47Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 92755 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ | native_name = | native_name_lang = | settlement_type = ᱥᱚᱦᱚᱨ | image_skyline = Dindigul Fort2.JPG | image_alt = | image_caption = Dindigul viewed from Dindigul Fort | nickname = | pushpin_map = India Tamil Nadu | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|10.35|N|77.95|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type2 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type3 = Metro | subdivision_type4 = ᱠᱷᱚᱸᱰ | subdivision_name1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | subdivision_name2 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | subdivision_name3 = <!-- for neighbourhoods/suburbs only --> | established_title = <!-- ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ --> | established_date = ᱑᱙᱘᱕ | founder = | named_for = | government_type = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱚᱨᱤᱥᱚᱫᱽ | governing_body = ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | leader_title1 = Mayor | leader_name1 = Vacant | unit_pref = Metric | area_footnotes = <!--6266.67 --> | area_total_km2 = 46.9 | area_rank = | elevation_footnotes = | elevation_m = 268 | population_total = ᱒᱐᱗᱓᱒᱗ | population_as_of = 2011 | population_footnotes = | population_density_km2 = automatic | population_rank = ᱑᱑ | population_demonym = ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞᱮ | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱖᱒᱔᱐᱐᱑ | area_code = +᱙᱑-᱔᱕᱑ | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | registration_plate = TN-57/TN-94 | GI_Tags = Dindigul=Locks Sirumalai=Bananas Palani=Panchamirutham Kodaikanal=Malai Punddu Sinnallapatti=Kandaagi Saree Natham=Oil Parotta Dindigul=Biriyani | website = [http://municipality.tn.gov.in/dindigul/abus_municip.htm Dindigul Municipal Corporation] | leader_title2 = ᱵᱷᱟᱭᱤᱥ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱮᱨᱥᱚᱱ | leader_name2 = ᱢᱨ. ᱵᱤᱨᱟᱠᱩᱢᱟᱨ | leader_title3 = Commissioner of City Corporation | demographics1_info1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] | official_name = }} '''ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱔᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱖᱐ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱒ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ, ᱢᱚᱫᱩᱨᱮᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱑ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ, ᱢᱟᱫᱩᱨᱮᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱑ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ ᱟᱨ ᱴᱮᱠᱥ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱗᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱨᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱞᱮᱠᱟᱱᱟᱜ ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ, ᱳᱲᱟᱱᱪᱚᱛᱨᱚᱢ, ᱵᱷᱮᱫᱽᱥᱩᱱᱫᱚᱨ, ᱱᱤᱞᱠᱚᱴᱟᱭ, ᱠᱚᱰᱟᱭᱱᱟᱞ, ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ, ᱟᱛᱷᱩᱨ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱥᱮᱯᱷᱴᱤ ᱞᱳᱠ ᱢᱮᱠᱟᱨ, ᱞᱮᱫᱟᱨ ᱴᱮᱱᱮᱨᱤ, ᱴᱮᱠᱥᱴᱟᱭᱤᱞ ᱤᱥᱯᱤᱱᱤᱝ, ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱥᱮᱵᱟ, ᱪᱟᱥ ᱵᱮᱯᱟᱨ, ᱵᱮᱸᱠᱤᱝ, ᱪᱟᱥ ᱢᱟᱥᱤᱱᱟᱨᱤ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱚᱢ ᱨᱮ ᱟᱯᱜᱨᱮᱰ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱑᱔.᱐᱑ ᱜᱟᱺᱴ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱕.᱔᱑ ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱤᱞ) ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱩ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱐᱗,᱓᱒᱗ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱛᱟᱨᱟ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱟᱨ ᱨᱮᱞ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2010/02/15/stories/2010021550520200.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100218110423/http://www.hindu.com/2010/02/15/stories/2010021550520200.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-18 |newspaper=[[The Hindu]] |title=Tamil Nadu News : Dindigul District – A Profile |date=2010-02-15 |access-date=2013-03-03}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱑᱑ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱠᱟᱱᱟᱱᱟᱨ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱩᱠᱩ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱙᱒,᱕᱑᱒ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱒᱐᱐,᱐᱐᱐ ᱦᱮᱠᱴᱟᱨ ᱫᱚ ᱪᱟᱥ ᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ ᱟᱨ ᱥᱤᱨᱩᱢᱚᱞᱟᱭ ᱵᱩᱨᱩ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱘᱕ ᱦᱮᱠᱴᱟᱨ ᱨᱤᱡᱚᱨᱵᱽ ᱵᱤᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name=heady>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2008/05/31/stories/2008053150670200.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110623183228/http://www.hindu.com/2008/05/31/stories/2008053150670200.htm |url-status=dead |archive-date=2011-06-23 |title=Tamil Nadu News : A heady mix of all, for all |date=2008-05-31 |newspaper=[[The Hindu]] |access-date=2013-03-03}}</ref> ==ᱚᱛᱱᱚᱜ== ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ {{Coord|10.35|N|77.95|E|}}<ref>{{cite web|url=http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Dindigul.html|title= Falling Rain Genomics, Inc – Dindigul|publisher=Falling Rain Genomics Inc}}</ref> ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱩᱥᱩᱞ ᱫᱚ ᱒᱖᱕ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱘᱖᱙ ᱯᱷᱤᱴ) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ, [[ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱔᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱖᱐ ᱢᱤᱞ)ᱟᱨ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱒ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱥᱤᱨᱩᱢᱚᱞᱟᱭ ᱵᱩᱨᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱵᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== {{bar box|title=ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ |titlebar=#ddd|left1=ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|right1=ᱥᱟᱭᱠᱚᱲᱟ(%)|float=left|bars={{bar percent|[[ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱦᱤᱱᱫᱩ]]|Orange|69.11}}{{bar percent|[[ᱤᱥᱞᱟᱢ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱢᱩᱥᱞᱤᱢ]]|Green|14.17}}{{bar percent|[[ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱤᱥᱟᱹᱭ]]|purple|16.59}}{{bar percent|[[ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱥᱤᱠᱷ]]|yellow|0.02}}{{bar percent|[[ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ]]|Gold|0.02}}{{bar percent|[[ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱡᱳᱭᱱᱳ]]|Blue|0.01}}{{bar percent|ᱮᱴᱟᱜ|grey|0.1}}}} {{Historical populations |align = right |state=collapsed |1901|25182 |1911|25052 |1921|30922 |1931|43617 |1941|56275 |1951|78361 |1961|92947 |1971|128429 |1981|164103 |1991|182477 |2001|196619 |2011|207327 |footnote=Sources:<br/> * 1901 – 2001<ref name="urbaninfra24">[[#urban|Urban Infrastructure Report]] 2008, pp. 2-4</ref> * 2011<ref name=2011census/> }} ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱐᱗,᱓᱒᱗ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱑,᱐᱑᱒ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱭᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱙᱒᱙ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="dashboard">{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/index.html|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 Jan 2014}}</ref> ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱠᱚ ᱜᱩᱴ ᱑᱙,᱖᱐᱓ ᱜᱟᱱ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱑᱐,᱑᱒᱖ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱙,᱔᱗᱗ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱮᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱭᱟᱜ ᱗.᱕᱘% ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱭᱟᱜ ᱐.᱐᱗% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱗᱒.᱙᱙% ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱵᱟᱨᱟᱵᱟᱹᱨᱤ ᱠᱷᱟᱱᱮᱢ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱘᱑.᱖᱙% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard"/> ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒᱙᱒,᱑᱓᱒ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱱᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱕,᱔᱓᱘ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑᱔᱖,᱖᱙᱔ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱑,᱐᱐᱙ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ; ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱙᱖᱔ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚᱨ ᱫᱚ ᱘᱙.᱑% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱙᱓.᱔᱑% ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱭᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱘᱔.᱘᱓% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱒᱖,᱑᱖᱙ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱠᱚ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name=2011Cities>{{cite web | url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf | format=PDF|page=12 | title=Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above | publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India |accessdate=2012-12-29}}</ref> ==ᱦᱮᱡ ᱥᱮᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ== ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ ᱑᱓᱑.᱗᱓᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱘᱑.᱘᱕᱕ ᱢᱤᱞ) ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱧᱮᱞ ᱫᱚᱦᱚᱭᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱒᱑. ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱓.᱔᱖ ᱢᱤᱞ) ᱯᱟᱠᱟ ᱥᱚᱲᱚᱠ, ᱙᱘.᱓᱑᱑ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱑.᱐᱘᱘ ᱢᱤᱞ) ᱵᱤᱴᱩᱢᱤᱱᱟᱥ ᱥᱚᱲᱚᱠ, ᱙.᱓᱕᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱕.᱕᱐ ᱢᱤᱞ) ᱜᱮᱫ ᱫᱷᱤᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱴᱨᱤ (pavements) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱯᱮᱭᱟ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, NH 44 (ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ), ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨ NH 45A ᱫᱚ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱟᱱᱭᱟᱠᱩᱢᱟᱨᱤ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ, ᱟᱨ NH 83 ᱠᱚᱭᱟᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱫᱚ ᱱᱟᱜᱟᱯᱟᱛᱛᱤᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱳᱲᱟᱝᱪᱟᱛᱷᱨᱚᱢ, ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ, ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ, ᱛᱤᱨᱩᱣᱟᱨᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱟᱨ ᱵᱟᱛᱷᱚᱞᱜᱩᱸᱰᱩ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ, ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱢᱟᱱ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=Dindigul roads |url=http://municipality.tn.gov.in/dindigul/sal_roads.htm |publisher=Dindigul municipality |year=2011 |accessdate=2012-12-29 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004224820/http://municipality.tn.gov.in/dindigul/sal_roads.htm |archivedate=2013-10-04 }}</ref><ref name="urbaninfra40">[[#urban|Urban Infrastructure Report]] 2008, p. 40</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{refbegin|30em}} * {{cite book|title=The Madura Country: A Manual|url=https://books.google.com/books?id=-QpN1BDaS4cC&pg=PA287&dq=history+of+dindigul&hl=en&sa=X&ei=5BPPUc6bDpPc9QTDh4HQBw&ved=0CDYQ6AEwAQ#v=onepage&q=history%20of%20dindigul&f=false|publisher=Asian Educational Services|year=1989|last=Nelson|first=James Henry|isbn=9788120604247|ref=Nelson}} * {{cite report|url=http://municipality.tn.gov.in/Dindigul/Dindigul.pdf |format=PDF |title=Conversion of City Corporate Plan into Business Plan |last=Urban Infrastructure report |publisher=Tamil Nadu Urban Infrastructure Financial Services Limited |year=2009 |accessdate=2012-12-29 |ref=urban }}{{dead link|date=December 2016 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{refend}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons category}} {{ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ}} {{Authority control}} [[Category:Dindigul| ]] [[Category:Cities and towns in Dindigul district]] 5y0dqy7kgzm2ltm36qxp2k083vgyscr 175329 175325 2025-06-11T07:01:35Z MT731 2184 175329 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ | native_name = | native_name_lang = | settlement_type = ᱥᱚᱦᱚᱨ | image_skyline = Dindigul Fort2.JPG | image_alt = | image_caption = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱠᱤᱞᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱧᱮᱞᱚᱜᱼᱟ | nickname = | pushpin_map = India Tamil Nadu | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|10.35|N|77.95|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type2 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type3 = ᱢᱮᱴᱨᱚ | subdivision_type4 = ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ | subdivision_name1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | subdivision_name2 = [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] | subdivision_name3 = <!-- for neighbourhoods/suburbs only --> | established_title = <!-- ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ --> | established_date = ᱑᱙᱘᱕ | founder = | named_for = | government_type = ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱯᱚᱨᱤᱥᱚᱫᱽ | governing_body = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | leader_title1 = Mayor | leader_name1 = Vacant | unit_pref = Metric | area_footnotes = <!--6266.67 --> | area_total_km2 = 46.9 | area_rank = | elevation_footnotes = | elevation_m = 268 | population_total = ᱒᱐᱗᱓᱒᱗ | population_as_of = 2011 | population_footnotes = | population_density_km2 = automatic | population_rank = ᱑᱑ | population_demonym = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞᱮ | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱖᱒᱔᱐᱐᱑ | area_code = +᱙᱑-᱔᱕᱑ | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | registration_plate = TN-57/TN-94 | GI_Tags = Dindigul=Locks Sirumalai=Bananas Palani=Panchamirutham Kodaikanal=Malai Punddu Sinnallapatti=Kandaagi Saree Natham=Oil Parotta Dindigul=Biriyani | website = [http://municipality.tn.gov.in/dindigul/abus_municip.htm Dindigul Municipal Corporation] | leader_title2 = ᱵᱷᱟᱭᱤᱥ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱮᱨᱥᱚᱱ | leader_name2 = ᱢᱨ. ᱵᱤᱨᱟᱠᱩᱢᱟᱨ | leader_title3 = Commissioner of City Corporation | demographics1_info1 = [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] | official_name = }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱔᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱖᱐ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱒ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱺᱜᱤᱧᱟ, ᱢᱚᱫᱩᱨᱮᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱑ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱺᱜᱤᱧᱟ, ᱢᱟᱫᱩᱨᱮᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱔᱑ ᱢᱤᱞ) ᱥᱟᱺᱜᱤᱧᱟ ᱟᱨ ᱴᱮᱠᱥ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱗᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱨᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱞᱮᱠᱟᱱᱟᱜ ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ, ᱳᱲᱟᱱᱪᱚᱛᱨᱚᱢ, ᱵᱷᱮᱫᱽᱥᱩᱱᱫᱚᱨ, ᱱᱤᱞᱠᱚᱴᱟᱭ, ᱠᱚᱰᱟᱭᱱᱟᱞ, ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ, ᱟᱛᱷᱩᱨ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱥᱮᱯᱷᱴᱤ ᱞᱳᱠ ᱢᱮᱠᱟᱨ, ᱞᱮᱫᱟᱨ ᱴᱮᱱᱮᱨᱤ, ᱴᱮᱠᱥᱴᱟᱭᱤᱞ ᱤᱥᱯᱤᱱᱤᱝ, ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣ ᱥᱮᱵᱟ, ᱪᱟᱥ ᱵᱮᱯᱟᱨ, ᱵᱮᱸᱠᱤᱝ, ᱪᱟᱥ ᱢᱟᱥᱤᱱᱟᱨᱤ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱚᱢ ᱨᱮ ᱟᱯᱜᱨᱮᱰ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱑᱔.᱐᱑ ᱜᱟᱺᱴ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱕.᱔᱑ ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱤᱞ) ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱩ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱐᱗,᱓᱒᱗ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱛᱟᱨᱟ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱟᱨ ᱨᱮᱞ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2010/02/15/stories/2010021550520200.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100218110423/http://www.hindu.com/2010/02/15/stories/2010021550520200.htm |url-status=dead |archive-date=2010-02-18 |newspaper=[[The Hindu]] |title=Tamil Nadu News : Dindigul District – A Profile |date=2010-02-15 |access-date=2013-03-03}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱑᱑ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱠᱟᱱᱟᱱᱟᱨ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱩᱠᱩ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱙᱒,᱕᱑᱒ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱒᱐᱐,᱐᱐᱐ ᱦᱮᱠᱴᱟᱨ ᱫᱚ ᱪᱟᱥ ᱚᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ ᱟᱨ ᱥᱤᱨᱩᱢᱚᱞᱟᱭ ᱵᱩᱨᱩ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ, ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮ ᱘᱕ ᱦᱮᱠᱴᱟᱨ ᱨᱤᱡᱚᱨᱵᱽ ᱵᱤᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name=heady>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2008/05/31/stories/2008053150670200.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110623183228/http://www.hindu.com/2008/05/31/stories/2008053150670200.htm |url-status=dead |archive-date=2011-06-23 |title=Tamil Nadu News : A heady mix of all, for all |date=2008-05-31 |newspaper=[[The Hindu]] |access-date=2013-03-03}}</ref> ==ᱚᱛᱱᱚᱜ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ {{Coord|10.35|N|77.95|E|}}<ref>{{cite web|url=http://www.fallingrain.com/world/IN/25/Dindigul.html|title= Falling Rain Genomics, Inc – Dindigul|publisher=Falling Rain Genomics Inc}}</ref> ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱩᱥᱩᱞ ᱫᱚ ᱒᱖᱕ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱘᱖᱙ ᱯᱷᱤᱴ) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ, [[ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱔᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱒᱖᱐ ᱢᱤᱞ)ᱟᱨ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱒ ᱢᱤᱞ) ᱮᱛᱚᱢᱼᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱥᱤᱨᱩᱢᱚᱞᱟᱭ ᱵᱩᱨᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱵᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== {{bar box|title=ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ |titlebar=#ddd|left1=ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|right1=ᱥᱟᱭᱠᱚᱲᱟ(%)|float=left|bars={{bar percent|[[ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱦᱤᱱᱫᱩ]]|Orange|69.11}}{{bar percent|[[ᱤᱥᱞᱟᱢ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱢᱩᱥᱞᱤᱢ]]|Green|14.17}}{{bar percent|[[ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱤᱥᱟᱹᱭ]]|purple|16.59}}{{bar percent|[[ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱥᱤᱠᱷ]]|yellow|0.02}}{{bar percent|[[ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ]]|Gold|0.02}}{{bar percent|[[ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱡᱳᱭᱱᱳ]]|Blue|0.01}}{{bar percent|ᱮᱴᱟᱜ|grey|0.1}}}} {{Historical populations |align = right |state=collapsed |1901|25182 |1911|25052 |1921|30922 |1931|43617 |1941|56275 |1951|78361 |1961|92947 |1971|128429 |1981|164103 |1991|182477 |2001|196619 |2011|207327 |footnote=Sources:<br/> * 1901 – 2001<ref name="urbaninfra24">[[#urban|Urban Infrastructure Report]] 2008, pp. 2-4</ref> * 2011<ref name=2011census/> }} ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱐᱗,᱓᱒᱗ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱑,᱐᱑᱒ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱭᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱙᱒᱙ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="dashboard">{{cite web|title=Census Info 2011 Final population totals|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/index.html|publisher=Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India|year=2013|accessdate=26 Jan 2014}}</ref> ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱠᱚ ᱜᱩᱴ ᱑᱙,᱖᱐᱓ ᱜᱟᱱ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟᱨᱮ ᱑᱐,᱑᱒᱖ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱙,᱔᱗᱗ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱵᱟᱝ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱭᱟᱜ ᱗.᱕᱘% ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱭᱟᱜ ᱐.᱐᱗% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱗᱒.᱙᱙% ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱵᱟᱨᱟᱵᱟᱹᱨᱤ ᱠᱷᱟᱱᱮᱢ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱘᱑.᱖᱙% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="dashboard"/> ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱨᱤ ᱜᱩᱴ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱙᱒,᱑᱓᱒ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱱᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱕,᱔᱓᱘ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑᱔᱖,᱖᱙᱔ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱑,᱐᱐᱙ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ; ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱙᱖᱔ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚᱨ ᱫᱚ ᱘᱙.᱑% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱙᱓.᱔᱑% ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱭᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚ ᱘᱔.᱘᱓% ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱒᱖,᱑᱖᱙ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱠᱚ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name=2011Cities>{{cite web | url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf | format=PDF|page=12 | title=Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above | publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India |accessdate=2012-12-29}}</ref> ==ᱦᱮᱡ ᱥᱮᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ ᱫᱚ ᱑᱓᱑.᱗᱓᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱘᱑.᱘᱕᱕ ᱢᱤᱞ) ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱧᱮᱞ ᱫᱚᱦᱚᱭᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱒᱑. ᱖᱖ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱓.᱔᱖ ᱢᱤᱞ) ᱯᱟᱠᱟ ᱥᱚᱲᱚᱠ, ᱙᱘.᱓᱑᱑ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱖᱑.᱐᱘᱘ ᱢᱤᱞ) ᱵᱤᱴᱩᱢᱤᱱᱟᱥ ᱥᱚᱲᱚᱠ, ᱙.᱓᱕᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱕.᱕᱐ ᱢᱤᱞ) ᱜᱮᱫ ᱫᱷᱤᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱴᱨᱤ (pavements) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱯᱮᱭᱟ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, NH 44 (ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ), ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨ NH 45A ᱫᱚ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱟᱱᱭᱟᱠᱩᱢᱟᱨᱤ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ, ᱟᱨ NH 83 ᱠᱚᱭᱟᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱫᱚ ᱱᱟᱜᱟᱯᱟᱛᱛᱤᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱳᱲᱟᱝᱪᱟᱛᱷᱨᱚᱢ, ᱯᱚᱞᱟᱱᱤ, ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ, ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ, ᱛᱤᱨᱩᱣᱟᱨᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱟᱨ ᱵᱟᱛᱷᱚᱞᱜᱩᱸᱰᱩ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ, ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱢᱟᱱ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=Dindigul roads |url=http://municipality.tn.gov.in/dindigul/sal_roads.htm |publisher=Dindigul municipality |year=2011 |accessdate=2012-12-29 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004224820/http://municipality.tn.gov.in/dindigul/sal_roads.htm |archivedate=2013-10-04 }}</ref><ref name="urbaninfra40">[[#urban|Urban Infrastructure Report]] 2008, p. 40</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{refbegin|30em}} * {{cite book|title=The Madura Country: A Manual|url=https://books.google.com/books?id=-QpN1BDaS4cC&pg=PA287&dq=history+of+dindigul&hl=en&sa=X&ei=5BPPUc6bDpPc9QTDh4HQBw&ved=0CDYQ6AEwAQ#v=onepage&q=history%20of%20dindigul&f=false|publisher=Asian Educational Services|year=1989|last=Nelson|first=James Henry|isbn=9788120604247|ref=Nelson}} * {{cite report|url=http://municipality.tn.gov.in/Dindigul/Dindigul.pdf |format=PDF |title=Conversion of City Corporate Plan into Business Plan |last=Urban Infrastructure report |publisher=Tamil Nadu Urban Infrastructure Financial Services Limited |year=2009 |accessdate=2012-12-29 |ref=urban }}{{dead link|date=December 2016 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{refend}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons category}} {{ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ}} {{Authority control}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱚ]] fe55ycowotx7io8t9a8ps38ie5v5o81 ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ 1 11698 175327 59397 2025-06-11T06:55:47Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 59397 wikitext text/x-wiki {{ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱥᱟᱯᱟᱲᱟᱣ ᱒᱐᱒᱐}} bf5wysnir1fte9zj9k5rcm1l0o8xcui ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ 0 27010 175348 146530 2025-06-11T08:53:38Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 175348 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ</div> |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Neelam_Verma.jpg|frameless]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ | class="infobox-data" |<div class="birthplace" style="display:inline">[[Montreal|ᱢᱟᱱᱴᱨᱤᱞ]],[[Quebec|ᱠᱩᱭᱮᱠ]],[[Canada|ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱠᱟᱹᱢᱤ | class="infobox-data role" |ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''ᱥᱳᱭᱛᱨᱤ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱦᱟᱢᱮᱴᱤᱡ''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 |- ! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ (ᱥ) <br /></span> | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 (ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ) ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ 2002 (ᱥᱚᱨᱮᱥᱼ10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ<br /><br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱳᱭᱮᱵᱥᱟᱭᱤᱴ | class="infobox-data" |www.integritydating.com |} '''ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱚᱨᱢᱟ''' ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟᱰᱤᱭᱟᱱ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ, ᱮᱰᱣᱳᱠᱮᱴ ᱟᱨ ᱵᱽᱭᱩᱴᱤ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱦᱳᱞᱰᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ|ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱒᱐᱐᱒]] ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱢᱟᱹᱱ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱒᱐᱐᱒]] ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ == ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ == ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ ᱤᱱᱴᱤᱜᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱦᱚᱲ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱥᱟᱵᱟᱫᱤᱭᱟᱹ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨᱤᱡ ᱟᱨ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱭᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱢᱮᱱᱰᱵᱷᱟᱞᱤᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱵᱟᱫᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱜᱟᱹᱠᱷᱩᱲᱤᱭᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱠᱳᱥᱥ ᱠᱚ ᱥᱮᱪᱮᱫᱼᱟ ᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱟᱱ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ <ref name="auto2">{{Cite web |title=About |url=https://www.integritydating.com/about}}</ref>ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱥᱤᱱ ᱮᱱ, ᱤ ᱮᱥᱹᱯᱤ ᱮᱱ, ᱰᱤᱥᱠᱳᱵᱷᱟᱨᱤ ᱪᱮᱱᱮᱞ, ᱨᱟᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱴᱤ ᱟᱨ ᱴᱤ ᱳᱣᱟᱨᱞᱰ ᱟᱨ ᱠᱤᱭᱵᱮᱠᱳᱨ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱱᱮᱴᱳᱣᱟᱨᱠ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨᱤᱡ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱠᱷᱮᱹᱞᱳᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱤᱭᱟᱨᱥ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱥᱮᱱ ᱞᱮᱱᱟ, ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱤᱭᱚᱨᱠ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ [[ᱥᱩᱞᱤᱪ ᱥᱩᱠᱚᱞ ᱚᱯᱷ ᱵᱤᱡᱮᱱᱮᱥ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱚᱭᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱦᱟ ᱯᱨᱚᱠᱴᱟᱨ ᱮᱱᱰ ᱜᱮᱢᱵᱮᱞ ᱟᱨ ᱯᱷᱚᱨᱪᱩᱭᱟᱱ 500 ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |title=Miss Universe® Canada |url=http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070216064358/http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |archive-date=2007-02-16 |website=www.beautiesofcanada.com}}</ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == === ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ === ᱵᱷᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱤᱱᱴᱤᱜᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ 2020 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱱᱛᱚᱨᱚ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱳᱨᱥ ᱮ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱮᱫ ᱟᱱᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱠᱚ ᱮᱢᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Integrity Dating |url=https://www.integritydating.com/ |access-date=31 March 2023 |website=www.integritydating.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱦᱚᱲ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱥᱟᱵᱟᱫᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱥᱟᱭᱥ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱯᱟᱥᱱᱟᱶᱤᱡ ᱾<ref>{{Cite web |title=A Better You, Everyday · Mindvalley |url=https://www.mindvalley.com/ |access-date=31 March 2023 |website=Mindvalley}}</ref> === ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱡᱚᱱ === ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ, ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ, ᱰᱚᱜᱚᱨ, ᱢᱚᱱᱩᱡᱳᱜ ᱟᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱᱼᱥᱚᱭᱟᱨ ᱥᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱨᱟᱶᱛᱟ ᱰᱚᱜᱚᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱜᱤᱞᱟᱱ, ᱥᱤᱮᱳ, ᱱᱤᱭᱩᱨᱠ ᱴᱟᱭᱚᱢᱥ ᱨᱮᱱ ᱚᱱᱚᱞᱤᱭᱟᱹ, ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱟᱱ ᱟᱹᱭᱩᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱵᱤᱵᱮᱰᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱱ ᱮᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱥᱮᱪᱮᱫᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="auto">{{Cite web |title=About |url=https://www.integritydating.com/about}}</ref> === ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ === ᱵᱟᱨᱢᱟ 2002 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ [[ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱤᱭᱟᱨᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱸᱦᱟ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱥᱮᱨᱣᱟ ᱟᱱᱟᱜ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱷᱮᱹᱞᱳᱰ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱴ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱱ ᱡᱩᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ 10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱤᱭᱟᱨᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱯᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾[[ᱨᱮᱫ:NeelamVerma.JPG|thumb|ᱴᱳᱨᱚᱱᱴᱳ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱠᱟᱡ ᱪᱮᱨᱤᱴᱤ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱤᱣᱴᱤᱥ ᱨᱮ ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱷᱟᱨᱢᱟ ᱾]] == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == 6y51dm5akd6pfktzr595d83dbsg2lbx 175349 175348 2025-06-11T08:55:59Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ */ 175349 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ</div> |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Neelam_Verma.jpg|frameless]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ | class="infobox-data" |<div class="birthplace" style="display:inline">[[Montreal|ᱢᱟᱱᱴᱨᱤᱞ]],[[Quebec|ᱠᱩᱭᱮᱠ]],[[Canada|ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱠᱟᱹᱢᱤ | class="infobox-data role" |ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''ᱥᱳᱭᱛᱨᱤ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱦᱟᱢᱮᱴᱤᱡ''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 |- ! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ (ᱥ) <br /></span> | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 (ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ) ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ 2002 (ᱥᱚᱨᱮᱥᱼ10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ<br /><br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱳᱭᱮᱵᱥᱟᱭᱤᱴ | class="infobox-data" |www.integritydating.com |} '''ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱚᱨᱢᱟ''' ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟᱰᱤᱭᱟᱱ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ, ᱮᱰᱣᱳᱠᱮᱴ ᱟᱨ ᱵᱽᱭᱩᱴᱤ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱦᱳᱞᱰᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ|ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱒᱐᱐᱒]] ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱢᱟᱹᱱ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱒᱐᱐᱒]] ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ==ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ [https://www.integritydating.com Integrity Dating] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱨᱮᱱ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ ᱨᱮ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱮᱠᱥᱯᱟᱨᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱦᱚᱲᱠᱩ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱢᱚᱱ ᱠᱚ ᱮᱢᱟ ᱚᱱᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱳᱨᱥ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱟᱨ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴᱥ ᱠᱚ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱮᱫᱟ᱾<ref name="auto">{{cite web | url=https://www.integritydating.com/about | title=ᱵᱟᱵᱚᱛ }}</ref> ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱥᱤᱮᱱᱮᱱ, ᱤᱮᱥᱯᱤᱮᱱ, ᱰᱤᱥᱠᱟᱵᱟᱨᱤ ᱪᱮᱱᱮᱞ, ᱨᱳᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱴᱤᱟᱨᱴᱤ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱟᱨ ᱠᱭᱩᱵᱮᱠᱚᱨ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ]] ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ]] ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ [[ᱭᱳᱨᱠ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱨᱮᱱ [[ᱥᱪᱩᱞᱤᱠ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱚᱯᱷ ᱵᱤᱡᱱᱮᱥ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱢᱟᱲᱟᱝ [[ᱯᱨᱳᱠᱴᱟᱨ ᱮᱸᱰ ᱜᱮᱢᱵᱮᱞ]] ᱟᱨ ᱯᱷᱳᱨᱪᱩᱱ ᱕᱐᱐ ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |title=ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ® ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ |website=www.beautiesofcanada.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070216064358/http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |archive-date=2007-02-16}} </ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == === ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ === ᱵᱷᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱤᱱᱴᱤᱜᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ 2020 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱱᱛᱚᱨᱚ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱳᱨᱥ ᱮ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱮᱫ ᱟᱱᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱠᱚ ᱮᱢᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Integrity Dating |url=https://www.integritydating.com/ |access-date=31 March 2023 |website=www.integritydating.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱦᱚᱲ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱥᱟᱵᱟᱫᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱥᱟᱭᱥ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱯᱟᱥᱱᱟᱶᱤᱡ ᱾<ref>{{Cite web |title=A Better You, Everyday · Mindvalley |url=https://www.mindvalley.com/ |access-date=31 March 2023 |website=Mindvalley}}</ref> === ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱡᱚᱱ === ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ, ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ, ᱰᱚᱜᱚᱨ, ᱢᱚᱱᱩᱡᱳᱜ ᱟᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱᱼᱥᱚᱭᱟᱨ ᱥᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱨᱟᱶᱛᱟ ᱰᱚᱜᱚᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱜᱤᱞᱟᱱ, ᱥᱤᱮᱳ, ᱱᱤᱭᱩᱨᱠ ᱴᱟᱭᱚᱢᱥ ᱨᱮᱱ ᱚᱱᱚᱞᱤᱭᱟᱹ, ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱟᱱ ᱟᱹᱭᱩᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱵᱤᱵᱮᱰᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱱ ᱮᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱥᱮᱪᱮᱫᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="auto">{{Cite web |title=About |url=https://www.integritydating.com/about}}</ref> === ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ === ᱵᱟᱨᱢᱟ 2002 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ [[ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱤᱭᱟᱨᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱸᱦᱟ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱥᱮᱨᱣᱟ ᱟᱱᱟᱜ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱷᱮᱹᱞᱳᱰ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱴ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱱ ᱡᱩᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ 10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱤᱭᱟᱨᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱯᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾[[ᱨᱮᱫ:NeelamVerma.JPG|thumb|ᱴᱳᱨᱚᱱᱴᱳ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱠᱟᱡ ᱪᱮᱨᱤᱴᱤ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱤᱣᱴᱤᱥ ᱨᱮ ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱷᱟᱨᱢᱟ ᱾]] == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == 3wdbxpzk0bloj9y1r3wvh0dd8ryb3zf 175350 175349 2025-06-11T08:58:41Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175350 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ</div> |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Neelam_Verma.jpg|frameless]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ | class="infobox-data" |<div class="birthplace" style="display:inline">[[Montreal|ᱢᱟᱱᱴᱨᱤᱞ]],[[Quebec|ᱠᱩᱭᱮᱠ]],[[Canada|ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱠᱟᱹᱢᱤ | class="infobox-data role" |ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''ᱥᱳᱭᱛᱨᱤ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱦᱟᱢᱮᱴᱤᱡ''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 |- ! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ (ᱥ) <br /></span> | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 (ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ) ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ 2002 (ᱥᱚᱨᱮᱥᱼ10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ<br /><br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱳᱭᱮᱵᱥᱟᱭᱤᱴ | class="infobox-data" |www.integritydating.com |} '''ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱚᱨᱢᱟ''' ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟᱰᱤᱭᱟᱱ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ, ᱮᱰᱣᱳᱠᱮᱴ ᱟᱨ ᱵᱽᱭᱩᱴᱤ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱦᱳᱞᱰᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ|ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱒᱐᱐᱒]] ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱢᱟᱹᱱ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱒᱐᱐᱒]] ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ==ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ [https://www.integritydating.com Integrity Dating] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱨᱮᱱ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ ᱨᱮ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱮᱠᱥᱯᱟᱨᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱦᱚᱲᱠᱩ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱢᱚᱱ ᱠᱚ ᱮᱢᱟ ᱚᱱᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱳᱨᱥ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱟᱨ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴᱥ ᱠᱚ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱮᱫᱟ᱾<ref name="auto">{{cite web | url=https://www.integritydating.com/about | title=ᱵᱟᱵᱚᱛ }}</ref> ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱥᱤᱮᱱᱮᱱ, ᱤᱮᱥᱯᱤᱮᱱ, ᱰᱤᱥᱠᱟᱵᱟᱨᱤ ᱪᱮᱱᱮᱞ, ᱨᱳᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱴᱤᱟᱨᱴᱤ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱟᱨ ᱠᱭᱩᱵᱮᱠᱚᱨ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ]] ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ]] ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ [[ᱭᱳᱨᱠ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱨᱮᱱ [[ᱥᱪᱩᱞᱤᱠ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱚᱯᱷ ᱵᱤᱡᱱᱮᱥ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱢᱟᱲᱟᱝ [[ᱯᱨᱳᱠᱴᱟᱨ ᱮᱸᱰ ᱜᱮᱢᱵᱮᱞ]] ᱟᱨ ᱯᱷᱳᱨᱪᱩᱱ ᱕᱐᱐ ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |title=ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ® ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ |website=www.beautiesofcanada.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070216064358/http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |archive-date=2007-02-16}} </ref> ==ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ== ===ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ=== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱤᱱᱴᱤᱜᱽᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱᱟ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱜᱳᱞᱚᱵᱟᱞ ᱦᱩᱞ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱒᱐᱒᱐ ᱨᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱳᱨᱥ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟᱭ ᱟᱨ ᱜᱳᱞᱚᱵᱟᱞ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱦᱚᱲᱠᱩ ᱢᱤᱱᱤᱝᱯᱷᱩᱞ ᱨᱤᱞᱮᱥᱚᱱᱥᱤᱯ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢᱟ ᱠᱚ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web|url=https://www.integritydating.com/|title=ᱤᱱᱴᱤᱜᱽᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ|website=www.integritydating.com|accessdate=31 ᱢᱟᱨᱪ 2023}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱪᱮᱛᱟᱱᱟ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱭᱱᱤᱭᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web|url=https://www.mindvalley.com/|title=ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱟᱢ, ᱫᱤᱱᱟᱢ ᱜᱮ · ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ|website=ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ|accessdate=31 ᱢᱟᱨᱪ 2023}}</ref> ===ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ=== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱢᱤᱫ ᱵᱨᱳᱰᱠᱟᱥᱴ ᱡᱟᱨᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱟᱨ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ, ᱭᱩᱮᱥᱮ, ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱟ ᱯᱩᱨᱟᱵᱽ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ, ᱱᱤᱭᱩᱡᱽ, ᱤᱱᱴᱟᱨᱴᱮᱱᱢᱮᱱᱴ ᱟᱨ ᱞᱟᱭᱤᱯᱷ ᱥᱴᱟᱭᱤᱞ ᱥᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱥᱮᱞᱮᱵᱽᱨᱤᱴᱤ, ᱥᱤᱤᱳ, ᱱᱤᱭᱩ ᱭᱳᱨᱠ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱛᱷᱟᱨ, ᱮᱛᱷᱞᱮᱴ ᱟᱨ ᱤᱥᱯᱤᱪᱩᱣᱟᱞ ᱞᱤᱰᱟᱨ ᱤᱱᱴᱟᱨᱵᱷᱭᱩ ᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱥᱤᱮᱱᱮᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱥᱟᱶ ᱴᱨᱮᱱᱤᱝ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name="auto"/> ᱩᱱᱤ ᱤᱥᱛᱟᱱᱵᱩᱞ ᱨᱮ ᱴᱤᱟᱨᱴᱤ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱥᱟᱶ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ "ᱯᱨᱤᱢᱤᱭᱟᱨ ᱯᱷᱩᱴᱥᱟᱞ" ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱥᱯᱤᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, "ᱰᱮᱭᱞᱤ ᱯᱞᱮᱱᱮᱴ" ᱨᱮ ᱰᱤᱥᱠᱟᱵᱟᱨ ᱪᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, "ᱯᱷᱟᱨᱥᱴ ᱞᱩᱠ ᱣᱤᱛ ᱱᱤᱞᱟᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ" ᱨᱮ ᱥᱟᱱ ᱱᱤᱭᱩᱡᱽ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱢᱳᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱨᱳᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱨᱮ ''ᱵᱳᱞᱤᱵᱩᱰ ᱵᱟᱣᱩᱞᱮᱵᱟᱨᱰ'' ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱮᱱᱴᱟᱨᱴᱮᱱᱢᱮᱱᱴ ᱮᱸᱠᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱡᱩᱱᱟᱭᱤᱴᱮᱰ ᱱᱮᱥᱚᱱ, ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ, ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ ᱟᱨ ᱟᱭᱤᱯᱷᱮ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ===ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ=== [[File:NeelamVerma.JPG|thumb|ᱴᱳᱨᱳᱱᱴᱳ ᱨᱮ ᱵᱤᱣᱴᱤᱡ ᱯᱷᱳᱨ ᱮ ᱠᱳᱡ ᱪᱮᱨᱤᱴᱤ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ᱾]] ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ]] ᱠᱳᱢᱯᱤᱴᱤᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱠᱮᱫᱟ, ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱦᱮᱨᱤᱴᱮᱡ ᱨᱮᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ [[ᱥᱟᱱ ᱡᱩᱣᱟᱱ, ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ]] ᱨᱮ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ]] ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱦᱳᱥᱴ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱡᱚᱡᱤᱝ ᱯᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == 06zt89aex8bbxu5qm7xslxulvaqvtkg 175351 175350 2025-06-11T08:59:21Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ */ 175351 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ</div> |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Neelam_Verma.jpg|frameless]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ | class="infobox-data" |<div class="birthplace" style="display:inline">[[Montreal|ᱢᱟᱱᱴᱨᱤᱞ]],[[Quebec|ᱠᱩᱭᱮᱠ]],[[Canada|ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱠᱟᱹᱢᱤ | class="infobox-data role" |ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''ᱥᱳᱭᱛᱨᱤ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱦᱟᱢᱮᱴᱤᱡ''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 |- ! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ (ᱥ) <br /></span> | class="infobox-data" |ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ 2002 (ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ) ᱢᱤᱥ ᱤᱭᱱᱵᱷᱟᱨᱥ 2002 (ᱥᱚᱨᱮᱥᱼ10 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱟᱱ<br /><br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ᱳᱭᱮᱵᱥᱟᱭᱤᱴ | class="infobox-data" |www.integritydating.com |} '''ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱚᱨᱢᱟ''' ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟᱰᱤᱭᱟᱱ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ, ᱮᱰᱣᱳᱠᱮᱴ ᱟᱨ ᱵᱽᱭᱩᱴᱤ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱦᱳᱞᱰᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ|ᱢᱤᱥ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱒᱐᱐᱒]] ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱢᱟᱹᱱ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱒᱐᱐᱒]] ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ ᱨᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ==ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱫᱚ [https://www.integritydating.com Integrity Dating] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ, ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱨᱮᱱ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ ᱨᱮ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱮᱠᱥᱯᱟᱨᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱦᱚᱲᱠᱩ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱢᱚᱱ ᱠᱚ ᱮᱢᱟ ᱚᱱᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱳᱨᱥ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱟᱨ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴᱥ ᱠᱚ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱮᱫᱟ᱾<ref name="auto">{{cite web | url=https://www.integritydating.com/about | title=ᱵᱟᱵᱚᱛ }}</ref> ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱥᱤᱮᱱᱮᱱ, ᱤᱮᱥᱯᱤᱮᱱ, ᱰᱤᱥᱠᱟᱵᱟᱨᱤ ᱪᱮᱱᱮᱞ, ᱨᱳᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱴᱤᱟᱨᱴᱤ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱟᱨ ᱠᱭᱩᱵᱮᱠᱚᱨ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ]] ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ]] ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ [[ᱭᱳᱨᱠ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱨᱮᱱ [[ᱥᱪᱩᱞᱤᱠ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱚᱯᱷ ᱵᱤᱡᱱᱮᱥ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱢᱟᱲᱟᱝ [[ᱯᱨᱳᱠᱴᱟᱨ ᱮᱸᱰ ᱜᱮᱢᱵᱮᱞ]] ᱟᱨ ᱯᱷᱳᱨᱪᱩᱱ ᱕᱐᱐ ᱠᱳᱢᱯᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |title=ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ® ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ |website=www.beautiesofcanada.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070216064358/http://www.beautiesofcanada.com/2007/show.htm |archive-date=2007-02-16}} </ref> ==ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ== ===ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ=== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱤᱱᱴᱤᱜᱽᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱫᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱᱟ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱜᱳᱞᱚᱵᱟᱞ ᱦᱩᱞ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱒᱐᱒᱐ ᱨᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱳᱨᱥ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟᱭ ᱟᱨ ᱜᱳᱞᱚᱵᱟᱞ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱦᱚᱲᱠᱩ ᱢᱤᱱᱤᱝᱯᱷᱩᱞ ᱨᱤᱞᱮᱥᱚᱱᱥᱤᱯ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢᱟ ᱠᱚ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web|url=https://www.integritydating.com/|title=ᱤᱱᱴᱤᱜᱽᱨᱤᱴᱤ ᱰᱮᱴᱤᱝ|website=www.integritydating.com|accessdate=31 ᱢᱟᱨᱪ 2023}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱪᱮᱛᱟᱱᱟ ᱰᱮᱴᱤᱝ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱭᱱᱤᱭᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web|url=https://www.mindvalley.com/|title=ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱟᱢ, ᱫᱤᱱᱟᱢ ᱜᱮ · ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ|website=ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ|accessdate=31 ᱢᱟᱨᱪ 2023}}</ref> ===ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ=== ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱢᱤᱫ ᱵᱨᱳᱰᱠᱟᱥᱴ ᱡᱟᱨᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱟᱨ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ, ᱭᱩᱮᱥᱮ, ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱟ ᱯᱩᱨᱟᱵᱽ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ, ᱱᱤᱭᱩᱡᱽ, ᱤᱱᱴᱟᱨᱴᱮᱱᱢᱮᱱᱴ ᱟᱨ ᱞᱟᱭᱤᱯᱷ ᱥᱴᱟᱭᱤᱞ ᱥᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱥᱮᱞᱮᱵᱽᱨᱤᱴᱤ, ᱥᱤᱤᱳ, ᱱᱤᱭᱩ ᱭᱳᱨᱠ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱛᱷᱟᱨ, ᱮᱛᱷᱞᱮᱴ ᱟᱨ ᱤᱥᱯᱤᱪᱩᱣᱟᱞ ᱞᱤᱰᱟᱨ ᱤᱱᱴᱟᱨᱵᱷᱭᱩ ᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱥᱤᱮᱱᱮᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱥᱟᱶ ᱴᱨᱮᱱᱤᱝ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name="auto"/> ᱩᱱᱤ ᱤᱥᱛᱟᱱᱵᱩᱞ ᱨᱮ ᱴᱤᱟᱨᱴᱤ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱥᱟᱶ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ "ᱯᱨᱤᱢᱤᱭᱟᱨ ᱯᱷᱩᱴᱥᱟᱞ" ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱥᱯᱤᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, "ᱰᱮᱭᱞᱤ ᱯᱞᱮᱱᱮᱴ" ᱨᱮ ᱰᱤᱥᱠᱟᱵᱟᱨ ᱪᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, "ᱯᱷᱟᱨᱥᱴ ᱞᱩᱠ ᱣᱤᱛ ᱱᱤᱞᱟᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ" ᱨᱮ ᱥᱟᱱ ᱱᱤᱭᱩᱡᱽ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱢᱳᱨᱱᱤᱝ ᱥᱳ ᱦᱳᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱨᱳᱡᱟᱨᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱨᱮ ''ᱵᱳᱞᱤᱵᱩᱰ ᱵᱟᱣᱩᱞᱮᱵᱟᱨᱰ'' ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱮᱱᱴᱟᱨᱴᱮᱱᱢᱮᱱᱴ ᱮᱸᱠᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱡᱩᱱᱟᱭᱤᱴᱮᱰ ᱱᱮᱥᱚᱱ, ᱢᱤᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ, ᱢᱟᱭᱤᱸᱰᱵᱷᱮᱞᱤ ᱟᱨ ᱟᱭᱤᱯᱷᱮ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱯᱤᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ===ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ=== [[File:NeelamVerma.JPG|thumb|ᱴᱳᱨᱳᱱᱴᱳ ᱨᱮ ᱵᱤᱣᱴᱤᱡ ᱯᱷᱳᱨ ᱮ ᱠᱳᱡ ᱪᱮᱨᱤᱴᱤ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱱᱤᱞᱚᱢ ᱵᱟᱨᱢᱟ᱾]] ᱵᱟᱨᱢᱟ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱢᱤᱥ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ]] ᱠᱳᱢᱯᱤᱴᱤᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱠᱮᱫᱟ, ᱴᱟᱭᱤᱴᱮᱞ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱦᱮᱨᱤᱴᱮᱡ ᱨᱮᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ [[ᱥᱟᱱ ᱡᱩᱣᱟᱱ, ᱯᱭᱩᱨᱴᱳ ᱨᱤᱠᱳ]] ᱨᱮ [[ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ]] ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱭᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱴᱳᱯ ᱑᱐ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱥ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥ ᱠᱮᱱᱟᱰᱟ ᱯᱮᱡᱮᱱᱴ ᱦᱳᱥᱴ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱡᱚᱡᱤᱝ ᱯᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name}} 3euq9kgzf9gzllfh78131rys7c6vws8 ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ 0 27012 175338 146495 2025-06-11T08:38:54Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 175338 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ 1971 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱠᱳᱡᱤᱠᱳᱰ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ ᱾ ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ ᱟᱨ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Remembering 'Manjal Prasadam Nettiyil Charthiya' girl Monisha Unni on her death anniversary&nbsp;– Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms |archive-date=10 December 2019 |access-date=2020-05-07 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭᱥᱠᱩᱞ ᱟᱨ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱤᱥᱯ ᱠᱟᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱾ ᱟᱡᱟᱜ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱢᱟᱦᱟ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱚᱥᱚᱱᱛᱨᱚ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱚᱭᱮᱱᱮᱥᱚᱱ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱳᱱᱱᱤ ᱾<ref>{{Cite web |title=മോനിഷയുടെ കഥ &#124; mangalam.com |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |archive-date=5 December 2013 |access-date=28 December 2013}}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱪᱮᱯᱯᱟᱰᱤᱵᱤᱰᱡᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱚᱠᱛᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱨᱮ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ 1992 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ 5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱟᱡ ᱟᱭᱳ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱟᱹᱰᱤ [[ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱟᱞᱯᱩᱯᱩᱡᱟ]] ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱜᱷᱚᱴᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱟᱭᱳ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱮᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱮ ᱨᱩᱠᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨᱛᱮ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite web |title=Losing her wish, she turned to dance&nbsp;– the Hindu |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |archive-date=30 November 2013 |access-date=18 November 2013 |website=[[The Hindu]]}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece "Losing her wish, she turned to dance&nbsp;– the Hindu"]. ''[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱾|The Hindu]]''. [https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece Archived] from the original on 30 November 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 November</span> 2013</span>.</cite></ref><ref>{{Cite web |title=Actors, writers remember actress Monisha on her 30th death anniversary |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱱᱳᱱᱚᱞᱤᱠᱟᱨ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱵᱷᱚᱥᱩᱫᱮᱵᱚᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱤᱜᱤᱞᱟᱱ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ''ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱷᱚᱥᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ'' (1986) ᱼᱨᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱚᱞ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱦᱨᱤᱦᱚᱨᱚᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱪᱟᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱮᱼᱵᱟᱹᱨᱥᱟᱜ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱩᱫᱩᱜ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱜᱳᱣᱨᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱱᱤ 1987 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]] ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=Unforeseen Tragedies: Monisha, Balabhaskar, Jayan and now, Kollam Sudhi |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == p3q70gfd81m9639wphtt2dfubci2hzn 175339 175338 2025-06-11T08:41:41Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175339 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱪᱮᱯᱯᱟᱰᱤᱵᱤᱰᱡᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱚᱠᱛᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱨᱮ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ 1992 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ 5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱟᱡ ᱟᱭᱳ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱟᱹᱰᱤ [[ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱟᱞᱯᱩᱯᱩᱡᱟ]] ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱜᱷᱚᱴᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱟᱭᱳ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱮᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱮ ᱨᱩᱠᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱷᱟᱹᱞ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨᱛᱮ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite web |title=Losing her wish, she turned to dance&nbsp;– the Hindu |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |archive-date=30 November 2013 |access-date=18 November 2013 |website=[[The Hindu]]}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece "Losing her wish, she turned to dance&nbsp;– the Hindu"]. ''[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱾|The Hindu]]''. [https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece Archived] from the original on 30 November 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 November</span> 2013</span>.</cite></ref><ref>{{Cite web |title=Actors, writers remember actress Monisha on her 30th death anniversary |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱱᱳᱱᱚᱞᱤᱠᱟᱨ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱵᱷᱚᱥᱩᱫᱮᱵᱚᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱤᱜᱤᱞᱟᱱ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ''ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱷᱚᱥᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ'' (1986) ᱼᱨᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱚᱞ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱦᱨᱤᱦᱚᱨᱚᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱪᱟᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱮᱼᱵᱟᱹᱨᱥᱟᱜ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱩᱫᱩᱜ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱜᱳᱣᱨᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱱᱤ 1987 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]] ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=Unforeseen Tragedies: Monisha, Balabhaskar, Jayan and now, Kollam Sudhi |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == f25jxep6wpcno5gdf11ibi42jyglg0e 175340 175339 2025-06-11T08:43:43Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱜᱩᱨ */ 175340 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱤᱫᱭᱟ'' ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ ᱠᱤᱱ ᱫᱮᱡ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱰᱟᱦᱤ ᱨᱮ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱳᱰ ᱴᱨᱟᱱᱥᱯᱳᱨᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱵᱟᱭᱯᱟᱥ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱴᱟᱠᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱤᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱰᱚᱠ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱩᱜᱟᱹᱜ ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱲ ᱨᱮ ᱥᱟᱨᱵᱷᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭᱟ ᱡᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱨᱱᱟ ᱚᱰᱚᱠᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱮᱵᱷᱤᱮᱢ ᱦᱳᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱮᱢᱵᱮᱥᱟᱰᱚᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱱ ᱰᱨᱟᱭᱵᱷᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱚᱱᱟ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ <ref name="thehindu.com" /><ref>{{Cite web |title=ᱠᱟᱞᱟᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱜᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱩᱨ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱮᱰᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ]] ᱨᱮ [[ᱚᱴᱳᱯᱥᱤ]] ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱟᱡ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱦᱚᱲᱢᱳ ᱫᱚ ᱵᱮᱸᱜᱽᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱷᱟᱹᱣᱟ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ᱦᱟᱡᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱟᱡ ᱡᱟᱱᱟᱡᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱱᱳᱱᱚᱞᱤᱠᱟᱨ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱵᱷᱚᱥᱩᱫᱮᱵᱚᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱤᱜᱤᱞᱟᱱ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ''ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱷᱚᱥᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ'' (1986) ᱼᱨᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ ᱴᱤ ᱚᱞ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱦᱨᱤᱦᱚᱨᱚᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱪᱟᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱮᱼᱵᱟᱹᱨᱥᱟᱜ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱩᱫᱩᱜ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱜᱳᱣᱨᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱱᱤ 1987 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]] ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=Unforeseen Tragedies: Monisha, Balabhaskar, Jayan and now, Kollam Sudhi |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == aq8lk5mgnxeiis5n3nr812fux3elvin 175341 175340 2025-06-11T08:44:32Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175341 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱤᱫᱭᱟ'' ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ ᱠᱤᱱ ᱫᱮᱡ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱰᱟᱦᱤ ᱨᱮ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱳᱰ ᱴᱨᱟᱱᱥᱯᱳᱨᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱵᱟᱭᱯᱟᱥ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱴᱟᱠᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱤᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱰᱚᱠ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱩᱜᱟᱹᱜ ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱲ ᱨᱮ ᱥᱟᱨᱵᱷᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭᱟ ᱡᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱨᱱᱟ ᱚᱰᱚᱠᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱮᱵᱷᱤᱮᱢ ᱦᱳᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱮᱢᱵᱮᱥᱟᱰᱚᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱱ ᱰᱨᱟᱭᱵᱷᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱚᱱᱟ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ <ref name="thehindu.com" /><ref>{{Cite web |title=ᱠᱟᱞᱟᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱜᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱩᱨ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱮᱰᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ]] ᱨᱮ [[ᱚᱴᱳᱯᱥᱤ]] ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱟᱡ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱦᱚᱲᱢᱳ ᱫᱚ ᱵᱮᱸᱜᱽᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱷᱟᱹᱣᱟ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ᱦᱟᱡᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱟᱡ ᱡᱟᱱᱟᱡᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱩᱯᱚᱱᱭᱟᱥᱠᱟᱨ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱤᱫ ᱥᱠᱨᱤᱱᱞᱮᱠᱷᱚᱠ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱵᱚᱞᱚ ᱨᱮ ᱡᱤᱢᱢᱮᱫᱟᱨ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱟᱨ [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱤᱨᱫᱮᱥᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱮᱭᱟ ᱴᱤᱱᱮᱡᱟᱨ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱤᱫ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱴᱨᱟᱭᱮᱝᱜᱮᱞ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱜᱟᱣᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ, ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱫᱟᱱ ᱱᱟᱭᱤᱠᱟ, ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱘᱗ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱫᱮᱭᱟ᱾<ref name=r1 /><ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=ᱵᱟᱝ ᱥᱳᱪᱱᱟᱣ ᱴᱨᱮᱡᱮᱰᱤᱡᱽ: ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱵᱟᱞᱟᱵᱷᱟᱥᱠᱟᱨ, ᱡᱟᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱛ, ᱠᱳᱞᱟᱢ ᱥᱩᱫᱷᱤ |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == a4dgkvkhta3b8hu3itypfpjwd03bd46 175342 175341 2025-06-11T08:46:05Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ */ 175342 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱤᱫᱭᱟ'' ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ ᱠᱤᱱ ᱫᱮᱡ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱰᱟᱦᱤ ᱨᱮ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱳᱰ ᱴᱨᱟᱱᱥᱯᱳᱨᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱵᱟᱭᱯᱟᱥ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱴᱟᱠᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱤᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱰᱚᱠ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱩᱜᱟᱹᱜ ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱲ ᱨᱮ ᱥᱟᱨᱵᱷᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭᱟ ᱡᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱨᱱᱟ ᱚᱰᱚᱠᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱮᱵᱷᱤᱮᱢ ᱦᱳᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱮᱢᱵᱮᱥᱟᱰᱚᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱱ ᱰᱨᱟᱭᱵᱷᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱚᱱᱟ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ <ref name="thehindu.com" /><ref>{{Cite web |title=ᱠᱟᱞᱟᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱜᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱩᱨ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱮᱰᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ]] ᱨᱮ [[ᱚᱴᱳᱯᱥᱤ]] ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱟᱡ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱦᱚᱲᱢᱳ ᱫᱚ ᱵᱮᱸᱜᱽᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱷᱟᱹᱣᱟ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ᱦᱟᱡᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱟᱡ ᱡᱟᱱᱟᱡᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱩᱯᱚᱱᱭᱟᱥᱠᱟᱨ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱤᱫ ᱥᱠᱨᱤᱱᱞᱮᱠᱷᱚᱠ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱵᱚᱞᱚ ᱨᱮ ᱡᱤᱢᱢᱮᱫᱟᱨ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱟᱨ [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱤᱨᱫᱮᱥᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱮᱭᱟ ᱴᱤᱱᱮᱡᱟᱨ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱤᱫ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱴᱨᱟᱭᱮᱝᱜᱮᱞ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱜᱟᱣᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ, ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱫᱟᱱ ᱱᱟᱭᱤᱠᱟ, ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱘᱗ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱫᱮᱭᱟ᱾<ref name=r1 /><ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=ᱵᱟᱝ ᱥᱳᱪᱱᱟᱣ ᱴᱨᱮᱡᱮᱰᱤᱡᱽ: ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱵᱟᱞᱟᱵᱷᱟᱥᱠᱟᱨ, ᱡᱟᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱛ, ᱠᱳᱞᱟᱢ ᱥᱩᱫᱷᱤ |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ == {|class="wikitable sortable" ! ᱥᱮᱨᱢᱟ !! ᱯᱷᱤᱞᱢ !! ᱨᱳᱞ !! ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ !! ᱱᱳᱴᱥ |- | ᱑᱙᱘᱔ || ''ᱯᱟᱣᱟᱭᱟ'' || ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || ᱭᱩ. ᱮᱥ. ᱵᱟᱥᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱚᱸᱪᱟᱞᱤᱛ ᱢᱤᱫ ᱑᱖ ᱮᱢᱮᱢ ᱵᱤ/ᱣᱟᱭᱤ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱯᱷᱤᱞᱢ <br />(ᱠᱮ. ᱟᱭᱤ. ᱨᱟᱡᱟᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱱᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ "ᱵᱤᱞᱟᱭᱤᱵᱩ", ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱴᱮᱦᱟᱰ ᱟᱠᱟᱱ) |- | rowspan="3" | ᱑᱙᱘᱖ || ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' || ᱜᱟᱣᱨᱤ|| rowspan="3" |[[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] || [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] |- | ''[[ᱨᱤᱛᱩᱵᱷᱮᱫᱟᱢ]]'' || ᱛᱷᱟᱝᱠᱟᱢᱟᱱᱤ|| |- | ''[[ᱥᱟᱭᱟᱢ ᱥᱟᱱᱫᱷᱭᱟ]]'' ||ᱵᱤᱱᱩᱢᱳᱞ|| |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱗ || ''[[ᱯᱩᱠᱠᱟᱞ ᱵᱷᱤᱰᱟᱢ ᱛᱷᱩᱰᱩ]]'' ||ᱜᱟᱣᱨᱤ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || |- | ''ᱞᱚᱭᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤ ᱫᱮᱵᱤ'' ||ᱞᱤᱞᱟ|| [[ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ]]|| |- | rowspan="4" | ᱑᱙᱘᱘ || ''[[ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ (᱑᱙᱘᱘ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱭᱱᱟᱵᱷᱟ || ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ''ᱪᱤᱨᱟᱱᱡᱤᱣᱤ ᱥᱩᱫᱷᱟᱠᱟᱨ''|| ᱥᱟᱸᱫᱷᱭᱟ || rowspan="2" | [[ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] || rowspan="2" | ᱡᱩᱲᱣᱟᱹ ᱨᱳᱞ |- |ᱥᱟᱨᱟᱞᱟ |- | ''[[ᱠᱟᱱᱟᱠᱟᱢᱵᱟᱨᱟᱝᱜᱟᱞ]]''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱙ || ''[[ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ (᱑᱙᱘᱙ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱞᱢᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱟᱫᱷᱤᱯᱟᱱ]]''||ᱜᱤᱛᱟ || rowspan="᱗" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="᱔" | ᱑᱙᱙᱐ || ''[[ᱠᱩᱨᱩᱯᱯᱤᱱᱴᱮ ᱠᱟᱱᱟᱠᱠᱩ ᱯᱩᱥᱴᱟᱠᱳᱢ]]''|| ᱥᱟᱛᱷᱤ || |- | '' ᱵᱤᱱᱟ ᱢᱮᱴᱤᱭᱟ ᱵᱤᱞᱟᱝᱜᱩᱠᱟᱞ ''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| |- | ''[[ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱠᱩᱱᱦᱤᱠᱠᱟᱵᱩ ᱛᱷᱟᱢᱵᱩᱨᱟᱛᱛᱤ || |- | ''ᱠᱟᱡᱷᱪᱟᱠᱠᱟᱯᱯᱩᱨᱟᱢ''|| ᱟᱢᱢᱩ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱙᱑ || ''[[ᱵᱮᱱᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱵᱷᱩᱠᱟᱞ]]''|| ᱱᱟᱞᱤᱱᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ]]''|| ᱫᱮᱵᱤ || |- | rowspan="7" | ᱑᱙᱙᱒ || ''[[ᱩᱱᱱᱟ ᱱᱮᱱᱟᱪᱮᱱ ᱯᱟᱴᱴᱩ ᱯᱟᱰᱤᱪᱮᱱ]]''||ᱫᱷᱟᱱᱟᱢ || ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱛᱷᱟᱞᱟᱥᱛᱟᱱᱟᱢ]]''||ᱨᱟᱫᱷᱟ || rowspan="᱖" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | ''[[ᱳᱨᱩ ᱠᱳᱪᱩ ᱵᱷᱩᱢᱤᱠᱩᱞᱩᱠᱠᱟᱢ]]''|| ᱵᱤᱡᱤ|| |- | ''[[ᱠᱩᱰᱩᱢᱵᱟᱥᱟᱢᱮᱛᱷᱟᱢ]]''|| ᱛᱷᱩᱞᱟᱥᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ]]''<ref>{{Citation |last=ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ |first=ᱥᱤᱵᱤ |title=ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ |type=ᱰᱨᱟᱢᱟ, ᱢᱭᱩᱡᱤᱠᱟᱞ |url=https://www.imdb.com/title/tt0237363/ |access-date=2024-08-28 |others=ᱢᱳᱦᱟᱱᱞᱟᱞ, ᱯᱟᱨᱵᱷᱟᱛᱤ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ}}</ref>|| ᱢᱟᱞᱟᱵᱤᱠᱟ|| |- | ''[[ᱪᱟᱢᱯᱟᱠᱩᱞᱟᱢ ᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱟᱢᱢᱩ || |- | '' ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱷᱤᱫᱭᱟ '' ||ᱮᱞᱥᱟ || |- | ᱑᱙᱙᱓ || ''[[ᱢᱩᱱᱰᱨᱟᱵᱷᱟᱫᱩ ᱠᱟᱱᱱ]]''|| ᱯᱨᱤᱭᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |} == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == c51u7kejxnjtb39m3veo8emosx1uwhe 175343 175342 2025-06-11T08:46:32Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ */ 175343 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱤᱫᱭᱟ'' ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ ᱠᱤᱱ ᱫᱮᱡ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱰᱟᱦᱤ ᱨᱮ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱳᱰ ᱴᱨᱟᱱᱥᱯᱳᱨᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱵᱟᱭᱯᱟᱥ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱴᱟᱠᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱤᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱰᱚᱠ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱩᱜᱟᱹᱜ ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱲ ᱨᱮ ᱥᱟᱨᱵᱷᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭᱟ ᱡᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱨᱱᱟ ᱚᱰᱚᱠᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱮᱵᱷᱤᱮᱢ ᱦᱳᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱮᱢᱵᱮᱥᱟᱰᱚᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱱ ᱰᱨᱟᱭᱵᱷᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱚᱱᱟ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ <ref name="thehindu.com" /><ref>{{Cite web |title=ᱠᱟᱞᱟᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱜᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱩᱨ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱮᱰᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ]] ᱨᱮ [[ᱚᱴᱳᱯᱥᱤ]] ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱟᱡ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱦᱚᱲᱢᱳ ᱫᱚ ᱵᱮᱸᱜᱽᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱷᱟᱹᱣᱟ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ᱦᱟᱡᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱟᱡ ᱡᱟᱱᱟᱡᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱩᱯᱚᱱᱭᱟᱥᱠᱟᱨ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱤᱫ ᱥᱠᱨᱤᱱᱞᱮᱠᱷᱚᱠ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱵᱚᱞᱚ ᱨᱮ ᱡᱤᱢᱢᱮᱫᱟᱨ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱟᱨ [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱤᱨᱫᱮᱥᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱮᱭᱟ ᱴᱤᱱᱮᱡᱟᱨ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱤᱫ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱴᱨᱟᱭᱮᱝᱜᱮᱞ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱜᱟᱣᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ, ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱫᱟᱱ ᱱᱟᱭᱤᱠᱟ, ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱘᱗ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱫᱮᱭᱟ᱾<ref name=r1 /><ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=ᱵᱟᱝ ᱥᱳᱪᱱᱟᱣ ᱴᱨᱮᱡᱮᱰᱤᱡᱽ: ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱵᱟᱞᱟᱵᱷᱟᱥᱠᱟᱨ, ᱡᱟᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱛ, ᱠᱳᱞᱟᱢ ᱥᱩᱫᱷᱤ |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ == {|class="wikitable sortable" ! ᱥᱮᱨᱢᱟ !! ᱯᱷᱤᱞᱢ !! ᱨᱳᱞ !! ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ !! ᱱᱳᱴᱥ |- | ᱑᱙᱘᱔ || ''ᱯᱟᱣᱟᱭᱟ'' || ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || ᱭᱩ. ᱮᱥ. ᱵᱟᱥᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱚᱸᱪᱟᱞᱤᱛ ᱢᱤᱫ ᱑᱖ ᱮᱢᱮᱢ ᱵᱤ/ᱣᱟᱭᱤ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱯᱷᱤᱞᱢ <br />(ᱠᱮ. ᱟᱭᱤ. ᱨᱟᱡᱟᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱱᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ "ᱵᱤᱞᱟᱭᱤᱵᱩ", ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱴᱮᱦᱟᱰ ᱟᱠᱟᱱ) |- | rowspan="3" | ᱑᱙᱘᱖ || ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' || ᱜᱟᱣᱨᱤ|| rowspan="3" |[[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] || [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] |- | ''[[ᱨᱤᱛᱩᱵᱷᱮᱫᱟᱢ]]'' || ᱛᱷᱟᱝᱠᱟᱢᱟᱱᱤ|| |- | ''[[ᱥᱟᱭᱟᱢ ᱥᱟᱱᱫᱷᱭᱟ]]'' ||ᱵᱤᱱᱩᱢᱳᱞ|| |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱗ || ''[[ᱯᱩᱠᱠᱟᱞ ᱵᱷᱤᱰᱟᱢ ᱛᱷᱩᱰᱩ]]'' ||ᱜᱟᱣᱨᱤ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || |- | ''ᱞᱚᱭᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤ ᱫᱮᱵᱤ'' ||ᱞᱤᱞᱟ|| [[ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ]]|| |- | rowspan="4" | ᱑᱙᱘᱘ || ''[[ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ (᱑᱙᱘᱘ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱭᱱᱟᱵᱷᱟ || ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ''ᱪᱤᱨᱟᱱᱡᱤᱣᱤ ᱥᱩᱫᱷᱟᱠᱟᱨ''|| ᱥᱟᱸᱫᱷᱭᱟ || rowspan="2" | [[ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] || rowspan="2" | ᱡᱩᱲᱣᱟᱹ ᱨᱳᱞ |- |ᱥᱟᱨᱟᱞᱟ |- | ''[[ᱠᱟᱱᱟᱠᱟᱢᱵᱟᱨᱟᱝᱜᱟᱞ]]''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱙ || ''[[ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ (᱑᱙᱘᱙ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱞᱢᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱟᱫᱷᱤᱯᱟᱱ]]''||ᱜᱤᱛᱟ || rowspan="᱗" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="᱔" | ᱑᱙᱙᱐ || ''[[ᱠᱩᱨᱩᱯᱯᱤᱱᱴᱮ ᱠᱟᱱᱟᱠᱠᱩ ᱯᱩᱥᱴᱟᱠᱳᱢ]]''|| ᱥᱟᱛᱷᱤ || |- | '' ᱵᱤᱱᱟ ᱢᱮᱴᱤᱭᱟ ᱵᱤᱞᱟᱝᱜᱩᱠᱟᱞ ''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| |- | ''[[ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱠᱩᱱᱦᱤᱠᱠᱟᱵᱩ ᱛᱷᱟᱢᱵᱩᱨᱟᱛᱛᱤ || |- | ''ᱠᱟᱡᱷᱪᱟᱠᱠᱟᱯᱯᱩᱨᱟᱢ''|| ᱟᱢᱢᱩ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱙᱑ || ''[[ᱵᱮᱱᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱵᱷᱩᱠᱟᱞ]]''|| ᱱᱟᱞᱤᱱᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ]]''|| ᱫᱮᱵᱤ || |- | rowspan="7" | ᱑᱙᱙᱒ || ''[[ᱩᱱᱱᱟ ᱱᱮᱱᱟᱪᱮᱱ ᱯᱟᱴᱴᱩ ᱯᱟᱰᱤᱪᱮᱱ]]''||ᱫᱷᱟᱱᱟᱢ || ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱛᱷᱟᱞᱟᱥᱛᱟᱱᱟᱢ]]''||ᱨᱟᱫᱷᱟ || rowspan="᱖" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | ''[[ᱳᱨᱩ ᱠᱳᱪᱩ ᱵᱷᱩᱢᱤᱠᱩᱞᱩᱠᱠᱟᱢ]]''|| ᱵᱤᱡᱤ|| |- | ''[[ᱠᱩᱰᱩᱢᱵᱟᱥᱟᱢᱮᱛᱷᱟᱢ]]''|| ᱛᱷᱩᱞᱟᱥᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ]]''<ref>{{Citation |last=ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ |first=ᱥᱤᱵᱤ |title=ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ |type=ᱰᱨᱟᱢᱟ, ᱢᱭᱩᱡᱤᱠᱟᱞ |url=https://www.imdb.com/title/tt0237363/ |access-date=2024-08-28 |others=ᱢᱳᱦᱟᱱᱞᱟᱞ, ᱯᱟᱨᱵᱷᱟᱛᱤ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ}}</ref>|| ᱢᱟᱞᱟᱵᱤᱠᱟ|| |- | ''[[ᱪᱟᱢᱯᱟᱠᱩᱞᱟᱢ ᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱟᱢᱢᱩ || |- | '' ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱷᱤᱫᱭᱟ '' ||ᱮᱞᱥᱟ || |- | ᱑᱙᱙᱓ || ''[[ᱢᱩᱱᱰᱨᱟᱵᱷᱟᱫᱩ ᱠᱟᱱᱱ]]''|| ᱯᱨᱤᱭᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * [http://en.msidb.org/displayProfile.php?category=actors&artist=Monisha&limit=15 Monisha at MSI] * {{IMDb name|1105909}} 5w1l8bk7nefjzgnc2dbh74nkwji8pcl 175345 175343 2025-06-11T08:49:40Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱜᱩᱨ */ 175345 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ | image = Monisha Unni.jpg | caption = | birth_place = ᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱠᱟᱨᱟ, ᱠᱚᱡᱷᱤᱠᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ | death_date = {{Death date and age|1992|12|5|1971|01|24|df=yes}} | death_place = ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ, ᱪᱚᱨᱛᱷᱚᱞᱟ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱷᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ | other_names = | alma_mater = ᱢᱟᱣᱩᱱᱴ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ | occupation = ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ<br />ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨ | years_active = 1984–1992 | known_for = ᱱᱟᱠᱷᱟᱥᱛᱷᱟᱱᱜᱚᱞ, ᱯᱮᱨᱚᱢᱛᱷᱟᱪᱚᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ), ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱚᱢ | parents = ᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱᱚᱱ ᱚᱱᱱᱤ<br />[[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱚᱱᱱᱤ]] }} '''ᱢᱚᱱᱤᱥᱟ ᱚᱱᱱᱤ''' ᱥᱮ '''ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ''' (᱒᱔ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱗᱑ – ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ [[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ [[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |title=ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱤᱧ ᱛᱟᱱᱷᱟᱛᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ | mangalam.com |access-date=29 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050620/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/64795 |url-status=live }}</ref> ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖), ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |date=2021-12-05 |title=ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱮᱫᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-actress-monisha-unni-on-her-29th-death-anniversary/photostory/88094160.cms |access-date=2022-12-05 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en}}</ref> [[ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ (ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ)|ᱥᱟᱨᱟᱫᱟ]], [[ᱥᱳᱵᱷᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱤᱨᱟ ᱡᱟᱥᱢᱤᱱ]], ᱟᱨ [[ᱥᱩᱨᱟᱵᱷᱤ ᱞᱟᱠᱷᱢᱤ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="thehindu.com">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |title=ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱥᱟ ᱠᱷᱳᱭ ᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱥ ᱥᱮᱫ ᱮ ᱧᱮᱞ ᱫᱟ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=27 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2010 |access-date=18 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=30 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130152334/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-neighbourhood/losing-her-wish-she-turned-to-dance/article853641.ece |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ – ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |website=[[ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ]] |date=23 ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ 2014 |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2014 |archive-date=15 April 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140415144405/http://www.thehindu.com/features/cinema/remembering-monisha-unni/article5609706.ece |url-status=live }}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]], [[ᱯᱨᱤᱭᱟᱫᱚᱨᱥᱟᱱ]], [[ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱟᱡᱟᱭᱟᱱ]], [[ᱠᱟᱢᱟᱞ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱠᱟᱢᱟᱞ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱵᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ]] ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |title=ᱢᱟᱱᱳᱨᱟᱢᱟ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ | ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱠᱚ | ᱱᱚᱥᱴᱟᱞᱡᱤᱭᱟ | |access-date=26 ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-date=3 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203022547/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?contentId=8391035&programId=7940855&channelId=-1073750705&BV_ID=@@@&tabId=3 |url-status=live }}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱱᱱᱤᱭᱟᱝᱠᱟᱨᱟ]], [[ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱠᱳᱡᱷᱤᱠᱳᱰᱮ]], ᱨᱮ ᱑᱙᱗᱑ ᱨᱮ ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱬᱚᱱ ᱩᱱᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ]] ᱛᱤᱠᱤᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news|title=ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱩᱨᱩᱣᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠᱷ ᱨᱮ 'ᱢᱟᱸᱡᱟᱞ ᱯᱨᱟᱥᱟᱫᱟᱢ ᱱᱮᱛᱛᱤᱭᱤᱞ ᱪᱟᱨᱛᱷᱤᱭᱟ' ᱠᱩᱲᱤ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ ᱼ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ|date=5 December 2019 |language=en|access-date=2020-05-07|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210083032/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/remembering-manjal-prasadam-nettiyil-charthiya-girl-monisha-unni-on-her-death-anniversary/articleshow/72369582.cms|url-status=live}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱥᱮᱱᱴ ᱪᱟᱨᱞᱥ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ, ᱟᱨ [[ᱵᱤᱥᱟᱯ ᱠᱚᱴᱚᱱ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱥᱠᱩᱞ]], [[ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱢᱚᱱᱰ ᱠᱟᱨᱢᱮᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱵᱟᱝᱜᱽᱞᱳᱨ ᱨᱮ ᱢᱱᱳᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱥᱚᱱ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name=r1>[http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱮᱵᱽᱞᱳᱠᱟᱢ ᱯᱨᱳᱯᱷᱟᱭᱤᱞ] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070402225331/http://www.weblokam.com/cinema/profiles/0612/05/1061205001_1.htm |date=2 April 2007 }}. Weblokam.com. 2012-11-20 ᱨᱮ ᱩᱛᱷᱟᱹᱣ ᱮᱱᱟ.</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱚᱭᱦᱟ, ᱥᱟᱡᱤᱛ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |title=ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ | mangalam.com |access-date=28 December 2013 |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131205153731/http://www.mangalam.com/mangalam-varika/61376 |url-status=live }}</ref> == ᱜᱩᱨ == ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱱᱱᱤ ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱤᱫᱭᱟ'' ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱩᱱᱱᱤ ᱠᱤᱱ ᱫᱮᱡ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱰᱟᱦᱤ ᱨᱮ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱳᱰ ᱴᱨᱟᱱᱥᱯᱳᱨᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ ᱵᱟᱥ ᱥᱟᱶ ᱠᱮᱨᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱪᱮᱨᱛᱷᱟᱞᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥ-ᱨᱮ ᱵᱟᱭᱯᱟᱥ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱴᱟᱠᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱤᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱰᱚᱠ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱩᱜᱟᱹᱜ ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱲ ᱨᱮ ᱥᱟᱨᱵᱷᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭᱟ ᱡᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱨᱱᱟ ᱚᱰᱚᱠᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱮᱵᱷᱤᱮᱢ ᱦᱳᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱮᱢᱵᱮᱥᱟᱰᱚᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱱ ᱰᱨᱟᱭᱵᱷᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱚᱱᱟ ᱮᱠᱥᱤᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾ <ref name="thehindu.com" /><ref>{{Cite web |title=ᱠᱟᱞᱟᱠᱟᱨ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱜᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱓᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱩᱨ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱫᱚᱦᱲᱟᱭ ᱢᱮ |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/entertainment-news/2022/12/06/monisha-actress-30-death-anniversary-manoj-k-jayan-n-s-madhavan.html |access-date=2024-02-28 |website=Onmanorama}}</ref> [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱮᱰᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱞᱟᱯᱯᱩᱡᱟ]] ᱨᱮ [[ᱚᱴᱳᱯᱥᱤ]] ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱟᱡ ᱜᱩᱨ ᱪᱟᱵᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱦᱚᱲᱢᱳ ᱫᱚ ᱵᱮᱸᱜᱽᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ, ᱚᱸᱰᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱸᱰᱟᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ᱦᱟᱡᱟᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱞᱮᱱᱟ᱾ == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ ᱩᱯᱚᱱᱭᱟᱥᱠᱟᱨ [[ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱵᱟᱥᱩᱫᱮᱵᱷᱟᱱ ᱱᱟᱭᱟᱨ]], ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱤᱫ ᱥᱠᱨᱤᱱᱞᱮᱠᱷᱚᱠ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱜᱟᱛᱮ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱵᱚᱞᱚ ᱨᱮ ᱡᱤᱢᱢᱮᱫᱟᱨ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' (᱑᱙᱘᱖) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱢ. ᱴᱤ. ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱟᱨ [[ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ (ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ)|ᱦᱟᱨᱤᱦᱟᱨᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱱᱤᱨᱫᱮᱥᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱮᱭᱟ ᱴᱤᱱᱮᱡᱟᱨ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱤᱫ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱴᱨᱟᱭᱮᱝᱜᱮᱞ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱜᱟᱣᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ ᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ, ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱫᱟᱱ ᱱᱟᱭᱤᱠᱟ, ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱘᱗ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱫᱮᱭᱟ᱾<ref name=r1 /><ref>{{Cite web |date=2023-06-06 |title=ᱵᱟᱝ ᱥᱳᱪᱱᱟᱣ ᱴᱨᱮᱡᱮᱰᱤᱡᱽ: ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ, ᱵᱟᱞᱟᱵᱷᱟᱥᱠᱟᱨ, ᱡᱟᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱛ, ᱠᱳᱞᱟᱢ ᱥᱩᱫᱷᱤ |url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/unforeseen-tragedies-monisha-balabhaskar-jayan-and-now-kollam-sudhi-1.8619458 |access-date=2024-02-28 |website=English.Mathrubhumi |language=en}}</ref> == ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ == {|class="wikitable sortable" ! ᱥᱮᱨᱢᱟ !! ᱯᱷᱤᱞᱢ !! ᱨᱳᱞ !! ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ !! ᱱᱳᱴᱥ |- | ᱑᱙᱘᱔ || ''ᱯᱟᱣᱟᱭᱟ'' || ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || ᱭᱩ. ᱮᱥ. ᱵᱟᱥᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱚᱸᱪᱟᱞᱤᱛ ᱢᱤᱫ ᱑᱖ ᱮᱢᱮᱢ ᱵᱤ/ᱣᱟᱭᱤ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱯᱷᱤᱞᱢ <br />(ᱠᱮ. ᱟᱭᱤ. ᱨᱟᱡᱟᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱱᱟᱱ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ "ᱵᱤᱞᱟᱭᱤᱵᱩ", ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱹᱴᱤᱡ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱴᱮᱦᱟᱰ ᱟᱠᱟᱱ) |- | rowspan="3" | ᱑᱙᱘᱖ || ''[[ᱱᱟᱠᱷᱟᱠᱥᱟᱛᱷᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' || ᱜᱟᱣᱨᱤ|| rowspan="3" |[[ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ]] || [[ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱣᱟᱨᱰ]] |- | ''[[ᱨᱤᱛᱩᱵᱷᱮᱫᱟᱢ]]'' || ᱛᱷᱟᱝᱠᱟᱢᱟᱱᱤ|| |- | ''[[ᱥᱟᱭᱟᱢ ᱥᱟᱱᱫᱷᱭᱟ]]'' ||ᱵᱤᱱᱩᱢᱳᱞ|| |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱗ || ''[[ᱯᱩᱠᱠᱟᱞ ᱵᱷᱤᱰᱟᱢ ᱛᱷᱩᱰᱩ]]'' ||ᱜᱟᱣᱨᱤ||[[ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱟᱢᱤᱞ]] || |- | ''ᱞᱚᱭᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤ ᱫᱮᱵᱤ'' ||ᱞᱤᱞᱟ|| [[ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ]]|| |- | rowspan="4" | ᱑᱙᱘᱘ || ''[[ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ (᱑᱙᱘᱘ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱟᱨᱤᱭᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱭᱱᱟᱵᱷᱟ || ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ''ᱪᱤᱨᱟᱱᱡᱤᱣᱤ ᱥᱩᱫᱷᱟᱠᱟᱨ''|| ᱥᱟᱸᱫᱷᱭᱟ || rowspan="2" | [[ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] || rowspan="2" | ᱡᱩᱲᱣᱟᱹ ᱨᱳᱞ |- |ᱥᱟᱨᱟᱞᱟ |- | ''[[ᱠᱟᱱᱟᱠᱟᱢᱵᱟᱨᱟᱝᱜᱟᱞ]]''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱘᱙ || ''[[ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ (᱑᱙᱘᱙ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱨᱟᱵᱤᱰᱟᱱ]]''||ᱥᱟᱞᱢᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱟᱫᱷᱤᱯᱟᱱ]]''||ᱜᱤᱛᱟ || rowspan="᱗" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | rowspan="᱔" | ᱑᱙᱙᱐ || ''[[ᱠᱩᱨᱩᱯᱯᱤᱱᱴᱮ ᱠᱟᱱᱟᱠᱠᱩ ᱯᱩᱥᱴᱟᱠᱳᱢ]]''|| ᱥᱟᱛᱷᱤ || |- | '' ᱵᱤᱱᱟ ᱢᱮᱴᱤᱭᱟ ᱵᱤᱞᱟᱝᱜᱩᱠᱟᱞ ''|| ᱥᱨᱤᱫᱮᱵᱤ|| |- | ''[[ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱯᱮᱨᱩᱢᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱠᱩᱱᱦᱤᱠᱠᱟᱵᱩ ᱛᱷᱟᱢᱵᱩᱨᱟᱛᱛᱤ || |- | ''ᱠᱟᱡᱷᱪᱟᱠᱠᱟᱯᱯᱩᱨᱟᱢ''|| ᱟᱢᱢᱩ || |- | rowspan="2" | ᱑᱙᱙᱑ || ''[[ᱵᱮᱱᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱵᱷᱩᱠᱟᱞ]]''|| ᱱᱟᱞᱤᱱᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱠᱟᱰᱟᱵᱩ]]''|| ᱫᱮᱵᱤ || |- | rowspan="7" | ᱑᱙᱙᱒ || ''[[ᱩᱱᱱᱟ ᱱᱮᱱᱟᱪᱮᱱ ᱯᱟᱴᱴᱩ ᱯᱟᱰᱤᱪᱮᱱ]]''||ᱫᱷᱟᱱᱟᱢ || ᱛᱟᱢᱤᱞ || |- | ''[[ᱛᱷᱟᱞᱟᱥᱛᱟᱱᱟᱢ]]''||ᱨᱟᱫᱷᱟ || rowspan="᱖" | ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱟᱢ || |- | ''[[ᱳᱨᱩ ᱠᱳᱪᱩ ᱵᱷᱩᱢᱤᱠᱩᱞᱩᱠᱠᱟᱢ]]''|| ᱵᱤᱡᱤ|| |- | ''[[ᱠᱩᱰᱩᱢᱵᱟᱥᱟᱢᱮᱛᱷᱟᱢ]]''|| ᱛᱷᱩᱞᱟᱥᱤ || |- | ''[[ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ]]''<ref>{{Citation |last=ᱢᱟᱞᱟᱭᱤᱞ |first=ᱥᱤᱵᱤ |title=ᱠᱟᱢᱟᱞᱟᱫᱟᱞᱟᱢ |type=ᱰᱨᱟᱢᱟ, ᱢᱭᱩᱡᱤᱠᱟᱞ |url=https://www.imdb.com/title/tt0237363/ |access-date=2024-08-28 |others=ᱢᱳᱦᱟᱱᱞᱟᱞ, ᱯᱟᱨᱵᱷᱟᱛᱤ, ᱢᱳᱱᱤᱥᱟ}}</ref>|| ᱢᱟᱞᱟᱵᱤᱠᱟ|| |- | ''[[ᱪᱟᱢᱯᱟᱠᱩᱞᱟᱢ ᱛᱷᱟᱪᱟᱱ]]''||ᱟᱢᱢᱩ || |- | '' ᱪᱮᱯᱯᱟᱫᱤᱵᱷᱤᱫᱭᱟ '' ||ᱮᱞᱥᱟ || |- | ᱑᱙᱙᱓ || ''[[ᱢᱩᱱᱰᱨᱟᱵᱷᱟᱫᱩ ᱠᱟᱱᱱ]]''|| ᱯᱨᱤᱭᱟ|| ᱛᱟᱢᱤᱞ || |} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * [http://en.msidb.org/displayProfile.php?category=actors&artist=Monisha&limit=15 Monisha at MSI] * {{IMDb name|1105909}} pbnsw7yrkxtjyk0m9dz2jzsbf8mt8p6 ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱚᱨᱱᱤ 0 27013 175335 146630 2025-06-11T08:26:12Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 175335 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ | image = Mrinal Kulkarni snapped at the press meet for movie on Baba Amte 08.jpg | caption = | birth_date = {{birth date and age|df=y|1971|06|21}}<ref>{{Cite web |date=2018-06-20 |title=I club nature and history on my birthdays: Mrinal Kulkarni |url=https://www.hindustantimes.com/regional-movies/i-club-nature-and-history-on-my-birthdays-mrinal-kulkarni/story-pKgEO80ukvqgmxK30Iej5N.html |access-date=2023-12-13 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> | birth_place = ᱯᱩᱱᱮ, ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ, ᱥᱤᱧᱚᱛ | death_date = | death_place = | nationality = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | occupation = ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ | known_for = ''ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ''<br/>ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱤ | spouse = {{Marriage|ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱞᱠᱚᱨᱱᱤ|1990}} | children = Virajas Kulkarni (b. 1992)<ref>{{Cite web |date=9 March 2020 |title=Maza Hoshil Na fame Virajas Kulkarni: My approach towards TV industry was different because of my mom Mrinal Kulkarni |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |access-date=1 February 2021 |website=The Times of India |language=en |archive-date=14 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414172947/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |url-status=live }}</ref> | parents = ᱵᱤᱡᱚᱭ ᱫᱮᱵ (father)<br/>ᱣᱤᱱᱟ ᱫᱮᱵ (mother) | relatives = [[Jairam Kulkarni]] (Father-in-law) | website = | footnotes = }} '''ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ''' ([[ᱡᱟᱱᱟᱢ]] '''ᱫᱮᱳ'''; ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱑ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱗᱑) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱨ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱭᱢᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱥᱚᱢᱢᱮᱞᱟᱱᱟᱫᱷᱭᱟᱯᱚᱫ ᱢᱟᱦᱤᱞᱟ ᱵᱟᱭ ᱧᱟᱢᱟ - ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱨᱩᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |access-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |website=ᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |language=mr |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |archive-url=https://web.archive.org/web/20211205065843/https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |url-status=live }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱫᱩᱨᱫᱟᱨᱥᱟᱱ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ#ᱮᱰᱟᱯᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ]]'' ᱨᱮ ᱟᱨ [[ᱥᱴᱟᱨ ᱯᱞᱟᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱨᱤ]]'' ᱨᱮ ᱢᱤᱫ [[ᱯᱷᱮᱭᱨᱤ]] ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱟᱨ [[ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱭᱟᱞ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ, ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ == ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱠᱳᱝᱠᱱᱟᱥᱛᱷ ᱵᱨᱟᱢᱵᱷᱚᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱟᱡ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱤᱱ ᱰᱟᱠᱴᱟᱨ ᱵᱤᱡᱚᱭ ᱫᱮᱵ ᱟᱨ ᱰᱟᱠᱴᱟᱨ ᱵᱤᱱᱟ ᱫᱮᱵ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱟ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱢᱟᱨᱥ ᱰᱤᱜᱨᱤᱴᱤ ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱾ ᱢᱚᱫᱷᱩᱨᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ 2019 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ 11 ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟ ᱮ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Pune loses a noted politics professor, in the passing away of Vijay Deo |url=https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412113811/https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |archive-date=12 April 2019 |access-date=12 April 2019}}</ref> ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮᱱ ᱜᱟᱛᱮ ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱠᱚᱨᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱵᱤᱨᱟᱡᱟᱥ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱮᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱤᱨᱤᱫ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱦᱤᱸᱥ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |title=Happy Birthday Mrinal Kulkarni! 5 Lesser Known Facts About The Ye Re Ye Re Paisa Actress |url=https://zeemarathi.zee5.com/happy-birthday-mrinal-kulkarni-5-lesser-known-facts-about-the-ye-re-ye-re-paisa-actress/ |access-date=14 April 2020 |website=Zee Marathi |language=en }}{{Dead link|date=March 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |title=Mrinal Kulkarni's son to make his acting debut - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128022913/https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |archive-date=28 January 2021 |access-date=14 April 2020 |website=The Times of India |language=en}}</ref> == ᱯᱟᱴᱷ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱭᱟᱞ 'ᱥᱣᱟᱢᱤ' ᱼᱨᱮ ᱯᱮᱥᱟᱣᱮ ᱢᱟᱫᱽᱵᱷᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱮᱨᱟ ᱨᱟᱢᱵᱟᱭ ᱯᱮᱥᱟᱣᱮ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱦᱚᱲᱠᱩᱥᱤ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱾ ᱨᱚᱵᱤᱱᱫᱨᱚ ᱢᱟᱱᱠᱟᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱚᱦᱟᱵᱚᱨᱟᱣ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ == ᱰᱟᱦᱟᱨ == ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱪᱚᱠᱚᱨᱱᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ 'ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱟᱧᱡᱮ' ᱼᱨᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ᱯᱮᱹᱢ ᱢᱟᱱᱡᱮ .. ᱯᱮᱹᱢ ᱚᱥᱛᱟ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤᱭ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱢᱨᱩᱱᱟᱞ ᱠᱩᱠᱚᱨᱱᱤ ᱾<ref>{{Cite web |date=2 August 2012 |title=Mrunal Kulkarni's debut directorial PREM MHANJE PREM MHANJE PREM ASATE is a matured love story - GlamGold |url=http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015002825/http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |archive-date=15 October 2018 |access-date=14 October 2018 |website=Glamgold.com}}</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱟᱢ ᱢᱟᱫᱚᱵᱷ ᱪᱟᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Rama Madhav: A new movie that captures love in the time of Peshwas |url=http://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015043630/https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |archive-date=15 October 2018 |access-date=14 October 2018 |website=Daily News and Analysis}}</ref> === ᱚᱞ ᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ === * ᱨᱟᱢ ᱢᱟᱫᱚᱵᱷ ᱼ ᱒᱐᱑᱔ * ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱟᱧᱡᱮ ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱮᱭᱟᱧᱡᱮ ᱯᱮᱹᱢ ᱟᱥᱛᱟ ᱼ ᱒᱐᱑᱓ * ᱴᱤ ᱮᱱᱰ ᱴᱤ ᱼ ᱒ᱚ᱑᱙ === ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ === * ᱦᱚᱲᱠᱩᱥᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱵᱷᱤᱠᱳ ᱴᱟᱨᱢᱟᱨᱤᱠ ᱟᱭᱩᱨᱮᱵᱮᱰᱤᱠ ᱥᱠᱤᱱ ᱠᱨᱤᱢ <ref name=":0">{{Cite web |date=11 December 2021 |title=When Vicco Turmeric 'nahi cosmetic' spread the love |url=https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/when-vicco-turmeric-nahi-cosmetic-spread-the-love/88218441 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230207044446/https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/when-vicco-turmeric-nahi-cosmetic-spread-the-love/88218441 |archive-date=7 February 2023 |access-date=28 January 2023 |website=ETBrandEquity}}</ref> == ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱟᱨ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ == ᱠᱩᱠᱚᱨᱱᱤ ᱫᱚ ᱱᱚᱣᱟ ᱠᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱠᱚ ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ # ᱒᱐᱐᱑ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ''ᱡᱳᱫᱤᱫᱟᱨ'' ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱛᱷᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱠᱨᱤᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ * ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱜᱚᱲᱚ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱷᱤᱞᱢᱯᱷᱮᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣᱮ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱜᱚᱲᱚᱱ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱾ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ, ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱟ ᱦᱚᱛᱠᱮ (᱑᱐᱑᱖) ''ᱯᱷᱚᱛᱛᱮᱥᱤᱠᱟᱥᱴ'' (᱒᱐᱑᱙) ᱟᱨ ''ᱥᱮᱨ ᱥᱤᱵᱨᱟᱡ'' (᱒᱐᱒᱒) ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == pg18m19bcng5mqt836sfoza11fp9cty 175336 175335 2025-06-11T08:31:50Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ, ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ */ 175336 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ | image = Mrinal Kulkarni snapped at the press meet for movie on Baba Amte 08.jpg | caption = | birth_date = {{birth date and age|df=y|1971|06|21}}<ref>{{Cite web |date=2018-06-20 |title=I club nature and history on my birthdays: Mrinal Kulkarni |url=https://www.hindustantimes.com/regional-movies/i-club-nature-and-history-on-my-birthdays-mrinal-kulkarni/story-pKgEO80ukvqgmxK30Iej5N.html |access-date=2023-12-13 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> | birth_place = ᱯᱩᱱᱮ, ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ, ᱥᱤᱧᱚᱛ | death_date = | death_place = | nationality = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | occupation = ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ | known_for = ''ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ''<br/>ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱤ | spouse = {{Marriage|ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱞᱠᱚᱨᱱᱤ|1990}} | children = Virajas Kulkarni (b. 1992)<ref>{{Cite web |date=9 March 2020 |title=Maza Hoshil Na fame Virajas Kulkarni: My approach towards TV industry was different because of my mom Mrinal Kulkarni |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |access-date=1 February 2021 |website=The Times of India |language=en |archive-date=14 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414172947/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |url-status=live }}</ref> | parents = ᱵᱤᱡᱚᱭ ᱫᱮᱵ (father)<br/>ᱣᱤᱱᱟ ᱫᱮᱵ (mother) | relatives = [[Jairam Kulkarni]] (Father-in-law) | website = | footnotes = }} '''ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ''' ([[ᱡᱟᱱᱟᱢ]] '''ᱫᱮᱳ'''; ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱑ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱗᱑) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱨ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱭᱢᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱥᱚᱢᱢᱮᱞᱟᱱᱟᱫᱷᱭᱟᱯᱚᱫ ᱢᱟᱦᱤᱞᱟ ᱵᱟᱭ ᱧᱟᱢᱟ - ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱨᱩᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |access-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |website=ᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |language=mr |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |archive-url=https://web.archive.org/web/20211205065843/https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |url-status=live }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱫᱩᱨᱫᱟᱨᱥᱟᱱ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ#ᱮᱰᱟᱯᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ]]'' ᱨᱮ ᱟᱨ [[ᱥᱴᱟᱨ ᱯᱞᱟᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱨᱤ]]'' ᱨᱮ ᱢᱤᱫ [[ᱯᱷᱮᱭᱨᱤ]] ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱟᱨ [[ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱭᱟᱞ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ, ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ== ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱫᱚ ᱒᱑ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱗᱑<ref>{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱘-᱐᱖-᱒᱐ |title=ᱤᱧ ᱟᱯᱱᱟᱨ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱪᱟᱞᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱜᱟᱞᱚᱪ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ: ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://www.hindustantimes.com/regional-movies/i-club-nature-and-history-on-my-birthdays-mrinal-kulkarni/story-pKgEO80ukvqgmxK30Iej5N.html |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱑᱒-᱑᱓ |website=ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |language=en}}</ref> [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱦᱚᱲ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱨᱮᱱ ᱠᱳᱝᱠᱟᱱᱟᱥᱛᱷᱟ ᱵᱨᱟᱦᱢᱚᱬ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱯᱩᱱᱮ ᱨᱮ ᱰᱨ. ᱵᱤᱡᱟᱭ ᱫᱮᱣ ᱟᱨ ᱰᱨ. ᱵᱤᱱᱟ ᱫᱮᱣ ᱛᱤᱠᱤᱱᱟᱜ ᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱢᱟᱫᱷᱩᱨᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱑᱑ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱨᱩᱣᱟᱹ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |url=https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |title=ᱯᱩᱱᱮ ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤ ᱯᱨᱳᱯᱷᱮᱥᱟᱨ ᱠᱷᱚᱭᱮ ᱠᱮᱫᱟ, ᱵᱤᱡᱟᱭ ᱫᱮᱣᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱟᱛᱮᱫ ᱛᱮ |date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |access-date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |archive-date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412113811/https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |url-status=live }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱒᱙ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱚᱛᱷᱚᱨ ᱟᱨ ᱯᱨᱳᱯᱷᱮᱥᱟᱨ ᱰᱨ. ᱵᱤᱱᱟ ᱫᱮᱣ ᱗᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱯᱩᱱᱮ ᱨᱮ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ|url=https://www.thebridgechronicle.com/news/prominent-marathi-author-and-professor-dr-veena-dev-passes-away-at-75-in-pune}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱯᱩᱱᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱨᱮ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱵᱮᱲᱟ ᱨᱮᱱ ᱜᱟᱛᱮ ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱑᱙᱙᱐ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱵᱤᱨᱟᱡᱟᱥ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=https://zeemarathi.zee5.com/happy-birthday-mrinal-kulkarni-5-lesser-known-facts-about-the-ye-re-ye-re-paisa-actress/ |title=ᱦᱮᱯᱤ ᱵᱚᱨᱛᱷᱰᱮ ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ! ᱭᱮ ᱨᱮ ᱭᱮ ᱨᱮ ᱯᱮᱥᱟ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱕ ᱠᱚᱢ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱠᱚ |website=ᱡᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ |language=en |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2020 }}{{Dead link|date=ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱓ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news |url=https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |title=ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱠᱴᱤᱝ ᱰᱮᱵᱩ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱫᱟ - ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |date=30 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2017 |language=en |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2020 |archive-date=28 ᱡᱟᱱᱣᱟᱨᱤ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128022913/https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=9 ᱢᱟᱨᱪ 2020 |title=ᱢᱟᱡᱟ ᱦᱳᱥᱤᱞ ᱱᱟ ᱯᱷᱮᱢ ᱵᱤᱨᱟᱡᱟᱥ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ: ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱤᱱᱰᱩᱥᱴᱨᱤ ᱥᱮᱫ ᱤᱧᱟᱜ ᱮᱯᱨᱳᱪ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱤᱧ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |access-date=1 ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ 2021 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en |archive-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414172947/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |url-status=live }}</ref> == ᱯᱟᱴᱷ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱭᱟᱞ 'ᱥᱣᱟᱢᱤ' ᱼᱨᱮ ᱯᱮᱥᱟᱣᱮ ᱢᱟᱫᱽᱵᱷᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱮᱨᱟ ᱨᱟᱢᱵᱟᱭ ᱯᱮᱥᱟᱣᱮ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱦᱚᱲᱠᱩᱥᱤ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱾ ᱨᱚᱵᱤᱱᱫᱨᱚ ᱢᱟᱱᱠᱟᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱚᱦᱟᱵᱚᱨᱟᱣ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ == ᱰᱟᱦᱟᱨ == ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱪᱚᱠᱚᱨᱱᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ 'ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱟᱧᱡᱮ' ᱼᱨᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ᱯᱮᱹᱢ ᱢᱟᱱᱡᱮ .. ᱯᱮᱹᱢ ᱚᱥᱛᱟ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤᱭ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱢᱨᱩᱱᱟᱞ ᱠᱩᱠᱚᱨᱱᱤ ᱾<ref>{{Cite web |date=2 August 2012 |title=Mrunal Kulkarni's debut directorial PREM MHANJE PREM MHANJE PREM ASATE is a matured love story - GlamGold |url=http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015002825/http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |archive-date=15 October 2018 |access-date=14 October 2018 |website=Glamgold.com}}</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱟᱢ ᱢᱟᱫᱚᱵᱷ ᱪᱟᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=3 August 2014 |title=Rama Madhav: A new movie that captures love in the time of Peshwas |url=http://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015043630/https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |archive-date=15 October 2018 |access-date=14 October 2018 |website=Daily News and Analysis}}</ref> === ᱚᱞ ᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ === * ᱨᱟᱢ ᱢᱟᱫᱚᱵᱷ ᱼ ᱒᱐᱑᱔ * ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱟᱧᱡᱮ ᱯᱮᱨᱮᱢ ᱢᱮᱭᱟᱧᱡᱮ ᱯᱮᱹᱢ ᱟᱥᱛᱟ ᱼ ᱒᱐᱑᱓ * ᱴᱤ ᱮᱱᱰ ᱴᱤ ᱼ ᱒ᱚ᱑᱙ === ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ === * ᱦᱚᱲᱠᱩᱥᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱵᱷᱤᱠᱳ ᱴᱟᱨᱢᱟᱨᱤᱠ ᱟᱭᱩᱨᱮᱵᱮᱰᱤᱠ ᱥᱠᱤᱱ ᱠᱨᱤᱢ <ref name=":0">{{Cite web |date=11 December 2021 |title=When Vicco Turmeric 'nahi cosmetic' spread the love |url=https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/when-vicco-turmeric-nahi-cosmetic-spread-the-love/88218441 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230207044446/https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/when-vicco-turmeric-nahi-cosmetic-spread-the-love/88218441 |archive-date=7 February 2023 |access-date=28 January 2023 |website=ETBrandEquity}}</ref> == ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱟᱨ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ == ᱠᱩᱠᱚᱨᱱᱤ ᱫᱚ ᱱᱚᱣᱟ ᱠᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱠᱚ ᱦᱟᱢᱮᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ # ᱒᱐᱐᱑ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ''ᱡᱳᱫᱤᱫᱟᱨ'' ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱛᱷᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱠᱨᱤᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ * ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱜᱚᱲᱚ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱷᱤᱞᱢᱯᱷᱮᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣᱮ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱜᱚᱲᱚᱱ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱾ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ, ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱟ ᱦᱚᱛᱠᱮ (᱑᱐᱑᱖) ''ᱯᱷᱚᱛᱛᱮᱥᱤᱠᱟᱥᱴ'' (᱒᱐᱑᱙) ᱟᱨ ''ᱥᱮᱨ ᱥᱤᱵᱨᱟᱡ'' (᱒᱐᱒᱒) ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == cihfuc9rovi6ygxiaxq5yew00zbe6pf 175337 175336 2025-06-11T08:34:05Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 175337 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ | image = Mrinal Kulkarni snapped at the press meet for movie on Baba Amte 08.jpg | caption = | birth_date = {{birth date and age|df=y|1971|06|21}}<ref>{{Cite web |date=2018-06-20 |title=I club nature and history on my birthdays: Mrinal Kulkarni |url=https://www.hindustantimes.com/regional-movies/i-club-nature-and-history-on-my-birthdays-mrinal-kulkarni/story-pKgEO80ukvqgmxK30Iej5N.html |access-date=2023-12-13 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> | birth_place = ᱯᱩᱱᱮ, ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ, ᱥᱤᱧᱚᱛ | death_date = | death_place = | nationality = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | occupation = ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ | known_for = ''ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ''<br/>ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱤ | spouse = {{Marriage|ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱞᱠᱚᱨᱱᱤ|1990}} | children = Virajas Kulkarni (b. 1992)<ref>{{Cite web |date=9 March 2020 |title=Maza Hoshil Na fame Virajas Kulkarni: My approach towards TV industry was different because of my mom Mrinal Kulkarni |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |access-date=1 February 2021 |website=The Times of India |language=en |archive-date=14 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414172947/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |url-status=live }}</ref> | parents = ᱵᱤᱡᱚᱭ ᱫᱮᱵ (father)<br/>ᱣᱤᱱᱟ ᱫᱮᱵ (mother) | relatives = [[Jairam Kulkarni]] (Father-in-law) | website = | footnotes = }} '''ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ''' ([[ᱡᱟᱱᱟᱢ]] '''ᱫᱮᱳ'''; ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱑ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱗᱑) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱨ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱭᱢᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱨ ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱥᱚᱢᱢᱮᱞᱟᱱᱟᱫᱷᱭᱟᱯᱚᱫ ᱢᱟᱦᱤᱞᱟ ᱵᱟᱭ ᱧᱟᱢᱟ - ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱢᱨᱩᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |access-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |website=ᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |language=mr |archive-date=5 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱑ |archive-url=https://web.archive.org/web/20211205065843/https://maharashtratimes.com/maharashtra/nashik/president-of-all-india-marathi-literary-meet-post-will-get-to-next-time-to-a-woman-says-actress-mrunal-kulkarni/articleshow/80702656.cms |url-status=live }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱫᱩᱨᱫᱟᱨᱥᱟᱱ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ#ᱮᱰᱟᱯᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱤᱨᱟᱵᱟᱭ]]'' ᱨᱮ ᱟᱨ [[ᱥᱴᱟᱨ ᱯᱞᱟᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ''[[ᱥᱚᱱ ᱯᱟᱨᱤ]]'' ᱨᱮ ᱢᱤᱫ [[ᱯᱷᱮᱭᱨᱤ]] ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱟᱨ [[ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱭᱟᱞ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ, ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ== ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱫᱚ ᱒᱑ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱗᱑<ref>{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱘-᱐᱖-᱒᱐ |title=ᱤᱧ ᱟᱯᱱᱟᱨ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱪᱟᱞᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱜᱟᱞᱚᱪ ᱠᱟᱹᱱᱟᱹᱧ: ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://www.hindustantimes.com/regional-movies/i-club-nature-and-history-on-my-birthdays-mrinal-kulkarni/story-pKgEO80ukvqgmxK30Iej5N.html |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱑᱒-᱑᱓ |website=ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |language=en}}</ref> [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱦᱚᱲ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱨᱮᱱ ᱠᱳᱝᱠᱟᱱᱟᱥᱛᱷᱟ ᱵᱨᱟᱦᱢᱚᱬ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱯᱩᱱᱮ ᱨᱮ ᱰᱨ. ᱵᱤᱡᱟᱭ ᱫᱮᱣ ᱟᱨ ᱰᱨ. ᱵᱤᱱᱟ ᱫᱮᱣ ᱛᱤᱠᱤᱱᱟᱜ ᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱢᱟᱫᱷᱩᱨᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱑᱑ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱨᱩᱣᱟᱹ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |url=https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |title=ᱯᱩᱱᱮ ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤ ᱯᱨᱳᱯᱷᱮᱥᱟᱨ ᱠᱷᱚᱭᱮ ᱠᱮᱫᱟ, ᱵᱤᱡᱟᱭ ᱫᱮᱣᱟᱜ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱟᱛᱮᱫ ᱛᱮ |date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |access-date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |archive-date=12 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412113811/https://www.hindustantimes.com/pune-news/pune-loses-a-noted-politics-professor-in-the-passing-away-of-vijay-deo/story-IXsSl6j1r0ufq3GgaR3lhM.html |url-status=live }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱒᱙ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ ᱜᱩᱨ ᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱚᱛᱷᱚᱨ ᱟᱨ ᱯᱨᱳᱯᱷᱮᱥᱟᱨ ᱰᱨ. ᱵᱤᱱᱟ ᱫᱮᱣ ᱗᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱯᱩᱱᱮ ᱨᱮ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ|url=https://www.thebridgechronicle.com/news/prominent-marathi-author-and-professor-dr-veena-dev-passes-away-at-75-in-pune}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱯᱩᱱᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱨᱮ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱵᱮᱲᱟ ᱨᱮᱱ ᱜᱟᱛᱮ ᱨᱩᱪᱤᱨ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱑᱙᱙᱐ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱵᱤᱨᱟᱡᱟᱥ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ᱾<ref>{{Cite web |url=https://zeemarathi.zee5.com/happy-birthday-mrinal-kulkarni-5-lesser-known-facts-about-the-ye-re-ye-re-paisa-actress/ |title=ᱦᱮᱯᱤ ᱵᱚᱨᱛᱷᱰᱮ ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ! ᱭᱮ ᱨᱮ ᱭᱮ ᱨᱮ ᱯᱮᱥᱟ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱕ ᱠᱚᱢ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱠᱚ |website=ᱡᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ |language=en |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2020 }}{{Dead link|date=ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱓ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news |url=https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |title=ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱠᱴᱤᱝ ᱰᱮᱵᱩ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱫᱟ - ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |date=30 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ 2017 |language=en |access-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2020 |archive-date=28 ᱡᱟᱱᱣᱟᱨᱤ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210128022913/https://timesofindia.indiatimes.com/marathi/mrinal-kulkarnis-son-to-make-his-acting-debut/articleshow/62307004.cms |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=9 ᱢᱟᱨᱪ 2020 |title=ᱢᱟᱡᱟ ᱦᱳᱥᱤᱞ ᱱᱟ ᱯᱷᱮᱢ ᱵᱤᱨᱟᱡᱟᱥ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ: ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱤᱱᱰᱩᱥᱴᱨᱤ ᱥᱮᱫ ᱤᱧᱟᱜ ᱮᱯᱨᱳᱪ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱤᱧ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱢᱨᱤᱱᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |access-date=1 ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ 2021 |website=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |language=en |archive-date=14 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414172947/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/marathi/exclusive-maza-hoshil-na-fame-virajas-kulkarni-my-approach-towards-tv-industry-was-different-because-of-my-mom-mrinal-kulkarni/photostory/74551329.cms |url-status=live }}</ref> == ᱫᱤᱥᱟᱹ ᱩᱫᱩᱜ == ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ, ''ᱯᱨᱮᱢ ᱢᱟᱱᱡᱮ... ᱯᱨᱮᱢ ᱢᱟᱱᱡᱮ.... ᱯᱨᱮᱢ ᱟᱥᱛᱟ'' ᱥᱟᱶ ᱫᱤᱥᱟᱹ ᱩᱫᱩᱜ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱜᱮᱭ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |title=ᱢᱨᱤᱬᱟᱞ ᱠᱩᱞᱠᱟᱨᱱᱤ ᱭᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱫᱤᱥᱟᱹ ᱩᱫᱩᱜ PREM MHANJE PREM MHANJE PREM ASATE ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱮᱪᱭᱩᱨᱰ ᱞᱚᱵᱽ ᱥᱴᱚᱨᱤ ᱠᱟᱱᱟ- ᱜᱽᱞᱮᱢᱜᱳᱞᱰ |date=2 ᱟᱜᱚᱥᱴ 2012 |website=Glamgold.com |access-date=14 October 2018 |archive-date=15 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015002825/http://glamgold.com/mrunal-kulkarnis-debut-directorial-prem-mhanje-prem-mhanje-prem-asate-is-a-matured-love-story/ |url-status=dead }}</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱱᱟᱜᱟᱢᱟᱱᱟᱜ ᱰᱨᱟᱢᱟ ''[[ᱨᱟᱢᱟ ᱢᱟᱫᱷᱚᱵ]]'' ᱫᱤᱥᱟᱹ ᱩᱫᱩᱜ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |title=ᱨᱟᱢᱟ ᱢᱟᱫᱷᱚᱵ: ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱣᱟ ᱢᱩᱵᱷᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱯᱮᱥᱣᱟᱥ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲ ᱮ ᱛᱚᱨᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ |date=3 August 2014 |website=ᱰᱮᱭᱞᱤ ᱱᱤᱭᱩᱡᱽ ᱮᱸᱰ ᱮᱱᱟᱞᱤᱥᱤᱥ |access-date=14 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2018 |archive-date=15 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181015043630/https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-rama-madhav-a-new-movie-that-captures-love-in-the-time-of-peshwas-2007610 |url-status=live }}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == snm2tanjtm863zcw0odmjf7uoxi1k8k ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ 0 27014 175331 146761 2025-06-11T08:14:23Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 175331 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group|group=Jangil|native_name_lang=None|population=Extinct by 1920s|languages=Jangil (presumed)|religions=|related_groups=Other [[Andamanese peoples]]}} '''ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ''' (ᱟᱨ ᱵᱟᱝ'''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ''', '''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱚᱝᱜᱮ''') ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱ [[ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱦᱚᱲ]] ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱫ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱ [[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]] ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ<ref name=":0">{{Cite journal |last=ᱠᱩᱢᱟᱨ |first=ᱯᱨᱟᱢᱚᱫᱽ |date=᱒᱐ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱒ |title=ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱚᱨᱱᱟᱱᱟᱛᱢᱟᱠ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ |url=https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱥᱟᱦᱤᱛᱭᱚ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱠᱩᱞ |pages=}}</ref> ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱛᱭᱟᱹᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱑᱙᱐᱐ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱠᱚ ᱪᱟᱵᱟ ᱮᱱᱟ᱾<ref name=":1">{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |title=ᱡᱚᱨᱡᱽ ᱣᱮᱵᱟᱨ ᱟᱜ ᱞᱳᱱᱞᱤ ᱟᱭᱞᱮᱱᱰᱥ, ᱪᱮᱯᱴᱟᱨ ᱘: ᱫᱟ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱽᱥ, ᱥᱮᱠᱥᱚᱱ: ᱫᱟ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |access-date=᱒᱐᱑᱗-᱐᱖-᱒᱘}}</ref> == ᱥᱟᱵᱟᱫ == [[ᱨᱮᱫ:Andamanese_comparative_distribution.png|thumb|330x330px|2004 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱚᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱠᱚ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾]] ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱤᱰᱟᱹᱣ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱟᱱᱟᱴ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱩᱯᱚᱡᱟᱛᱤ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱵᱮᱼᱥᱮᱨᱟᱱ ᱯᱚᱨᱤᱢᱟᱱ ᱾ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, 19 ᱟᱱ ᱥᱚᱛᱟᱵᱫᱤ ᱠᱷᱚᱱ 1930 ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱢᱩᱫᱨᱮ "ᱡᱟᱨᱳᱣᱟ" ᱟᱨ "ᱳᱝᱜᱮ" ᱥᱟᱵᱟᱫ ᱫᱚ ᱡᱟᱣᱜᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱦᱳᱭ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱧᱟᱢ "ᱨᱚᱴᱞᱮᱱᱰ[[ᱡᱟᱨᱟᱣᱟ ᱦᱚᱲ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ)|ᱡᱟᱨᱳᱣᱟ]]" ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name=":1">{{Cite web |date=2013-05-20 |title=George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=2013-05-20 |access-date=2017-06-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil "George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil"]. 20 May 2013. Archived from [http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm the original] on 20 May 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ᱟᱵᱤ (2008) ᱟᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ (2012) "ᱳᱝᱜᱮᱼᱡᱟᱨᱟᱣ" ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱡᱟᱨᱟᱣ, ᱳᱝᱜᱮ,[[ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞ|ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ]] ᱟᱨ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲᱠᱚ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜᱟ ᱾ 1931 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱳᱱ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ "ᱜᱳᱛ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱫᱚ "ᱡᱟᱨᱟᱣ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱳᱱ ᱟᱱᱟᱜ ᱜᱳᱛ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ 1907 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱫᱦᱚᱸ ᱵᱟᱝ ᱧᱮᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite journal|last=Abbi|first=Anvita|date=2008|title=Is Great Andamanese genealogically and typologically distinct from Onge and Jarawa?|url=https://www.researchgate.net/publication/222414027_Is_Great_Andamanese_genealogically_and_typologically_distinct_from_Onge_and_Jarawa|journal=Language Sciences}}</ref><ref name=":0">{{Cite journal|last=Kumar|first=Pramod|date=20 January 2012|title=Descriptive and typological study of Jarawa|url=https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content|journal=School of Language, Literature & Culture Studies|pages=}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKumar2012">Kumar, Pramod (20 January 2012). [https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content "Descriptive and typological study of Jarawa"]. ''School of Language, Literature & Culture Studies''.</cite></ref><ref>{{Cite journal|date=1931|title=Census of India, 1931 The Andaman and Nicobar Islands|url=https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/18965/GIPE-016864.pdf?sequence=3|journal=Census of India|volume=II}}</ref> ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱠᱚ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱲ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱛᱚᱛᱷᱚ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱞᱟᱹᱭ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱥᱟᱵᱟᱫ ᱠᱚ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱩᱯᱚ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ, [[ᱮᱠᱟ-ᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱚᱠᱟᱼᱵᱤᱭᱟ]], ᱫᱚᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱨᱳᱣᱟ ᱠᱚ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱯᱳᱨᱴᱢᱮᱱ (1914) ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ ᱚᱠᱟᱼᱵᱤᱭᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱵᱟᱫ ᱫᱚ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱡᱮ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ "ᱦᱩᱭᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱩᱯᱚᱡᱟᱛᱤ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱥᱮᱨᱣᱟ ᱨᱮ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱠᱚ ᱞᱮᱠᱟ ᱠᱚ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱾" == ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ == [[ᱨᱮᱫ:Jangil_huts_by_MV_Portman,_c_1890s.png|thumb|1890 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱵᱷᱤᱫᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱮᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱩᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱾]] 19 ᱥᱚᱛᱟᱵᱫᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱠᱚ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢ ᱟᱨ ᱱᱚᱛᱷᱤ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ, ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱨᱟᱥᱚᱨᱤ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜᱽ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜᱩ ᱮᱲᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚ ᱨᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱡᱟᱦᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱞᱟᱹᱛ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ([[ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱨᱟᱡᱽ|ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟ ᱮᱞᱠᱷᱟ|ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ]] ᱜᱤᱨᱟᱹᱵᱟᱥᱤ ᱠᱚ) ᱱᱚᱶᱟ ᱜᱟᱫᱮᱞ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱫᱟᱯᱨᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ, ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱜᱷᱚᱴᱱᱟ ᱫᱚ 1907 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ 1920 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱰᱷᱤᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱱᱛᱟᱨᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱟᱸᱜᱷᱟᱨ ᱠᱚᱫᱚ ᱱᱟᱦᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱱ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱵᱟᱝ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱩᱠᱩᱣᱟᱜ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱟᱨ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ-ᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱩᱣᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱠᱚᱨᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱑᱘᱙᱐ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ ᱟᱨ ᱳᱝᱜᱮ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱦᱩᱯᱴᱤ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱜᱨᱮᱴ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱥᱮ ᱡᱟᱨᱳᱣᱟ ᱨᱮᱱ ᱵᱟᱝ ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱱ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ <ref name=":1">{{Cite web |date=2013-05-20 |title=George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=2013-05-20 |access-date=2017-06-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil "George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil"]. 20 May 2013. Archived from [http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm the original] on 20 May 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 June</span> 2017</span>.</cite></ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == ih5zub54st4hx7dnwtzw8mjnjwsxkpf 175332 175331 2025-06-11T08:20:26Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱥᱟᱵᱟᱫ */ 175332 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group|group=Jangil|native_name_lang=None|population=Extinct by 1920s|languages=Jangil (presumed)|religions=|related_groups=Other [[Andamanese peoples]]}} '''ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ''' (ᱟᱨ ᱵᱟᱝ'''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ''', '''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱚᱝᱜᱮ''') ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱ [[ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱦᱚᱲ]] ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱫ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱ [[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]] ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ<ref name=":0">{{Cite journal |last=ᱠᱩᱢᱟᱨ |first=ᱯᱨᱟᱢᱚᱫᱽ |date=᱒᱐ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱒ |title=ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱚᱨᱱᱟᱱᱟᱛᱢᱟᱠ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ |url=https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱥᱟᱦᱤᱛᱭᱚ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱠᱩᱞ |pages=}}</ref> ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱛᱭᱟᱹᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱑᱙᱐᱐ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱠᱚ ᱪᱟᱵᱟ ᱮᱱᱟ᱾<ref name=":1">{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |title=ᱡᱚᱨᱡᱽ ᱣᱮᱵᱟᱨ ᱟᱜ ᱞᱳᱱᱞᱤ ᱟᱭᱞᱮᱱᱰᱥ, ᱪᱮᱯᱴᱟᱨ ᱘: ᱫᱟ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱽᱥ, ᱥᱮᱠᱥᱚᱱ: ᱫᱟ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |access-date=᱒᱐᱑᱗-᱐᱖-᱒᱘}}</ref> == ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ == [[ᱨᱮᱫ:Andamanese_comparative_distribution.png|thumb|330x330px|2004 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱚᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱠᱚ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾]] ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱞᱟᱥᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱨᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱤᱥᱩ ᱫᱚ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱦᱚᱲ|ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ]] ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱟᱸᱜᱟᱛᱤᱠ ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱠᱟᱛᱮ, "[[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]]" ᱟᱨ "[[ᱚᱝᱜᱮ]]" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱠᱚ ᱑᱙ᱟᱜ ᱥᱚᱛᱟᱵᱽᱫᱤ ᱟᱨ ᱑᱙᱓᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱛᱟᱞᱟ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ, ᱚᱱᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ "ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱯᱩᱥᱴᱟᱹᱣ ᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ᱾<ref name=":1" /> [[ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ ᱟᱵᱵᱤ|ᱟᱵᱵᱤ]] (᱒᱐᱐᱘)<ref>{{Cite journal |last=ᱟᱵᱵᱤ |first=ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ |date=2008. |title=ᱪᱮᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱡᱤᱱᱤᱭᱚᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱚᱝᱜᱮ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮᱭᱟ? |url=https://www.researchgate.net/publication/222414027 |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱠᱚ}}</ref> ᱟᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ (᱒᱐᱑᱒)<ref name=":0" /> ᱡᱟᱨᱣᱟ, ᱚᱝᱜᱮ, [[ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ]], ᱟᱨ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ "ᱚᱝᱜᱮᱼᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱞᱮᱵᱟᱞ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱙᱓᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ ᱱᱩᱠᱩ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ "ᱠᱞᱟᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱠᱮᱫᱟᱠᱚ, ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱫᱚ "ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱠᱞᱟᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱗ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱧᱮᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite journal |date=1931 |title=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ, ᱑᱙᱓᱑ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱠᱳᱵᱟᱨ ᱫᱤᱯ ᱠᱚ |url=https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/18965/GIPE-016864.pdf?sequence=3 |journal=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ |volume=II}}</ref> [[ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ]] ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱨᱮ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱮᱸᱜᱮᱞ ᱠᱚ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱨᱮ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱩᱯᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ, [[ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ]], [[ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ|ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ]] ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱫᱚ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱣ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ [[ᱢᱚᱣᱨᱤᱥ ᱵᱤᱰᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ|ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ]] (᱑᱙᱑᱔) ᱥᱩᱡᱷᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱩᱱᱠᱩ "ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱞᱮᱠᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱨᱤᱛᱤ ᱠᱚᱨᱮ"᱾<ref>{{Cite book |last=ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ |first=ᱮᱢ. ᱵᱷᱤ. |url=http://archive.org/details/notesonlanguage00portgoog |title=ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱜᱩᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱱᱳᱴᱥ |publisher=ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱯᱨᱤᱱᱴᱮᱱᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱯᱷᱤᱥ, ᱥᱤᱧᱚᱛ |year=1998 |isbn=9781017635386}}</ref> == ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ == [[ᱨᱮᱫ:Jangil_huts_by_MV_Portman,_c_1890s.png|thumb|1890 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱵᱷᱤᱫᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱮᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱩᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱾]] 19 ᱥᱚᱛᱟᱵᱫᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱠᱚ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢ ᱟᱨ ᱱᱚᱛᱷᱤ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ, ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱨᱟᱥᱚᱨᱤ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜᱽ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜᱩ ᱮᱲᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚ ᱨᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱡᱟᱦᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱞᱟᱹᱛ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ([[ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱨᱟᱡᱽ|ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟ ᱮᱞᱠᱷᱟ|ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ]] ᱜᱤᱨᱟᱹᱵᱟᱥᱤ ᱠᱚ) ᱱᱚᱶᱟ ᱜᱟᱫᱮᱞ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱫᱟᱯᱨᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ, ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱜᱷᱚᱴᱱᱟ ᱫᱚ 1907 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ 1920 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱰᱷᱤᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱱᱛᱟᱨᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱟᱸᱜᱷᱟᱨ ᱠᱚᱫᱚ ᱱᱟᱦᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱱ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱵᱟᱝ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱩᱠᱩᱣᱟᱜ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱟᱨ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ-ᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱩᱣᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱠᱚᱨᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱑᱘᱙᱐ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ ᱟᱨ ᱳᱝᱜᱮ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱦᱩᱯᱴᱤ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱜᱨᱮᱴ ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱥᱮ ᱡᱟᱨᱳᱣᱟ ᱨᱮᱱ ᱵᱟᱝ ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱱ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ <ref name=":1">{{Cite web |date=2013-05-20 |title=George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=2013-05-20 |access-date=2017-06-28}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil "George Webber's Lonely Islands, Chapter 8: The Tribes, Section: The Jangil"]. 20 May 2013. Archived from [http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm the original] on 20 May 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 June</span> 2017</span>.</cite></ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == pi96rq5ixdzsn720lyhl420b9pruqag 175333 175332 2025-06-11T08:21:48Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ */ 175333 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group|group=Jangil|native_name_lang=None|population=Extinct by 1920s|languages=Jangil (presumed)|religions=|related_groups=Other [[Andamanese peoples]]}} '''ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ''' (ᱟᱨ ᱵᱟᱝ'''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ''', '''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱚᱝᱜᱮ''') ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱ [[ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱦᱚᱲ]] ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱫ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱ [[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]] ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ<ref name=":0">{{Cite journal |last=ᱠᱩᱢᱟᱨ |first=ᱯᱨᱟᱢᱚᱫᱽ |date=᱒᱐ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱒ |title=ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱚᱨᱱᱟᱱᱟᱛᱢᱟᱠ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ |url=https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱥᱟᱦᱤᱛᱭᱚ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱠᱩᱞ |pages=}}</ref> ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱛᱭᱟᱹᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱑᱙᱐᱐ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱠᱚ ᱪᱟᱵᱟ ᱮᱱᱟ᱾<ref name=":1">{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |title=ᱡᱚᱨᱡᱽ ᱣᱮᱵᱟᱨ ᱟᱜ ᱞᱳᱱᱞᱤ ᱟᱭᱞᱮᱱᱰᱥ, ᱪᱮᱯᱴᱟᱨ ᱘: ᱫᱟ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱽᱥ, ᱥᱮᱠᱥᱚᱱ: ᱫᱟ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |access-date=᱒᱐᱑᱗-᱐᱖-᱒᱘}}</ref> == ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ == [[ᱨᱮᱫ:Andamanese_comparative_distribution.png|thumb|330x330px|2004 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱚᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱠᱚ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾]] ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱞᱟᱥᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱨᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱤᱥᱩ ᱫᱚ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱦᱚᱲ|ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ]] ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱟᱸᱜᱟᱛᱤᱠ ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱠᱟᱛᱮ, "[[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]]" ᱟᱨ "[[ᱚᱝᱜᱮ]]" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱠᱚ ᱑᱙ᱟᱜ ᱥᱚᱛᱟᱵᱽᱫᱤ ᱟᱨ ᱑᱙᱓᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱛᱟᱞᱟ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ, ᱚᱱᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ "ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱯᱩᱥᱴᱟᱹᱣ ᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ᱾<ref name=":1" /> [[ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ ᱟᱵᱵᱤ|ᱟᱵᱵᱤ]] (᱒᱐᱐᱘)<ref>{{Cite journal |last=ᱟᱵᱵᱤ |first=ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ |date=2008. |title=ᱪᱮᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱡᱤᱱᱤᱭᱚᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱚᱝᱜᱮ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮᱭᱟ? |url=https://www.researchgate.net/publication/222414027 |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱠᱚ}}</ref> ᱟᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ (᱒᱐᱑᱒)<ref name=":0" /> ᱡᱟᱨᱣᱟ, ᱚᱝᱜᱮ, [[ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ]], ᱟᱨ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ "ᱚᱝᱜᱮᱼᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱞᱮᱵᱟᱞ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱙᱓᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ ᱱᱩᱠᱩ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ "ᱠᱞᱟᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱠᱮᱫᱟᱠᱚ, ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱫᱚ "ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱠᱞᱟᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱗ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱧᱮᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite journal |date=1931 |title=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ, ᱑᱙᱓᱑ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱠᱳᱵᱟᱨ ᱫᱤᱯ ᱠᱚ |url=https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/18965/GIPE-016864.pdf?sequence=3 |journal=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ |volume=II}}</ref> [[ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ]] ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱨᱮ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱮᱸᱜᱮᱞ ᱠᱚ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱨᱮ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱩᱯᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ, [[ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ]], [[ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ|ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ]] ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱫᱚ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱣ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ [[ᱢᱚᱣᱨᱤᱥ ᱵᱤᱰᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ|ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ]] (᱑᱙᱑᱔) ᱥᱩᱡᱷᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱩᱱᱠᱩ "ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱞᱮᱠᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱨᱤᱛᱤ ᱠᱚᱨᱮ"᱾<ref>{{Cite book |last=ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ |first=ᱮᱢ. ᱵᱷᱤ. |url=http://archive.org/details/notesonlanguage00portgoog |title=ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱜᱩᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱱᱳᱴᱥ |publisher=ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱯᱨᱤᱱᱴᱮᱱᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱯᱷᱤᱥ, ᱥᱤᱧᱚᱛ |year=1998 |isbn=9781017635386}}</ref> == ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ == [[ᱨᱮᱫ:Jangil_huts_by_MV_Portman,_c_1890s.png|thumb|1890 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱵᱷᱤᱫᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱮᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱩᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱾]] ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱛᱤᱥ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱫᱷᱟᱣ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱑᱙ ᱥᱟᱭᱟᱱᱟᱜ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱰᱚᱠᱩᱢᱮᱱᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱡᱷᱮ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱠᱚᱢ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱠᱚ ᱠᱷᱚᱡᱽ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱦᱚᱲ ( [[ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱨᱟᱡᱽ|ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ]] ᱥᱟᱶ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚ) ᱫᱚᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱠᱚ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱟᱛᱨᱚ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱜᱟᱱ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱜᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱠᱮᱥ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱗ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾ ᱑᱙᱒᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱫᱤᱯ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱛᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱠᱥᱯᱮᱰᱤᱥᱚᱱ ᱵᱚᱨᱛᱚᱢᱟᱱ ᱵᱟᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱨᱮ ᱵᱤᱯᱷᱚᱞ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱪᱟᱵᱟᱜ ᱟᱨ ᱵᱤᱞᱩᱯᱛ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱫᱚ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ [[ᱨᱳᱜᱽ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱨᱡᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱠᱩ ᱴᱷᱮᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱯᱨᱟᱠᱨᱤᱛᱤᱠ [[ᱤᱢᱢᱭᱩᱱ ᱥᱤᱥᱴᱮᱢ|ᱤᱢᱭᱩᱱᱤᱴᱤ]] ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱑᱘᱙᱐ ᱨᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱯᱤᱠᱪᱟᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱡᱷᱩᱢᱯᱩᱲᱤ ᱠᱚ ᱪᱤᱛᱨᱤᱛ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡ ᱟᱨ ᱚᱝᱜᱮ ᱞᱮᱠᱟ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱞᱮᱠᱟ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱪᱮᱫ ᱯᱷᱳᱴᱳ ᱜᱮ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾<ref name=":1" /> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == d13abpa2npqyql35hlmcspd0fw9vl7p 175334 175333 2025-06-11T08:23:35Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ */ 175334 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group|group=Jangil|native_name_lang=None|population=Extinct by 1920s|languages=Jangil (presumed)|religions=|related_groups=Other [[Andamanese peoples]]}} '''ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ''' (ᱟᱨ ᱵᱟᱝ'''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ''', '''ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱚᱝᱜᱮ''') ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱ [[ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱦᱚᱲ]] ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱫᱤᱯ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱫ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱ [[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]] ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ<ref name=":0">{{Cite journal |last=ᱠᱩᱢᱟᱨ |first=ᱯᱨᱟᱢᱚᱫᱽ |date=᱒᱐ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱒ |title=ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱚᱨᱱᱟᱱᱟᱛᱢᱟᱠ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ |url=https://pure.mpg.de/rest/items/item_1896628/component/file_1896627/content |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱥᱟᱦᱤᱛᱭᱚ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱠᱩᱞ |pages=}}</ref> ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱛᱭᱟᱹᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱑᱙᱐᱐ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱠᱚ ᱪᱟᱵᱟ ᱮᱱᱟ᱾<ref name=":1">{{Cite web |date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |title=ᱡᱚᱨᱡᱽ ᱣᱮᱵᱟᱨ ᱟᱜ ᱞᱳᱱᱞᱤ ᱟᱭᱞᱮᱱᱰᱥ, ᱪᱮᱯᱴᱟᱨ ᱘: ᱫᱟ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱽᱥ, ᱥᱮᱠᱥᱚᱱ: ᱫᱟ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ |url=http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130520161055/http://www.andaman.org/BOOK/chapter8/text8.htm#jangil |archive-date=᱒᱐᱑᱓-᱐᱕-᱒᱐ |access-date=᱒᱐᱑᱗-᱐᱖-᱒᱘}}</ref> == ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ == [[ᱨᱮᱫ:Andamanese_comparative_distribution.png|thumb|330x330px|2004 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱚᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤ ᱩᱯᱚᱡᱟᱹᱛᱤ ᱠᱚ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾]] ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱞᱟᱥᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱨᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱤᱥᱩ ᱫᱚ [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱦᱚᱲ|ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ]] ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱟᱸᱜᱟᱛᱤᱠ ᱴᱚᱨᱢᱤᱱᱚᱞᱳᱡᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱠᱟᱛᱮ, "[[ᱡᱟᱨᱣᱟ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]]" ᱟᱨ "[[ᱚᱝᱜᱮ]]" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱠᱚ ᱑᱙ᱟᱜ ᱥᱚᱛᱟᱵᱽᱫᱤ ᱟᱨ ᱑᱙᱓᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱛᱟᱞᱟ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ, ᱚᱱᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ "ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱯᱩᱥᱴᱟᱹᱣ ᱵᱟᱹᱱᱩᱜᱼᱟ᱾<ref name=":1" /> [[ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ ᱟᱵᱵᱤ|ᱟᱵᱵᱤ]] (᱒᱐᱐᱘)<ref>{{Cite journal |last=ᱟᱵᱵᱤ |first=ᱟᱱᱵᱤᱛᱟ |date=2008. |title=ᱪᱮᱫ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱡᱤᱱᱤᱭᱚᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱟᱨ ᱴᱟᱭᱤᱯᱳᱞᱳᱡᱤᱠᱟᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱚᱝᱜᱮ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮᱭᱟ? |url=https://www.researchgate.net/publication/222414027 |journal=ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱵᱤᱜᱭᱟᱱ ᱠᱚ}}</ref> ᱟᱨ ᱠᱩᱢᱟᱨ (᱒᱐᱑᱒)<ref name=":0" /> ᱡᱟᱨᱣᱟ, ᱚᱝᱜᱮ, [[ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡᱽ]], ᱟᱨ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ "ᱚᱝᱜᱮᱼᱡᱟᱨᱣᱟ" ᱞᱮᱵᱟᱞ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱙᱓᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ ᱱᱩᱠᱩ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ "ᱠᱞᱟᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱠᱮᱫᱟᱠᱚ, ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱫᱚ "ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱠᱞᱟᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱗ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱧᱮᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite journal |date=1931 |title=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ, ᱑᱙᱓᱑ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱤᱠᱳᱵᱟᱨ ᱫᱤᱯ ᱠᱚ |url=https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/18965/GIPE-016864.pdf?sequence=3 |journal=ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱱᱥᱟᱥ |volume=II}}</ref> [[ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ]] ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱨᱮ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱮᱸᱜᱮᱞ ᱠᱚ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱨᱮ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱩᱯᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ, [[ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ]], [[ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ|ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ]] ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱫᱚ "ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ" ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱣ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ [[ᱢᱚᱣᱨᱤᱥ ᱵᱤᱰᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ|ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ]] (᱑᱙᱑᱔) ᱥᱩᱡᱷᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ ᱟᱠᱟ-ᱵᱤᱭᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱩᱱᱠᱩ "ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱫᱚ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱞᱮᱠᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱨᱤᱛᱤ ᱠᱚᱨᱮ"᱾<ref>{{Cite book |last=ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ |first=ᱮᱢ. ᱵᱷᱤ. |url=http://archive.org/details/notesonlanguage00portgoog |title=ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱜᱩᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱱᱳᱴᱥ |publisher=ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱯᱨᱤᱱᱴᱮᱱᱰᱮᱱᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱯᱷᱤᱥ, ᱥᱤᱧᱚᱛ |year=1998 |isbn=9781017635386}}</ref> == ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ == [[ᱨᱮᱫ:Jangil_huts_by_MV_Portman,_c_1890s.png|thumb|1890 ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱵᱷᱤᱫᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱮᱱ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱩᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱾]] ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱛᱤᱥ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱫᱷᱟᱣ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱑᱙ ᱥᱟᱭᱟᱱᱟᱜ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱰᱚᱠᱩᱢᱮᱱᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱡᱷᱮ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱠᱚᱢ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱠᱚ ᱠᱷᱚᱡᱽ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱦᱚᱲ ( [[ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱨᱟᱡᱽ|ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ]] ᱟᱨ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ]] ᱥᱟᱶ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚ) ᱫᱚᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱠᱚ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱟᱛᱨᱚ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱜᱟᱱ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱ ᱜᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱱᱚᱝᱠᱟᱱ ᱠᱮᱥ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱗ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾ ᱑᱙᱒᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱨᱮ ᱫᱤᱯ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱛᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱠᱥᱯᱮᱰᱤᱥᱚᱱ ᱵᱚᱨᱛᱚᱢᱟᱱ ᱵᱟᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱨᱮ ᱵᱤᱯᱷᱚᱞ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱪᱟᱵᱟᱜ ᱟᱨ ᱵᱤᱞᱩᱯᱛ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱫᱚ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ [[ᱨᱳᱜᱽ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱨᱡᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱠᱩ ᱴᱷᱮᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱯᱨᱟᱠᱨᱤᱛᱤᱠ [[ᱤᱢᱢᱭᱩᱱ ᱥᱤᱥᱴᱮᱢ|ᱤᱢᱭᱩᱱᱤᱴᱤ]] ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱑᱘᱙᱐ ᱨᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱯᱤᱠᱪᱟᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱡᱷᱩᱢᱯᱩᱲᱤ ᱠᱚ ᱪᱤᱛᱨᱤᱛ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱮᱱᱴᱤᱱᱮᱞᱤᱡ ᱟᱨ ᱚᱝᱜᱮ ᱞᱮᱠᱟ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱞᱮᱠᱟ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱪᱮᱫ ᱯᱷᱳᱴᱳ ᱜᱮ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾<ref name=":1" /> == ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ == {{Infobox language | name = ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ | familycolor = ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ | fam1 = [[ᱚᱝᱜᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱚᱝᱜᱟᱱ]] (ᱵᱟᱺᱫᱷᱤ ᱮᱫᱼᱟ) | extinct = ᱑᱙᱒᱐ ᱜᱮᱞᱟᱝ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ | ethnicity = ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ | region = [[ᱨᱟᱴᱞᱮᱱᱰ ᱫᱤᱯ]] | iso3 = ᱵᱟᱹᱱᱩᱜ | glotto = ᱵᱟᱹᱱᱩᱜ | acceptance = ᱵᱟᱝ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ | mapcaption = ᱵᱚᱨᱛᱚᱢᱟᱱ ᱥᱟᱶ ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱦᱚᱲ, ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱟᱨ ᱵᱚᱞᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱤᱛᱨᱚᱱ᱾ | map = ᱵᱚᱨᱛᱚᱢᱟᱱ ᱫᱤᱱ ᱨᱮ ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱᱤᱡᱽ ᱦᱚᱲ, ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱟᱨ ᱵᱚᱞᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱤᱛᱨᱚᱱ᱾ png | states = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] }} ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ [[ᱟᱴᱮᱥᱴᱮᱰ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱵᱟᱝ ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ]] ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱟᱨᱚᱱ ᱛᱮ ᱴᱮᱠᱱᱤᱠᱟᱹᱞᱤ [[ᱵᱟᱝ ᱠᱞᱟᱥᱤᱯᱷᱟᱭᱤ ᱫᱟᱲᱮᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱵᱟᱝ ᱠᱞᱟᱥᱤᱯᱷᱟᱭᱤ ᱫᱟᱲᱮᱜ]] ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱱᱚᱣᱥᱮᱱᱟ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ [[ᱢᱚᱣᱨᱤᱥ ᱵᱤᱰᱟᱞ ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ]] ᱑᱘᱘᱔ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱨᱮ ᱦᱟᱵᱤᱭᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱱ ᱠᱮᱫ ᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱦᱟᱵᱤᱭᱟ ᱢᱤᱫ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱮ ᱨᱚᱲ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ [[ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ (ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱯ)]] ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱞᱮᱠᱟ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱯᱳᱨᱴᱢᱟᱱ ᱥᱩᱡᱷᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱡᱟᱝᱜᱤᱞ ᱟᱨ ᱡᱟᱨᱣᱟ ᱢᱳᱥᱴ ᱯᱨᱳᱵᱟᱹᱵᱞᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱹᱜᱤᱧ [[ᱯᱨᱳᱴᱳᱼᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱟᱬᱜᱳ ᱠᱟᱛᱮ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name=":1" /> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == ptr4lh76gk96a7em9k5k7rkyf1apb0y ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ 0 31604 175306 172081 2025-06-10T14:48:52Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175306 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾ ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== o12pucjkkuxjugt177incx312wvqtfa 175307 175306 2025-06-10T14:49:10Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175307 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾ ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== 24m5zusmkx3yyeqjp3e1704arjxf8oa 175308 175307 2025-06-10T14:49:32Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ */ 175308 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾ ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== 8chjps3rzy2zwscu5p617rx6a7bdmm4 175309 175308 2025-06-10T14:50:28Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ */ 175309 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== 2n6pklvyx0zqswu86pwov5acw36s865 175310 175309 2025-06-10T14:52:11Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ */ 175310 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== [[File:Aamir Khan & Kiran Rao promote Paani Foundation on the sets of Chala Hawa Yeu Dya (5).jpg|thumb|ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ ''[[ᱪᱟᱞᱟ ᱦᱟᱣᱟ ᱭᱩ ᱫᱭᱟ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱮᱫᱟ]] ᱨᱟᱣ ᱮᱠᱴᱟᱨ [[ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ]] ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ, ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱟᱡᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱩᱛᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱛᱟᱭᱚᱢ᱾ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱫᱚ ''[[ᱞᱟᱜᱟᱱ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱜᱚᱲᱚ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱥᱩᱵᱚᱨᱵᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱸᱫᱽᱨᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |title=Grand reception for Aamir Khan-Kiran Rao wedding |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070222235106/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |archive-date=22 February 2007 }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱩᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱫ ᱨᱟᱣ ᱠᱷᱟᱱ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ (ᱢᱤᱫ [[ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ ᱯᱨᱮᱜᱽᱱᱮᱱᱥᱤ|ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ]] ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ) ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱟᱵᱩᱞ ᱠᱟᱞᱟᱢ ᱟᱡᱟᱫ]] ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Tabloid/Baby-boy-for-Aamir-Khan-Kiran-Rao/Article1-778024.aspx |title=Baby boy for Aamir Khan, Kiran Rao |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206035418/http://www.hindustantimes.com/entertainment/tabloid/baby-boy-for-aamir-khan-kiran-rao/article1-778024.aspx |archive-date= 6 December 2011 }}</ref> ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱣ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱤᱥᱩ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.mumbaimirror.com/entertainment/bollywood/Aamir-goes-the-non-vegan-way/articleshow/46522429.cms|title=AAMIR GOES THE VEGAN WAY!|work=Mumbai Mirror|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/03/11/aamir-khan-vegan-masterch_n_6848652.html|title=Recently Turned Vegan Aamir Khan To Judge 'MasterChef India 4' Finale?|agency=Indo-Asian News Service|work=The Huffington Post|date=15 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/aamir-khan-quits-non-vegetarian-food-turns-vegan/|title=Aamir Khan quits non-vegetarian food, turns vegan|agency=Express News Service|work=The Indian Express|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref> ᱓ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ, ᱠᱤᱨᱟᱱ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ ᱢᱤᱫ ᱡᱳᱭᱮᱱᱴ ᱥᱴᱮᱴᱢᱮᱱᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱜᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱤᱱ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ-ᱯᱮᱨᱮᱱᱴᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱱ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir Khan and Kiran Rao announce divorce after 15 years of marriage|work=The News Minute|url=https://www.thenewsminute.com/article/aamir-khan-and-kiran-rao-announce-divorce-after-15-years-marriage-151679?amp}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== 8jo0ykjjuk7t6er0mu6h8285cka4sw0 175311 175310 2025-06-10T14:52:58Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ */ 175311 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== [[File:Aamir Khan & Kiran Rao promote Paani Foundation on the sets of Chala Hawa Yeu Dya (5).jpg|thumb|ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ ''[[ᱪᱟᱞᱟ ᱦᱟᱣᱟ ᱭᱩ ᱫᱭᱟ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱮᱫᱟ]] ᱨᱟᱣ ᱮᱠᱴᱟᱨ [[ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ]] ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ, ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱟᱡᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱩᱛᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱛᱟᱭᱚᱢ᱾ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱫᱚ ''[[ᱞᱟᱜᱟᱱ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱜᱚᱲᱚ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱥᱩᱵᱚᱨᱵᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱸᱫᱽᱨᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |title=Grand reception for Aamir Khan-Kiran Rao wedding |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070222235106/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |archive-date=22 February 2007 }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱩᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱫ ᱨᱟᱣ ᱠᱷᱟᱱ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ (ᱢᱤᱫ [[ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ ᱯᱨᱮᱜᱽᱱᱮᱱᱥᱤ|ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ]] ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ) ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱟᱵᱩᱞ ᱠᱟᱞᱟᱢ ᱟᱡᱟᱫ]] ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Tabloid/Baby-boy-for-Aamir-Khan-Kiran-Rao/Article1-778024.aspx |title=Baby boy for Aamir Khan, Kiran Rao |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206035418/http://www.hindustantimes.com/entertainment/tabloid/baby-boy-for-aamir-khan-kiran-rao/article1-778024.aspx |archive-date= 6 December 2011 }}</ref> ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱣ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱤᱥᱩ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.mumbaimirror.com/entertainment/bollywood/Aamir-goes-the-non-vegan-way/articleshow/46522429.cms|title=AAMIR GOES THE VEGAN WAY!|work=Mumbai Mirror|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/03/11/aamir-khan-vegan-masterch_n_6848652.html|title=Recently Turned Vegan Aamir Khan To Judge 'MasterChef India 4' Finale?|agency=Indo-Asian News Service|work=The Huffington Post|date=15 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/aamir-khan-quits-non-vegetarian-food-turns-vegan/|title=Aamir Khan quits non-vegetarian food, turns vegan|agency=Express News Service|work=The Indian Express|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref> ᱓ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ, ᱠᱤᱨᱟᱱ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ ᱢᱤᱫ ᱡᱳᱭᱮᱱᱴ ᱥᱴᱮᱴᱢᱮᱱᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱜᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱤᱱ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ-ᱯᱮᱨᱮᱱᱴᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱱ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir Khan and Kiran Rao announce divorce after 15 years of marriage|work=The News Minute|url=https://www.thenewsminute.com/article/aamir-khan-and-kiran-rao-announce-divorce-after-15-years-marriage-151679?amp}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|1444479}} l83i805lw76pfbaeranmr88qtkmsun2 175312 175311 2025-06-10T14:53:55Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 added [[Category:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 175312 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== [[File:Aamir Khan & Kiran Rao promote Paani Foundation on the sets of Chala Hawa Yeu Dya (5).jpg|thumb|ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ ''[[ᱪᱟᱞᱟ ᱦᱟᱣᱟ ᱭᱩ ᱫᱭᱟ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱮᱫᱟ]] ᱨᱟᱣ ᱮᱠᱴᱟᱨ [[ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ]] ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ, ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱟᱡᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱩᱛᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱛᱟᱭᱚᱢ᱾ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱫᱚ ''[[ᱞᱟᱜᱟᱱ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱜᱚᱲᱚ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱥᱩᱵᱚᱨᱵᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱸᱫᱽᱨᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |title=Grand reception for Aamir Khan-Kiran Rao wedding |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070222235106/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |archive-date=22 February 2007 }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱩᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱫ ᱨᱟᱣ ᱠᱷᱟᱱ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ (ᱢᱤᱫ [[ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ ᱯᱨᱮᱜᱽᱱᱮᱱᱥᱤ|ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ]] ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ) ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱟᱵᱩᱞ ᱠᱟᱞᱟᱢ ᱟᱡᱟᱫ]] ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Tabloid/Baby-boy-for-Aamir-Khan-Kiran-Rao/Article1-778024.aspx |title=Baby boy for Aamir Khan, Kiran Rao |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206035418/http://www.hindustantimes.com/entertainment/tabloid/baby-boy-for-aamir-khan-kiran-rao/article1-778024.aspx |archive-date= 6 December 2011 }}</ref> ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱣ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱤᱥᱩ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.mumbaimirror.com/entertainment/bollywood/Aamir-goes-the-non-vegan-way/articleshow/46522429.cms|title=AAMIR GOES THE VEGAN WAY!|work=Mumbai Mirror|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/03/11/aamir-khan-vegan-masterch_n_6848652.html|title=Recently Turned Vegan Aamir Khan To Judge 'MasterChef India 4' Finale?|agency=Indo-Asian News Service|work=The Huffington Post|date=15 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/aamir-khan-quits-non-vegetarian-food-turns-vegan/|title=Aamir Khan quits non-vegetarian food, turns vegan|agency=Express News Service|work=The Indian Express|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref> ᱓ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ, ᱠᱤᱨᱟᱱ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ ᱢᱤᱫ ᱡᱳᱭᱮᱱᱴ ᱥᱴᱮᱴᱢᱮᱱᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱜᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱤᱱ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ-ᱯᱮᱨᱮᱱᱴᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱱ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir Khan and Kiran Rao announce divorce after 15 years of marriage|work=The News Minute|url=https://www.thenewsminute.com/article/aamir-khan-and-kiran-rao-announce-divorce-after-15-years-marriage-151679?amp}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|1444479}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] 3gz4aa5hhdbqbr1us6asx3moo8dbfb1 175313 175312 2025-06-10T14:54:10Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 added [[Category:᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 175313 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== [[File:Aamir Khan & Kiran Rao promote Paani Foundation on the sets of Chala Hawa Yeu Dya (5).jpg|thumb|ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ ''[[ᱪᱟᱞᱟ ᱦᱟᱣᱟ ᱭᱩ ᱫᱭᱟ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱮᱫᱟ]] ᱨᱟᱣ ᱮᱠᱴᱟᱨ [[ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ]] ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ, ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱟᱡᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱩᱛᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱛᱟᱭᱚᱢ᱾ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱫᱚ ''[[ᱞᱟᱜᱟᱱ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱜᱚᱲᱚ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱥᱩᱵᱚᱨᱵᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱸᱫᱽᱨᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |title=Grand reception for Aamir Khan-Kiran Rao wedding |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070222235106/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |archive-date=22 February 2007 }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱩᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱫ ᱨᱟᱣ ᱠᱷᱟᱱ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ (ᱢᱤᱫ [[ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ ᱯᱨᱮᱜᱽᱱᱮᱱᱥᱤ|ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ]] ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ) ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱟᱵᱩᱞ ᱠᱟᱞᱟᱢ ᱟᱡᱟᱫ]] ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Tabloid/Baby-boy-for-Aamir-Khan-Kiran-Rao/Article1-778024.aspx |title=Baby boy for Aamir Khan, Kiran Rao |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206035418/http://www.hindustantimes.com/entertainment/tabloid/baby-boy-for-aamir-khan-kiran-rao/article1-778024.aspx |archive-date= 6 December 2011 }}</ref> ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱣ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱤᱥᱩ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.mumbaimirror.com/entertainment/bollywood/Aamir-goes-the-non-vegan-way/articleshow/46522429.cms|title=AAMIR GOES THE VEGAN WAY!|work=Mumbai Mirror|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/03/11/aamir-khan-vegan-masterch_n_6848652.html|title=Recently Turned Vegan Aamir Khan To Judge 'MasterChef India 4' Finale?|agency=Indo-Asian News Service|work=The Huffington Post|date=15 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/aamir-khan-quits-non-vegetarian-food-turns-vegan/|title=Aamir Khan quits non-vegetarian food, turns vegan|agency=Express News Service|work=The Indian Express|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref> ᱓ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ, ᱠᱤᱨᱟᱱ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ ᱢᱤᱫ ᱡᱳᱭᱮᱱᱴ ᱥᱴᱮᱴᱢᱮᱱᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱜᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱤᱱ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ-ᱯᱮᱨᱮᱱᱴᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱱ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir Khan and Kiran Rao announce divorce after 15 years of marriage|work=The News Minute|url=https://www.thenewsminute.com/article/aamir-khan-and-kiran-rao-announce-divorce-after-15-years-marriage-151679?amp}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|1444479}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] ew7ifdj5ftpype3u20fygr5kqkk4olj 175314 175313 2025-06-10T14:56:36Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175314 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kiran Rao | image = Kiran Rao on Day 3 of Lakme Fashion Week 2017.jpg | imagesize = | caption = Rao at the [[Lakme Fashion Week]] in 2017 | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|11|07}}<ref name=birthday>{{cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|title=Aamir surprises Kiran on birthday|work=Filmibeat.com|date=10 November 2008|access-date=2016-08-18|archive-date=9 March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309201114/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2008/aamir-kiran-birthday-101108.html|url-status=dead}}</ref><ref name=gupta>{{cite news|last=Gupta|first=Pratim D. |title=She's the one!|url=http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206094950/http://www.telegraphindia.com/1101203/jsp/entertainment/story_13250072.jsp|url-status=dead|archive-date=6 December 2010|access-date=2 May 2011|newspaper=The Daily Telegraph|date=3 December 2010|location=Calcutta, India}}</ref> }} '''ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (᱒᱐᱑᱑) ᱟᱨ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ (᱒᱐᱒᱔) ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱨᱟᱣ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫ ᱠᱮᱫᱟ, ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱱᱟ ᱞᱟᱵᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱝᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱾ ==ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱗ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ,<ref>{{Cite web |title=Kiran Rao |url=https://www.kennedy-center.org/artists/r/ra-rn/kiran-rao/}}</ref> ᱥᱮᱱᱟ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨᱤ ᱥᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱢᱟ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱞᱳᱨᱮᱴᱳ ᱦᱟᱣᱩᱥ ᱟᱨ ᱞᱟ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱᱤᱭᱮᱨ ᱯᱷᱳᱨ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱒ ᱨᱮ, ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳᱼᱵᱟᱵᱟ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱳᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱟᱭᱥᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱟᱱᱰᱟᱨᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱯᱷᱳᱨ ᱣᱤᱢᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨᱛᱷᱚᱥᱟᱥᱛᱨᱚ ᱢᱮᱡᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱳᱯᱷᱤᱭᱟ ᱯᱳᱞᱤᱴᱮᱠᱱᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱡᱤᱠ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱛᱤᱭᱟᱹᱜ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱢᱤᱭᱟ ᱢᱤᱞᱤᱭᱟ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱭᱟ, ᱱᱟᱣᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱮᱡᱮᱠᱮ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱨᱤᱥᱚᱨᱪ ᱥᱮᱱᱴᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱜᱽᱨᱤ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|title=Dear Mr. Subhash Ghai, my name is Kiran Rao|volume=8|issue=3|date=22 January 2011|work=Tehelka Magazine|access-date=19 January 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120922072641/http://www.tehelka.com/story_main48.asp?filename=hub220111DEAR_MR.asp|archive-date=22 September 2012|url-status=dead}}</ref> ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱟᱣ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱪᱟᱪᱮᱨᱟ ᱵᱚᱦᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱟᱣ ᱨᱮᱱ ᱯᱤᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱟᱨ ᱦᱟᱭᱫᱟᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱛᱟᱼᱯᱟᱠᱷᱭ ᱜᱨᱮᱸᱰᱯᱟᱨᱮᱱᱴ, ᱡᱮᱹ ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱨᱟᱣ, ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱡᱟᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱣᱟᱱᱟᱯᱟᱨᱛᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱟ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="dc1">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/151126/nation-current-affairs/article/kiran-aditi-rao%E2%80%99s-first-cousin-has-telangana-link|title=Kiran, Aditi Rao's first cousin, has Telangana link|access-date=2015-11-26|work=Deccan Chronicle}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sameer|date=2015-11-27|title=Aamir Khan's wife Kiran Rao belongs to Wanaparthy, Mahboob Nagar|url=https://archive.siasat.com/news/aamir-khans-wife-kiran-rao-belongs-wanaparthy-mahboob-nagar-875731/|access-date=2021-02-28|website=The Siasat Daily - Archive}}</ref> == ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ == ᱨᱟᱣ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱫᱚ ᱟᱥᱩᱛᱳᱥ ᱜᱳᱣᱟᱨᱤᱠᱟᱨ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱮᱯᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱣᱟᱫᱮᱥ: ᱣᱤ, ᱫᱟ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱟᱥᱤᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱚᱨᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱮᱴᱟᱜᱚᱨᱤ ᱨᱮ ᱗᱔ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥ ᱟᱨ ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱞᱟᱜᱟᱱ ᱢᱟᱲᱟᱝ, ᱩᱱᱤ ᱫᱤᱞ ᱪᱟᱦᱛᱟ ᱦᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱨᱳᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰᱼᱱᱟᱢᱤᱱᱮᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱢᱤᱨᱟ ᱱᱟᱭᱟᱨ ᱥᱟᱶ ᱤᱱᱰᱤ ᱦᱤᱴ ᱢᱳᱱᱥᱩᱱ ᱣᱮᱰᱤᱝ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱥᱤᱥᱴᱮᱸᱴ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.msn.com/en-in/entertainment?cp-documentid=3397575&page=2|title=Best of Bollywood, South Cinema, Celebrity Photos & Videos - MSN India|website=www.msn.com}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ ᱮ ᱥᱠᱨᱤᱯᱴ ᱟᱨ ᱰᱤᱨᱮᱠᱴ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱨᱳᱰᱟᱠᱥᱚᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir is a dream producer: Kiran Rao|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Aamir-is-a-dream-producer-Kiran-Rao/articleshow/7332065.cms|work=The Times of India|access-date=21 January 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.urblife.com/the-fame/aamir-khan-and-kiran-rao-talk-dhobi-ghat|title=India's Aamir Khan and Kiran Rao Talk Dhobi Ghat, Art, Love and Career|publisher=UrbLife.com|date=2 February 2011}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱨᱚᱱ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱟᱞᱼ ᱮᱢᱮᱮᱢᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱯᱟᱨᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ 'ᱛᱳᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ' ᱦᱚᱸ ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱫᱟ ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱵᱽ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱸᱛᱷᱮᱢ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PpZ1Q-KjUek |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/PpZ1Q-KjUek |archive-date=2021-12-20 |url-status=live|title=Toofan Aala - Satyamev Jayate Water Cup Anthem (तुफान आलंया - सत्यमेव जयते वॉटर कप गीत)|last=Paani Foundation|date=3 January 2017|via=YouTube}}{{cbignore}}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮ, ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ ᱫᱚ ᱙᱗ ᱟᱜ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱮᱱᱴᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== [[File:Aamir Khan & Kiran Rao promote Paani Foundation on the sets of Chala Hawa Yeu Dya (5).jpg|thumb|ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱯᱨᱚᱜᱨᱟᱢ ''[[ᱪᱟᱞᱟ ᱦᱟᱣᱟ ᱭᱩ ᱫᱭᱟ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱯᱟᱱᱤ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱮᱫᱟ]] ᱨᱟᱣ ᱮᱠᱴᱟᱨ [[ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ]] ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱮᱱᱟᱭ, ᱠᱷᱟᱱ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱟᱡᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱩᱛᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱛᱟᱭᱚᱢ᱾ ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱫᱚ ''[[ᱞᱟᱜᱟᱱ]]'' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱯᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱱ ᱜᱚᱲᱚ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱥᱩᱵᱚᱨᱵᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱸᱫᱽᱨᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |title=Grand reception for Aamir Khan-Kiran Rao wedding |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070222235106/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=60745 |archive-date=22 February 2007 }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱩᱨᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱟᱡᱟᱫ ᱨᱟᱣ ᱠᱷᱟᱱ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ (ᱢᱤᱫ [[ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ ᱯᱨᱮᱜᱽᱱᱮᱱᱥᱤ|ᱥᱟᱨᱳᱜᱮᱴ]] ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ) ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ [[ᱟᱵᱩᱞ ᱠᱟᱞᱟᱢ ᱟᱡᱟᱫ]] ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Tabloid/Baby-boy-for-Aamir-Khan-Kiran-Rao/Article1-778024.aspx |title=Baby boy for Aamir Khan, Kiran Rao |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206035418/http://www.hindustantimes.com/entertainment/tabloid/baby-boy-for-aamir-khan-kiran-rao/article1-778024.aspx |archive-date= 6 December 2011 }}</ref> ᱨᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱰᱟᱣ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱤᱥᱩ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱞᱚᱪᱟᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱠᱤᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱵᱷᱮᱜᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.mumbaimirror.com/entertainment/bollywood/Aamir-goes-the-non-vegan-way/articleshow/46522429.cms|title=AAMIR GOES THE VEGAN WAY!|work=Mumbai Mirror|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/03/11/aamir-khan-vegan-masterch_n_6848652.html|title=Recently Turned Vegan Aamir Khan To Judge 'MasterChef India 4' Finale?|agency=Indo-Asian News Service|work=The Huffington Post|date=15 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/aamir-khan-quits-non-vegetarian-food-turns-vegan/|title=Aamir Khan quits non-vegetarian food, turns vegan|agency=Express News Service|work=The Indian Express|date=11 March 2015|access-date=26 March 2015}}</ref> ᱓ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ, ᱠᱤᱨᱟᱱ ᱨᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱰᱤᱵᱳᱨᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱱ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱮᱫᱟ ᱢᱤᱫ ᱡᱳᱭᱮᱱᱴ ᱥᱴᱮᱴᱢᱮᱱᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱥᱚᱯᱳᱨᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱜᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱤᱱ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱟᱠᱚ ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ-ᱯᱮᱨᱮᱱᱴᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱱ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite news|title=Aamir Khan and Kiran Rao announce divorce after 15 years of marriage|work=The News Minute|url=https://www.thenewsminute.com/article/aamir-khan-and-kiran-rao-announce-divorce-after-15-years-marriage-151679?amp}}</ref> ==ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ== ===ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ=== {| class="wikitable" !ᱥᱮᱨᱢᱟ !ᱧᱩᱛᱩᱢ !ᱱᱳᱴᱥ |- |᱒᱐᱑᱑ |''[[ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ]]'' |<ref>{{cite web|url=http://www.mid-day.com/entertainment/2009/feb/230209-Dhobi-Ghaat-Kiran-Rao-local-trains-railway-station-Mumbai-terror-attack-Pratiek-Babbar.htm |title=Aamir Khan's wife Kiran Rao's directorial debut, Dhobi Ghaat's shoot stuck|date=2009-02-23|work=Mid Day|first=Sonal|last=Chawla|access-date=2016-08-18}}</ref> |- |᱒᱐᱒᱔ |''[[ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ]]'' |<ref>{{Cite web |last=ᱥᱤᱝ |first=ᱪᱟᱨᱩ |date=2024-05-19 |title=ᱞᱟᱯᱟᱛᱟ ᱞᱮᱰᱤᱡᱽ: ᱜᱽᱨᱟᱢᱤᱬ ᱵᱟᱭᱦᱟᱛᱟᱣ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱯᱟᱨᱥᱚᱱᱮᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱚᱞᱟᱥ |url=https://thewirehindi.com/274825/laapataa-ladies-movie-review-women-hindi-cinema/ |access-date=2024-05-19 |website=ᱫᱟ ᱣᱟᱭᱟᱨ - ᱦᱤᱱᱫᱤ |language=en-GB}}</ref> |- |} ===ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥᱟᱨ=== {| class="wikitable" !ᱥᱮᱨᱢᱟ !ᱧᱩᱛᱩᱢ !ᱱᱳᱴᱥ |- |᱒᱐᱐᱘ |''[[ᱡᱟᱱᱮ ᱛᱩ... ᱭᱟ ᱡᱟᱱᱮ ᱱᱟ]]'' |ᱮᱥᱳᱥᱤᱭᱮᱴ ᱯᱨᱳᱰᱭᱩᱥᱟᱨ |- |᱒᱐᱑᱐ |''[[ᱯᱤᱯᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱵᱽ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱑ |''[[ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱷᱳᱵᱤ ᱜᱷᱟᱴ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱑ |''[[ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱵᱮᱞᱤ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱵᱮᱞᱤ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱒ |''[[ᱛᱟᱞᱟᱥ (᱒᱐᱑᱒ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱛᱟᱞᱟᱥ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱖ |''[[ᱫᱟᱝᱜᱟᱞ (᱒᱐᱑᱖ ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱫᱟᱝᱜᱟᱞ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱗ |''[[ᱥᱤᱠᱨᱮᱴ ᱥᱩᱯᱟᱨᱥᱴᱟᱨ]]'' | |- |᱒᱐᱑᱙ |''[[ᱨᱩᱵᱟᱨᱩ ᱨᱳᱥᱱᱤ]]''<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/entertainment/everything-you-want-to-know-about-aamir-khans-rubaru-roshni-1983152|title= ᱟᱢᱤᱨ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱜ ᱨᱩᱵᱟᱨᱩ ᱨᱳᱥᱱᱤ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱥᱟᱱᱟᱭᱮᱫ ᱢᱮᱭᱟ|access-date=25 January 2019}}</ref> |ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱰᱳᱠᱭᱩᱢᱮᱱᱴᱟᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ |- |᱒᱐᱒᱒ |''[[ᱞᱟᱞ ᱥᱤᱝ ᱪᱟᱰᱰᱟ]]'' | |- | rowspan=''2'' |᱒᱐᱒᱖ |''[[ᱥᱤᱛᱟᱨᱮ ᱡᱟᱢᱤᱱ ᱯᱟᱨ]]'' | |- |᱒᱐᱒᱖ |''[[ᱞᱟᱦᱳᱨ ᱑᱙᱔᱗]]'' | |} ===ᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴᱟᱨ=== {| class="wikitable" !ᱥᱮᱨᱢᱟ !ᱧᱩᱛᱩᱢ |- |᱒᱐᱑᱓ |''[[ᱥᱤᱯ ᱚᱯᱷ ᱛᱷᱤᱥᱤᱭᱩᱥ (ᱯᱷᱤᱞᱢ)|ᱥᱤᱯ ᱚᱯᱷ ᱛᱷᱤᱥᱤᱭᱩᱥ]]'' |} ===ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ=== {| class="wikitable" !ᱥᱮᱨᱢᱟ !ᱧᱩᱛᱩᱢ |- |᱒᱐᱑᱗ | ''ᱛᱩᱯᱷᱟᱱ ᱟᱞᱟᱭᱟ'' (ᱥᱟᱛᱭᱟᱢᱮᱣ ᱡᱟᱭᱟᱛᱮ ᱣᱟᱴᱟᱨ ᱠᱟᱯ ᱮᱱᱛᱷᱮᱢ) |} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|1444479}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱗᱓ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] 2jjyp3vxtgz0kt9dhzvyoa7q2ib2uor ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ 0 32140 175304 175266 2025-06-10T14:38:44Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ */ 175304 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ | image = Dilip Tirkey 2023.jpg | birth_date = {{birth date and age|1977|11|25|df=y}} | birth_place = [[ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ]] ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]], ᱥᱤᱧᱚᱛ | office = [[ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ|ᱮᱢᱯᱤ]] [[ᱨᱟᱡᱭᱚ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] | term_start = ᱔ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱒ | term_end = ᱓ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱘ | predecessor = | successor = [[ᱯᱨᱚᱥᱟᱱᱛ ᱱᱚᱱᱫᱚ]], [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ|ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ]] | constituency = | party = [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱚᱛᱟ ᱫᱚᱞ]] | module = {{Infobox officeholder | embed = yes | office = [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ]] | term_start = ᱒᱓ ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒ | term_end = ''ᱵᱚᱦᱟᱞ ᱜᱮᱭᱟ'' | predecessor = ᱜᱭᱟᱱᱮᱱᱫᱽᱨᱳ ᱱᱤᱝᱜᱳᱢᱵᱟᱢ | successor = }} }} {{MedalTableTop | name = no }} {{MedalCountry | {{IND}} }} {{MedalSport | ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]]}} {{MedalCompetition|[[ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ]]}} {{MedalGold|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱑᱙᱙᱘ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ]]|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}} {{MedalSilver|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱒᱐᱐᱒ ᱵᱩᱥᱟᱱ]]|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}} {{MedalCompetition|[[ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ]]}} {{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱓ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱓ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}} {{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱗ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱗ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]]|}} {{MedalBronze|[[᱑᱙᱙᱙ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱑᱙᱙᱙ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}} {{MedalBottom}} '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗), ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]] ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ, [[ᱨᱟᱡᱽᱱᱮᱛᱟ]] ᱟᱨ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱚᱨᱤᱪᱟᱞᱚᱠ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱐᱐᱔ ᱨᱮ ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱛᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news |last=PTI |date=2022-09-23 |title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱤᱱᱟ ᱵᱤᱨᱳᱫᱷ ᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ |language=en-IN |work=ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |url=https://www.thehindu.com/sport/hockey/dilip-tirkey-elected-unopposed-as-hockey-india-president/article65927264.ece |access-date=2024-01-01 |issn=0971-751X}}</ref> ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗ ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱚᱨᱜᱚᱰ ᱡᱤᱞᱞᱟᱹ|ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱶᱱᱟᱢᱟᱨᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ [[ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ ᱦᱚᱲ|ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ]] (ᱳᱨᱟᱶ) ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |last=ᱠᱩᱨᱮᱥᱤ |first=ᱛᱟᱡᱤᱱ |date=᱒᱐ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱐ |title=ᱢᱤᱫ ᱜᱮᱞ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥ ᱫᱚᱦᱚᱭᱤᱡ ᱠᱚ ᱫᱩᱠᱷᱟᱹᱞᱤ ᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ |url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |website=[[ᱥᱯᱳᱨᱴᱥᱠᱤᱰᱟ]] |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite news |date=᱒᱐᱑᱒-᱐᱒-᱐᱖ |title=ᱟᱥᱩᱱᱛᱟ ᱞᱟᱠᱨᱟ, ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ |work=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/hockey/top-stories/asunta-lakra-a-symbol-for-tribal-hope/articleshow/11772062.cms |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |issn=0971-8257}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱨᱮᱡᱤᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱤᱱᱥᱮᱱᱴ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱤᱱ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱥᱤᱟᱨᱯᱤᱮᱯᱷ ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱹᱲᱣᱟ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱮᱱᱩᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱟᱨ ᱟᱡᱤᱛ ᱛᱤᱨᱠᱤ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱤᱱ ᱠᱷᱮᱞ ᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱢᱛᱟ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱙᱖ ᱨᱮ [[ᱮᱭᱟᱨ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] (ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ) ᱨᱮ ᱰᱮᱯᱩᱴᱤ ᱢᱮᱱᱮᱡᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{cite news |date=᱖ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱐᱖ |title=ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ, ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ – ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟᱭ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱝ ᱦᱚᱱᱤᱢᱩᱱ |work=ᱫᱟ ᱴᱮᱞᱤᱜᱨᱟᱯᱷ |location=ᱥᱤᱧᱚᱛ |url=https://www.telegraphindia.com/jharkhand/skipper-first-husband-later-dilip-tirkey-ties-knot-but-no-honeymoon/cid/820159 |access-date=᱘ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱑}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱫᱚ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱠᱮᱛᱷᱳᱞᱤᱠ ᱯᱟᱸᱡᱟᱭᱟ᱾<ref>{{Cite news |last=ᱢᱳᱦᱟᱱᱛᱤ |first=ᱢᱤᱨᱟ |title=ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱟᱴᱮᱫ ᱜᱮᱭᱟ: ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ |work=ᱫᱟ ᱤᱠᱳᱱᱳᱢᱤᱠ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/politics-is-difficult-than-playing-hockey-dilip-tirkey/articleshow/33190653.cms?from=mdr%7Caccess-date=2021-04-20}}</ref> ==ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱦᱟᱭᱞᱟᱭᱤᱴᱥ== ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ [[ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ ᱠᱚᱲᱟ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ|ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ]] ᱵᱤᱨᱩᱫᱷ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |title=International Hockey Federation: Player Profile |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100923205125/http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |archive-date=23 September 2010 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[᱑᱙᱙᱖ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱑᱙᱙᱖ ᱟᱴᱞᱟᱱᱴᱟ]], [[᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱰᱱᱤ]] ᱟᱨ [[᱒᱐᱐᱔ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ]] ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱡᱚᱛᱚ ᱛᱮ ᱔᱑᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱠᱮᱯᱥ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱮᱭ ᱫᱷᱟᱣ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱦᱚᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ, ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾<ref name="auto3">{{cite web | url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants | title=A decade later, Dilip Tirkey continues to inspire hockey aspirants | date=20 July 2020 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱤᱞᱵᱷᱟᱨ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱓ ᱟᱯᱷᱨᱳ-ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱒᱐᱐᱓ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱠᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/jul/19hock.htm | title=Team eyeing semis slot at World Cup: Tirkey }}</ref> ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱱᱮᱫᱟᱨᱞᱮᱱᱰ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱷᱮᱞ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/dilip-tirkey-jewel-in-the-crown-of-odisha-hockey-who-wears-multiple-hats/ | title=Dilip Tirkey, Jewel in the Crown of Odisha Hockey Who Wears Multiple Hats | date=12 January 2023 }}</ref> ᱒ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱚᱸᱪ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱤᱴᱟᱭᱟᱨᱢᱮᱱᱴ ᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|title=Dilip Tirkey announces retirement from international hockey|work=Hindustan Times|access-date=2010-10-16|date=2010-05-03|archive-date=4 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100504061824/http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|url-status=dead}}</ref> ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱞᱩ ᱡᱚᱨᱥᱤ ᱮ ᱦᱚᱨᱚᱜ ᱠᱮᱫᱟ, ᱵᱟᱹᱨᱛᱤ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱟᱨ ᱵᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱡᱟᱨᱰᱞᱤ ᱤᱱᱴᱟᱨᱥᱮᱯᱥᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱰᱤᱯᱷᱮᱱᱰᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱹᱞᱠᱟᱹ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱫᱚᱦᱚ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱔᱐᱐ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱮᱪ ᱠᱷᱮᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]] ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱥᱟᱠᱥᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱦᱤᱨᱳ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱵᱟᱛᱟᱣ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱢᱟᱱᱚᱛ== * [[ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ]], ᱒᱐᱐᱔<ref name="Padma Awards">{{cite web |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |title=ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ |publisher=ᱜᱨᱤᱦ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱢᱚᱱᱛᱨᱟᱞᱚᱭ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ |date=᱒᱐᱑᱕ |access-date=᱒᱑ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱕ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |archive-date=᱑᱕ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱕ }}</ref> * [[ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱒᱐᱐᱒<ref>{{cite web | url=https://www.hockeyindia.org/hall-of-fame/arjuna-award | title=ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ }}</ref> * [[ᱮᱠᱞᱟᱵᱽᱭᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱑᱙᱙᱖<ref>{{cite web | url=http://www.imfa.in/resource-centre/2005/may09.htm | title=ᱟᱭᱤᱮᱢᱮᱯᱷᱮ }}</ref> * [[ᱳᱭᱮᱞ ᱟᱨ ᱯᱨᱟᱠᱨᱤᱛᱤᱠ ᱜᱮᱥ ᱱᱤᱜᱟᱢ|ᱳᱮᱱᱡᱤᱥᱤ]]-ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱑᱙᱙᱘ * [[ᱵᱤᱡᱩ ᱯᱚᱴᱱᱟᱭᱮᱠ]] ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱐᱔ * [[ᱨᱤᱠᱳᱦ]] ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ, ᱒᱐᱐᱙ * ᱥᱳᱠᱮᱥ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱑᱒ * [[ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱨᱮ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ (ᱦᱳᱠᱤ) ᱨᱮ ᱩᱛᱠᱨᱤᱥᱴᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱟᱱᱚᱛ, ᱒᱐᱒᱒<ref>{{cite web | url=https://indiaeducationdiary.in/zee-hindustan-hosts-the-2nd-edition-of-udaan-dare-to-dream-celebrates-the-effort-and-achievements-of-changemakers-of-india/ | title=ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ ᱩᱰᱟᱱ-ᱰᱮᱭᱟᱨ ᱴᱩ ᱰᱨᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱮ ᱦᱳᱥᱴ ᱠᱮᱫᱟ; ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱮ ᱟᱹᱜᱩᱭᱤᱡ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱟᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱟᱪᱤᱵᱽᱢᱮᱱᱴ ᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱒᱐ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒ }}</ref> ===ᱢᱟᱱᱚᱛ=== *᱑᱙᱙᱗ ᱨᱮ ᱡᱩᱱᱤᱭᱟᱨ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ *᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ *᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ<ref>{{cite news | url=https://timesofindia.indiatimes.com/dilip-tirkey-in-fihs-world-hockey-all-star-team/articleshow/280558.cms | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ | ᱵᱟᱝ ᱯᱚᱨᱤᱵᱷᱟᱥᱤᱛ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ – ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ | website=[[ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] | date=ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱖ }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/nov/01hock.htm | title=ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ }}</ref> *᱒᱐᱐᱗ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ<ref>{{cite web | url=https://www.mykhel.com/hockey/tirkey-only-indian-in-fihs-world-hockey-all-star-team-041292.html | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | date=᱒᱔ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱑᱗ }}</ref> *᱖ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱨᱤᱠᱳᱦ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱑᱕ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ [[ᱥᱟᱢᱵᱟᱞᱯᱩᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱱᱫᱚᱛ ᱰᱚᱠᱴᱚᱨᱮᱴ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱑᱑ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ Orissadiary.com ᱠᱷᱚᱱ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱒᱐᱐᱙ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱚᱫᱽᱭᱳᱜᱤᱠᱤ ᱥᱟᱝᱥᱛᱷᱟᱱ (ᱮᱱᱟᱭᱤᱴᱤ) ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ'''<ref>{{cite web | url=https://www.financialexpress.com/archive/tirkey-gets-stadium-renamed-after-him/297623/ | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ | date=᱑᱖ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱐᱘ }}</ref> *ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱣᱟ ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱰᱟ. ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱟᱨᱜᱽ''' ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ *ᱡᱟᱡᱽᱯᱩᱨ, ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ''' *ᱢᱤᱫ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱳᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' ᱥᱤᱱᱤᱭᱟᱨ ᱯᱟᱛᱨᱟᱠᱟᱨ ᱠᱮ. ᱟᱨᱩᱢᱩᱜᱟᱢ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite web | url=https://sportstar.thehindu.com/magazine/a-tribute-to-tirkey/article29645400.ece | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ | date=᱗ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ }}</ref><ref>{{cite book | url=https://www.amazon.in/DILIP-TIRKEY-authorised-Ramendra-Kumar/dp/B07K3RJT1Q | title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ: ᱢᱤᱫ ᱚᱫᱷᱤᱠᱨᱤᱛ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ | date=ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱘ | publisher=ᱯᱟᱥᱪᱤᱢᱟ ᱯᱟᱵᱽᱞᱤᱠᱮᱥᱚᱱ }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.fieldhockey.com/archives/2008-2013/index.php?option=com_content&view=article&id=384:news-for-20-march-2009&catid=3:march&Itemid=4 | title=᱒᱐ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱐᱙ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ }}</ref> *ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱥᱟᱦᱤᱫ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴ ᱜᱽᱨᱟᱣᱩᱱᱰ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱟᱨ ᱯᱮᱵᱷᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/tirkeydk/posts/its-really-an-honour-for-me-odishas-first-international-cricketer-debasish-mohan/735624903521750/|title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ - ᱤᱧ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ . ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱫᱟᱨᱡᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴᱟᱨ ᱫᱮᱵᱟᱥᱤᱥ ᱢᱳᱦᱟᱱ|website=www.facebook.com|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref> *[[ᱠᱚᱞᱤᱝᱜᱟ ᱤᱱᱥᱴᱤᱪᱩᱴ ᱚᱯᱷ ᱥᱚᱥᱤᱭᱟᱞ ᱥᱟᱭᱮᱱᱥᱮᱡᱽ]] ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭᱴ<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/in-pics-odisha-cm-inaugurates-stadiums-named-after-sports-legends-on-kiit-campus/ | title=[ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ] ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱮᱢ ᱠᱟᱭᱤᱴ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱠᱚ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱴᱟᱱ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱑᱗ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱒᱓ }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.uniindia.com/news/sports/sports-odisha-stadium/2918499.html|title=ᱠᱮᱭᱤᱴᱤ, ᱠᱮᱭᱤᱟᱭᱤᱮᱥ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱩᱨᱩᱥ ᱠᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *[http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp The Giant In The Shadows] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130603111742/http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp |date=3 June 2013 }} Tehelka – 5 June 2010. pqgfj8lidjzqiwb5lqg83ssphi2kjtu 175305 175304 2025-06-10T14:46:43Z ᱤᱧ ᱢᱟᱛᱟᱞ 5347 /* ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱦᱟᱭᱞᱟᱭᱤᱴᱥ */ 175305 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ | image = Dilip Tirkey 2023.jpg | birth_date = {{birth date and age|1977|11|25|df=y}} | birth_place = [[ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ]] ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]], ᱥᱤᱧᱚᱛ | office = [[ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ|ᱮᱢᱯᱤ]] [[ᱨᱟᱡᱭᱚ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] | term_start = ᱔ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱒ | term_end = ᱓ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱘ | predecessor = | successor = [[ᱯᱨᱚᱥᱟᱱᱛ ᱱᱚᱱᱫᱚ]], [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ|ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ]] | constituency = | party = [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱚᱛᱟ ᱫᱚᱞ]] | module = {{Infobox officeholder | embed = yes | office = [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ]] | term_start = ᱒᱓ ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒ | term_end = ''ᱵᱚᱦᱟᱞ ᱜᱮᱭᱟ'' | predecessor = ᱜᱭᱟᱱᱮᱱᱫᱽᱨᱳ ᱱᱤᱝᱜᱳᱢᱵᱟᱢ | successor = }} }} {{MedalTableTop | name = no }} {{MedalCountry | {{IND}} }} {{MedalSport | ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]]}} {{MedalCompetition|[[ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ]]}} {{MedalGold|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱑᱙᱙᱘ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ]]|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}} {{MedalSilver|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱒᱐᱐᱒ ᱵᱩᱥᱟᱱ]]|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}} {{MedalCompetition|[[ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ]]}} {{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱓ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱓ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}} {{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱗ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱗ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]]|}} {{MedalBronze|[[᱑᱙᱙᱙ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱑᱙᱙᱙ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}} {{MedalBottom}} '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗), ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]] ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ, [[ᱨᱟᱡᱽᱱᱮᱛᱟ]] ᱟᱨ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱚᱨᱤᱪᱟᱞᱚᱠ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱐᱐᱔ ᱨᱮ ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱛᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news |last=PTI |date=2022-09-23 |title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱤᱱᱟ ᱵᱤᱨᱳᱫᱷ ᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ |language=en-IN |work=ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |url=https://www.thehindu.com/sport/hockey/dilip-tirkey-elected-unopposed-as-hockey-india-president/article65927264.ece |access-date=2024-01-01 |issn=0971-751X}}</ref> ==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗ ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱚᱨᱜᱚᱰ ᱡᱤᱞᱞᱟᱹ|ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱶᱱᱟᱢᱟᱨᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ [[ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ ᱦᱚᱲ|ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ]] (ᱳᱨᱟᱶ) ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |last=ᱠᱩᱨᱮᱥᱤ |first=ᱛᱟᱡᱤᱱ |date=᱒᱐ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱐ |title=ᱢᱤᱫ ᱜᱮᱞ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥ ᱫᱚᱦᱚᱭᱤᱡ ᱠᱚ ᱫᱩᱠᱷᱟᱹᱞᱤ ᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ |url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |website=[[ᱥᱯᱳᱨᱴᱥᱠᱤᱰᱟ]] |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite news |date=᱒᱐᱑᱒-᱐᱒-᱐᱖ |title=ᱟᱥᱩᱱᱛᱟ ᱞᱟᱠᱨᱟ, ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ |work=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/hockey/top-stories/asunta-lakra-a-symbol-for-tribal-hope/articleshow/11772062.cms |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |issn=0971-8257}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱨᱮᱡᱤᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱤᱱᱥᱮᱱᱴ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱤᱱ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱥᱤᱟᱨᱯᱤᱮᱯᱷ ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱹᱲᱣᱟ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱮᱱᱩᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱟᱨ ᱟᱡᱤᱛ ᱛᱤᱨᱠᱤ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱤᱱ ᱠᱷᱮᱞ ᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱢᱛᱟ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱙᱖ ᱨᱮ [[ᱮᱭᱟᱨ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] (ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ) ᱨᱮ ᱰᱮᱯᱩᱴᱤ ᱢᱮᱱᱮᱡᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{cite news |date=᱖ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱐᱖ |title=ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ, ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ – ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟᱭ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱝ ᱦᱚᱱᱤᱢᱩᱱ |work=ᱫᱟ ᱴᱮᱞᱤᱜᱨᱟᱯᱷ |location=ᱥᱤᱧᱚᱛ |url=https://www.telegraphindia.com/jharkhand/skipper-first-husband-later-dilip-tirkey-ties-knot-but-no-honeymoon/cid/820159 |access-date=᱘ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱑}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱫᱚ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱠᱮᱛᱷᱳᱞᱤᱠ ᱯᱟᱸᱡᱟᱭᱟ᱾<ref>{{Cite news |last=ᱢᱳᱦᱟᱱᱛᱤ |first=ᱢᱤᱨᱟ |title=ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱟᱴᱮᱫ ᱜᱮᱭᱟ: ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ |work=ᱫᱟ ᱤᱠᱳᱱᱳᱢᱤᱠ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/politics-is-difficult-than-playing-hockey-dilip-tirkey/articleshow/33190653.cms?from=mdr%7Caccess-date=2021-04-20}}</ref> ==ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱦᱟᱭᱞᱟᱭᱤᱴᱥ== ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ [[ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ ᱠᱚᱲᱟ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ|ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ]] ᱵᱤᱨᱩᱫᱷ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |title=International Hockey Federation: Player Profile |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100923205125/http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |archive-date=23 September 2010 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[᱑᱙᱙᱖ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱑᱙᱙᱖ ᱟᱴᱞᱟᱱᱴᱟ]], [[᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱰᱱᱤ]] ᱟᱨ [[᱒᱐᱐᱔ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ]] ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱡᱚᱛᱚ ᱛᱮ ᱔᱑᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱠᱮᱯᱥ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱮᱭ ᱫᱷᱟᱣ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱦᱚᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ, ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾<ref name="auto3">{{cite web | url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants | title=A decade later, Dilip Tirkey continues to inspire hockey aspirants | date=20 July 2020 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱤᱞᱵᱷᱟᱨ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱓ ᱟᱯᱷᱨᱳ-ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱒᱐᱐᱓ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱠᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/jul/19hock.htm | title=Team eyeing semis slot at World Cup: Tirkey }}</ref> ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱱᱮᱫᱟᱨᱞᱮᱱᱰ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱷᱮᱞ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/dilip-tirkey-jewel-in-the-crown-of-odisha-hockey-who-wears-multiple-hats/ | title=Dilip Tirkey, Jewel in the Crown of Odisha Hockey Who Wears Multiple Hats | date=12 January 2023 }}</ref> ᱒ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱚᱸᱪ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱤᱴᱟᱭᱟᱨᱢᱮᱱᱴ ᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|title=Dilip Tirkey announces retirement from international hockey|work=Hindustan Times|access-date=2010-10-16|date=2010-05-03|archive-date=4 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100504061824/http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|url-status=dead}}</ref> ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱞᱩ ᱡᱚᱨᱥᱤ ᱮ ᱦᱚᱨᱚᱜ ᱠᱮᱫᱟ, ᱵᱟᱹᱨᱛᱤ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱟᱨ ᱵᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱡᱟᱨᱰᱞᱤ ᱤᱱᱴᱟᱨᱥᱮᱯᱥᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱰᱤᱯᱷᱮᱱᱰᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱹᱞᱠᱟᱹ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱫᱚᱦᱚ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱔᱐᱐ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱮᱪ ᱠᱷᱮᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]] ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱥᱟᱠᱥᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱦᱤᱨᱳ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱵᱟᱛᱟᱣ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ== ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱤᱴᱟᱭᱟᱨᱢᱮᱱᱴ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ, ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱠᱥᱮᱥ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ, ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤᱠ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱱᱰᱤᱰᱮᱴ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱨᱮ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱮᱫ ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱮᱢᱯᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱪᱚᱭᱮᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱫᱚᱦᱚ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱠᱷᱚᱱ [[ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱥᱚᱦᱮᱫ, ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ]] ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱠᱟᱛᱮ᱾<ref>{{cite web | url=https://www.hindustantimes.com/india/former-india-hockey-captain-dilip-tirkey-to-be-bjd-rajya-sabha/story-w1AkyAY0GqF5KOf2kpqzoL.html | title=Former India hockey captain Dilip Tirkey to be BJD Rajya Sabha | date=16 March 2012 }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.indiatimes.com/hockey/hockey-legend-dilip-tirkey-elected-to-rajya-sabha-17100.html | title=Hockey legend Dilip Tirkey elected to Rajya Sabha | date=22 March 2012 }}</ref> ᱒᱐᱑᱔ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ ᱴᱤᱠᱟᱹᱴ ᱨᱮ [[ᱞᱳᱠ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱤᱸᱜᱩ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news | url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/dilip-tirkey-confident-of-defending-challenges-from-heavyweights/articleshow/32775623.cms?from=mdr | title=Dilip Tirkey confident of 'defending' challenges from heavyweights | newspaper=The Economic Times }}</ref> ᱒᱐᱑᱔ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱨᱞᱤᱭᱟᱢᱮᱱᱴᱨᱤ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱞᱤᱰᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://sg.news.yahoo.com/dilip-tirkey-made-bjd-parliamentary-party-leader-kalpataru-075821386.html | title=Dilip Tirkey made new BJD parliamentary party leader after Kalpataru das resigns | date=12 September 2014 }}</ref><ref>{{cite web | url=https://english.newsnationtv.com/india/news/dilip-tirkey-made-new-bjd-parliamentary-party-leader-54412.html | title=Dilip Tirkey made new BJD parliamentary party leader }}</ref> ᱒᱐᱑᱘ ᱨᱮ ᱪᱤᱯ ᱢᱤᱱᱤᱥᱴᱟᱨ [[ᱱᱚᱵᱤᱱ ᱯᱚᱴᱱᱟᱭᱚᱠ]] ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱴᱩᱨᱤᱡᱤᱢ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱴᱩᱨᱤᱡᱤᱢ ᱰᱮᱵᱷᱞᱳᱯᱢᱮᱱᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ]] (ᱳᱴᱤᱰᱤᱥᱤ) ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱢᱮᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ<ref>{{cite news | url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/odisha-cm-appoints-dilip-tirkey-as-otdc-chairman-118051800556_1.html | title=Odisha CM appoints Dilip Tirkey as OTDC chairman | newspaper=Business Standard India | date=18 May 2018 | agency=Press Trust of India }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2018/may/18/dilip-tirkey-appointed-otdc-chairman-1816414.html | title=Dilip Tirkey appointed OTDC chairman | date=18 May 2018 }}</ref> ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱒᱒ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱑᱒ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱘ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱚᱰ ᱮ ᱩᱱᱩᱛ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱛᱚ ᱛᱮ ᱓᱘᱙ ᱠᱩᱠᱞᱤ ᱠᱩᱞᱤ ᱠᱟᱛᱮ, ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱮᱵᱷᱮᱨᱮᱡᱽ ᱓᱔᱔ ᱟᱨ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱮᱵᱷᱮᱨᱮᱡᱽ ᱓᱗᱔ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱟᱣ ᱫᱚ ᱞᱮᱡᱮᱱᱰᱟᱨᱤ ᱦᱚᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ [[ᱫᱷᱭᱟᱱ ᱪᱟᱸᱫᱽ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱚᱛᱱᱚ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱮᱢᱯᱮᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱢᱟᱱᱚᱛ== * [[ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ]], ᱒᱐᱐᱔<ref name="Padma Awards">{{cite web |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |title=ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ |publisher=ᱜᱨᱤᱦ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱢᱚᱱᱛᱨᱟᱞᱚᱭ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ |date=᱒᱐᱑᱕ |access-date=᱒᱑ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱕ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |archive-date=᱑᱕ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱕ }}</ref> * [[ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱒᱐᱐᱒<ref>{{cite web | url=https://www.hockeyindia.org/hall-of-fame/arjuna-award | title=ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ }}</ref> * [[ᱮᱠᱞᱟᱵᱽᱭᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱑᱙᱙᱖<ref>{{cite web | url=http://www.imfa.in/resource-centre/2005/may09.htm | title=ᱟᱭᱤᱮᱢᱮᱯᱷᱮ }}</ref> * [[ᱳᱭᱮᱞ ᱟᱨ ᱯᱨᱟᱠᱨᱤᱛᱤᱠ ᱜᱮᱥ ᱱᱤᱜᱟᱢ|ᱳᱮᱱᱡᱤᱥᱤ]]-ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱑᱙᱙᱘ * [[ᱵᱤᱡᱩ ᱯᱚᱴᱱᱟᱭᱮᱠ]] ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱐᱔ * [[ᱨᱤᱠᱳᱦ]] ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ, ᱒᱐᱐᱙ * ᱥᱳᱠᱮᱥ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱑᱒ * [[ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱨᱮ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ (ᱦᱳᱠᱤ) ᱨᱮ ᱩᱛᱠᱨᱤᱥᱴᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱟᱱᱚᱛ, ᱒᱐᱒᱒<ref>{{cite web | url=https://indiaeducationdiary.in/zee-hindustan-hosts-the-2nd-edition-of-udaan-dare-to-dream-celebrates-the-effort-and-achievements-of-changemakers-of-india/ | title=ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ ᱩᱰᱟᱱ-ᱰᱮᱭᱟᱨ ᱴᱩ ᱰᱨᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱮ ᱦᱳᱥᱴ ᱠᱮᱫᱟ; ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱮ ᱟᱹᱜᱩᱭᱤᱡ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱟᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱟᱪᱤᱵᱽᱢᱮᱱᱴ ᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱒᱐ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒ }}</ref> ===ᱢᱟᱱᱚᱛ=== *᱑᱙᱙᱗ ᱨᱮ ᱡᱩᱱᱤᱭᱟᱨ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ *᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ *᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ<ref>{{cite news | url=https://timesofindia.indiatimes.com/dilip-tirkey-in-fihs-world-hockey-all-star-team/articleshow/280558.cms | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ | ᱵᱟᱝ ᱯᱚᱨᱤᱵᱷᱟᱥᱤᱛ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ – ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ | website=[[ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] | date=ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱖ }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/nov/01hock.htm | title=ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ }}</ref> *᱒᱐᱐᱗ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ<ref>{{cite web | url=https://www.mykhel.com/hockey/tirkey-only-indian-in-fihs-world-hockey-all-star-team-041292.html | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | date=᱒᱔ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱑᱗ }}</ref> *᱖ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱨᱤᱠᱳᱦ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱑᱕ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ [[ᱥᱟᱢᱵᱟᱞᱯᱩᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱱᱫᱚᱛ ᱰᱚᱠᱴᱚᱨᱮᱴ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱑᱑ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ Orissadiary.com ᱠᱷᱚᱱ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ *᱒᱐᱐᱙ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱚᱫᱽᱭᱳᱜᱤᱠᱤ ᱥᱟᱝᱥᱛᱷᱟᱱ (ᱮᱱᱟᱭᱤᱴᱤ) ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ'''<ref>{{cite web | url=https://www.financialexpress.com/archive/tirkey-gets-stadium-renamed-after-him/297623/ | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ | date=᱑᱖ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱐᱘ }}</ref> *ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱣᱟ ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱰᱟ. ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱟᱨᱜᱽ''' ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ *ᱡᱟᱡᱽᱯᱩᱨ, ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ''' *ᱢᱤᱫ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱳᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' ᱥᱤᱱᱤᱭᱟᱨ ᱯᱟᱛᱨᱟᱠᱟᱨ ᱠᱮ. ᱟᱨᱩᱢᱩᱜᱟᱢ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite web | url=https://sportstar.thehindu.com/magazine/a-tribute-to-tirkey/article29645400.ece | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ | date=᱗ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ }}</ref><ref>{{cite book | url=https://www.amazon.in/DILIP-TIRKEY-authorised-Ramendra-Kumar/dp/B07K3RJT1Q | title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ: ᱢᱤᱫ ᱚᱫᱷᱤᱠᱨᱤᱛ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ | date=ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱘ | publisher=ᱯᱟᱥᱪᱤᱢᱟ ᱯᱟᱵᱽᱞᱤᱠᱮᱥᱚᱱ }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.fieldhockey.com/archives/2008-2013/index.php?option=com_content&view=article&id=384:news-for-20-march-2009&catid=3:march&Itemid=4 | title=᱒᱐ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱐᱙ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ }}</ref> *ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱥᱟᱦᱤᱫ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴ ᱜᱽᱨᱟᱣᱩᱱᱰ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱟᱨ ᱯᱮᱵᱷᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/tirkeydk/posts/its-really-an-honour-for-me-odishas-first-international-cricketer-debasish-mohan/735624903521750/|title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ - ᱤᱧ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ . ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱫᱟᱨᱡᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴᱟᱨ ᱫᱮᱵᱟᱥᱤᱥ ᱢᱳᱦᱟᱱ|website=www.facebook.com|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref> *[[ᱠᱚᱞᱤᱝᱜᱟ ᱤᱱᱥᱴᱤᱪᱩᱴ ᱚᱯᱷ ᱥᱚᱥᱤᱭᱟᱞ ᱥᱟᱭᱮᱱᱥᱮᱡᱽ]] ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭᱴ<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/in-pics-odisha-cm-inaugurates-stadiums-named-after-sports-legends-on-kiit-campus/ | title=[ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ] ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱮᱢ ᱠᱟᱭᱤᱴ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱠᱚ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱴᱟᱱ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱑᱗ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱒᱓ }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.uniindia.com/news/sports/sports-odisha-stadium/2918499.html|title=ᱠᱮᱭᱤᱴᱤ, ᱠᱮᱭᱤᱟᱭᱤᱮᱥ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱩᱨᱩᱥ ᱠᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *[http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp The Giant In The Shadows] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130603111742/http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp |date=3 June 2013 }} Tehelka – 5 June 2010. e8je7wiy9npop1ftzv8xadum4o3bx4g ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ 0 32150 175292 175291 2025-06-10T12:00:12Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175292 wikitext text/x-wiki {{Infobox martial artist | name = ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ | other_names = Dick Delaware<br />The Frijolero | image = Layla Riviera, Dick Delaware at 2005 AEE Awards 2.jpg | alt = | caption = Brink in 2005 | birth_name = Aaron Franklin Brink | birth_date = {{Birth date|1974|11|12}} | birth_place = [[Newport Beach, California]], U.S. |death_date={{Death date and age|2023|05|26|1974|11|12}}<ref>{{cite web |title=Aaron Franklin Brink |url=https://memorials.eastcountymortuary.com/aaron-brink/5235411/|website=memorials.eastcountymortuary.com |access-date=31 July 2023}}</ref> |death_place=[[El Cajon, California]], U.S. | height = {{height|ft=6|in=3}} | weight = {{convert|231|lb|kg st|abbr=on}} | weight_class = [[Heavyweight (MMA)|Heavyweight]]<br>[[Light heavyweight (MMA)|Light Heavyweight]] | reach = 75 in | style = | stance = Orthodox | fighting_out_of = San Diego, California | team = The Compound<br />The Arena<br />Team Carnage | rank = | years_active = 1998–2019 | mma_kowin = 25 | mma_subwin = 4 | mma_decwin = | mma_dqwin = | mma_otherwin = | mma_koloss = 11 | mma_subloss = 15 | mma_decloss = 1 | mma_dqloss = | mma_otherloss = | mma_draw = | mma_nc = 2 | url = | sherdog = 271 | footnotes = | updated = | spouse = {{marriage|Laura Voepel|1999|2001|end=div}}<ref name="CNN" /> | children = 2, including [[Anderson Lee Aldrich]] }} '''ᱟᱨᱚᱱ ᱯᱷᱨᱟᱱᱠᱞᱤᱱ ᱵᱨᱤᱝᱠ''' (᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱑᱙᱗᱔ - ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓), ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱴᱮᱡᱽ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱰᱤᱠ ᱰᱮᱞᱟᱣᱮᱨ ᱛᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱱᱟᱞ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱞᱟᱭᱤᱴ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱴ ᱰᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱤᱝ ᱳᱯᱷ ᱫᱟ ᱠᱮᱡᱽ, ᱨᱤᱝᱥ, ᱭᱩᱮᱯᱷᱥᱤ, ᱟᱨ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱮᱠᱥᱴᱨᱤᱢ ᱠᱮᱡᱽᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ᱕᱗ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ == ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱔ ᱨᱮ ᱱᱭᱩᱯᱚᱨᱴ ᱵᱤᱪ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱵᱤᱪ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱞᱤᱞ ᱠᱚᱞᱟᱨ ᱵᱟᱵᱟ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱲᱦᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱩᱥᱛᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱯᱷᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱩᱱᱩ ᱮ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱰᱩᱠᱚᱜ ᱞᱟᱦᱟᱨᱮ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱦᱟᱭ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱘᱙ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱙᱙᱒ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱫᱷᱟᱣ ᱡᱩᱣᱟᱹᱱ ᱰᱤᱴᱮᱱᱥᱟᱱ ᱥᱮᱱᱴᱚᱨ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱟᱨ ᱵᱟᱦᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ == == ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ == ᱡᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱷᱩᱴᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱮ ᱜᱟᱛᱮ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣᱮ ᱮᱱᱟ ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱟᱨᱴ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱣᱮᱥᱴ ᱠᱚᱥᱴ NHB ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯ ᱨᱮ ᱯᱮ ᱫᱷᱟᱣ ᱱᱚᱠᱟᱣᱩᱴ ᱛᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱓ ᱦᱟᱵᱤᱡ, ᱩᱱᱤ ᱒᱔ ᱫᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱑᱕-᱘ (᱑) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱤᱠᱚᱨᱰ ᱛᱷᱟᱯᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱽᱞᱟᱰᱤᱭᱮᱴᱟᱨ ᱪᱮᱞᱮᱧᱡᱽ ᱯᱨᱚᱢᱚᱥᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱥᱴ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱮᱨ ᱱᱟᱠᱮᱞ ᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱜᱩᱨ == ᱢᱮᱭ ᱒᱐᱑᱖ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱨᱚᱠᱞᱤᱱ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱞ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱩᱨᱩᱢᱩᱴᱩ ᱟᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱫᱚᱦᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱭᱫᱤ ᱠᱚ ᱜᱚᱡ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱔ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱴᱨᱚᱞ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱨᱚᱵᱷᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱦᱚᱸ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱠᱨᱤᱭᱟᱴᱤᱠ ᱠᱮᱱᱥᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮᱭ ᱜᱚᱡ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱔᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮᱱᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟᱤ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == 6qdj7b1116ec0l0mlb41oxcrur00644 175293 175292 2025-06-10T12:03:27Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175293 wikitext text/x-wiki {{Infobox martial artist | name = ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ | other_names = Dick Delaware<br />The Frijolero | image = Layla Riviera, Dick Delaware at 2005 AEE Awards 2.jpg | alt = | caption = Brink in 2005 | birth_name = Aaron Franklin Brink | birth_date = {{Birth date|1974|11|12}} | birth_place = [[Newport Beach, California]], U.S. |death_date={{Death date and age|2023|05|26|1974|11|12}}<ref>{{cite web |title=Aaron Franklin Brink |url=https://memorials.eastcountymortuary.com/aaron-brink/5235411/|website=memorials.eastcountymortuary.com |access-date=31 July 2023}}</ref> |death_place=[[El Cajon, California]], U.S. | height = {{height|ft=6|in=3}} | weight = {{convert|231|lb|kg st|abbr=on}} | weight_class = [[Heavyweight (MMA)|Heavyweight]]<br>[[Light heavyweight (MMA)|Light Heavyweight]] | reach = 75 in | style = | stance = Orthodox | fighting_out_of = San Diego, California | team = The Compound<br />The Arena<br />Team Carnage | rank = | years_active = 1998–2019 | mma_kowin = 25 | mma_subwin = 4 | mma_decwin = | mma_dqwin = | mma_otherwin = | mma_koloss = 11 | mma_subloss = 15 | mma_decloss = 1 | mma_dqloss = | mma_otherloss = | mma_draw = | mma_nc = 2 | url = | sherdog = 271 | footnotes = | updated = | spouse = {{marriage|Laura Voepel|1999|2001|end=div}}<ref name="CNN" /> | children = 2, including [[Anderson Lee Aldrich]] }} '''ᱟᱨᱚᱱ ᱯᱷᱨᱟᱱᱠᱞᱤᱱ ᱵᱨᱤᱝᱠ''' (᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱑᱙᱗᱔ - ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓), ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱴᱮᱡᱽ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱰᱤᱠ ᱰᱮᱞᱟᱣᱮᱨ ᱛᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱱᱟᱞ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱞᱟᱭᱤᱴ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱴ ᱰᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱤᱝ ᱳᱯᱷ ᱫᱟ ᱠᱮᱡᱽ, ᱨᱤᱝᱥ, ᱭᱩᱮᱯᱷᱥᱤ, ᱟᱨ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱮᱠᱥᱴᱨᱤᱢ ᱠᱮᱡᱽᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="McKinley 2022">{{Cite web |last=McKinley |first=Carol |date=November 22, 2022 |title=Accused Club Q shooter changed name at 15; dad was MMA and porn star, mom had arrest record |url=https://denvergazette.com/continuing-coverage/club-q-shooting/accused-club-q-shooter-changed-name-at-15-dad-was-mma-and-porn-star-mom/article_ddb4e564-6a74-11ed-b674-9fca61c5f9c9.html |access-date=2022-11-23 |website=Denver Gazette}}</ref> ᱕᱗ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱔ ᱨᱮ ᱱᱭᱩᱯᱚᱨᱴ ᱵᱤᱪ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱵᱤᱪ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱞᱤᱞ ᱠᱚᱞᱟᱨ ᱵᱟᱵᱟ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱲᱦᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱩᱥᱛᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱯᱷᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱩᱱᱩ ᱮ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱰᱩᱠᱚᱜ ᱞᱟᱦᱟᱨᱮ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱦᱟᱭ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱘᱙ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱙᱙᱒ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱫᱷᱟᱣ ᱡᱩᱣᱟᱹᱱ ᱰᱤᱴᱮᱱᱥᱟᱱ ᱥᱮᱱᱴᱚᱨ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱟᱨ ᱵᱟᱦᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ == ᱡᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱷᱩᱴᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱮ ᱜᱟᱛᱮ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣᱮ ᱮᱱᱟ ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱟᱨᱴ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱣᱮᱥᱴ ᱠᱚᱥᱴ NHB ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯ ᱨᱮ ᱯᱮ ᱫᱷᱟᱣ ᱱᱚᱠᱟᱣᱩᱴ ᱛᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱓ ᱦᱟᱵᱤᱡ, ᱩᱱᱤ ᱒᱔ ᱫᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱑᱕-᱘ (᱑) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱤᱠᱚᱨᱰ ᱛᱷᱟᱯᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱽᱞᱟᱰᱤᱭᱮᱴᱟᱨ ᱪᱮᱞᱮᱧᱡᱽ ᱯᱨᱚᱢᱚᱥᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱥᱴ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱮᱨ ᱱᱟᱠᱮᱞ ᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱜᱩᱨ == ᱢᱮᱭ ᱒᱐᱑᱖ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱨᱚᱠᱞᱤᱱ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱞ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱩᱨᱩᱢᱩᱴᱩ ᱟᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱫᱚᱦᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱭᱫᱤ ᱠᱚ ᱜᱚᱡ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱔ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱴᱨᱚᱞ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱨᱚᱵᱷᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱦᱚᱸ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱠᱨᱤᱭᱟᱴᱤᱠ ᱠᱮᱱᱥᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮᱭ ᱜᱚᱡ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱔᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮᱱᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟᱤ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} e8bk0ew3xtkz7gmsrn3v7mvpv1igqyf 175294 175293 2025-06-10T12:04:36Z Bijendra Hansda Purudhul 346 /* ᱜᱩᱨ */ 175294 wikitext text/x-wiki {{Infobox martial artist | name = ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ | other_names = Dick Delaware<br />The Frijolero | image = Layla Riviera, Dick Delaware at 2005 AEE Awards 2.jpg | alt = | caption = Brink in 2005 | birth_name = Aaron Franklin Brink | birth_date = {{Birth date|1974|11|12}} | birth_place = [[Newport Beach, California]], U.S. |death_date={{Death date and age|2023|05|26|1974|11|12}}<ref>{{cite web |title=Aaron Franklin Brink |url=https://memorials.eastcountymortuary.com/aaron-brink/5235411/|website=memorials.eastcountymortuary.com |access-date=31 July 2023}}</ref> |death_place=[[El Cajon, California]], U.S. | height = {{height|ft=6|in=3}} | weight = {{convert|231|lb|kg st|abbr=on}} | weight_class = [[Heavyweight (MMA)|Heavyweight]]<br>[[Light heavyweight (MMA)|Light Heavyweight]] | reach = 75 in | style = | stance = Orthodox | fighting_out_of = San Diego, California | team = The Compound<br />The Arena<br />Team Carnage | rank = | years_active = 1998–2019 | mma_kowin = 25 | mma_subwin = 4 | mma_decwin = | mma_dqwin = | mma_otherwin = | mma_koloss = 11 | mma_subloss = 15 | mma_decloss = 1 | mma_dqloss = | mma_otherloss = | mma_draw = | mma_nc = 2 | url = | sherdog = 271 | footnotes = | updated = | spouse = {{marriage|Laura Voepel|1999|2001|end=div}}<ref name="CNN" /> | children = 2, including [[Anderson Lee Aldrich]] }} '''ᱟᱨᱚᱱ ᱯᱷᱨᱟᱱᱠᱞᱤᱱ ᱵᱨᱤᱝᱠ''' (᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱑᱙᱗᱔ - ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓), ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱴᱮᱡᱽ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱰᱤᱠ ᱰᱮᱞᱟᱣᱮᱨ ᱛᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱱᱟᱞ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱞᱟᱭᱤᱴ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱴ ᱰᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱤᱝ ᱳᱯᱷ ᱫᱟ ᱠᱮᱡᱽ, ᱨᱤᱝᱥ, ᱭᱩᱮᱯᱷᱥᱤ, ᱟᱨ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱮᱠᱥᱴᱨᱤᱢ ᱠᱮᱡᱽᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="McKinley 2022">{{Cite web |last=McKinley |first=Carol |date=November 22, 2022 |title=Accused Club Q shooter changed name at 15; dad was MMA and porn star, mom had arrest record |url=https://denvergazette.com/continuing-coverage/club-q-shooting/accused-club-q-shooter-changed-name-at-15-dad-was-mma-and-porn-star-mom/article_ddb4e564-6a74-11ed-b674-9fca61c5f9c9.html |access-date=2022-11-23 |website=Denver Gazette}}</ref> ᱕᱗ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱔ ᱨᱮ ᱱᱭᱩᱯᱚᱨᱴ ᱵᱤᱪ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱵᱤᱪ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱞᱤᱞ ᱠᱚᱞᱟᱨ ᱵᱟᱵᱟ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱲᱦᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱩᱥᱛᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱯᱷᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱩᱱᱩ ᱮ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱰᱩᱠᱚᱜ ᱞᱟᱦᱟᱨᱮ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱦᱟᱭ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱘᱙ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱙᱙᱒ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱫᱷᱟᱣ ᱡᱩᱣᱟᱹᱱ ᱰᱤᱴᱮᱱᱥᱟᱱ ᱥᱮᱱᱴᱚᱨ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱟᱨ ᱵᱟᱦᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ == ᱡᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱷᱩᱴᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱮ ᱜᱟᱛᱮ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣᱮ ᱮᱱᱟ ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱟᱨᱴ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱣᱮᱥᱴ ᱠᱚᱥᱴ NHB ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯ ᱨᱮ ᱯᱮ ᱫᱷᱟᱣ ᱱᱚᱠᱟᱣᱩᱴ ᱛᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱓ ᱦᱟᱵᱤᱡ, ᱩᱱᱤ ᱒᱔ ᱫᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱑᱕-᱘ (᱑) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱤᱠᱚᱨᱰ ᱛᱷᱟᱯᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱽᱞᱟᱰᱤᱭᱮᱴᱟᱨ ᱪᱮᱞᱮᱧᱡᱽ ᱯᱨᱚᱢᱚᱥᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱥᱴ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱮᱨ ᱱᱟᱠᱮᱞ ᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱜᱩᱨ == ᱢᱮᱭ ᱒᱐᱑᱖ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱨᱚᱠᱞᱤᱱ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱞ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱩᱨᱩᱢᱩᱴᱩ ᱟᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱫᱚᱦᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱭᱫᱤ ᱠᱚ ᱜᱚᱡ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱔ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱴᱨᱚᱞ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱨᱚᱵᱷᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱦᱚᱸ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱠᱨᱤᱭᱟᱴᱤᱠ ᱠᱮᱱᱥᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮᱭ ᱜᱚᱡ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱔᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮᱱᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱱᱚᱱᱰᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} 6juq04l5x8c40ccbz0nvj8woaz3bkqv 175295 175294 2025-06-10T12:05:40Z Bijendra Hansda Purudhul 346 /* ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ */ 175295 wikitext text/x-wiki {{Infobox martial artist | name = ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ | other_names = Dick Delaware<br />The Frijolero | image = Layla Riviera, Dick Delaware at 2005 AEE Awards 2.jpg | alt = | caption = Brink in 2005 | birth_name = Aaron Franklin Brink | birth_date = {{Birth date|1974|11|12}} | birth_place = [[Newport Beach, California]], U.S. |death_date={{Death date and age|2023|05|26|1974|11|12}}<ref>{{cite web |title=Aaron Franklin Brink |url=https://memorials.eastcountymortuary.com/aaron-brink/5235411/|website=memorials.eastcountymortuary.com |access-date=31 July 2023}}</ref> |death_place=[[El Cajon, California]], U.S. | height = {{height|ft=6|in=3}} | weight = {{convert|231|lb|kg st|abbr=on}} | weight_class = [[Heavyweight (MMA)|Heavyweight]]<br>[[Light heavyweight (MMA)|Light Heavyweight]] | reach = 75 in | style = | stance = Orthodox | fighting_out_of = San Diego, California | team = The Compound<br />The Arena<br />Team Carnage | rank = | years_active = 1998–2019 | mma_kowin = 25 | mma_subwin = 4 | mma_decwin = | mma_dqwin = | mma_otherwin = | mma_koloss = 11 | mma_subloss = 15 | mma_decloss = 1 | mma_dqloss = | mma_otherloss = | mma_draw = | mma_nc = 2 | url = | sherdog = 271 | footnotes = | updated = | spouse = {{marriage|Laura Voepel|1999|2001|end=div}}<ref name="CNN" /> | children = 2, including [[Anderson Lee Aldrich]] }} '''ᱟᱨᱚᱱ ᱯᱷᱨᱟᱱᱠᱞᱤᱱ ᱵᱨᱤᱝᱠ''' (᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ, ᱑᱙᱗᱔ - ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓), ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱴᱮᱡᱽ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱰᱤᱠ ᱰᱮᱞᱟᱣᱮᱨ ᱛᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱱᱟᱞ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱞᱟᱭᱤᱴ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱴ ᱰᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱤᱝ ᱳᱯᱷ ᱫᱟ ᱠᱮᱡᱽ, ᱨᱤᱝᱥ, ᱭᱩᱮᱯᱷᱥᱤ, ᱟᱨ ᱣᱟᱨᱞᱰ ᱮᱠᱥᱴᱨᱤᱢ ᱠᱮᱡᱽᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="McKinley 2022">{{Cite web |last=McKinley |first=Carol |date=November 22, 2022 |title=Accused Club Q shooter changed name at 15; dad was MMA and porn star, mom had arrest record |url=https://denvergazette.com/continuing-coverage/club-q-shooting/accused-club-q-shooter-changed-name-at-15-dad-was-mma-and-porn-star-mom/article_ddb4e564-6a74-11ed-b674-9fca61c5f9c9.html |access-date=2022-11-23 |website=Denver Gazette}}</ref> ᱕᱗ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱴᱷᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱟᱨᱚᱱ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱔ ᱨᱮ ᱱᱭᱩᱯᱚᱨᱴ ᱵᱤᱪ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱵᱤᱪ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱞᱤᱞ ᱠᱚᱞᱟᱨ ᱵᱟᱵᱟ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱲᱦᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱩᱥᱛᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱯᱷᱤᱝ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱩᱱᱩ ᱮ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱩᱰᱩᱠᱚᱜ ᱞᱟᱦᱟᱨᱮ ᱦᱟᱱᱴᱤᱝᱴᱚᱱ ᱦᱟᱭ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱘᱙ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱙᱙᱒ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱫᱷᱟᱣ ᱡᱩᱣᱟᱹᱱ ᱰᱤᱴᱮᱱᱥᱟᱱ ᱥᱮᱱᱴᱚᱨ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱟᱨ ᱵᱟᱦᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ == ᱡᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱷᱩᱴᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱟᱨᱮ ᱜᱟᱛᱮ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣᱮ ᱮᱱᱟ ᱚᱠᱚᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱥᱟ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱟᱨᱴ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱣᱮᱥᱴ ᱠᱚᱥᱴ NHB ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯ ᱨᱮ ᱯᱮ ᱫᱷᱟᱣ ᱱᱚᱠᱟᱣᱩᱴ ᱛᱮᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱓ ᱦᱟᱵᱤᱡ, ᱩᱱᱤ ᱒᱔ ᱫᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱑᱕-᱘ (᱑) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱤᱠᱚᱨᱰ ᱛᱷᱟᱯᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱽᱞᱟᱰᱤᱭᱮᱴᱟᱨ ᱪᱮᱞᱮᱧᱡᱽ ᱯᱨᱚᱢᱚᱥᱚᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫᱼᱮ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱞᱟ ᱦᱮᱵᱤ ᱣᱮᱥᱴ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱮᱨ ᱱᱟᱠᱮᱞ ᱯᱷᱟᱭᱤᱴᱤᱝ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱᱥᱤᱯᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱜᱩᱨ == ᱢᱮᱭ ᱒᱐᱑᱖ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱨᱚᱠᱞᱤᱱ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱞ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱩᱨᱩᱢᱩᱴᱩ ᱟᱨ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱫᱚᱦᱚ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱭᱫᱤ ᱠᱚ ᱜᱚᱡ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱔ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱨᱚᱞ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱴᱨᱚᱞ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱨᱚᱵᱷᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱦᱚᱸ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱵᱽᱨᱤᱝᱠ ᱒᱖ ᱢᱮᱭ, ᱒᱐᱒᱓ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱠᱨᱤᱭᱟᱴᱤᱠ ᱠᱮᱱᱥᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮᱭ ᱜᱚᱡ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱔᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮᱱᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ == ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱱᱚᱱᱰᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] cnhsnc2bygso2b1ngvxpax3ykvyazdo ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ 0 32151 175296 2025-06-10T12:09:54Z MT731 2184 "{{Infobox station | name = ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ <!-- per [[WP:INDICSCRIPT]], do not add any Indic script here --> | name_lang = en | type = ᱠᱚᱢᱢᱭᱩᱴᱚᱨ ᱟᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | image = Erode-Junction-Railway-Station-ED.JPG | alt = | image_caption = ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥ..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175296 wikitext text/x-wiki {{Infobox station | name = ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ <!-- per [[WP:INDICSCRIPT]], do not add any Indic script here --> | name_lang = en | type = ᱠᱚᱢᱢᱭᱩᱴᱚᱨ ᱟᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | image = Erode-Junction-Railway-Station-ED.JPG | alt = | image_caption = ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | other_name = | address = [[ᱤᱨᱳᱰ]], [[ᱤᱨᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] | borough = [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | country = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] | coordinates = {{Coord|11.3263|N|77.7208|E|type:railwaystation_region:IN|format=dms|display=inline,title}} <!-- {{coord|latitude|N/S|longitude|E/W|display=inline,title}} --> | grid_name = | grid_position = | elevation = | owned = ᱨᱮᱞ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ (ᱥᱤᱧᱚᱛ) | operator = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | manager = | transit_authority = | line = {{plainlist| * [[ᱡᱳᱞᱟᱨᱯᱮᱴᱴᱟᱭ-ᱥᱳᱨᱟᱱᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] * [[ᱤᱨᱳᱰ-ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] * [[ᱤᱨᱳᱰ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] (ᱮᱦᱚᱵ) }} | distance = {{plainlist| * {{stnlnk|ᱥᱟᱞᱮᱢ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} ᱠᱷᱚᱱ {{convert|60|km|mi|abbr=on}} * {{stnlnk|ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} ᱠᱷᱚᱱ {{convert|101|km|mi|abbr=on}} }} | platform = ᱔ ᱫᱤᱯ ᱯᱞᱮᱴᱯᱷᱚᱨᱢ | tracks = ᱒᱒ | train_operators = | connections = | structure = ᱚᱛ ᱨᱮ | depth = | levels = | parking = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | bicycle = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | accessible = | architect = | architectural_style = | status = | code = {{Indian railway code | code = ED | zone = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | division = {{rwd|ᱥᱟᱞᱮᱢ}} }} | classification = ᱵᱟᱝ-ᱦᱩᱰᱤᱝ ᱱᱚᱜᱚᱨᱤ ᱓ (NSG 3) | website = | opened = ᱑᱘᱖᱒ <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD|df=y}} --> | opening = | closed = <!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --> | rebuilt = | electrified = ᱑᱙᱙᱐ | former = | original = | years = | events = | passengers = | pass_system = | pass_year = | pass_percent = | pass_rank = | services = | map_type = India | map_caption = ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱴᱷᱟᱶ | route_map = | map_state = collapsed | footnotes = | mapframe = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | mapframe-custom = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align=center|frame-width=300|frame-height=180|zoom=12|type=point|marker=rail}} }} '''ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ''' (ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ: ED<ref name="stn_code">{{cite web |title=Station Code Index |url=https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=25 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240216225807/https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-date=16 February 2024 |page=6 |date=2023–24}}</ref>) ᱫᱚ [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱥᱟᱞᱮᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ NSG2 ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="sr_stn">{{cite web |title=SOUTHERN RAILWAY LIST OF STATIONS AS ON 01.04.2023 (CATEGORY- WISE) |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=23 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240323095403/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-date=23 March 2024 |page=2 |date=1 April 2023}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱤᱨᱳᱰ]] ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱬ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱢᱩᱬ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱤᱨᱳᱰ ᱥᱮᱸᱴᱨᱟᱞ ᱵᱟᱥ ᱴᱟᱨᱢᱤᱱᱟᱥ ᱠᱷᱚᱱ ᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱤᱥᱳ ᱥᱟᱨᱴᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱴ ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱞᱳᱠᱳᱢᱳᱴᱤᱵᱽ ᱥᱮᱰ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠ ᱞᱳᱠᱳᱢᱳᱴᱤᱵᱽ ᱥᱮᱰ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱑᱘᱖᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱱᱟᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱮᱡᱽ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱳᱨ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱥᱚᱛᱭᱚᱢᱚᱝᱜᱚᱞᱚᱢ, ᱠᱤᱞᱮᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱪᱟᱢᱨᱟᱡᱽᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱤᱨᱳᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱱᱡᱮᱱᱜᱩᱰ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite journal|title=Figure 7. Dynamics of ascending regimens.|doi=10.7554/elife.23061.012 |doi-access=free}}</ref> ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱨᱮ ᱵᱟᱝ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱐᱗ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱤᱨᱳᱰ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱙᱑.᱕ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮᱠᱥᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ==ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ== ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱥᱟᱭᱤᱰ ᱯᱞᱮᱴᱯᱷᱚᱨᱢ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱑᱖᱕ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱴᱨᱮᱱ ᱠᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{cite news |last1=Kumar |first1=S. Senthil |title=‘No decision on train diversion via Podanur’ |url=https://www.newindianexpress.com/states/tamil-nadu/2024/Feb/23/no-decision-on-train-diversion-via-podanur |access-date=29 March 2024 |work=The New Indian Express |date=23 February 2024 |location=Coimbatore |language=en}}</ref> [[File:Indian Railways WAP-4 class electric locomotive..JPG|thumb|200px|ᱣᱮᱯᱤ-᱔ ᱞᱳᱠᱳ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠ ᱞᱳᱠᱳ ᱥᱮᱰ, ᱤᱨᱳᱰ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱭ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ]] ==ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ== {|class="wikitable" |- !ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱮᱞ !ᱴᱟᱣᱟᱨ ᱠᱚ !ᱯᱟᱨᱚᱢᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ !ᱞᱟᱭᱤᱱ !ᱴᱨᱮᱠ / ᱞᱮᱠᱟᱱ |- |᱑ |{{stnlnk|ᱯᱟᱞᱟᱠᱠᱟᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} |[[ᱛᱤᱨᱩᱯᱯᱩᱨ]], [[ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ]]/[[ᱯᱳᱰᱟᱱᱩᱨ]] | rowspan="2" |[[ᱡᱳᱞᱟᱨᱯᱮᱴᱴᱟᱭ-ᱥᱳᱨᱟᱱᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] | rowspan="2" |ᱵᱨᱳᱰ ᱜᱮᱡᱽ – ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱴᱨᱮᱠ – ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ |- |᱒ |{{stnlnk|ᱥᱟᱞᱮᱢ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} |[[ᱥᱟᱱᱠᱟᱨᱤ]] |- |᱓ |{{stnlnk|ᱠᱟᱨᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} |[[ᱠᱳᱰᱩᱢᱩᱰᱤ]] |[[ᱤᱨᱳᱰ-ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] |ᱵᱨᱳᱰ ᱜᱮᱡᱽ – ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱥᱩᱢᱩᱝ ᱴᱨᱮᱠ – ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ |} ==ᱞᱳᱠᱳᱢᱳᱴᱤᱵᱷ ᱥᱮᱰ== ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱞᱳᱠᱳ ᱥᱮᱰ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱟᱨ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠᱚᱞ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱤᱱᱡᱤᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱤᱨᱳᱰ ᱞᱳᱠᱳ ᱥᱮᱰ ᱨᱮ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱓᱕᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠ ᱟᱨ ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱤᱱᱡᱤᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.irfca.org/apps/locos/list?authenticity_token=ReK61Xl7XaF1VJapJ63USw3GU20HKtdaWEzVPl%2Bwz28%3D&page=1&shed_id=15|title=Loco list|publisher=IRFCA|access-date=1 November 2015|archive-date=1 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140201231300/http://www.irfca.org/apps/locos/list?authenticity_token=ReK61Xl7XaF1VJapJ63USw3GU20HKtdaWEzVPl%2Bwz28%3D&page=1&shed_id=15|url-status=dead}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱞᱳᱠᱳ ᱥᱮᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱟᱭᱮᱥᱳ ᱥᱟᱨᱴᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱴ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠ ᱞᱳᱠᱳᱢᱳᱴᱤᱵᱷ ᱨᱮ ᱣᱟᱯ-᱔, ᱣᱟᱯ-᱗ ᱟᱨ ᱣᱟᱯ-᱗ ᱤᱱᱡᱤᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱑᱙᱖᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱞᱳᱠᱳ ᱥᱮᱫ ᱨᱮ ᱑᱒᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ WDM-2 ᱟᱨ WDM-3A, ᱑᱑ WDP-4D, ᱑᱑ WDG-4 (ᱠᱷᱚᱱ GT46ACe ᱣᱟᱭᱤᱰ ᱠᱮᱵᱽ ᱵᱷᱟᱜᱮ) ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱤᱱᱡᱤᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱤᱨᱳᱰ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱨᱮᱞ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱫᱤᱱ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱴᱮᱠᱱᱤᱠᱟᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱤᱸᱜᱩ ᱞᱟᱹᱠᱛᱤᱭᱟ ᱾ ==ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱟᱨ ᱩᱛᱷᱱᱟᱹᱣ== ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱗᱓ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ''ᱚᱢᱨᱩᱛ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱡᱚᱡᱚᱱᱟ'' ᱛᱟᱞᱟ ᱛᱮ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |title=AMRIT BHARAT STATIONS |url=https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1897980 |access-date=8 April 2024 |work=Press Information Bureau |date=10 Feb 2023 |location=New Delhi}}</ref> ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱮᱱᱮᱢ== ᱒᱐᱑᱙ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱮᱱ.ᱡᱤ.ᱴᱤ. (ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱜᱨᱤᱱ ᱴᱨᱤᱵᱭᱩᱱᱟᱞ) ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱤᱥᱳ-᱑᱔᱐᱐᱑ ᱥᱟᱨᱴᱤᱯᱷᱤᱠᱮᱴ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/coimbatore/5-rly-stations-in-salem-division-bag-iso-14001-certification/articleshow/70984599.cms|title=Salem junction gets ISO 14001 certification|last=ISO|first=Salem|work=[[The Times of India]]|access-date=2020-07-05}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *{{IndiaRailInfo|᱓᱙}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱟᱞᱮᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱑᱙᱔᱗ ᱨᱮ ᱡᱷᱤᱡ ᱞᱮᱱ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] 5951mzztqxpdb52m6agiumscxy29nj4 ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ 14 32152 175297 2025-06-10T12:13:05Z MT731 2184 "[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ|ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175297 wikitext text/x-wiki [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ|ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] ntaajrn9m9i74wvwiozy4yw2eu272fh ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ 14 32153 175298 2025-06-10T12:17:03Z MT731 2184 "{{cat main}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ|ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175298 wikitext text/x-wiki {{cat main}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ|ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱨᱳᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ]] eics2nf8gkhlqmjyg564ztcq7g6d7um ᱡᱳᱱ ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱵᱚᱵᱤᱴ 0 32154 175299 2025-06-10T12:20:32Z Bijendra Hansda Purudhul 346 "'''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞ..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175299 wikitext text/x-wiki '''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱮᱥ ᱠᱚᱵᱷᱨᱮᱡᱽ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱤᱪᱟᱹᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩ ᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱮ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱵᱤᱥᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ; ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤᱭᱟᱦᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚ ᱥᱟᱞᱭᱟ ᱰᱳᱠᱴᱟᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱚᱧᱡᱽ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱳ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} pny7jjtuf7pl38ghyprbeshxjv4gotf 175300 175299 2025-06-10T12:29:09Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175300 wikitext text/x-wiki '''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱮᱥ ᱠᱚᱵᱷᱨᱮᱡᱽ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱤᱪᱟᱹᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩ ᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱮ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱵᱤᱥᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ; ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤᱭᱟᱦᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚ ᱥᱟᱞᱭᱟ ᱰᱳᱠᱴᱟᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱚᱧᱡᱽ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱳ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ, ᱢᱤᱫ ᱤᱠᱣᱟᱰᱳᱨᱤᱭᱟᱱ ᱟᱯᱨᱟᱣᱟᱥᱤ, ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱥᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱡᱳᱱ, ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱱᱥᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱢᱟᱨᱤᱱ ᱚᱱᱰᱮ ᱨᱮᱱ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡᱼᱮ ᱨᱮᱯᱮ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱴᱷᱤᱠᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱳᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱟᱢᱟ ᱯᱟᱨᱚᱢᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱫᱚᱭ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱱᱭᱩᱰ ᱯᱷᱤᱞᱢᱮ ᱵᱮᱱᱥᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱜᱟᱞᱯᱟᱱ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱦᱟᱢᱞᱟ ᱠᱷᱚᱡᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱠᱟᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱠᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱟᱱᱮ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱤᱞ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱹᱜ ᱵᱟᱯᱟᱜ ᱦᱩᱭᱮᱱᱟ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} 7qpltb5e5wrilrzquhmmadvxdu33jxf 175301 175300 2025-06-10T12:44:30Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175301 wikitext text/x-wiki '''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱮᱥ ᱠᱚᱵᱷᱨᱮᱡᱽ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱤᱪᱟᱹᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩ ᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱮ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱵᱤᱥᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ; ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤᱭᱟᱦᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚ ᱥᱟᱞᱭᱟ ᱰᱳᱠᱴᱟᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱚᱧᱡᱽ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱳ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ, ᱢᱤᱫ ᱤᱠᱣᱟᱰᱳᱨᱤᱭᱟᱱ ᱟᱯᱨᱟᱣᱟᱥᱤ, ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱥᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱡᱳᱱ, ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱱᱥᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱢᱟᱨᱤᱱ ᱚᱱᱰᱮ ᱨᱮᱱ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡᱼᱮ ᱨᱮᱯᱮ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱴᱷᱤᱠᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web|url=https://abcnews.go.com/US/moment-john-bobbitt-realized-wife-cut-off-penis/story?id=59962578|title=The moment John Bobbitt realized his wife had cut off his penis: 'It was a nightmare'|website=ABC News}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|date=2019-02-14|title=Lorena Bobbitt and John Bobbitt: The True Story Behind The Case That Played Out Like a Soap Opera|url=https://www.insideedition.com/lorena-bobbitt-and-john-bobbitt-true-story-behind-case-played-out-soap-opera-50706|access-date=2023-01-26|website=Inside Edition|language=en-US}}</ref> ᱡᱳᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱟᱢᱟ ᱯᱟᱨᱚᱢᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱫᱚᱭ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱱᱭᱩᱰ ᱯᱷᱤᱞᱢᱮ ᱵᱮᱱᱥᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱜᱟᱞᱯᱟᱱ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱦᱟᱢᱞᱟ ᱠᱷᱚᱡᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱠᱟᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱠᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱟᱱᱮ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱤᱞ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱹᱜ ᱵᱟᱯᱟᱜ ᱦᱩᱭᱮᱱᱟ᱾ == ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ == ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱨᱮ ᱣᱟᱨᱡᱤᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱱᱟᱥᱟᱥ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭᱟ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱳᱨᱴ ᱨᱮ ᱥᱩᱱᱣᱟᱭᱤ ᱦᱩᱭᱮᱱ ᱛᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱮ ᱢᱮᱱ ᱞᱠᱮᱫᱟ ᱠᱮ ᱚᱱᱟ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱟᱹᱭᱩᱵ ᱯᱚᱦᱚᱨ ᱚᱲᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶᱮ ᱨᱮᱯ ᱮᱫ ᱠᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤᱭᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱮᱫᱟ ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱤᱛᱤᱡ ᱠᱷᱚᱱᱮ ᱵᱮᱨᱮᱫ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱚᱲᱟᱜ ᱥᱮᱡ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱱ ᱮᱱᱟ᱾ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱤᱧᱪ (᱒᱐ ᱥᱮᱢᱤ) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱤᱱᱥᱩ ᱱᱟᱠᱟᱥᱤ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩᱭ ᱥᱟᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱚᱱᱟ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱵᱮᱰᱨᱩᱢ ᱛᱮᱭ ᱨᱩᱣᱟᱹᱲᱮᱱᱟ, ᱵᱤᱥᱟᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱞ ᱫᱚᱭ ᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱯᱮᱱᱤᱥ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ == ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱟᱨ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ == ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱙᱓ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚᱠᱳ ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱠᱳᱭ ᱞᱟᱹᱭᱟᱫ ᱠᱳᱣᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱪᱟᱨᱟᱢᱥᱩᱠᱷ ᱫᱚ ᱥᱟᱨᱟ ᱜᱷᱟᱹᱲᱤᱡᱼᱮ ᱧᱟᱢᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱜᱮᱭᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱪᱟᱨᱟᱢ ᱥᱩᱠᱷ ᱧᱟᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱭ ᱛᱟᱹᱝᱜᱤᱭᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱣᱟᱨᱛᱷᱤ ᱜᱤᱭᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱟᱹᱥᱩᱥ ᱯᱤᱴᱟᱹᱨ ᱣᱮᱱᱴᱮᱡᱽ ᱥᱟᱶ ᱱᱚᱣᱟ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱴᱮᱯ ᱨᱤᱠᱳᱨᱰ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱭᱨᱤ ᱜᱽᱨᱮᱥ ᱚᱵᱽᱨᱟᱭᱟᱱ, ᱯᱨᱤᱱᱥ ᱣᱤᱞᱤᱭᱟᱢ ᱠᱟᱣᱩᱱᱴᱤ ᱭᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱠᱳᱢᱟᱱᱣᱮᱞᱛᱷᱟᱜ ᱟᱴᱳᱱᱤ ᱫᱚ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱪᱟᱞᱟᱣᱮᱱᱟ᱾<ref name="crimelibrary2" /><ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-1994-01-12-1994012071-story.html|title=Was Lorena Bobbitt's act 'an irresistible impulse?'|last=Simon|first=Roger|work=Baltimore Sun|date=January 12, 1994|access-date=2023-02-11}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} eeikuzwwhe1emuyv9xcdzc27cud6olm 175302 175301 2025-06-10T12:45:29Z Bijendra Hansda Purudhul 346 /* ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱟᱨ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ */ 175302 wikitext text/x-wiki '''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱮᱥ ᱠᱚᱵᱷᱨᱮᱡᱽ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱤᱪᱟᱹᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩ ᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱮ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱵᱤᱥᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ; ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤᱭᱟᱦᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚ ᱥᱟᱞᱭᱟ ᱰᱳᱠᱴᱟᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱚᱧᱡᱽ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱳ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ, ᱢᱤᱫ ᱤᱠᱣᱟᱰᱳᱨᱤᱭᱟᱱ ᱟᱯᱨᱟᱣᱟᱥᱤ, ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱥᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱡᱳᱱ, ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱱᱥᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱢᱟᱨᱤᱱ ᱚᱱᱰᱮ ᱨᱮᱱ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡᱼᱮ ᱨᱮᱯᱮ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱴᱷᱤᱠᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web|url=https://abcnews.go.com/US/moment-john-bobbitt-realized-wife-cut-off-penis/story?id=59962578|title=The moment John Bobbitt realized his wife had cut off his penis: 'It was a nightmare'|website=ABC News}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|date=2019-02-14|title=Lorena Bobbitt and John Bobbitt: The True Story Behind The Case That Played Out Like a Soap Opera|url=https://www.insideedition.com/lorena-bobbitt-and-john-bobbitt-true-story-behind-case-played-out-soap-opera-50706|access-date=2023-01-26|website=Inside Edition|language=en-US}}</ref> ᱡᱳᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱟᱢᱟ ᱯᱟᱨᱚᱢᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱫᱚᱭ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱱᱭᱩᱰ ᱯᱷᱤᱞᱢᱮ ᱵᱮᱱᱥᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱜᱟᱞᱯᱟᱱ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱦᱟᱢᱞᱟ ᱠᱷᱚᱡᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱠᱟᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱠᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱟᱱᱮ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱤᱞ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱹᱜ ᱵᱟᱯᱟᱜ ᱦᱩᱭᱮᱱᱟ᱾ == ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ == ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱨᱮ ᱣᱟᱨᱡᱤᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱱᱟᱥᱟᱥ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭᱟ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱳᱨᱴ ᱨᱮ ᱥᱩᱱᱣᱟᱭᱤ ᱦᱩᱭᱮᱱ ᱛᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱮ ᱢᱮᱱ ᱞᱠᱮᱫᱟ ᱠᱮ ᱚᱱᱟ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱟᱹᱭᱩᱵ ᱯᱚᱦᱚᱨ ᱚᱲᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶᱮ ᱨᱮᱯ ᱮᱫ ᱠᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤᱭᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱮᱫᱟ ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱤᱛᱤᱡ ᱠᱷᱚᱱᱮ ᱵᱮᱨᱮᱫ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱚᱲᱟᱜ ᱥᱮᱡ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱱ ᱮᱱᱟ᱾ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱤᱧᱪ (᱒᱐ ᱥᱮᱢᱤ) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱤᱱᱥᱩ ᱱᱟᱠᱟᱥᱤ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩᱭ ᱥᱟᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱚᱱᱟ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱵᱮᱰᱨᱩᱢ ᱛᱮᱭ ᱨᱩᱣᱟᱹᱲᱮᱱᱟ, ᱵᱤᱥᱟᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱞ ᱫᱚᱭ ᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱯᱮᱱᱤᱥ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ == ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱟᱨ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ == ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱙᱓ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚᱠᱳ ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱠᱳᱭ ᱞᱟᱹᱭᱟᱫ ᱠᱳᱣᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱪᱟᱨᱟᱢᱥᱩᱠᱷ ᱫᱚ ᱥᱟᱨᱟ ᱜᱷᱟᱹᱲᱤᱡᱼᱮ ᱧᱟᱢᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱜᱮᱭᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱪᱟᱨᱟᱢ ᱥᱩᱠᱷ ᱧᱟᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱭ ᱛᱟᱹᱝᱜᱤᱭᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱣᱟᱨᱛᱷᱤ ᱜᱤᱭᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱟᱹᱥᱩᱥ ᱯᱤᱴᱟᱹᱨ ᱣᱮᱱᱴᱮᱡᱽ ᱥᱟᱶ ᱱᱚᱣᱟ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱴᱮᱯ ᱨᱤᱠᱳᱨᱰ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱭᱨᱤ ᱜᱽᱨᱮᱥ ᱚᱵᱽᱨᱟᱭᱟᱱ, ᱯᱨᱤᱱᱥ ᱣᱤᱞᱤᱭᱟᱢ ᱠᱟᱣᱩᱱᱴᱤ ᱭᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱠᱳᱢᱟᱱᱣᱮᱞᱛᱷᱟᱜ ᱟᱴᱳᱱᱤ ᱫᱚ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱪᱟᱞᱟᱣᱮᱱᱟ᱾<ref name="crimelibrary2" /><ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-1994-01-12-1994012071-story.html|title=Was Lorena Bobbitt's act 'an irresistible impulse?'|last=Simon|first=Roger|work=Baltimore Sun|date=January 12, 1994|access-date=2023-02-11}}</ref> == ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱱᱚᱱᱰᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} le5s87ktmroko2s5qu37pkhkbb1hpld 175303 175302 2025-06-10T12:48:05Z Bijendra Hansda Purudhul 346 /* ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ */ 175303 wikitext text/x-wiki '''ᱡᱳᱱ ᱣᱟᱭᱱᱮ ᱵᱳᱵᱤᱴ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱖᱗) ᱟᱨ ᱞᱳᱨᱮᱱ ᱜᱟᱞᱞᱳ (ᱳᱱᱠᱟ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱕ ᱢᱮᱭ ᱑᱙᱖᱙) ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱱᱩᱠᱤᱱ ᱑᱘ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱠᱚᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱮᱥ ᱠᱚᱵᱷᱨᱮᱡᱽ ᱠᱤᱱ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱤᱪᱟᱹᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩ ᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱮ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱵᱤᱥᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ; ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤᱭᱟᱦᱜ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚ ᱥᱟᱞᱭᱟ ᱰᱳᱠᱴᱟᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱚᱧᱡᱽ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱳ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ, ᱢᱤᱫ ᱤᱠᱣᱟᱰᱳᱨᱤᱭᱟᱱ ᱟᱯᱨᱟᱣᱟᱥᱤ, ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱥᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱡᱳᱱ, ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱵᱟᱣᱩᱱᱥᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱢᱟᱨᱤᱱ ᱚᱱᱰᱮ ᱨᱮᱱ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡᱼᱮ ᱨᱮᱯᱮ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱴᱷᱤᱠᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web|url=https://abcnews.go.com/US/moment-john-bobbitt-realized-wife-cut-off-penis/story?id=59962578|title=The moment John Bobbitt realized his wife had cut off his penis: 'It was a nightmare'|website=ABC News}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|date=2019-02-14|title=Lorena Bobbitt and John Bobbitt: The True Story Behind The Case That Played Out Like a Soap Opera|url=https://www.insideedition.com/lorena-bobbitt-and-john-bobbitt-true-story-behind-case-played-out-soap-opera-50706|access-date=2023-01-26|website=Inside Edition|language=en-US}}</ref> ᱡᱳᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱟᱢᱟ ᱯᱟᱨᱚᱢᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮᱯ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚᱥ ᱫᱚᱭ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱱᱭᱩᱰ ᱯᱷᱤᱞᱢᱮ ᱵᱮᱱᱥᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱜᱟᱞᱯᱟᱱ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱦᱟᱢᱞᱟ ᱠᱷᱚᱡᱱ ᱫᱚ ᱠᱳ ᱤᱠᱟᱹ ᱠᱟᱫᱮᱭᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨ ᱤᱭᱟᱹᱛᱮ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱠᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱣᱩᱱᱰᱮᱥᱟᱱᱮ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱱᱩᱠᱤᱞ ᱠᱳᱯᱟᱞ ᱠᱤᱱᱟᱹᱜ ᱵᱟᱯᱟᱜ ᱦᱩᱭᱮᱱᱟ᱾ == ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ == ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱨᱮ ᱣᱟᱨᱡᱤᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱱᱟᱥᱟᱥ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭᱟ ᱞᱤᱝᱜᱽ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚ ᱠᱳᱨᱴ ᱨᱮ ᱥᱩᱱᱣᱟᱭᱤ ᱦᱩᱭᱮᱱ ᱛᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱮ ᱢᱮᱱ ᱞᱠᱮᱫᱟ ᱠᱮ ᱚᱱᱟ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱟᱹᱭᱩᱵ ᱯᱚᱦᱚᱨ ᱚᱲᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱩᱱᱤ ᱡᱟᱶᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶᱮ ᱨᱮᱯ ᱮᱫ ᱠᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤᱭᱮ ᱡᱟᱹᱯᱤᱫ ᱠᱮᱫᱟ ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱜᱤᱛᱤᱡ ᱠᱷᱚᱱᱮ ᱵᱮᱨᱮᱫ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱚᱲᱟᱜ ᱥᱮᱡ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱱ ᱮᱱᱟ᱾ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱫᱟᱠᱟᱭ ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱤᱧᱪ (᱒᱐ ᱥᱮᱢᱤ) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱤᱱᱥᱩ ᱱᱟᱠᱟᱥᱤ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱟᱹᱠᱩᱭ ᱥᱟᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱚᱱᱟ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱵᱮᱰᱨᱩᱢ ᱛᱮᱭ ᱨᱩᱣᱟᱹᱲᱮᱱᱟ, ᱵᱤᱥᱟᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱞ ᱫᱚᱭ ᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱯᱮᱱᱤᱥ ᱫᱚᱭ ᱜᱮᱫ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱭᱟ᱾ == ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱟᱨ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ == ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱒᱓ ᱡᱩᱱ ᱑᱙᱙᱓ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱫᱚᱠᱳ ᱟᱨᱮᱥᱴ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ, ᱩᱱᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱠᱳᱭ ᱞᱟᱹᱭᱟᱫ ᱠᱳᱣᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱪᱟᱨᱟᱢᱥᱩᱠᱷ ᱫᱚ ᱥᱟᱨᱟ ᱜᱷᱟᱹᱲᱤᱡᱼᱮ ᱧᱟᱢᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱜᱮᱭᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱼᱟᱜ ᱪᱟᱨᱟᱢ ᱥᱩᱠᱷ ᱧᱟᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱭ ᱛᱟᱹᱝᱜᱤᱭᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱣᱟᱨᱛᱷᱤ ᱜᱤᱭᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱟᱹᱥᱩᱥ ᱯᱤᱴᱟᱹᱨ ᱣᱮᱱᱴᱮᱡᱽ ᱥᱟᱶ ᱱᱚᱣᱟ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱴᱮᱯ ᱨᱤᱠᱳᱨᱰ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱭᱨᱤ ᱜᱽᱨᱮᱥ ᱚᱵᱽᱨᱟᱭᱟᱱ, ᱯᱨᱤᱱᱥ ᱣᱤᱞᱤᱭᱟᱢ ᱠᱟᱣᱩᱱᱴᱤ ᱭᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱠᱳᱢᱟᱱᱣᱮᱞᱛᱷᱟᱜ ᱟᱴᱳᱱᱤ ᱫᱚ ᱞᱳᱨᱮᱱᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱩᱠᱟᱫᱽᱢᱟ ᱪᱟᱞᱟᱣᱮᱱᱟ᱾<ref name="crimelibrary2" /><ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-1994-01-12-1994012071-story.html|title=Was Lorena Bobbitt's act 'an irresistible impulse?'|last=Simon|first=Roger|work=Baltimore Sun|date=January 12, 1994|access-date=2023-02-11}}</ref> == ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱱᱚᱱᱰᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]] 76zmqyk3gujc0azup97a2wilthirta3 ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ 0 32155 175316 2025-06-11T06:44:13Z MT731 2184 "{{Infobox station | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | type = [[File:Indian_Railways_Suburban_Railway_Logo.svg|30px]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | style = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ | image = {{Photomontage | photo1a = Dindigul Junction (DG).jpg | photo2a = DG Junction railway stat..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175316 wikitext text/x-wiki {{Infobox station | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | type = [[File:Indian_Railways_Suburban_Railway_Logo.svg|30px]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | style = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ | image = {{Photomontage | photo1a = Dindigul Junction (DG).jpg | photo2a = DG Junction railway station.jpg | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 300 | foot_montage = }} | image_caption = Photo 1 → DG Junction Platform heading towards [[Madurai Junction railway station|Madurai Junction]]<br/>Photo 2 → Nameboard of this station | address = ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ, [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | country = ᱥᱤᱧᱚᱛ | coordinates = {{coord|10.353469964938924|77.98417537164268|type:railwaystation_region:IN|display=inline}} | map_type = India | elevation = ᱒᱘᱗ ᱢᱤᱴᱚᱨ | line = | other = ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱴᱮᱠᱥᱤᱠᱟᱵᱽ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱚᱴᱳ ᱨᱤᱠᱥᱟ ᱥᱴᱮᱸᱰ | structure = ᱢᱟᱱᱚᱠ (ᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ) | platform = ᱕ | tracks = | parking = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | opened = | closed = | rebuilt = | electrified = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | accessible = | code = {{Indian railway code | code = DG | zone = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | division = {{rwd|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ}} }} | owned = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | former = | passengers = ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ (ᱥᱟᱞ ᱨᱮ) <br/> ᱕,᱕᱑᱒ (ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ) | pass_system = | pass_year = ᱒᱐᱒᱒–᱒᱓ | pass_percent = | pass_rank = | map_locator = | route_map = | map_state = collapsed }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ''' (ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ: DG<ref name="stn_code">{{cite web |date=2023–24 |title=Station Code Index |url=https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240216225807/https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-date=16 February 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=6 |format=PDF}}</ref>) ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ NSG3 ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="sr_stn">{{cite web |date=1 April 2023 |title=SOUTHERN RAILWAY LIST OF STATIONS AS ON 01.04.2023 (CATEGORY- WISE) |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240323095403/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-date=23 March 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=3 |format=PDF}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings">{{cite web |title=Annual Originating Passengers & Earnings for the year 2022-23 |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=5 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240405104303/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |archive-date=5 April 2024 |page=1}}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱩᱬ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱚᱸᱪᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ]], [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱟᱨ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱾ ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, [[ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱨᱮᱠ ᱛᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱟᱨ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱯᱩᱨᱟᱹ ᱯᱟᱪᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱮᱡ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱮᱱᱟ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱮᱠᱥᱯᱨᱮᱥ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱮᱵᱟ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱒᱐᱒᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |last1=Bureau |first1=The Hindu |title=Inspection of Dindigul - Palani electrified railway line underway |url=https://www.thehindu.com/news/cities/Madurai/inspection-of-dindigul-palani-electrified-railway-line-underway/article65885428.ece |access-date=23 September 2022 |work=The Hindu |date=13 September 2022 |language=en-IN}}</ref> ==ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱱᱚᱠᱥᱟ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱰᱠᱳ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱮᱥᱴᱮᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱧᱟᱢᱟ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱰᱤ.ᱯᱤ.ᱟᱨ. ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ: * ᱟᱢᱵᱟᱛᱷᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱮᱛᱚᱢ) * ᱛᱟᱢᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱰᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱥᱟᱢᱟᱝ) * ᱟᱠᱠᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱴᱴᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱯᱟᱪᱮ) * ᱤᱨᱤᱰᱩ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱠᱚᱧᱮ) [[ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ]] ᱜᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ===ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ=== * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱴᱣᱤᱱ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱰᱚᱵᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱨᱤᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ==ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱟᱨ ᱦᱟᱛᱟᱣ== ᱒᱐᱒᱒-᱒᱐᱒᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱔᱒᱘,᱙᱓᱔,᱖᱒᱓ (US$᱕.᱑ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ) ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱑,᱑᱗᱕,᱑᱖᱓ (US$᱑᱔,᱐᱐᱐) ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱥᱮᱱᱡᱚᱨ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱕,᱕᱑᱒ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ, ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱜᱮ ᱑᱑,᱒᱙᱑ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱠᱚ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings" /> ==ᱯᱨᱚᱯᱚᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ: ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱟᱨ ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱛᱩᱨ (᱑᱐᱕.᱖᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ) ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱴᱚᱦᱤ ᱤᱸᱡᱤᱱᱤᱭᱟᱨᱤᱝ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱐᱖.᱐᱗.᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |title=New Railway Route |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686898639470-System%20Map%202023%20signed.pdf |agency=Indian Railway}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IndiaRailInfo|᱗᱘᱘}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] pkpkqgc2ohcnyzgqj6lzs4hb3jjys78 175317 175316 2025-06-11T06:46:07Z MT731 2184 175317 wikitext text/x-wiki {{Infobox station | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | type = [[File:Indian_Railways_Suburban_Railway_Logo.svg|30px]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | style = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ | image = {{Photomontage | photo1a = Dindigul Junction (DG).jpg | photo2a = DG Junction railway station.jpg | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 300 | foot_montage = }} | image_caption = ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱑ → [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱰᱤ.ᱡᱤ. ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱞᱮᱴᱯᱷᱚᱨᱢ<br/>ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱒ → ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ | address = ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ, [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | country = ᱥᱤᱧᱚᱛ | coordinates = {{coord|10.353469964938924|77.98417537164268|type:railwaystation_region:IN|display=inline}} | map_type = India | elevation = ᱒᱘᱗ ᱢᱤᱴᱚᱨ | line = | other = ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱴᱮᱠᱥᱤᱠᱟᱵᱽ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱚᱴᱳ ᱨᱤᱠᱥᱟ ᱥᱴᱮᱸᱰ | structure = ᱢᱟᱱᱚᱠ (ᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ) | platform = ᱕ | tracks = | parking = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | opened = | closed = | rebuilt = | electrified = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | accessible = | code = {{Indian railway code | code = DG | zone = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | division = {{rwd|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ}} }} | owned = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | former = | passengers = ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ (ᱥᱟᱞ ᱨᱮ) <br/> ᱕,᱕᱑᱒ (ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ) | pass_system = | pass_year = ᱒᱐᱒᱒–᱒᱓ | pass_percent = | pass_rank = | map_locator = | route_map = | map_state = collapsed }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ''' (ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ: DG<ref name="stn_code">{{cite web |date=2023–24 |title=Station Code Index |url=https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240216225807/https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-date=16 February 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=6 |format=PDF}}</ref>) ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ NSG3 ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="sr_stn">{{cite web |date=1 April 2023 |title=SOUTHERN RAILWAY LIST OF STATIONS AS ON 01.04.2023 (CATEGORY- WISE) |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240323095403/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-date=23 March 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=3 |format=PDF}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings">{{cite web |title=Annual Originating Passengers & Earnings for the year 2022-23 |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=5 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240405104303/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |archive-date=5 April 2024 |page=1}}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱩᱬ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱚᱸᱪᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ]], [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱟᱨ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱾ ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, [[ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱨᱮᱠ ᱛᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱟᱨ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱯᱩᱨᱟᱹ ᱯᱟᱪᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱮᱡ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱮᱱᱟ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱮᱠᱥᱯᱨᱮᱥ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱮᱵᱟ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱒᱐᱒᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |last1=Bureau |first1=The Hindu |title=Inspection of Dindigul - Palani electrified railway line underway |url=https://www.thehindu.com/news/cities/Madurai/inspection-of-dindigul-palani-electrified-railway-line-underway/article65885428.ece |access-date=23 September 2022 |work=The Hindu |date=13 September 2022 |language=en-IN}}</ref> ==ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱱᱚᱠᱥᱟ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱰᱠᱳ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱮᱥᱴᱮᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱧᱟᱢᱟ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱰᱤ.ᱯᱤ.ᱟᱨ. ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ: * ᱟᱢᱵᱟᱛᱷᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱮᱛᱚᱢ) * ᱛᱟᱢᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱰᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱥᱟᱢᱟᱝ) * ᱟᱠᱠᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱴᱴᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱯᱟᱪᱮ) * ᱤᱨᱤᱰᱩ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱠᱚᱧᱮ) [[ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ]] ᱜᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ===ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ=== * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱴᱣᱤᱱ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱰᱚᱵᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱨᱤᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ==ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱟᱨ ᱦᱟᱛᱟᱣ== ᱒᱐᱒᱒-᱒᱐᱒᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱔᱒᱘,᱙᱓᱔,᱖᱒᱓ (US$᱕.᱑ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ) ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱑,᱑᱗᱕,᱑᱖᱓ (US$᱑᱔,᱐᱐᱐) ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱥᱮᱱᱡᱚᱨ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱕,᱕᱑᱒ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ, ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱜᱮ ᱑᱑,᱒᱙᱑ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱠᱚ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings" /> ==ᱯᱨᱚᱯᱚᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ: ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱟᱨ ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱛᱩᱨ (᱑᱐᱕.᱖᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ) ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱴᱚᱦᱤ ᱤᱸᱡᱤᱱᱤᱭᱟᱨᱤᱝ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱐᱖.᱐᱗.᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |title=New Railway Route |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686898639470-System%20Map%202023%20signed.pdf |agency=Indian Railway}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IndiaRailInfo|᱗᱘᱘}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] bp8119xl5dp5xbqzzwpxufb2ky4a062 175318 175317 2025-06-11T06:47:52Z MT731 2184 /* ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ */ 175318 wikitext text/x-wiki {{Infobox station | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | type = [[File:Indian_Railways_Suburban_Railway_Logo.svg|30px]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | style = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ | image = {{Photomontage | photo1a = Dindigul Junction (DG).jpg | photo2a = DG Junction railway station.jpg | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 300 | foot_montage = }} | image_caption = ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱑ → [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱰᱤ.ᱡᱤ. ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱞᱮᱴᱯᱷᱚᱨᱢ<br/>ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱒ → ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ | address = ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ, [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | country = ᱥᱤᱧᱚᱛ | coordinates = {{coord|10.353469964938924|77.98417537164268|type:railwaystation_region:IN|display=inline}} | map_type = India | elevation = ᱒᱘᱗ ᱢᱤᱴᱚᱨ | line = | other = ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱴᱮᱠᱥᱤᱠᱟᱵᱽ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱚᱴᱳ ᱨᱤᱠᱥᱟ ᱥᱴᱮᱸᱰ | structure = ᱢᱟᱱᱚᱠ (ᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ) | platform = ᱕ | tracks = | parking = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | opened = | closed = | rebuilt = | electrified = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | accessible = | code = {{Indian railway code | code = DG | zone = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | division = {{rwd|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ}} }} | owned = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | former = | passengers = ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ (ᱥᱟᱞ ᱨᱮ) <br/> ᱕,᱕᱑᱒ (ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ) | pass_system = | pass_year = ᱒᱐᱒᱒–᱒᱓ | pass_percent = | pass_rank = | map_locator = | route_map = | map_state = collapsed }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ''' (ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ: DG<ref name="stn_code">{{cite web |date=2023–24 |title=Station Code Index |url=https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240216225807/https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-date=16 February 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=6 |format=PDF}}</ref>) ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ NSG3 ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="sr_stn">{{cite web |date=1 April 2023 |title=SOUTHERN RAILWAY LIST OF STATIONS AS ON 01.04.2023 (CATEGORY- WISE) |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240323095403/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-date=23 March 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=3 |format=PDF}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings">{{cite web |title=Annual Originating Passengers & Earnings for the year 2022-23 |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=5 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240405104303/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |archive-date=5 April 2024 |page=1}}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱩᱬ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱚᱸᱪᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ]], [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱟᱨ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱾ ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, [[ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱨᱮᱠ ᱛᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱟᱨ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱯᱩᱨᱟᱹ ᱯᱟᱪᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱮᱡ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱮᱱᱟ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱮᱠᱥᱯᱨᱮᱥ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱮᱵᱟ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱒᱐᱒᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |last1=Bureau |first1=The Hindu |title=Inspection of Dindigul - Palani electrified railway line underway |url=https://www.thehindu.com/news/cities/Madurai/inspection-of-dindigul-palani-electrified-railway-line-underway/article65885428.ece |access-date=23 September 2022 |work=The Hindu |date=13 September 2022 |language=en-IN}}</ref> ==ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱱᱚᱠᱥᱟ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱰᱠᱳ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱮᱥᱴᱮᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱧᱟᱢᱟ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱰᱤ.ᱯᱤ.ᱟᱨ. ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ: * ᱟᱢᱵᱟᱛᱷᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱮᱛᱚᱢ) * ᱛᱟᱢᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱰᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱥᱟᱢᱟᱝ) * ᱟᱠᱠᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱴᱴᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱯᱟᱪᱮ) * ᱤᱨᱤᱰᱩ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱠᱚᱧᱮ) [[ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ]] ᱜᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ===ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ=== * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱴᱣᱤᱱ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱰᱚᱵᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱨᱤᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ==ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱟᱨ ᱦᱟᱛᱟᱣ== ᱒᱐᱒᱒-᱒᱐᱒᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱔᱒᱘,᱙᱓᱔,᱖᱒᱓ (US$᱕.᱑ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ) ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱑,᱑᱗᱕,᱑᱖᱓ (US$᱑᱔,᱐᱐᱐) ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱥᱮᱱᱡᱚᱨ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱕,᱕᱑᱒ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ, ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱜᱮ ᱑᱑,᱒᱙᱑ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱠᱚ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings" /> ==ᱯᱨᱚᱯᱚᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ: ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱟᱨ ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱛᱩᱨ (᱑᱐᱕.᱖᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ) ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱴᱚᱦᱤ ᱤᱸᱡᱤᱱᱤᱭᱟᱨᱤᱝ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱐᱖.᱐᱗.᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |title=New Railway Route |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686898639470-System%20Map%202023%20signed.pdf |agency=Indian Railway}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IndiaRailInfo|᱗᱘᱘}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] j3h4kcln8qfmnnkin1tbg3jihbvc19l 175319 175318 2025-06-11T06:50:47Z MT731 2184 175319 wikitext text/x-wiki {{Infobox station | name = ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | type = [[File:Indian_Railways_Suburban_Railway_Logo.svg|30px]] [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | style = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ | image = {{Photomontage | photo1a = Dindigul Junction (DG).jpg | photo2a = DG Junction railway station.jpg | spacing = 1 | color_border = white | color = white | size = 300 | foot_montage = }} | image_caption = ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱑ → [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱰᱤ.ᱡᱤ. ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱞᱮᱴᱯᱷᱚᱨᱢ<br/>ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱒ → ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ | address = ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ, [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] | country = ᱥᱤᱧᱚᱛ | coordinates = {{coord|10.353469964938924|77.98417537164268|type:railwaystation_region:IN|display=inline}} | map_type = India | elevation = ᱒᱘᱗ ᱢᱤᱴᱚᱨ | line = | other = ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱴᱮᱠᱥᱤᱠᱟᱵᱽ ᱥᱴᱮᱸᱰ, ᱚᱴᱳ ᱨᱤᱠᱥᱟ ᱥᱴᱮᱸᱰ | structure = ᱢᱟᱱᱚᱠ (ᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ) | platform = ᱕ | tracks = | parking = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | opened = | closed = | rebuilt = | electrified = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | accessible = | code = {{Indian railway code | code = DG | zone = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | division = {{rwd|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ}} }} | owned = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | former = | passengers = ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ (ᱥᱟᱞ ᱨᱮ) <br/> ᱕,᱕᱑᱒ (ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ) | pass_system = | pass_year = ᱒᱐᱒᱒–᱒᱓ | pass_percent = | pass_rank = | map_locator = | route_map = | map_state = collapsed }} '''ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ''' (ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ: DG<ref name="stn_code">{{cite web |date=2023–24 |title=Station Code Index |url=https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240216225807/https://indianrailways.gov.in/railwayboard/uploads/directorate/coaching/TAG_2023-24/Station_Code_Index.pdf |archive-date=16 February 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=6 |format=PDF}}</ref>) ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ NSG3 ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="sr_stn">{{cite web |date=1 April 2023 |title=SOUTHERN RAILWAY LIST OF STATIONS AS ON 01.04.2023 (CATEGORY- WISE) |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20240323095403/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686913242750-SR%20-LIST%20OF%20STATIONS-2023.pdf |archive-date=23 March 2024 |access-date=27 March 2024 |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |page=3 |format=PDF}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings">{{cite web |title=Annual Originating Passengers & Earnings for the year 2022-23 |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |website=Portal of Indian Railways |publisher=Centre For Railway Information Systems |access-date=5 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240405104303/https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1707457097521-Originating%202022-23.pdf |archive-date=5 April 2024 |page=1}}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱫᱚ ᱢᱩᱬ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱯᱚᱸᱪᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱭᱮᱢᱵᱟᱴᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ]], [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱟᱨ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ]] ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱾ ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, [[ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱨᱮᱠ ᱛᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱟᱨ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱴᱚᱨ-ᱜᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱵᱨᱚᱰ-ᱜᱮᱡᱽ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱯᱩᱨᱟᱹ ᱯᱟᱪᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱤᱴᱟᱨ ᱜᱮᱡᱽ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱮᱡ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱮᱱᱟ, ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱮᱠᱥᱯᱨᱮᱥ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱮᱵᱟ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱞᱟᱱᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱒᱐᱒᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱽᱞᱤ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |last1=Bureau |first1=The Hindu |title=Inspection of Dindigul - Palani electrified railway line underway |url=https://www.thehindu.com/news/cities/Madurai/inspection-of-dindigul-palani-electrified-railway-line-underway/article65885428.ece |access-date=23 September 2022 |work=The Hindu |date=13 September 2022 |language=en-IN}}</ref> ==ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱱᱚᱠᱥᱟ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱰᱠᱳ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱮᱥᱴᱮᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱧᱟᱢᱟ ᱟᱨ ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱰᱤ.ᱯᱤ.ᱟᱨ. ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ: * ᱟᱢᱵᱟᱛᱷᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱮᱛᱚᱢ) * ᱛᱟᱢᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱰᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱥᱟᱢᱟᱝ) * ᱟᱠᱠᱟᱨᱟᱭᱯᱟᱴᱴᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱯᱟᱪᱮ) * ᱤᱨᱤᱰᱩ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ (ᱠᱚᱧᱮ) [[ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ]] ᱜᱮ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ===ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ=== * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱴᱣᱤᱱ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱚᱫᱩᱨᱟᱭ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱰᱚᱵᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱛᱤᱨᱩᱪᱤᱨᱟᱯᱚᱞᱞᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱛᱨᱤᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱠᱚᱨᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱚᱨᱩᱨ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ * ᱵᱤᱹᱡᱤᱹ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱥᱴᱤᱯᱷᱤᱰ ᱥᱤᱝᱜᱚᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ [[ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱯᱳᱞᱞᱟᱪᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ==ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱟᱨ ᱦᱟᱛᱟᱣ== ᱒᱐᱒᱒-᱒᱐᱒᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱔᱒᱘,᱙᱓᱔,᱖᱒᱓ (US$᱕.᱑ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ) ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱟᱥᱟ ᱫᱚ ₹᱑,᱑᱗᱕,᱑᱖᱓ (US$᱑᱔,᱐᱐᱐) ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱠᱟᱱ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱮᱨᱢᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱥᱮᱱᱡᱚᱨ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱒,᱐᱑᱑,᱗᱑᱕ ᱟᱨ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱕,᱕᱑᱒ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ, ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱜᱮ ᱑᱑,᱒᱙᱑ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱠᱚ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref name="annual_earnings" /> ==ᱯᱨᱚᱯᱚᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ== ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ-ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ: ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱟᱨ ᱠᱟᱨᱟᱭᱠᱩᱰᱤ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱱᱟᱛᱷᱚᱢ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱩᱯᱩᱛᱩᱨ (᱑᱐᱕.᱖᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ) ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱱᱟᱶᱟ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱴᱚᱦᱤ ᱤᱸᱡᱤᱱᱤᱭᱟᱨᱤᱝ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱮᱵᱟ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱵᱷᱮ ᱨᱤᱯᱳᱨᱴ ᱐᱖.᱐᱗.᱒᱐᱑᱕ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱳᱨᱰ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news |title=New Railway Route |url=https://sr.indianrailways.gov.in/cris//uploads/files/1686898639470-System%20Map%202023%20signed.pdf |agency=Indian Railway}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IndiaRailInfo|᱗᱘᱘}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] 8cfxgmg8w38yuq2m6fjsn5b7ldggvyf ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ 0 32156 175321 2025-06-11T06:51:33Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 175321 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] tsx6y8hslmuftkv2qpe21rl54jejyir ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ 1 32157 175323 2025-06-11T06:51:34Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 175323 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] g1cupysz4htms18ic1ynl3h8lmjm4cf ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ 0 32158 175326 2025-06-11T06:55:47Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 175326 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] tlcvguwb4zhoau8ioawcujhpthm82du ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ 1 32159 175328 2025-06-11T06:55:47Z MT731 2184 MT731 ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱡ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱝᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱫᱚ [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] ᱧᱤᱛᱩᱢᱨᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫᱼᱟᱭ 175328 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] glt5hh98hk1xuz7ooq9d4stfzbo3mvp ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ 14 32160 175344 2025-06-11T08:48:51Z MT731 2184 "[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175344 wikitext text/x-wiki [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ]] 01c7a4dkcijj2a38op2jnche1lws1sk ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ 14 32161 175346 2025-06-11T08:51:05Z MT731 2184 "{{Commons category|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ}} {{Cat main|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175346 wikitext text/x-wiki {{Commons category|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ}} {{Cat main|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] 2dezs6r5kwpyjhosx0jlyyvc0t2uab7 ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ 14 32162 175347 2025-06-11T08:53:12Z MT731 2184 "{{Cat main|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱚ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175347 wikitext text/x-wiki {{Cat main|ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱰᱤᱸᱰᱤᱜᱩᱞ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱚ]] dzbdc4mzh04r248h3i76p7ppymr2gkz ᱟᱱᱰᱨᱩ ᱛᱟᱛᱮ 0 32163 175352 2025-06-11T11:34:56Z Barbardhacii 9519 "ᱟᱱᱰᱨᱩ ᱛᱟᱛᱮ, ᱟᱨᱮᱢᱚᱨᱭ ᱟᱱᱰᱨᱩ ᱛᱟᱛᱮ ᱦᱤᱥᱤᱱ III, ᱵᱷᱤᱥᱩᱛ-ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ ᱥᱚᱞᱥᱤᱜ ᱢᱤᱫᱟᱜ ᱵᱟᱹᱨᱛᱟ ᱟᱨ ᱟᱱᱛᱟᱲᱟᱹᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱤᱫᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤ..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175352 wikitext text/x-wiki ᱟᱱᱰᱨᱩ ᱛᱟᱛᱮ, ᱟᱨᱮᱢᱚᱨᱭ ᱟᱱᱰᱨᱩ ᱛᱟᱛᱮ ᱦᱤᱥᱤᱱ III, ᱵᱷᱤᱥᱩᱛ-ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ ᱥᱚᱞᱥᱤᱜ ᱢᱤᱫᱟᱜ ᱵᱟᱹᱨᱛᱟ ᱟᱨ ᱟᱱᱛᱟᱲᱟᱹᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱤᱫᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱥᱟᱦᱛᱤ ᱞᱚᱢ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱢᱮᱞ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱞᱮᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱞᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱡᱚᱛᱚᱲ ᱵᱷᱚᱨᱞᱟᱹ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱦᱟᱹᱲᱤ ᱟᱨ ᱪᱮᱱᱛᱚ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱞᱮᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱮᱱᱛᱷᱚᱢ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱢᱮᱞ ᱞᱚᱢ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱟᱨ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱵᱟᱛᱜᱟᱲ ᱡᱮᱛᱮᱞᱮ ᱥᱮᱞᱮᱱᱛᱚ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱡᱮᱛᱮᱞᱮ ᱦᱮᱥᱟᱹ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱞᱚᱢ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱢᱤᱫᱟᱜ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱵᱷᱚᱸᱭ ᱞᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱢᱮᱞ ᱡᱮᱛᱮᱞᱮ ᱛᱮᱭᱟᱨᱛ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱠᱷᱟᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱢᱟᱱᱛᱚᱥᱯᱷᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱞᱮᱞᱤᱰ ᱠᱷᱚᱱᱛᱟᱞᱤᱰ ᱵᱟᱛᱜᱟᱲ ᱡᱮ cgxs2xesey7k8ezdsa1kw91l9gmtpwl