ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ
satwiki
https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%A9%E1%B1%AC%E1%B1%A9%E1%B1%9B_%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%A6%E1%B1%B4%E1%B1%9F
MediaWiki 1.45.0-wmf.4
first-letter
ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ
ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ
ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ
ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ
ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱚᱲ
ᱨᱮᱫ
ᱨᱮᱫ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ
ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱪᱷᱟᱸᱪ
ᱪᱷᱟᱸᱪ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ
ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱛᱷᱚᱠ
ᱛᱷᱚᱠ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
TimedText
TimedText talk
ᱢᱳᱰᱩᱞ
ᱢᱳᱰᱩᱞ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ
ᱯᱟᱥᱛᱚ
0
2072
175384
133770
2025-06-12T18:25:15Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175384
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox language
| name = ᱯᱟᱥᱛᱚ
| nativename = {{lang|ps|پښتو}}<br/>{{transl|ps|Pax̌tó}}
| pronunciation = {{IPA-ps|pəʂt̪oˈ], [pʊxt̪oˈ|}}
| states = [[ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ]] ᱟᱨ [[ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ]]
| ethnicity = [[ᱯᱟᱥᱛᱩᱱ]]
| speakers = ᱔᱐-᱖᱐ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ
| date = <!--| ref = <ref name="Ethnologue">{{e22|Pus}} (38 million)</ref><ref name="Penzl" /><ref>[[Nationalencyklopedin]] "Världens 100 största språk 2007" The World's 38 Largest Languages in 2007 (39 million)</ref><ref name="ELL2">{{ELL2|Pashto|author=D. Septfonds| chapter = Pashto}} (40 million)</ref>-->
| familycolor = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ]]
| fam2 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]]
| fam3 = [[ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]]
| fam4 = [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]]
| dialects = [[ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ]]
| stand1 = [[ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| stand2 = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| stand3 = [[ᱠᱚᱧᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| script = [[ᱟᱨᱚᱵᱤᱠ ᱦᱚᱨᱚᱯ|ᱯᱷᱟᱨᱥᱤᱼᱟᱨᱚᱵᱤᱠ ᱪᱤᱠᱤ]] {{smaller|([[ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱪᱤᱠᱤ]])}}
| nation = [[File:Flag of Afghanistan.svg|22x20px]] [[ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ]]<ref name="AC" />
| minority = {{Collapsible list |titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=[[File:Flag of Pakistan.svg|22x20px]] [[ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ]]<ref>{{cite book|title=Concise Encyclopedia of Languages of the World|url=https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA845|date=6 April 2010|publisher=Elsevier|isbn=978-0-08-087775-4|pages=845–}}</ref>|
|[[File:Flag of Khyber Pakhtunkhwa.svg|22x20px]] [[ᱠᱷᱚᱭᱵᱚᱨ ᱯᱟᱠᱷᱛᱩᱱᱠᱷᱣᱟ]]
|[[File:Flag of Balochistan.svg|22x20px]] [[ᱵᱮᱞᱚᱪᱤᱥᱛᱟᱱ (ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ)|ᱵᱮᱞᱚᱪᱤᱥᱛᱟᱱ]]
}}
| agency = [[:en:Academy of Sciences of Afghanistan|ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ]] (ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ)<br />[[ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ]] (ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ)
| iso1 = ps
| iso1comment = – ᱯᱟᱥᱛᱚ, ᱯᱟᱥᱛᱚ
| iso2 = pus
| iso2comment = – ᱯᱟᱥᱛᱚ, ᱯᱟᱥᱛᱚ
| iso3 = pus
| iso3comment = – ᱯᱟᱥᱛᱚ, ᱯᱟᱥᱛᱚ
| lc1 = pst
| ld1 = [[ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| lc2 = pbu
| ld2 = [[ᱮᱛᱚᱢ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| lc3 = pbt
| ld3 = [[ᱠᱚᱧᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ]]
| lc4 = wne
| ld4 = [[Wanetsi]]
| lingua = 58-ABD-a
| image = Pashto.svg
| imagecaption = ''ᱯᱟᱥᱛᱚ'' ᱟᱹᱲᱟᱹ [[:en:Pashto alphabet|ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱪᱤᱠᱤ]] ᱛᱮ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ
| map = Map of Pashto-speaking areas in Afghanistan and Pakistan.svg
| mapalt = A map of Pashto-speaking areas
| mapcaption = ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱲᱼᱮᱫ ᱠᱟᱱ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱡᱟᱦᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱫᱚ: {{legend|#ca52eb|ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ}} {{legend|#e8beff|ᱮᱴᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱠᱚ ᱨᱚᱲᱼᱟ}}
| notice = IPA
| image_size = 200px
| glotto = pash1269
| glottoname = Pashto
}}
'''ᱯᱟᱥᱛᱚ''' (ᱯᱟᱥᱛᱚ: پښتو) ᱟᱫᱚᱢ ᱚᱠᱛᱮ ᱯᱚᱠᱷᱛᱚ ᱦᱚᱸ ᱢᱮᱱᱚᱜᱚᱜ ᱜᱮᱭᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ [[ᱯᱟᱥᱛᱩᱱ]] ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱨᱥᱤᱭᱟᱱ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱨᱮ ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤ ᱟᱨ ᱦᱤᱱᱫᱤ-ᱩᱨᱫᱩ ᱨᱮᱫᱚ ᱯᱟᱴᱷᱟᱱ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱟᱲᱟᱭᱚᱜᱼᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱫᱚ ᱯᱟᱥᱛᱩᱱ ᱥᱮ ᱯᱟᱠᱷᱴᱩᱱ ᱟᱨ ᱟᱫᱚᱢ ᱚᱠᱛᱮ ᱫᱚ ᱟᱯᱷᱜᱟᱱ ᱥᱮ ᱯᱟᱴᱷᱟᱱ ᱦᱚᱸ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]] ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱞᱮᱠᱷᱟᱜ ᱠᱟᱱ᱾ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱫᱚ [[ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱡᱟᱹᱛᱨᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱢᱩᱫᱽ ᱢᱤᱫ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱨᱚᱲᱚᱜᱚᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱜᱚᱴᱟ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱔᱕-᱖᱐ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱵᱷᱤᱨᱛᱤ ᱨᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ-ᱟ᱾
==ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚᱱ ᱠᱚ==
ᱡᱟᱹᱛᱨᱤᱭᱟᱹ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ<ref name="Pashto-language">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/445534/Pashto-language |title=Pashto language |publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=2010-12-07}}</ref> ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ, ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ, ᱮᱛᱚᱢ, ᱟᱨ ᱮᱛᱚᱢ- ᱯᱟᱪᱷᱮ ᱟᱨ ᱦᱚ ᱠᱚᱭᱮ ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱷᱮ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱨᱮᱦᱚ ᱨᱚᱲᱚᱜᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ᱠᱷᱟᱴᱟᱝ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱ ᱠᱷᱟᱱ ᱟᱭᱢᱟ ᱰᱚᱜᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱵᱟᱝ ᱢᱟ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱ 45 ᱠᱷᱚᱱ 60% ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱜᱚᱜᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af®ionCode=sas&#af|title=Languages: Afghanistan|work=Central Intelligence Agency|publisher=The World Factbook|accessdate=2010-09-18|archive-date=2013-10-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20131015094344/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af®ionCode=sas&#af|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite book|title=Concise encyclopedia of languages of the world|last1=Brown|first1=Keith|authorlink=|author2=Sarah Ogilvie|volume=|edition=|year=2009|publisher=Elsevie|quote=''Pashto, which is mainly spoken south of the mountain range of the Hindu Kush, is reportedly the mother tongue of 60% of the Afghan population.''|location=|isbn=0-08-087774-5|page=845|url=https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&lpg=PP1&pg=PA845#v=onepage&q&f=false|accessdate=2012-04-07}}</ref><ref name="UCLA">{{cite web |author= |url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=64&menu=004 |title=Pashto |publisher=[[University of California, Los Angeles]] |work=UCLA International Institute: Center for World Languages |accessdate=2010-12-10 |archive-date=2009-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090103185916/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=64&menu=004 |url-status=dead }}</ref>
ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱫᱚ, ᱟᱢᱫᱟᱡᱽ 38 ᱱᱤᱡᱩᱛ ᱦᱚᱲ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱠᱟᱱᱟ, 2017 ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ (census) ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ 15% ᱦᱤᱥ ᱠᱟᱱ᱾ ᱰᱷᱮᱨ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱫᱚ ᱠᱚᱭᱮ ᱯᱟᱪᱷᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱠᱚ ᱜᱤᱨᱟᱹᱵᱟᱥ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱠᱷᱟᱭᱵᱟᱨ ᱯᱟᱠᱷᱛᱩᱱᱠᱷᱣᱟ ᱟᱨ ᱠᱚᱭᱮ ᱵᱮᱞᱚᱪᱤᱥᱛᱟᱱ ᱠᱚᱨᱮ᱾ ᱟᱨᱦᱚ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱱᱟᱝᱜᱽᱨᱟᱦᱟ ᱠᱚᱨᱮ ᱦᱚ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱜᱤᱨᱟᱹ ᱵᱟᱥ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="pbs">{{cite web|url=https://www.pbs.org/frontlineworld/rough/2009/07/karachis_invisi.html|title=Karachi's Invisible Enemy|author=Sharmeen Obaid-Chinoy|date=2009-07-17|publisher=PBS|accessdate=2010-08-24}}</ref>
==ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ==
ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱨ ᱵᱷᱟᱜᱽ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱮᱛᱚᱢ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱚ ''ᱞᱟᱹᱵᱤᱫ'' ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱟᱨ ᱠᱚᱭᱮ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚ ᱠᱮᱴᱮᱡ "ᱯᱟᱠᱷᱛᱚ" ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱣᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱛᱷᱚᱠ ᱜᱮ ᱟᱨᱦᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱟᱱᱛᱮᱥᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱷᱟᱥ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾
==ᱮᱛᱚᱢ ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ==
* ᱫᱩᱨᱨᱟᱱᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ (ᱥᱮ ᱮᱛᱚᱢ ᱦᱩᱰᱩᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ)
*ᱠᱟᱠᱟᱨ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ (ᱥᱮ ᱮᱛᱚᱢ- ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ)
*ᱥᱷᱤᱨᱟᱱᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱢᱟᱨᱣᱟᱛ - ᱵᱮᱛᱛᱟᱱᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱣᱟᱱᱮᱛᱥᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
==ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱭᱟᱱ ᱠᱟᱨᱞᱟᱱᱤ ᱛᱷᱚᱠ==
* ᱠᱟᱛᱛᱟᱠ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱵᱟᱱᱩᱪᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱫᱟᱣᱟᱨᱞᱚᱣᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱢᱟᱥᱤᱫᱽᱣᱚᱞᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱧᱟᱡᱤᱨᱣᱚᱞᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
==ᱠᱚ'ᱭᱮ' ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ==
*ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱜᱷᱤᱞᱡᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ (ᱥᱮ ᱠᱚᱭᱮ - ᱯᱟᱪᱷᱮ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱠᱚᱭᱮ ᱯᱟᱥᱴᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱭᱟᱥᱩᱯᱷᱡᱟᱭ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
==ᱠᱚᱭᱮ ᱯᱟᱥᱴᱟ ᱠᱟᱨᱞᱟᱱᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ==
*ᱛᱟᱱᱤᱣᱚᱞᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱠᱷᱳᱛᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱡᱥᱫᱽᱨᱟᱱ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱵᱟᱝᱥᱟ-ᱚᱨᱟᱠᱡᱟᱭ-ᱛᱩᱨᱤ-ᱡᱟᱡᱤ-ᱢᱟᱝᱜᱟᱞ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱟᱯᱷᱨᱤᱫᱤ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱠᱷᱚᱜᱽᱭᱟᱱᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
*ᱣᱟᱨᱫᱟᱠ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
==ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ==
ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱚᱪᱟ ᱨᱚᱲ ᱟᱹᱜᱩ ᱥᱟᱶᱦᱟᱫ ᱛᱟᱦᱮ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱠᱚᱣᱟ, ᱡᱮ ᱞᱮᱠᱟ ᱠᱟᱹᱦᱛᱩᱠ, ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱟᱨ ᱚᱱᱚᱲᱦᱮᱠᱚ᱾ ᱚᱞᱟᱜ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱦᱟᱨᱟᱵᱩᱨᱩ ᱫᱚ 17 ᱥᱮᱱᱥᱩᱨᱤ ᱨᱮ ᱧᱮᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱷᱩᱥᱟᱞ ᱠᱷᱟᱱ ᱠᱷᱟᱛᱛᱟᱠ (1613-1689), ᱩᱱᱤ ᱥᱟᱶᱛᱮ, ᱨᱚᱦᱚᱢᱥᱱ ᱵᱟᱵᱟ (1650-1715), ᱛᱟᱠᱤᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱠᱚᱵᱤ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱠᱤᱱ ᱞᱮᱠᱷᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱠᱚᱵᱤ ᱜᱮ ᱱᱟᱦᱟᱜ ᱠᱷᱟᱭᱵᱟᱨ ᱯᱟᱠᱷᱛᱩᱱᱠᱷᱣᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ᱾ᱟᱦᱢᱟᱫᱽ ᱥᱟᱦ ᱫᱩᱨᱨᱟᱱᱤ (1722-1772), ᱚᱠᱛᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱫᱟᱞᱚᱛ ᱠᱚᱨᱮ ᱞᱟᱲᱪᱟᱲᱚᱜ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱜ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱫᱚ ᱟᱦᱢᱚᱫᱽ ᱥᱷᱟᱦ ᱫᱩᱨᱨᱟᱱᱤ ᱚᱠᱛᱮ ᱨᱮ ᱢᱚᱦᱢᱚᱫᱽ ᱠᱟᱠᱟᱨ ᱦᱚᱛ ᱛᱮ '''ᱢᱟᱨᱤᱯᱷᱟᱛ-ᱟᱞ-ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤ'' (ᱯᱟᱥᱛᱚ ᱟᱹᱠᱤᱞ [ᱯᱟᱥᱛᱚ]") ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾
==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
{{InterWiki|code=ps}}
{{commons category|Pashto language}}
{{Wikivoyage|Pashto phrasebook}}
* [http://www.thepashto.com/ Pashto Dictionary with Phonetic Keyboard & Auto-Suggestion]
* [https://pukhtoogle.com/pashto Pashto Phonetic Keyboard]
* [http://www.khyber.org/publications/pdf/pashtolangformation.pdf Pashto Language & Identity Formation in Pakistan]
* [https://web.archive.org/web/20171011130141/http://people.ku.edu/~mmth/Some_Indic_features_in_Pashto.pdf Indo-Aryan identity of Pashto]
* [[Henry George Raverty]]. [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/raverty/ ''A Dictionary of the Puk'hto, Pus'hto, or Language of the Afghans'']. Second edition, with considerable additions. London: Williams and Norgate, 1867.
* D. N. MacKenzie, [http://www.khyber.org/publications/026-030/standardpashto.shtml "A Standard Pashto"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210301002711/http://www.khyber.org/publications/026-030/standardpashto.shtml |date=2021-03-01 }}, Khyber.org
* [http://www.qamosona.com/ Freeware Online Pashto Dictionaries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100131073107/http://www.qamosona.com/ |date=2010-01-31 }}
* [http://www.yorku.ca/twainweb/troberts/pashto/pashlex1.html A Pashto Word List]
* [https://web.archive.org/web/20111223185020/http://www.afghanwiki.com/en/index.php?title=Pashto Origins of Pashto]
* [https://web.archive.org/web/20130310001121/http://uiuc.libguides.com/content.php?pid=194326&sid=1628823 Resources for the Study of the Pashto Language]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱮᱥᱤᱭᱳ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱥᱟᱯᱟᱲᱟᱣ ᱒᱐᱑᱘]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ==
*[[ᱥᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
glej585m1wet8id83q8ncbccc01vvm7
ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ
0
3725
175379
24817
2025-06-12T14:03:16Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175379
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
|name = ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ
|image = Hillary Clinton official Secretary of State portrait crop.jpg
|office = 67th United States Secretary of State
|president = [[ᱵᱟᱨᱟᱠ ᱚᱵᱟᱢᱟ]]
|deputy = ᱡᱟᱢᱥ ᱥᱴᱮᱱᱵᱟᱨᱜᱽ]<br />ᱣᱤᱞᱤᱭᱚᱢᱡᱚᱥᱮᱯ ᱵᱩᱨᱱᱥ
|term_start = January 21, 2009
|term_end = February 1, 2013
|predecessor =
|successor = ᱡᱚᱱ ᱠᱮᱨᱤ
|jr/sr1 = ᱭᱩᱱᱟᱴᱰ ᱥᱴᱮᱴᱥ ᱥᱤᱱᱮᱴᱚᱨ
|state1 = ᱱᱤᱣ ᱭᱚᱨᱠ
|term_start1 = January 3, 2001
|term_end1 = January 21, 2009
|predecessor1 =
|successor1 =
|office2 = ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ
|president2 = ᱵᱤᱞ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ
|term_label2 = In role
|term_start2 = January 20, 1993
|term_end2 = January 20, 2001
|predecessor2 = ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱵᱩᱥ
|successor2 = ᱞᱟᱣᱨᱟ ᱵᱩᱥ
|office3 = ᱟᱨᱠᱟᱱᱟᱥ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ
|governor3 = ᱵᱤᱞ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ<!-- Don't add link per MOS:OVERLINK. -->
|term_label3 = In role
|term_start3 = January 11, 1983
|term_end3 = December 12, 1992
|predecessor3 = [[Gay Daniels White]]
|successor3 = Betty Tucker
|governor4 = Bill Clinton<!-- Don't add link per MOS:OVERLINK. -->
|term_label4 = In role
|term_start4 = January 9, 1979
|term_end4 = January 19, 1981
|predecessor4 = Barbara Pryor
|successor4 = Gay Daniels White<!-- Don't add link per MOS:OVERLINK. -->
|birth_name = ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱰᱮᱱᱤ ᱨᱚᱰᱦᱟᱢ
|birth_date = {{birth date and age|1947|10|26}}
|birth_place = ᱪ᱾ᱠᱟᱜᱚ
|death_date =
|death_place =
|party =
|spouse = ᱵᱤᱞ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ
|children = ᱪᱮᱞᱥᱮᱭᱟ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ
|alma_mater = ᱣᱟᱞᱮᱥᱞᱤ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ]<br>ᱭᱟᱞᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ
|religion = <!-- Please read and discuss in the "adding religion" discussion thread on the talk page if you believe the religion should be included here. -->
|signature = Hillary Rodham Clinton Signature.svg
|website = {{official website|hillaryclinton.com}}
}}
ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱰᱟᱭᱮᱱ ᱨᱚᱰᱷᱚᱢ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ ᱫᱚ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱨᱟᱡᱽ ᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱔᱒ ᱟᱱᱤᱡ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱜᱚᱢᱠᱮ (ᱨᱟᱥᱴᱨᱚᱯᱚᱛᱤ) [[ᱵᱤᱞ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ]]ᱤᱡ ᱜᱷᱟᱨᱚᱡᱽ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱑᱙᱙᱓ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐᱐᱑ ᱥᱟᱞᱮ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱒᱐᱑᱖ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱜᱚᱢᱠᱮ ᱢᱟᱹᱪᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱨᱮ ᱛᱤᱸᱜᱩ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱟᱨ ᱰᱚᱱᱟᱞᱰ ᱴᱨᱚᱢᱯ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱᱮ ᱦᱟᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/biography/clinton-hillary/|title=Hillary Rodham Clinton|publisher=PBS|accessdate=December 2, 2014|archive-date=February 19, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120219171853/http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/biography/clinton-hillary/|url-status=dead}} Clinton had the first postgraduate degree through regular study and scholarly work. Eleanor Roosevelt had been previously awarded a postgraduate honorary degree. Clinton's successor [[Laura Bush]] became the second first lady with a postgraduate degree</ref>
==ᱡᱤᱭᱚᱱ==
ᱦᱤᱞᱮᱨᱤ ᱰᱟᱭᱮᱱ ᱨᱚᱰᱦᱟᱢ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ ᱫᱚ ᱒᱖ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱱ ᱑᱙᱔᱗ ᱨᱮ ᱪᱤᱠᱟᱜᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱣᱟᱴᱚᱱ ᱛᱤᱠᱪᱷᱟᱹᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref name="Whitehouse.gov">{{cite web |title=Hillary Rodham Clinton |url=https://obamawhitehouse.archives.gov/1600/first-ladies/hillaryclinton |publisher=The White House |accessdate=August 22, 2006}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.edgewaterhistory.org/ehs/articles/v14-3-4 |title=Edgewater Hospital 1929–2001 |author=O'Laughlin, Dania |publisher=Edgewater Historical Society |date=Summer 2003 |accessdate=June 10, 2007}}</ref> ᱩᱱᱤᱫᱚ ᱭᱩᱱᱟᱭᱴᱮᱰ ᱢᱮᱛᱷᱚᱰᱤᱥᱴ ᱜᱷᱟᱨᱚᱡᱽ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱟᱛᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱟᱡᱤᱡ ᱟᱯᱟᱛ ᱦᱩᱜᱷ ᱨᱚᱰᱦᱟᱢ ᱫᱚ ᱢᱠᱤᱫ ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱟᱨ ᱣᱮᱞᱥ ᱰᱤᱥᱠᱮᱸᱴ (descent),<ref name="nehgs">{{cite web |author=Roberts, Gary Boyd |url=http://www.americanancestors.org/ancestry-of-senator-hillary-rodham-clinton/ |title=Notes on the Ancestry of Senator Hillary Rodham Clinton |publisher=[[New England Historic Genealogical Society]] |accessdate=November 10, 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101203151445/http://www.americanancestors.org/ancestry-of-senator-hillary-rodham-clinton/ |archivedate=December 3, 2010}}</ref> ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱞᱩᱜᱽᱲᱤ ᱫᱚᱠᱟᱱ ᱮ ᱪᱚᱲᱟᱣᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱟᱡᱤᱡ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱰᱚᱨᱚᱛᱷᱤ ᱦᱚᱣᱮᱞ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱟᱨᱚᱡᱽ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱠᱞᱤᱱᱴᱚᱱ ᱨᱤᱱ ᱫᱚ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱠᱚᱲᱟ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱡᱠᱤᱱᱟ ᱦᱩᱜᱷ ᱟᱨ ᱴᱚᱱᱤ ᱾
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱵᱟᱝ ᱥᱟᱹᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ]]
ly0icoj6fdgh8qmelz5m1yk6zrjejpa
ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱢᱟᱨᱟᱜ
0
9563
175377
50795
2025-06-12T12:07:08Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175377
wikitext
text/x-wiki
{{speciesbox
| name = ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱢᱟᱨᱟᱜ
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = <ref name=IUCN>{{cite iucn |title=''Pavo cristatus'' |author=BirdLife International |author-link=BirdLife International |year=2016 |volume=2016 |page=e.T22679435A92814454}}</ref>
| image = Peacock, East Park, Hull - panoramio.jpg
| image_caption = ᱢᱟᱨᱟᱜ ᱢᱩᱴᱷᱟᱹᱱ
| image2 = Pavo cristatus -Tierpark Hagenbeck, Hamburg, Germany -female-8a (1).jpg
| image2_caption = ᱯᱤᱦᱟᱱ
| genus = Pavo
| species = cristatus
| authority = Linnaeus,1758
| range_map = Indian Peacock Range.svg
| range_map_caption = Map showing native range
}}
ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱢᱟᱨᱟᱜ (Pavo cristatus), ᱟᱨᱵᱟᱝ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱢᱟᱨᱟᱜ, ᱟᱨ ᱞᱤᱞ ᱢᱟᱨᱟᱜ, ᱱᱩᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱦᱩᱰ-ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱟᱜ ᱛᱷᱚᱠ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ| ᱱᱩᱠᱩ ᱫᱚ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱠᱚ ᱨᱮᱠᱚ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫ ᱠᱚᱣᱟ|
ᱦᱮᱨᱮᱞ ᱢᱟᱨᱟᱜ ᱫᱚ ᱯᱩᱞᱥᱩ ᱨᱚᱝ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱴᱟᱠᱚᱣᱟ, ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ ᱛᱮ ᱞᱤᱞ ᱨᱚᱝ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱹᱠᱷᱲᱟᱺᱜ
==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
* [http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=285&m=0 BirdLife Species Factsheet]
* [https://web.archive.org/web/20080509103428/http://www.gbwf.org/pheasants/blue_peafowl.html gbwf.org – India Blue Peafowl]
* [http://ibc.lynxeds.com/species/indian-peafowl-pavo-cristatus Indian peafowl videos, photos & sounds]
* [http://www.bbc.co.uk/nature/species/Indian_Peafowl Watch more peacock (Pavo cristatus) video clips from the BBC archive on Wildlife Finder]
* [http://oo.adu.org.za/content.php?id=1 First recorded breeding in the wild in Africa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107012732/http://oo.adu.org.za/content.php?id=1 |date=2017-11-07 }}
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱪᱮᱬᱮ]]
rijzqbilf3y0y2el4jqu6rwqcvrgh9s
ᱢᱳᱰᱩᱞ:Location map/data/Zambia
828
17394
175389
82722
2025-06-13T05:14:50Z
Milenioscuro
3380
175389
Scribunto
text/plain
return {
name = 'ᱡᱟᱢᱵᱤᱭᱟ',
top = -7.8,
bottom = -18.3,
left = 21.5,
right = 34.0,
image = 'Zambia adm location map.svg',
image1 = 'Zambia relief location map.svg'
}
ayvz5th5jfvr6nh7jy04e0w6iaek16j
ᱤᱣᱨᱳᱯ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱨᱵᱳᱵᱷᱳᱢ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱟᱨ ᱱᱤᱨᱵᱷᱚᱨᱥᱤᱞ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱠᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱠᱟᱹ
0
19369
175391
131101
2025-06-13T11:16:01Z
CommonsDelinker
91
Replacing Europe-Bosnia_and_Herzegovina.svg with [[File:Map_of_Bosnia_and_Herzegovina_in_Europe.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]]).
175391
wikitext
text/x-wiki
ᱤᱣᱨᱳᱯ ᱢᱚᱦᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱠᱨᱤᱴᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱕᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱥᱟᱹᱫᱷᱤᱱ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱖ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱟᱜ ᱥᱤᱢᱤᱛᱚ ᱥᱤᱠᱨᱤᱛᱤ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱟᱨ ᱘ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱡᱟᱜᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱥᱤᱠᱨᱤᱛᱤ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾
== ᱥᱟᱨᱵᱳᱵᱷᱳᱢ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱠᱚ ==
ᱥᱟᱨᱵᱳᱵᱷᱳᱢ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱸᱦᱟᱸ ᱡᱟᱜᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤ ᱠᱳᱣᱟᱜ ᱟᱹᱠᱩᱣᱟᱜ ᱥᱤᱫᱫᱷᱟᱱᱛᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱭᱫᱟᱹᱨᱤ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱠᱩᱣᱟ᱾ ᱮᱣᱨᱳᱯ ᱨᱮᱱ ᱕᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤᱨᱮ ᱒᱗ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱫᱚ ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ᱤᱣᱱᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟᱠᱩ᱾ ᱵᱷᱮᱴᱤᱠᱟᱱ ᱥᱤᱴᱤ ᱵᱟᱫᱽ ᱠᱟᱛᱮ ᱔᱙ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱜᱮ ᱡᱟᱛᱤᱥᱚᱝᱜᱷᱚ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟᱠᱩ᱾ ᱮᱠᱮᱱᱛᱮ ᱵᱮᱞᱟᱨᱩᱥ, ᱠᱟᱡᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱷᱮᱴᱤᱠᱟᱱ ᱥᱤᱴᱤ ᱫᱚ ᱠᱟᱣᱱᱥᱤᱞ ᱚᱵᱽ ᱤᱣᱨᱳᱯ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟᱠᱩ᱾
{|class="sortable wikitable"
|-
| style="background:lightcyan; border:1px solid #aaa; width:2em;" | *
| = ᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱳ ᱤᱣᱱᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/index_en.htm |title=Member States |publisher=Europa |access-date=17 February 2011}}</ref>
|}
{| class="wikitable sortable" style="width:100%"
! class="unsortable" | Flag
! class="unsortable" | Map
! English common and formal names<br /><ref name="CIA_Names">{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2142.html |title=Field Listing :: Names |publisher=Central Intelligence Agency |access-date=30 September 2016 |archive-date=14 December 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181214125226/https://www.cia.gov/Library/publications/the-world-factbook/fields/2142.html |url-status=dead }}</ref><ref name="UN_Names">{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/9th-uncsgn-docs/UNGEGN%20WG%20Country%20Names%20Document%20-%20August%202009.pdf |title=UNGEGN List of Country Names |publisher=United Nations Statistics Division |year=2007 |access-date=24 February 2011}}</ref><ref name="UN_Names_201903">{{cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/ungegn/sessions/2019-new-york-ungegn-1st-session/documents/GEGN.2_2019_13_CRP.13_UNGEGN_WG_Country_Names.pdf |title=UNGEGN List of Country Names |publisher=United Nations Statistics Division |year=2019 |access-date=6 April 2021}}</ref><ref name="Europa">{{cite web|url=http://publications.europa.eu/code/en/en-5000500.htm#fn-tw1 |title=List of countries, territories and currencies |publisher=Europa |date=9 August 2011 |access-date=10 August 2011}}</ref>
<ref name="Capital">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2057.html |title=Field Listing :: Capital |publisher=Central Intelligence Agency |access-date=17 February 2011 |archive-date=22 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181122133244/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2057.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/geonames/ |title=UNGEGN World Geographical Names |publisher=United Nations Group of Experts on Geographical Names |date=13 September 2010 |access-date=24 February 2011}}</ref>
! Population<br />{{Cref2|a}}<ref name="Population">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html |title=Country Comparison :: Population |publisher=Central Intelligence Agency |date=July 2014 |access-date=17 October 2014 |archive-date=27 September 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html }}</ref>
! Area<br />{{Cref2|a}}<ref name="Area">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html |title=Field Listing :: Area |publisher=Central Intelligence Agency |access-date=3 March 2011 |archive-date=13 June 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070613003039/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html |url-status=dead }}</ref>
|- <!-- 01 --->
| [[File:Flag of Albania.svg|frameless|centre|100px|link=Flag of Albania|alt=Flag of Albania]]
| [[File:Europe-Albania.svg|frameless|centre|150px|alt=Map showing Albania in Europe]]
| [[Albania]]{{Cref2|j}}<br /><br />Republic of Albania
| {{lang-sq|Shqipëri / Shqipëria – Republika e Shqipërisë}}
| [[Tirana]]<br /><br />{{lang-sq|Tiranë}}
| 2,876,276
| {{sort|00028748|{{convert|28748|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 02 --->
| [[File:Flag of Andorra.svg|border|centre|100px|link=Flag of Andorra|alt=Flag of Andorra]]
| [[File:Location Andorra Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing Andorra in Europe]]
| [[Andorra]]<br /><br />Principality of Andorra
| {{lang-ca|Andorra – Principat d'Andorra}}
| [[Andorra la Vella]]<br /><br />{{lang-ca|Andorra la Vella}}
| 78,000
| {{sort|00000468|{{convert|468|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 03 --->
| [[File:Flag of Armenia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Armenia|alt=Flag of Armenia]]
| [[File:Europe-Armenia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Armenia in Europe]]
| [[Armenia]]{{Cref2|b}}<br /><br />Republic of Armenia
| {{lang-hy|Հայաստան – Հայաստանի Հանրապետություն}} <small>(''{{Transl|hy|Hayastan – Hayastani Hanrapetut'yun}}'')</small>
| [[Yerevan]]<br /><br />{{lang-hy|Երևան}} <small>(''{{Transl|hy|Yerevan}}'')</small>
| 2,925,000
| {{sort|00029743|{{convert|29743|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 04 --->
| [[File:Flag of Austria.svg|border|centre|100px|link=Flag of Austria|alt=Flag of Austria]]
| [[File:EU-Austria.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Austria in Europe]]
| [[Austria]]*<br /><br />Republic of Austria
| {{lang-de|Österreich – Republik Österreich}}
| [[Vienna]]<br /><br />{{lang-de|Wien}}
| 8,857,960
| {{sort|00083874|{{convert|83871|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 05 --->
| [[File:Flag of Azerbaijan.svg|border|centre|100px|link=Flag of Azerbaijan|alt=Flag of Azerbaijan]]
| [[File:Europe-Azerbaijan.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Azerbaijan in Europe]]
| [[Azerbaijan]]{{Cref2|b}}<br /><br />Republic of Azerbaijan
| {{lang-az|Azǝrbaycan – Azǝrbaycan Respublikası}}
| [[Baku]]<br /><br />{{lang-az|Bakı}}
| 10,184,096
| {{sort|00086600|{{convert|86600|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 06 --->
| [[File:Flag of Belarus.svg|border|centre|100px|link=Flag of Belarus|alt=Flag of Belarus]]
| [[File:Europe-Belarus.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Belarus in Europe]]
| [[Belarus]]<br /><br />Republic of Belarus
| {{lang-be|Беларусь – Рэспубліка Беларусь}} <small>(''{{Transl|ru|Bielaruś – Respublika Bielaruś}}'')</small><br /><br />{{lang-ru|Беларусь – Республика Беларусь}} <small>(''{{Transl|ru|Belarus' — Respublika Belarus'}}'')</small>
| [[Minsk]]<br /><br />{{lang-be|Мінск}} <small>(''{{Transl|be|Minsk}}'')</small><br /><br />{{lang-ru|Минск}} <small>(''{{Transl|ru|Minsk}}'')</small>
| 9,491,800
| {{sort|00207600|{{convert|207600|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 07 --->
| [[File:Flag of Belgium.svg|border|centre|100px|link=Flag of Belgium|alt=Flag of Belgium]]
| [[File:EU-Belgium.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Belgium in Europe]]
| [[Belgium]]*<br /><br />Kingdom of Belgium
| {{lang-nl|België – Koninkrijk België}}<br /><br />{{lang-fr|Belgique – Royaume de Belgique}}<br /><br />{{lang-de|Belgien – Königreich Belgien}}
| [[Brussels]]<br /><br />{{lang-nl|Brussel}}<br /><br />{{lang-fr|Bruxelles}}<br /><br />{{lang-de|Brüssel}}
| 11,614,238
| {{sort|00030528|{{convert|30528|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 08 --->
| [[File:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|border|centre|100px|link=Flag of Bosnia and Herzegovina|alt=Flag of Bosnia and Herzegovina]]
| [[File:Map of Bosnia and Herzegovina in Europe.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Bosnia and Herzegovina in Europe]]
| [[Bosnia and Herzegovina]]
| [[Bosnian language|Bosnian]]: ''Bosna i Hercegovina''<br /><br />[[Croatian language|Croatian]]: ''Bosna i Hercegovina''<br /><br />[[Serbian language|Serbian]]: Босна и Херцеговина
| [[Sarajevo]]<br /><br />[[Bosnian language|Bosnian]]: ''Sarajevo''<br /><br />[[Croatian language|Croatian]]: ''Sarajevo''<br /><br />[[Serbian language|Serbian]]: Сарајево
| 3,511,372
| {{sort|00051197|{{convert|51197|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 09 --->
| [[File:Flag of Bulgaria.svg|border|centre|100px|link=Flag of Bulgaria|alt=Flag of Bulgaria]]
| [[File:EU-Bulgaria.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Bulgaria in Europe]]
| [[Bulgaria]]*<br /><br />Republic of Bulgaria
| {{lang-bg|България – Република България}} <small>(''{{Transl|bg|Bulgaria – Republika Bulgaria}}'')</small>
| [[Sofia]]<br /><br />{{lang-bg|София}} <small>(''{{Transl|bg|Sofia}}'')</small>
| 6,923,374
| {{sort|00110879|{{convert|110879|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 10 --->
| [[File:Flag of Croatia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Croatia|alt=Flag of Croatia]]
| [[File:EU-Croatia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Croatia in Europe]]
| [[Croatia]]*<br /><br />Republic of Croatia
| {{lang-hr|Hrvatska – Republika Hrvatska}}
| [[Zagreb]]<br /><br />{{lang-hr|Zagreb}}
| 4,093,108
| {{sort|00056594|{{convert|56594|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 11 --->
| [[File:Flag of Cyprus.svg|border|centre|100px|link=Flag of Cyprus|alt=Flag of Cyprus]]
| [[File:EU-Cyprus.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Cyprus in Europe]]
| [[Cyprus]]*{{Cref2|c}}<br /><br />Republic of Cyprus
| {{lang-el|Κύπρος – Κυπριακή Δημοκρατία}} <small>(''{{Transl|el|Kýpros – Kypriakí Dimokratía}}'')</small><br /><br />{{lang-tr|Kıbrıs – Kıbrıs Cumhuriyeti}}
| [[Nicosia]]<br /><br />{{lang-el|Λευκωσία}} <small>(''{{Transl|el|Lefkosía}}'')</small><br /><br />{{lang-tr|Lefkoşa}}
| 1,172,458
| {{sort|00009251|{{convert|9251|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 12 --->
| [[File:Flag of the Czech Republic.svg|border|centre|100px|link=Flag of the Czech Republic|alt=Flag of the Czech Republic]]
| [[File:EU-Czechia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing the Czech Republic in Europe]]
| [[Czech Republic]]*{{Cref2|k}}
| {{lang-cs|Česko – Česká republika}}
| [[Prague]]<br /><br />{{lang-cs|Praha}}
| 10,625,449
| {{sort|00078867|{{convert|78867|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 13 --->
| [[File:Flag of Denmark.svg|border|centre|100px|link=Flag of Denmark|alt=Flag of Denmark]]
| [[File:EU-Denmark.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Denmark in Europe]]
| [[Denmark]]*{{Cref2|g}}<br /><br />Kingdom of Denmark
| {{lang-da|Danmark – Kongeriget Danmark}}
| [[Copenhagen]]<br /><br />{{lang-da|København}}
| 5,806,015
| {{sort|00043094|{{convert|2210000|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 14 --->
| [[File:Flag of Estonia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Estonia|alt=Flag of Estonia]]
| [[File:EU-Estonia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Estonia in Europe]]
| [[Estonia]]*<br /><br />Republic of Estonia
| {{lang-et|Eesti – Eesti Vabariik}}
| [[Tallinn]]<br /><br />{{lang-et|Tallinn}}
| 1,326,968
| {{sort|00045228|{{convert|45228|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 15 --->
| [[File:Flag of Finland.svg|border|centre|100px|link=Flag of Finland|alt=Flag of Finland]]
| [[File:EU-Finland.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Finland in Europe]]
| [[Finland]]*<br /><br />Republic of Finland
| {{lang-fi|Suomi – Suomen tasavalta}}<br /><br />{{lang-sv|Finland – Republiken Finland}}
| [[Helsinki]]<br /><br />{{lang-fi|Helsinki}}<br /><br />{{lang-sv|Helsingfors}}
| 5,544,903
| {{sort|00338145|{{convert|338145|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 16 --->
| [[File:Flag of France.svg|border|centre|100px|link=Flag of France|alt=Flag of France]]
| [[File:EU-France.svg|border|centre|150px|alt=Map showing France in Europe]]
| [[France]]*<br /><br />French Republic
| {{lang-fr|France – République française}}
| [[Paris]]<br /><br />{{lang-fr|Paris}}
| 65,343,775
| {{sort|00643427|{{convert|643427|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}<!--551,500 for Metropolitan-->
|- <!-- 17 --->
| [[File:Flag of Georgia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Georgia (country)|alt=Flag of Georgia]]
| [[File:Europe-Georgia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Georgia in Europe]]
| [[Georgia (country)|Georgia]]{{Cref2|b}}
| {{lang-ka|საქართველო}} <small>(''{{Transl|ka|Sakartvelo}}'')</small>
| [[Tbilisi]] / T'bilisi<br /><br />{{lang-ka|თბილისი}} <small>(''{{Transl|ka|T'bilisi}}'')</small>
| 4,085,565
| {{sort|00069700|{{convert|69700|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 18 --->
| [[File:Flag of Germany.svg|border|centre|100px|link=Flag of Germany|alt=Flag of Germany]]
| [[File:EU-Germany.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Germany in Europe]]
| [[Germany]]*<br /><br />Federal Republic of Germany
| {{lang-de|Deutschland – Bundesrepublik Deutschland}}
| [[Berlin]]<br /><br />{{lang-de|Berlin}}
| 83,914,472
| {{sort|00357022|{{convert|357022|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 19 --->
| [[File:Flag of Greece.svg|border|centre|100px|link=Flag of Greece|alt=Flag of Greece]]
| [[File:EU-Greece.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Greece in Europe]]
| [[Greece]]*<br /><br />Hellenic Republic
| {{lang-el|Ελλάς – Ελληνική Δημοκρατία}} <small>(''{{Transl|el|Ellás – Ellinikí Dimokratía}}'')</small>
| [[Athens]]<br /><br />{{lang-el|Αθήνα}} <small>(''{{Transl|el|Athína}}'')</small>
| 10,398,551
| {{sort|00131957|{{convert|131957|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 20 --->
| [[File:Flag of Hungary.svg|border|centre|100px|link=Flag of Hungary|alt=Flag of Hungary]]
| [[File:EU-Hungary.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Hungary in Europe]]
| [[Hungary]]*
| {{lang-hu|Magyarország}}
| [[Budapest]]<br /><br />{{lang-hu|Budapest}}
| 9,648,503
| {{sort|00093028|{{convert|93028|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 21 --->
| [[File:Flag of Iceland.svg|border|centre|100px|link=Flag of Iceland|alt=Flag of Iceland]]
| [[File:Europe-Iceland.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Iceland in Europe]]
| [[Iceland]]<br /><br />Republic of Iceland
| {{lang-is|Ísland – Lýðveldið Ísland}}
| [[Reykjavík]]<br /><br />{{lang-is|Reykjavík}}
| 350,710
| {{sort|00103000|{{convert|103000|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 22 --->
| [[File:Flag of Ireland.svg|border|centre|100px|link=Flag of Ireland|alt=Flag of Ireland]]
| [[File:EU-Ireland.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Ireland in Europe]]
| [[Republic of Ireland|Ireland]]*{{Cref2|d}}<ref>{{cite web|url= http://www.irishstatutebook.ie/1948/en/act/pub/0022/index.html |title= Republic of Ireland Act, 1948|year= 1948|work= No. 22/1948|access-date=16 December 2008}}</ref>
| {{lang-en|Ireland}}<br /><br />{{lang-ga|Éire}}
| [[Dublin]]<br /><br />{{lang-ga|Baile Átha Cliath}}
| 4,857,000
| {{sort|00070273|{{convert|70273|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 23 --->
| [[File:Flag of Italy.svg|border|centre|100px|link=Flag of Italy|alt=Flag of Italy]]
| [[File:EU-Italy.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Italy in Europe]]
| [[Italy]]*<br /><br />Italian Republic
| {{lang-it|Italia – Repubblica Italiana}}
| [[Rome]]<br /><br />{{lang-it|Roma}}
| 60,494,118
| {{sort|00301340|{{convert|301340|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 24 --->
| [[File:Flag of Kazakhstan.svg|border|centre|100px|link=Flag of Kazakhstan|alt=Flag of Kazakhstan]]
| [[File:Europe-Kazakhstan.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Kazakhstan in Europe]]
| [[Kazakhstan]]{{Cref2|e}}<br /><br />Republic of Kazakhstan
| {{lang-kk|Қазақстан – Қазақстан Республикасы}} <small>(''{{Transl|kk|Qazaqstan – Qazaqstan Respūblīkasy}}'')</small><br /><br />{{lang-ru|Казахстан – Республика Казахстан}} <small>(''{{Transl|ru|Kazahstan – Respublika Kazahstan}}'')</small>
| [[Nur-Sultan]]<br /><br />{{lang-kk|Нұр-Сұлтан}} <small>(''{{Transl|kk|Nūr-Sūltan}}'')</small><br /><br />{{lang-ru|Нур-Султан}} <small>(''{{Transl|ru|Nur-Sultan}}'')</small>
| 18,311,700
| {{sort|02724900|{{convert|2724900|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 25 --->
| [[File:Flag of Latvia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Latvia|alt=Flag of Latvia]]
| [[File:EU-Latvia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Latvia in Europe]]
| [[Latvia]]*<br /><br />Republic of Latvia
| {{lang-lv|Latvija – Latvijas Republika}}
| [[Riga]]<br /><br />{{lang-lv|Rīga}}
| 1,934,379
| {{sort|00064589|{{convert|64589|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 26 --->
| [[File:Flag of Liechtenstein.svg|border|centre|100px|link=Flag of Liechtenstein|alt=Flag of Liechtenstein]]
| [[File:Location Liechtenstein Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing Liechtenstein in Europe]]
| [[Liechtenstein]]<br /><br />Principality of Liechtenstein
| {{lang-de|Liechtenstein – Fürstentum Liechtenstein}}
| [[Vaduz]]<br /><br />{{lang-de|Vaduz}}
| 38,111
| {{sort|00000160|{{convert|160|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 27 --->
| [[File:Flag of Lithuania.svg|border|centre|100px|link=Flag of Lithuania|alt=Flag of Lithuania]]
| [[File:EU-Lithuania.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Lithuania in Europe]]
| [[Lithuania]]*<br /><br />Republic of Lithuania
| {{lang-lt|Lietuva – Lietuvos Respublika}}
| [[Vilnius]]<br /><br />{{lang-lt|Vilnius}}
| 2,797,000
| {{sort|00065300|{{convert|65300|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 28 --->
| [[File:Flag of Luxembourg.svg|border|centre|100px|link=Flag of Luxembourg|alt=Flag of Luxembourg]]
| [[File:EU-Luxembourg.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Luxembourg in Europe]]
| [[Luxembourg]]*<br /><br />Grand Duchy of Luxembourg
| {{lang-de|Luxemburg – Großherzogtum Luxemburg}}<br /><br />{{lang-fr|Luxembourg – Grand-Duché de Luxembourg}}<br /><br />{{lang-lb|Lëtzebuerg - Groussherzogtum Lëtzebuerg}}
| [[Luxembourg (city)|Luxembourg]]<br /><br />{{lang-de|Luxemburg}}<br /><br />{{lang-fr|Luxembourg}}<br /><br />{{lang-lb|Lëtzebuerg}}
| 602,000
| {{sort|00002586|{{convert|2586|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 29 --->
| [[File:Flag of Malta.svg|border|centre|100px|link=Flag of Malta|alt=Flag of Malta]]
| [[File:EU-Malta.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Malta in Europe]]
| [[Malta]]*<br /><br />Republic of Malta
| {{lang-en|Malta – Republic of Malta}}<br /><br />{{lang-mt|Malta – Repubblika ta' Malta}}
| [[Valletta]]<br /><br />{{lang-mt|Valletta}}
| 475,700
| {{sort|00000316|{{convert|316|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 30 --->
| [[File:Flag of Moldova.svg|border|centre|100px|link=Flag of Moldova|alt=Flag of Moldova]]
| [[File:Location Moldova Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing Moldova in Europe]]
| [[Moldova]]<br /><br />Republic of Moldova
| {{lang-ro|Moldova – Republica Moldova}}
| [[Chișinău]]<br /><br />{{lang-ro|Chișinău}}
| 3,350,900
| {{sort|00033851|{{convert|33851|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 31 --->
| [[File:Flag of Monaco.svg|border|centre|100px|link=Flag of Monaco|alt=Flag of Monaco]]
| [[File:Location Monaco Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing Monaco in Europe]]
| [[Monaco]]<br /><br />Principality of Monaco
| {{lang-fr|Monaco – Principauté de Monaco}}
| Monaco<br /><br />{{lang-fr|Monaco}}
| 37,000
| {{sort|00000002|{{convert|2|km2|sqmi|1|abbr=on}}}}
|- <!-- 32 --->
| [[File:Flag of Montenegro.svg|border|centre|100px|link=Flag of Montenegro|alt=Flag of Montenegro]]
| [[File:Europe-Montenegro.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Montenegro in Europe]]
| [[Montenegro]]{{Cref2|j}}
| {{lang-cnr|Црна Гора}} <small>(''{{Transl|cnr|Crna Gora}}'')</small>
| [[Podgorica]]<br /><br />{{lang-cnr|Подгорица}} <small>(''{{Transl|cnr|Podgorica}}'')</small>
| 642,550
| {{sort|00013812|{{convert|13812|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 33 --->
| [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|centre|100px|link=Flag of the Kingdom of the Netherlands|alt=Flag of the Netherlands]]
| [[File:EU-Netherlands.svg|border|centre|150px|alt=Map showing the Netherlands in Europe]]
| [[Netherlands]]*{{Cref2|g}}{{Cref2|h}}<br /><br />[[Kingdom of the Netherlands]]
| {{lang-nl|Nederland – Koninkrijk der Nederlanden}}
| [[Amsterdam]] (capital)<br /><br />{{lang-nl|Amsterdam}}<br /><br />[[The Hague]] (seat of government)<br /><br />{{lang-nl|'s-Gravenhage / Den Haag}}
| 17,272,990
| {{sort|00041543|{{convert|41543|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 34 --->
| [[File:Flag of North Macedonia.svg|border|centre|100px|link=Flag of the Republic of North Macedonia|alt=Flag of North Macedonia]]
| [[File:Europe-Macedonia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing North Macedonia in Europe]]
| [[North Macedonia]]{{Cref2|j}}<br /><br />Republic of North Macedonia
| {{lang-mk|Северна Македонија – Република Северна Македонија}} <small>(''{{Transl|mk|Severna Makedonija – Republika Severna Makedonija}}'')</small>
| [[Skopje]]<br /><br />{{lang-mk|Скопје}} <small>(''{{Transl|mk|Skopje}}'')</small>
| 2,075,301
| {{sort|00025713|{{convert|25713|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 35 --->
| [[File:Flag of Norway.svg|border|centre|100px|link=Flag of Norway|alt=Flag of Norway]]
| [[File:Europe-Norway.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Norway in Europe]]
| [[Norway]]<br /><br />Kingdom of Norway
| {{lang-nb|Norge – Kongeriket Norge}}<br /><br />{{lang-nn|Noreg – Kongeriket Noreg}}
| [[Oslo]]<br /><br />{{lang-no|Oslo}}
| 5,323,933
| {{sort|00323802|{{convert|323802|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 36 --->
| [[File:Flag of Poland.svg|border|centre|100px|link=Flag of Poland|alt=Flag of Poland]]
| [[File:EU-Poland.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Poland in Europe]]
| [[Poland]]*<br /><br />Republic of Poland
| {{lang-pl|Polska – Rzeczpospolita Polska}}
| [[Warsaw]]<br /><br />{{lang-pl|Warszawa}}
| 38,433,600
| {{sort|00312685|{{convert|312685|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 37 --->
| [[File:Flag of Portugal.svg|border|centre|100px|link=Flag of Portugal|alt=Flag of Portugal]]
| [[File:EU-Portugal.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Portugal in Europe]]
| [[Portugal]]*<br /><br />Portuguese Republic
| {{lang-pt|Portugal – República Portuguesa}}
| [[Lisbon]]<br /><br />{{lang-pt|Lisboa}}
| 10,291,196
| {{sort|00092090|{{convert|92090|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 38 --->
| [[File:Flag of Romania.svg|border|centre|100px|link=Flag of Romania|alt=Flag of Romania]]
| [[File:EU-Romania.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Romania in Europe]]
| [[Romania]]*
| {{lang-ro|România}}
| [[Bucharest]]<br /><br />{{lang-ro|București}}
| 19,622,000
| {{sort|00238391|{{convert|238391|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 39 --->
| [[File:Flag of Russia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Russia|alt=Flag of Russia]]
| [[File:Europe-Russia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Russia in Europe]]
| [[Russia]]{{Cref2|f}}<br /><br />Russian Federation
| {{lang-ru|Россия – Российская Федерация}} <small>(''{{Transl|ru|Rossija – Rossijskaja Federacija}}'')</small>
| [[Moscow]]<br /><br />{{lang-ru|Москва}} <small>(''{{Transl|ru|Moskva}}'')</small>
| 144,526,636
| {{sort|17098242|{{convert|17098242|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 40 --->
| [[File:Flag of San Marino.svg|border|centre|100px|link=Flag of San Marino|alt=Flag of San Marino]]
| [[File:Location San Marino Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing San Marino in Europe]]
| [[San Marino]]<br /><br />Republic of San Marino
| {{lang-it|San Marino – Repubblica di San Marino}}
| [[City of San Marino|San Marino]]<br /><br />{{lang-it|San Marino}}
| 32,742
| {{sort|00000061|{{convert|61|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 41 --->
| [[File:Flag of Serbia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Serbia|alt=Flag of Serbia]]
| [[File:Europe-Serbia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Serbia in Europe]]
| [[Serbia]]{{Cref2|j}}<br /><br />Republic of Serbia
| {{lang-sr|Србија – Република Србија}} <small>(''{{Transl|sr|Srbija – Republika Srbija}}'')</small>
| [[Belgrade]]<br /><br />{{lang-sr|Београд}} <small>(''{{Transl|sr|Beograd}}'')</small>
| 8,720,394
| {{sort|00088361|{{convert|88361|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 42 --->
| [[File:Flag of Slovakia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Slovakia|alt=Flag of Slovakia]]
| [[File:EU-Slovakia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Slovakia in Europe]]
| [[Slovakia]]*<br /><br />Slovak Republic
| {{lang-sk|Slovensko – Slovenská republika}}
| [[Bratislava]]<br /><br />{{lang-sk|Bratislava}}
| 5,445,087
| {{sort|00049035|{{convert|49035|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 43 --->
| [[File:Flag of Slovenia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Slovenia|alt=Flag of Slovenia]]
| [[File:EU-Slovenia.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Slovenia in Europe]]
| [[Slovenia]]*<br /><br />Republic of Slovenia
| {{lang-sl|Slovenija – Republika Slovenija}}
| [[Ljubljana]]<br /><br />{{lang-sl|Ljubljana}}
| 2,070,050
| {{sort|00020273|{{convert|20273|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 44 --->
| [[File:Flag of Spain.svg|border|centre|100px|link=Flag of Spain|alt=Flag of Spain]]
| [[File:EU-Spain.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Spain in Europe]]
| [[Spain]]*<br /><br />Kingdom of Spain
| {{lang-es|España – Reino de España}}
| [[Madrid]]<br /><br />{{lang-es|Madrid}}
| 47,720,291
| {{sort|00505370|{{convert|505370|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- style="background:lightcyan;" <!-- 45 --->
| [[File:Flag of Sweden.svg|border|centre|100px|link=Flag of Sweden|alt=Flag of Sweden]]
| [[File:EU-Sweden.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Sweden in Europe]]
| [[Sweden]]*<br /><br />Kingdom of Sweden
| {{lang-sv|Sverige – Konungariket Sverige}}
| [[Stockholm]]<br /><br />{{lang-sv|Stockholm}}
| 10,221,988
| {{sort|00450295|{{convert|450295|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 46 --->
| [[File:Flag of Switzerland.svg|border|centre|100px|link=Flag of Switzerland|alt=Flag of Switzerland]]
| [[File:Europe-Switzerland.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Switzerland in Europe]]
| [[Switzerland]]<br /><br />Swiss Confederation
| {{lang-de|Schweiz – Schweizerische Eidgenossenschaft}}<br /><br />{{lang-fr|Suisse – Confédération suisse}}<br /><br />{{lang-it|Svizzera – Confederazione Svizzera}}<br /><br />{{lang-rm|Svizra – Confederaziun svizra}}
| [[Bern]] / Berne<br /><br />{{lang-de|Bern}}<br /><br />{{lang-fr|Berne}}<br /><br />[[Italian language|Italian]] and [[Romansh language|Romansh]]: ''Berna''
| 8,685,688
| {{sort|00041277|{{convert|41277|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 47 --->
| [[File:Flag of Turkey.svg|border|centre|100px|link=Flag of Turkey|alt=Flag of Turkey]]
| [[File:Europe-Turkey.svg|border|centre|150px|alt=Map showing Turkey in Europe]]
| [[Turkey]]{{Cref2|e}}{{Cref2|j}}<br /><br />Republic of Turkey
| {{lang-tr|Türkiye – Türkiye Cumhuriyeti}}
| [[Ankara]]<br /><br />{{lang-tr|Ankara}}
| 84,786,000
| {{sort|00783562|{{convert|783562|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 48 --->
| [[File:Flag of Ukraine.svg|border|centre|100px|link=Flag of Ukraine|alt=Flag of Ukraine]]
| [[File:Europe-Ukraine (disputed territory).svg|border|centre|150px|alt=Map showing Ukraine in Europe]]
| [[Ukraine]]
| {{lang-uk|Украïна}} <small>(''{{Transl|uk|Ukraina}}'')</small><br />
| [[Kyiv]]<br /><br />{{lang-uk|Київ}} <small>(''{{Transl|uk|Kyiv}}'')</small><br />
| 44,291,413
| {{sort|00602550|{{convert|603550|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 49 --->
| [[File:Flag of the United Kingdom.svg|border|centre|100px|link=Flag of the United Kingdom|alt=Flag of the United Kingdom]]
| [[File:Europe-UK.svg|border|centre|150px|alt=Map showing the UK in Europe]]
| [[United Kingdom]]{{Cref2|i}}<br /><br />United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
| {{lang-en|United Kingdom – United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland}}
| [[London]]
| 68,060,502
| {{sort|00243610|{{convert|243610|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|- <!-- 50 --->
| [[File:Flag of Vatican City State - 2023 version.svg|border|centre|100px|link=Flag of Vatican City|alt=Flag of the Vatican City]]
| [[File:Location Vatican City Europe.png|border|centre|150px|alt=Map showing Vatican City in Europe]]
| [[Vatican City]]<br /><br />Vatican City State
| {{lang-it|Città del Vaticano – Stato della Città del Vaticano}}<br /><br />{{lang-la|Status Civitatis Vaticanae}}<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/holy-see-vatican-city/ |title=Holy See (Vatican City) |publisher=Central Intelligence Agency |access-date=24 February 2011}}</ref>
| Vatican City<br /><br />{{lang-it|Città del Vaticano}}
| 842
| {{sort|00000000.44|{{convert|0.44|km2|sqmi|2|abbr=on}}}}
|}᱾
== ᱱᱤᱨᱵᱷᱚᱨᱥᱤᱞ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱠᱚ ==
== ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱠᱚ ==
== ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ ==
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
ndj4z7x1gar0aa5jf1v33tufxfw8ru9
ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ
0
20897
175388
130603
2025-06-12T21:43:46Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175388
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox protected area
| name = ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ <br/> (Bornadi Wildlife Sanctuary)
| alt_name =
| iucn_category =
| photo =
| photo_alt =
| photo_caption =
| photo_width =
| map = India Assam
| map_alt =
| map_caption = [[ᱟᱥᱟᱢ]] ᱨᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱞᱚᱠᱮᱥᱚᱱ᱾
| map_width =
| location = [[ᱩᱫᱟᱹᱞᱜᱩᱲᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱟᱨ [[ᱵᱟᱠᱥᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱟᱥᱟᱢ]], [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]]
| nearest_city = ᱴᱚᱝᱞᱟ
| lat_d = 26 | lat_m = 48 | lat_s = 21 | lat_NS = N
| long_d = 91 | long_m = 44 | long_s = 25 | long_EW = E
| coords_ref = <ref name="wikimapia1">{{cite web|url=http://wikimapia.org/17700627/Bornadi-Wildlife-Sanctuary |title=Bornadi Wildlife Sanctuary |publisher=Wikimapia.org |date= |accessdate=2013-06-19}}</ref>
| region = IN
| area = {{Convert|26.22|km2|abbr=on}}
| established = ᱑᱙᱘᱐
| visitation_num =
| visitation_year =
| governing_body = ᱥᱟᱪᱟᱨᱦᱮ ᱟᱨ ᱵᱵᱤᱨ ᱰᱤᱯᱟᱹᱴ, ᱟᱥᱟᱢ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ
| url =
}}
ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ (ᱤᱝᱨᱟᱹᱡᱤ: Bornadi Wildlife Sanctuary) ᱫᱚ ᱦᱤᱢᱟᱞᱚᱭ ᱞᱚᱫᱟᱢ ᱟᱨ ᱵᱷᱩᱴᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱤᱢᱟᱹᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱫᱟᱹᱞᱜᱩᱲᱤ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱵᱟᱠᱥᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱛᱟᱞᱟᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱮᱱ ᱵᱤᱨ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱱᱟᱠᱷᱟ ᱛᱮ ᱟᱹᱛᱩ ᱥᱮᱱ ᱟᱠᱟᱱ ᱜᱟᱰᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ ᱠᱚ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱫ-ᱟ᱾
==ᱱᱟᱜᱟᱢ==
==ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱩᱱᱩᱨᱩᱢ==
ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱟᱥᱟᱡᱚᱠᱷᱟ ᱫᱚ ᱟᱢᱫᱟᱡᱽ ᱒᱖ᱹ᱒᱒ ᱪᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱤᱞᱚ ᱢᱤᱴᱟᱨᱟ <ref>{{Cite web |url=http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_Bornadi.php |title=Archive copy |access-date=2022-08-31 |archive-date=2013-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130517203944/http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_Bornadi.php |url-status=dead }}</ref> ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱱᱟᱠᱷᱟᱛᱮ ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱢᱤᱫᱴᱮᱱ ᱜᱟᱰᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱥᱮᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱭᱟ ᱵᱤᱨ ᱢᱚᱝᱜᱚᱞᱫᱚᱭ ᱟᱨ ᱜᱩᱣᱟᱦᱟᱴᱤ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱢᱫᱟᱡᱽ ᱗᱐ᱠᱤᱹᱢᱤ ᱟᱨ ᱑᱓᱐ ᱠᱤᱹᱢᱤ ᱥᱟᱝᱜᱤᱧᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_Bornadi.php |title=Department of Environment & Forests (Government of Assam) |publisher=Assamforest.in |date= |accessdate=2013-06-19 |archive-date=2013-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130517203944/http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_Bornadi.php |url-status=dead }}</ref><ref name="wikimapia1"/>
==ᱦᱚᱭ ᱦᱤᱥᱤᱫ==
ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱭ ᱦᱤᱥᱤᱫ ᱫᱚ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱠᱨᱟᱱᱛᱤᱭᱟᱹ (sub-tropical) ᱞᱮᱠᱟᱱᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ।<ref name="Negi2002">{{cite book|author=Sharad Singh Negi|title=Handbook of National Parks, Wildlife Sanctuaries and Biosphere Reserves in India|url=http://books.google.com/books?id=JYFmoOWfmX8C&pg=PA89|accessdate=20 June 2013|year=2002|publisher=Indus Publishing|isbn=978-81-7387-128-3|pages=89–}}</ref>
==ᱡᱤᱵᱽ ᱵᱷᱮᱱᱮᱜᱟᱨ==
; ᱡᱟᱱᱣᱟᱨ: ᱱᱚᱞ ᱥᱩᱠᱨᱤ, ᱦᱟᱹᱬᱩ, ᱪᱤᱛᱟᱹ ᱰᱮᱜᱽᱨᱟ,ᱥᱚᱱᱟ ᱦᱟᱹᱬᱩ, ᱦᱟᱹᱛᱤ, ᱨᱩᱱᱰᱟᱹ, ᱠᱩᱞᱟᱹᱭ, ᱵᱤᱨ ᱥᱩᱠᱨᱤ, ᱵᱟᱱᱟ, Small Indian Civet,Chinese Pangolin, Hispid Hare ᱮᱢᱟᱱ।<ref>{{cite web|url=http://www.mapsofindia.com/maps/wildlife/wildlife-assam.htm |title=Wildlife Sanctuaries in Assam, National parks of Assam |publisher=Mapsofindia.com |date=2013-04-05 |accessdate=2013-06-19}}</ref>
; ᱪᱮᱬᱮ ᱪᱤᱯᱨᱩ: ᱠᱟᱣ ᱫᱷᱚᱱᱮᱥ, ᱢᱟᱨᱟᱜ, ᱮᱢᱟᱱ᱾
==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
* {{cite book|author1=Joseph A. Chapman|author2=John E. C. Flux|title=Rabbits, Hares and Pikas: Status Survey and Conservation Action Plan|url=http://books.google.com/books?id=Q994k86i0zYC&pg=PA129|accessdate=20 June 2013|year=1990|publisher=IUCN|isbn=978-2-8317-0019-9|pages=129–}}
*[https://assamintro.com/bornadi-abhayaranya-in-assamese/ ᱵᱚᱨᱱᱚᱫᱤ ᱵᱤᱨ ᱨᱚᱪᱚᱱᱟ]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱤᱭᱟᱹᱛ==
of37v7annkemqfgnnfxcbwqoi6bjvo5
ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ
0
26394
175387
143476
2025-06-12T21:25:51Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175387
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox dance|title=ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ|native_name=|native_lang=|image=Tinikling.jpg|caption=ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱟᱭᱤᱱ ᱠᱞᱟᱥᱴᱚᱨᱟᱞ ᱰᱮᱱᱥᱚᱨᱥ ᱜᱨᱩᱯ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱮᱱᱮᱡ|instruments=ᱢᱟᱛ ᱰᱟᱝ|genre=ᱦᱚᱲ ᱮᱱᱮᱡ|inventor=|origin=ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱤᱱᱥ}}
'''ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ''' ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱥᱮᱨᱣᱟ ᱟᱱᱟᱜ ᱯᱞᱤᱯᱤᱱᱥ ᱦᱚᱲ ᱮᱱᱮᱡ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱯᱟᱱᱤᱥ ᱵᱤᱨᱟᱹᱫᱟᱹᱞᱤ ᱚᱠᱛᱚ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="cultrip">{{Cite web |last=Valdeavilla |first=Ronica |date=June 21, 2018 |title=Tinikling: The National Dance of The Philippines with Bamboo Poles |url=https://theculturetrip.com/asia/philippines/articles/tinikling-the-national-dance-of-the-philippines-with-bamboo-poles/ |access-date=January 7, 2021 |website=theculturetrip.com |publisher=The Culture Trip Ltd. |archive-date=January 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210124035615/https://theculturetrip.com/asia/philippines/articles/tinikling-the-national-dance-of-the-philippines-with-bamboo-poles/ |url-status=dead }}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱮᱱᱮᱡ ᱨᱮ ᱠᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱵᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱚᱛ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱮᱴᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱵᱤᱨᱩᱫᱷ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱮᱱᱮᱡ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱢᱤᱫᱛᱮ ᱵᱚᱱᱥᱚ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱩᱛᱟᱹ ᱠᱚ ᱜᱷᱟᱹᱞ, ᱴᱮᱯ ᱟᱨ ᱥᱞᱟᱭᱰᱤᱝ ᱠᱚ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱮᱨᱣᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱨᱩᱱᱰᱟᱞᱞᱟ ᱥᱮᱹᱨᱮᱱᱟᱰ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱨᱮ ᱮᱱᱮᱡ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱛᱟᱞᱟᱼᱡᱚᱜᱨᱮ ᱥᱯᱮᱱ ᱨᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱨᱤᱱᱟᱰ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱛᱤᱛᱲᱤ ᱟᱱ ᱨᱩᱡᱚᱠ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱮᱱᱮᱡ ᱨᱮ ᱵᱮᱣᱦᱟᱨᱚᱜ ᱞᱳᱢᱳᱠᱳᱢᱚᱴᱟᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱞᱟᱣᱟᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱦᱚᱯ, ᱦᱟᱢᱯᱤᱝ ᱟᱨ ᱴᱟᱨᱱᱝ ᱾
== ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ==
[[ᱨᱮᱫ:Gallirallus_philippensis_Lord_Howe_Island_1.jpg|thumb|ᱵᱚᱠᱼᱵᱮᱹᱱᱰ ᱨᱮᱞ (''ᱜᱮᱞᱤᱨᱟᱞᱚᱥ ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱮᱱᱤᱥᱤᱥ''), ᱯᱷᱞᱤᱯᱤᱱᱥ ᱨᱮ ᱛᱷᱟᱹᱱᱤᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱩᱯᱨᱩᱢᱟᱱ ᱪᱮᱬᱮ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱱᱮᱡ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱟᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱚᱱᱩᱢᱟᱹᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾]]
ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱴᱤᱠᱞᱤᱝ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱟᱹᱴᱷᱩᱣᱟᱹ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱨᱮᱞ ᱡᱟᱹᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱩᱭ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ-ᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱞᱮᱴᱤ-ᱵᱨᱤᱥᱴᱮᱰ ᱨᱮᱞ (Gallirallus striatus), ᱵᱷᱚᱯ-ᱵᱮᱱᱰ ᱨᱮᱞ (Gallirallus philippensis), ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱮᱰ ᱨᱮᱞ (Gallirallus torquatus) ᱮᱢᱟᱱ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ "ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱩᱞᱤ ᱞᱮᱠᱟᱭ ᱪᱟᱵᱟᱭᱟ" ᱾
ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱴᱤᱠᱤᱞᱝ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱩᱯᱨᱩᱢᱟᱱ ᱪᱮᱬᱮ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱨᱮᱞ ᱦᱩᱭ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱥᱚᱨᱟᱥᱚᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱞᱮᱴᱤᱼᱵᱮᱥᱴᱰ ᱨᱮᱞ (''ᱜᱮᱞᱤᱨᱟᱞᱚᱥ ᱥᱴᱨᱤᱭᱟᱴᱟᱥ'') ᱵᱟᱯᱷᱼᱵᱮᱮᱱᱰ ᱨᱮᱞ (ᱜᱮᱞᱨᱤᱞᱟᱥ ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱮᱱᱥᱤ) ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱰ ᱨᱮᱞ (''ᱜᱮᱞᱤᱨᱟᱞᱟᱥ ᱴᱳᱨᱠᱩᱭᱟᱴᱟᱥ'') ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨᱼᱟ ᱾ ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱥᱟᱵᱟᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱵᱟᱫᱤᱛᱚ ᱢᱮᱱᱮᱫ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ "ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱴᱩᱠᱞᱤ ᱞᱮᱠᱟ ᱠᱚᱨᱟᱣ" ᱾''ᱴᱩᱠᱞᱤ ᱞᱮᱠᱟ ᱾ "<ref name="PIA">{{Cite web |date=August 8, 2006 |title=Researchers probe the possible origin of "tinikling" folk dance in Leyte |url=http://www.pia.gov.ph/?m=12&fi=p060828.htm&no=17 |access-date=January 15, 2008 |website=Philippine Information Agency}}</ref>''
== ᱦᱟᱛᱟᱣ ==
ᱮᱱᱮᱡ ᱜᱟᱫᱮᱞ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱥᱳ ᱨᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱚᱠᱛᱚ, ᱴᱤᱱᱤᱠᱞᱤᱝ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ "ᱨᱩᱨᱟᱞ ᱥᱩᱭᱮᱴ" ᱨᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨᱚᱜᱼᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱯᱷᱤᱞᱯᱤᱱᱳ ᱠᱷᱤᱥᱴᱟᱱ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵᱟᱱ ᱮᱱᱮᱡ ᱡᱟᱦᱟᱸᱠᱚ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ "ᱯᱷᱳᱞᱠᱤ" ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite journal|last=Farnell|first=Brenda|date=2015|title=The Pangalay Dance in the Construction of Filipino Heritage|journal=The Journal for the Anthropological Study of Human Movement|volume=22|issue=1}}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱮᱱᱮᱡ ᱠᱚᱫᱚ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱵᱤᱥᱟᱭᱟᱥ ᱟᱨ ᱞᱩᱡᱚᱱ ᱰᱷᱤᱯ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱯᱟᱱᱤᱥ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱚᱱᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱜᱤᱨᱟᱹᱵᱟᱥᱤ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱯᱤᱱᱳ ᱟᱛᱳ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱᱛᱚ ᱟᱨ ᱨᱟᱹᱥᱠᱟᱹ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱛᱷᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱯᱷᱞᱤᱯᱤᱱᱳ ᱦᱚᱲ ᱮᱱᱮᱡ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱥᱟᱣᱟ ᱥᱟ ᱵᱟᱝᱠᱳ, ''[[ᱢᱮᱜᱟᱞᱟᱞᱚᱛᱤᱠ]]'' ᱟᱨ ᱯᱟᱱᱰᱟᱝᱜᱳ ᱥᱟ ᱤᱞᱳ ᱾<ref>{{Cite web |title=Samahang Pilipino |url=http://www.samahangpilipinoatucla.com/#!suites/c1is4 |access-date=April 18, 2016 |website=samahangpilipinoatucla.com |archive-date=April 13, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160413180653/http://www.samahangpilipinoatucla.com/#!suites/c1is4 |url-status=dead }}</ref>
== ᱮᱱᱮᱡ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱟᱱᱟᱜ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ==
ᱱᱚᱶᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱡᱮᱱᱮᱴᱤᱠ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱟᱛᱮ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱮᱱᱮᱡ ᱧᱟᱢᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱛᱚᱭᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱢᱤ ᱟᱨ ᱯᱩᱭᱩᱢᱟ ᱵᱚᱱᱥᱚ ᱮᱱᱮᱡ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱫᱚᱠᱷᱤᱱᱼᱯᱩᱨᱩᱵ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱮᱱᱮᱡ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱢᱚᱱᱜᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱨᱟᱝᱠᱩ ᱟᱞᱩ ᱟᱨ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮᱱ ᱟᱢᱵᱳᱱᱤᱡᱽ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱜᱚᱵᱟᱼᱜᱟᱵᱟ, ᱵᱷᱤᱛᱮᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱩᱭᱟ ᱥᱟᱯ, ᱛᱚᱭᱟᱞᱮᱱᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱞᱟᱣ ᱠᱨᱟ ᱴᱳᱯ ᱢᱮᱭ, ᱠᱟᱢᱵᱳᱰᱤᱭᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱳᱵᱟᱢ ᱠᱳᱢ ᱟᱨᱮᱠ, ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱮᱨᱮᱱ ᱥᱮ ᱪᱤᱱ ᱵᱚᱱᱵᱩ ᱮᱱᱮᱡ, ᱵᱨᱩᱱᱮ ᱨᱮ ᱟᱞᱟᱭ ᱥᱮᱠᱟᱯ ᱟᱨ ᱵᱳᱨᱱᱤᱣ ᱨᱮᱱ ᱢᱩᱨᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱢᱮᱜᱩᱱᱟᱴᱤᱯ ᱾ ᱩᱛᱛᱚᱨᱼᱯᱩᱨᱵᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱡᱳᱨᱟᱢ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱪᱮᱨᱟᱣ ᱮᱱᱮᱡ ᱞᱮᱠᱟ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱵᱟᱱᱩ ᱮᱱᱮᱡ ᱟᱨ ᱠᱩᱠᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱚᱱᱩ ᱮᱱᱮᱡ ᱞᱮᱠᱟ ᱮᱴᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱱᱟᱜᱟ ᱫᱚᱞ ᱱᱤᱛᱦᱚᱸ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱫᱚᱠᱷᱤᱱ ᱪᱤᱱ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱵᱟᱱᱩ ᱮᱱᱮᱡ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱩᱭᱟᱝ, ᱞᱤ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱫᱟ ᱪᱚᱭᱚ ᱤᱭᱟᱣ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱚᱜᱼᱟ) ᱾
== ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ==
q19n2oti466f7z9zxo26wizpue416dy
ᱨᱤᱪᱟᱨᱰ ᱤᱵᱷᱟᱱᱥ (AI ᱠᱷᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱸᱫᱽ)
0
27102
175380
174262
2025-06-12T15:15:59Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175380
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ᱨᱤᱪᱟᱨᱰ ᱤᱵᱷᱟᱱᱥ
| image = Richard-evans.jpg
| caption = ᱨᱤᱪᱟᱨᱰ ᱤᱵᱷᱟᱱᱥ, ᱚᱠᱥᱯᱳᱰ, ᱒᱐᱑᱖.
| alma_mater = [[Imperial College London]]
[[Cambridge University]]
| known_for = ᱮ.ᱟᱭ. ᱨᱤᱥᱟᱨᱪ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ<br />
[[ᱵᱞᱮᱠ ᱮᱱᱰ ᱣᱟᱭᱤᱴ ᱜᱮᱢ]]<br />
[[ᱫᱟ ᱥᱤᱢᱥ ᱓]] <br />
| website = {{URL|https://www.imperial.ac.uk/people/r.evans14}}
}}
'''ᱨᱤᱪᱟᱨᱰ ᱤᱵᱷᱟᱱᱥ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱓ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱑᱙᱖᱙) ᱫᱚ '''ᱰᱤᱯᱢᱟᱭᱤᱸᱰ''' ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱟᱨᱴᱤᱯᱷᱤᱥᱤᱭᱟᱞ ᱤᱱᱴᱮᱞᱤᱡᱮᱱᱥ (AI) ᱨᱤᱥᱟᱨᱪ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱱᱤᱭᱩᱨᱟᱞ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱥᱟᱶ ᱰᱤᱠᱞᱟᱨᱮᱴᱤᱵᱽ ᱤᱱᱴᱟᱨᱯᱮᱨᱴᱮᱵᱟᱞ ᱞᱚᱡᱤᱠ-ᱵᱟᱥᱮᱴ ᱥᱤᱥᱴᱮᱢ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱠᱟᱱᱴᱟᱜ '''ᱠᱨᱤᱴᱤᱠᱤᱭ ᱚᱯᱷ ᱯᱤᱭᱚᱨ ᱨᱤᱡᱚᱱ''' ᱨᱮ ᱯᱚᱨᱢᱟᱞ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱨᱚᱥᱛᱟᱵᱽ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>[https://jair.org/index.php/jair/article/view/11172 Learning Explanatory Rules from Noisy Data]</ref><ref>[https://medium.com/@GaryMarcus/the-deepest-problem-with-deep-learning-91c5991f5695 The deepest problem with deep learning]</ref><ref>[https://openreview.net/forum?id=SkZxCk-0Z Can Neural Networks Understand Logical Entailment]</ref><ref>[https://link.springer.com/article/10.1007/s10992-019-09531-x Formalizing Kant's Rules]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=th2rWQmdyxk&t=105s High-level Perception and Program Synthesis, FLoC, Oxford, 2018]</ref><ref>
[https://arxiv.org/pdf/1910.02227.pdf Making Sense of Sensory Input, Artificial Intelligence]</ref>
ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱠᱚᱢᱯᱩᱴᱚᱨ ᱜᱮᱢᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ. ᱟᱭ. ᱰᱤᱡᱟᱭᱤᱱ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱮᱢᱤᱞᱤ ᱥᱳᱨᱴ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱞᱤᱴᱤᱞ ᱴᱮᱠᱥᱴ ᱯᱤᱯᱩᱞ (Little Text People) ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱟᱶ-ᱥᱚᱯᱚᱦᱚᱫᱤᱭᱟᱹᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱨᱤᱭᱟᱞ ᱴᱟᱭᱢ ᱢᱚᱞᱴᱤᱯᱞᱮᱭᱟᱨ ᱤᱱᱴᱟᱨᱮᱠᱴᱤᱵ ᱯᱷᱤᱠᱥᱚᱱ (real-time multiplayer interactive fiction) ᱛᱮᱭᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱞᱤᱴᱞ ᱴᱮᱠᱥᱴ ᱯᱤᱯᱩᱞ ᱒᱐᱑᱒ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱨᱮ ᱞᱤᱸᱰᱮᱱ ᱞᱮᱵᱽ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱩᱢᱩᱝ ᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Little Text People acquired by Linden Lab |url=http://gamasutra.com/view/news/40365/Second_Life_developer_acquires_experimental_game_studio_LittleTextPeople.php |access-date=2024-04-10 |archive-date=2022-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220516115959/https://www.gamasutra.com/view/news/40365/Second_Life_developer_acquires_experimental_game_studio_LittleTextPeople.php |url-status=dead }}</ref> ᱤ ᱮ [EA] /ᱢᱮᱠᱡᱤᱥ ᱾, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱫᱟ ᱥᱤᱢᱥ 3 ᱨᱮ ᱮ ᱟᱭ ᱨᱮᱱ ᱢᱩᱲᱩᱛ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://aigamedev.com/open/editorial/2009-awards-results/ |title=Sims 3 won Editor's Pick for Best AI in a AAA Game 2009 |access-date=2024-04-10 |archive-date=2013-05-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130527074708/http://aigamedev.com/open/editorial/2009-awards-results/ |url-status=dead }}</ref>ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱞᱟᱠ ᱮᱱᱰ ᱳᱣᱟᱭᱤᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱟᱭ [AI] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱱᱚᱠᱚᱞ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱤ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>[http://www.gamechoiceawards.com/archive/gdca_2nd.htm Archive/2nd Annual Game Developer Choice Awards] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060513205753/http://www.gamechoiceawards.com/archive/gdca_2nd.htm |date=2006-05-13 }} from the Game Developer Choice Awards website</ref><ref>[http://www.aaai.org/AITopics/html/archvC2.html AAAI.Org] AAAI.Org</ref><ref>{{Cite web |url=http://aigamedev.com/open/review/top-ai-games/ |title=AIGameDev article |access-date=2024-04-10 |archive-date=2019-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190509085915/http://aigamedev.com/open/review/top-ai-games/ |url-status=dead }}</ref>
== ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
s99ak4e97juuz097x8ccag9o0fyub9a
ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ
0
31805
175378
173368
2025-06-12T13:18:30Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175378
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious building
| name = ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ
| native_name = {{ubl|''ᱢᱟᱥᱡᱤᱫᱽ ᱤᱠᱵᱟᱞ ᱩᱫ-ᱫᱟᱣᱞᱟ''|''ᱡᱟᱢ ᱮ ᱢᱟᱥᱡᱤᱫᱽ "ᱟᱭᱣᱟᱱ-ᱮ-ᱵᱮᱜᱩᱢᱯᱮᱴ"''|ᱢᱳᱨ ᱨᱮᱱ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ}}
| native_name_lang =
| image = Spanish Mosque Hyderabad.jpg
| image_upright = ᱑.᱔
| alt =
| caption = ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ
| map_type = India
| map_size = ᱒᱕᱐
| map_alt =
| map_relief = ᱑
| map_caption = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ
| coordinates = {{coord|17.443811|78.472616|region:IN-TE_type:landmark|format=dms|display=title,inline}}
| coordinates_footnotes =
| religious_affiliation = [[ᱤᱥᱞᱟᱢ]]
| organisational_status = [[ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ]]
| functional_status = ᱮᱠᱴᱤᱵᱽ
| locale =
| location = ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱮᱭᱟᱨᱞᱟᱭᱤᱱᱥ ᱠᱳᱞᱳᱱᱤ, [[ᱵᱮᱜᱩᱢᱯᱮᱴ]], [[ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ]], [[ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ ᱦᱚᱱᱚᱛ, ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱛᱮᱞᱮᱝᱜᱟᱱᱟ]]
| deity =
| rite =
| sect =
| tradition =
| festivals = <!-- or | festivals = -->
| administration =
| consecration_year =
| heritage_designation =
| ownership =
| governing_body =
| leadership =
| bhattaraka =
| patron =
| religious_features_label =
| religious_features =
| architect =
| architecture_type = {{nowrap|[[ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ]]}}
| architecture_style = [[ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱨᱤᱵᱷᱟᱭᱵᱟᱞ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ|ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱨᱤᱵᱷᱟᱭᱵᱟᱞ]]
| founded_by = {{ubl|[[ᱵᱤᱠᱟᱨ-ᱩᱞ-ᱩᱢᱨᱟ|ᱥᱚᱨ ᱵᱤᱠᱟᱨ-ᱩᱞ-ᱩᱢᱨᱟ]]|ᱥᱩᱞᱛᱟᱱ ᱩᱞ ᱢᱩᱞᱠ ᱵᱟᱦᱟᱫᱩᱨ}}
| creator =
| funded_by =
| general_contractor =
| established =
| groundbreaking = ᱑᱙᱐᱐
| year_completed = ᱑᱙᱐᱖
| construction_cost =
| date_demolished = <!-- or | date_destroyed = -->
| facade_direction =
| capacity = ᱓,᱐᱐᱐ ᱩᱯᱟᱥᱟᱠ
| length =
| width =
| width_nave =
| interior_area =
| height_max =
| dome_quantity =
| dome_height_outer =
| dome_height_inner =
| dome_dia_outer =
| dome_dia_inner =
| minaret_quantity =
| minaret_height =
| spire_quantity = ᱤᱨᱟᱹᱞ {{small|(ᱦᱩᱭ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ)}}
| spire_height =
| site_area =
| temple_quantity =
| monument_quantity =
| shrine_quantity =
| inscriptions =
| materials =
| elevation_m = <!-- or | elevation_ft = -->
| elevation_footnotes =
| nrhp =
| designated =
| added =
| refnum =
| footnotes =
| website =
}}'''ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ''', ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱢᱟᱥᱡᱤᱫᱽ ᱤᱠᱵᱟᱞ ᱩᱫ ᱫᱟᱣᱞᱟ ᱥᱮ ᱡᱟᱢ-ᱮ-ᱢᱟᱥᱡᱤᱫᱽ "ᱟᱭᱣᱟᱱ-ᱮ-ᱵᱮᱜᱩᱢᱯᱮᱴ" ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮᱦᱚᱸ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱜᱟᱢᱤᱭᱟᱹ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱛᱮᱞᱮᱝᱜᱟᱱᱟ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱮᱜᱩᱢᱯᱮᱴ ᱟᱹᱛᱩ ᱴᱚᱞᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱭᱜᱟᱦ ᱯᱮᱞᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱠᱛᱤᱭᱟᱱ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱵᱟᱝ ᱠᱮᱵᱚᱞ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱫᱷᱚᱭᱟᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱝᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱢᱩᱝ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱱ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱾ ᱟᱭᱢᱟ ᱫᱷᱟᱣ "ᱢᱚᱳᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱢᱮᱱ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱚᱳᱨᱤᱥ ᱨᱤᱵᱷᱟᱭᱵᱷᱟᱞ ᱥᱴᱟᱭᱤᱞ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱤᱫ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱮᱦᱛᱟᱨ ᱫᱷᱟᱨᱚᱦᱟᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱫᱟ ᱾<ref name="HufPost">{{cite news|title=Ramadan around the World in pictures|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/07/23/ramadan-around-the-world-pictures_n_1696347.html#slide=1263800|newspaper=[[Huffington Post]]|last=Barooah|first=Jahnabi|date=23 July 2012|access-date=3 August 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=https://hydpost.in/the-spanish-mosque-hyderabad/|title=Spanish Mosque, Begumpet, Hyderabad|website=Hyderabad Post|access-date=8 December 2022}}</ref>
ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱑᱙᱐᱐ ᱨᱮ ᱮᱪ.ᱤ. ᱱᱚᱣᱟᱵᱽ ᱢᱩᱦᱟᱢᱢᱟᱫᱽ ᱯᱷᱟᱡᱟᱞᱩᱫᱽᱫᱤᱱ ᱠᱷᱟᱱ, ᱤᱠᱵᱟᱞ ᱩᱫ ᱫᱟᱣᱞᱟ, ᱥᱚᱨ ᱵᱤᱠᱟᱨ-ᱩᱞ-ᱩᱢᱨᱟ, ᱯᱟᱭᱜᱟᱦ ᱱᱳᱵᱚᱞ ᱯᱚᱨᱤᱵᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱬᱮᱭᱟᱜ ᱟᱢᱤᱨ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.tourisminap.com/hyderabad/sight_see.php |title=ANDHRA PRADESH TOURISM DEVELOPMENT CORPORATION OFFICIAL WEBSITE |website=www.tourisminap.com |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080926081536/http://tourisminap.com/hyderabad/sight_see.php |archive-date=2008-09-26}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-07-20 |title=The Spanish Mosque in Hyderabad |url=https://www.joinpaperplanes.com/the-spanish-mosque-in-hyderabad/ |access-date=2023-08-28 |website=Paper Planes |language=en-US}}</ref> ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ, ᱑᱙᱐᱒ ᱨᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱚᱠᱟᱞ ᱜᱩᱨ ᱦᱩᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱨᱚᱱ ᱛᱮ, ᱯᱨᱳᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱠᱚᱲᱟ, ᱮᱪ.ᱤ. ᱱᱚᱣᱟᱵᱽ ᱥᱩᱞᱛᱟᱱ ᱩᱞ ᱢᱩᱞᱠ ᱵᱟᱦᱟᱫᱩᱨ, ᱖ ᱮ ᱟᱢᱤᱨ ᱚᱯᱷ ᱯᱟᱭᱜᱟᱦ, ᱯᱨᱤᱱᱥᱮᱥ ᱡᱟᱦᱟᱱᱫᱟᱨᱩᱱᱤᱥᱟ ᱵᱮᱜᱚᱢ ᱟᱜ ᱟᱹᱭᱩᱨ ᱛᱟᱞᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ, ᱞᱮᱰᱤ ᱵᱤᱠᱟᱨ ᱩᱞ ᱩᱢᱨᱟ ᱾ ᱥᱯᱮᱱ ᱨᱮ ᱥᱟᱸᱜᱷᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱵᱤᱠᱟᱨ-ᱩᱞ-ᱩᱢᱨᱟ ᱠᱟᱛᱷᱮᱰᱨᱟᱞ–ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱚᱯᱷ ᱠᱳᱨᱰᱳᱵᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱱᱫᱟᱨᱛᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱯᱨᱮᱨᱤᱛ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱨᱟᱵᱷᱟᱣ ᱫᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ, ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱫᱚ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱛᱚᱛᱣᱚ ᱥᱟᱶ ᱰᱤᱡᱟᱭᱤᱱ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱟᱨᱟᱢᱯᱟᱨᱤᱠ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱠ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱞᱟᱜ ᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ ᱾
ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱱᱫᱟᱨ ᱯᱷᱤᱪᱟᱨ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱤᱱᱟᱨ ᱟᱨ ᱰᱳᱢᱥ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱥᱯᱟᱭᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱢᱤᱫ ᱪᱚᱨᱪᱼᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱤᱞᱩᱣᱮᱴ ᱮ ᱮᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ, ᱛᱚᱵᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱠ ᱮᱥᱮᱱᱥ ᱫᱚ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱫᱚᱦᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱟᱡᱟᱜ ᱤᱱᱴᱤᱨᱤᱭᱟᱨ ᱟᱨ ᱮᱠᱥᱴᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱥᱴᱮᱴ-ᱚᱯᱷ-ᱫᱟ-ᱟᱨᱴ ᱠᱟᱨᱤᱜᱟᱨᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱚᱳᱨᱤᱥ ᱢᱳᱛᱤᱯᱷ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱭᱟᱱ ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱠ ᱰᱤᱡᱟᱭᱤᱱ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱾ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱚᱨᱱᱟᱴᱟᱠ ᱨᱮ ᱡᱟᱢᱟ ᱢᱟᱥᱡᱤᱫᱽ ᱜᱩᱞᱵᱟᱨᱜᱟ ᱥᱟᱶ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱜᱮᱭᱟ ᱾
ᱛᱮᱦᱮᱧ ᱫᱚ, ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱫᱚ ᱥᱚᱨ ᱵᱤᱠᱟᱨ-ᱩᱞ-ᱩᱢᱨᱟ ᱨᱮᱱ ᱵᱚᱝᱥᱟᱣᱟᱞᱤ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱡᱟᱭ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱓,᱐᱐᱐ ᱩᱯᱟᱥᱚᱠ ᱠᱚ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱵᱟᱥᱟ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱠᱚᱣᱟ ᱟᱨ ᱥᱤᱠᱟᱱᱫᱟᱨᱟᱵᱟᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱥᱞᱤᱢ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱤᱞ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱮᱥ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱩᱨᱟᱛᱚᱛᱛᱚ ᱥᱟᱨᱵᱮᱠᱥᱟᱬ (ᱮᱮᱥᱟᱭᱤ) ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱳᱥᱤᱛ ᱫᱷᱟᱨᱚᱦᱟᱨ ᱥᱟᱭᱤᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱯᱪᱟᱠ ᱠᱟᱛᱮ, ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱫᱚ ᱭᱩᱱᱮᱥᱠᱳ ᱮᱥᱤᱭᱟ-ᱯᱮᱥᱤᱯᱷᱤᱠ ᱫᱷᱟᱨᱚᱦᱟᱨ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱦᱚᱸ ᱵᱤᱪᱟᱹᱨ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾
ᱥᱯᱮᱱᱤᱥ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱫᱚ ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱤᱥᱱᱮᱞ ᱥᱟᱸᱥᱠᱨᱤᱛᱤ ᱢᱮᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱤᱸᱜᱩ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱦᱟᱦᱟᱱᱥᱟᱦᱤ ᱞᱮᱜᱟᱥᱤ ᱟᱨ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ ᱩᱛᱛᱟᱹᱢᱛᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱱ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟ᱾
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
{{commons category|Begumpet Mosque}}
* [https://theculturetrip.com/asia/india/articles/the-wondrous-spanish-mosque-of-hyderabad/ The Wondrous Spanish Mosque of Hyderabad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250120110625/https://theculturetrip.com/asia/india/articles/the-wondrous-spanish-mosque-of-hyderabad |date=2025-01-20 }}
* {{cite web|last=Khan |first=Azgar |url=https://www.flickr.com/photos/azgar/169514715/ |title=Masjid Iqbal-Ud-Daula - Begumpet, Hyderabad | This is where … |publisher=Flickr |date=2006-06-18 |access-date=2017-04-28}}
* {{cite web|author=Archive |url=http://www.hindu.com/2010/08/19/stories/2010081966130400.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100823225717/http://www.hindu.com/2010/08/19/stories/2010081966130400.htm |url-status=dead |archive-date=2010-08-23 |work=The Hindu |title=Archive News |date=2010-08-19 |access-date=2017-04-28}}
* {{cite web|author=Archive |url=http://www.hindu.com/2010/08/21/stories/2010082163290300.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20100825152015/http://www.hindu.com/2010/08/21/stories/2010082163290300.htm |url-status=dead |archive-date=2010-08-25 |work=The Hindu |title=Archive News |date=2010-08-21 |access-date=2017-04-28}}
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱦᱟᱭᱫᱽᱨᱟᱵᱟᱫᱽ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ ᱠᱚ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱳᱨᱤᱥ ᱨᱤᱵᱷᱟᱭᱵᱟᱞ ᱟᱨᱠᱤᱴᱮᱠᱪᱟᱨ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱑᱙᱐᱖ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱠᱚ]]
cjh8teaz26lvcyswo2hqhf6lqn05mq6
ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱭ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ
0
32090
175383
174954
2025-06-12T17:24:23Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175383
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| official_name = Dhamrai
| native_name = ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱭ
| settlement_type = [[ᱵᱟᱝᱞᱫᱮᱥᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱠᱚ|ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ]]
| image_skyline = Old Buildings-in-Dhamrai.jpg
| imagesize =
| image_alt =
| image_caption = Old buildings in Dhamrai
| image_blank_emblem =
| blank_emblem_size =
| blank_emblem_type =
| blank_emblem_link =
| image_map = Dhamrai in Dhaka division (Bangladesh).svg
| subdivision_type = [[ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]
| subdivision_name = {{flag|Bangladesh}}
| subdivision_type1 = [[ᱵᱟᱝᱞᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]]
| subdivision_name1 = [[Dhaka Division|Dhaka]]
| subdivision_type2 = [[Districts of Bangladesh|District]]
| subdivision_name2 = [[Dhaka District|Dhaka]]
| subdivision_type3 = <!-- Capital -->
| subdivision_name3 =
| population_total = 517135
| population_as_of = [[2022 Bangladeshi census|2022]]
| population_footnotes = <ref name="census2022">{{Cite book |url=http://nsds.bbs.gov.bd/storage/files/1/Publications/PHCensus/Dhaka/District%20Report%20Dhaka.pdf |title=Population and Housing Census 2022 - District Report: Dhaka |date=June 2024 |publisher=[[Bangladesh Bureau of Statistics]] |isbn=978-984-475-286-3 |series=District Series |location=Dhaka |pages=xiv, 54 |access-date=2025-05-30 |archive-date=2025-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250225085204/http://nsds.bbs.gov.bd/storage/files/1/Publications/PHCensus/Dhaka/District%20Report%20Dhaka.pdf |url-status=dead }}</ref>
| population_density_km2 = auto
| area_total_km2 = 307.41
| area_metro_km2 =
| elevation_m =
| elevation_ft =
| leader_title =
| leader_name =
| leader_title1 =
| leader_name1 =
| timezone = [[Bangladesh Standard Time|BST]]
| utc_offset = +6
| coordinates = {{coord|23|{{#expr:.9083*60 round 1}}|N|90|{{#expr:.2167*60 round 1}}|E|type:city_region:BD|display=inline,title}}
| postal_code_type = [[Postal codes in Bangladesh|Postal code]]
| postal_code = 1350<ref name="postalcode">{{Cite web |url=https://bdpost.portal.gov.bd/site/page/6aaeabe4-479b-4e5a-a671-e9e5b994bf9a |title=Bangladesh Postal Code |date=19 October 2024 |publisher=Bangladesh Postal Department under the Department of Posts and Telecommunications of the Ministry of Posts, Telecommunications and Information Technology of the People's Republic of Bangladesh |location=Dhaka}}</ref>
| area_code = 06222<ref name="areacode">{{Cite web |url=https://www.rebtel.com/en/international-calling-guide/phone-codes/bangladesh |title=Bangladesh Area Code |date=18 October 2024 |publisher=Rebtel.com |location=Stockholm, Sweden}}</ref>
| website = [http://dhamrai.dhaka.gov.bd Dhamrai Upazila]
}}
'''ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱭ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ''' ᱫᱚ [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱚᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱠ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱭᱟᱹ ''ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱭ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ'' ᱫᱚ '''ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ''' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾
==ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱟᱛᱷᱟ==
ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱱᱤᱭᱟᱹ ''ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱭ'' ᱫᱚ ᱱᱚᱝᱠᱟ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱤᱠᱷᱟᱹᱱ ᱱᱤᱛᱚᱜ-ᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱛᱮ, ᱴᱟᱠᱟ ᱛᱮ ᱟᱨ ᱠᱤᱥᱟᱹᱬ ᱛᱮ ᱯᱮᱨᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱟᱨ ᱱᱤᱭᱟᱹ ''ᱫᱷᱟᱢᱨᱟᱩ'' ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱞᱮᱠᱟ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱥᱮ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱩᱜ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮ ᱟᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱦᱩᱭᱮᱱᱟ,
==ᱩᱯᱨᱩᱢ==
ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱫᱚ ''ᱨᱟᱡᱽᱫᱷᱟᱱᱤ''[[ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱰᱷᱟᱠᱟ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱔᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱟᱹᱨ ᱥᱟᱹᱜᱤᱧ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ᱾
qscusndtohr8du7tivwfdjf42cqfh6g
ᱱᱚᱵᱟᱵᱜᱚᱧᱡᱽ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ, ᱰᱷᱟᱠᱟ
0
32092
175386
174959
2025-06-12T20:12:52Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175386
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| official_name = Nawabganj
| native_name = ᱱᱚᱵᱟᱵᱜᱚᱧᱡᱽ
| settlement_type = [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟᱠᱚ|ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ]]
| image_skyline = Vanga mosjid 2.jpg
| imagesize =
| image_alt =
| image_caption = Bhanga Masjid
| image_map = Nawabganj in Dhaka division (ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ).svg
| coordinates = {{coord|23.6667|N|90.1667|E|type:adm3rd|display=inline,title}}
| subdivision_type = [[ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ]]
| subdivision_name = {{flag|Bangladesh}}
| subdivision_type1 = [[ᱵᱟᱝᱞᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]]
| subdivision_type2 = [[Districts of Bangladesh|District]]
| subdivision_type3 = <!-- Capital -->
| subdivision_name1 = [[Dhaka Division|Dhaka]]
| subdivision_name2 = [[Dhaka District|Dhaka]]
| subdivision_name3 =
| leader_title =
| leader_name =
| leader_title1 =
| leader_name1 =
| area_total_km2 = 244.80
| area_metro_km2 =
| elevation_m =
| elevation_ft =
| population_total = 348807
| population_as_of = [[2022 Bangladeshi census|2022]]
| population_footnotes = <ref name="census2022">{{Cite book |url=http://nsds.bbs.gov.bd/storage/files/1/Publications/PHCensus/Dhaka/District%20Report%20Dhaka.pdf |title=Population and Housing Census 2022 - District Report: Dhaka |date=June 2024 |publisher=[[Bangladesh Bureau of Statistics]] |isbn=978-984-475-286-3 |series=District Series |location=Dhaka |pages=xiv, 54 |access-date=2025-05-31 |archive-date=2025-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250225085204/http://nsds.bbs.gov.bd/storage/files/1/Publications/PHCensus/Dhaka/District%20Report%20Dhaka.pdf |url-status=dead }}</ref>
| population_density_km2 = auto
| postal_code_type = [[Postal codes in Bangladesh|Postal code]]
| postal_code = 1320<ref name="postalcode">{{Cite web |url=https://bdpost.portal.gov.bd/site/page/6aaeabe4-479b-4e5a-a671-e9e5b994bf9a |title=Bangladesh Postal Code |date=19 October 2024 |publisher=Bangladesh Postal Department under the Department of Posts and Telecommunications of the Ministry of Posts, Telecommunications and Information Technology of the People's Republic of Bangladesh |location=Dhaka}}</ref>
| area_code = 06225<ref name="areacode">{{Cite web |url=https://www.rebtel.com/en/international-calling-guide/phone-codes/bangladesh |title=Bangladesh Area Code |date=18 October 2024 |publisher=Rebtel.com |location=Stockholm, Sweden}}</ref>
| website = [http://Nawabganj.dhaka.gov.bd website of Nawabganj]
| footnotes =
| timezone = [[Bangladesh Standard Time|BST]]
| utc_offset = +6
}}
'''ᱱᱚᱵᱟᱵᱜᱚᱧᱡᱽ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ''' [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ]] ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ [[ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱨᱚᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱠ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾
==ᱩᱯᱨᱩᱢ==
'''ᱱᱚᱵᱟᱵᱜᱚᱧᱡᱽ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ''' ᱫᱚ ''ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ'' ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱭᱟᱹ [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟᱠᱚ|ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ]] ᱛᱟᱞᱟ ᱛᱮᱫᱚ [[ᱤᱪᱪᱷᱟᱢᱚᱛᱤ ᱜᱟᱰᱟ]], [[ᱯᱟᱫᱢᱟ ᱜᱟᱰᱟ]] ᱟᱨ [[ᱠᱟᱞᱤᱝᱜᱟ ᱜᱟᱰᱟ]] ᱟᱛᱩ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱤᱭᱟᱹ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱫᱚ ''ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ'' ᱠᱷᱚᱱ ᱓᱕ ᱠᱤᱞᱳᱢᱤᱴᱟᱨ ᱫᱟᱹᱠᱷᱤᱱ ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ᱾
==ᱯᱨᱚᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱠ ᱮᱞᱟᱠᱟ==
ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟ ᱨᱮᱫᱚ
* ᱑᱔ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱤᱣᱱᱤᱭᱚᱱ
* ᱑᱒᱘ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱳᱭᱟᱰ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ
==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ==
* [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱯᱚᱡᱮᱞᱟᱠᱚ]]
* [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛᱠᱚ]]
* [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱷᱚᱸᱰᱠᱚ]]
==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
ch417lsev8rxxix9gq6hi20v12rey4j
ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ
0
32140
175382
175305
2025-06-12T16:59:12Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175382
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| name = ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ
| image = Dilip Tirkey 2023.jpg
| birth_date = {{birth date and age|1977|11|25|df=y}}
| birth_place = [[ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ]] ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]], ᱥᱤᱧᱚᱛ
| office = [[ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱮᱫ|ᱮᱢᱯᱤ]] [[ᱨᱟᱡᱭᱚ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]]
| term_start = ᱔ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱒
| term_end = ᱓ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱘
| predecessor =
| successor = [[ᱯᱨᱚᱥᱟᱱᱛ ᱱᱚᱱᱫᱚ]], [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ|ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ]]
| constituency =
| party = [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱚᱱᱚᱛᱟ ᱫᱚᱞ]]
| module = {{Infobox officeholder
| embed = yes
| office = [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ]]
| term_start = ᱒᱓ ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒
| term_end = ''ᱵᱚᱦᱟᱞ ᱜᱮᱭᱟ''
| predecessor = ᱜᱭᱟᱱᱮᱱᱫᱽᱨᱳ ᱱᱤᱝᱜᱳᱢᱵᱟᱢ
| successor =
}}
}}
{{MedalTableTop | name = no }}
{{MedalCountry | {{IND}} }}
{{MedalSport | ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]]}}
{{MedalCompetition|[[ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ]]}}
{{MedalGold|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱑᱙᱙᱘ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ]]|[[᱑᱙᱙᱘ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}}
{{MedalSilver|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ|᱒᱐᱐᱒ ᱵᱩᱥᱟᱱ]]|[[᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱴᱤᱢ]]}}
{{MedalCompetition|[[ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ]]}}
{{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱓ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱓ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}}
{{MedalGold|[[᱒᱐᱐᱗ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱒᱐᱐᱗ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]]|}}
{{MedalBronze|[[᱑᱙᱙᱙ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱦᱳᱠᱤ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ|᱑᱙᱙᱙ ᱠᱩᱣᱟᱞᱟ ᱞᱩᱢᱯᱩᱨ]]|}}
{{MedalBottom}}
'''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗), ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ|ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ]] [[ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱳᱠᱤ]] ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ, [[ᱨᱟᱡᱽᱱᱮᱛᱟ]] ᱟᱨ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱚᱨᱤᱪᱟᱞᱚᱠ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱒᱐᱐᱔ ᱨᱮ ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱛᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite news |last=PTI |date=2022-09-23 |title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱤᱱᱟ ᱵᱤᱨᱳᱫᱷ ᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ |language=en-IN |work=ᱫᱟ ᱦᱤᱱᱫᱩ |url=https://www.thehindu.com/sport/hockey/dilip-tirkey-elected-unopposed-as-hockey-india-president/article65927264.ece |access-date=2024-01-01 |issn=0971-751X}}</ref>
==ᱱᱤᱡᱮᱨ ᱡᱤᱭᱚᱱ==
ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱒᱕ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱗᱗ ᱨᱮ [[ᱥᱩᱱᱫᱚᱨᱜᱚᱰ ᱡᱤᱞᱞᱟᱹ|ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱶᱱᱟᱢᱟᱨᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ [[ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ ᱦᱚᱲ|ᱠᱩᱲᱩᱠᱷ]] (ᱳᱨᱟᱶ) ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{Cite web |last=ᱠᱩᱨᱮᱥᱤ |first=ᱛᱟᱡᱤᱱ |date=᱒᱐ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱒᱐ |title=ᱢᱤᱫ ᱜᱮᱞ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥ ᱫᱚᱦᱚᱭᱤᱡ ᱠᱚ ᱫᱩᱠᱷᱟᱹᱞᱤ ᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ |url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |website=[[ᱥᱯᱳᱨᱴᱥᱠᱤᱰᱟ]] |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite news |date=᱒᱐᱑᱒-᱐᱒-᱐᱖ |title=ᱟᱥᱩᱱᱛᱟ ᱞᱟᱠᱨᱟ, ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ |work=ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/hockey/top-stories/asunta-lakra-a-symbol-for-tribal-hope/articleshow/11772062.cms |access-date=᱒᱐᱒᱓-᱐᱔-᱐᱓ |issn=0971-8257}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱫᱚ ᱨᱮᱡᱤᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱤᱱᱥᱮᱱᱴ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱤᱱ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱟᱨᱮᱱ ᱥᱤᱟᱨᱯᱤᱮᱯᱷ ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱡᱟᱹᱲᱣᱟ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱮᱱᱩᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱟᱨ ᱟᱡᱤᱛ ᱛᱤᱨᱠᱤ [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱤᱱ ᱠᱷᱮᱞ ᱮᱫᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱢᱛᱟ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱩᱱᱤ ᱑᱙᱙᱖ ᱨᱮ [[ᱮᱭᱟᱨ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] (ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ) ᱨᱮ ᱰᱮᱯᱩᱴᱤ ᱢᱮᱱᱮᱡᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾<ref>{{cite news |date=᱖ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱐᱖ |title=ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ, ᱡᱟᱶᱟᱭ ᱛᱟᱭᱚᱢ – ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱠᱮᱫᱟᱭ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱝ ᱦᱚᱱᱤᱢᱩᱱ |work=ᱫᱟ ᱴᱮᱞᱤᱜᱨᱟᱯᱷ |location=ᱥᱤᱧᱚᱛ |url=https://www.telegraphindia.com/jharkhand/skipper-first-husband-later-dilip-tirkey-ties-knot-but-no-honeymoon/cid/820159 |access-date=᱘ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱑}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱫᱚ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱠᱮᱛᱷᱳᱞᱤᱠ ᱯᱟᱸᱡᱟᱭᱟ᱾<ref>{{Cite news |last=ᱢᱳᱦᱟᱱᱛᱤ |first=ᱢᱤᱨᱟ |title=ᱦᱳᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱟᱴᱮᱫ ᱜᱮᱭᱟ: ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ |work=ᱫᱟ ᱤᱠᱳᱱᱳᱢᱤᱠ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/politics-is-difficult-than-playing-hockey-dilip-tirkey/articleshow/33190653.cms?from=mdr%7Caccess-date=2021-04-20}}</ref>
==ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ ᱦᱟᱭᱞᱟᱭᱤᱴᱥ==
ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ [[ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ ᱠᱚᱲᱟ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱰ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ|ᱤᱝᱞᱮᱱᱰ]] ᱵᱤᱨᱩᱫᱷ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |title=International Hockey Federation: Player Profile |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100923205125/http://www.fihockey.org/vsite/vnavsite/page/directory/0,10853,1181-193816-211039-nav-list,00.html |archive-date=23 September 2010 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[᱑᱙᱙᱖ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱑᱙᱙᱖ ᱟᱴᱞᱟᱱᱴᱟ]], [[᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱐ ᱥᱤᱰᱱᱤ]] ᱟᱨ [[᱒᱐᱐᱔ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ|᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ]] ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱡᱚᱛᱚ ᱛᱮ ᱔᱑᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱠᱮᱯᱥ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱮᱭ ᱫᱷᱟᱣ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱦᱚᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ, ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱴᱨᱟᱭᱤᱵᱟᱞ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ᱾<ref name="auto3">{{cite web | url=https://www.sportskeeda.com/hockey/a-decade-on-dilip-tirkey-continues-to-inspire-hockey-aspirants | title=A decade later, Dilip Tirkey continues to inspire hockey aspirants | date=20 July 2020 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱒ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱤᱞᱵᱷᱟᱨ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱓ ᱟᱯᱷᱨᱳ-ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱨᱮ ᱵᱮᱝᱠᱚᱠ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱜᱮᱢᱥ ᱨᱮ ᱥᱚᱱᱟ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱒᱐᱐᱓ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱠᱟᱯ ᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱠᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/jul/19hock.htm | title=Team eyeing semis slot at World Cup: Tirkey }}</ref> ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱘ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱱᱮᱫᱟᱨᱞᱮᱱᱰ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱒᱐᱐᱒ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱯ ᱨᱮ ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱠᱷᱮᱞ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱔ ᱮᱛᱷᱮᱱᱥ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱ ᱠᱟᱯᱴᱟᱱ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/dilip-tirkey-jewel-in-the-crown-of-odisha-hockey-who-wears-multiple-hats/ | title=Dilip Tirkey, Jewel in the Crown of Odisha Hockey Who Wears Multiple Hats | date=12 January 2023 }}</ref>
᱒ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱚᱸᱪ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱤᱴᱟᱭᱟᱨᱢᱮᱱᱴ ᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{cite news|url=http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|title=Dilip Tirkey announces retirement from international hockey|work=Hindustan Times|access-date=2010-10-16|date=2010-05-03|archive-date=4 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100504061824/http://www.thaindian.com/newsportal/sports/dilip-tirkey-announces-retirement-from-international-hockey_100357427.html|url-status=dead}}</ref> ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱦᱚᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱞᱩ ᱡᱚᱨᱥᱤ ᱮ ᱦᱚᱨᱚᱜ ᱠᱮᱫᱟ, ᱵᱟᱹᱨᱛᱤ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱟᱨ ᱵᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱡᱟᱨᱰᱞᱤ ᱤᱱᱴᱟᱨᱥᱮᱯᱥᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱰᱤᱯᱷᱮᱱᱰᱟᱨ ᱠᱚ ᱛᱟᱹᱞᱠᱟᱹ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱫᱚᱦᱚ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱔᱐᱐ ᱡᱮᱜᱮᱛᱟᱹᱨᱤ ᱢᱮᱪ ᱠᱷᱮᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ [[ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ]] ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱥᱟᱠᱥᱮᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱦᱤᱨᱳ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱵᱟᱛᱟᱣ ᱮ ᱠᱟᱱᱟ᱾
==ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱠᱮᱨᱤᱭᱟᱨ==
ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱤᱴᱟᱭᱟᱨᱢᱮᱱᱴ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ, ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱠᱟᱭᱛᱮ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱠᱥᱮᱥ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ, ᱨᱟᱡᱽᱱᱤᱛᱤᱠ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱠᱟᱱᱰᱤᱰᱮᱴ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱨᱮ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱮᱫ ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱮᱢᱯᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱪᱚᱭᱮᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱫᱚᱦᱚ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱑᱒ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱠᱷᱚᱱ [[ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱥᱚᱦᱮᱫ, ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ [[ᱵᱤᱡᱩ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱫᱚᱞ]] ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱠᱟᱛᱮ᱾<ref>{{cite web | url=https://www.hindustantimes.com/india/former-india-hockey-captain-dilip-tirkey-to-be-bjd-rajya-sabha/story-w1AkyAY0GqF5KOf2kpqzoL.html | title=Former India hockey captain Dilip Tirkey to be BJD Rajya Sabha | date=16 March 2012 }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.indiatimes.com/hockey/hockey-legend-dilip-tirkey-elected-to-rajya-sabha-17100.html | title=Hockey legend Dilip Tirkey elected to Rajya Sabha | date=22 March 2012 }}</ref> ᱒᱐᱑᱔ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ ᱴᱤᱠᱟᱹᱴ ᱨᱮ [[ᱞᱳᱠ ᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱛᱤᱸᱜᱩ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ᱾<ref>{{cite news | url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/dilip-tirkey-confident-of-defending-challenges-from-heavyweights/articleshow/32775623.cms?from=mdr | title=Dilip Tirkey confident of 'defending' challenges from heavyweights | newspaper=The Economic Times }}</ref> ᱒᱐᱑᱔ ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱮᱰᱤ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱡᱽᱭᱟ ᱥᱚᱵᱷᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱨᱞᱤᱭᱟᱢᱮᱱᱴᱨᱤ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱞᱤᱰᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite web | url=https://sg.news.yahoo.com/dilip-tirkey-made-bjd-parliamentary-party-leader-kalpataru-075821386.html | title=Dilip Tirkey made new BJD parliamentary party leader after Kalpataru das resigns | date=12 September 2014 | access-date=10 June 2025 | archive-date=22 October 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221022221833/https://sg.news.yahoo.com/dilip-tirkey-made-bjd-parliamentary-party-leader-kalpataru-075821386.html | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://english.newsnationtv.com/india/news/dilip-tirkey-made-new-bjd-parliamentary-party-leader-54412.html | title=Dilip Tirkey made new BJD parliamentary party leader }}</ref> ᱒᱐᱑᱘ ᱨᱮ ᱪᱤᱯ ᱢᱤᱱᱤᱥᱴᱟᱨ [[ᱱᱚᱵᱤᱱ ᱯᱚᱴᱱᱟᱭᱚᱠ]] ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱫᱚ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱴᱩᱨᱤᱡᱤᱢ ᱵᱟᱰᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱴᱩᱨᱤᱡᱤᱢ ᱰᱮᱵᱷᱞᱳᱯᱢᱮᱱᱴ ᱠᱳᱨᱯᱳᱨᱮᱥᱚᱱ]] (ᱳᱴᱤᱰᱤᱥᱤ) ᱨᱮᱱ ᱪᱮᱭᱟᱨᱢᱮᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱵᱟᱦᱟᱞ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ<ref>{{cite news | url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/odisha-cm-appoints-dilip-tirkey-as-otdc-chairman-118051800556_1.html | title=Odisha CM appoints Dilip Tirkey as OTDC chairman | newspaper=Business Standard India | date=18 May 2018 | agency=Press Trust of India }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2018/may/18/dilip-tirkey-appointed-otdc-chairman-1816414.html | title=Dilip Tirkey appointed OTDC chairman | date=18 May 2018 }}</ref> ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱒᱒ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱑᱒ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱑᱘ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱮ ᱨᱮᱯᱨᱮᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱥᱚᱝᱥᱚᱫ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱚᱰ ᱮ ᱩᱱᱩᱛ ᱠᱮᱫᱟ, ᱡᱚᱛᱚ ᱛᱮ ᱓᱘᱙ ᱠᱩᱠᱞᱤ ᱠᱩᱞᱤ ᱠᱟᱛᱮ, ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱮᱵᱷᱮᱨᱮᱡᱽ ᱓᱔᱔ ᱟᱨ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱮᱵᱷᱮᱨᱮᱡᱽ ᱓᱗᱔ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱟᱣ ᱫᱚ ᱞᱮᱡᱮᱱᱰᱟᱨᱤ ᱦᱚᱠᱤ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ [[ᱫᱷᱭᱟᱱ ᱪᱟᱸᱫᱽ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱚᱛᱱᱚ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱮᱢᱯᱮᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱞᱟᱜᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ᱾
==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱢᱟᱱᱚᱛ==
* [[ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱨᱤ]], ᱒᱐᱐᱔<ref name="Padma Awards">{{cite web |url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |title=ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ |publisher=ᱜᱨᱤᱦ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱢᱚᱱᱛᱨᱟᱞᱚᱭ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ |date=᱒᱐᱑᱕ |access-date=᱒᱑ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱕ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |archive-date=᱑᱕ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱕ }}</ref>
* [[ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱒᱐᱐᱒<ref>{{cite web | url=https://www.hockeyindia.org/hall-of-fame/arjuna-award | title=ᱟᱨᱡᱩᱱ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ }}</ref>
* [[ᱮᱠᱞᱟᱵᱽᱭᱚ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ]], ᱑᱙᱙᱖<ref>{{cite web | url=http://www.imfa.in/resource-centre/2005/may09.htm | title=ᱟᱭᱤᱮᱢᱮᱯᱷᱮ | access-date=2025-06-09 | archive-date=2024-11-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20241130070151/http://www.imfa.in/resource-centre/2005/may09.htm | url-status=dead }}</ref>
* [[ᱳᱭᱮᱞ ᱟᱨ ᱯᱨᱟᱠᱨᱤᱛᱤᱠ ᱜᱮᱥ ᱱᱤᱜᱟᱢ|ᱳᱮᱱᱡᱤᱥᱤ]]-ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱑᱙᱙᱘
* [[ᱵᱤᱡᱩ ᱯᱚᱴᱱᱟᱭᱮᱠ]] ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱐᱔
* [[ᱨᱤᱠᱳᱦ]] ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ, ᱒᱐᱐᱙
* ᱥᱳᱠᱮᱥ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ, ᱒᱐᱑᱒
* [[ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱨᱮ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ (ᱦᱳᱠᱤ) ᱨᱮ ᱩᱛᱠᱨᱤᱥᱴᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱟᱱᱚᱛ, ᱒᱐᱒᱒<ref>{{cite web | url=https://indiaeducationdiary.in/zee-hindustan-hosts-the-2nd-edition-of-udaan-dare-to-dream-celebrates-the-effort-and-achievements-of-changemakers-of-india/ | title=ᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱ ᱩᱰᱟᱱ-ᱰᱮᱭᱟᱨ ᱴᱩ ᱰᱨᱤᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱤᱰᱤᱥᱟᱱ ᱮ ᱦᱳᱥᱴ ᱠᱮᱫᱟ; ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱮ ᱟᱹᱜᱩᱭᱤᱡ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱡᱟᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱟᱪᱤᱵᱽᱢᱮᱱᱴ ᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱒᱐ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱒᱒ | access-date=2025-06-09 | archive-date=2022-10-31 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221031065650/https://indiaeducationdiary.in/zee-hindustan-hosts-the-2nd-edition-of-udaan-dare-to-dream-celebrates-the-effort-and-achievements-of-changemakers-of-india/ | url-status=dead }}</ref>
===ᱢᱟᱱᱚᱛ===
*᱑᱙᱙᱗ ᱨᱮ ᱡᱩᱱᱤᱭᱟᱨ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ
*᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱑᱑ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ
*᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ<ref>{{cite news | url=https://timesofindia.indiatimes.com/dilip-tirkey-in-fihs-world-hockey-all-star-team/articleshow/280558.cms | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ | ᱵᱟᱝ ᱯᱚᱨᱤᱵᱷᱟᱥᱤᱛ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ – ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ | website=[[ᱫᱟ ᱴᱟᱭᱤᱢᱥ ᱚᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ]] | date=ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱖ }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.rediff.com/sports/2006/nov/01hock.htm | title=ᱦᱳᱠᱤ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ }}</ref>
*᱒᱐᱐᱗ ᱨᱮ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱚᱞ-ᱥᱴᱟᱨ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ<ref>{{cite web | url=https://www.mykhel.com/hockey/tirkey-only-indian-in-fihs-world-hockey-all-star-team-041292.html | title=ᱮᱯᱷᱟᱭᱤᱮᱪ ᱮᱥ ᱨᱮᱱ ᱵᱤᱥᱣᱚ ᱦᱳᱠᱤ ᱴᱤᱢ ᱨᱮ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ | date=᱒᱔ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱑᱗ }}</ref>
*᱖ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱨᱤᱠᱳᱦ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱟᱨ ᱚᱯᱷ ᱫᱟ ᱤᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ
*᱑᱕ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱐ ᱨᱮ [[ᱥᱟᱢᱵᱟᱞᱯᱩᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱱᱫᱚᱛ ᱰᱚᱠᱴᱚᱨᱮᱴ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ
*᱑᱑ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮ Orissadiary.com ᱠᱷᱚᱱ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱟ
*᱒᱐᱐᱙ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱨᱚᱫᱽᱭᱳᱜᱤᱠᱤ ᱥᱟᱝᱥᱛᱷᱟᱱ (ᱮᱱᱟᱭᱤᱴᱤ) ᱨᱩᱣᱟᱨᱠᱮᱞᱟ ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ'''<ref>{{cite web | url=https://www.financialexpress.com/archive/tirkey-gets-stadium-renamed-after-him/297623/ | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱩᱱᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟ | date=᱑᱖ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱐᱘ }}</ref>
*ᱥᱩᱱᱫᱟᱨᱜᱟᱲ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱣᱟ ᱵᱟᱥ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱰᱟ. ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱢᱟᱨᱜᱽ''' ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ
*ᱡᱟᱡᱽᱯᱩᱨ, ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ '''ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ ᱠᱚᱢᱯᱞᱮᱠᱥ'''
*ᱢᱤᱫ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ ᱯᱚᱛᱚᱵ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ '''ᱳᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱠᱟᱯᱛᱟᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ''' ᱥᱤᱱᱤᱭᱟᱨ ᱯᱟᱛᱨᱟᱠᱟᱨ ᱠᱮ. ᱟᱨᱩᱢᱩᱜᱟᱢ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite web | url=https://sportstar.thehindu.com/magazine/a-tribute-to-tirkey/article29645400.ece | title=ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ | date=᱗ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱐᱕ }}</ref><ref>{{cite book | url=https://www.amazon.in/DILIP-TIRKEY-authorised-Ramendra-Kumar/dp/B07K3RJT1Q | title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ: ᱢᱤᱫ ᱚᱫᱷᱤᱠᱨᱤᱛ ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ | date=ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱑᱘ | publisher=ᱯᱟᱥᱪᱤᱢᱟ ᱯᱟᱵᱽᱞᱤᱠᱮᱥᱚᱱ }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.fieldhockey.com/archives/2008-2013/index.php?option=com_content&view=article&id=384:news-for-20-march-2009&catid=3:march&Itemid=4 | title=᱒᱐ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱐᱙ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ | access-date=2025-06-09 | archive-date=2022-10-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221020101109/http://www.fieldhockey.com/archives/2008-2013/index.php?option=com_content&view=article&id=384:news-for-20-march-2009&catid=3:march&Itemid=4 | url-status=dead }}</ref>
*ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱚᱨ ᱨᱮ ᱥᱟᱦᱤᱫ ᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱝ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴ ᱜᱽᱨᱟᱣᱩᱱᱰ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱴᱟᱸᱰ ᱟᱨ ᱯᱮᱵᱷᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/tirkeydk/posts/its-really-an-honour-for-me-odishas-first-international-cricketer-debasish-mohan/735624903521750/|title=ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ - ᱤᱧ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ . ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱫᱟᱨᱡᱟ ᱨᱮᱱ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴᱟᱨ ᱫᱮᱵᱟᱥᱤᱥ ᱢᱳᱦᱟᱱ|website=www.facebook.com|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref>
*[[ᱠᱚᱞᱤᱝᱜᱟ ᱤᱱᱥᱴᱤᱪᱩᱴ ᱚᱯᱷ ᱥᱚᱥᱤᱭᱟᱞ ᱥᱟᱭᱮᱱᱥᱮᱡᱽ]] ᱨᱮ ᱦᱳᱠᱤ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟᱭᱴ<ref>{{cite web | url=https://odishabytes.com/in-pics-odisha-cm-inaugurates-stadiums-named-after-sports-legends-on-kiit-campus/ | title=[ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ] ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱤᱮᱢ ᱠᱟᱭᱤᱴ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱞᱤᱡᱮᱱᱰ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ ᱠᱚ ᱩᱫᱽᱜᱟᱹᱴᱟᱱ ᱠᱮᱫᱟ | date=᱑᱗ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱒᱓ }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.uniindia.com/news/sports/sports-odisha-stadium/2918499.html|title=ᱠᱮᱭᱤᱴᱤ, ᱠᱮᱭᱤᱟᱭᱤᱮᱥ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱢᱟᱱᱚᱛ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ ᱯᱩᱨᱩᱥ ᱠᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ|accessdate=᱒᱓ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱒᱓}}</ref>
==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ==
*[http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp The Giant In The Shadows] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130603111742/http://archive.tehelka.com/story_main45.asp?filename=hub050610the_giant.asp |date=3 June 2013 }} Tehelka – 5 June 2010.
lvedjqr9ztss4k516m5bdthcyp2d5sa
ᱯᱳᱞ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ
0
32146
175385
175280
2025-06-12T19:27:00Z
InternetArchiveBot
3665
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
175385
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = ᱯᱳᱞ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ
| image =
| caption =
| birth_date = {{Birth year and age|1949}}
| birth_place = [[ᱞᱤᱱ, ᱢᱟᱭᱥᱟᱪᱩᱥᱮᱴᱥ]], ᱭᱩᱹ.ᱮᱥ.
| nationality = ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ
| occupation = ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ, ᱢᱳᱰᱮᱞ, ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱟᱨ, ᱦᱳᱞᱤᱣᱩᱰ ᱯᱷᱤᱠᱥᱟᱨ, ᱚᱱᱚᱞᱤᱭᱟᱹ
| years_active = ᱑᱙᱗᱐ – ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ
| module = {{Infobox military person|embed=yes
| branch = United States Air Force
| service_years = 1968–1972
| rank = ᱥᱟᱨᱡᱮᱱᱴ
}}
}}
'''ᱯᱳᱞ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱑᱙᱔᱙) ᱢᱤᱫ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ, ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱯᱳᱨᱱᱚᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱩᱫᱩᱨᱤᱡ ᱟᱨ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾
== ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ ==
ᱞᱤᱱ, ᱢᱟᱥᱟᱥᱮᱴ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱢᱮᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱜᱷᱟᱨᱚᱧᱡᱽ ᱫᱚ ᱭᱩᱱᱟᱭᱴ ᱥᱴᱮᱴ ᱱᱮᱵᱟᱞ ᱮᱠᱮᱰᱢᱤ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮᱱᱟᱯᱚᱞᱤᱥ, ᱢᱮᱨᱤᱞᱮᱱᱰ ᱨᱮ ᱥᱮᱱ ᱮᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱫᱚ ᱢᱮᱨᱤᱞᱮᱱᱰ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱠᱩᱥᱤ ᱥᱠᱩᱞᱟᱨᱥᱤᱯ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱷᱤᱭᱮᱛᱱᱟᱢ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱚᱠᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱭᱩᱱᱟᱭᱴ ᱥᱴᱮᱴ ᱮᱭᱟᱨ ᱯᱷᱳᱨᱥ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱫᱚ ᱭᱩᱱᱤᱴ ᱥᱴᱮᱴ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱤᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱮᱥ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱗᱑ ᱥᱟᱞᱮ ᱢᱟᱨᱪ ᱮᱭᱟᱨ ᱯᱷᱳᱨᱥ ᱵᱮᱥ ᱨᱮ ᱫᱟᱬᱟ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱥᱟᱨᱡᱮᱱᱴ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱚᱯᱚᱦᱚᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ᱾ ᱥᱤᱵᱤᱞᱤᱭᱟᱱ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ ᱨᱩᱣᱟᱹᱲ ᱠᱟᱛᱮ,<ref name="Ebner">Ebner, Mark and Jack Cheevers (April 26, 2001). [http://www.hollywoodinterrupted.com/archives/the_bagman.phtml The Bagman.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081221115142/http://www.hollywoodinterrupted.com/archives/the_bagman.phtml |date=2008-12-21 }} ''[[New Times LA]]''</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱩᱥᱟᱹᱨᱟ ᱜᱮ ᱠᱮᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱤᱵᱷᱟᱨᱥᱟᱭᱤᱰ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱡᱤᱢ ᱨᱮ ᱯᱷᱤᱴᱱᱮᱥ ᱴᱨᱮᱱᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤᱭ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref name="Ebner"/>
== ᱢᱳᱰᱮᱞᱤᱝ ᱠᱟᱹᱢᱤ, ᱛᱷᱤᱭᱮᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ==
ᱢᱟᱨᱪ ᱑᱙᱗᱔ ᱨᱮ, ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱫᱚ ᱠᱟᱥᱟᱱᱰᱨᱟ ᱯᱤᱴᱟᱨᱥᱟᱱ ᱥᱟᱶ ᱯᱞᱮᱜᱟᱨᱞ ᱯᱟᱛᱷᱟᱢ ᱨᱮ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱨᱤᱯ ᱠᱚᱞᱴ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱚᱞᱴ ᱢᱳᱰᱮᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱑᱙᱗᱕ ᱱᱟᱣᱟᱢᱵᱟᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱰᱮᱴ ᱨᱮᱭ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱗᱘ ᱫᱤᱥᱟᱢᱵᱟᱹᱨ ᱨᱮ, ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱫᱚ ᱦᱟᱥᱴᱞᱟᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱚᱵᱷᱟᱨ ᱨᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱦᱚᱲᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱢᱳᱰᱮᱞᱤᱝ ᱛᱮ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱮᱱᱮᱡ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱰᱚᱡᱚᱱ ᱜᱟᱱ ᱚᱯᱷᱟᱨ ᱨᱮᱭ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱨᱨᱮᱥᱤ ᱟᱜ ᱥᱤᱨᱡᱚᱱ ᱡᱤᱞ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱮᱥ ᱦᱚᱲ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱗᱐ ᱥᱟᱛᱟᱵᱟᱫᱤ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱯᱮᱭᱰ ᱟᱨ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱷᱚᱡᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱩᱢᱮᱨᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱟᱭᱠᱚᱱ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱮᱭᱟ᱾<ref>{{cite web |url=https://www.datalounge.com/thread/17771043-elvira-actress-releases-book |title=Elvira Actress Releases Book |website=datalounge.com |publisher=. |access-date=August 17, 2018 |archive-date=May 26, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220526013833/https://www.datalounge.com/thread/17771043-elvira-actress-releases-book |url-status=dead }}</ref>
== ᱱᱚᱱᱰᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ ==
== ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ ==
== ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ ==
{{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}}
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ: ᱜᱮᱭ ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ]]
rwoem4qvcmrxprrnq28mow5574lmey5
ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ:Santalipedia
2
32149
175381
175286
2025-06-12T16:37:50Z
Santalipedia
9514
Blanked the page
175381
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ
14
32167
175390
2025-06-13T10:15:23Z
MT731
2184
"{{Cat main|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]]" ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ
175390
wikitext
text/x-wiki
{{Cat main|ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ}}
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱠᱚ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]]
[[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱫᱩᱨᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]]
kf81ijdbbqp9aiyiqt30bpjb7fpbr45