ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ satwiki https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%A9%E1%B1%AC%E1%B1%A9%E1%B1%9B_%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%A6%E1%B1%B4%E1%B1%9F MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱚᱲ ᱨᱮᱫ ᱨᱮᱫ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱣᱤᱠᱤ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱪᱷᱟᱸᱪ ᱪᱷᱟᱸᱪ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ ᱜᱚᱸᱲᱚᱸ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ ᱛᱷᱚᱠ ᱛᱷᱚᱠ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ TimedText TimedText talk ᱢᱳᱰᱩᱞ ᱢᱳᱰᱩᱞ ᱜᱟᱞᱢᱟᱨᱟᱣ Event Event talk ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ 0 1038 175752 157074 2025-06-26T21:44:02Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175752 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱠᱳᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩᱨᱟᱢ ᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ | birth_name = ᱨᱟᱢ ᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ |image = File:Sadhu Ramchand Murmu.jpg | birth_date = ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱑᱖ ᱵᱟᱹᱭᱥᱟᱹᱠ ᱑᱓᱐᱔ (᱑᱘᱙᱗) | birth_place = ᱥᱤᱞᱫᱟᱹ, ᱠᱟᱢᱟᱨᱵᱟᱺᱫᱤ, ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱥᱤᱧᱚᱛ | death_date = ᱑᱕ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱕᱔ (᱕᱗ ᱩᱢᱮᱨ) | occupation = ᱚᱱᱚᱞᱤᱭᱟᱹ, ᱚᱱᱚᱬᱦᱤᱭᱟᱹ | known_for = ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ | notable_works = * ᱞᱤᱴᱟᱹ ᱜᱚᱰᱮᱛ *ᱤᱥᱨᱚᱲ *ᱥᱚᱝᱥᱟᱨ ᱯᱷᱮᱸᱫᱽ *ᱚᱞ ᱫᱚᱦᱚ ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ *ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱯᱩᱛᱷᱤ | mother = ᱠᱩᱱᱤ ᱢᱩᱨᱢᱩ | father = ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ }} ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱠᱳᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱨ '''ᱢᱚᱦᱟ ᱠᱳᱵᱤ''' ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱵᱚᱱ ᱧᱩᱢᱮ ᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚᱭ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱟᱱᱚᱛᱟᱱ '''ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ'''᱾ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱥᱤᱨᱡᱟᱹᱣ ᱜᱮ ᱚᱱᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱯᱚᱨᱢᱟᱱ ᱫᱚ᱾ [[ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱵᱟᱵᱚᱫᱽ ᱠᱳᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱟᱜ ᱡᱤᱣᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱧ ᱧᱤᱫᱟᱹ ᱞᱚ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱮᱜᱮ ᱩᱱᱟᱹᱜ ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ ᱫᱚᱭ ᱚᱞᱼᱛᱚᱞ ᱞᱮᱜᱼᱟ᱾ ᱟᱨ ᱟᱡᱟᱜ ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮᱜᱮ '''ᱠᱳᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ''' ᱥᱮ '''ᱢᱚᱦᱟ ᱠᱳᱵᱤ''' ᱜᱩᱨᱩ ᱫᱚᱭ ᱧᱩᱢ ᱦᱟᱞᱟᱝ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮ ᱠᱩᱵᱤᱜᱩᱨᱩ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱧᱩᱢ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱑᱖ ᱵᱟᱹᱭᱥᱟᱹᱠᱷ ᱑᱓᱐᱖ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ (ᱤᱝᱨᱟᱹᱡᱤ ᱑᱘᱙᱗ ᱥᱟᱞ) [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱮᱫᱤᱱᱤᱯᱩᱨ ( ᱱᱤᱛᱚᱜ [[ᱡᱷᱟᱲᱜᱨᱟᱢ]] ᱡᱤᱞᱟᱹ) ᱡᱤᱞᱟᱹᱨᱮ [[ᱥᱤᱞᱫᱟᱹ]] ᱢᱩᱞᱩᱠ ᱠᱟᱢᱟᱨᱵᱟᱸᱫᱤ ᱟᱹᱛᱩ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ᱟᱯᱟᱛ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱢᱚᱦᱚᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱟᱨ ᱮᱸᱜᱟᱛ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱠᱩᱱᱤ᱾ ᱠᱩᱵᱤ ᱛᱟᱠᱚ ᱫᱚ ᱯᱳᱱ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱢᱤᱥᱨᱟ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱟᱡ ᱫᱚ ᱡᱷᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱᱮ ᱦᱩᱰᱤᱧᱟ᱾<ref>{{cite web|title=News regarding Sadhu Ramchand Murmu|url=http://archives.anandabazar.com/archive/1130501/1med1.html|access-date=26 August 2021}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web |title=Culture of Mayurbhanj and Medinipur: A Comperative Study|url=http://oaji.net/articles/2020/9223-1595403633.pdf|access-date=26 August 2021}}</ref> ==ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱨ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱑᱖ ᱵᱟᱹᱭᱥᱟᱹᱠ ᱑᱓᱐᱔ ᱥᱟᱞ (ᱤᱝᱨᱮᱹᱡᱤ ᱑᱘᱙᱗ ᱥᱟᱞ) ᱯᱩᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱩᱪᱷᱤᱢ ᱢᱤᱫᱽᱱᱟᱯᱩᱨ ᱡᱤᱞᱞᱟ ᱥᱤᱞᱫᱟᱹ ᱴᱚᱴᱷᱟᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱢᱟᱨᱵᱟᱺᱫᱤ [[ᱟᱹᱛᱩ]] ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=News regarding Sadhu Ramchand Murmu|url=http://archives.anandabazar.com/archive/1130501/1med1.html|access-date=26 August 2021}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web |title=Sadhu Ramchand Murmu |url=https://brill.com/view/book/9789004439153/BP000013.xml|access-date=26 August 2021}}</ref> ᱥᱟ.ᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱸᱜᱮᱡ ᱱᱟᱪᱟᱨ ᱛᱟᱞᱟᱨᱮᱭ ᱦᱟᱨᱟᱵᱩᱨᱩ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱟᱡᱤᱡ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱭᱳ ᱫᱚ ᱠᱩᱱᱤ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱟᱨ ᱵᱟᱵᱟᱦᱟᱜ [[ᱧᱩᱛᱩᱢ]] ᱫᱚ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱾ ᱯᱩᱱ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱵᱩᱦᱤᱱ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱝᱼᱤᱡ ᱫᱚ ᱫᱩᱵᱽᱨᱟᱡᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ, ᱛᱟᱞᱟᱭᱤᱡ ᱫᱚ ᱫᱷᱚᱱᱚᱧᱡᱚᱭ ᱢᱩᱨᱢᱩ, ᱥᱟᱡᱚᱭᱤᱡ ᱫᱚ ᱢᱟᱹᱭ ᱢᱩᱜᱽᱞᱤ ᱟᱨ ᱦᱩᱰᱤᱧᱼᱤᱡ ᱫᱚ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱾ ᱵᱟᱵᱟ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱚᱞᱚᱜ ᱵᱟᱭ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱨᱚᱲ ᱟᱨ ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱦᱚᱨ ᱛᱮᱜᱮᱭ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱥᱩᱜᱩᱲ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱭ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱫᱚ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱜᱮᱭ ᱥᱮᱬᱟ ᱞᱮᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱚᱞ ᱯᱚᱲᱦᱚᱱ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱵᱟᱵᱟᱦᱟᱜ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱛᱮᱜᱮ ᱟᱹᱛᱩ ᱟᱥᱲᱟ ᱨᱮᱜᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱫᱚᱭ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱩᱱ ᱡᱚᱦᱚᱜ ᱫᱚ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩᱣᱟᱜ ᱩᱢᱮᱨ ᱫᱚ ᱤᱨᱟ.ᱞ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱮ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱱᱚᱢ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫᱤᱼᱮ (L.P.) ᱯᱟᱥ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱟᱨ ᱤᱱᱟᱹ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱨ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱛᱟᱭᱱᱚᱢ ᱫᱚ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱵᱩᱱᱤᱭᱟᱹᱫᱤ (U.P.)ᱼᱮ ᱯᱟᱥ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱑᱙᱑᱐-᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ᱾ ᱟᱹᱛᱩ ᱟᱥᱲᱟᱨᱮ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱯᱩᱨᱟ.ᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱷᱤᱢᱯᱩᱨ ᱟᱥᱲᱟ (M.E.) ᱨᱮᱭ ᱵᱷᱩᱨᱛᱤ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱸᱰᱮᱠᱷᱚᱱ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱪᱟᱱᱟᱪᱼᱮ ᱯᱟᱥ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱑᱙᱑᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ᱾ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱮᱸᱜᱮᱡ ᱦᱟᱞᱚᱛ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱟᱨ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱ ᱛᱮ ᱚᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱫᱚ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱾ ᱑᱙᱐᱖ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱡᱤᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱾ ᱚᱸᱰᱮ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱥᱚᱱᱟᱨᱤ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱤᱞ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱨᱛᱤ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱚᱸᱰᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱥᱟᱶ ᱛᱮ ᱟᱥᱩᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱠᱟᱢᱤ ᱠᱚᱭ ᱥᱮᱬᱟ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ - ᱚᱞᱚᱜ ᱦᱤᱫᱤᱥ ᱛᱮ ᱯᱩᱨᱩᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱚᱱᱠᱟᱜᱮ ᱥᱟᱶᱛᱟᱨᱤ ᱥᱚᱥᱚᱱᱚᱜ ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱡᱚᱯᱚᱲᱟᱣ ᱮ ᱛᱟᱦᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱟᱡᱟᱜ "ᱫᱮᱵᱚᱱ ᱛᱤᱸᱜᱩᱱ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱵᱤᱨ " ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱛᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱡᱟᱹᱛᱤ ᱩᱫᱜᱟᱹᱣ ᱵᱮᱨᱮᱫ ᱞᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱠᱤᱱ ᱵᱚᱝᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟᱭᱮᱱ ᱛᱟᱭᱱᱚᱢ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱟᱱᱟᱴ ᱮᱴᱠᱮᱴᱚᱬᱮ ᱧᱩᱨ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱟᱥᱲᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱾ ᱦᱟᱞᱟᱠ ᱦᱟᱨᱠᱮᱛ ᱥᱟᱦᱟᱣ ᱥᱟᱦᱟᱣ ᱛᱮ ᱢᱮᱫ ᱫᱟᱜ ᱡᱚᱨᱚ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱠᱚᱲᱟᱢ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱾ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱚᱦᱚᱫ ᱮ ᱠᱷᱚᱡᱽ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱠ ᱧᱟᱢᱚᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱸᱥ ᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱚᱞ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱚᱠᱛᱚ ᱜᱮ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱵᱟᱰᱳᱦᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱱᱟᱱᱟᱦᱩᱱᱟᱹᱨ ᱡᱤᱱᱥᱼᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱞᱩᱜᱽᱲᱤ ᱟᱸᱜᱽᱨᱚᱯ ᱦᱚᱸᱭᱮ ᱛᱮᱧᱼᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱟᱨ ᱨᱩᱥᱤᱠᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱨᱤᱭᱳ ᱦᱚᱸᱭᱮ ᱚᱨᱚᱝᱼᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱱᱟᱢ ᱦᱚᱸᱭᱮ ᱨᱮᱸᱛᱟᱭᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱤᱱᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱭᱟᱜ ᱚᱞ ᱥᱮᱨᱮᱧᱠᱳ ᱜᱮ ᱵᱟᱱᱟᱢ ᱟᱛᱮᱫ ᱟᱹᱛᱩ ᱟᱹᱛᱩ ᱛᱮᱭ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱹᱪᱩᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱡᱤᱮᱤᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱱᱮᱢ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱞᱮᱠᱷᱟᱜ ᱟ ᱮᱱᱦᱚᱸ ᱡᱟᱦᱟ ᱠᱚ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱮ ᱥᱤᱨᱡᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟ ᱫᱚ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ ᱾ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱨᱮᱱ ᱫᱚ ᱠᱤᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱾ ᱵᱩᱲᱠᱤ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱫᱚ ᱢᱟᱱᱚᱠᱟ ᱟᱨ ᱪᱷᱩᱴᱠᱤ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱫᱚ ᱯᱩᱸᱴᱤ ᱾ ᱵᱩᱲᱠᱤ ᱨᱮᱱ ᱯᱮᱭᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱟᱠᱳ ᱠᱟᱞᱤᱯᱚᱫᱚ, ᱪᱩᱱᱟᱨᱟᱢ ᱟᱨ ᱢᱟᱹᱭ ᱠᱩᱱᱤ ᱾ ᱟᱨ ᱪᱷᱩᱴᱠᱤ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱸ ᱯᱮᱭᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱾ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱟᱠᱚ ᱫᱷᱚᱱᱚᱧᱡᱚᱭ, ᱯᱷᱩᱛᱩ ᱟᱨ ᱠᱟᱠᱟ ᱾ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩᱭᱟᱜ ᱵᱳᱝᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱛᱟᱭᱱᱚᱢ ᱟᱭᱟᱜ ᱚᱞᱠᱳ ᱫᱚ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱞᱮᱞᱟᱛᱮ ᱪᱷᱟᱯᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱟᱨ ᱯᱩᱛᱷᱤᱠᱳ ᱫᱚᱭ ᱪᱷᱟᱯᱟ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ "[[ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱩᱨᱩ]] ᱯᱨᱮᱥ" ᱨᱮᱱ ᱠᱚᱨᱱᱚᱫᱷᱟᱨ ᱰᱚᱠᱴᱚᱨ ᱥᱩᱦᱨᱤᱫᱽᱠᱩᱢᱟᱨ ᱵᱷᱳᱹᱣᱢᱤᱠ ᱾ ==ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱠᱚ== * ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱯᱩᱛᱷᱤ (᱑᱙᱖᱙, ᱑᱙᱗᱒, ᱑᱙᱙᱔)<ref>{{cite web |title=Books by Sadhu Ramchand Murmu |url=http://libnet.vidyasagar.ac.in/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=31323&query_desc=au%3A%22Murmu%20%2C%20Sadhu%20Ramchand%20.%22|access-date=26 August 2021}}</ref> * ᱞᱤᱴᱟᱹ ᱜᱳᱰᱮᱛ (ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ - ᱑᱙᱗᱙) * ᱚᱞ ᱫᱚᱦᱚ ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ (ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱑᱙᱗᱔, ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱑᱙᱙᱖) * ᱥᱚᱝᱥᱟᱨ ᱯᱷᱮᱸᱫᱽ (ᱜᱟᱭᱟᱱ ᱯᱩᱛᱷᱤ - ᱑᱙᱘᱒)<ref>{{cite web|url=http://sahitya-akademi.gov.in/publications/book-63.jsp |title=Books by Sadhu Ramchand Murmu|website=sahitya-akademi.gov.in |accessdate=2020-08-26}}</ref> * ᱤᱥᱨᱚᱲ (ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱑᱙᱘᱕, ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱑᱙᱙᱗) == ᱢᱚᱡᱽ ᱫᱟᱸᱫᱮᱨ ᱟᱸᱠ ᱪᱤᱠᱤ == ====ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱠᱟᱛᱷᱟ==== ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱦᱚᱸ ᱢᱤᱫ ᱫᱟᱨᱥᱚᱱᱤᱠᱼᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟᱛᱮᱜᱮ ᱑᱙᱒᱓ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ "ᱢᱚᱡᱽ ᱫᱟᱸᱫᱮᱨ ᱟᱸᱠ" ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱪᱤᱠᱤᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱵᱟᱝᱛᱮ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮ ᱵᱟᱝᱼᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱠᱟᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web |title=ᱢᱚᱡᱽ ᱫᱟᱸᱫᱮᱨ ᱟᱸᱠ ᱪᱤᱠᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱠᱟᱛᱷᱟ|url=https://prmmch.nic.in/?page_id=918|access-date=26 August 2021}}</ref> ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱢᱟᱹᱱ== ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ "ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ" ᱢᱮᱱᱛᱮᱭ ᱪᱷᱟᱹᱴᱭᱟᱹᱨ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] ᱨᱮᱱ ᱩᱱ ᱡᱚᱦᱚᱜᱼᱤᱡ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱜᱚᱢᱠᱮ (ᱨᱟᱡᱽᱡᱚᱯᱟᱞ) ᱰᱚᱠᱴᱚᱨ ᱠᱳᱹᱭᱞᱟᱥᱱᱟᱛᱷ ᱠᱟᱴᱡᱩ᱾ ==ᱜᱩᱨ ᱠᱟᱛᱷᱟ== ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱨᱮᱱ ᱠᱳᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱥᱟᱹᱫᱷᱩ ᱨᱟᱢᱪᱟᱸᱫᱽ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚ ᱒᱙ ᱟᱸᱜᱷᱟᱬ ᱑᱓᱖᱑ (ᱤᱝᱨᱮᱹᱡᱤ ᱑᱙᱕᱕) ᱦᱤᱞᱚᱜᱼᱮ ᱵᱚᱝᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *http://www.allindiaaseca.org/books/sadhuramchand-murmu.html *http://porosmoni.com/index.php?route=product/product&product_id=138{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *http://schools.yorakul.com/paschim-medinipur/19203301503/sadhu-ramchand-murmu-pry..html [[Category:!Main category]] chi58y78gag24jvjvjequilwhdox4dt ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ 0 1083 175754 157973 2025-06-26T23:02:25Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175754 wikitext text/x-wiki [[File:US Navy 050102-N-9593M-031 A village near the coast of Sumatra lays in ruin after the Tsunami that struck South East Asia.jpg|thumb|᱒᱐᱐᱔ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ]] [[File:2004-tsunami.jpg|thumb|2004 ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱡᱷᱚᱜ ᱛᱷᱟᱭᱞᱟᱸᱰ ᱨᱮᱭᱮᱜ ᱯᱷᱚᱴᱚ]] '''ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ''' [[:en:Tsunami|(Tsunami)]] ᱫᱚ ᱡᱟᱯᱟᱱᱤ ᱟᱹᱲᱟᱹᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ"<ref>{{Cite web |url=http://nthmp-history.pmel.noaa.gov/terms.html |title=Archive copy |access-date=2018-04-10 |archive-date=2011-02-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110225143835/http://nthmp-history.pmel.noaa.gov/terms.html |url-status=dead }}</ref>, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱫᱚ ᱫᱚᱨᱭᱟ ᱰᱷᱤᱯ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱟᱠᱟᱵ ᱠᱟᱱ ᱰᱷᱮᱶ (harbor wave) ᱾ ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱶ, ᱞᱟᱵᱷᱟ ᱯᱷᱩᱨ ᱛᱩᱫ, ᱫᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱰᱷᱟᱹᱶ, ᱚᱛ ᱠᱷᱚᱥᱨᱟᱶ, ᱩᱞᱠᱟᱹ ᱧᱩᱨ ᱮᱢᱟᱱ ᱠᱚᱛᱮ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱫᱚ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜᱼᱟ ᱾ <ref>http://blogs.nature.com</ref> ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱫᱚ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ [[ᱫᱚᱨᱭᱟ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱰᱷᱮᱶ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱟᱨᱚᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱡᱷᱟᱹᱱᱟᱹᱞ (length) ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱰᱷᱮᱶ ᱞᱮᱠᱟ ᱵᱟᱝ ᱧᱮᱞᱚᱜᱼᱟ ᱵᱚᱨᱚᱢ ᱡᱩᱨ ᱛᱮ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱡᱩᱶᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟ ᱧᱮᱞᱤᱜᱼᱟ ᱾ [[ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱤᱝᱞᱤᱥ]] ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ Tidal wave ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱪᱷᱤᱠᱟᱹᱶ ᱫᱤᱜ ᱢᱮᱥᱟ ᱠᱟᱛᱮ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱭᱜ ᱟᱹᱟᱱᱟᱹᱪᱩᱨ ᱚᱠᱛᱚ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱤᱱᱤᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫ ᱜᱷᱚᱱᱴᱟ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ ᱾ ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ wave train ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱫᱚᱨᱭᱟ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱦᱚᱲ ᱡᱤᱵᱽ ᱡᱤᱭᱟᱹᱞᱤ ᱥᱩᱱᱟᱹᱢᱤ ᱛᱮᱫᱚ ᱵᱤᱥᱛᱤ ᱠᱚ ᱠᱷᱤᱛᱤᱜᱼᱟ ᱾ ᱒᱐᱐᱔ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱚᱛᱚᱨᱟᱱᱟᱜ ᱫᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱑᱔ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱ ᱒,᱓᱐,᱐᱐᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱜᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ [[ᱡᱤᱥᱩ]] ᱡᱟᱱᱟᱢᱚᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱔᱒᱖ ᱥᱟᱞ ᱢᱟᱬᱟᱝ ᱨᱮ ᱜᱨᱤᱥ ᱨᱮᱱᱤᱡ ᱱᱟᱜᱟᱢᱤᱭᱟᱹᱭ ᱞᱟᱹᱭ ᱞᱮᱜᱼᱟ ᱫᱚᱨᱭᱟ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮ ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱶ ᱞᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱵᱟᱨᱜᱮᱞ ᱥᱟᱭᱟᱝ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱱᱮᱛᱟᱨ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱦᱚᱸ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ ᱡᱥᱥᱢᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱫᱚ ᱵᱟᱭ ᱴᱷᱟᱶᱠᱟᱹ ᱦᱟ ᱾ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱠᱷᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱫᱽ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱛᱟᱢ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ - ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱶ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱵᱟᱭ ᱛᱮᱭᱟᱨᱮᱫ ᱡᱷᱚᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱶ ᱚᱠᱟ ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤᱭ ᱛᱮᱟᱨᱮᱜᱼᱟ? ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱵᱟᱵᱚᱛ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱬᱟᱝ ᱨᱮ ᱧᱟᱢᱚᱜᱼᱟ ᱚᱱᱟ ᱛᱮᱴᱮᱡ ᱱᱤᱛ ᱦᱚᱸ ᱪᱟᱹᱞᱩ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱡᱟᱱᱟᱢ== ==ᱱᱟᱜᱟᱢᱟᱱᱟᱜ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ== ==ᱡᱟᱱᱟᱢᱚᱜ ᱠᱟᱨᱚᱱ== ᱫᱚᱨᱭᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱫᱷᱟᱶ ᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱫᱟᱜ ᱪᱷᱤᱞᱠᱟᱹᱜ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜ ᱨᱮᱭᱥᱟᱜ ᱢᱩᱬ ᱠᱟᱨᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱝᱠᱟ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱫᱟᱜ ᱪᱷᱤᱞᱠᱟᱹᱜ ᱫᱚ ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱶ, ᱚᱛ ᱠᱷᱚᱥᱟᱶ, ᱞᱟᱵᱷᱟ ᱯᱷᱩᱨ ᱛᱩᱫ, ᱜᱞᱮᱥᱤᱭᱚᱨ ᱠᱮᱪᱟᱜ ᱟᱨ ᱢᱤᱢᱤᱫ ᱫᱷᱟᱶ ᱫᱚ ᱩᱞᱠᱟᱹ ᱧᱩᱨᱩᱜ ᱛᱮᱦᱸ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱪᱷᱤᱞᱠᱟᱹᱶ ᱫᱟᱜ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱱᱚᱨ ᱫᱟᱲᱮ ᱛᱮ ᱛᱟᱦᱩᱸ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱱᱟᱜ ᱛᱮ ᱟᱹᱨᱩᱜᱼᱟ ᱾ ᱡᱩᱶᱟᱹᱨ ᱛᱮᱫᱚ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ ᱵᱟᱭ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜᱼᱟ ᱾ ===ᱚᱛ ᱞᱟᱲᱟᱣ ᱛᱮ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ=== ===ᱚᱛ ᱠᱷᱚᱥᱨᱟᱣ ᱛᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ=== ===ᱦᱚᱭ ᱦᱤᱥᱤᱫ ᱛᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱥᱩᱱᱟᱢᱤ=== ==ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ== * https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B8%E0%AD%81%E0%AC%A8%E0%AC%BE%E0%AC%AE%E0%AC%BF == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == * [http://geology.com/records/biggest-tsunami.shtml World's Tallest Tsunami] – geology.com * [http://ngdc.noaa.gov/hazard/tsu.shtml Tsunami Data and Information] – National Geophysical Data Center * [http://itic.ioc-unesco.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1328&Itemid=1142&lang=en IOC Tsunami Glossary] – International Tsunami Information Center ([[UNESCO]]) * [http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/ Tsunami & Earthquake Research at the USGS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050521082033/http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/ |date=2005-05-21 }} – United States Geological Survey * [http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/ioc-oceans/ Intergovernmental Oceanographic Commission] – Intergovernmental Oceanographic Commission * [http://www.tsunami.noaa.gov/ Tsunami] – National Oceanic and Atmospheric Administration * [http://www.pbs.org/nova/tsunami/ Wave That Shook The World] – ''Nova (TV series)'' * [http://nctr.pmel.noaa.gov/database_devel.html Recent and Historical Tsunami Events and Relevant Data] – Pacific Marine Environmental Laboratory * [http://www.youtube.com/watch?v=k4w27IczOTk Raw Video: Tsunami Slams Northeast Japan] – Associated Press == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == [[Category:!Main category]] n8mquk3rd50bn7e79vs9m95adw0y1ak ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ 0 1193 175762 135904 2025-06-27T02:50:43Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175762 wikitext text/x-wiki [[File:Religionsmajoritaries.png|thumb|380px|]] [[File:ReligijneSymbole.svg|thumb|ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹᱠᱩ]] '''ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ''' (en: [[:en:Religion|Religion]]) ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱴᱷᱟᱹᱠᱩᱨ ᱡᱤᱣᱤᱣᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ ᱫᱮᱵ ᱥᱮᱵᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤᱠᱩ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱠᱚᱫᱚ ᱞᱤᱴᱟᱹ ᱜᱚᱸᱥᱟᱭ ᱥᱮ ᱢᱟᱨᱟᱝᱵᱩᱨᱩ ᱣᱟᱜ ᱛᱤ ᱛᱮ ᱟᱵᱚ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤ ᱛᱟᱞᱟᱨᱮᱭ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤᱭᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱨᱤᱪᱟᱹᱞᱤ ᱥᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸᱱ ᱯᱟᱹᱛᱭᱟᱹᱣ ᱟᱵᱚᱨᱮᱱ ᱯᱩᱨᱩᱫᱷᱩᱞ ᱥᱮ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱟᱹᱜᱩᱭ ᱮᱫᱟ ᱚᱱᱟᱠᱳᱜᱮ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱟᱭᱳ ᱵᱟᱵᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱥᱮ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱫᱚ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤᱠᱩ ᱧᱟᱻᱢᱟ ᱟᱨ ᱜᱩᱡᱩᱜ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤᱠᱩ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱤᱫᱤᱭᱟ᱾ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱨᱮᱫᱚ ᱫᱮᱵ ᱥᱮᱵᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱟᱱᱟ ᱦᱩᱱᱟᱹᱨ ᱟᱹᱨᱤᱪᱟᱹᱞᱤ, ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱵᱩᱨᱩᱴᱷᱮᱱ ᱱᱮᱸᱦᱚᱨ, ᱢᱚᱡᱽ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱵᱟᱠᱷᱮᱬ, ᱵᱤᱱᱛᱤ, ᱯᱚᱨᱚᱵ, ᱥᱮᱨᱮᱧ, ᱮᱱᱮᱡ ᱮᱢᱟᱱᱛᱮ ᱞᱮᱠᱟᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤᱠᱩ ᱢᱟᱱᱟᱣᱜᱮ ᱵᱩᱡᱷᱟᱹᱜᱼᱟ᱾ ᱟᱫᱚ ᱫᱷᱚᱨᱟᱢ ᱠᱟᱹᱢᱤᱠᱩ ᱵᱟᱠᱷᱨᱟ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱯᱩᱛᱷᱤ, ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ, ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱡᱟᱜᱟ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱚᱱᱚᱛ ᱡᱟᱜᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣᱟ᱾ == ᱤᱵᱨᱟᱦᱟᱢᱤᱭᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱠᱩ == * [[ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱤᱥᱞᱟᱢ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱤᱥᱞᱟᱢ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱤᱦᱩᱫᱤ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱵᱟᱦᱟᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] == ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱠᱩ == * [[ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] == ᱪᱤᱱ, ᱡᱟᱯᱟᱱ, ᱠᱳᱨᱤᱭᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢᱠᱩ == * [[ᱛᱟᱣ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱛᱟᱣ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱥᱤᱱᱛᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] * [[ᱠᱚᱱᱯᱷᱩᱥᱤᱭᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] == ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ == * Noss, John B.; ''Man's Religions'', 6th ed.; Macmillan Publishing Co. (1980). ''N.B''.: The first ed. appeared in 1949, <nowiki>ISBN 0-02-388430-4</nowiki>. * Lang, Andrew.; ''The Making of Religion'',(1898) == ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == * [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/us/religion.htm Religion Statistics] from ''UCB Libraries GovPubs'' * [https://curlie.org/Society/Religion_and_Spirituality Religion] at Curlie (based on DMOZ) * [http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070707044255/http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html |date=2007-07-07 }} by Adherents.com August 2005 * [http://www.iacsr.com/ IACSR - International Association for the Cognitive Science of Religion] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170612015314/http://www.iacsr.com/ |date=2017-06-12 }} * [http://www.as.ua.edu/rel/studyingreligion.html Studying Religion] – Introduction to the methods and scholars of the academic study of religion * [http://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/critique-hpr/intro.htm#05 A Contribution to the Critique of Hegel's Philosophy of Right] – Marx's original reference to religion as the ''opium of the people''. * [https://web.archive.org/web/20120215004018/http://www.law.harvard.edu/students/orgs/hrj/iss16/gunn.shtml The Complexity of Religion and the Definition of "Religion" in International Law] Harvard Human Rights Journal article from the President and Fellows of Harvard College (2003) * [http://www.sociologyofreligion.net/ Sociology of Religion Resources] * [http://www.businessinsider.com/map-shows-how-religion-spread-around-the-world-2015-6 Video: 5 Religions spreading across the world] [[Category:ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] 8ifv0xuzjug0tisqzfowmn0mpb7zuz7 ᱯᱮᱨᱤᱥ 0 1237 175764 172980 2025-06-27T05:01:24Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175764 wikitext text/x-wiki [[File:Paris montage.jpg|thumb|ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱱᱟᱜᱟᱨ]] '''ᱯᱮᱨᱤᱥ''' ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱟᱱᱥ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱚᱸᱰᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱥᱟᱨ-ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱑᱐᱕ km<sup>2</sup> ᱟᱨ ᱥᱩᱨᱥᱩᱨᱩᱨ ᱒.᱑᱕ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱴᱚᱠᱷᱟ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱠᱚ ᱠᱷᱟᱱ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱑᱒ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤᱜ-ᱟ ᱾ </br> ᱥᱚᱭᱱᱤ ᱜᱟᱰᱟ ᱫᱚ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱨᱮ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱮᱫ ᱛᱮ ᱞᱤᱸᱡᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱨ ᱴᱷᱮᱱᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱫ-ᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱢ ᱰᱷᱤᱯ (Left Bank) ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮ ᱰᱷᱤᱯ (Right Bank) ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱵᱩᱨᱩ ᱛᱮ ᱮᱥᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾</br> ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱮᱸᱪ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ, ᱨᱟᱡᱽᱨᱤ, ᱴᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱟᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱩᱱᱟᱹᱨ ᱢᱤᱣᱡᱤᱭᱚᱢ ᱟᱨ ᱱᱟᱜᱟᱢᱟᱱᱟᱜ ᱵᱤᱞᱰᱤᱝ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱴᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱷᱟᱹᱜ ᱚᱛᱞᱟᱛᱟᱨ ᱦᱚᱨ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱫᱚ ᱑᱙᱐᱐ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱡᱚ ᱒᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤᱜ-ᱟ ᱾ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱩᱰᱷᱟᱹᱱ ᱜᱷᱟᱴ (airport) ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾</br> ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱩᱱᱟᱹᱨ ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱛᱮ ᱜᱟᱵᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚ ᱒᱐ % ᱦᱚᱲ ᱫᱚ ᱮᱴᱟᱜ ᱠᱚᱨᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚ ᱦᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱵᱷᱮᱯᱮᱫ ᱨᱮᱥᱴᱩᱨᱟᱱᱴ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱟᱨ ᱡᱚᱛᱚ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱚᱢ ᱜᱮ ᱧᱟᱢᱚᱜ-ᱟ ᱾ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱠᱟᱪᱨᱟ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱚᱜ-ᱟ ᱡᱮᱢᱚᱱ ᱦᱚᱭ ᱠᱟᱪᱨᱟ (Air pollution) ᱟᱨ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱠᱟᱪᱨᱟ (Light pollution) ᱮᱢᱟᱱ ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱡᱩᱞᱤᱭᱚᱥ ᱥᱤᱡᱚᱨ ᱥᱮᱞᱴᱤᱠ ᱨᱤᱱ ᱯᱮᱨᱤᱥᱤ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱚᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱠᱮᱫ ᱠᱚᱣᱟ ᱑᱕ BC ᱨᱮ ᱾ ᱨᱚᱢᱟᱱᱥ ᱠᱚ ᱱᱚᱣᱟ ᱴᱷᱟᱶ ᱫᱚ ''ᱞᱩᱴᱮᱥᱤᱭᱟ'' ᱟᱨᱟᱵᱟᱝ ''ᱞᱩᱴᱮᱥᱤᱭᱟ ᱯᱟᱨᱤᱥᱤᱭᱚᱳᱢ'' ᱾ <ref>cite book|author=R. Anthony Lodge|title=A Sociolinguistic History of Parisian French|pages=37–38|publisher=Cambridge University Press|year=2004|isbn=9781139449786|url=https://books.google.com.au/books?id=Lecl8p6EsnUC</ref><ref>cite book|author=Richard J. A. Talbert|title=Atlas of Classical History|page=135|publisher=Routledge|year=2002|isbn=9780203405352|url=https://books.google.com.au/books?id=pXfqmODj0AgC</ref><ref>cite book|author=Russell L. Sturzebecker|title=Athletic-Cultural Archaeological Sites in the Greco-Roman World: Europe–North Africa–Middle East|page=62|publisher=R. L. Sturzebecker|year=1985|isbn=9780960046621|oclc=13238543|url=https://books.google.com.au/books?id=JEhoAAAAMAAJ</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱒᱑᱒ AD ᱨᱮ ᱠᱷᱟᱴᱚ ᱠᱟᱛᱮ '''ᱯᱮᱨᱤᱥ''' ᱠᱚ ᱧᱩᱢ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱾ <ref name="Venere">cite web|url=http://www.venere.com/blog/paris-fun-facts/|title=5 Fun Facts about Paris|accessdate=13 August 2013|publisher=Venere.com</ref> </br> ᱨᱚᱢᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚ ᱦᱟᱱᱛᱮ ᱱᱷᱟᱛᱮ ᱤᱫᱤᱭᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱡᱚᱨᱱᱤᱭᱟᱹ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱟᱠᱥ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟ ᱠᱚ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ, ᱟᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩ ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱚ ᱥᱚᱲᱚ ᱵᱚᱞᱚᱭᱮᱱᱟ ᱔᱖᱔ ᱥᱟᱞᱮ ᱥᱮᱫ ᱨᱮ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱕᱐᱖ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱟᱚᱭᱤᱡ ᱨᱟᱡᱟ ᱠᱞᱚᱵᱤᱥ-᱑ ᱚᱸᱰᱮ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱮ ᱵᱮᱨᱮᱫ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱾ ᱪᱟᱨᱞᱮᱢᱟᱜᱽᱱᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱡᱚᱨᱢᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱪᱮᱱ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱛᱮᱭ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱠᱮᱫ-ᱟ, ᱤᱠᱷᱟᱹᱱ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱱ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱜᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱭᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱷᱤᱠᱤᱝᱥ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱵᱟᱨ ᱫᱷᱟᱣ ᱟᱠᱨᱚᱢᱚᱬ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ '''ᱦᱩᱜᱽ ᱠᱟᱯᱮᱴ''' ᱯᱨᱟᱱᱥ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱨᱟᱡᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱙᱘᱗ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱟᱨ ᱫᱚᱲᱦᱟ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱮᱡᱽᱜᱟᱲ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱫᱤᱱ ᱱᱩᱭ ᱨᱟᱡᱟ ᱜᱮ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱟᱨ ᱵᱷᱤᱲᱟᱹ-ᱵᱷᱤᱲᱤ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱚᱭ ᱥᱟᱢᱵᱽᱲᱟᱣ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱾ ==ᱦᱚᱭ-ᱦᱤᱥᱤᱫ== ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ ᱦᱚᱭᱦᱤᱥᱤᱜ ᱞᱚᱞᱚᱥᱚᱝ (temperature) ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱥᱤᱛᱩᱝ ᱨᱤᱛᱩ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱩᱨᱜᱩᱢᱟ ᱟᱨ ᱨᱟᱵᱟᱝ ᱨᱤᱛᱩ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱨᱮᱭᱟᱲ ᱜᱮ ᱵᱩᱡᱷᱟᱹᱣᱜ-ᱟ ᱾ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱨᱮ ᱛᱟᱞᱟᱢᱟᱞᱟ ᱫᱷᱟᱨᱟ ᱜᱮ ᱫᱟᱜ ᱫᱚ ᱧᱩᱨᱩᱜ-ᱟ ᱾ ==ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ== ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱠᱚ ᱛᱤᱢᱤᱱ ᱜᱮᱱ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱨᱮ ᱚᱞ ᱮᱱᱟ :- * '''ᱮᱯᱷᱤᱞ ᱴᱟᱣᱟᱨ''' ᱫᱚ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱜᱚᱥᱴᱮᱵ ᱤᱯᱷᱮᱞ ᱑᱘᱘᱙ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱥᱩᱞ ᱫᱚ ᱓᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱫᱤᱱ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱥᱩᱞ ᱴᱟᱣᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ * '''ᱞᱚᱣᱵᱽᱨᱤ'' ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱢᱤᱣᱡᱤᱭᱚᱢ ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱮ [[ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ]] ᱡᱮᱢᱚᱱ ᱢᱚᱱᱟᱞᱤᱥᱟ ᱟᱨ ᱵᱷᱮᱱᱚᱥ ᱰᱤ ᱢᱤᱞᱚ ᱮᱢᱟᱱᱟᱜ ᱠᱚ ᱥᱟᱢᱴᱟᱣ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱵᱤᱞᱰᱤᱝ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱮᱸᱪ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱨᱟᱡᱟ ᱚᱲᱟᱜ ᱞᱮᱠᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱢᱤᱣᱡᱤᱭᱚᱢ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱖᱐,᱐᱐᱐ m<sup>2</sup> ᱟᱜ ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ ᱚᱲᱟᱜ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ ᱢᱤᱣᱡᱤᱭᱚᱢ ᱠᱟᱱᱟ, ᱥᱩᱨᱥᱩᱯᱩᱨ ᱕ ᱢᱤᱞᱩᱭᱚᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱾ ==ᱚᱛᱱᱚ== [[File:Tour Eiffel 360 Panorama.jpg|1800px|Panorama of Paris as seen from the Eiffel Tower as full 360-degree view.]]</br> ==ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ== ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱠᱚ ᱫᱟᱬᱟᱱ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱟᱭᱢᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱞᱢᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱠᱚᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱜᱟᱱᱚᱜ-ᱟ ᱾ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱟᱥᱮ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧ ᱫᱷᱟᱨᱟ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟ ᱵᱮᱵᱚᱥᱛᱟ ᱧᱮᱞ ᱜᱩᱭᱩᱜ-ᱟ ᱾ ᱫᱤᱥᱣᱟᱹ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱢᱚᱴᱚᱨ ᱛᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱷᱚᱨᱚᱪ ᱛᱮ ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟ ᱜᱩᱭ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ-ᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱹᱥᱠᱟᱹ ᱦᱚᱸ ᱵᱚᱱ ᱤᱫᱤ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ-ᱟ ᱾ </br> ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱥᱤᱥᱴᱚᱢ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱤᱸᱡᱤᱱᱤᱭᱟᱹᱨ ᱯᱷᱩᱞᱜᱮᱱᱥ ᱟᱨ ᱟᱨᱪᱤᱴᱮᱠᱪᱚᱨ ᱦᱮᱠᱴᱚᱨ ᱜᱩᱭᱢᱟᱨᱰ ᱠᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱫᱚ ᱑᱒᱔ ᱢᱟᱭᱩᱞ ᱟᱨ ᱓᱐᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ <ref>cite web|title=Statistiques Syndicat des transports d'Île-de-France rapport 2005|url=http://www.stif.info/IMG/pdf/STIF_Les_chiffres_2005.pdf|format=pdf|accessdate=19{{Dead link|date=April 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} August 2011|language=French</ref> ᱟᱨ ᱑᱖ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱞᱟᱹᱭᱤᱱ ᱾ ᱫᱤᱱ ᱜᱤᱞᱚᱜ ᱜᱮ ᱖ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱫᱚ ᱴᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱵᱷᱤᱲ-ᱵᱷᱟᱲ ᱠᱚ ᱠᱚᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱛᱚ ᱵᱤᱞᱰᱤᱝ ᱠᱚ ᱜᱮ ᱕᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱩᱨ ᱦᱩᱭᱩᱜ-ᱟ ᱴᱨᱮᱱ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ, ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱟᱱᱟᱜᱚᱱᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚ ᱡᱟᱦᱟᱸᱱ ᱟᱱᱟᱴ ᱵᱟᱝ ᱛᱮᱭᱟᱨᱚᱜ-ᱟ ᱾ <br><gallery> Paris-Notre Dame-100-Petit Pont-2017-gje.jpg|Notre Dame Paris-Notre Dame-168-zum Chor-2017-gje.jpg|Notre Dame Paris-Place Dauphine-102-2017-gje.jpg|Place Dauphine Paris-Musee d'Orsay-082-Nashorn und Pferd-1991-gje.jpg|Musée d'Orsay Paris-Palais du Luxembourg-112-2017-gje.jpg|Palais du Luxembourg Paris-Rue Mouffetard-132-Meeresfruechte-2017-gje.jpg|Marché à la Rue Mouffetard Paris-von Montmartre-140-p15-2017-gje.jpg|Vue depuis Montmartre </gallery> ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * [http://en.parisinfo.com/ Official website of the Paris Convention and Visitors Bureau (English version)] * [http://www.joan-of-arc-studies.org/index.php?Gazetteer-Paris This city at the Historical Association for Joan of Arc Studies]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://about-france.com/paris.htm Visiting Paris – tips and useful advice] * [http://www.ratp.fr/ RATP] * [http://parisisparis.com/ Paris is Paris]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.blog.welcome2france.com/paris-transportation/paris-metro/ Navigating the Paris Métro] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== [[Category:!Main category]] [[Category:City]] k88ps5yvarvk8duv2au2vvc4w7rxuf1 ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ 0 1313 175773 172957 2025-06-27T08:22:17Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175773 wikitext text/x-wiki {{Infobox language | name = ᱵᱟᱝᱞᱟ | altname = বাঙলা | pronunciation = {{IPAc-en|b|ɑː|ŋ|l|ɑː}} | image = বাংলা.svg | imagesize = 200px | imagecaption = '''ᱵᱟᱝᱞᱟ''' ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱪᱤᱠᱤ ᱛᱮ | region = {{flag|ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ}},<br />{{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} (ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]], [[ᱛᱨᱤᱯᱩᱨᱟ]], [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]] ᱟᱨ [[ᱟᱥᱟᱢ|ᱮᱛᱚᱢ ᱟᱥᱟᱢ]] ᱵᱟᱨᱟᱠ ᱚᱱᱪᱚᱞ) ᱟᱨ <br />{{flag|ᱱᱮᱯᱟᱞ}} <ref name="peoplegroups.org">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল= https://www.peoplegroups.org/Explore/groupdetails.aspx?peid=6178|শিরোনাম=The Bengalis of Nepal|ওয়েবসাইট=Peoplegroups.org|ভাষা=en|সংগ্রহের-তারিখ=2019-02-21}}</ref> | ethnicity = [[ᱵᱟᱝᱜᱟᱞᱤ ᱡᱟᱹᱛᱤ|ᱵᱟᱺᱜᱟᱹᱞᱤ ᱡᱟᱹᱛᱤ]] | speakers = ᱒᱖ ᱠᱳᱴᱤ | speakers2 = ᱑᱖ᱠᱳᱴᱤ, ({{flag|ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ}} (᱒᱐᱑᱖)<ref>{{e18|ben|Bengali}}</ref>) ** ᱑᱐ ᱠᱳᱴᱤ, ({{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}}, (᱒᱐᱑᱑)) ** ᱒᱑᱐᱕᱑ ({{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} (᱒᱐᱑᱑))<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল=https://nepal.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Population%20Monograph%20V02.pdf|শিরোনাম=Population Monograph of Nepal Volume II (Social Demography)|শেষাংশ=|প্রথমাংশ=|তারিখ=|ওয়েবসাইট=|আর্কাইভের-ইউআরএল=|আর্কাইভের-তারিখ=|অকার্যকর-ইউআরএল=|সংগ্রহের-তারিখ=}}</ref> | familycolor = Indo-European | fam1 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ]] | fam2 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]] | fam3 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ]] | fam4 = ᱮᱛᱚᱢ ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ | fam5 = ᱵᱟᱝᱞᱟᱼᱚᱥᱚᱢᱤᱭᱟ | script = *ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱪᱤᱠᱤ *ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱵᱨᱮᱭᱞ *{{flag|ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ}}([[ᱨᱟᱡᱽ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]]) *{{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}}; ᱨᱮᱱᱟᱜ [ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚᱨᱮ: **[[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] **[[ᱛᱨᱤᱯᱩᱨᱟ]] **[[ᱟᱥᱟᱢ]] (ᱵᱟᱨᱟᱠ ᱚᱱᱪᱚᱞ) **[[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]] (᱒᱐᱑᱑ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱹᱱ ᱮᱢᱟᱠᱟᱱᱟ) **[[ᱠᱚᱨᱱᱟᱴᱚᱠ]] (ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱹᱱ ᱮᱢᱟᱠᱟᱫᱟ) **[[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ ᱟᱨ ᱱᱚᱠᱚᱵᱚᱨ ᱯᱩᱧᱡᱤᱰᱷᱤᱯ|ᱟᱱᱫᱟᱢᱟᱱᱤ ᱟᱨ ᱱᱤᱠᱚᱱᱚᱨ ᱯᱩᱧᱡᱤᱰᱷᱤᱯ]] *ᱥᱤᱭᱮᱨᱟ ᱞᱤᱭᱚᱱ *[[File:Flag of Chicago, Illinois.svg|30px]] [[ᱥᱤᱠᱟᱜᱳ]]<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল=https://www.bd-pratidin.com/probash-potro/2019/12/06/481182|শিরোনাম=শিকাগোর অফিস-আদালতে বাংলা {{!}} বাংলাদেশ প্রতিদিন|ওয়েবসাইট=Bangladesh Pratidin|ভাষা=en|সংগ্রহের-তারিখ=2019-12-29}}</ref><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল=https://bangla.bdnews24.com/probash/article1697317.bdnews|শিরোনাম=শিকাগোর অফিস-আদালতে এলো বাংলা|শেষাংশ=প্রতিনিধি|প্রথমাংশ=নিউ ইয়র্ক|শেষাংশ২=ডটকম|প্রথমাংশ২=বিডিনিউজ টোয়েন্টিফোর|ওয়েবসাইট=bangla.bdnews24.com|সংগ্রহের-তারিখ=2019-12-29}}</ref><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|ইউআরএল=https://www.samakal.com/probas/article/19126164/%E0%A6%85%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%86%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%A4%E0%A7%87-%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BE-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE|শিরোনাম=শিকাগোর অফিস-আদালতে বাংলা ভাষা|ওয়েবসাইট=সমকাল|ভাষা=en|সংগ্রহের-তারিখ=2019-12-29}}</ref> | agency = {{flag|ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ}} (ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ)<br />{{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} (ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ) | iso1 = bn | iso2 = ben | iso3 = ben |rank = ᱔ ᱭᱟᱭ | lingua = [http://www.linguasphere.info/lcontao/tl_files/pdf/master/OL-SITE%201999-2000%20MASTER%20ONE%20Sectors%205-Zones%2055-59.pdf <code>59-AAF-u</code>] | map2 = Bengalispeaking region.png | mapcaption2 = '''ᱮᱛᱚᱢ ᱮᱥᱤᱭᱟ''' ᱨᱮ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ ᱨᱚᱲ ᱚᱱᱪᱚᱞ | map = Bengali-world.svg | mapcaption = '''ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱫᱩᱜ''' {{Legend|#0000FF|ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱡᱟᱦᱟᱨᱮ ᱮᱥᱠᱟᱨ ᱛᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱤᱨᱥᱤ}} {{Legend|#0080FF|ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱡᱟᱦᱟᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱟᱞᱟᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ {{Legend|#78C0FF|ᱡᱟᱦᱟ ᱠᱚᱨᱮ (᱑,᱐᱐,᱐᱐᱐+) ᱦᱚᱲ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ ᱨᱚᱲ {{Legend|#B3D9FF|ᱡᱟᱦᱟ ᱠᱚᱨᱮ (᱑᱐,᱐᱐᱐+) ᱦᱚᱲ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱛᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲ-ᱟ | notice = আইপিএ | glotto = beng1280 | glottorefname = Bengali }}}}}}}} '''ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ''' ᱟᱨᱵᱟᱝ '''ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱵᱷᱟᱥᱟ''' ([[ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱪᱤᱠᱤ]] ᱛᱮ : বাংলা ভাষা), [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ]] ᱟᱨ [[ᱯᱩᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] ᱟᱨ ᱩᱛᱚᱨᱼᱯᱩᱨᱩᱵᱽ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ [[ᱛᱨᱤᱯᱩᱨᱟ]] ᱟᱨ [[ᱟᱥᱟᱢ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱤᱱᱟᱹᱜ ᱜᱟᱱ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱨᱚᱲ ᱮᱫ ᱢᱤᱫ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱟᱹᱱᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ '''ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱚᱯᱤᱭᱟᱹᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ''' ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ ᱫᱚ '''[[ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱦᱤᱱᱫᱤ]], [[ᱱᱮᱯᱟᱞᱤ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ|ᱱᱮᱯᱟᱞᱤ]], [[ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ]], [[ᱜᱩᱡᱽᱨᱟᱴᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱜᱩᱡᱽᱨᱟᱴᱤ]], [[ᱟᱥᱟᱢᱤᱥ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ|ᱚᱥᱚᱢᱤᱭᱟ]]., [[ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱩᱲᱤᱭᱟ]]., [[ᱢᱳᱹᱭᱛᱷᱤᱞᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱳᱹᱭᱛᱷᱤᱞᱤ]]''' ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱾ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱨᱚᱲ ᱮᱫ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱮᱞᱮᱞ ᱫᱚ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱒᱓ ᱠᱚᱨᱚᱲ ᱜᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱟᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱚᱲ ᱮᱫ ᱦᱚᱲ ᱫᱚ ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱥᱟᱶᱼᱥᱟᱶᱛᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=https://einfon.com/nationalsymbols/national-languages-of-bangladesh/ |title=Archive copy |access-date=2018-03-30 |archive-date=2017-08-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802063504/http://einfon.com/nationalsymbols/national-languages-of-bangladesh/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.viadelivers.com/bengali-language-facts/ |title=Archive copy |access-date=2018-03-30 |archive-date=2018-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180626031821/http://www.viadelivers.com/bengali-language-facts/ |url-status=dead }}</ref> ==ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ== বাংলা ভাষা '''ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱪᱤᱠᱤ ᱛᱮ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ''' :- [[File:বাংলা.svg|thumb|]] '''ᱨᱚᱲ ᱟᱠᱚ :-''' ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱾ [[ᱵᱨᱤᱴᱮᱱ]], [[ᱭᱩ.ᱮᱥ.ᱮ]]., [[ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ]], [[ᱥᱟᱣᱫᱤ ᱟᱨᱚᱵᱽ]], [[ᱢᱟᱞᱮᱥᱤᱭᱟ]], [[ᱥᱤᱸᱜᱟᱯᱩᱨ]], [[ᱚᱥᱴᱨᱮᱞᱤᱭᱟ]], [[ᱢᱭᱟᱱᱢᱟᱨ]] ᱟᱨ [[ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ]] ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱟ.ᱰᱤ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ '''ᱴᱚᱴᱷᱟ :-''' [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ]], [[ᱱᱮᱯᱟᱞ]], [[ᱯᱩᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]], [[ᱛᱨᱤᱯᱩᱨᱟ]], [[ᱟᱱᱰᱟᱢᱟᱱ]] ᱟᱨ [[ᱱᱤᱠᱳᱵᱚᱨ ᱰᱷᱤᱯ]], [[ᱟᱥᱟᱢ]], [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]], [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]], [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] ᱾ [[ᱱᱟᱶᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ]], [[ᱵᱚᱢᱵᱮ]], [[ᱯᱩᱱᱮ]], [[ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫᱽ]], [[ᱪᱮᱱᱟ.ᱭ]], [[ᱪᱷᱚᱛᱤᱥᱜᱳᱰ]] ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱟᱹᱰᱤ ᱦᱚᱲ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱛᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲᱟ ᱾ '''ᱡᱚᱛᱚᱨᱮ ᱨᱚᱲ ᱮᱫ ᱦᱚᱲ :-''' ᱓᱐ ᱠᱚᱨᱚᱲ ᱾ '''ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ :-''' ᱦᱤᱸᱫᱽ ᱤᱨᱟᱱᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱦᱤᱸᱫᱫᱽ ᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱯᱩᱨᱵᱤ ᱦᱤᱸᱫᱽ ᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟ.ᱨᱥᱤ, ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱚᱥᱚᱢᱤᱭᱟᱹ, ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱾ '''ᱚᱱᱚᱞ ᱛᱚᱦᱚᱨ :-''' ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱞᱤᱯᱤ ᱾ ==ᱪᱤᱠᱤ ᱵᱮᱱᱟᱣ== ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱜᱮ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱸ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱚᱠᱛᱚ ᱫᱚ ᱥᱚᱱ ᱑,᱐᱐᱐ ᱮ.ᱰᱤ. ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱵᱟᱛᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱢᱚᱜᱚᱫᱷ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱯᱱᱟᱨ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱨ ᱚᱱᱚᱞ ᱠᱚ ᱚᱞᱼᱛᱚᱞ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱮᱠᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱤᱥᱣᱟᱹ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱩᱭᱦᱟ.ᱨ ᱟᱨ ᱦᱩᱫᱤᱥ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱤᱫᱤᱭᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟᱛᱮ ᱟ.ᱰᱤᱜᱟᱱ ᱚᱞ ᱛᱚᱞ, ᱚᱱᱚᱬᱦᱮ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱱᱟᱥ, ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱟᱨᱵᱟᱝ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱥᱟᱛᱟᱢ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱜᱟᱞᱟᱝ ᱜᱟᱵᱟᱱ ᱤᱫᱤᱭᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱟᱹᱜ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱡᱮ ᱛᱮᱦᱮᱧ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱯᱟᱹ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱹᱠᱛᱤᱜ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱞᱟᱯᱷᱟᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱟᱢᱮᱴ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱪᱤᱠᱤ== ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱪᱤᱠᱤ ᱫᱚ ᱵᱨᱟᱢᱦᱤ ᱞᱤᱯᱤ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ,ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱥᱮ ᱱᱟᱥᱮ ᱜᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨᱟ ᱤᱠᱷᱟᱹᱱ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱢᱮᱥᱟ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱞᱮᱠᱟᱜᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱑᱔ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱥᱣᱚᱨᱚ ᱵᱚᱨᱱᱚ ᱟᱨ ᱓᱓ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱵᱮᱧᱡᱚᱱ ᱵᱚᱨᱱᱚ [[ᱠᱮᱪᱮᱫ ᱟᱲᱟᱝ]] ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ== ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱠᱤᱥᱟᱹᱬᱟ ᱾ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱯᱩᱥᱴᱟᱹᱣ ᱥᱟᱺᱦᱤᱡ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮᱠᱷᱟᱱ '''[[ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ]]''' ᱵᱚᱱ ᱧᱮᱞ ᱢᱟ ᱾ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * * [http://www.banglaacademy.org.bd/ Bangla Academy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110113185021/http://www.banglaacademy.org.bd/ |date=2011-01-13 }} * [https://www.loc.gov/acq/ovop/delhi/salrp/bengali.html The South Asian Literary Recordings Project, The Library of Congress. Bengali Authors.] {{Authority control}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱨᱤᱯᱩᱨᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱟᱥᱟᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱨᱟᱦᱢᱤᱠ ᱪᱤᱠᱤ ᱛᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] gknd1nbtffan0me1aw3wkd9ttz2n9eh ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ 0 1372 175763 159930 2025-06-27T04:45:23Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175763 wikitext text/x-wiki {{Infobox athlete | name = ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ | image = Purnima Hembram Of India, Bronze Medalist, Heptathlon.jpg | imagesize = | caption = Hembram at the 2017 Asian Championships | fullname = | birth_date = {{birth date and age|1993|07|10|df=yes}} | birth_place = [[Mayurbhanj District]] | height = 1.67 m<ref name=r2>{{cite web|url=https://results.gc2018.com/en/athletics/athlete-profile-n6017706-purnima-hembram.htm|title=2018 CWG bio|accessdate=28 April 2018|archive-date=29 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180429024738/https://results.gc2018.com/en/athletics/athlete-profile-n6017706-purnima-hembram.htm|url-status=dead}}</ref> | weight = 64 kg | alma_mater = [[Kalinga Institute of Social Sciences]]<ref name=r1>[https://en.asiangames2018.id/athletes/athlete/HEMBRAM-Purnima-3000762/ Purnima Hembram] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180903082429/https://en.asiangames2018.id/athletes/athlete/HEMBRAM-Purnima-3000762/ |date=2018-09-03 }} asiangames2018.id</ref> | sport = [[Athletics (sport)|Athletics]] | event = [[Heptathlon]] | club = | education = | coach = Sushanta Roy<br>Santosh Kumar Mahanta<br>Sanjay Garanayak<ref name=r2/> | medaltemplates = {{Medal|Country|{{IND}}}} {{MedalCompetition|[[Asian Athletics Championships|Asian Championships]]}} {{Medal|Bronze| [[2015 Asian Athletics Championships|2015 Wuhan]] | [[2015 Asian Athletics Championships – Women's heptathlon|Heptathlon]]}} {{Medal|Bronze| [[2017 Asian Athletics Championships|2017 Bhubaneswar]] | [[2017 Asian Athletics Championships – Women's heptathlon|Heptathlon]]}} {{Medal|Competition | [[Asian Indoor and Martial Arts Games]] }} {{Medal|Gold | [[2017 Asian Indoor and Martial Arts Games|2017 Ashgabat]] | Pentathlon }} }} [[File:Purnima hembram.jpg|thumb|ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ]] ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ ᱑᱐ ᱡᱩᱠᱟᱭ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱟᱞᱞ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ , ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱦᱮᱯᱴᱟᱛᱷᱚᱞᱚᱱ ᱠᱷᱮᱞᱚᱱᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱩᱲᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ᱟᱡᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱢᱚᱭᱩᱨᱵᱷᱸᱡᱽ ᱡᱤᱞᱞᱟᱹ ᱵᱤᱡᱚᱛᱚᱲᱟ ᱵᱞᱚᱠ ᱟᱥᱱᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱾ ==ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱠᱷᱮᱞᱚᱱᱰᱤᱭᱟᱹ (ᱦᱮᱯᱴᱟᱛᱷᱚᱞᱚᱱ)ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱷᱮᱨᱣᱟᱲ ᱠᱩᱲᱤ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱯᱟᱛ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱩᱠᱷᱤᱭᱟᱹ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ, ᱟᱭᱚ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱫᱷᱟᱹᱱᱟᱹᱭ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ ᱾ ᱟᱠᱚᱫᱚ ᱢᱚᱬᱮ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱠᱟᱱᱟᱠᱚ ᱠᱚᱲᱟ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱯᱮ ᱦᱚᱲ ᱟᱨ ᱠᱩᱲᱤ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱟᱡ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱾ ᱢᱤᱫ ᱨᱮᱸᱜᱮᱡ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱦᱟᱠᱟᱱ ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱦᱮᱢᱵᱽᱨᱚᱢ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱱ ᱜᱤᱫᱨᱟᱹ ᱠᱷᱮᱞᱚᱱᱰᱤᱭᱟᱹ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱨᱮ ᱟᱠᱚ ᱵᱞᱚᱠ ᱠᱷᱚᱱ ᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱚᱱᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱨᱤᱯᱚᱫᱟ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱨᱮ ᱦᱚᱸ ᱡᱤᱛᱠᱟᱨ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱵᱷᱩᱵᱱᱮᱥᱚᱨ ᱥᱯᱳᱨᱴᱥ ᱦᱚᱥᱴᱮᱞ ᱨᱮ ᱵᱷᱩᱨᱛᱤ ᱞᱟᱟᱹᱜᱤᱫ ᱫᱟᱣ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱰᱮ ᱟᱡ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱷᱮᱞ ᱮ ᱦᱟᱨᱟ ᱵᱩᱨᱩ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱫᱚ ᱢᱟᱹᱭ ᱯᱩᱨᱱᱤᱢᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱠᱷᱚᱱᱠ ᱠᱷᱮᱞ ᱥᱟᱶ, ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮ ᱱᱟᱞᱦᱟ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ== {| class="wikitable sortable" !ᱥᱮᱨᱢᱟ !ᱚᱠᱟᱨᱮ !ᱟᱢᱮᱴᱟᱱ ᱴᱷᱟᱶ |- | ᱒᱐᱑᱒||ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱚᱱᱰᱚᱨ ᱒᱐ ᱪᱟᱢᱯᱭᱟᱱᱥᱤᱯ,ᱠᱚᱞᱳᱢᱵᱳ ||ᱥᱚᱱᱟ |- | ᱒᱐᱑᱕||ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱪᱚᱢᱯᱭᱟᱱᱥᱤᱯ, ᱩᱣᱟᱱ,ᱪᱟᱭᱱᱟ||ᱵᱨᱳᱸᱡ |- | ᱒᱐᱑᱗||ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱪᱟᱢᱯᱭᱟᱱᱥᱤᱯ ᱵᱷᱩᱵᱱᱮᱥᱚᱨ, ᱥᱤᱧᱚᱛ||ᱵᱨᱳᱸᱡ |- | ᱒᱐᱑᱙||᱒᱓ ᱯᱦᱮᱰᱨᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚᱯ ᱱᱮᱥᱱᱚᱞ ᱥᱤᱱᱤᱭᱚᱨ ᱮᱛᱦᱞᱮᱛᱤᱠᱥ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱚᱱᱥᱤᱯ ᱼ ᱒᱐᱑᱙||ᱠᱝᱥᱟ <ref>http://orissadiary.com/odisha-athlete-dutee-chand-bags-gold-heptathlete-purnima-hembram-wins-silver-medal-23rd-federation-cup/{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |} ==ᱨᱮᱠᱚᱨᱰ== ᱒᱙ ᱡᱩᱱ ᱒᱐᱑᱘ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱠᱷᱮᱞ ᱨᱮ ᱟᱡ ᱕᱘᱙᱘ ᱯᱚᱭᱮᱱᱴ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱷᱮᱞ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱷᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱮᱥ ᱯᱚᱭᱮᱱᱴ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱾ ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *https://en.wikipedia.org/wiki/Purnima_Hembram [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{reflist}} [[Category:!Main category]] [[Category:biography]] [[Category:recreation]] [[Category:athletics]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱳᱰᱤᱥᱟ]] gmcnubda2nz18tzvyxr0kista1p5swo ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ 0 2423 175780 159071 2025-06-27T11:47:33Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175780 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = '''ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ''' | official_name = {{lang|fa|تهران}} {{Transl|fa|DIN|Tehrān}} | native_name_lang = |image_skyline = Tehran skyline may 2007.jpg | imagesize = 300px |image_caption = Tehran skyline |subdivision_type = [[List of countries|Country]] |subdivision_name = {{flag|Iran}} |subdivision_type1 =[[Provinces of Iran|Province]] |subdivision_name1 =[[Tehran Province|Tehran]] |subdivision_type2 =[[Counties of Iran|County]] |subdivision_name2 =[[Tehran County|Tehran]]<br />[[Shemiranat County|Shemiranat]] |subdivision_type3 =[[Bakhsh]] |subdivision_name3 =[[Central District (Tehran County)|Central]] |leader_title = Mayor |leader_name = [[Mohammad-Bagher Ghalibaf]] |established_date = 1906 |leader_title1 = City Council |leader_name1 = Chairman: [[Mehdi Chamran]] |area_metro_km2 = 1274 |area_urban_km2 = 730 |population_as_of = 2012 |population_note = Population Data from 2006 Census and Tehran Municipality.<ref>[http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_sci_en/sci_en/sel/year85/f2/CS_02_8.HTM Statistical Center of Iran – 2006 Census]{{dead link|date=November 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.inro.ca/en/pres_pap/international/ieug07/Day1_2.pdf |title=Microsoft PowerPoint – Day1_2_Network, Transit & Travel Demand Modelling in Iran Using EMME2 |format=PDF |date= |accessdate=2010-11-12 |archive-date=2011-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706182942/http://www.inro.ca/en/pres_pap/international/ieug07/Day1_2.pdf |url-status=dead }}</ref> Metro area figure refers to [[Tehran Province]]. |population = 8,429,807<ref name="data.un.org">http://data.un.org/Data.aspx?q=city+population&d=POP&f=tableCode:240</ref> |population_metro = 13,828,365<ref>{{Cite web |title=''PopulationData.net'' – Iran |url=http://www.populationdata.net/index2.php?option=pays&pid=102&nom=iran |access-date=2018-11-30 |archive-date=2013-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130121211608/http://www.populationdata.net/index2.php?option=pays&pid=102&nom=iran |url-status=dead }}</ref> |population_density_sq_mi = 26748.3 |population_blank1_title = Population Rank in Iran |population_blank1 = [[List of Iran cities by population|1st]] |timezone = [[Iran Standard Time|IRST]] |utc_offset = +03:30 |timezone_DST = [[Iran Standard Time|IRDT]] |utc_offset_DST = +04:30 |coordinates_display = % |latd = 35 | latm = 41 | lats = 46 | latNS = N |longd = 51 | longm = 25 | longs = 23 | longEW = E |elevation_m = 1200 |elevation_ft = 3900 |area_code = 021 |website = [http://en.tehran.ir/ www.tehran.ir] |footnotes = }} '''ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ''' ᱫᱚ [[ᱤᱨᱟᱱ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱘ᱹ᱔ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱜᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱱᱚᱰᱮ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱜᱨᱮᱴᱚᱨ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱨᱮ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟ ᱾ ᱵᱤᱥᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱠᱟᱱ ᱵᱟᱡᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱵᱟᱡᱟᱨ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮ ᱒᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱟᱢᱮᱴ ᱟᱠᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱑᱗᱙᱖ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱟᱜᱷᱟ ᱢᱚᱦᱚᱢᱚᱫᱽ ᱠᱷᱟᱱ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱫᱚ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ ᱵᱟᱪᱷᱟᱣ ᱞᱮᱜ-ᱟ ᱾ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱫᱚ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱜᱮ ᱦᱟᱸᱰᱮ ᱱᱷᱟᱰᱮ ᱩᱪᱟᱹᱲ ᱟᱠᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱫᱚ ᱓᱒ ᱟᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱒᱐ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱨᱟᱹᱯᱩᱫ ᱟᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱜᱚᱴᱟ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱛᱮ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱠᱚ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱜ-ᱟ ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ==ᱚᱛᱱᱚ== ===ᱦᱚᱭ ᱦᱤᱥᱤᱫ=== ==ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ== ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱨᱮᱫᱚ ᱥᱤᱦᱟ ᱢᱩᱥᱞᱤᱢ ᱦᱚᱲ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱑᱖ ᱥᱟᱭᱟᱝ ᱠᱷᱚᱫᱟᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱜᱮ ᱥᱚᱨᱠᱟᱤ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱮᱴᱟᱜ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱱᱚᱰᱮ ᱥᱩᱱᱤ ᱤᱥᱞᱟᱢ, ᱠᱷᱨᱤᱥᱴᱟᱱ ᱮᱢᱟᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱛᱷᱟᱱ ᱡᱮᱢᱚᱱ [[ᱪᱚᱨᱪ]], [[ᱢᱚᱥᱡᱤᱫᱽ]], [[ᱢᱚᱱᱫᱤᱨ]] ᱮᱢᱟᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ [[ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ]] ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱸ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ [[ᱜᱩᱨᱯᱫᱣᱟᱨ]] ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱟᱞ ᱠᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱱᱤᱡ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤᱭ ᱦᱤᱨᱤ ᱞᱮᱜ-ᱟ ᱾ ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ== ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱤᱫᱮᱥ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱮᱴᱮᱡ ᱜᱮ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱵᱤᱫᱮᱥ ᱠᱚᱢᱯᱟᱱᱤ ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱠᱚ ᱵᱟᱹᱭᱥᱟᱹᱣ ᱟᱠᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱤᱠᱷᱟᱹᱱ ᱑᱙᱗᱙ ᱢᱟᱬᱟᱝ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱵᱤᱫᱮᱥ ᱠᱚᱢᱯᱟᱱᱤ ᱜᱮ ᱱᱚᱰᱮ ᱠᱟᱹᱨᱜᱟᱲ ᱠᱚ ᱵᱟᱹᱭᱥᱟᱹᱣ ᱞᱮᱜ-ᱟ ᱾ ᱱᱤᱛ ᱫᱚ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱚᱴᱚᱢᱚᱵᱟᱭᱤᱞ, ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠᱟᱞ ᱟᱨ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱚᱱᱤᱠ ᱥᱟᱢᱟᱱ, [[ᱪᱤᱱᱤ]], [[ᱥᱤᱢᱮᱱᱴ]] ᱮᱢᱟᱱ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣᱮᱜ-ᱟ ᱾ ==ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ== ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱱᱟᱜᱟᱢᱟᱱᱟᱜ ᱟᱨ ᱥᱟᱬᱮᱥᱟᱱᱟᱜ ᱢᱭᱩᱡᱤᱭᱚᱢ ᱱᱚᱰᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱠᱚᱫᱚ ᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱢᱭᱩᱡᱤᱭᱚᱢ, ᱢᱟᱞᱮᱠ ᱢᱭᱩᱡᱤᱭᱚᱢ ᱠᱟᱨᱯᱮᱴ ᱢᱭᱩᱡᱤᱭᱚᱢ ᱮᱢᱟᱱ ᱾ ==ᱥᱮᱪᱮᱫ== ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱫᱚ ᱤᱨᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱨᱮᱴᱚᱨ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱨᱮ ᱕᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ-ᱟ ᱾ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱬ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ, ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱛᱤᱠᱪᱷᱟᱹ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ, ᱤᱥᱞᱟᱢᱤᱠ ᱟᱡᱟᱫᱽ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ, ᱛᱮᱦᱨᱟᱱ ᱵᱟᱰᱚᱦᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱮᱢᱟᱱ ᱾ ==ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ== ==ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ== [https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A4%E0%AD%87%E0%AC%B9%E0%AD%87%E0%AC%B0%E0%AC%BE%E0%AC%A8 ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱣᱤᱠᱤ] ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Commons|Tehran}} * [http://maps.google.com/maps?q=Tehran%20Google%20maps&rls=com.microsoft:en-us&ie=UTF-8&oe=UTF-8&startIndex=&startPage=1&um=1&sa=N&tab=wl Google Map: Tehran] * [http://en.tehran.ir/ Tehran Municipality website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170503163727/http://en.tehran.ir/ |date=2017-05-03 }} * [http://www.tehrangis.com/ Tehran Geographic Information Center] * [http://www.tehrantraffic.com/ Tehran Traffic Control Center] * [http://www.avval.ir/ Official Tehran Yellow pages (Ketabe Avval)]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.tehranimages.org/ Tehranimages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121114074909/http://tehranimages.org/ |date=2012-11-14 }} * {{Wikivoyage-inline|Tehran}} ;Videos * [http://www.presstv.com/Program/245327.html Tehran's detailed development plan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190913023632/https://www.presstv.com/Program/245327.html |date=2019-09-13 }} [[PressTV]] (2012) * [http://www.presstv.com/Program/154500.html Tehran's hazardous air quality] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190826195714/https://www.presstv.com/Program/154500.html |date=2019-08-26 }} PressTV (2010) https://basalam.com/search?q=webamozan.ir https://www.inchand.com/seller-register {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201009001632/https://www.inchand.com/seller-register |date=2020-10-09 }} ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟ.ᱠᱷᱭᱟ.ᱛ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱮᱥᱤᱭᱳ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱥᱟᱯᱟᱲᱟᱣ ᱒᱐᱑᱘]] ey9jdgukb0kflrdk6269pbf1kp83ocq ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ 0 2573 175756 160951 2025-06-27T00:09:41Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175756 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ<br>Rathin Kisku | caption = ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ (Rathin Kisku) | image = ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ (Rathin Kisku).jpg | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1984|03|22|df=y}} | birth_place = [[ᱜᱳᱯᱟᱞᱱᱚᱜᱚᱨ]], [[ᱵᱤᱨᱵᱷᱩᱢ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱵᱤᱨᱵᱷᱩᱢ]], [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ|ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]], [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] | occupation = {{hlist|[[ᱜᱟᱭᱱᱟᱦᱟ]]|[[ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱚᱱᱚᱤᱭᱟᱹ]]|[[ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱜᱚᱲᱦᱚᱱᱤᱡ]]}} | nationality = [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱳ]] | awards = * ᱞᱟᱞ ᱥᱩᱠᱨᱟ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱒᱐᱐᱘, ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ * ᱵᱤᱨᱵᱷᱩᱢ ᱡᱤᱞᱟᱹ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱒᱐᱐᱙ * ᱥᱟᱱᱛᱟᱞᱤ ᱯᱷᱞᱤᱢ ᱯᱷᱮᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹ ᱒᱐᱑᱐ }} '''ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ''' (᱒᱒ ᱢᱟᱨᱪ ᱑᱙᱘᱔, ᱜᱳᱯᱟᱞᱱᱚᱜᱚᱨ, ᱵᱤᱨᱵᱷᱩᱢ) ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫᱴᱮᱱ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱜᱟᱭᱱᱟᱦᱟ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ ᱟᱜ ᱚᱲᱟᱜ ᱫᱚ ᱠᱚᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱨᱚᱵᱤᱱᱫᱨᱚᱱᱟᱛᱷ ᱴᱷᱟᱠᱩᱨᱟᱜ ᱥᱟᱱᱛᱤᱱᱤᱠᱮᱛᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐ ᱠᱤᱞᱳᱢᱤᱴᱟᱨ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱵᱟᱫᱽ ᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱛᱮ ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ ᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱟᱨ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱦᱚᱸ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱜᱩᱨᱩ ᱫᱚᱭ ᱛᱟᱸᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ ᱚᱵᱷᱚᱭ ᱵᱷᱚᱴᱴᱟᱪᱟᱨᱡᱚ᱾ ᱤᱱᱟᱹ ᱛᱟᱭᱚᱢ [[ᱥᱤᱣᱲᱤ]] ᱨᱮᱱ ᱱᱤᱛᱟᱭ ᱫᱟᱥ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱴᱷᱮᱱ ᱦᱚᱸᱭ ᱪᱮᱫ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱥᱟᱱᱛᱤᱱᱤᱠᱮᱛᱚᱱ ᱨᱮᱱ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱢᱟᱪᱮᱛ ᱫᱤᱞᱤᱯ ᱠᱚᱨᱢᱚᱠᱟᱨ ᱴᱷᱮᱱ ᱫᱚ ᱩᱪᱪᱟᱝᱜᱚ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱮ ᱪᱮᱫ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=ᱟᱹᱨᱤᱪᱟᱹᱞᱤ ᱡᱟᱸᱦᱟᱸᱨᱮ ᱡᱟᱸᱦᱟᱸ ᱞᱮᱠᱟ, ᱒᱔ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱑, ᱟᱱᱚᱱᱫᱚᱵᱟᱡᱟᱨ ᱯᱚᱛᱨᱤᱠᱟ |url=http://archives.anandabazar.com/archive/1111224/24puru-sans.html |access-date=2018-12-18 |archive-date=2023-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231006225622/http://archives.anandabazar.com/archive/1111224/24puru-sans.html |url-status=dead }}</ref> == ᱮᱛᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ ᱫᱚ ᱵᱮᱲᱜᱨᱟᱢ ᱦᱟᱭ ᱤᱥᱠᱩᱞ ᱨᱮ ᱙ ᱠᱞᱟᱥ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱹᱜᱤ ᱞᱮᱫᱟ᱾ ᱤᱱᱟᱹ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱪᱤᱫ ᱮ ᱫᱷᱩᱨᱟᱹᱣ ᱱᱟ᱾ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱫᱤᱱ ᱪᱤᱫ ᱠᱟᱛᱮ ᱜᱮ ᱦᱟᱱᱛᱮ ᱱᱟᱛᱮ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱟᱨ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱯᱚᱨᱚᱵᱽ ᱠᱚᱨᱮ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱮ ᱫᱷᱩᱨᱟᱹᱣ ᱱᱟ᱾ ᱯᱟᱹᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ, ᱡᱷᱟᱲᱠᱷᱚᱸᱰ, ᱳᱲᱤᱥᱥᱟ, ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱮᱢᱟᱱᱛᱮᱭᱟᱜ ᱡᱟᱜᱟ ᱠᱚᱨᱮᱭ ᱫᱟᱬᱟ ᱟᱹᱪᱩᱨ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱔ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱤᱱᱤᱠᱮᱛᱚᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ ᱨᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱳ ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱵᱷᱳᱠᱟᱞ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱪᱤᱫ ᱮ ᱫᱷᱩᱨᱟᱹᱣ ᱱᱟ᱾ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱜᱮ ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱪᱷᱟᱛᱨᱚ ᱦᱤᱥᱟᱹᱵᱛᱮ ᱑᱐ ᱠᱞᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱤᱱᱤᱰ ᱮ ᱮᱢ ᱠᱮᱫᱟ᱾ ᱒᱐᱐᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱪᱟᱸᱫᱚᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱ ᱡᱚᱠᱷᱚᱡ ᱢᱟᱨᱴᱤᱱ ᱠᱟᱢᱪᱮᱱ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲᱟᱜ ᱠᱩᱨᱩᱢᱩᱴᱩᱛᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱨᱮᱭ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ᱾<ref>[http://www.dorfentwicklung-indien.de/en/santal-culture/kuenstler-in-der-dorfarbeit/baul-singer-rathin-kisku/ ᱵᱟᱹᱣᱞ ᱜᱟᱭᱱᱟᱦᱟ ᱨᱚᱛᱷᱤᱱ ᱠᱤᱥᱠᱩ]</ref> ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱩᱣᱟᱹᱲ ᱦᱮᱡ ᱠᱟᱛᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱪᱮᱱᱮᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱭᱚᱡᱚᱱ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱨᱮ ᱠᱚᱵᱤ ᱜᱩᱨᱩ ᱨᱚᱵᱤᱱᱫᱨᱚᱱᱟᱛᱷ ᱴᱷᱟᱠᱩᱨ ᱵᱟᱠᱷᱨᱟ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ, ᱮᱥᱴᱟᱨ ᱟᱱᱚᱱᱫᱚ ᱨᱮ ᱯᱳᱥ ᱢᱮᱞᱟ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ, ᱫᱩᱨᱚᱫᱚᱨᱥᱚᱱ, ᱟᱠᱟᱥ ᱵᱟᱱᱤ ᱠᱳᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱮ ᱨᱮᱰᱤᱭᱳ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ, ᱥᱩᱭᱤᱥ ᱨᱮᱰᱤᱭᱳ ᱨᱮ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ᱾ == ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱵᱟᱵᱚᱛ ᱫᱤᱥᱟᱹᱢ ᱫᱟᱲᱟᱱ == === ᱡᱟᱨᱢᱟᱱ === * ᱒᱐᱐᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱫᱷᱟᱣ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱ ᱥᱮᱱ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱨᱮ ᱡᱟᱨᱢᱟᱱ ᱨᱮ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ᱾ * ᱒᱐᱐᱘ ᱨᱮ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱒ ᱛᱟᱹᱨᱤᱠ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱜᱚᱥᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱓᱐ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱜᱟᱨᱢᱟᱱᱤ ᱟᱨ [[ᱚᱥᱴᱨᱤᱭᱟ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ (ᱵᱟᱨᱞᱤᱱ, ᱯᱷᱨᱟᱝᱠᱯᱷᱨᱩᱴ, ᱰᱨᱮᱥᱰᱮᱱ, ᱞᱮᱭᱤᱯᱡᱤᱜᱽ, ᱜᱳᱴᱤᱱᱜᱮᱱ, ᱢᱟᱨᱵᱟᱨᱜᱽ, ᱥᱟᱞᱡᱽᱵᱟᱨᱜᱽ, ᱵᱷᱤᱭᱮᱱᱟ) ᱠᱚᱨᱮᱭ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ === ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ === * ᱒᱐᱐᱗ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱨᱮ [[ᱵᱟᱝᱞᱟᱫᱮᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱨᱮ ᱠᱚᱱᱥᱟᱨᱴ᱾ ᱚᱱᱟ ᱠᱚᱱᱥᱟᱨᱴ ᱨᱮ ᱟᱱᱩᱥᱟᱦ ᱥᱟᱶᱛᱮᱭ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱞᱮᱫᱟ᱾ * ᱒᱐᱑᱐ ᱟᱨ ᱒᱐᱑᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱨᱟᱡᱽᱥᱟᱦᱤ ᱡᱤᱞᱟᱹ ᱨᱮ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱯᱚᱨᱚᱵᱽ᱾ * ᱒᱐᱑᱗ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱪ ᱪᱟᱸᱫᱚ ᱫᱤᱱᱟᱡᱽᱯᱩᱨ ᱡᱤᱞᱟᱹ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱨᱵᱳᱛᱤᱯᱩᱨ ᱛᱷᱟᱱᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱟᱨᱳᱠᱚᱱᱟ ᱨᱮ ᱵᱟᱦᱟ ᱯᱚᱨᱚᱵᱽ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ᱾ * ᱒᱐᱑᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱒᱒ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱫᱤᱡᱟᱽᱯᱩᱨ ᱡᱤᱞᱟᱹ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱦᱟᱨᱳᱞ ᱛᱷᱟᱱᱟ ᱨᱮ ᱥᱤᱫᱩ-ᱠᱟᱹᱱᱩ ᱟᱜ ᱢᱩᱨᱛᱤ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱚᱱᱩᱥᱴᱷᱟᱱ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫᱽ ᱞᱮᱱᱟ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤᱠᱳ == * ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ, ᱒᱐᱐᱗ - 'ᱥᱟᱱᱛᱤᱱᱤᱠᱮᱛᱚᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱮᱞᱵᱟᱢ ᱳᱰᱳᱠ᱾ * ᱟᱜᱚᱥᱴ, ᱒᱐᱐᱗ - 'ᱯᱨᱟᱱ ᱵᱷᱳᱨᱮ ᱜᱟᱭ', ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱚᱢᱟᱨᱪᱤᱭᱟᱞ ᱥᱤᱰᱤ, ᱥᱟᱨᱮᱜᱟᱢᱟ ᱵᱮᱱᱟᱨ ᱛᱮ᱾ * ᱒᱐᱐᱙ - 'ᱵᱟᱦᱟ' ᱵᱷᱤᱰᱤᱭᱳ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱮᱞᱵᱟᱢ᱾ 'ᱢᱚᱱᱮ ᱢᱮᱱᱟ ᱦᱟᱯᱮ ᱨᱮ ᱦᱟᱯᱮ' ᱵᱷᱤᱰᱤᱭᱳ ᱥᱮᱹᱨᱮᱹᱧ ᱮᱞᱵᱟᱢ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} == ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == * [http://www.dorfentwicklung-indien.de/fileadmin/Infos/Mitglied_werden/Rathin_Kisku-Daten_Laufbahn.pdf Career of Rathin Kisku] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181129054421/http://www.dorfentwicklung-indien.de/fileadmin/Infos/Mitglied_werden/Rathin_Kisku-Daten_Laufbahn.pdf |date=2018-11-29 }} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱵᱟᱰᱚᱦᱤ]] e6dqacqxnxgx93emdepopca0ume4ynt ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ (ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ) 0 5221 175777 159421 2025-06-27T10:34:53Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175777 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ᱟᱹᱛᱩ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Jharkhand#India | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Jharkhand, India | coordinates = {{coord|23.621389|N|85.851333|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Jharkhand]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Bokaro district|Bokaro]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 5,060 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 829121 (Petarwar) | area_code_type = Telephone/ STD code | area_code = 06549 | registration_plate = | website = | footnotes = }} '''ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ''' (ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱥᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱨ) ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ [[ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱟᱜᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱚ ᱜᱩᱴ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱠᱟᱛᱮᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱚᱠᱷᱚᱸᱰ/ᱵᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱱᱟᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱸᱛᱟᱲ [[ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱯᱚᱱ]] ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱱᱚᱶᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱟᱡᱟᱨᱤᱵᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱐ ᱠ ᱢ ᱥᱟᱸᱜᱤᱱ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱲᱮ ᱯᱟᱥᱮᱜ ᱠᱷᱮᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱠᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ == ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ == ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ (Police station) ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ <ref>{{cite web | url = http://jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | title = Jharkhand Police Official Website | work = Contact Bokaro Police | publisher = Jharkhand Police | accessdate = 6 October 2017 | url-status = dead | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140214023553/http://www.jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | archivedate = 14 February 2014 }}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱱᱮᱛᱟᱨᱟᱜ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱥᱚᱞ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱷᱮᱨᱣᱟᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱢᱮᱱᱠᱟᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱵᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱚ ᱴᱟᱠᱟ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱞᱟᱞᱚᱪ ᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱚᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱚ ᱟᱠᱨᱤᱧ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱟᱨ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱵᱟᱥᱟᱜ ᱠᱚ ᱮᱦᱚᱵᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱵᱟᱲᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱚᱱᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱲᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱵᱟᱲᱮ ᱫᱟᱨᱮ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱵᱟᱹᱭ ᱵᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱵᱟᱥᱟ ᱤᱫᱤ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱹᱭ ᱵᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱠᱟᱫ-ᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱫᱚ ᱧᱮᱞ ᱛᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟᱢ ᱵᱚᱞᱚ ᱞᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱜᱚᱢᱟᱛ ᱜᱮ ᱟᱹᱛᱩ ᱞᱮᱠᱟᱢ ᱟᱴᱠᱟᱨᱟ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱫᱩᱠᱟᱱ ᱜᱟᱹᱲᱤ ᱜᱮᱨᱮᱡᱽ ᱠᱚᱛᱮ ᱚᱱᱠᱟ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱫᱚ ᱟᱹᱭᱠᱟᱹᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱟᱲᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ᱱᱟᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱡᱚᱜᱮᱸᱫᱨᱚ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱵᱤᱫᱷᱟᱭᱟᱠ ᱡᱢᱢ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱟᱠᱟᱫᱮᱭᱟ, ᱟᱥᱲᱟ- ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪ ᱟᱥᱲᱟ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ, ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪᱪ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟᱞᱟᱭ, ᱦᱟᱭ ᱥᱠᱩᱞ, ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ - ᱵᱩᱱᱚᱫᱽ ᱵᱤᱦᱟᱨᱤ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ, ᱯᱨᱟᱜᱟᱛᱤ ᱯᱟᱹᱵᱽᱞᱤᱠ ᱥᱠᱩᱞ ᱞᱤᱞᱟ ᱡᱟᱱᱠᱤ, ᱥᱟᱨᱟ ᱥᱣᱟᱛᱤ ᱥᱤᱥᱩ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟ ᱢᱟᱱᱫᱤᱨ ᱢᱩᱱᱤᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱡᱽ ᱟᱥᱲᱟ᱾ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫᱚᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱲᱟ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ==ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱠᱚ== *ᱟᱨᱡᱩᱣᱟ *ᱯᱟᱛᱠᱤ *ᱳᱨᱫᱚᱱᱟ *ᱠᱚᱦ *ᱪᱟᱲᱜᱤ *ᱵᱩᱱᱰᱩ *ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ *ᱢᱟᱭᱟᱯᱩᱨ *ᱛᱮᱱᱩᱜᱷᱟᱴ *ᱪᱟᱞᱠᱟᱨᱤ *ᱟᱝᱜᱽᱵᱟᱞᱤ *ᱩᱞᱜᱟᱰᱟ *ᱜᱷᱟᱨᱣᱟᱴᱟᱸᱲ ==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ== • [[ᱜᱳᱞᱟ, ᱨᱟᱢᱜᱚᱲ|ᱜᱳᱞᱟ]] • [[ᱪᱤᱛᱚᱨᱯᱩᱨ]] • [[ᱢᱟᱸᱜᱟᱱ ᱯᱩᱨ]] • [[ᱦᱤᱥᱤᱢ]] • [[ᱱᱟᱨᱥᱤᱝ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} k7pdr2pc9edt5oivaal7cs3ino7mzo0 175778 175777 2025-06-27T10:37:22Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175778 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ᱟᱹᱛᱩ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Jharkhand#India | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Jharkhand, India | coordinates = {{coord|23.621389|N|85.851333|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Jharkhand]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Bokaro district|Bokaro]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 5,060 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 829121 (Petarwar) | area_code_type = Telephone/ STD code | area_code = 06549 | registration_plate = | website = | footnotes = }} '''ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ''' (ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱥᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱤ) ᱱᱚᱶᱟᱸ ᱫᱚ [[ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱟᱜᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱚ ᱜᱩᱴ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱠᱟᱛᱮᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱚᱠᱷᱚᱸᱰ/ᱵᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱱᱟᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱸᱛᱟᱲ [[ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱯᱚᱱ]] ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱱᱚᱶᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱟᱡᱟᱨᱤᱵᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱐ ᱠ ᱢ ᱥᱟᱸᱜᱤᱱ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱲᱮ ᱯᱟᱥᱮᱜ ᱠᱷᱮᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱠᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ == ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ == ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ (Police station) ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ <ref>{{cite web | url = http://jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | title = Jharkhand Police Official Website | work = Contact Bokaro Police | publisher = Jharkhand Police | accessdate = 6 October 2017 | url-status = dead | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140214023553/http://www.jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | archivedate = 14 February 2014 }}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱱᱮᱛᱟᱨᱟᱜ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱥᱚᱞ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱠᱟᱱᱟ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱷᱮᱨᱣᱟᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱢᱮᱱᱠᱟᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱵᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱚ ᱴᱟᱠᱟ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱞᱟᱞᱚᱪ ᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱚᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱚ ᱟᱠᱨᱤᱧ ᱠᱮᱫ-ᱟ ᱟᱨ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱵᱟᱥᱟᱜ ᱠᱚ ᱮᱦᱚᱵᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱵᱟᱲᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱯᱟᱹᱦᱤᱞ ᱚᱱᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱲᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱵᱟᱲᱮ ᱫᱟᱨᱮ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱵᱟᱹᱭ ᱵᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱵᱟᱥᱟ ᱤᱫᱤ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱵᱟᱹᱭ ᱵᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱠᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱠᱟᱫ-ᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱫᱚ ᱧᱮᱞ ᱛᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟᱢ ᱵᱚᱞᱚ ᱞᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱜᱚᱢᱟᱛ ᱜᱮ ᱟᱹᱛᱩ ᱞᱮᱠᱟᱢ ᱟᱴᱠᱟᱨᱟ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱫᱩᱠᱟᱱ ᱜᱟᱹᱲᱤ ᱜᱮᱨᱮᱡᱽ ᱠᱚᱛᱮ ᱚᱱᱠᱟ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱫᱚ ᱟᱹᱭᱠᱟᱹᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱟᱲᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ᱱᱟᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱡᱚᱜᱮᱸᱫᱨᱚ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱵᱤᱫᱷᱟᱭᱟᱠ ᱡᱢᱢ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱟᱠᱟᱫᱮᱭᱟ, ᱟᱥᱲᱟ- ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪ ᱟᱥᱲᱟ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ, ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪᱪ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟᱞᱟᱭ, ᱦᱟᱭ ᱥᱠᱩᱞ, ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ - ᱵᱩᱱᱚᱫᱽ ᱵᱤᱦᱟᱨᱤ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ, ᱯᱨᱟᱜᱟᱛᱤ ᱯᱟᱹᱵᱽᱞᱤᱠ ᱥᱠᱩᱞ ᱞᱤᱞᱟ ᱡᱟᱱᱠᱤ, ᱥᱟᱨᱟ ᱥᱣᱟᱛᱤ ᱥᱤᱥᱩ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟ ᱢᱟᱱᱫᱤᱨ ᱢᱩᱱᱤᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱡᱽ ᱟᱥᱲᱟ᱾ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫᱚᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱲᱟ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ==ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱠᱚ== *ᱟᱨᱡᱩᱣᱟ *ᱯᱟᱛᱠᱤ *ᱳᱨᱫᱚᱱᱟ *ᱠᱚᱦ *ᱪᱟᱲᱜᱤ *ᱵᱩᱱᱰᱩ *ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ *ᱢᱟᱭᱟᱯᱩᱨ *ᱛᱮᱱᱩᱜᱷᱟᱴ *ᱪᱟᱞᱠᱟᱨᱤ *ᱟᱝᱜᱽᱵᱟᱞᱤ *ᱩᱞᱜᱟᱰᱟ *ᱜᱷᱟᱨᱣᱟᱴᱟᱸᱲ ==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ== • [[ᱜᱳᱞᱟ, ᱨᱟᱢᱜᱚᱲ|ᱜᱳᱞᱟ]] • [[ᱪᱤᱛᱚᱨᱯᱩᱨ]] • [[ᱢᱟᱸᱜᱟᱱ ᱯᱩᱨ]] • [[ᱦᱤᱥᱤᱢ]] • [[ᱱᱟᱨᱥᱤᱝ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} hv2nprsb0gza1o2677u38qy9jz8r9fq 175779 175778 2025-06-27T11:46:40Z Bijendra Hansda Purudhul 346 175779 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ᱟᱹᱛᱩ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Jharkhand#India | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Jharkhand, India | coordinates = {{coord|23.621389|N|85.851333|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Jharkhand]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Bokaro district|Bokaro]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 5,060 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 829121 (Petarwar) | area_code_type = Telephone/ STD code | area_code = 06549 | registration_plate = | website = | footnotes = }} '''ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ''' (ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱥᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱤ) ᱫᱚ [[ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱡᱟᱜᱟ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱟᱹᱛᱩ ᱠᱚ ᱜᱩᱴ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱠᱟᱛᱮᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱟᱠᱷᱟᱱᱰ/ᱵᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱱᱟᱶᱟᱸ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱱᱚᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ [[ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱯᱚᱱ]] ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱟᱡᱟᱨᱤᱵᱟᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱔᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱟᱹᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱱ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱟᱲᱮ ᱯᱟᱥᱮᱜ ᱠᱷᱮᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱠᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ == ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ == ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱲᱟᱜ (Police station) ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱣᱟᱨ ᱨᱮ ᱜᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ <ref>{{cite web | url = http://jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | title = Jharkhand Police Official Website | work = Contact Bokaro Police | publisher = Jharkhand Police | accessdate = 6 October 2017 | url-status = dead | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140214023553/http://www.jhpolice.gov.in/police-station/kathara-op-766-1308404713 | archivedate = 14 February 2014 }}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱱᱮᱛᱟᱨ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱥᱚᱞ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟᱸ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱷᱮᱨᱣᱟᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱢᱮᱱᱠᱟᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟᱸ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱟᱵᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱚ ᱴᱟᱠᱟ ᱯᱩᱭᱥᱟᱹ ᱞᱟᱞᱚᱪ ᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱚᱛ ᱵᱟᱹᱲᱜᱤ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱚ ᱟᱠᱨᱤᱧ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱟᱨ ᱫᱤᱠᱩ ᱠᱚ ᱵᱟᱥᱟᱜ ᱠᱚ ᱮᱦᱚᱵᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ᱾ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱜᱮ ᱵᱟᱲᱮ ᱫᱟᱨᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱵᱟᱲᱮ ᱫᱟᱨᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱜᱮ ᱯᱮᱴᱮᱨᱵᱟᱲᱮ ᱫᱚ ᱠᱚ ᱯᱮᱴᱮᱟᱨᱣᱟᱨ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ == ᱴᱚᱴᱷᱟ == ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱪᱷᱚᱴᱟ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱷᱟᱥᱱᱟ ᱨᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱩᱥᱩᱞ ᱤᱞᱟᱹᱠᱟᱹ ᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱠᱟ ᱫᱚ ᱦᱟᱱᱟᱥᱟ - ᱱᱚᱣᱟᱥᱟ ᱨᱮ ᱫᱟᱢᱚᱫᱟᱨ ᱱᱟᱹᱭ ᱜᱷᱟᱹᱴᱤ ᱛᱮ ᱮᱥᱮᱫ ᱟᱹᱪᱩᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱥᱟᱢᱩᱱᱫᱟᱨ ᱥᱟᱛᱟᱦ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱩᱥᱩᱞ ᱫᱚ ᱒᱐᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱕᱔᱐ ᱢᱤᱴᱟᱹᱨ (᱖᱖᱐ ᱠᱷᱚᱱ ᱑,᱗᱗᱐ ᱯᱷᱤᱴ) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱥᱩᱞ, ᱞᱩᱜᱩ ᱵᱩᱨᱩ, ᱑᱐᱗᱐ ᱢᱤᱴᱟᱹᱨ (᱒᱕᱑᱐ ᱯᱷᱤᱴ) ᱩᱥᱩᱞ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱨᱟᱠᱟᱵ ᱧᱮᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱵᱮᱨᱢᱚ - ᱯᱷᱩᱥᱨᱚ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱫᱚ ᱤᱥᱴ ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱠᱳᱞᱰᱯᱷᱤᱞᱰ ᱟᱨ ᱡᱷᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱳᱞᱰᱯᱷᱤᱞᱰ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱱᱟᱥᱮ ᱱᱟᱥᱮ ᱜᱷᱩᱥᱯᱮᱴᱷᱤᱭᱟᱠᱚ ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱳᱭᱞᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱫᱟ᱾ ᱑᱙᱖᱕ ᱨᱮ, ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱤᱥᱯᱟᱛ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱟᱝ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱥᱴᱤᱞ ᱳᱛᱷᱳᱨᱤᱴᱤ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱞᱤᱢᱤᱴᱮᱰ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱪᱟᱞᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱥᱴᱤᱞ ᱯᱞᱟᱱᱴ, ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱥᱴᱤᱞ ᱥᱤᱴᱤ ᱨᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱟᱶᱟ ᱡᱟᱭᱜᱟ ᱨᱮ ᱡᱚᱜᱮᱸᱫᱨᱚ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱵᱤᱫᱷᱟᱭᱟᱠ ᱡᱢᱢ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱮᱱᱟᱭ ᱟᱠᱟᱫᱮᱭᱟ, ᱟᱥᱲᱟ- ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪ ᱟᱥᱲᱟ ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ, ᱵᱟᱞᱤᱠᱟ ᱩᱪᱪ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟᱞᱟᱭ, ᱦᱟᱭ ᱥᱠᱩᱞ, ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ - ᱵᱩᱱᱚᱫᱽ ᱵᱤᱦᱟᱨᱤ ᱢᱟᱦᱛᱚ ᱠᱳᱞᱮᱡᱽ, ᱯᱨᱟᱜᱟᱛᱤ ᱯᱟᱹᱵᱽᱞᱤᱠ ᱥᱠᱩᱞ ᱞᱤᱞᱟ ᱡᱟᱱᱠᱤ, ᱥᱟᱨᱟ ᱥᱣᱟᱛᱤ ᱥᱤᱥᱩ ᱵᱤᱫᱽᱭᱟ ᱢᱟᱱᱫᱤᱨ ᱢᱩᱱᱤᱢᱟᱦᱟᱨᱟᱡᱽ ᱟᱥᱲᱟ᱾ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫᱚᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱥᱲᱟ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ᱾ ==ᱯᱚᱸᱪᱟᱭᱚᱛ ᱠᱚ== *ᱟᱨᱡᱩᱣᱟ *ᱯᱟᱛᱠᱤ *ᱳᱨᱫᱚᱱᱟ *ᱠᱚᱦ *ᱪᱟᱲᱜᱤ *ᱵᱩᱱᱰᱩ *ᱯᱮᱴᱟᱨᱣᱟᱨ *ᱢᱟᱭᱟᱯᱩᱨ *ᱛᱮᱱᱩᱜᱷᱟᱴ *ᱪᱟᱞᱠᱟᱨᱤ *ᱟᱝᱜᱽᱵᱟᱞᱤ *ᱩᱞᱜᱟᱰᱟ *ᱜᱷᱟᱨᱣᱟᱴᱟᱸᱲ ==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞᱢᱮ== • [[ᱜᱳᱞᱟ, ᱨᱟᱢᱜᱚᱲ|ᱜᱳᱞᱟ]] • [[ᱪᱤᱛᱚᱨᱯᱩᱨ]] • [[ᱢᱟᱸᱜᱟᱱ ᱯᱩᱨ]] • [[ᱦᱤᱥᱤᱢ]] • [[ᱱᱟᱨᱥᱤᱝ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} teo3u5dh72wx3ixfb93qby1xwggcate ᱨᱚᱸ 0 8721 175757 151684 2025-06-27T00:21:11Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175757 wikitext text/x-wiki ᱥᱟᱹᱨᱤ '''ᱨᱚᱸ''' ᱰᱤᱯᱴᱮᱨᱟ (ᱰᱤ=ᱫᱤ,ᱴᱮᱨᱚᱱ=ᱥᱟᱶ) ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱞᱮᱠᱟᱱ [[ᱛᱤᱡᱩ]] ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ ᱾ ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱢᱮᱥᱚᱛᱷᱚᱨᱟᱥᱮᱠ ᱵᱟᱨ ᱜᱚᱴᱮᱜ ᱤᱞ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱟᱨ ᱢᱮᱴᱚᱨᱟᱥᱮᱠ ᱠᱷᱚᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱤᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱦᱮᱞᱴᱮᱭᱟᱨ (en:halteres) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾   == ᱯᱷᱮᱵᱟᱛ == {{Wikiquote|Flies}} {{Commons category|Diptera}} {{Wikispecies |Diptera}} {{Wikisource1911Enc|Fly}} '''General''' * [https://web.archive.org/web/20100405091526/http://www.diptera.org/ The Systema Dipterorum Database site] * [http://www.diptera.info The Diptera.info portal with galleries and discussion forums] * [http://wwx.inhs.illinois.edu/research/flytree/ FLYTREE – dipteran phylogeny] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200413095925/https://www.inhs.illinois.edu/research/flytree/ |date=2020-04-13 }} * [http://www.dipteristsforum.org.uk/ The Dipterists Forum] – The Society for the study of flies * [http://bugguide.net/node/view/55 BugGuide] * [http://hbs.bishopmuseum.org/fossilcat/ The World Catalog of Fossil Diptera] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101030114756/http://hbs.bishopmuseum.org/fossilcat/ |date=2010-10-30 }} * [http://tolweb.org/tree?group=Diptera The Tree of Life Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609013805/http://tolweb.org/tree?group=Diptera |date=2010-06-09 }} '''Anatomy''' * [https://web.archive.org/web/20120118040549/http://www.ces.csiro.au/biology/fly/fly.html Fly: Anatomical Atlas] at CSIRO * [http://www.drawwing.org/insects/diptera Drawing Wing venation] '''Describers''' * [http://hbs.bishopmuseum.org/publications/pdf/tr51.pdf Authors of fly names] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210411183733/http://hbs.bishopmuseum.org/publications/pdf/tr51.pdf |date=2021-04-11 }} * [https://web.archive.org/web/20100405091526/http://www.diptera.org/ Systema Dipterorum Nomenclator] {{Diptera}} {{Orders of Insects}} {{Insects in culture}} {{Taxonbar|from=Q25312}} {{Authority control}} [[ᱛᱷᱚᱠ:Flies|.]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Diptera by classification| ]] <!-- [[Category:Pollinators]] not all pollinators --> [[ᱛᱷᱚᱠ:Taxa named by Carl Linnaeus]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Anisian first appearances]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Extant Middle Triassic first appearances]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Triassic insects]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Triassic animals of North America]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Triassic animals of South America]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Insects in culture]] ir354aadfzr1ome0tl4qdkvznruwxsn ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ 0 9880 175770 160075 2025-06-27T06:26:34Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175770 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ | official_name = | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | settlement_type = ᱢᱟᱦᱟᱱᱚᱜᱚᱨ | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = Diksha Bhumi.jpg | photo2a = BAPS Swaminarayan Temple, Nagpur.jpg | photo4b = VCA,Nagpur.jpg | photo4a = Night at Sitabuldi Nagpur.jpg | photo2b = Nagpur orange article.JPG | spacing = 2 | position = center | color_border = grey | color = white | size = 266 | foot_montage = Clockwise from top : [[ᱫᱤᱠᱥᱟᱵᱷᱩᱢᱤ]], [[ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱥᱟᱱᱛᱟᱨᱟ]], [[Vidarbha Cricket Association Stadium]], Nagpur City Skyline and [[Swaminarayan temple]]}} | image_caption = | nickname = ᱥᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ,<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Nagpur-is-now-Orange-City-officially/articleshow/50967857.cms|title=Nagpur is now Orange City, officially|accessdate=25 November 2016}}</ref><br/>ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱤᱞ<ref>{{cite news |last1=Choudhari |first1=Abhishek |title=Nagpur as the heart of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Nagpur-as-the-heart-of-India/articleshow/18854653.cms |work=The Times of India |date=7 March 2013}}</ref> | pushpin_map = India | pushpin_label_position = left | pushpin_map_caption = ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|21|9|N|79|5|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type2 = ᱴᱷᱚᱴᱟ ᱟᱹᱨᱤ | subdivision_type3 = ᱦᱚᱱᱚᱛ | subdivision_name1 = [[File:Seal of Maharashtra.png|23px]] [[ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ]] | subdivision_name2 = [[ᱵᱷᱤᱫᱟᱨᱵᱷᱟ]] | subdivision_name3 = [[ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ]] | established_title = ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ | established_date = ᱑᱗᱐᱒<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Scrap-dealer-holds-key-to-entry-into-Bakht-Buland-Shahs-grave/articleshow/45378781.cms|title=Scrap dealer holds key to entry into Bakht Buland Shah's grave |website=The Times of India|accessdate=25 November 2016}}</ref> | founder = ᱜᱚᱸᱰ ᱨᱟᱦᱟ [[ᱵᱟᱠᱷᱚᱴ ᱵᱩᱞᱮᱸᱰ ᱥᱟᱦ]] | government_type = ᱢᱟᱭᱚᱨ ᱠᱚᱱᱥᱤᱞ | governing_body = {{bulleted list|[[ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ]]|[[ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱢᱟᱦᱟᱱᱚᱜᱚᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟ]]}} | leader_title = ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱫᱚᱨᱵᱟᱨ | leader_name = [[ᱱᱤᱛᱤᱱ ᱜᱚᱰᱠᱟᱨᱤ]]<ref>{{cite web|url=http://164.100.47.132/LssNew/members/homepage.aspx?mpsno=4923|title=Lok Sabha|accessdate=27 July 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150715224206/http://164.100.47.132/LssNew/members/homepage.aspx?mpsno=4923|archivedate=15 July 2015}}</ref> ([[BJP]]) | leader_title1 = ᱢᱟᱭᱚᱨ | leader_name1 = [[ᱥᱟᱱᱫᱤᱯ ᱡᱚᱥᱤ]] ([[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ|BJP]])<ref name="TOI23Nov2019"/> | area_footnotes = <ref name="census">{{cite web|title=District Census Handbook – Nagpur |url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/2709_PART_B_DCHB_%20NAGPUR.pdf|website=Census of India|accessdate=7 February 2016|page=10,12,28}}</ref> | unit_pref = Metric | total_type = ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ | area_total_km2 = ᱒᱒᱗.᱓᱖ | elevation_footnotes = | elevation_m = ᱓᱑᱐ | population_total = ᱒,᱔᱐᱕,᱖᱖᱕ | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_footnotes = <ref name="census"/> | population_density_km2 = ᱑᱑,᱐᱐᱐ | population_metro = ᱒,᱔᱙᱗,᱘᱗᱐ | population_rank = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]]: ᱑᱓ ᱟᱱᱟᱜ <br /> [[ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ]] : ᱓ ᱟᱱᱟᱜ <br /> [[ᱵᱷᱤᱫᱟᱨᱵᱷᱟ]]: ᱑ ᱟᱱᱟᱜ | population_blank1_title = ᱢᱮᱴᱨᱚ ᱨᱮᱸᱠ | population_blank1 = ᱑᱓ ᱟᱱᱟᱜ | population_demonym = ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱠᱟᱨ | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +᱐᱕:᱓᱐ | postal_code_type = [[Postal Index Number|Pin code(s)]] | postal_code = ᱔᱔᱐ ᱐᱐᱑ – ᱔᱔᱐ ᱐᱓᱗<ref>{{cite web|title=Pincodes of Nagpur City|url=http://pincode.nagpuronline.in/index.html?Sort=ascending|website=Pincode.nagpuronline.in|accessdate=25 February 2017|archive-date=25 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141225133342/http://pincode.nagpuronline.in/index.html?Sort=ascending|url-status=dead}}</ref> | area_code = +᱙᱑-᱗᱑᱒ | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱳᱰ | registration_plate = MH-31 (ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱯᱟᱪᱮ)<br />MH-49 (ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ)<ref>{{cite web|url=https://www.nagpurtoday.in/rto-east-activates-new-sarthi-4-0-system-for-learning-and-driving-licenses/03021213,%20https://www.nagpurtoday.in/rto-east-activates-new-sarthi-4-0-system-for-learning-and-driving-licenses/03021213|title=RTO (East) activates new Sarthi 4.0 system for Learning and Driving Licenses|first=Nagpur|last=News|date=|website=www.nagpurtoday.in|accessdate=25 April 2019}}</ref><br />MH-40 (ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱮᱦᱟᱛ) | blank_name_sec1 = [[GDP]] | blank_info_sec1 = $15.10&nbsp;billion<ref>https://credai.org/assets/upload/report_updates/the-dawn-of-indias-future-cities-special-focus-nagpur-november-2017.pdf{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | blank_name_sec2 = [[Human Development Index|HDI]] | blank_info_sec2 = {{color|#090|Very High}}<ref>{{cite web|url=https://www.maharashtra.gov.in/Site/upload/WhatsNew/Economic%20Survey%20of%20Maharashtra...pdf |title=Economic Survey of Maharashtra 2014–15 |website=Maharashtra.gov.in |accessdate=25 February 2017}}</ref> | website = {{URL|www.nagpur.gov.in}} <br /> {{URL|www.nmcnagpur.gov.in}} <br /> {{URL|www.nitnagpur.org}} <br /> {{URL|www.nmrda.org}} <br /> {{URL|www.nagpurpolice.gov.in}} | leader_title2 = ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚᱞᱮᱥᱴᱚᱨ | leader_name2 = ᱨᱚᱵᱤᱱᱫᱽᱨᱚ ᱴᱷᱟᱠᱨᱮ<ref>{{cite news |last1=Anparthi |first1=Anjaya |title=On ECI order, collector Mudgal transferred {{!}} Nagpur News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/on-eci-order-collector-mudgal-transferred/articleshow/71340355.cms |accessdate=8 October 2019 |work=The Times of India |date=28 September 2019 |language=en}}</ref> ([[Indian Administrative Service|IAS]]) | leader_title3 = ᱱᱟᱜᱟᱨ ᱠᱚᱢᱤᱥᱱᱚᱨ | leader_name3 = ᱛᱩᱠᱟᱨᱟᱢ ᱢᱩᱱᱰᱷᱮ (IAS)<ref>{{cite news |title=Tukaram Mundhe is New Nagpur Municipal Commissioner |url=https://www.nagpurtoday.in/tukaram-mundhe-is-new-nagpur-municipal-commissioner/01212007 |accessdate=24 January 2020 |work=Nagpur Today |date=21 January 2020}}</ref><ref>{{cite news |last1=Anparthi |first1=Anjaya |title=Govt replaces Abhijit Bangar with Tukaram Mundhe as Nagpur municipal commissioner {{!}} Nagpur News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/govt-replaces-bangar-withmundhe-as-mpl-commissioner/articleshow/73531450.cms |accessdate=24 January 2020 |work=The Times of India |date=23 January 2020 |language=en}}</ref> | leader_title4 = ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱠᱚᱢᱤᱥᱱᱚᱨ | leader_name4 = ᱵᱤ. ᱠᱮ. ᱩᱯᱟᱫᱷᱤᱭᱟᱭ<ref>{{cite web |url=http://nagpurpolice.gov.in/know_your_commissioner_of_police |title=Nagpur Police Official Site |publisher=nagpurpolice.gov.in |date= |accessdate=1 August 2018 |archive-date=31 July 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180731232548/http://nagpurpolice.gov.in/know_your_commissioner_of_police |url-status=dead }}</ref> (IPS) | blank2_name = {{nowrap|ᱟᱹᱢᱟᱹᱞᱮᱛ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ}} | blank2_info = [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] | blank3_name = {{nowrap|UN/LOCODE}} | blank3_info = IN NAG }} '''ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱨᱟᱵᱟᱝ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/state/maharashtra.html|title=Maharashtra Population Sex Ratio in Maharashtra Literacy rate data|website=Census2011.co.in|accessdate=25 November 2016}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱛᱮ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱓ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite web|url=http://www.nriol.com/india-statistics/biggest-cities-india.asp|title=India's 100 Biggest Cities, Largest Cities in India|publisher=|access-date=14 August 2017}}</ref> ᱟᱨ ᱳᱠᱥᱯᱷᱚᱨᱰ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱙ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐᱓᱕ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱘.᱔᱑% ᱜᱨᱚᱴ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱬᱮ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱚᱜᱚᱱ ᱵᱟᱲᱦᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚ ᱢᱟᱱᱟᱣᱟ ᱾ <ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/17-of-20-fastest-growing-cities-in-the-world-will-be-from-india/articleshow/66978406.cms|title=17 of 20 fastest-growing cities in the world will be from India |first1=Surojit |last1=Gupta |date=6 December 2018 |website=The Times of India|access-date=25 April 2019}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱢᱟᱨᱴ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱤᱫᱤ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱢᱟᱨᱴ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱮᱠᱷᱟᱣ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱮᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮᱭᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/centre-releases-list-of-98-cities-for-smart-city-project/article7586751.ece|title=Centre unveils list of 98 smart cities; UP, TN strike it rich|last=Jeelani|first=Mehboob|work=The Hindu|access-date=17 May 2017|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/city-maintains-first-rank-among-100-smart-cities/articleshow/67916110.cms|title=City maintains first rank among 100 Smart Cities |first1=Anjaya |last1=Anparthi |date=9 February 2019 |website=The Times of India|access-date=25 April 2019}}</ref><ref>{{cite news |last1=Sharma |first1=Nidhi |title=In 4th year, mission Smart Cities sees big gains |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/in-4th-year-mission-smart-cities-sees-big-gains/articleshow/69935983.cms |accessdate=12 August 2019 |work=The Economic Times |date=25 June 2019}}</ref> ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱚ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚᱨᱵᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱹᱯᱩᱫ ᱨᱟᱵᱟᱝ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱹᱪᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱤᱫᱟᱨᱵᱷ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱢᱩᱬ ᱵᱮᱯᱟᱨᱤ ᱟᱨ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ, ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱫᱚ ᱫᱚᱞᱤᱛ ᱵᱳᱫᱫᱷ ᱟᱱᱫᱚᱞᱟᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱹᱠᱛᱤᱭᱟᱱ ᱛᱷᱟᱱ ᱟᱨ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱨᱟᱥᱴᱨᱚᱵᱟᱫᱤ ᱥᱚᱝᱴᱷᱚᱱ RSS ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱮᱰᱠᱩᱣᱟᱴᱚᱨ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱭᱩᱱᱤᱠᱤᱭᱩ (Unique) ᱞᱟᱹᱠᱛᱤ ᱟᱨᱡᱟᱣᱟ ᱾ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱚ [[ᱫᱮᱵᱽᱵᱷᱩᱢᱤ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱵᱳᱨᱫᱫᱷ ᱤᱥᱛᱩᱯ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱠᱷᱚᱠᱷᱞᱟ ᱤᱥᱛᱩᱯ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱵᱚᱢᱵᱮ ᱦᱟᱭᱠᱚᱨᱴ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱦᱚᱸ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱵᱷᱤᱛᱤᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱯᱷᱮᱢᱚᱥ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱪᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱢᱩᱬ ᱵᱮᱯᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱚᱠᱟ ᱚᱠᱟ ᱡᱷᱚᱦ ᱳᱨᱮᱸᱡᱽ ᱥᱤᱴᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref name="Nagpur also popularly known as Orange City">{{Cite news |url=http://www.hindu.com/yw/2006/03/31/stories/2006033100200500.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20071001010317/http://www.hindu.com/yw/2006/03/31/stories/2006033100200500.htm|url-status=dead|archive-date=1 October 2007|title=Stamps from the Orange City|access-date=19 June 2006|location=Chennai, India|work=[[The Hindu]]|date=31 March 2006}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ''ᱴᱟᱭᱜᱚᱨ ᱠᱮᱯᱤᱴᱟᱞ'' ᱟᱨᱵᱟᱝ ''ᱴᱟᱭᱜᱚᱨ ᱜᱮᱴᱣᱮ ᱳᱯᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ'' ᱦᱚᱸᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱪᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱩᱨᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱛᱟᱹᱨᱩᱵ ᱨᱟᱠᱷᱟᱵᱤᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱛᱟᱹᱨᱩᱵ ᱠᱚᱱᱥᱮᱨᱵᱷᱮᱥᱚᱱ ᱚᱴᱚᱨᱤᱴᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟᱠᱤᱭᱟᱹ ᱳᱯᱷᱤᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱥᱴᱤᱝ ᱦᱚᱸ ᱦᱩᱭᱩᱜᱼᱟ ᱾<ref name=tiger>{{cite web |url=https://www.dnaindia.com/mumbai/report-nagpur-to-be-country-s-tiger-capital-1532395|title=Nagpur to be country's tiger capital|date=16 April 2011|website=DNA India|access-date=25 April 2019}}</ref><ref>{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/nagpur/Govt-approves-IG-posts-for-NTCA-HQ-regional-offices/articleshow/7279842.cms|title=Govt approves IG posts for NTCA HQ, regional offices |date=2011|website=The Times of India|access-date=25 April 2019}}</ref> ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ==ᱚᱛᱱᱚᱜ== ==ᱦᱚᱲ ᱮᱞ== ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨᱱ ᱱᱟᱜᱟᱨᱯᱟᱞᱤᱠᱟ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱒,᱔᱐᱕,᱖᱖᱕ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱜᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱑,᱒᱒᱕,᱔᱐᱕ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱑,᱑᱘᱐,᱒᱗᱐ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱜᱩᱴ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ (ᱩᱢᱚᱨ ᱖-᱖) ᱒᱔᱗,᱐᱗᱘ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ, ᱚᱱᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱑᱒᱘,᱒᱙᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱟᱨ ᱑᱑᱘,᱗᱘᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱤᱱ ᱜᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱑᱐.᱒᱗% ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ, ᱜᱩᱴ ᱢᱟᱞᱤᱱ ᱰᱮᱨᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱞ ᱑᱗᱙,᱙᱕᱒ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱘᱕᱙,᱔᱘᱗ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟᱠᱚ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱤᱱ ᱜᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱓᱕.᱗᱓% ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱱᱟᱜᱟᱯᱟᱞᱤᱠᱟ ᱨᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱙᱒᱖ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱑,᱙᱘᱔,᱑᱒᱓ ᱦᱚᱲ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ, ᱚᱱᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱑,᱐᱓᱖,᱐᱙᱗ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱙᱔᱘,᱐᱒᱖ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱫᱚᱨ ᱙᱑.᱙᱒% ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱠᱚᱲᱟ ᱙᱔.᱔᱔% ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱘᱙.᱓᱑% ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾<ref name="census" /> === ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ === ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱮ, [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱟᱹᱢᱟᱞᱮᱛ ᱟᱨ ᱰᱮᱦᱮᱫ ᱛᱮᱫ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱦᱟᱰᱤ (ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱨᱚᱲ) ᱦᱚᱸ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ, ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱨᱚᱨᱚᱲ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱮᱡ ᱵᱷᱤᱱᱟᱹ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱫᱚᱨᱵᱟᱨ ᱨᱟ ᱵᱮᱯᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱯᱮᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ [[ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱤᱝᱜᱽᱞᱤᱥ]], [[ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱟᱨ [[ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱟᱨᱟᱴᱷᱤ]] ᱛᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲᱟ ᱾<ref name="whitelight.in">{{cite web |url=http://whitelight.in/dci-india/nagpur.pdf |title=Nagpur – Orange City |website=Whitelight.in |accessdate=25 February 2017 |archive-date=11 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170511053719/http://whitelight.in/dci-india/nagpur.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://bombayhighcourt.nic.in/libweb/acts/1965.05.PDF |title=Archived copy |accessdate=2 April 2015 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402225839/http://bombayhighcourt.nic.in/libweb/acts/1965.05.PDF |archivedate= 2 April 2015 }}</ref> ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱟᱹᱨᱤ== ==ᱥᱮᱪᱮᱫ== ==ᱠᱟᱞᱪᱟᱨ== ==ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ== ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{Americana Poster|year=1920}} {{Commons category|ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ}} {{Wikivoyage}} * {{CathEncy|wstitle=Nagpur}} * {{Cite NSRW|wstitle=Nagpur}} {{ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ}} {{ᱵᱤᱫᱟᱨᱵᱷᱟ}} {{ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ}} {{ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱜᱮᱞᱢᱚᱲᱚᱭ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚ}} {{Authority control}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Neighbourhoods in Maharashtra]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱤᱫᱟᱨᱵᱷᱟ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱟᱦᱟᱱᱚᱜᱚᱨ]] ek673ngmsiiyex5hnpa4pww2spshxmj ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ 0 10550 175767 55619 2025-06-27T05:39:44Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175767 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per Wikipedia:INDISCRIPT policy --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ᱥᱟᱦᱟᱨ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India West Bengal # India | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in West Bengal, India | coordinates = {{coord|24.7875|N|87.904167|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{flag|ᱥᱤᱧᱚᱛ}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name1 = [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ]] | subdivision_type2 = [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name2 = [[ᱢᱩᱨᱥᱤᱫᱟᱵᱟᱫᱽ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱢᱩᱨᱥᱤᱫᱟᱵᱟᱫᱽ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱚᱯᱷᱤᱥᱤᱭᱟᱞ | demographics1_info1 = [[ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱵᱟᱝᱞᱟ]], [[ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱤᱝᱞᱤᱥ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱗᱔᱒᱒᱑᱒ (ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ) | area_code_type = Telephone/[[Subscriber trunk dialing|STD]] code | area_code = | registration_plate = | blank1_name_sec1 = ᱞᱳᱠ ᱥᱚᱵᱷᱟ | blank1_info_sec1 = [[ᱢᱟᱞᱫᱟ ᱠᱚᱧᱮ ᱞᱳᱠ ᱥᱚᱵᱷᱟ|ᱢᱟᱞᱫᱟ ᱠᱚᱧᱮ]] | blank2_name_sec1 = ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ | blank2_info_sec1 = [[ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ|ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ]] | website = {{URL|murshidabad.gov.in/}} | footnotes = }} '''ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ''' [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱢᱩᱨᱥᱤᱫᱟᱵᱟᱫᱽ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱡᱚᱝᱜᱤᱯᱩᱨ ᱥᱟᱵᱰᱤᱵᱷᱤᱥᱟᱱ]] ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱥᱴᱮᱥᱟᱱ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱯᱳᱴ ᱚᱯᱷᱤ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱑ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱦᱟᱨ== ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱟᱰᱮᱯᱟᱥᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱡᱟᱜᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱵᱮᱨᱮᱡ ᱠᱟᱭᱩᱱᱥᱤᱞ, ᱱᱚᱵᱟᱨᱩᱱ, ᱵᱮᱱᱤᱭᱟᱜᱨᱟᱢ,ᱥᱨᱤᱢᱟᱱᱛᱚᱯᱩᱨ, ᱯᱩᱨᱟᱱ ᱪᱚᱱᱰᱤᱯᱩᱨ ᱟᱨ ᱥᱟᱦᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱟᱨ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱑ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱟᱨᱵᱟᱝᱠᱷᱟ ᱟᱹᱛᱩ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱣᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱟᱨ ᱟᱫᱚᱢ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱣᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="census2011">{{cite web |url=http://censusindia.gov.in/pca/cdb_pca_census/Houselisting-housing-WB.html |title=C.D. Block Wise Primary Census Abstract Data(PCA) |work=West Bengal – District-wise CD Blocks |publisher=Registrar General and Census Commissioner, India |accessdate=14 October 2015}}</ref><ref>Google maps</ref> ==ᱯᱳᱞᱤᱥ ᱥᱴᱮᱥᱟᱱ== ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱯᱳᱞᱤᱥ ᱥᱴᱮᱥᱟᱱ ᱫᱚ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱥᱩᱥᱟᱹᱨ ᱵᱚᱱᱚᱛ (block) ᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.dospiwb.org.in/site.php |title=District Statistical Handbook 2014 Murshidabad |work=Table 2.1 |publisher=Department of Statistics and Programme Implementation, Government of West Bengal |accessdate=17 May 2017 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170729135056/http://www.dospiwb.org.in/site.php |archivedate=29 July 2017 }}</ref> ==ᱵᱚᱱᱚᱛ ᱛᱟᱞᱢᱟ== ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱥᱩᱥᱟᱹᱨ ᱵᱚᱱᱚᱛ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱫᱚ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/19/1907_PART_A_DCHB_MURSHIDABAD.pdf |title=District Census Handbook: Murshidabad, Series 20 Part XII A |work=Map of Murshidabad with CD Block HQs and Police Stations (on the fourth page). |publisher=Directorate of Census Operations, West Bengal, 2011 |accessdate=27 August 2017}}</ref> ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤᱟᱹᱨᱤ== ᱑᱙᱖᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱵᱮᱨᱮᱡ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱛᱚᱦᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱑᱙᱗᱕ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱠᱚᱢᱤᱥᱟᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://fbp.gov.in/ |title=Farakka Barrage Project |publisher=FBP |accessdate=27 August 2017}}</ref> ᱱᱚᱵᱟᱨᱩᱱ ᱨᱮ ᱮᱱᱴᱤᱯᱤᱥᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱒᱑᱐᱐ ᱢᱮᱜᱟᱣᱟᱴ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱥᱩᱯᱟᱨ ᱛᱷᱟᱨᱢᱟᱞ ᱯᱟᱣᱟᱨ ᱥᱴᱮᱥᱟᱱ ᱑᱙᱘᱖ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐᱑᱑ ᱢᱩᱫ ᱨᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ᱾<ref>{{cite web |url=http://ntpc.co.in/power-generation/coal-based-power-stations/farakka |title=Power Generation |work=Farakka |publisher=NTPC |accessdate=27 August 2016}}</ref> ᱱᱚᱶᱟ ᱛᱷᱟᱨᱢᱟᱞ ᱯᱟᱣᱟᱨ ᱥᱴᱮᱥᱟᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱩᱭᱞᱟᱹ ᱟᱹᱜᱩ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱵᱚᱱᱫᱚᱨ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮ ᱞᱟᱜᱟᱜᱼᱟ᱾<ref>{{cite news |title=তৈরি ৩ জেটি আর রেলে নয়, জলপথে কয়লা পৌঁছবে ফরাক্কায় |url=http://archives.anandabazar.com/archive/1130330/30raj5.html |accessdate=26 July 2016 |newspaper=আনন্দবাজার প্রত্রিকা }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ᱦᱮᱡᱽᱥᱮᱱ== ᱱᱟᱣᱟ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱡᱟᱝᱥᱟᱱ ᱨᱮᱞ ᱴᱨᱮᱥᱚᱱ ᱱᱚᱰᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮᱞ ᱴᱨᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱦᱟᱵᱽᱲᱟ-ᱱᱤᱣ ᱡᱚᱞᱯᱟᱭᱜᱩᱲᱤ ᱞᱮᱭᱤᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱢ3ᱱᱟᱜᱼᱟ᱾<ref>{{cite web |url=https://indiarailinfo.com/train/timetable/all/367/325/444 |title=3143 => 2343 Darjeeling Mail (PT) |work=Time Table |publisher=indiarailinfo |accessdate=27 August 2017}}</ref> ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱚᱨᱠ ᱮᱞ ᱑᱒ (ᱢᱟᱬᱮ ᱮᱞ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱚᱨᱠ ᱓᱔) ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤ ᱛᱮ ᱯᱟᱨᱚᱢ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref name="renumber">{{cite web |url=http://dorth.gov.in/writereaddata/sublinkimages/finaldoc6143316640.pdf |title=Rationalisation of Numbering Systems of National Highways |publisher=[[Department of Road Transport and Highways]] |accessdate=10 February 2017 |location=New Delhi |archive-url=https://web.archive.org/web/20160201124738/http://dorth.gov.in/writereaddata/sublinkimages/finaldoc6143316640.pdf |archive-date=1 February 2016 |url-status=dead }}</ref> ==ᱥᱮᱪᱮᱫ== ᱑᱙᱙᱔ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱷᱟᱨᱟᱠᱠᱟ ᱨᱮ ᱯᱨᱚ. ᱥᱚᱭᱮᱫ ᱱᱩᱨᱩᱞ ᱦᱟᱥᱟᱱ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱱᱟᱜᱟᱢᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱬᱮ ᱜᱚᱵᱷᱚᱨᱱᱚᱨ ᱥᱚᱭᱮᱫ ᱱᱩᱨᱩᱞ ᱦᱟᱥᱟᱱ ᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱠᱚᱞᱭᱟᱱᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱡᱚᱯᱨᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱨᱮ ᱵᱟᱝᱞᱟ, ᱤᱝᱞᱤᱥ, ᱟᱨᱵᱤ, ᱱᱟᱜᱟᱢ, ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱥᱟᱬᱮᱥ, ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱟᱹᱨᱤ, ᱥᱮᱪᱮᱫ, ᱠᱟᱹᱣᱰᱤᱟᱹᱨᱤ ᱟᱨ ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱚᱱᱟᱨᱥ ᱠᱳᱨᱥ (honours course) ᱯᱟᱨᱦᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱨᱦᱚ ᱱᱤᱣ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱠᱳ-ᱮᱰᱩᱠᱮᱥᱟᱱᱟᱞ ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱢ ᱥᱤᱵᱤᱮᱥᱥᱤ ᱥᱠᱩᱞ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱯᱟᱵᱽᱞᱤᱠ ᱥᱠᱩᱞ ᱫᱚ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱯᱟᱵᱽᱞᱤᱠ ᱥᱠᱩᱞ ᱜᱟᱶᱛᱟ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱪᱟᱪᱞᱟᱣᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱓ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱰᱮ ᱢᱫᱫᱷᱚᱢᱤᱠ ᱟᱨ ᱩᱪᱪᱷᱚᱢᱟᱫᱷᱚᱢᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱮ ᱮᱢᱮᱢ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱰᱮ ᱟᱨᱦᱚ ᱦᱚᱞᱤ ᱯᱷᱮᱢᱮᱞᱤ ᱥᱠᱩᱞ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱮᱭᱤᱪᱮᱯᱷᱮᱥ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱪᱟᱞᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱟᱭᱮᱥᱥᱤᱤ ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟᱢ ᱥᱠᱩᱞ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱑᱙᱙᱗ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱠᱩᱞ ᱨᱮ ᱢᱫᱫᱷᱚᱢᱤᱠ ᱥᱟᱶ ᱥᱟᱶ ᱛᱮ ᱩᱪᱪᱷᱚᱢᱟᱫᱷᱚᱢᱤ ᱯᱟᱨᱦᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱵᱮᱱᱤᱭᱟᱜᱨᱟᱢ ᱦᱚᱥᱯᱤᱴᱟᱞ ᱟᱨᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ==ᱦᱚᱲᱢᱚᱥᱟᱶᱟᱨ== ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== 5rtsg41blecj3fsf07kb3wd4ordmhvm ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ 0 11262 175759 155754 2025-06-27T01:27:43Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175759 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ | other_name | settlement_type = ᱢᱮᱴᱨᱚᱯᱚᱞᱤᱥ | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = Evening view, City Palace, Udaipur.jpg | photo2a = Udaipur palace night.jpg | size=260 }} | image_alt = ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ | image_caption = From Top to Bottom: Evening view of the city, [[City Palace, Udaipur|City Palace complex]] | nickname = "City of Lakes" | pushpin_map = India | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ | pushpin_map_caption = ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ | coordinates = {{coord|24.58|N|73.68|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ᱫᱤᱥᱚᱢ | subdivision_name = {{IND}} | subdivision_type1 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱮᱞᱟᱠᱟ|ᱯᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_type2 = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ|ᱦᱚᱱᱚᱛ]] | subdivision_name1 = [[ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ]] | subdivision_name2 = [[ᱩᱫᱚᱭ ᱯᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ]] | established_date = 1559 A.D. | founder = ᱨᱟᱱᱟ ᱩᱫᱚᱭ ᱥᱤᱝ II | named_for = | governing_body = ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱱᱤᱜᱟᱢ | leader_title = ᱢᱟᱭᱚᱨ | leader_name = ᱜᱚᱵᱤᱱᱫᱽ ᱥᱤᱝ ᱴᱟᱠ([[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟ ᱡᱟᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ|BJP]]) | unit_pref = Metric | elevation_m = 600 | population_total = ᱔᱕᱑,᱑᱐᱐ | population_as_of = ᱒᱐᱑᱑ | population_footnotes=<ref name="c2011-c92"/> | population_density_km2 = | literacy_rate = 89.66 | population_metro = ᱔᱗᱔,᱕᱓᱑ | demographics_type1 = ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_title1 = ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_info1 = [[ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | demographics1_title2 = ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ | demographics1_info2 = [[ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱤᱝᱞᱤᱥ]] | demographics1_title3 = ᱴᱚᱴᱷᱟ | demographics1_info3 = [[ᱢᱮᱣᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱢᱮᱣᱟᱲᱤ]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = ᱓᱑᱓᱐᱐᱑- ᱓᱑᱓᱐᱒᱔ | area_code = +᱙᱑- ᱒᱙᱔ | area_code_type = ᱴᱮᱞᱤᱯᱷᱚᱱ ᱠᱤᱰ | registration_plate = RJ-27 | blank1_name_sec1 = ᱥᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ | blank1_info_sec1 = [[ᱡᱚᱫᱷᱯᱩᱨ]], [[ᱪᱩᱛᱛᱚᱨᱜᱟᱲ]], [[ᱠᱚᱴᱟ, ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ|ᱠᱚᱴᱟ]], [[ᱚᱦᱢᱚᱫᱟᱵᱟᱫᱽ]], [[ᱡᱚᱭᱯᱩᱨ]], [[ᱟᱡᱽᱢᱮᱨ]], [[ᱤᱱᱫᱚᱨ]], [[ᱫᱩᱝᱜᱟᱨᱯᱩᱨ]], [[ᱵᱟᱝᱥᱣᱟᱲᱟ]] | blank2_name_sec1 = [[Köppen climate classification|Climate]] | blank2_info_sec1 = [[Semi-arid climate#Hot semi-arid climates|BSh]] | website = {{URL|www.udaipur.rajasthan.gov.in}} |}} '''ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ''' ᱫᱚ "ᱡᱷᱤᱞ ᱥᱚᱦᱚᱨ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ, [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮ [[ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=Udaipur City Census 2011 data|url=http://www.census2011.co.in/census/city/92-udaipur.html|website=census2011.co.in|publisher=Census Population 2015 Data|accessdate=31 August 2015}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱨᱟᱡᱽᱯᱩᱛᱟᱱᱟ ᱮᱡᱮᱸᱥᱤ ᱨᱮ ᱢᱮᱣᱟᱲ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱱᱟᱜᱟᱢᱤᱭᱟᱹ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱑᱕᱕᱘ ᱨᱮ ᱨᱟᱡᱽᱯᱩᱛ ᱟᱜ ᱥᱤᱥᱚᱫᱤᱭᱟ ᱵᱚᱝᱥᱚ ᱟᱜ ᱩᱫᱚᱭ ᱥᱤᱝ ᱒ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref name="UDAIPUR 2014">UDAIPUR: Since 1553 CE!-Its Founding & a Concise Photo Fact-File. Ranawat, P. S., 2014. {{ISBN|978-81-929881-0-8}}. Kumbha Exclusives, India.</ref> ᱛᱤᱥ ᱱᱚᱣᱟ ᱪᱤᱛᱛᱚᱨᱜᱟᱲ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱫᱚ ᱪᱤᱛᱴᱚᱨᱜᱟᱲ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱤᱫᱤ ᱠᱮᱫᱼᱟ, ᱛᱚᱵᱮ ᱪᱤᱛᱴᱚᱨᱜᱟᱲ ᱚᱠᱵᱚᱨ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱮᱛᱮᱫ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱑᱘᱑᱘ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱛᱤᱥ ᱱᱚᱣᱟ ᱢᱤᱫ ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ,<ref>{{cite web|title=HIstory of Udaipur |url=http://udaipur.rajasthan.gov.in/content/raj/udaipur/en/about-udaipur/history.html|website=udaipur.rajasthan.gov.in|accessdate=7 September 2015}}</ref> ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱮᱣᱟᱲ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱮᱱᱟ ᱛᱤᱥ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱚ ᱑᱙᱔᱗ ᱨᱮ ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱟᱨᱡᱟᱣ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref name=udaipur.org.uk>{{cite web|title=Udaipur History|url=http://www.udaipur.org.uk/history.html|website=udaipur.org.uk|publisher=Udaipur India|accessdate=31 August 2015}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱢ ᱥᱮᱦᱮᱫ ᱨᱮ [[ᱜᱩᱡᱽᱨᱟᱴ]] ᱥᱤᱢᱟᱹ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱚᱨᱟᱣᱞᱤ ᱨᱮᱸᱡᱽ ᱛᱮ ᱮᱛᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱛᱷᱟᱨ ᱡᱤᱛᱤᱞᱛᱷᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱤᱱᱮ ᱭᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ [[ᱫᱤᱞᱞᱤ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱖᱕᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱟᱨ [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱘᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧᱟ, ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱢᱩᱬ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱴᱨᱮᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ, [[ᱜᱩᱡᱽᱨᱟᱴ]] ᱡᱟᱦᱟᱡ ᱜᱷᱟᱴ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱢᱤᱫ ᱢᱤᱞᱤᱴᱨᱤ ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱞᱟᱵᱷ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=Udaipur Location|url=http://www.udaipur.org.uk/location.html|website=Udaipur.org.uk|publisher=Udaipur India|accessdate=9 September 2017}}</ref> ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱱᱟ ᱯᱨᱚᱛᱟᱯ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱚᱲᱚᱠ, ᱨᱮᱞ ᱟᱨ ᱩᱰᱟᱹᱜ ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱛᱮ ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱵᱮᱵᱚᱥᱛᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱚᱛᱱᱚᱜ== [[File:Udaipur's Landscape.jpg|thumb|800px|center|<center>Udaipur's landscape during monsoon.</center>]] ==ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ== {{IndiaCensusPop|state= |title= ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱜᱨᱚᱛᱷ |1891= 46700 |1901= 45600 |1911= 46000 |1921= |1931= |1941= 59600 |1951= 89600 |1961= 111100 |1968= 133400 |1971= 162900 |1981= 229800 |1991= 308600 |2001= 389438 |2011= 474531 |footnote= source:<ref name="censusindia1">{{cite web|url=http://www.populstat.info/Asia/indiat.htm|title=Historical Census of India}}</ref> }} {{bar box |title=ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ |titlebar=#Fcd116 |left1=ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ |right1=ᱥᱟᱭᱠᱚᱲᱟ |float=left |bars= {{bar percent|[[ᱦᱤᱱᱫᱩ]]|orange|72.90}} {{bar percent|[[ᱤᱥᱞᱟᱢ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱢᱩᱥᱞᱤᱢ]]|green|15.67}} {{bar percent|[[ᱡᱳᱭᱱᱳ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱡᱳᱭᱱᱳ]]|pink|9.86}} {{bar percent|[[ᱥᱤᱠᱷ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱥᱤᱠᱷ]]|black|0.8}} {{bar percent|[[ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱤᱥᱟᱹᱭ]]|blue|0.63}} {{bar percent|[[ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ|ᱵᱩᱫᱫᱷᱚ]]|yellow|0.02}} |caption=Distribution of religions |footnote= source:<ref name="censusindia2">{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/city/92-udaipur.html|title=Census 2011-Religions practised}}</ref> }} ᱒᱐᱑᱑ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱤᱱ ᱜᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱔᱕᱑,᱑᱐᱐ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱩᱯᱱᱚᱜᱚᱨ ᱥᱟᱶ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱔᱗᱔,᱕᱓᱑ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="c2011-c92">{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/city/92-udaipur.html|title=Udaipur City Census 2011 data|work=Census2011|accessdate=22 December 2017}}</ref> ==ᱦᱤᱡᱩᱜ ᱥᱮᱱᱚᱜ ᱰᱟᱦᱟᱨ== ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱬ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱛ, ᱨᱮᱞ ᱟᱨ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[File:Airport-Udaipur Terminal.JPG|thumb|[[ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱱᱟ ᱯᱨᱚᱛᱟᱯ ᱩᱰᱟᱹᱱᱰᱟᱹᱦᱤ]]]] ;ᱩᱰᱟᱹᱱ [[ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱱᱟ ᱯᱨᱚᱛᱟᱯ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ]],<ref>{{cite web|title=Airport website|url=http://www.aai.aero/allAirports/udaipur_technicalinfo.jsp }}</ref> ᱢᱤᱫᱨᱟᱝ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱰᱚᱢᱮᱥᱴᱤᱠ ᱩᱰᱟᱹᱱ ᱰᱟᱹᱦᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱱᱚᱣᱟ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱩᱯᱜᱽᱨᱟᱦ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱦᱤᱞᱚᱜ ᱩᱰᱟᱹᱜᱼᱟ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱫᱚ [[ᱡᱚᱭᱯᱩᱨ]], [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]], [[ᱫᱤᱞᱞᱤ]], [[ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ]], ᱟᱣᱨᱚᱸᱜᱟᱵᱟᱫᱽ, [[ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ]], [[ᱦᱟᱭᱫᱨᱟᱵᱟᱫᱽ]], [[ᱥᱩᱨᱚᱛ]] ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱚᱬᱟᱥᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱦᱟᱱᱛᱟᱨᱟ ᱮᱭᱟᱨ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ, ᱤᱱᱰᱤᱜᱚ ᱟᱨ ᱤᱥᱯᱟᱭᱤᱥ ᱡᱮᱴ ᱽᱟᱹᱞᱩ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ;ᱨᱮᱞ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱨᱟᱱᱟ ᱯᱨᱚᱛᱟᱯ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱠᱷᱚᱱ, ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱨᱮ ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱢᱩᱬ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱟᱨ ᱛᱟᱨᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱢᱟᱭᱥᱩᱨ, ᱠᱷᱚᱡᱩᱨᱟᱦᱚ, [[ᱟᱞᱣᱟᱨ]], [[ᱫᱤᱞᱞᱤ]], [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]], [[ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ]], [[ᱨᱚᱛᱞᱚᱢ]], ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱱᱮᱴᱣᱟᱨᱠ ᱨᱮ ᱥᱚᱡᱷᱮ ᱴᱨᱮᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ [[ᱤᱱᱫᱚᱨ]], [[ᱩᱡᱡᱮᱱ]], [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]], [[ᱥᱩᱨᱚᱛ]], [[ᱵᱚᱰᱳᱫᱚᱨᱟ]], [[ᱜᱣᱟᱞᱤᱭᱚᱨ]] ᱟᱨ [[ᱟᱜᱽᱨᱟ]] ᱟᱨ [[ᱚᱦᱢᱚᱫᱟᱵᱟᱫᱽ]] ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ ᱵᱚᱫᱚᱞᱟ ᱾<ref>{{cite web|title=Departures from UDZ/Udaipur City|url=http://indiarailinfo.com/departures/udaipur-city-udz/158|website=indiarailinfo.com|publisher=Indiarailinfo.com|accessdate=9 July 2015}}</ref> ;ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱯᱟᱪᱮ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱜᱚᱞᱰᱮᱱ ᱯᱩᱱ ᱠᱚᱬ, ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ (NH) ᱗᱖ ᱟᱨ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱨᱟᱡᱽᱰᱟᱦᱟᱨ (NH) ᱘, [[ᱫᱤᱞᱞᱤ]] ᱟᱨ [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]] ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ, ᱱᱚᱣᱟ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱗᱐᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱥᱟᱸᱜᱤᱧ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.roaddistance.in/delhi/delhi-to-udaipur-distance/by-road/ |title=Archive copy |access-date=2020-07-10 |archive-date=2020-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200710065315/https://www.roaddistance.in/delhi/delhi-to-udaipur-distance/by-road/ |url-status=dead }}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{reflist|2}} * {{cite web|url=http://dsal.uchicago.edu/reference/gazetteer/pager.html?objectid=DS405.1.I34_V24_091.gif|title=Udaipur State (also called Mewar)|year=1909|publisher=[[The Imperial Gazetteer of India]]|volume=24|page=85}} * {{cite book|title=Maharana: the story of the rulers of Udaipur|first=Brian|last=Masters|publisher=Mapin Pub.|year=1990|isbn=0-944142-28-1}} * Mehra, S, Mehra, S. P. & Sharma, K. K. (2012). Importance of aquatic avifauna in southern Rajasthan, India. Pg. 159–183. (In: Rawat., M. & Dookia, S. (eds.) Biodiversity of Aquatic Resources, Daya Publishing House, Delhi, 2012) (978-81-7035-789-6) * Mehra, S, Mehra, S. P. & Sharma, K. K. (2012). Aquatic Avifauna: Its Importance for Wetland conservation in Rajasthan, India. Pg. 179–190. (In: Mathur, S. M.; Shrivastava, V. K. & Purohit, R. C. (eds.) Conservation of Lakes and Water Resources Management strategies, Himanshu Publications, Udaipur, 2011) (978-81-7906-263-0) Mehra, S, Mehra, S. P. & Sharma, K. K. (2011). Aquatic avifauna of Aravalli Hills Rajasthan, India. pp.&nbsp;145–167 (In Gupta, V. K. & Verma, A. K. (eds.) Animal Diversity, Natural History and Conservation Vol. I, Daya Publishing House, Delhi, 2011) ({{ISBN|978-81-7035-752-0}}) * Sharma, K. K. & Mehra, S. P. (2007). Need of studies on anuran in habitats of southern Rajasthan. Frogleg 13: 12–16. * Islam, M. Z. & Rahmani, A. R. (2004). Important Bird Areas of India: Priority Sites for Conservation. Indian Bird Conservation Network: Bombay Natural History Society and BirdLife International (UK). Pp. xviii + 1133. ({{ISBN|0-19-567333-6}}) == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == {{Wikiquote}} * [http://www.udaipur.rajasthan.gov.in/ Udaipur District Govt website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220116012207/https://udaipur.rajasthan.gov.in/ |date=2022-01-16 }} * [http://www.discoverudaipur.in/ Udaipur city Portal] * [http://www.udaipurian.com/ Udaipur's one of the famous blog] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200717044523/http://www.udaipurian.com/ |date=2020-07-17 }} * [https://udaipur.rajasthan.gov.in/content/raj/udaipur/en/home.html Official website] {{Subject bar|commons=yes |s=yes}} {{ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ}} {{ᱩᱫᱚᱭᱯᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ}} {{ᱨᱟᱡᱚᱥᱛᱷᱟᱱ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:Udaipur| ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Smart cities in India]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Cities and towns in Udaipur district]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Former capital cities in India]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Populated places established in 1559]] [[ᱛᱷᱚᱠ:1559 establishments in Asia]] [[ᱛᱷᱚᱠ:Former capitals of Mewar]] [[ᱛᱷᱚᱠ:AWB]] pnvuwmt51qyuumsfu5r6gf04fevtkro ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ 0 13799 175775 172840 2025-06-27T10:23:34Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175775 wikitext text/x-wiki {{Infobox language | name = ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ | nativename = {{Script|Kthi|𑂦𑂷𑂔𑂣𑂳𑂩𑂲}} | image = {{Photomontage|position=center | photo1a = Bhojpuri.png | photo2a = | size = 200 | spacing = 2 | color = | border = 0 | foot_montage =}} | states = [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱟᱨ [[ᱱᱮᱯᱟᱞ]] | ethnicity = [[ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱦᱚᱲ|ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ]] | region = [[ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱴᱚᱴᱷ|ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ]]-[[ᱯᱩᱨᱵᱟᱧᱪᱚᱞ]] | nation = [[File:Flag of Fiji.svg|22x20px]] [[ᱯᱷᱤᱡᱤ]] {{small|([[ᱯᱷᱤᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ)}}<br/>{{IND}} * [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]] (ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ)<ref name="telegraph_jharkhandbihar_official">{{cite news|author=Sudhir Kumar Mishra|url=https://www.telegraphindia.com/states/jharkhand/bhojpuri-3-more-to-get-official-tag-217369|title=Bhojpuri, 3 more to get official tag|newspaper=The Telegraph|date=22 March 2018}}</ref> | speakers = {{sigfig|50.579447|2}} ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ, partial count (᱒᱐᱑᱑ ᱦᱚᱲᱞᱮᱠᱷᱟ) | date = | speakers2 = (ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱨᱮᱠᱚ ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱼᱟ) | ref = <ref>{{Cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language_MTs.html|title=Statement 1: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2011|publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India|website=www.censusindia.gov.in|access-date=7 July 2018}}</ref> | familycolor = Indo-European | fam1 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ]] | fam2 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ]] | fam3 = [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ]] | fam4 = [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱥᱟᱢᱟᱝᱥᱮᱱᱟᱜ]] | fam5 = [[ᱵᱤᱦᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱵᱤᱦᱟᱨᱤ]] | dia1 = ᱮᱛᱚᱢ (ᱜᱳᱨᱟᱠᱷᱯᱩᱨᱤ, ᱥᱟᱨᱟᱣᱟᱨᱤᱭᱟ, ᱵᱟᱥᱛᱤ) | dia2 = ᱯᱟᱪᱮᱭᱟᱭ (ᱯᱩᱨᱵᱤ, ᱵᱮᱱᱟᱨᱥᱤ) | dia3 = ᱠᱚᱧᱮ (ᱠᱷᱟᱨᱣᱟᱨᱤ) | dia4 = [[ᱥᱟᱫᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨᱤ (ᱥᱟᱫᱨᱤ)]] | dia5 = ᱛᱷᱟᱨᱩ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ | dia6 = ᱢᱟᱫᱷᱮᱥᱤ | dia7 = ᱫᱳᱢᱨᱟ | dia8 = ᱢᱩᱥᱟᱦᱟᱨᱤ | dia9 = [[ᱠᱮᱨᱤᱵᱤᱭᱟᱱ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ]]<br/>{{no wrap|{{·}}ᱛᱨᱤᱱᱤᱫᱟᱫᱤᱭᱟᱱ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ}} {{small|{{small|(ᱛᱨᱤᱱᱤᱫᱟᱫᱤᱭᱟᱱ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ, Plantation Hindustani, Gaon ke Bolee)}}}}<br/>{{no wrap|{{·}}ᱜᱟᱭᱟᱱᱤᱥ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ}} {{small|{{small|(Aili Gaili)}}}}<br/>{{no wrap|{{·}}ᱥᱟᱨᱱᱟᱢᱤ ᱦᱤᱱᱫᱳᱥᱛᱟᱱᱤ}} | dia10 = [[ᱯᱷᱤᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | dia11 = ᱢᱚᱨᱤᱥᱤᱭᱟᱹ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ<ref>{{cite journal|last1=Oozeerally|first1=Shameem|title=The Evolution of Mauritian Bhojpuri: an Ecological Analysis - Mauritius Institute of Education|date=March 2013|url=https://www.researchgate.net/publication/323772628|access-date=1 September 2020}}</ref> | dia12 = ᱠᱚᱧᱮ ᱟᱯᱷᱨᱤᱠᱟᱱ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ {{small|{{small|(Naitali)}}}}<ref>{{cite web|last1=Rambilass|first1=B.|title=NAITALI - SOUTH AFRICAN BHOJPURI|url=http://www.indiandiasporacouncil.org/pdf/NAITALI-SOUTH-AFRICAN-BHOJPURI-by-B-Rambilass.pdf|website=indiandiasporacouncil.org|access-date=1 September 2020}}</ref> | script = {{unbulleted list |[[ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ]] |[[ᱟᱨᱚᱵᱤᱠ ᱦᱚᱨᱚᱯ|ᱯᱷᱟᱨᱥᱤᱼᱟᱨᱚᱵᱤᱠ]] |[[ᱠᱟᱭᱛᱷᱤ]] (Bhojpuri Style) (ᱱᱟᱜᱟᱢᱟᱱᱟᱜ) }} | iso2 = bho | iso3 = bho | lc1 = hns | ld1 = [[ᱠᱮᱨᱤᱵᱤᱭᱟᱱ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ]] | lc2 = hif | ld2 = [[ᱯᱷᱤᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱤ]] | lingua = 59-AAF-sa | notice = IPA | glotto = bhoj1246 | glottorefname = Bhojpuric | imagesize = 150px | imagecaption = "ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ" ᱟᱹᱲᱟᱹ [[ᱠᱟᱭᱛᱷᱤ]] ᱟᱨ [[ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ]] ᱦᱚᱨᱚᱯ ᱛᱮ | map = Bhojpuri Speaking Region in India.png | mapcaption = ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱨᱚᱲ ᱴᱚᱴᱷᱟ }} [[File:WIKITONGUES- Krishna speaking Bhojpuri.webm|thumb|ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱨᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱾]] '''ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ''' ({{IPAc-en|ˌ|b|oʊ|dʒ|ˈ|p|ʊər|i}};<ref name="oxford">[http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/bhojpuri Bhojpuri entry, Oxford Dictionaries] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208140012/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/english/bhojpuri |date=8 December 2015 }}, Oxford University Press</ref> {{Audio|hi-Bhojpuri.ogg|𑂦𑂷𑂔𑂣𑂳𑂩𑂲}}) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ [[ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱠᱚ|ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ]] ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ [[ᱮᱛᱚᱢ ᱥᱤᱧᱚᱛ|ᱮᱛᱚᱢ]]-[[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱟᱨ [[ᱱᱮᱯᱟᱞ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ [[ᱛᱚᱨᱟᱭ]] ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟᱪᱮ [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] ᱟᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ [[ᱩᱛᱛᱟᱹᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ]] ᱨᱮᱠᱚ ᱨᱚᱲᱼᱟ ᱾ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱟᱨ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱤᱭᱟᱹ ᱨᱩᱯ ᱛᱮ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱫᱚ [[ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ|ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱢᱚᱱᱮᱭᱟ<ref name="autorefA">Diwakar Mishra and Kalika Bali, [http://www.icphs2011.hk/resources/OnlineProceedings/RegularSession/Mishra/Mishra.pdf A COMPARATIVE PHONOLOGICAL STUDY OF THE DIALECTS OF HINDI] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20140201170926/http://www.icphs2011.hk/resources/OnlineProceedings/RegularSession/Mishra/Mishra.pdf |date=1 February 2014 }}, ICPhS XVII, Hong Kong, 17–21 August 2011, pp 1390</ref> ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱷᱤᱡᱤ]], [[ᱜᱟᱭᱟᱱᱟ]], [[ᱢᱚᱨᱤᱥᱟᱥ]], [[ᱠᱚᱧᱮ ᱟᱯᱷᱨᱤᱠᱟ]], [[ᱥᱩᱨᱤᱱᱟᱢ]] ᱟᱨ [[ᱛᱨᱤᱱᱟᱫᱟᱫ ᱟᱨ ᱴᱳᱵᱟᱜᱳ]] ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱮᱠᱷᱟᱥᱤᱫ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ<ref name="Rajend Mesthrie 1992, pages 30-32" /><ref name="ucla" /> ᱾ ==ᱧᱩᱛᱩᱢ== ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ==ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱪᱷᱮᱨ== ==ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ== ==ᱚᱞ ᱛᱚᱦᱚᱨ== ==ᱢᱟᱹᱱ== ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱢᱟᱹᱱ, ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱟᱹᱱᱟᱹᱨᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱤᱨᱟᱹᱞ ᱛᱷᱚᱠ]] ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱫᱟᱹᱵᱤ ᱠᱚ ᱨᱟᱠᱟᱵ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref name="bh">{{cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/article3429620.ece|title=Chidambaram speaks a surprise|date=17 May 2012|agency=[[The Hindu]]|access-date=5 June 2012|location=Chennai, India|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120520172134/http://www.thehindu.com/news/national/article3429620.ece|archive-date=20 May 2012|df=dmy-all}}</ref> ᱾ ᱒᱐᱑᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱨᱮ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱹᱱ ᱮᱢ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite news|title=Jharkhand gives second language status to Magahi, Angika, Bhojpuri and Maithili|url=https://www.avenuemail.in/ranchi/jharkhand-gives-second-language-status-to-magahi-angika-bhojpuri-and-maithili/118291/|access-date=17 December 2019|work=Avenue Mail|date=21 March 2018|archive-date=28 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200428140711/https://www.avenuemail.in/ranchi/jharkhand-gives-second-language-status-to-magahi-angika-bhojpuri-and-maithili/118291/|url-status=dead}}</ref>᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱨᱦᱚᱸ [[ᱯᱷᱤᱡᱤ]] ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮ [[ᱯᱷᱤᱡᱤ ᱦᱤᱱᱫᱤ]] ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱹᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ [[ᱱᱮᱯᱟᱞ]] ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ [[ᱱᱮᱯᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ|ᱢᱟᱹᱱ ᱮᱢᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱢᱮᱴᱨᱤᱠ ᱟᱨ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮ ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱵᱳᱨᱰ ᱟᱨ [[:en:Board of High School and Intermediate Education Uttar Pradesh|ᱩᱛᱛᱟᱹᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱢᱟᱰᱮᱨ]] ᱨᱮ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ{{Citation needed|date=November 2019}} ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮᱠᱚ ᱪᱟᱨᱪᱟᱭᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ [[ᱵᱤᱨ ᱠᱩᱱᱣᱟᱨ ᱥᱤᱝ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]]<ref>{{Cite web|url=https://vksu.ac.in/new/bhojpuri/|title=Bhojpuri|access-date=17 December 2019|archive-date=17 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191217170106/https://vksu.ac.in/new/bhojpuri/|url-status=dead}}</ref>, [[ᱵᱟᱱᱟᱨᱚᱥ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]]<ref>{{Cite web|url=http://www.bhu.ac.in/arts/bhojpuri/pc.php|title=Banaras Hindu University, Faculty of Arts, bhojpuri addhyan kendra Varanasi|website=www.bhu.ac.in|access-date=17 December 2019}}</ref>, [[ᱱᱟᱞᱚᱱᱫᱟ ᱨᱟᱲᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]]<ref>{{Cite web|url=http://www.nalandaopenuniversity.com/notices/Schools/school%20of%20language/content%20for%20website%20for%20Certificate%20course%20in%20Bhojpuri.pdf|title=Bhojpuri in NOU|access-date=17 December 2019|archive-date=28 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228073002/http://www.nalandaopenuniversity.com/notices/Schools/school%20of%20language/content%20for%20website%20for%20Certificate%20course%20in%20Bhojpuri.pdf|url-status=dead}}</ref> ᱟᱨ [[:en:Dr. Shakuntala Misra National Rehabilitation University|ᱰᱚ. ᱥᱟᱠᱩᱱᱛᱚᱞᱟ ᱨᱤᱦᱮᱵᱤᱞᱤᱴᱮᱥᱟᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]]<ref>{{Cite web |url=http://dsmru.up.nic.in/User/course.aspx |title=Archive copy |access-date=2021-01-16 |archive-date=2017-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170516181428/http://dsmru.up.nic.in/User/course.aspx |url-status=dead }}</ref> ᱮᱢᱟᱱ ᱾ ==ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ== ==ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ== ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱯᱟᱛᱷᱟᱢ ᱵᱤᱦᱟᱨ, ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱟᱨ ᱩᱛᱛᱟᱹᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱯᱟᱨᱥᱟᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱢ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱠᱟᱜᱚᱡᱽ ᱦᱚᱸ ᱚᱰᱚᱜᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ; ᱛᱚᱵᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱚ ᱚᱱᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮ ᱯᱟᱨᱥᱟᱞᱚᱜ ᱞᱮᱠᱟ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱠᱤᱥᱟᱹᱬᱟ ᱾ ''ᱥᱟᱱᱰᱮ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ'', ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱟᱠᱷᱟᱨ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱪᱟᱸᱫᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ<ref>{{cite web|url=http://www.aakhar.com |title=Archived copy |access-date=13 March 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305153456/http://www.aakhar.com/ |archive-date=5 March 2016 }}</ref> ᱾ ᱟᱨ ᱮᱴᱟᱜ ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱠᱚ ᱫᱚ ''ᱞᱳᱠ ᱞᱚᱠᱷᱱᱳᱣ''<ref>{{cite web|url=https://rni.nic.in/display_language.asp |title=Archived copy |access-date=10 December 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150225130153/http://rni.nic.in/display_language.asp |archive-date=25 February 2015 }}</ref>, ᱟᱨ ᱪᱮᱱᱮᱞ ᱠᱚᱫᱚ [[ᱢᱳᱦᱩᱣᱟ ᱴᱤᱵᱷᱤ]] ᱟᱨ [[ᱦᱟᱢᱟᱨ ᱴᱤᱵᱷᱤ]] ᱾ ᱒᱐᱐᱓ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ [[ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ]] ᱪᱟᱹᱞᱩ ᱟᱠᱟᱱᱟ<ref>{{Cite book|title=A Study on the Usage of Internet by Working Women of Vadodara City for Performing Their Household Responsibilities|publisher=Anchor Academic Publishing|year=2016|isbn=978-3960675518}}</ref> ᱾ ==ᱥᱟᱫᱷᱟᱬᱚᱱ ᱟᱹᱲᱟᱹ== ===ᱮᱢᱦᱟᱸ=== {| class="wikitable" border = 1 |- ! ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ! Bhojpuri (ᱞᱟᱛᱤᱱ ᱦᱚᱨᱚᱯ) ! {{Script|Kthi|𑂦𑂷𑂔𑂣𑂳𑂩𑂲}} ({{Script|Kthi|𑂍𑂰𑂨𑂟𑂲 𑂪𑂱𑂎𑂰𑂆}}; [[ᱠᱟᱭᱛᱷᱤ]]) ! भोजपुरी (देवनागरी लिपि; [[ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ]]) |- |ᱥᱤᱸᱜᱮ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Eitwaar |{{Script|Kthi|𑂉𑂞𑂫𑂰𑂩}} |एतवार |- |ᱚᱛᱮ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Somaar |{{Script|Kthi|𑂮𑂷𑂧𑂰𑂩}} |सोमार |- |ᱵᱟᱞᱮ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Mangar |{{Script|Kthi|𑂧𑂁𑂏𑂩}} |मंगर |- |ᱥᱟᱹᱜᱩᱱ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Budhh |{{Script|Kthi|𑂥𑂳𑂡}} |बुध |- |ᱥᱟᱹᱨᱫᱤ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Bifey |{{Script|Kthi|𑂥𑂱𑂨𑂤𑂵}} |बियफे |- |ᱡᱟᱹᱨᱩᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Sukkar |{{Script|Kthi|𑂮𑂴𑂍𑂩}} |सूकर |- |ᱧᱩᱦᱩᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ |Sanichar |{{Script|Kthi|𑂮𑂢𑂱𑂒𑂩}} |सनिचर |} ===ᱥᱟᱫᱷᱟᱬᱚᱱ ᱟᱹᱲᱟᱹ=== {| class="wikitable" border = 1 |- ! ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ! Bhojpuri ! {{Script|Kthi|𑂦𑂷𑂔𑂣𑂳𑂩𑂲}} ([[ᱠᱟᱭᱛᱷᱤ]]) ! भोजपुरी |- |ᱡᱚᱦᱟᱨ |Raam Raam / Parnaam |{{Script|Kthi|𑂩𑂰𑂧 𑂩𑂰𑂧/ 𑂣𑂩𑂝𑂰𑂧}} |राम राम / परणाम |- |ᱫᱟᱨᱟᱢ/ᱥᱟᱹᱜᱩᱱ ᱫᱟᱨᱟᱢ |Aain na |{{Script|Kthi|𑂄𑂆𑂁 𑂢𑂰}} |आईं ना |- |ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟ ᱢᱮᱱᱟᱢᱟ? |Ka haal ba? / kaisan hava? |{{Script|Kthi|𑂍𑂰 𑂯𑂰𑂪 𑂥𑂰?/𑂍𑂆𑂮𑂢 𑂯𑂫ऽ?}} |का हाल बा? / कइसन हवऽ? |- |ᱤᱧ ᱫᱚ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱜᱮ᱾ ᱟᱨ ᱟᱢ? |Hum theek baani. Aur rauwa? |{{Script|Kthi|𑂯𑂧 𑂘𑂱𑂍 𑂥𑂰𑂢𑂲𑂾𑂄𑂈𑂩 𑂩𑂈𑂫𑂰? /𑂯𑂧 𑂘𑂱𑂍 𑂯𑂖𑂱𑂾 𑂄𑂈𑂩 𑂄𑂣?}} |हम ठीक बानी। अउर रउवा? / हम ठीक हञि। अउर आप? |- |ᱟᱢᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱪᱮᱫ? |Tohaar naav ka ha? / Raur naav ka ha? |{{Script|Kthi|𑂞𑂷𑂯𑂰𑂩 𑂢𑂰𑂀𑂫 𑂍𑂰 𑂯ऽ?/𑂩𑂰𑂈𑂩 𑂢𑂰𑂀𑂫 𑂍𑂰 𑂯ऽ?}} |तोहार नाँव का ह? / राउर नाँव का ह? |- |ᱤᱧᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ... |Hamar naav ... ha |{{Script|Kthi|𑂯𑂧𑂰𑂩 𑂢𑂰𑂀𑂫 ... 𑂯ऽ}} |हमार नाँव ... ह |- |ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟ? |Kaa hot aa? |{{Script|Kthi|𑂍𑂰 𑂯𑂷𑂞𑂰?}} |का होताऽ? |- |ᱤᱧ ᱟᱢᱤᱧ ᱫᱩᱞᱟᱹᱲᱟᱢᱟ᱾ |Hum tohse pyaar kare ni / Hum tohra se pyaar kare ni |{{Script|Kthi|𑂯𑂧 𑂞𑂷𑂯 𑂮𑂵 𑂣𑂹𑂨𑂰𑂩 𑂍𑂩𑂵𑂢𑂲/ 𑂯𑂧 𑂞𑂷𑂯𑂩𑂰 𑂮𑂵 𑂣𑂹𑂨𑂰𑂩 𑂍𑂩𑂵𑂢𑂲𑂩 𑂍𑂩𑂵𑂢𑂲}} |हम तोहसे प्यार करे नी / हम तोहरा से प्यार करे नी |} ==ᱚᱞ ᱫᱟᱹᱭᱠᱟᱹ== ᱯᱩᱱᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ [[ᱡᱮᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤ ᱟᱹᱭᱫᱟᱹᱨᱤ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ]] ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱨᱴᱤᱠᱮᱞ ᱑ : * ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱠᱟᱭᱛᱷᱤ :- {{Lang|bh|{{script|kthi|𑂃𑂢𑂳𑂒𑂹𑂓𑂵𑂠 1: 𑂮𑂥𑂯𑂱 𑂪𑂷𑂍𑂰𑂢𑂱 𑂄𑂔𑂰𑂠𑂵 𑂔𑂢𑂹𑂧𑂵𑂪𑂰 𑂄𑂇𑂩 𑂋𑂎𑂱𑂢𑂱𑂨𑂷 𑂍𑂵 𑂥𑂩𑂰𑂥𑂩 𑂮𑂧𑂹𑂧𑂰𑂢 𑂄𑂋𑂩 𑂃𑂡𑂱𑂍𑂰𑂩 𑂣𑂹𑂩𑂰𑂣𑂹𑂞 𑂯𑂫𑂵𑂾 𑂋𑂎𑂱𑂢𑂱𑂨𑂷 𑂍𑂵 𑂣𑂰𑂮 𑂮𑂧𑂕-𑂥𑂴𑂕 𑂄𑂇𑂩 𑂃𑂁𑂞:𑂍𑂩𑂝 𑂍𑂵 𑂄𑂫𑂰𑂔 𑂯𑂷𑂎𑂞𑂰 𑂄𑂋𑂩 𑂯𑂳𑂢𑂍𑂷 𑂍𑂵 𑂠𑂷𑂮𑂩𑂰 𑂍𑂵 𑂮𑂰𑂟 𑂦𑂰𑂆𑂒𑂰𑂩𑂵 𑂍𑂵 𑂥𑂵𑂫𑂯𑂰𑂩 𑂍𑂩𑂵 𑂍𑂵 𑂯𑂷𑂎𑂪𑂰𑂿}}}} ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ:- अनुच्छेद १: सबहि लोकानि आजादे जन्मेला आउर ओखिनियो के बराबर सम्मान आओर अधिकार प्राप्त हवे। ओखिनियो के पास समझ-बूझ आउर अंत:करण के आवाज होखता आओर हुनको के दोसरा के साथ भाईचारे के बेवहार करे के होखला।<ref name="UDHR-Bhojpuri">{{cite web |title=Universal Declaration of Human Rights{{Snd}} Bhojpuri |url=https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/bhj.pdf |website=[[United Nations]] |access-date=3 January 2020 |page=1 |language=bho |date=23 April 2019}}</ref> * ᱦᱤᱱᱫᱤ{{Snd}} अनुच्छेद १: सभी मनुष्यों को गौरव और अधिकारों के मामले में जन्मजात स्वतन्त्रता और समानता प्राप्त हैं। उन्हें बुद्धि और अन्तरात्मा की देन प्राप्त है और परस्पर उन्हें भाईचारे के भाव से बर्ताव करना चाहिये।<ref name="UDHR-Hindi">{{cite web |title=Universal Declaration of Human Rights{{Snd}} Hindi |url=https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/hnd.pdf |website=[[United Nations]] |access-date=3 January 2020 |page=1 (orig p. 2) |language=hi |date=1 July 2015}}</ref> * [[:en:Sarnámi Hindustani|ᱥᱩᱨᱤᱱᱟᱢᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ]] (ᱠᱮᱨᱤᱵᱤᱭᱟᱱ ᱦᱤᱱᱫᱩᱥᱛᱟᱱᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ){{Snd}} Aadhiaai 1: Sab djanne aadjádi aur barabar paidaa bhailèn, iddjat aur hak mê. Ohi djanne ke lage sab ke samadj-boedj aur hierdaai hai aur doesare se sab soemmat sè, djaane-maane ke chaahin.<ref name="UDHR-SarnamiHindustani">{{cite web |title=Universal Declaration of Human Rights{{Snd}} Sarnámi Hindustani |url=https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/hns.pdf |website=[[United Nations]] |access-date=3 January 2020 |page=2 |version=(in [[Sarnámi Hindustani]]) |date=9 December 2013}}</ref> * ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ {{Snd}} ᱟᱨᱴᱤᱠᱮᱞ ᱑: ᱥᱟᱢᱟᱢ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱠᱚ ᱜᱚᱨᱚᱵ ᱟᱨ ᱚᱫᱷᱤᱠᱟᱨ ᱢᱟᱢᱞᱟ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢᱡᱟᱛ ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱟᱨ ᱥᱚᱢᱟᱱᱦᱳᱠ ᱠᱚ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ᱾ ᱚᱱᱟ ᱵᱟᱨᱦᱟᱣ ᱟᱨ ᱟᱸᱜᱚᱡ ᱨᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱟᱨ ᱟᱯᱳᱥ ᱨᱮ ᱵᱚᱭᱦᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱵᱦᱟᱨ ᱞᱟᱹᱠᱛᱤ ᱠᱟᱱᱟ᱾ <ref>{{Lien web|langue=en|titre=Universal Declaration of Human Rights in austroasiatic languages|lien=https://omniglot.com/udhr/austroasiatic.htm#md}}</ref> ==ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ== *[[ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== {{InterWiki|code=bh|ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ}} * [[:iarchive:rosettaproject bho undec-1|The Universal Declaration of Human Rights in Bhojpuri]], United Nations Information Centre, India (1998) * [https://scholarspace.manoa.hawaii.edu/handle/10125/4250/simple-search?filterquery=Bhojpuri&filtername=language&filtertype=equals Archived open-access recordings of Bhojpuri] from [[Kaipuleohone]] * [https://arxiv.org/abs/1905.02239 English-Bhojpuri Machine Translation System] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱱᱮᱯᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱣᱨᱳᱯᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱱᱫᱳᱼᱤᱨᱟᱱᱤᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱤᱱᱫᱳᱼᱟᱨᱡᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱨᱤᱥᱟᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱷᱳᱡᱽᱯᱩᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ| ]] c7mycx45ieqp02bm3fxg2f86ixyy6ku ᱫᱩᱛᱤ ᱪᱟᱱᱫᱽ 0 13901 175761 161650 2025-06-27T02:41:23Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175761 wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | headercolor = | name = Dutee Chand | native_name = | native_name_lang = | image = Dutee Chand.jpg | image_size = <!--Only for images narrower than 220 pixels.--> | caption = Chand at the 2017 Asian Championships | birth_name = | fullname = | nickname = | nationality = | residence = | alma_mater = [[Kalinga Institute of Industrial Technology]] | birth_date = {{birth date and age|1996|02|03|df=yes}}<ref>{{cite web |url=https://orissadiary.com/dutee-chand-celebrates-her-birthday/ |title=Dutee Chand celebrates her birthday |website=www.orissadiary.com |date=3 February 2020 |access-date=2 February 2021 |archive-date=24 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201024035836/https://orissadiary.com/dutee-chand-celebrates-her-birthday/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/news/sports/arjuna-award-would-motivate-me-to-breach-olympic-qualification-mark-dutee-chand-2812141.html |title=Arjuna Award Would Motivate Me to Breach Olympic Qualification Mark: Dutee Chand |website=www.news18.com |date=23 August 2020}}</ref> | birth_place = [[Jajpur]], [[Odisha]], [[India]] | height = 150 cm<ref name=ind>[https://en.asiangames2018.id/athletes/athlete/CHAND-Dutee-3000718/ Dutee Chand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180904054237/https://en.asiangames2018.id/athletes/athlete/CHAND-Dutee-3000718/ |date=2018-09-04 }}. asiangames2018.id</ref> | weight = 50 kg | spouse = | life_partner = | website = <!-- {{URL|www.example.com}} --> | country = {{IND}} | sport = [[Sport of athletics|Athletics]] | rank = | event = [[100 metres]], [[200 metres]] | collegeteam = | universityteam = | club = Odisha Mining Corporation | team = | turnedpro = | partner = | former_partner = | coach = Ramesh Nagapuri<ref name=ind/> | retired = | coaching = | worlds = | regionals = | nationals = | olympics = | paralympics = | highestranking = | pb = '''100&nbsp;m''': 11.22 '''[[List of Indian records in athletics|NR]]'''(2019)<br/>'''200&nbsp;m''': 23.00 (2018)<ref>{{iaaf name|id=275950}}</ref> | medaltemplates = {{Medal|Country|{{IND}}}} {{Medal|Competition|[[2018 Asian Games|Asian Games]]}} {{Medal|Silver|[[Athletics at the 2018 Asian Games|2018 Jakarta]]|[[Athletics at the 2018 Asian Games – Women's 100 metres|100 m]]}} {{Medal|Silver|[[Athletics at the 2018 Asian Games|2018 Jakarta]]|[[Athletics at the 2018 Asian Games – Women's 200 metres|200 m]]}} {{MedalCompetition|[[Asian Athletics Championships|Asian Championships]]}} {{MedalBronze| [[2013 Asian Athletics Championships|2013 Pune]] | [[2013 Asian Athletics Championships – Women's 200 metres|200 m]]}} {{MedalBronze| [[2017 Asian Athletics Championships|2017 Bhubaneswar]] | [[2017 Asian Athletics Championships – Women's 100 metres|100 m]]}} {{MedalBronze| [[2017 Asian Athletics Championships|2017 Bhubaneswar]] | [[2017 Asian Athletics Championships – Women's 4 × 100 metres relay|4×100 m]]}} {{MedalBronze| [[2019 Asian Athletics Championships|2019 Doha]] | [[2019 Asian Athletics Championships – Women's 200 metres|200 m]]}} {{MedalCompetition|[[Asian Indoor Athletics Championships]]}} {{MedalBronze| [[2016 Asian Indoor Athletics Championships|2016 Doha]] | [[2016 Asian Indoor Athletics Championships|60 m]]}} {{Medal|Competition|[[South Asian Games]]}} {{Medal|Silver|[[2016 South Asian Games|2016 Guwahati]]|[[Athletics at the 2016 South Asian Games|100m]]}} {{Medal|Bronze|[[2016 South Asian Games|2016 Guwahati]]|[[Athletics at the 2016 South Asian Games|200m]]}} {{MedalCompetition|[[Asian Junior Athletics Championships]]}} {{MedalGold| [[2014 Asian Junior Athletics Championships|2014 Taipei]] | [[2014 Asian Junior Athletics Championships|200 m]]}} {{MedalGold| [[2014 Asian Junior Athletics Championships|2014 Taipei]] | [[2014 Asian Junior Athletics Championships|4×400 m]]}} | updated = 30 August 2018 }} '''ᱫᱩᱛᱤ ᱪᱟᱱᱫᱽ''' ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ ᱓ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱙᱖ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱛᱟᱭᱟ ᱱᱩᱭ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱱᱚᱞ ᱥᱯᱨᱤᱱᱴᱚᱨ ᱟᱨ ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱫᱚ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱧᱤᱨ ᱟᱱᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱪᱮᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref name="100 m">{{cite news|url=http://www.deccanherald.com/content/356099/anirudha-dutee-emerge-fastest-jyothi.html|title=Anirudha, Dutee emerge fastest; Jyothi settles for silver medal|date=8 September 2013|newspaper=Deccan Herald|access-date=9 September 2013}}</ref> ᱱᱩᱭ ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱠᱩᱲᱤ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱟᱱᱟᱜ ᱧᱤᱨ ᱨᱮ ᱥᱚᱢᱢᱚᱨ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱠᱷᱤᱞᱚᱱᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱨᱤᱠᱚᱨᱰ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱾ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ ᱥᱚᱢᱢᱚᱨ ᱚᱞᱤᱢᱯᱤᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱡᱟᱜ ᱑᱑.᱖᱙ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱫᱷᱟᱣ ᱯᱟᱨᱞᱤᱟᱢᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱞᱟᱦᱟ ᱛᱮ ᱵᱟᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱘ ᱨᱮ, ᱪᱟᱱᱫᱽ ᱠᱞᱤᱱᱤᱠ ᱠᱩᱲᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱡᱟᱠᱟᱨᱛᱟ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱠᱷᱤᱞᱚᱱᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱮ ᱭᱮ ᱫᱟᱲᱮ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱢᱮᱰᱚᱞ ᱑᱙᱙᱘ ᱨᱮ ᱭᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫ ᱟᱭ ᱾ ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱱᱩᱭ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱥᱯᱨᱤᱱᱴᱚᱨ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱜᱚᱞᱰ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱠᱮᱫ-ᱟᱭ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥᱟᱭᱤᱰ, ᱠᱞᱚᱠᱤᱝ ᱑᱑.᱓᱒ ᱥᱮᱠᱚᱱᱰᱥ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱾ ᱫᱩᱛᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱛᱷᱞᱮᱴᱤᱠᱥ ᱦᱚᱸᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱮᱞ ᱡᱤ ᱵᱤ ᱴᱤ ᱠᱭᱩ + ᱠᱚᱢᱭᱩᱬᱤᱴᱤ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱱᱩᱭ ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱥᱮᱢ‌ - ᱥᱮᱠᱥ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱵᱟᱵᱚᱫ ᱮ ᱢᱮᱱ‌ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱾ == ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ == ᱒᱐᱑᱒-᱒᱐᱑᱓ ᱨᱮ ᱫᱩᱛᱤ ᱪᱟᱱᱫᱽ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱪᱮᱢᱯᱭᱟᱱ ᱮ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟᱭ ᱑᱘ ᱟᱱᱟᱜ ᱠᱮᱴᱮᱜᱽᱨᱤ ᱨᱮ, ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱱᱩᱭ ᱑᱒.᱒ ᱥᱮᱠᱚᱱᱰᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ ᱤᱵᱷᱮᱱᱴ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱪᱟᱱᱫᱽ ᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱢᱟᱦᱟᱸ ᱓ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱙᱖ ᱨᱮ ᱪᱚᱠᱚᱨᱫᱷᱟᱨ ᱪᱟᱱ᱘ᱟᱨ ᱚᱠᱷᱚᱡᱤ ᱪᱟᱱᱫᱽ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱴᱷᱟᱶ ᱡᱟᱭᱯᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱱ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱱᱩᱭ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱝᱜᱮᱡ ᱜᱷᱟᱨᱚᱧᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱮ ᱢᱮᱱᱟᱭᱟ ᱾ ᱱᱩᱭ ᱞᱟᱦᱟ ᱥᱮᱫ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ‌ ᱫᱟᱹᱭ ᱟᱜ ᱥᱟᱨᱥᱣᱟᱛᱤ ᱪᱟᱱᱫᱽ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱥᱴᱮᱴ ᱞᱮᱵᱚᱞ ᱨᱮ ᱧᱤᱨ ᱟᱛᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟᱭ ᱾ == ᱟᱡᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ == ᱒᱐᱑᱓ ᱨᱮ, ᱱᱩᱭ ᱫᱚ ᱠᱮ ᱟᱭᱤ ᱟᱭᱤ ᱴᱤ ᱭᱩᱱᱤᱵᱷᱟᱨᱥᱤᱴᱤ ᱨᱮ ᱞᱚᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ ᱚᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱩᱭ ᱫᱚ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱮᱠᱥᱠᱞᱩᱥᱤᱵᱷ ᱚᱯᱷᱤᱥᱚᱨ ᱯᱤ ᱮᱥ ᱭᱩ ᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱫᱽ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱢᱟᱭᱱᱤᱝ ᱠᱚᱨᱯᱚᱨᱮᱥᱚᱱ ᱮᱞ ᱴᱤ ᱰᱤ ᱾ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} kawkizwvm5rhqwiz1t8yg6vneanmzt2 ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱪᱤᱠᱤ 0 22599 175751 126832 2025-06-26T21:28:21Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175751 wikitext text/x-wiki [[ᱨᱮᱫ:Portrait of Paul Olaf Bodding (1865-1938).jpg|thumb|ᱯᱟᱣᱩᱞ ᱳᱞᱟᱯᱷ ᱵᱚᱰᱤᱝ]] '''ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱪᱤᱠᱤ''' ᱫᱚ ᱑᱘᱙᱐ ᱫᱚᱥᱚᱠ ᱨᱮ ᱱᱚᱨᱣᱮᱡᱤᱭᱟᱱ ᱢᱤᱥᱚᱱᱟᱨ [[ᱯᱟᱣᱩᱞ ᱳᱞᱟᱯᱷ ᱵᱚᱰᱤᱝ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱟᱨ ᱱᱤᱛᱦᱚᱸ ᱟᱫᱚᱢ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱚ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ ᱛᱮ [[ᱱᱚᱨᱫᱟᱱ ᱤᱵᱷᱟᱱᱡᱮᱞᱤᱠᱟᱞ ᱞᱩᱛᱷᱟᱨᱟᱱ ᱪᱟᱨᱪ]] (NELC) ᱨᱮᱱ ᱥᱮᱞᱮᱫᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ᱾ ᱑᱙᱒᱕ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ [[ᱯᱚᱸᱰᱮᱛ ᱨᱟᱹᱜᱷᱩᱱᱟᱛᱷ ᱢᱩᱨᱢᱩ]] [[ᱚᱞ ᱪᱤᱠᱤ]] ᱛᱮᱭᱟᱨ<ref name="pandit raghunath murmu">{{cite news |last1=bureau |first1=Odisha Diary |title=Tata Steel celebrates Pt Raghunath Murmu's birth anniversary in Kalinganagar |url=http://orissadiary.com/tata-steel-celebrates-pt-raghunath-murmus-birth-anniversary-kalinganagar/ |accessdate=15 February 2019 |work=OdishaDiary |date=11 May 2017 |archive-date=15 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190215221242/http://orissadiary.com/tata-steel-celebrates-pt-raghunath-murmus-birth-anniversary-kalinganagar/ |url-status=dead }}</ref> ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱪᱤᱠᱤ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ [[ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱨᱮ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱨᱳᱢᱟᱱ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱟᱲᱟᱝ ᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱪᱤᱠᱤ ᱛᱮᱭᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱰᱟᱭᱟᱠᱨᱤᱴᱤᱠᱟᱞ ᱠᱚ (ᱡᱟᱯᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ) ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱪᱟᱨᱪᱟ ᱨᱮ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱢᱤᱥᱚᱱᱟᱨ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱛᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ᱾ ==ᱱᱤᱛ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱪᱤᱠᱤ== ᱱᱤᱛ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱚᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ [[ᱚᱞ ᱪᱤᱠᱤ]] ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱨᱮᱱ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲ ᱜᱮ ᱱᱤᱛ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱦᱚᱨᱚᱯ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱚᱞ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱚ ᱟᱸᱜᱚᱪ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱟᱨ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ, ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ, ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱠᱚᱨᱮ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱚᱞᱚᱜ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱨᱮ ᱚᱞ ᱪᱤᱠᱤ ᱜᱮ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== r7fgu6r0wfduepbav8p6lhqm4pz8pwi ᱫᱟ ᱯᱨᱟᱭᱣᱮᱴ ᱟᱯᱷᱴᱟᱨᱱᱩᱱᱥ ᱚᱯᱷ ᱯᱟᱢᱮᱞᱟ ᱢᱟᱱᱱ 0 24130 175760 130081 2025-06-27T02:18:17Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175760 wikitext text/x-wiki {{Infobox film|name=ᱫᱟ ᱯᱨᱟᱭᱣᱮᱴ ᱟᱯᱷᱴᱟᱨᱱᱩᱱᱥ ᱚᱯᱷ ᱯᱟᱢᱮᱞᱟ ᱢᱟᱱᱱ|image=Film1974-ThePrivateAfternoonsOfPamelaMann-RadleyMetzger.jpg|caption=Original film poster|director=[[Radley Metzger]]<br>(as "Henry Paris")<ref name="PB-201406" /><ref name="TB-201406" />|producer=Ava Leighton<br />{{small|(as "L. Sultana")}}|story=[[Radley Metzger|Jake Barnes]]|starring=Barbara Bourbon<br />Alan Marlow<br />[[Darby Lloyd Rains]]<br />[[Eric Edwards (pornographic actor)|Eric Edwards]]<br />[[Georgina Spelvin]]<br />[[Jamie Gillis]]<br />[[Marc Stevens (pornographic actor)|Marc Stevens]]<br />[[Sonny Landham]]|music=Robert Rochester|cinematography=Paul Glickman<br />(as "Marcel Hall")|editing=Doris Toumarkine<br />(as "Doris Barrow")|distributor=Hudson Valley Films|studio=Hudson Valley Films|released={{Film date|1974|12|26}}|runtime=83 minutes|country=United States|language=English}} ᱫᱟ ᱯᱨᱟᱭᱣᱮᱴ ᱟᱯᱷᱴᱟᱨᱱᱩᱱᱥ ᱚᱯᱷ ᱯᱟᱢᱮᱞᱟ ᱢᱟᱱᱱ ᱑᱙᱗᱔ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱦᱟᱨᱰᱠᱚᱨ ᱮᱰᱟᱞᱴ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱵᱳᱨᱵᱚᱱ ᱯᱟᱴ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱨᱮᱰᱞᱤ ᱢᱮᱴᱡᱽᱜᱟᱨ<ref name="PB-201406">{{Cite web |last=Bentley |first=Toni |author-link=Toni Bentley |date=June 2014 |title=The Legend of Henry Paris |url=http://www.playboy.com/articles/the-legend-of-henry-paris |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160204030128/http://www.playboy.com/articles/the-legend-of-henry-paris |archive-date=February 4, 2016 |access-date=January 26, 2016 |website=Playboy}}</ref><ref name="TB-201406">{{Cite web |last=Bentley |first=Toni |author-link=Toni Bentley |date=June 2014 |title=The Legend of Henry Paris |url=http://www.tonibentley.com/pdfarticles/playboy/RadleyMetzger_AuteuroftheErotic_ToniBentley.pdf |access-date=January 26, 2016 |website=ToniBentley.com}}</ref> ᱦᱚᱛᱮ ᱛᱮ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ (' ᱦᱮᱱᱨᱤ ᱯᱮᱨᱤᱥ ' ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱳᱱᱟ ᱢᱟᱦᱟ (᱑᱙᱖᱙-᱘᱔) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱠᱞᱟᱥᱤᱠ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="TRR-20170403">{{Cite web |last=Staff |date=April 3, 2017 |title='The Private Afternoons of Pamela Mann' (1974): The Birth of 'Henry Paris' |url=http://www.therialtoreport.com/2017/04/03/private-afternoons-of-pamela-mann/ |access-date=April 3, 2017 |website=[[The Rialto Report]]}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱟᱹᱨᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱚᱡᱮ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱪᱚᱞᱚᱠ ᱟᱨ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱱ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱵᱷᱟᱲᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱼᱵᱟᱹᱛᱤᱞ ᱛᱚᱭᱟᱨᱚᱱᱤᱡ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱛᱚᱭᱟᱨᱚᱱᱟ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱚᱡᱮᱛᱮ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱵᱷᱚᱭᱩᱨᱤᱡᱚᱢ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢᱼᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱟᱱᱟᱜ ᱡᱳᱜᱟᱡᱩᱠ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱯᱨᱱᱳᱯᱷᱮᱨᱤ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱯᱷᱨᱤ ᱥᱯᱤᱥ ᱠᱳᱭᱮᱞᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮᱱ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱯᱚᱨᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱥᱴᱟᱨ [[ᱩᱭᱞᱤᱭᱟᱢ ᱢᱟᱨᱜᱳᱞᱰ|ᱵᱤᱞ ᱢᱟᱨᱜᱳᱞᱰ]] ᱚᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱮ " ''ᱯᱮᱢᱮᱞᱟ ᱢᱟᱱ'' ᱟᱜ ᱵᱮᱼᱵᱟᱹᱛᱤᱞ ᱟᱯᱛᱷᱟᱨᱩᱱᱥ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱵᱚᱞᱝᱼᱱᱳ ᱯᱮᱡᱤᱯᱚᱥᱼᱰᱚᱥᱯᱳᱡᱮᱵᱚᱞ ᱢᱮᱥᱴᱩᱨᱼᱢᱩᱵᱷᱤᱠᱚ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱪᱤᱱᱦᱟᱹ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱢᱤᱫ ᱦᱤᱸᱥᱨᱮ ᱟᱨ ᱮᱴᱟᱜ ᱦᱤᱸᱥᱨᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱢᱮᱱᱟᱦᱴᱚᱱ ᱨᱮ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ , ᱱᱚᱶᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ 1974 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ 26 ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱱᱤᱭᱳᱨᱠ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ 1975 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="Release Info">{{Cite web |title=The Private Afternoons of Pamela Mann (1974) Release Info |url=https://www.imdb.com/title/tt0072035/releaseinfo |access-date=January 6, 2014 |publisher=Internet Movie Database}}</ref> ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱮᱠᱥ ᱟᱨ ᱥᱤ ᱳ ᱦᱚᱞ ᱚᱯᱷ ᱯᱷᱟᱢ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="XRCO Hall of Fame website">{{Cite web |title=XRCO Hall of Fame |url=http://www.xrco.com |access-date=August 25, 2014}}</ref> == ᱯᱚᱞᱳᱴ == ᱵᱟᱨᱵᱚᱱ ᱫᱚ ᱯᱮᱢᱮᱞᱟ ᱢᱟᱱ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱟᱠᱟᱫᱟ , ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱮᱱᱟᱦᱚᱴᱟᱱ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱚᱱᱚᱭᱚᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ , ᱡᱟᱦᱟᱭ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱜᱟᱱ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ , ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱨᱮᱱ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱵᱷᱟᱲᱟ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱢᱤᱫ ᱵᱮᱼᱵᱮᱥᱤᱠ ᱰᱮᱠᱴᱤᱵᱷ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱢᱟᱱ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱨᱟᱹᱲᱤᱭᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱡᱳᱜᱟᱡᱳᱜ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱨᱩᱴᱤᱠᱮᱞ ᱠᱚ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱠᱚ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱞ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱩᱴᱤᱠᱚᱞ ᱢᱟᱱ ᱫᱚ ᱢᱳᱭᱟᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱜᱟᱹᱨᱰᱩ ᱞᱮᱫ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱨᱩᱴᱤᱠᱚᱞ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱱᱳᱯᱷᱮᱨᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱠᱳᱴ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱜᱚᱴᱟᱵᱩᱴᱟᱹ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱞ ᱠᱚ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣᱼᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱜᱣᱟᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱮᱝᱪᱮ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱮ ᱧᱮᱞᱚᱜᱼᱟ ᱾ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱥᱮᱫ ᱢᱟᱱ ᱫᱚ ᱟᱡ ᱨᱮᱱ ᱵᱟᱹᱦᱩ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱰ ᱨᱮ ᱛᱚᱛᱩᱛᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱠᱚ ᱧᱮᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩᱣᱟᱜ ᱵᱮᱼᱵᱮᱥᱤᱠ ᱨᱟᱹᱥᱠᱟᱹ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱹᱭ ᱟᱨ ᱥᱱᱩᱯᱤᱝ ᱠᱚ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱠᱩ ᱡᱳᱜᱳᱜ ᱠᱚ ᱠᱚᱨᱟᱣᱼᱟ ᱾<ref name="RSP-20110904">{{Cite web |last=Jan |first=Ian |date=September 4, 2011 |title=Private Afternoons of Pamela Mann, The (2 Disc Collector's Edition) |url=http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?1799-Private-Afternoons-of-Pamela-Mann-The-(2-Disc-Collector-s-Edition) |access-date=February 22, 2016 |website=RockShockPop.com |archive-date=March 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304094852/http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?1799-Private-Afternoons-of-Pamela-Mann-The-(2-Disc-Collector-s-Edition) |url-status=dead }}</ref><ref name="10kB-20111019">{{Cite web |last=Wood |first=Cliff |date=October 19, 2011 |title=Private Afternoons of Pamela Mann, The - Video X Pix (2 Disc Collectors Edition) |url=http://10kbullets.com/reviews/p/private-afternoons-of-pamela-mann-the-video-x-pix-2-disc-collectors-edition/ |access-date=February 24, 2016 |website=10kBullts.com |archive-date=March 5, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305132121/http://10kbullets.com/reviews/p/private-afternoons-of-pamela-mann-the-video-x-pix-2-disc-collectors-edition/ |url-status=dead }}</ref><ref name="MD-1974">{{Cite web |last=Staff |date=1974 |title=The Private Afternoons of Pamela Mann |url=http://www.mondo-digital.com/henryparis.html |access-date=February 24, 2016 |website=Mondo-digital.com}}</ref> == ᱠᱚᱥᱴ ᱢᱮ ᱾ ==   == ᱱᱳᱴᱠᱚ == ''ᱯᱮᱢᱮᱞᱟ'' ᱢᱟᱱᱥ ᱨᱮᱱ ᱯᱨᱮᱵᱷᱮᱴ ᱚᱯᱴᱟᱨᱱᱩᱱᱥ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱱᱳ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱳᱱᱟ ᱢᱟᱦᱟ ᱚᱠᱛᱮ ᱨᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ (1969 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱠᱤᱱ ᱡᱩᱠᱛᱚᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮ [[ᱣᱟᱨᱦᱚᱞ, ᱟᱱᱰᱤ|ᱮᱱᱰᱤ ᱳᱣᱟᱨᱦᱳᱞ]] ᱟᱜ ᱵᱞᱩ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱧᱟᱢ ᱛᱟᱞᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ) " ᱯᱳᱨᱱᱳ ᱪᱤᱠ " ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ , ᱡᱟᱦᱟ ᱨᱮ ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱷᱟᱹᱨᱰᱩ ᱟᱱᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱠᱚ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱞᱮᱱᱟ (ᱡᱳᱱᱤ ᱠᱟᱨᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱵᱳᱵ ᱦᱳᱯ ᱞᱮᱠᱟ) ᱟᱨ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="NYT-19730121">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1973/01/21/archives/pornochic-hardcore-grows-fashionableand-very-profitable.html|title=Porno chic; 'Hard-core' grows fashionable-and very profitable|last=Blumenthal|first=Ralph|date=January 21, 1973|work=[[The New York Times Magazine]]|access-date=January 20, 2016}}</ref><ref>[http://www.jahsonic.com/PornoChic.html Porno Chic (Jahsonic.com)]</ref><ref name="RE-19730613">{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |author-link=Roger Ebert |date=June 13, 1973 |title=The Devil In Miss Jones - Film Review |url=http://www.rogerebert.com/reviews/the-devil-in-miss-jones-1973 |access-date=February 7, 2015 |website=[[RogerEbert.com]]}}</ref><ref name="RE-19761124">{{Cite web |last=Ebert |first=Roger |author-link=Roger Ebert |date=November 24, 1976 |title=Alice in Wonderland:An X-Rated Musical Fantasy |url=http://www.rogerebert.com/reviews/alice-in-wonderland-1976 |access-date=February 26, 2016 |website=[[RogerEbert.com]]}}</ref> ᱑᱙᱖᱙ - ᱑᱙᱘᱔ ᱨᱮ ᱯᱳᱨᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱚᱠᱛᱚ (Golden Age of Porn) ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱨᱟᱰᱞᱤ ᱢᱮᱴᱥᱜᱚᱨᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮᱠᱚᱨᱰ ᱟᱜ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, "ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱰᱤᱡᱟᱭᱤᱱ, ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱥᱠᱨᱤᱱᱯᱞᱟᱭ ᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱠᱮᱢᱟᱨᱟ ᱚᱝᱜᱚᱪ" ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="FM-20140807">{{Cite web |last=Gallagher |first=Steve |date=August 7, 2014 |title="This is Softcore": The History of Radley Metzger |url=http://filmmakermagazine.com/87041-this-is-softcore-the-history-of-radley-metzger/ |access-date=May 23, 2015 |website=[[Filmmaker (magazine)|Filmmaker Magazine]]}}</ref> ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱦᱚᱲ ᱵᱤᱰᱟᱹᱣᱤᱭᱟᱹ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ , ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱠᱚᱫᱚ " ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱟᱹᱨᱤ ᱟᱱᱟᱜᱼ ᱟᱨ ᱡᱟᱣᱜᱮ ᱥᱮᱨᱮᱵᱨᱚᱞ... ᱟᱨ ᱡᱟᱣᱜᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="WC-20131002">{{Cite web |last=Simpson |first=Claire |date=October 2, 2013 |title=Adults Only: 5 Films By Radley Metzger |url=http://whatculture.com/film/adults-only-5-films-by-radley-metzger.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150524154050/http://whatculture.com/film/adults-only-5-films-by-radley-metzger.php |archive-date=May 24, 2015 |access-date=May 23, 2015 |website=WhatCulture.com}}</ref> ᱢᱮᱴᱡᱜᱟᱨ ᱟᱜ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱟᱨ ᱚᱰᱤᱣ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱱᱤᱭᱩᱨᱠ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱭᱩᱡᱤᱭᱟᱢ ᱚᱯᱷ ᱢᱳᱰᱟᱨᱚᱱ ᱟᱨᱴ (ᱢᱳᱢᱟ) ᱼ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱚᱴᱟᱵᱩᱴᱟᱹ ᱥᱟᱧᱪᱟᱣ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="MoMA-2016">{{Cite web |last=Staff |date=2016 |title=Museum of Modern Art (MoMA) - DadaBase Search Results - Radley Metzger |url=http://arcade.nyarc.org/search~S8?/aMetzger%2C+Radley./ametzger+radley/-3%2C-1%2C0%2CB/exact&FF=ametzger+radley&1%2C2%2C |access-date=February 29, 2016 |website=[[Museum of Modern Art|Museum of Modern Art (MoMA)]]}}</ref><ref name="DG-20170304">{{Cite web |last=Staff |date=March 4, 2017 |title=Obituary Of The Righteous - The Porn Of The Fabulous 60s And 70s Loses One Of Its Pioneers And Masters: Radley Metzger - Photographer Of War, The MOMA Presents A Retrospective: His Erotic Films Made History - Video: 'Score', On The Relationships Of Couples Of The 70s, In An Uncensored Version |url=https://m.dagospia.com/giusti-se-ne-va-radley-metzger-maestro-del-cinema-porno-anni-60-70-ecco-un-suo-film-integrale-144996 |access-date=November 12, 2019 |website=DagoSpia.com}}</ref> == ᱨᱤᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ == ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱰᱤᱥᱴᱨᱤᱵᱯᱤᱠᱥ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱟᱜ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱜᱚᱲᱚ ᱛᱮ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱨᱤᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾<ref name="DP-2009">{{Cite web |last=Staff |date=2011 |title=The Private Afternoons of Pamela Mann - 2 Disc Set (1974) |url=http://www.distribpix.com/film/private-afternoons-pamela-mann-2-disc-set/overview |access-date=February 24, 2016 |website=Distribpix.com |archive-date=February 16, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160216032241/http://distribpix.com/film/private-afternoons-pamela-mann-2-disc-set/overview |url-status=dead }}</ref> ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱫᱚ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱥᱤᱢᱤᱛ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ , ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱱᱛᱷᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱚᱨᱡᱚ ᱫᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱨᱤᱢᱟᱥᱴᱟᱨ ᱰᱤᱵᱷᱤᱰᱤ ᱨᱮᱥᱚᱱ ᱾<ref name="DP-2009" /> ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱩᱴᱟᱨᱮᱠ ᱨᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱢᱟᱲᱟᱝ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="IMDB-PM-OST">{{Cite web |last=Staff |date=2016 |title=The Private Afternoons of Pamela Mann - Original Soundtrack Music listing |url=https://www.imdb.com/title/tt0072035/soundtrack |access-date=February 24, 2016 |website=[[IMDb]]}}</ref> == ᱱᱚᱶᱟ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ ==   == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == <references group="" responsive="1"></references> [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱗᱐ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] oxzhewucbysitm52ycfd16xyb9pwjsp ᱵᱽᱞᱩ ᱢᱟᱹᱱᱤ (᱑᱙᱗᱒ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ) 0 24281 175776 155778 2025-06-27T10:25:21Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175776 wikitext text/x-wiki {{Infobox film|name=ᱵᱽᱞᱩ ᱢᱟᱹᱱᱤ|image=Blue Money (Movie Poster, 1972).jpg|alt=|caption=ᱚᱨᱤᱡᱤᱱᱟᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱚᱥᱴᱟᱨ|director=Alain Patrick|producer=[[Bob Chinn (film director)|Robert C. Chinn]]|writer=Alain Patrick|story=Nick Boretz|narrator=[[Bob Chinn (film director)|Bob Chinn]]|starring=Alain Patrick<br>Barbara Caron<br />Inga Maria<br />Jeff Gall|music=Jay Torrey|cinematography=Michael Stringer|editing=Eugene Roth|studio=Nessa Productions|distributor=[[Crown International Pictures]]|released={{Film date|1972|03|11|Japan|1975|01||United States}}|runtime=77 minutes<!--Runtime: 76:55--><ref>{{cite web|title=''BLUE MONEY'' (18)|url=http://www.bbfc.co.uk/releases/blue-money-1970-0|work=[[British Board of Film Classification]]|date=2004-12-20|accessdate=2013-05-10}}</ref><br />93 minutes (extended cut)|country=United States|language=English|budget=|gross=$8,188 (First Weekend)<ref name=notes>{{cite web |url=http://www.tcm.com/tcmdb/title/739621/Blue-Money/notes.html |title=Blue Money (1972) |website=www.TCM.com |publisher=Turner Classic Movies |access-date=14 January 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141005205139/http://www.tcm.com/tcmdb/title/739621/Blue-Money/notes.html|archive-date=October 5, 2014}}</ref>}} ᱵᱽᱞᱩ ᱢᱟᱹᱱᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱚ ᱑᱙᱗᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱥᱚᱯᱴᱠᱚᱨ ᱯᱳᱨᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱚᱞ ᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱮᱞᱮᱱ ᱯᱮᱨᱤᱠ ᱮᱞᱮᱱᱼᱯᱮᱴᱤᱠ ᱪᱚᱯᱩᱭᱤᱥ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱱᱤᱠ ᱵᱳᱨᱴᱡ ᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱴᱮᱦᱟᱴ ᱠᱟᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱮᱞᱮᱱ ᱯᱮᱴᱨᱤᱠ ᱵᱟᱨᱵᱟᱨ ᱠᱟᱨᱳᱱ ᱤᱝᱜᱟ ᱢᱟᱨᱤᱭᱟ ᱟᱨ ᱡᱮᱯᱷ ᱜᱚᱞ ᱾ ᱠᱨᱟᱣᱚᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱮᱞ ᱯᱤᱠᱪᱟᱨᱥ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱗᱐ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱦᱳᱞᱤᱣᱩᱰ, ᱠᱟᱞᱤᱯᱷᱳᱨᱱᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱥᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱛᱮ, ᱒᱕ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱷᱨᱟᱱᱥ-ᱠᱮᱱᱮᱰᱤᱭᱟᱱ ᱡᱤᱢ ᱰᱮᱥᱟᱞ ᱫᱚ ᱮᱰᱩᱠᱴ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮᱱᱟ, ᱱᱤᱡᱮᱨᱟᱜ ᱟᱨ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱩᱲᱤ ᱞᱤᱥᱟ (ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱠᱟᱨᱚᱱ) ᱟᱜ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱡᱤᱣᱤ ᱜᱚᱲᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱾ ᱱᱩᱠᱩᱣᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱫᱚ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱜᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱚᱱ ᱢᱮᱱᱼᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱡᱚᱛᱚ ᱜᱮ ᱵᱚᱫᱚᱞ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱡᱤᱢ ᱟᱜ ᱵᱟᱝ ᱵᱟᱰᱟᱭᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱨ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱷᱟᱭᱤ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱳᱣᱟᱤᱥ ᱥᱠᱳᱭᱟᱰ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱧᱮᱞᱥᱚᱫᱚᱨ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱤᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱡᱚᱛᱚ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱᱚᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱮᱱᱟ: ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱨᱟᱭᱰᱤᱝ ᱠᱚ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱠᱮᱜᱼᱟ, ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ "ᱥᱚᱞᱤᱰᱟᱨᱥ" ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱴᱷᱮᱱ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱮᱢᱟᱭ, ᱩᱱᱤ ᱢᱤᱫ ᱟᱠᱴᱨᱮᱥ ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱭ ᱮᱱᱟᱭ, ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱠᱩᱲᱤ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹᱭ ᱦᱮᱡ ᱮᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚᱭ ᱵᱚᱸᱜᱟ ᱛᱟᱞᱟ ᱠᱮᱫᱼᱟ, ᱟᱨ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱠᱨᱮᱰᱤᱴᱚᱨ ᱠᱚ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱥᱟᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱵᱤᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱧᱪᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚ ᱠᱩᱥᱤᱭᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱢᱚᱱᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱸᱦᱮ ᱡᱮ , ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱟᱭᱟᱜ ᱥᱟᱱᱟᱢᱟᱜ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ , ᱱᱤᱛ ᱢᱚᱱᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ , ᱩᱱᱤ ᱴᱷᱮᱱ ᱪᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱝ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱦᱩᱭᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱡᱮᱹᱢ ᱟᱨ ᱞᱤᱥᱟ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱮ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱜᱚᱴᱟᱜᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸᱢ ᱠᱷᱚᱡᱟ ᱚᱱᱟ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱵᱮᱵᱤᱼ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱩᱱᱠᱩᱭᱟᱜ ᱞᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱨᱮ ᱪᱟᱞᱟᱜ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸᱢ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜ ᱚᱱᱟ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ ᱩᱯᱚᱨᱚ ᱥᱮᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱟᱹᱢᱩᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱱ ᱾ ᱡᱮᱹᱢ ᱫᱚ ᱩᱯᱤᱥ ᱠᱚᱯ ᱴᱷᱮᱱ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ (ᱳᱣᱟᱤᱥ ᱠᱚᱯ ᱟᱜ ᱵᱟᱝ ᱥᱤᱜᱤᱞ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱫᱚ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱮᱞᱮᱱ ᱯᱮᱨᱤᱠ ᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱜᱟᱛᱮ ᱜᱮᱨᱤ ᱠᱮᱱᱴᱟ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ == ᱠᱚᱥᱴ ᱢᱮ ᱾ == * ᱡᱤᱢ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱟᱞᱮᱱ ᱯᱮᱨᱤᱠ ᱾ * ᱞᱤᱥᱟ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟᱨᱟ ᱢᱤᱞᱥ * ᱤᱱᱜᱨᱤᱰ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱤᱝᱜᱟ ᱢᱟᱨᱤᱭᱟ * ᱢᱮᱭᱤᱠ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱡᱮᱯᱷ ᱜᱳᱞ * ᱫᱟ ᱯᱷᱮᱴᱢᱮᱱ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱳᱞᱤᱵᱷᱟᱨ ᱳᱣᱮᱭ ᱾ * ᱯᱷᱨᱮᱰᱰᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱥᱴᱤᱵᱷ ᱨᱳᱨᱥᱚᱱ * ᱢᱟᱨᱤᱭᱟ ᱟᱨᱱᱚᱞᱰ ᱥᱩᱥᱮᱱ ᱯᱷᱤᱞᱰᱥ ᱤᱵᱷ ᱟᱨᱞᱚᱱ ᱥᱮᱱᱰᱤ ᱰᱮᱢᱯᱮᱥᱤ ᱥᱩᱥᱚᱱ ᱳᱭᱮᱥᱠᱳᱴ ᱟᱨ ᱞᱮᱥᱞᱤ ᱳᱴᱤᱥ ᱫᱚ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱾ * ᱵᱷᱮᱱᱮᱥᱟ ᱪᱚᱯᱩᱭᱤᱥ ᱫᱚ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱾ * ᱵᱮᱱᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱡᱚᱱ ᱯᱟᱨᱠᱟᱨ * ᱞᱮᱨᱤ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱮᱞᱮᱠᱥ ᱮᱞᱤᱴ * ᱵᱚᱨᱱᱚᱱᱤᱡ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱚᱠ ᱪᱤᱱ ᱾ == ᱵᱮᱱᱟᱣ == ᱩᱭᱤᱥ ᱥᱠᱳᱭᱟᱰ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ (ᱵᱳᱵ ᱪᱤᱱᱳ) ᱟᱜ ᱳᱣᱟᱤᱥᱼᱳᱵᱷᱟᱨ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ " ᱢᱳᱠᱩᱢᱮᱱᱴᱟᱨᱤ " ᱥᱳᱭᱞᱤ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱫᱚ ᱞᱟᱹᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ , ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱵᱮᱞᱮᱼ ᱟᱨᱼᱵᱚᱭᱤᱴ ᱥᱴᱤᱞ ᱟᱨ ᱵᱷᱤᱰᱤᱣ ᱯᱷᱩᱴᱮᱡ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱱᱛᱷᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱦᱚᱲ ᱮᱴᱟᱜ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ , ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ , ᱮᱞᱮᱱ ᱯᱮᱴᱨᱤᱠ , ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ 26 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱟᱨ ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱯᱚᱨᱡᱚᱠ ᱨᱮ ''ᱠᱟᱹᱢᱤ'' ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ , ᱡᱟᱦᱟᱸᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱴᱟᱭᱚᱢ ᱴᱟᱱᱮᱞ , ''ᱦᱮᱨᱤ'' ᱳᱣ ᱟᱨ <nowiki><i id="mwOA">ᱟᱭᱨᱚᱱᱥᱟᱭᱰ</i></nowiki> , ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱠᱟᱨᱚᱱ (ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱢᱤᱞᱥ), ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ 38 ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱯᱚᱨᱡᱚᱠ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ' ᱫᱟ ''ᱥᱴᱤᱣᱣᱟᱨᱰᱮᱥ'' ' ᱟᱨ ' ᱮᱠᱡᱤᱠᱤᱭᱩᱴᱤᱵᱷᱥ ' ᱩᱭᱤᱵᱷᱥ ' ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱦᱚᱲ ᱜᱮ ᱠᱟᱹᱨᱤ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ , ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱚᱱᱢᱟᱱᱼᱫᱩᱠᱩᱢᱮᱱᱴᱟᱨᱤ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ === ᱨᱤᱞᱤᱡᱽ === ᱡᱩᱫᱤᱦᱚᱸ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ 1972 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱮ ᱪᱟᱸᱫᱳ ᱨᱮ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱞᱮᱱᱟ , ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ 1973 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱦᱟᱹᱵᱤᱡ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱟᱨ ᱮᱢ ᱵᱟᱝ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ 1989 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱵᱷᱤ ᱮᱭᱤᱪ ᱮᱥ ᱨᱮ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱵᱟᱝ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱠᱚᱯᱤᱨᱟᱭᱤᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱨᱮᱡᱤᱥᱴᱟᱨ ᱵᱟᱝ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱟᱼᱫᱩᱛᱚᱱ ᱟᱨ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱚᱠᱛᱚ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱚᱲᱟᱜ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱟᱨ ᱵᱷᱳᱰᱤ ᱨᱮ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱠᱨᱟᱣᱚᱱ ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱥᱱᱮᱞ ᱯᱤᱠᱪᱟᱨᱥ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱛᱚᱛᱷᱚ ᱟᱱᱟᱜ ᱠᱚᱢ ᱵᱟᱡᱮᱴ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱭᱢᱟ ᱰᱤᱵᱷᱤ ᱥᱟᱧᱪᱟᱣ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱢᱤᱞ ᱠᱨᱤᱠ ᱮᱱᱴᱟᱨᱴᱮᱱᱢᱮᱱᱴ ᱟᱨ ᱮᱴᱟᱜ ᱠᱚ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ''ᱥᱮᱠᱥᱴᱮᱴ'' ᱫᱟ ᱥᱤᱥᱴᱟᱨᱼᱤᱱᱼᱞᱟ ᱟᱨ ᱫᱟ ᱵᱷᱟᱨᱡᱤᱱ ᱠᱩᱭᱤᱱ ᱚᱯᱷ ''ᱥᱮᱱᱴ ᱯᱷᱨᱮᱱᱥᱤᱥ'' ᱦᱟᱭᱼᱞᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱶ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱴᱮᱞᱤᱵᱷᱤᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ === ᱥᱩᱱᱰᱴᱨᱟᱠ === ᱥᱮᱨᱮᱧ " ᱳᱣᱟᱠ ᱤᱱ ᱫᱟ ᱥᱟᱱ " ᱪᱚᱞᱟᱨᱮᱱᱥ ᱢᱳᱨᱞᱤᱭᱟᱜ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱨ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱡᱚᱭ ᱴᱳᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>[http://www.tcm.com/tcmdb/title/739621/Blue-Money/music.html ''Blue Money'' music]</ref> == ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱷᱟᱲᱟ == "᱑᱙᱗᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱨᱮ ᱠᱚᱢ ᱵᱚᱡᱮᱴ ᱮᱨᱳᱴᱤᱠ ᱪᱚᱞᱚᱱ ᱪᱤᱛᱟ.ᱨ ᱠᱚᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ ᱟᱨ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱧᱮᱞ ᱡᱚᱝ" [unreliable source?] ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ, ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱯᱨᱚᱰᱭᱩᱥᱚᱨ ᱵᱳᱵᱽ ᱪᱤᱱ, ᱥᱤᱱᱮᱢᱟᱴᱚᱜᱨᱟᱯᱷᱚᱨ ᱟᱨ. ᱢᱟᱭᱠᱮᱞ ᱥᱴᱨᱤᱝᱜᱚᱨ, ᱟᱨ ᱮᱱᱮᱡᱤᱭᱟᱹ ᱵᱟᱨᱵᱟᱨᱟ ᱢᱤᱞᱥ, ᱢᱟᱨᱤᱭᱟ ᱟᱨᱱᱚᱞᱰ, ᱥᱮᱸᱰᱤ ᱰᱮᱢᱯᱥᱤ, ᱤᱵᱷ ᱳᱨᱞᱚᱱ, ᱟᱨ ᱥᱩᱡᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱰᱥ ᱾<ref>{{Cite web |title=After Dark Thrilers |url=http://www.dvddrive-in.com/reviews/a-d/afterdrkthrllrs7277.htm |access-date=2023-09-09 |archive-date=2012-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120122062640/http://www.dvddrive-in.com/reviews/a-d/afterdrkthrllrs7277.htm |url-status=dead }}</ref> ᱢᱤᱫ "ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱮᱱᱮᱡ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ" ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ "ᱡᱤᱣᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱤᱱᱰᱟᱥᱴᱨᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱮ ᱥᱚᱫᱚᱨᱟ", [unreliable source?] "ᱵᱩᱜᱤ ᱱᱟᱭᱤᱴᱥ" ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱹᱴᱩ ᱮᱥᱠᱮᱞ ᱵᱟᱨᱥᱚᱱ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱚᱱᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱵᱟᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=Dangerous Babes 12 Movie Collection |url=http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?1782-Dangerous-Babes-12-Movie-Collection |access-date=2023-09-09 |archive-date=2012-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120619034847/http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?1782-Dangerous-Babes-12-Movie-Collection |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Blue Money (1972) - IMDb |url=https://www.imdb.com/title/tt0211957/reviews |website=[[IMDb]]}}</ref> == ᱱᱚᱶᱟ ᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ == * ᱑᱙᱗᱒ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱨᱠᱤᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ * ᱑᱙᱙᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱟᱨᱠᱤᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == <references group="" responsive="1"></references> == ᱵᱤᱞᱟᱹᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱞᱤᱝᱠ ᱾ == [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱗᱐ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱢᱮᱨᱤᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱥᱚᱴ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ]] czclhyflevsuazylrfli6q4pxbwfvh4 ᱥᱮᱠᱥ ᱥᱣᱮᱰᱤᱱᱱᱮᱱ ᱤᱢ ᱯᱮᱱᱥᱤᱱᱟᱴ 0 24545 175755 125728 2025-06-26T23:10:16Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175755 wikitext text/x-wiki <references group="" responsive="1"></references> ᱥᱮᱪᱥ ᱥᱩᱭᱰᱤᱱᱮᱱ ᱟᱭᱢ ᱯᱮᱱᱥᱚᱱᱮᱴ (ᱤᱭᱩᱠᱮᱹ ᱨᱮ ᱥᱤᱠ ᱥᱩᱭᱰᱤᱥ ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱤᱱ ᱮ ᱵᱳᱨᱰᱤᱝ ᱥᱠᱩᱞ ᱟᱨ ᱢᱟᱨᱠᱤᱱ ᱡᱩᱠᱛᱚᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮ ᱥᱤᱠ [[ᱥᱩᱭᱡᱟᱨᱞᱮᱱᱰ|ᱥᱩᱭᱰᱤᱱᱥ]] ᱚᱱ ᱮ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱧᱟᱢ) 1979 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ '''''ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ''''' ᱥᱩᱭᱤᱥ ᱯᱳᱨᱱᱳᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤᱠ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱨᱩᱭᱤᱱ ᱥᱤ ᱰᱟᱭᱴᱨᱤᱪ ᱚᱞ ᱟᱨ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱵᱨᱤᱡᱤᱴᱮ ᱞᱟᱦᱟᱭᱮᱹ ᱞᱤᱱ ᱢᱮᱱᱴᱤᱞᱟᱭ ᱯᱷᱟᱨᱮᱱᱥ ᱞᱳᱢᱟᱭ ᱰᱮᱱᱮᱞ ᱴᱨᱚᱜᱟᱨ ᱠᱮᱛᱤᱞᱤᱱ ᱠᱟᱭᱮᱱ ᱟᱨ ᱮᱞᱥᱟ ᱢᱟᱨᱩᱥᱤᱭᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ''ᱦᱟᱭ ᱴᱮᱥᱴ'' ᱜᱟᱨᱞᱥ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ == ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱚᱢᱮᱨᱤᱠ ᱾ == == ᱯᱟᱯᱟᱴᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ == * ᱜᱽᱨᱮᱴᱟ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱵᱽᱨᱤᱡᱤᱴ ᱞᱟᱦᱟᱭ * ᱤᱝᱜᱟ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱞᱤᱱ ᱢᱚᱱᱴᱤᱞ * ᱠᱟᱨᱥᱴᱤᱱ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱷᱮᱨᱟᱱᱥ ᱞᱳᱢᱮ * ᱞᱤᱞ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱰᱮᱱᱮᱞ ᱴᱨᱚᱜᱟᱨ * ᱮᱥᱴᱨᱤᱰ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱠᱮᱛᱷᱞᱤᱱ ᱠᱮᱱ * ᱥᱮᱞᱢᱟ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱮᱞᱥᱟ ᱢᱟᱨᱩᱥᱤᱭᱟ * ᱠᱟᱨᱞ ᱰᱟᱨ ᱮᱝᱞᱟᱨ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱮᱨᱤᱠ ᱯᱷᱚᱞᱠ * ᱯᱷᱨᱟᱣᱞᱤ ᱠᱞᱤᱱ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮ ᱟᱱᱮ ᱞᱤᱵᱟᱨᱴ == ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱷᱟᱲᱟ == ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴ B Movies Heroes ᱨᱮ ᱢᱮᱱ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱚ "ᱵᱮᱠᱟᱨ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱟᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱡᱚᱛᱚ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱨᱮᱜᱮ, ᱡᱩᱫᱤ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱥ ᱵᱟᱰᱟᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱞᱟᱦᱟᱜ ᱜᱮᱭᱟ᱾"<ref>{{Cite web |date=23 February 2013 |title=Sechs Schwedinnen im Pensionat |url=http://www.bmoviesheroes.com/wordpress/2013/02/23/sechs-schwedinnen-im-pensionat/ |access-date=30 April 2017 |website=B Movies Heroes}}</ref> ᱨᱚᱠ ᱴᱩᱭᱤᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱭᱟᱱ ᱡᱮᱱ ᱾ᱥᱚᱠ ᱾ᱯᱳᱨᱯ ᱫᱚ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱠᱷᱮᱹᱞᱳᱰ ᱟᱱᱟᱜ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱧᱮᱞ ᱞᱮᱫᱟ " ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱮ ᱩᱫᱩᱜ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱦᱩᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱨᱮᱦᱚᱸ (ᱡᱩᱫᱤᱦᱚᱸ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱠᱟᱹᱪ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱵᱟᱝ ᱜᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣᱚᱜᱼᱟ) ᱱᱚᱶᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱵᱚᱨᱱᱚᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱩᱯᱟᱹᱭ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱷᱮᱹᱞ ᱟᱱᱟᱜ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱱᱟᱢᱟᱜ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱵᱟᱝᱼᱵᱩᱴᱟᱹ ᱜᱮᱢᱮᱧ ᱟᱱᱟᱜ ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞᱼᱵᱩᱴᱟᱹᱣ ᱟᱱ ᱩᱭᱦᱟᱹᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱡᱮᱛᱮ, ᱟᱢ ᱫᱚ ᱵᱟᱝᱜᱮ ᱵᱟᱝᱜᱮ ᱥᱟᱱᱟᱱᱤᱜᱟᱱᱥ ᱥᱟᱶ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱱᱩᱛᱚᱱᱛᱤ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱪᱩᱠᱤ ᱞᱮᱫᱟᱠᱚ, ᱟᱢ ᱫᱚ ᱥᱩᱢᱩᱝ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱚ ᱥᱮᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱦᱚᱲᱜᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱚ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱢᱚᱱᱮ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱛᱩᱨᱩᱭ ᱦᱚᱲ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱫᱟᱹᱲ ᱚᱠᱛᱚ ᱩᱱᱠᱩᱭᱟᱜ ᱢᱮᱫ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱵᱟᱨ ᱜᱚᱴᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱟᱡᱟᱹᱭᱟᱱ ᱦᱟᱹᱱᱛᱤ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢᱼᱟ ᱾ ᱟᱨ ᱜᱚᱴᱟ ᱜᱮ, ᱚᱱᱟ ᱠᱩᱲᱤ ᱠᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱱᱚᱣᱟ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱫᱚ ᱛᱚᱞᱟᱥ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱚᱡᱮᱼ ᱩᱱᱠᱩ ᱡᱚᱛᱚ ᱜᱮ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱟᱨ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱠᱩᱭᱟᱜ ᱥᱩᱭᱰᱤᱥ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱫᱚ ᱜᱚᱴᱟ ᱜᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱵᱟᱝ ᱠᱟᱱᱟ , ᱩᱱᱫᱚ ᱩᱱᱠᱩᱭᱟᱜ ᱚᱵᱷᱤᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱠᱤᱠ ᱵᱟᱝ ᱧᱟᱢ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱵᱟᱝ ᱦᱩᱭ ᱫᱟᱲᱮᱭᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱡᱮᱱ ᱠᱮᱢᱮᱨᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟᱭ , ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱠᱳ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱨᱮ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ , " ᱠᱮᱢᱮᱨᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱟᱨ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱯᱷᱨᱟᱢᱤᱝ ᱟᱨ ᱚᱞ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱧᱮᱞᱟᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱛᱟᱢ ᱠᱚ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱫᱚᱦᱚ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢᱼᱟ ᱾ ᱥᱠᱳᱨ ᱫᱚ ᱵᱟᱨᱮᱛᱮ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱡᱳᱜᱟᱹᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱩᱯᱨᱩᱢ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱴᱷᱮᱱ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱩᱯᱨᱩᱢᱟᱱ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱟᱱᱟᱢᱟᱜ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱛᱮ ᱥᱩᱴᱤ ᱦᱳᱭᱳᱜᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ, ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱠᱚᱢᱮᱰᱤ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱟᱱᱰᱟ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ '''ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱨᱮ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱥᱚᱯᱷᱴᱠᱚᱨ ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱟᱱᱟ"'''<ref>{{Cite web |last=Jane |first=Ian |title=Six Swedes On A Campus (Six Schwedinnen im Pensionat) |url=http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?4578-Six-Swedes-On-A-Campus-%28Six-Schwedinnen-im-Pensionat%29 |access-date=30 April 2017 |website=Rock!Shock!Pop! |archive-date=31 March 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150331115614/http://www.rockshockpop.com/forums/content.php?4578-Six-Swedes-On-A-Campus-(Six-Schwedinnen-im-Pensionat) |url-status=dead }}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == * Sechs Schwedinnen im Pensionat at IMDb * Sechs Schwedinnen im Pensionat at AllMovie * Sechs Schwedinnen im Pensionat at the TCM Movie Database [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱗᱙ ᱠᱚᱢᱮᱰᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱣᱤᱥ ᱯᱷᱤᱞᱢ]] ogwy66l5qhlwwqt7oozouse4oifh7fy ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ 0 26643 175768 174041 2025-06-27T06:07:29Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175768 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ | image = Diana Penty at Bombay Times Fashion Week, 2019.jpg | caption = ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ | birth_date = {{birth date and age |df=yes|1985|11|2}} | birth_place = ᱵᱚᱢᱵᱮ, ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ, ᱥᱤᱧᱚᱛ | alma_mater = ᱥᱮᱱᱴ. ᱡᱟᱵᱷᱤᱭᱚᱨ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ | occupation = ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ | years_active = 2005{{En dash}}ᱱᱤᱛ }} '''ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ''' ( ᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 1985) ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾  ᱩᱱᱤ 2005 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱚᱰᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱥᱟᱭᱤᱱ ᱚᱯ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="verve">{{Cite news|url=http://www.verveonline.com/116/fashion/flaming.shtml|title=Flaming Blush|last=Sharma|first=Viseshika|date=January 2013|work=Verve|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002110130/http://www.verveonline.com/116/fashion/flaming.shtml|archive-date=2 October 2013}}</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱳᱢᱮᱱᱴᱤᱠ ᱠᱳᱠᱴᱮᱞ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱛᱟᱞᱟᱛᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱤ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱷᱤᱞᱢᱯᱷᱮᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="Diana Penty—Awards">{{Cite web |title=Diana Penty—Awards |url=http://www.bollywoodhungama.com/celebritymicro/awards/id/39519 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131020133416/http://www.bollywoodhungama.com/celebritymicro/awards/id/39519 |archive-date=20 October 2013 |access-date=2 October 2013 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Diana Penty has her hands full |url=https://m.tribuneindia.com/news/lifestyle/diana-penty-has-her-hands-full-364225 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420030150/https://m.tribuneindia.com/news/lifestyle/diana-penty-has-her-hands-full-364225 |archive-date=20 April 2013 |access-date=22 April 2022 |website=Tribune India}}</ref> ᱯᱩᱱ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱨᱟᱶ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ 'ᱦᱮᱯᱤ ᱵᱟᱜ ᱡᱟᱭᱮᱜᱤ' (2016) ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ '''ᱯᱚᱨᱢᱚᱱᱩᱼ ᱫᱟ ᱥᱴᱳᱨᱤ ᱚᱯᱷ ᱯᱩᱠᱷᱨᱟᱱ''<nowiki/>' (2018) ᱼᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱹᱫᱽ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ 'ᱥᱤᱫᱫᱚᱛ' (2021) ᱼᱨᱮ ᱢᱤᱫᱦᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱯᱚᱨᱤᱥᱮᱵᱟ ᱨᱮᱱ ᱵᱷᱚᱞᱚᱭᱟᱱᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ 'ᱥᱮᱞᱩᱴ' (2022) ᱼᱨᱮ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱞᱟᱰᱤ ᱰᱮᱰᱤ (2023) ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱮᱱ ᱥᱤ ᱵᱤ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱯᱟᱴᱷ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱵᱮᱜᱚᱨ ᱦᱚᱸ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱟᱨ ᱫᱩᱨᱤᱵᱽ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱥᱮᱞᱤᱵᱨᱤᱴᱤ ᱮᱥᱯᱳᱨᱥᱟᱨ ᱾<ref>{{Cite web |date=9 October 2017 |title=Diana Penty's complete beauty evolution |url=https://www.vogue.in/content/diana-penty-complete-beauty-evolution/amp |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420030150/https://www.vogue.in/content/diana-penty-complete-beauty-evolution/amp |archive-date=20 April 2013 |access-date=12 August 2018 |website=Vogue}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/hindi/bollywood/news/diana-penty-on-making-a-debut-down-south-this-year-looking-back-at-2022/amp_articleshow/95575822.cms|title=Diana Penty on making a debut down south this year! Looking back at 2022|date=17 November 2022|work=The Times of India|access-date=18 November 2022}}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ == ᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 1985 ᱨᱮ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮᱭᱟᱜ [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]] <ref>{{Cite web |date=2 November 2019 |title=Happy Birthday Diana Penty! |url=https://www.news18.com/amp/news/lifestyle/happy-birthday-diana-penty-5-times-the-cocktail-actress-rocked-instagram-with-her-looks-2370885.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.news18.com/amp/news/lifestyle/happy-birthday-diana-penty-5-times-the-cocktail-actress-rocked-instagram-with-her-looks-2370885.html |archive-date=27 July 2019 |access-date=2 November 2021 |website=News18}}</ref><ref>{{Cite web |last=Agrawal |first=Rati |date=27 April 2013 |title=Bollywood Celebs with Inter-Faith Parents |url=http://idiva.com/photogallery-entertainment/bollywood-celebs-with-inter-faith-parents/21101/7 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140224053441/http://idiva.com/photogallery-entertainment/bollywood-celebs-with-inter-faith-parents/21101/7 |archive-date=24 February 2014 |access-date=4 February 2014 |publisher=iDiva}}</ref><ref>{{Cite web |title=Diana Penty |url=http://www.fashionmodeldirectory.com/models/Diana_Penty/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004214928/http://www.fashionmodeldirectory.com/models/Diana_Penty/ |archive-date=4 October 2013 |access-date=2 October 2013 |publisher=Fashion Model Directory}}</ref><ref>{{Cite web |title=डायना पेंटी |url=https://www.amarujala.com/wiki/diana-penty |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.amarujala.com/wiki/diana-penty |archive-date=27 July 2019 |access-date=2 November 2020 |website=Amar Ujala}}</ref><ref>{{Cite web |title=Birthday Special: Diana Penty and her art of leaving mark on screen |url=https://www.indiatvnews.com/amp/entertainment/celebrities/birthday-special-diana-penty-her-art-of-leaving-mark-on-screen-anushka-sharma-others-extend-wishes-743413 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.indiatvnews.com/amp/entertainment/celebrities/birthday-special-diana-penty-her-art-of-leaving-mark-on-screen-anushka-sharma-others-extend-wishes-743413 |archive-date=2019-07-27 |access-date=6 May 2022 |website=India TV}}</ref> ᱢᱤᱫ ᱯᱟᱨᱥᱤ ᱵᱟᱵᱟ ᱟᱨ ᱠᱳᱝᱠᱚᱱᱤ ᱠᱷᱤᱥᱴᱟᱱ ᱟᱭᱳ ᱴᱷᱮᱱ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ <ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/cities/xaviers-becomes-mumbais-first-autonomous-college-419949|title=St. Xavier's becomes Mumbai's first autonomous college|work=NDTV India|access-date=6 December 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/birthday-wishes-pour-in-for-diana-penty20211102172803/|title=Birthday wishes pour in for Diana Penty|work=ANI News|access-date=2 November 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002110130/https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/birthday-wishes-pour-in-for-diana-penty20211102172803/|archive-date=2 October 2013}}</ref> ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱱᱴ ᱮᱜᱱᱮᱥ ᱦᱟᱭᱥᱠᱩᱞ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱮᱱᱴ ᱡᱮᱵᱷᱤᱭᱟᱨᱥ ᱢᱟᱦᱟᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ<ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-26/fitness/32941456_1_diana-penty-gym-fitness|title=Diana Penty has a huge appetite for desserts|last=Ajmera|first=Ankit|date=29 August 2012|work=The Times of India|access-date=11 July 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202224827/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-26/fitness/32941456_1_diana-penty-gym-fitness|archive-date=2 December 2013}}</ref> ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱮᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱮᱼᱵᱮᱞᱟᱨ ᱰᱮᱡᱮᱨᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱜᱚᱡᱤᱭᱩᱴ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/report_alumnae-relive-old-days-as-mumbai-s-st-agnes-hits-a-ton_1634450|title=Alumnae relive old days as Mumbai's St Agnes hits a ton|date=7 January 2012|work=Daily News & Analysis|access-date=21 September 2012}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-02-08/news-interviews/36992540_1_omi-vaidya-actors-new-york-film|title=Bollywood actors who have good academic background|last=Jajoo|first=Amar A.|date=8 February 2013|work=The Times of India|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130812160228/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-02-08/news-interviews/36992540_1_omi-vaidya-actors-new-york-film|archive-date=12 August 2013}}</ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == === ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ (2005-2011) === [[ᱨᱮᱫ:Diana_Penty_graces_the_'Mijwan-Sonnets_in_Fabric'_fashion_show.jpg|thumb|2011 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱾]] ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱚᱰᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ ᱠᱩᱥᱤ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱦᱟ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱵᱟᱝ ᱮ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱠᱷᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱮᱥᱚᱱ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱚᱠᱛᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="verve"/> 2005 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ , ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱟᱠᱷᱟᱲᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱳᱫᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱛᱚᱛᱮᱹᱞᱤᱭᱚ ᱰᱤᱡᱟᱭᱱᱟᱨ ᱱᱤᱠᱳᱞᱟ ᱴᱨᱚᱥᱟᱨᱰᱤ ᱟᱨ ᱜᱤᱭᱟᱱᱯᱷᱨᱟᱝᱠᱳ ᱯᱷᱮᱨᱨᱮ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱤᱱᱰᱳᱼᱴᱮᱞᱮᱹᱞᱤᱭᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱮᱞ ᱨᱮ ᱟᱭᱟᱜ ᱨᱮᱱᱵᱷᱮ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="faces">{{Cite web |last=Hari |first=Veena |date=21 September 2006 |title=These faces have made their mark |url=http://www.rediff.com/getahead/2006/sep/21wlmodels.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105043118/http://www.rediff.com/getahead/2006/sep/21wlmodels.htm |archive-date=5 November 2013 |access-date=30 September 2013 |website=[[Rediff.com]]}}</ref> ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱳᱭᱮᱱᱰᱮᱞ ᱨᱩᱫᱨᱤᱠ,ᱨᱳᱦᱤᱛ ᱵᱟᱞ ᱟᱨ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱟᱠᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱰᱤᱡᱤᱱᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/acting-is-more-demanding-says-diana-penty/article1-1003987.aspx|title=Acting is more demanding, says Diana Penty|date=30 January 2013|work=[[Hindustan Times]]|access-date=28 June 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20130201153656/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Acting-is-more-demanding-says-Diana-Penty/Article1-1003987.aspx|archive-date=1 February 2013}}</ref> ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱢᱩᱫᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱨᱤᱱᱴ ᱠᱮᱢᱯᱮᱱ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱥᱤᱜᱤᱞ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱢᱩᱫᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱛᱨᱤᱵᱷᱳᱵᱚᱱᱫᱟᱥ ᱵᱷᱤᱢᱡᱤ ᱡᱟᱵᱷᱮᱨᱤ,ᱯᱮᱨᱟᱪᱩᱴ ᱟᱨ ᱳᱭᱮᱹᱥᱴᱥᱟᱭᱰᱼ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱶ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱠᱤᱪᱷᱩᱜᱟᱱ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱚᱵᱷᱟᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=11 July 2012 |title=Debut Deck: Diana Penty |url=http://entertainment.in.msn.com/gallery/debut-deck-diana-penty?page=6#image=4 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140728215910/http://entertainment.in.msn.com/gallery/debut-deck-diana-penty?page=6#image=4 |archive-date=28 July 2014 |access-date=28 June 2014 |publisher=[[MSN]]}}</ref><ref name="sizzler">{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/Indian+sizzler+for+New+York+fashion+runway/1/47109.html|title=Indian sizzler for New York fashion runway|last=Singh|first=Prashant|date=18 June 2009|work=India Today|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003142/http://indiatoday.intoday.in/story/Indian+sizzler+for+New+York+fashion+runway/1/47109.html|archive-date=3 December 2013}}</ref> ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱨᱮ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱥᱟᱨᱠᱤᱴ ᱨᱮ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱵᱮᱞᱤᱱ, ᱜᱟᱨᱱᱤᱭᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱷᱟᱨᱮᱵᱷᱟᱨ 21 ᱵᱟᱛᱟᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱠᱚ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ ᱾<ref name="sizzler"/> ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱮᱯᱤᱞ, ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱳᱫᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮᱱ ᱥᱤᱮᱹᱳ ᱥᱩᱥᱢᱟᱯᱩᱨᱤ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ, "ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱢᱳᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱵᱟᱡᱟᱨ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱜᱮ ᱟᱯᱤᱞ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱦᱩᱰᱤᱧ, ᱥᱳᱯᱳᱨ ᱟᱨ ᱚᱱᱩᱢᱟᱹᱱ ᱟᱱ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱵᱨᱮᱱᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/diana-replaces-deepika-as-a-brand-ambassador-/401417/0|title=Diana replaces Deepika as a brand ambassador!|date=22 December 2008|work=[[The Indian Express]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920025406/http://archive.indianexpress.com/news/diana-replaces-deepika-as-a-brand-ambassador-/401417/0|archive-date=20 September 2016}}</ref> ᱛᱟᱭᱚᱢᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱳᱫᱮᱞᱤᱝ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱯᱷᱟᱨ ᱧᱟᱢ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱮᱱᱛᱮ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱟᱝᱼᱟᱱ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱮᱫᱟᱭ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱢᱳᱫᱮᱞᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱵᱟᱛᱟᱣᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.thaindian.com/newsportal/entertainment/indian-model-diana-penty-is-new-brand-ambassador-of-maybelline_100125997.html|title=Indian model Diana Penty is new brand ambassador of Maybelline|date=12 December 2008|work=[[BNO News|Thaindian News]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203120753/http://www.thaindian.com/newsportal/entertainment/indian-model-diana-penty-is-new-brand-ambassador-of-maybelline_100125997.html|archive-date=3 December 2013}}</ref> ᱠᱷᱚᱱ 2010 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱱᱤᱭᱩᱨᱮᱠ ᱨᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱦᱟᱯᱛᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Diana-Penty-quits-ramp-for-Bollywood/Article1-885571.aspx|title=Diana Penty quits ramp for Bollywood|last=Singh|first=Prashant|date=9 July 2012|work=Hindustan Times|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203145538/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Diana-Penty-quits-ramp-for-Bollywood/Article1-885571.aspx|archive-date=3 December 2013}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-models-in-india-are-very-impatient-says-diana-penty-1284321|title=Models in India are very impatient, says Diana Penty|last=Prabhu|first=Vidya|date=21 August 2009|work=[[Daily News and Analysis]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131204033905/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-models-in-india-are-very-impatient-says-diana-penty-1284321|archive-date=4 December 2013}}</ref> [[ᱨᱮᱫ:Diana_Penty_at_the_screening_of_‘Shubh_Mangal_Saavdhan’.jpg|thumb|ᱥᱠᱨᱤᱱᱤᱝ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱾]] == ᱚᱯᱼᱥᱠᱨᱤᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ == [[ᱨᱮᱫ:Diana_P_LFW-2017-17.jpg|thumb|2017 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱞᱮᱠᱢᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱩᱭᱠ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ]] ᱞᱚᱠᱱᱟᱣ ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱫᱜᱟᱹᱣ ᱠᱟᱛᱮ, ᱯᱮᱱᱴᱤ 2017 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱮᱱ ᱡᱤ ᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱳᱯᱨᱳᱫ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱚᱡᱮ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮ ᱦᱮᱸᱥᱟᱹᱨᱤ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=19 September 2017 |title=Diana Penty's Lucknow Central character inspires her to volunteer for an NGO |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/lucknow-central-diana-penty-character-inspires-her-to-volunteer-for-an-ngo-farhan-akhtar-watch-video-4851079/lite/ |access-date=20 September 2018 |website=The Indian Express}}</ref> ᱒᱐᱒᱐ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳᱣᱟᱰᱼ19 ᱜᱟᱹᱞᱤᱥ ᱢᱩᱫᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱨᱩᱠᱷᱤᱭᱟᱹ ᱮ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱵᱮᱜᱚᱨ ᱦᱚᱸ #EveryLifeMatters ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱮᱴᱳ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱱᱟᱴ ᱚᱠᱛᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢᱚᱜ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Diana Penty extends a helping hand, provides safety gear to Mumbai police amid Covid-crisis |url=https://m.economictimes.com/magazines/panache/diana-penty-extends-a-helping-hand-provides-safety-gear-to-mumbai-police-amid-covid-crisis/amp_articleshow/76464343.cms |access-date=19 August 2020 |website=Economics Times}}</ref><ref>{{Cite web |date=18 May 2021 |title=Diana Penty partners with Ketto India for the initiative #EveryLifeMatters amid COVID crisis |url=https://www.bollywoodhungama.com/amp/news/bollywood/diana-penty-partners-ketto-india-initiative-everylifematters-help-provide-relief-financial-support-amid-covid-crisis/ |access-date=20 May 2021 |website=Bollywood Hungama}}</ref> 2019 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱠᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱯᱚᱨᱚᱵᱽ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱫᱟᱨᱟᱢ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱨᱮᱰ ᱠᱟᱨᱯᱮᱴ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |date=20 May 2019 |title=Diana Penty picks an elegant white sari gown for Cannes 2019 |url=https://www.vogue.in/vogue-closet/collection/diana-penty-white-sari-gown-pearl-necklace-earrings-cannes-2019-red-carpet/amp/ |access-date=15 November 2020 |website=Vogue India }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |date=18 October 2020 |title=Diana Penty's Stylish Cannes Red Carpet Looks! |url=https://m.filmfare.com/photos/diana-pentys-stylish-cannes-red-carpet-looks-42807.html |access-date=10 December 2021 |website=Filmfare}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱞᱮᱠᱢᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱩᱭᱠ ᱨᱮ ᱨᱮᱢ ᱳᱣᱟᱠ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱾ <ref>{{Cite web |date=8 October 2021 |title=Diana Penty looks ethereal in appliqué ensemble at Lakme Fashion Week 2021 |url=https://indianexpress.com/article/lifestyle/fashion/diana-penty-applique-lehenga-showstopper-lakme-fashion-week-7559584/lite/ |access-date=10 November 2021 |website=Indian Express}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱵᱷᱳᱜ,<ref>{{Cite web |last=Kumar |first=Anjali |title=Diana Penty in Stella McCartney on cover of Femina May 2013 issue |url=http://www.stylemeindia.com/fashion/diana-penty-in-stella-mccartney-on-cover-of-femina-may-2013-issue-67557 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420110713/http://www.stylemeindia.com/fashion/diana-penty-in-stella-mccartney-on-cover-of-femina-may-2013-issue-67557 |archive-date=20 April 2013 |access-date=20 April 2013}}</ref> ᱮᱞᱮᱞ<ref>{{Cite web |title=Vogue July 2012 Cover: Diana Penty |url=http://www.vogue.in/content/diana-penty |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121005222741/http://www.vogue.in/content/diana-penty |archive-date=5 October 2012 |access-date=16 February 2013 |website=[[Vogue India|Vogue]]}}</ref>, ᱵᱷᱮᱨᱵᱷ ,<ref>{{Cite web |date=3 October 2012 |title=Diana Penty on Elle India – October 2012 |url=http://www.indicine.com/movies/bollywood/diana-penty-on-elle-india-october-2012/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130829211437/http://www.indicine.com/movies/bollywood/diana-penty-on-elle-india-october-2012/ |archive-date=29 August 2013 |access-date=8 August 2013 |publisher=Indicine}}</ref> ᱛᱤᱨᱞᱥᱟᱹ ᱦᱮᱞᱛᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ,<ref>{{Cite web |date=2 January 2013 |title=Diana on Verve |url=http://bollywoodfashionpolice.wordpress.com/tag/verve-january-2013/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109084700/http://bollywoodfashionpolice.wordpress.com/tag/verve-january-2013/ |archive-date=9 January 2013 |access-date=16 February 2013}}</ref> ᱜᱨᱟᱡᱤᱭᱟ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ<ref>{{Cite web |title=Diana Penty unveils Women's Health magazine's double issue |url=http://www.bollywoodhungama.com/more/photos/view/stills/parties-and-events/id/1705198 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004215222/http://www.bollywoodhungama.com/more/photos/view/stills/parties-and-events/id/1705198 |archive-date=4 October 2013 |access-date=20 April 2013 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref> ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱢᱤᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱵᱷᱟᱨ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Beauty Secrets of our cover girl Diana Penty |url=http://www.grazia.co.in/beauty-health2/beauty-secrets-of-our-cover-girl-diana-penty |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130217015440/http://grazia.co.in/beauty-health2/beauty-secrets-of-our-cover-girl-diana-penty |archive-date=17 February 2013 |access-date=16 February 2013 |publisher=[[Grazia (India)|Grazia]]}}</ref> == ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ == [[ᱨᱮᱫ:Diana_Filmfare_Style_Awards_2016.jpg|thumb|273x273px|2016 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ]] ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ "ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱫᱟᱨᱟᱢ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱟᱛᱟᱢ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Star Power Actress: Diana Penty |url=https://www.bollywoodhungama.com/box-office-star-power-female/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120715212601/https://www.bollywoodhungama.com/box-office-star-power-female/ |archive-date=15 July 2012 |access-date=2 March 2023 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱥᱚᱨᱤᱭᱟ ᱚᱪᱟᱨᱡᱚ ᱩᱱᱤ "ᱥᱚᱱᱛᱚᱨ, ᱠᱷᱩᱛ, ᱥᱩᱛᱚ, ᱡᱳᱨ ᱟᱱ ᱟᱨ ᱚᱵᱟᱥᱟᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮᱠᱚ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Aishwarya Acharya |title=Diana Penty Gets Candid About Fashion, Marriage & Beauty! |url=https://m.femina.in/celebs/indian/diana-penty-gets-candid-about-fashion-marriage-beauty-179514.amp |access-date=2 January 2021 |website=Femina India}}</ref> ᱢᱚᱥᱚᱱᱫᱚ ᱩᱱᱤ "ᱨᱤᱯᱷᱮᱨᱮᱥᱞᱤ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |last=Rajeev Masand |date=14 July 2012 |title=Masand: 'Cocktail' could've done with more heart |url=http://ibnlive.in.com/news/masand-cocktail-couldve-done-with-more-heart/271177-47-84.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120715212601/http://ibnlive.in.com/news/masand-cocktail-couldve-done-with-more-heart/271177-47-84.html |archive-date=15 July 2012 |website=CNN-IBN}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱛᱟᱱᱭᱟ ᱢᱮᱦᱚᱛᱟ ᱞᱟᱹᱭ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ "ᱚᱱᱥᱠᱨᱤᱰ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ" ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱞᱟᱹᱭ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱱᱚᱰᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Tandan |first=Raedita |date=20 March 2013 |title=I won't wear a bikini or get intimate on screen: Diana Penty |url=http://www.filmfare.com/interviews/i-wont-wear-a-bikini-or-get-intimate-on-screen-diana-penty-2648.html |access-date=25 March 2013 |website=Filmfare}}</ref><ref>{{Cite web |last=Tanya Mehta |title=You may think Diana Penty's a reluctant star but she's just getting started |url=https://www.grazia.co.in/people/you-may-think-diana-pentys-a-reluctant-star-but-shes-just-getting-started-3418.amp |access-date=12 July 2021 |website=Grazia}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱚᱥᱵᱷᱤᱱᱤ ᱫᱮᱥᱢᱩᱠ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ, "ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱫᱟᱲᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱝᱼᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱥᱤᱜᱤᱞ ᱮ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Ashwini Deshmukh |title=Diana Penty on Bollywood: This place toughens you up! |url=https://m.filmfare.com/news/bollywood/filmfare-exclusive-diana-penty-on-bollywood-this-place-toughens-you-up-25800.amp |access-date=16 December 2021 |website=Filmfare}}</ref> == ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ == === ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ === === ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱵᱷᱤᱰᱤᱣᱳ === {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! scope="col" |ᱥᱮᱨᱢᱟ ! scope="col" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ! scope="col" |ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ! class="unsortable" scope="col" |ᱥᱟ,ᱠᱷᱤ |- |2020 |"ᱪᱟᱞᱚᱱ ᱠᱮ ᱱᱤᱥᱟᱣᱟᱱ" |ᱥᱴᱮᱵᱤᱱ ᱵᱮᱱ |<ref>{{Cite web |last=Bhowal |first=Tiasa |date=December 22, 2020 |title=Sidharth Malhotra, Diana Penty's Challon Ke Nishaan will leave you teary eyed. Watch |url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/sidharth-malhotra-diana-penty-s-challon-ke-nishaan-will-leave-you-teary-eyed-watch-1752010-2020-12-22 |access-date=10 July 2021 |website=India Today |language=en}}</ref> |} == ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱘᱕ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] aaguisodsjytuuww0ld2e4fpbu47hjv 175769 175768 2025-06-27T06:07:34Z KiranBOT 9533 removed AMP tracking from URLs ([[:m:User:KiranBOT/AMP|details]]) ([[User talk:Usernamekiran|report error]]) v2.2.7r 175769 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ | image = Diana Penty at Bombay Times Fashion Week, 2019.jpg | caption = ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ | birth_date = {{birth date and age |df=yes|1985|11|2}} | birth_place = ᱵᱚᱢᱵᱮ, ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ, ᱥᱤᱧᱚᱛ | alma_mater = ᱥᱮᱱᱴ. ᱡᱟᱵᱷᱤᱭᱚᱨ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ | occupation = ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ | years_active = 2005{{En dash}}ᱱᱤᱛ }} '''ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱯᱮᱱᱴᱤ''' ( ᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 1985) ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱟᱴᱷᱚᱠᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾  ᱩᱱᱤ 2005 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱚᱰᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱥᱟᱭᱤᱱ ᱚᱯ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="verve">{{Cite news|url=http://www.verveonline.com/116/fashion/flaming.shtml|title=Flaming Blush|last=Sharma|first=Viseshika|date=January 2013|work=Verve|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002110130/http://www.verveonline.com/116/fashion/flaming.shtml|archive-date=2 October 2013}}</ref> ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱳᱢᱮᱱᱴᱤᱠ ᱠᱳᱠᱴᱮᱞ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱛᱟᱞᱟᱛᱮ ᱯᱟᱴᱷ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱤ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱯᱳᱭᱞᱳ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱷᱤᱞᱢᱯᱷᱮᱭᱟᱨ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="Diana Penty—Awards">{{Cite web |title=Diana Penty—Awards |url=http://www.bollywoodhungama.com/celebritymicro/awards/id/39519 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131020133416/http://www.bollywoodhungama.com/celebritymicro/awards/id/39519 |archive-date=20 October 2013 |access-date=2 October 2013 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Diana Penty has her hands full |url=https://m.tribuneindia.com/news/lifestyle/diana-penty-has-her-hands-full-364225 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420030150/https://m.tribuneindia.com/news/lifestyle/diana-penty-has-her-hands-full-364225 |archive-date=20 April 2013 |access-date=22 April 2022 |website=Tribune India}}</ref> ᱯᱩᱱ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱨᱟᱶ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ 'ᱦᱮᱯᱤ ᱵᱟᱜ ᱡᱟᱭᱮᱜᱤ' (2016) ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ '''ᱯᱚᱨᱢᱚᱱᱩᱼ ᱫᱟ ᱥᱴᱳᱨᱤ ᱚᱯᱷ ᱯᱩᱠᱷᱨᱟᱱ''<nowiki/>' (2018) ᱼᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱹᱫᱽ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ 'ᱥᱤᱫᱫᱚᱛ' (2021) ᱼᱨᱮ ᱢᱤᱫᱦᱚᱲ ᱦᱚᱲ ᱯᱚᱨᱤᱥᱮᱵᱟ ᱨᱮᱱ ᱵᱷᱚᱞᱚᱭᱟᱱᱴᱟᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱚᱭᱟᱞᱚᱢ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ 'ᱥᱮᱞᱩᱴ' (2022) ᱼᱨᱮ ᱢᱩᱲᱩᱫ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱞᱟᱰᱤ ᱰᱮᱰᱤ (2023) ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱮᱱ ᱥᱤ ᱵᱤ ᱚᱯᱷᱤᱥᱟᱨ ᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱨᱮᱭ ᱯᱟᱴᱷ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱯᱟᱴᱷ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱵᱮᱜᱚᱨ ᱦᱚᱸ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱟᱨ ᱫᱩᱨᱤᱵᱽ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱥᱮᱞᱤᱵᱨᱤᱴᱤ ᱮᱥᱯᱳᱨᱥᱟᱨ ᱾<ref>{{Cite web |date=9 October 2017 |title=Diana Penty's complete beauty evolution |url=https://www.vogue.in/content/diana-penty-complete-beauty-evolution/amp |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420030150/https://www.vogue.in/content/diana-penty-complete-beauty-evolution/amp |archive-date=20 April 2013 |access-date=12 August 2018 |website=Vogue}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/diana-penty-on-making-a-debut-down-south-this-year-looking-back-at-2022/articleshow/95575822.cms|title=Diana Penty on making a debut down south this year! Looking back at 2022|date=17 November 2022|work=The Times of India|access-date=18 November 2022}}</ref> == ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ == ᱒ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ 1985 ᱨᱮ ᱢᱚᱦᱟᱨᱟᱥᱴᱨᱚ ᱨᱮᱭᱟᱜ [[ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ]] <ref>{{Cite web |date=2 November 2019 |title=Happy Birthday Diana Penty! |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/happy-birthday-diana-penty-5-times-the-cocktail-actress-rocked-instagram-with-her-looks-2370885.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.news18.com/amp/news/lifestyle/happy-birthday-diana-penty-5-times-the-cocktail-actress-rocked-instagram-with-her-looks-2370885.html |archive-date=27 July 2019 |access-date=2 November 2021 |website=News18}}</ref><ref>{{Cite web |last=Agrawal |first=Rati |date=27 April 2013 |title=Bollywood Celebs with Inter-Faith Parents |url=http://idiva.com/photogallery-entertainment/bollywood-celebs-with-inter-faith-parents/21101/7 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140224053441/http://idiva.com/photogallery-entertainment/bollywood-celebs-with-inter-faith-parents/21101/7 |archive-date=24 February 2014 |access-date=4 February 2014 |publisher=iDiva}}</ref><ref>{{Cite web |title=Diana Penty |url=http://www.fashionmodeldirectory.com/models/Diana_Penty/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004214928/http://www.fashionmodeldirectory.com/models/Diana_Penty/ |archive-date=4 October 2013 |access-date=2 October 2013 |publisher=Fashion Model Directory}}</ref><ref>{{Cite web |title=डायना पेंटी |url=https://www.amarujala.com/wiki/diana-penty |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.amarujala.com/wiki/diana-penty |archive-date=27 July 2019 |access-date=2 November 2020 |website=Amar Ujala}}</ref><ref>{{Cite web |title=Birthday Special: Diana Penty and her art of leaving mark on screen |url=https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities/birthday-special-diana-penty-her-art-of-leaving-mark-on-screen-anushka-sharma-others-extend-wishes-743413 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190727212426/https://www.indiatvnews.com/amp/entertainment/celebrities/birthday-special-diana-penty-her-art-of-leaving-mark-on-screen-anushka-sharma-others-extend-wishes-743413 |archive-date=2019-07-27 |access-date=6 May 2022 |website=India TV}}</ref> ᱢᱤᱫ ᱯᱟᱨᱥᱤ ᱵᱟᱵᱟ ᱟᱨ ᱠᱳᱝᱠᱚᱱᱤ ᱠᱷᱤᱥᱴᱟᱱ ᱟᱭᱳ ᱴᱷᱮᱱ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ <ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/cities/xaviers-becomes-mumbais-first-autonomous-college-419949|title=St. Xavier's becomes Mumbai's first autonomous college|work=NDTV India|access-date=6 December 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/birthday-wishes-pour-in-for-diana-penty20211102172803/|title=Birthday wishes pour in for Diana Penty|work=ANI News|access-date=2 November 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002110130/https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/birthday-wishes-pour-in-for-diana-penty20211102172803/|archive-date=2 October 2013}}</ref> ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱱᱴ ᱮᱜᱱᱮᱥ ᱦᱟᱭᱥᱠᱩᱞ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱥᱮᱱᱴ ᱡᱮᱵᱷᱤᱭᱟᱨᱥ ᱢᱟᱦᱟᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ<ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-26/fitness/32941456_1_diana-penty-gym-fitness|title=Diana Penty has a huge appetite for desserts|last=Ajmera|first=Ankit|date=29 August 2012|work=The Times of India|access-date=11 July 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202224827/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-26/fitness/32941456_1_diana-penty-gym-fitness|archive-date=2 December 2013}}</ref> ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱮᱥ ᱢᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮ ᱵᱮᱼᱵᱮᱞᱟᱨ ᱰᱮᱡᱮᱨᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱜᱚᱡᱤᱭᱩᱴ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/report_alumnae-relive-old-days-as-mumbai-s-st-agnes-hits-a-ton_1634450|title=Alumnae relive old days as Mumbai's St Agnes hits a ton|date=7 January 2012|work=Daily News & Analysis|access-date=21 September 2012}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-02-08/news-interviews/36992540_1_omi-vaidya-actors-new-york-film|title=Bollywood actors who have good academic background|last=Jajoo|first=Amar A.|date=8 February 2013|work=The Times of India|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130812160228/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-02-08/news-interviews/36992540_1_omi-vaidya-actors-new-york-film|archive-date=12 August 2013}}</ref> == ᱠᱟᱹᱢᱤᱡᱤᱭᱚᱱ == === ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ (2005-2011) === [[ᱨᱮᱫ:Diana_Penty_graces_the_'Mijwan-Sonnets_in_Fabric'_fashion_show.jpg|thumb|2011 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱾]] ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱚᱰᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱮ ᱵᱷᱮᱡᱟ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱚ ᱠᱩᱥᱤ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱛᱷᱟ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱠᱛᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱟᱦᱟ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ ᱵᱟᱝ ᱮ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱠᱷᱚᱡ ᱞᱮᱱᱟ, ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱯᱷᱮᱥᱚᱱ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱚᱠᱛᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮ ᱜᱚᱴᱟ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref name="verve"/> 2005 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ , ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱟᱠᱷᱟᱲᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱳᱫᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱛᱚᱛᱮᱹᱞᱤᱭᱚ ᱰᱤᱡᱟᱭᱱᱟᱨ ᱱᱤᱠᱳᱞᱟ ᱴᱨᱚᱥᱟᱨᱰᱤ ᱟᱨ ᱜᱤᱭᱟᱱᱯᱷᱨᱟᱝᱠᱳ ᱯᱷᱮᱨᱨᱮ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱤᱱᱰᱳᱼᱴᱮᱞᱮᱹᱞᱤᱭᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱮᱞ ᱨᱮ ᱟᱭᱟᱜ ᱨᱮᱱᱵᱷᱮ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="faces">{{Cite web |last=Hari |first=Veena |date=21 September 2006 |title=These faces have made their mark |url=http://www.rediff.com/getahead/2006/sep/21wlmodels.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105043118/http://www.rediff.com/getahead/2006/sep/21wlmodels.htm |archive-date=5 November 2013 |access-date=30 September 2013 |website=[[Rediff.com]]}}</ref> ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱳᱭᱮᱱᱰᱮᱞ ᱨᱩᱫᱨᱤᱠ,ᱨᱳᱦᱤᱛ ᱵᱟᱞ ᱟᱨ ᱨᱤᱱᱟ ᱫᱟᱠᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱰᱤᱡᱤᱱᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/acting-is-more-demanding-says-diana-penty/article1-1003987.aspx|title=Acting is more demanding, says Diana Penty|date=30 January 2013|work=[[Hindustan Times]]|access-date=28 June 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20130201153656/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Acting-is-more-demanding-says-Diana-Penty/Article1-1003987.aspx|archive-date=1 February 2013}}</ref> ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱢᱩᱫᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱤᱪᱷᱩ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱨᱤᱱᱴ ᱠᱮᱢᱯᱮᱱ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱥᱤᱜᱤᱞ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱞᱮᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱢᱩᱫᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱛᱨᱤᱵᱷᱳᱵᱚᱱᱫᱟᱥ ᱵᱷᱤᱢᱡᱤ ᱡᱟᱵᱷᱮᱨᱤ,ᱯᱮᱨᱟᱪᱩᱴ ᱟᱨ ᱳᱭᱮᱹᱥᱴᱥᱟᱭᱰᱼ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱟᱶ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱠᱤᱪᱷᱩᱜᱟᱱ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱚᱵᱷᱟᱨ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=11 July 2012 |title=Debut Deck: Diana Penty |url=http://entertainment.in.msn.com/gallery/debut-deck-diana-penty?page=6#image=4 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140728215910/http://entertainment.in.msn.com/gallery/debut-deck-diana-penty?page=6#image=4 |archive-date=28 July 2014 |access-date=28 June 2014 |publisher=[[MSN]]}}</ref><ref name="sizzler">{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/Indian+sizzler+for+New+York+fashion+runway/1/47109.html|title=Indian sizzler for New York fashion runway|last=Singh|first=Prashant|date=18 June 2009|work=India Today|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003142/http://indiatoday.intoday.in/story/Indian+sizzler+for+New+York+fashion+runway/1/47109.html|archive-date=3 December 2013}}</ref> ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱞᱮᱛᱟᱲ ᱨᱮ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱥᱟᱨᱠᱤᱴ ᱨᱮ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱮ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱩᱱᱤ ᱢᱮᱵᱮᱞᱤᱱ, ᱜᱟᱨᱱᱤᱭᱟᱨ ᱟᱨ ᱯᱷᱟᱨᱮᱵᱷᱟᱨ 21 ᱵᱟᱛᱟᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱨᱟᱱᱰ ᱠᱚ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ ᱾<ref name="sizzler"/> ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱮᱯᱤᱞ, ᱮᱞᱤᱴ ᱢᱳᱫᱮᱞᱥ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮᱱ ᱥᱤᱮᱹᱳ ᱥᱩᱥᱢᱟᱯᱩᱨᱤ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ, "ᱰᱟᱭᱱᱟ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱢᱳᱭᱦᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱟᱨ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱵᱟᱡᱟᱨ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱜᱮ ᱟᱯᱤᱞ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱦᱩᱰᱤᱧ, ᱥᱳᱯᱳᱨ ᱟᱨ ᱚᱱᱩᱢᱟᱹᱱ ᱟᱱ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱵᱨᱮᱱᱰ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/diana-replaces-deepika-as-a-brand-ambassador-/401417/0|title=Diana replaces Deepika as a brand ambassador!|date=22 December 2008|work=[[The Indian Express]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920025406/http://archive.indianexpress.com/news/diana-replaces-deepika-as-a-brand-ambassador-/401417/0|archive-date=20 September 2016}}</ref> ᱛᱟᱭᱚᱢᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱳᱫᱮᱞᱤᱝ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱚᱯᱷᱟᱨ ᱧᱟᱢ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱮᱫᱟ, ᱮᱱᱛᱮ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱩᱱᱤ ᱟᱡ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱟᱝᱼᱟᱱ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱮᱫᱟᱭ, ᱟᱨ ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱢᱳᱫᱮᱞᱤᱝ ᱨᱮ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱝ ᱠᱚ ᱵᱟᱛᱟᱣᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.thaindian.com/newsportal/entertainment/indian-model-diana-penty-is-new-brand-ambassador-of-maybelline_100125997.html|title=Indian model Diana Penty is new brand ambassador of Maybelline|date=12 December 2008|work=[[BNO News|Thaindian News]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203120753/http://www.thaindian.com/newsportal/entertainment/indian-model-diana-penty-is-new-brand-ambassador-of-maybelline_100125997.html|archive-date=3 December 2013}}</ref> ᱠᱷᱚᱱ 2010 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱫᱷᱟᱹᱵᱤᱡ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱯᱮᱨᱤᱥ ᱱᱤᱭᱩᱨᱮᱠ ᱨᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱦᱟᱯᱛᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱠᱚᱨᱟᱣ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱟᱡᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Diana-Penty-quits-ramp-for-Bollywood/Article1-885571.aspx|title=Diana Penty quits ramp for Bollywood|last=Singh|first=Prashant|date=9 July 2012|work=Hindustan Times|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203145538/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Diana-Penty-quits-ramp-for-Bollywood/Article1-885571.aspx|archive-date=3 December 2013}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-models-in-india-are-very-impatient-says-diana-penty-1284321|title=Models in India are very impatient, says Diana Penty|last=Prabhu|first=Vidya|date=21 August 2009|work=[[Daily News and Analysis]]|access-date=30 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131204033905/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-models-in-india-are-very-impatient-says-diana-penty-1284321|archive-date=4 December 2013}}</ref> [[ᱨᱮᱫ:Diana_Penty_at_the_screening_of_‘Shubh_Mangal_Saavdhan’.jpg|thumb|ᱥᱠᱨᱤᱱᱤᱝ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱾]] == ᱚᱯᱼᱥᱠᱨᱤᱱ ᱠᱟᱹᱢᱤ == [[ᱨᱮᱫ:Diana_P_LFW-2017-17.jpg|thumb|2017 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱞᱮᱠᱢᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱩᱭᱠ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ]] ᱞᱚᱠᱱᱟᱣ ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱩᱫᱜᱟᱹᱣ ᱠᱟᱛᱮ, ᱯᱮᱱᱴᱤ 2017 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱮᱱ ᱡᱤ ᱳ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱥᱳᱯᱨᱳᱫ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱚᱡᱮ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱮ ᱦᱮᱸᱥᱟᱹᱨᱤ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |date=19 September 2017 |title=Diana Penty's Lucknow Central character inspires her to volunteer for an NGO |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/lucknow-central-diana-penty-character-inspires-her-to-volunteer-for-an-ngo-farhan-akhtar-watch-video-4851079/lite/ |access-date=20 September 2018 |website=The Indian Express}}</ref> ᱒᱐᱒᱐ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱳᱣᱟᱰᱼ19 ᱜᱟᱹᱞᱤᱥ ᱢᱩᱫᱨᱮ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱯᱩᱞᱤᱥ ᱨᱩᱠᱷᱤᱭᱟᱹ ᱮ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱵᱮᱜᱚᱨ ᱦᱚᱸ #EveryLifeMatters ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱮᱴᱳ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱟᱱᱟᱴ ᱚᱠᱛᱮ ᱪᱷᱟᱹᱲ ᱟᱨ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢᱚᱜ ᱨᱮ ᱜᱚᱲᱚ ᱮᱢ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Diana Penty extends a helping hand, provides safety gear to Mumbai police amid Covid-crisis |url=https://m.economictimes.com/magazines/panache/diana-penty-extends-a-helping-hand-provides-safety-gear-to-mumbai-police-amid-covid-crisis/articleshow/76464343.cms |access-date=19 August 2020 |website=Economics Times}}</ref><ref>{{Cite web |date=18 May 2021 |title=Diana Penty partners with Ketto India for the initiative #EveryLifeMatters amid COVID crisis |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/diana-penty-partners-ketto-india-initiative-everylifematters-help-provide-relief-financial-support-amid-covid-crisis/ |access-date=20 May 2021 |website=Bollywood Hungama}}</ref> 2019 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱠᱟᱱ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱯᱚᱨᱚᱵᱽ ᱨᱮᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱫᱟᱨᱟᱢ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱨᱮᱰ ᱠᱟᱨᱯᱮᱴ ᱨᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |date=20 May 2019 |title=Diana Penty picks an elegant white sari gown for Cannes 2019 |url=https://www.vogue.in/vogue-closet/collection/diana-penty-white-sari-gown-pearl-necklace-earrings-cannes-2019-red-carpet/ |access-date=15 November 2020 |website=Vogue India }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |date=18 October 2020 |title=Diana Penty's Stylish Cannes Red Carpet Looks! |url=https://m.filmfare.com/photos/diana-pentys-stylish-cannes-red-carpet-looks-42807.html |access-date=10 December 2021 |website=Filmfare}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱞᱮᱠᱢᱮ ᱯᱷᱮᱥᱮᱱ ᱩᱭᱠ ᱨᱮ ᱨᱮᱢ ᱳᱣᱟᱠ ᱟᱠᱟᱫᱟᱭ ᱾ <ref>{{Cite web |date=8 October 2021 |title=Diana Penty looks ethereal in appliqué ensemble at Lakme Fashion Week 2021 |url=https://indianexpress.com/article/lifestyle/fashion/diana-penty-applique-lehenga-showstopper-lakme-fashion-week-7559584/lite/ |access-date=10 November 2021 |website=Indian Express}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱵᱷᱳᱜ,<ref>{{Cite web |last=Kumar |first=Anjali |title=Diana Penty in Stella McCartney on cover of Femina May 2013 issue |url=http://www.stylemeindia.com/fashion/diana-penty-in-stella-mccartney-on-cover-of-femina-may-2013-issue-67557 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130420110713/http://www.stylemeindia.com/fashion/diana-penty-in-stella-mccartney-on-cover-of-femina-may-2013-issue-67557 |archive-date=20 April 2013 |access-date=20 April 2013}}</ref> ᱮᱞᱮᱞ<ref>{{Cite web |title=Vogue July 2012 Cover: Diana Penty |url=http://www.vogue.in/content/diana-penty |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121005222741/http://www.vogue.in/content/diana-penty |archive-date=5 October 2012 |access-date=16 February 2013 |website=[[Vogue India|Vogue]]}}</ref>, ᱵᱷᱮᱨᱵᱷ ,<ref>{{Cite web |date=3 October 2012 |title=Diana Penty on Elle India – October 2012 |url=http://www.indicine.com/movies/bollywood/diana-penty-on-elle-india-october-2012/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130829211437/http://www.indicine.com/movies/bollywood/diana-penty-on-elle-india-october-2012/ |archive-date=29 August 2013 |access-date=8 August 2013 |publisher=Indicine}}</ref> ᱛᱤᱨᱞᱥᱟᱹ ᱦᱮᱞᱛᱷ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ,<ref>{{Cite web |date=2 January 2013 |title=Diana on Verve |url=http://bollywoodfashionpolice.wordpress.com/tag/verve-january-2013/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109084700/http://bollywoodfashionpolice.wordpress.com/tag/verve-january-2013/ |archive-date=9 January 2013 |access-date=16 February 2013}}</ref> ᱜᱨᱟᱡᱤᱭᱟ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ<ref>{{Cite web |title=Diana Penty unveils Women's Health magazine's double issue |url=http://www.bollywoodhungama.com/more/photos/view/stills/parties-and-events/id/1705198 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004215222/http://www.bollywoodhungama.com/more/photos/view/stills/parties-and-events/id/1705198 |archive-date=4 October 2013 |access-date=20 April 2013 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref> ᱟᱨ ᱯᱷᱮᱢᱤᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱢᱮᱜᱟᱡᱤᱱ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱠᱟᱵᱷᱟᱨ ᱢᱚᱰᱮᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Beauty Secrets of our cover girl Diana Penty |url=http://www.grazia.co.in/beauty-health2/beauty-secrets-of-our-cover-girl-diana-penty |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130217015440/http://grazia.co.in/beauty-health2/beauty-secrets-of-our-cover-girl-diana-penty |archive-date=17 February 2013 |access-date=16 February 2013 |publisher=[[Grazia (India)|Grazia]]}}</ref> == ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱦᱚᱲ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ == [[ᱨᱮᱫ:Diana_Filmfare_Style_Awards_2016.jpg|thumb|273x273px|2016 ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱝ ᱟᱠᱷᱲᱟ ᱨᱮ ᱯᱮᱱᱴᱤ ]] ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱯᱮᱱᱴᱤ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱪᱚᱞᱚᱛ ᱪᱤᱛᱟᱹᱨ ᱨᱮ "ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱫᱟᱨᱟᱢ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱟᱛᱟᱢ" ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Star Power Actress: Diana Penty |url=https://www.bollywoodhungama.com/box-office-star-power-female/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120715212601/https://www.bollywoodhungama.com/box-office-star-power-female/ |archive-date=15 July 2012 |access-date=2 March 2023 |website=[[Bollywood Hungama]]}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱟᱭᱥᱚᱨᱤᱭᱟ ᱚᱪᱟᱨᱡᱚ ᱩᱱᱤ "ᱥᱚᱱᱛᱚᱨ, ᱠᱷᱩᱛ, ᱥᱩᱛᱚ, ᱡᱳᱨ ᱟᱱ ᱟᱨ ᱚᱵᱟᱥᱟᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮᱠᱚ ᱢᱚᱱᱮ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Aishwarya Acharya |title=Diana Penty Gets Candid About Fashion, Marriage & Beauty! |url=https://m.femina.in/celebs/indian/diana-penty-gets-candid-about-fashion-marriage-beauty-179514.amp |access-date=2 January 2021 |website=Femina India}}</ref> ᱢᱚᱥᱚᱱᱫᱚ ᱩᱱᱤ "ᱨᱤᱯᱷᱮᱨᱮᱥᱞᱤ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ" ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱞᱟᱹᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |last=Rajeev Masand |date=14 July 2012 |title=Masand: 'Cocktail' could've done with more heart |url=http://ibnlive.in.com/news/masand-cocktail-couldve-done-with-more-heart/271177-47-84.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120715212601/http://ibnlive.in.com/news/masand-cocktail-couldve-done-with-more-heart/271177-47-84.html |archive-date=15 July 2012 |website=CNN-IBN}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱛᱟᱱᱭᱟ ᱢᱮᱦᱚᱛᱟ ᱞᱟᱹᱭ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ "ᱚᱱᱥᱠᱨᱤᱰ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱱᱟᱯᱟᱭ ᱥᱚᱫᱚᱨ" ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱞᱟᱹᱭ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱡᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱱᱚᱰᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Tandan |first=Raedita |date=20 March 2013 |title=I won't wear a bikini or get intimate on screen: Diana Penty |url=http://www.filmfare.com/interviews/i-wont-wear-a-bikini-or-get-intimate-on-screen-diana-penty-2648.html |access-date=25 March 2013 |website=Filmfare}}</ref><ref>{{Cite web |last=Tanya Mehta |title=You may think Diana Penty's a reluctant star but she's just getting started |url=https://www.grazia.co.in/people/you-may-think-diana-pentys-a-reluctant-star-but-shes-just-getting-started-3418.amp |access-date=12 July 2021 |website=Grazia}}</ref> ᱨᱮᱱ ᱚᱥᱵᱷᱤᱱᱤ ᱫᱮᱥᱢᱩᱠ ᱢᱮᱱ ᱞᱮᱫᱟᱭ, "ᱯᱮᱱᱴᱤᱭᱟᱜ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱪᱩᱨᱤᱛ ᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱫᱟᱲᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱵᱟᱝᱼᱵᱟᱹᱲᱤᱡ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱥᱤᱜᱤᱞ ᱮ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |last=Ashwini Deshmukh |title=Diana Penty on Bollywood: This place toughens you up! |url=https://m.filmfare.com/news/bollywood/filmfare-exclusive-diana-penty-on-bollywood-this-place-toughens-you-up-25800.amp |access-date=16 December 2021 |website=Filmfare}}</ref> == ᱯᱷᱤᱞᱢᱳᱜᱨᱟᱯᱷᱤ == === ᱪᱚᱞᱚᱛᱪᱤᱛᱟᱹᱨ === === ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱵᱷᱤᱰᱤᱣᱳ === {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! scope="col" |ᱥᱮᱨᱢᱟ ! scope="col" |ᱛᱟᱹᱞᱤᱠᱟ ! scope="col" |ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ! class="unsortable" scope="col" |ᱥᱟ,ᱠᱷᱤ |- |2020 |"ᱪᱟᱞᱚᱱ ᱠᱮ ᱱᱤᱥᱟᱣᱟᱱ" |ᱥᱴᱮᱵᱤᱱ ᱵᱮᱱ |<ref>{{Cite web |last=Bhowal |first=Tiasa |date=December 22, 2020 |title=Sidharth Malhotra, Diana Penty's Challon Ke Nishaan will leave you teary eyed. Watch |url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/sidharth-malhotra-diana-penty-s-challon-ke-nishaan-will-leave-you-teary-eyed-watch-1752010-2020-12-22 |access-date=10 July 2021 |website=India Today |language=en}}</ref> |} == ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ == == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱘᱕ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] bcvqeyub4x8pvbxgruva9u0g6ypl9gq ᱴᱤ. ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ 0 26840 175772 145366 2025-06-27T07:29:14Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175772 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ᱴᱤ. ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ | image = T.g.kamaladevi.jpg | other_names = ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ, ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱟᱹᱵᱩ, ᱮ. ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱟᱹᱵᱩ | birth_date = ᱒᱙ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱓᱐<ref name="Billiards">{{Cite web |url=http://gantdaily.com/2012/08/17/cue-artist-kamala-chandra-babu-dies-at-age-82/ |title=Cue artist Kamala Chandra Babu dies at age 82 &#124; GantDaily.com |access-date=29 August 2012 |archive-date=14 July 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714143025/http://gantdaily.com/2012/08/17/cue-artist-kamala-chandra-babu-dies-at-age-82/ |url-status=dead }}</ref> | birth_place = [[ᱠᱟᱨᱵᱮᱴᱤᱱᱚᱜᱚᱨ]]ᱟᱢ, [[ᱪᱤᱛᱛᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], ᱢᱟᱫᱽᱨᱟᱥ ᱯᱨᱮᱥᱤᱰᱮᱱᱥᱤ, [[ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱨᱟᱡᱽ|ᱵᱨᱤᱴᱤᱥ ᱥᱤᱧᱚᱛ]] | birth_name = ᱛᱷᱳᱴᱟ ᱜᱚᱵᱤᱱᱫᱚᱢᱢᱟ | death_date = {{Death date and age|2012|08|16|1930|12|29|df=yes}} | death_place = [[ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ|ᱢᱟᱫᱽᱨᱟᱥ]], [[ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ]], ᱥᱤᱧᱚᱛ | spouse = | children = ᱑ }} '''ᱴᱤ.ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ '''ᱛᱷᱳᱴᱟ ᱜᱳᱵᱤᱱᱫᱚᱢᱢᱟ'''; ᱒᱙ ᱰᱤᱥᱮᱢᱵᱚᱨ ᱑᱙᱓᱐ - ᱑᱖ ᱚᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱑᱒), ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ '''ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱟᱹᱵᱩ''' ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱦᱚᱸ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱰᱟᱵᱤᱝ ᱟᱨᱴᱥ, ᱯᱞᱮᱵᱮᱠ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱟᱠᱴᱚᱨ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱦᱚᱸᱭ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ ᱾<ref name="Video Interview">{{cite web|title=T G Kamala Devi|url=https://www.youtube.com/watch?v=MHo9yz1HXZA |archive-url=https://web.archive.org/web/20160312234413/https://www.youtube.com/watch?v=MHo9yz1HXZA |archive-date=2016-03-12 |url-status=dead|work=Gurthukostunayyi|publisher=Maa TV|accessdate=13 June 2013}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱚᱱᱟᱞ ᱛᱷᱟᱨ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱵᱤᱞᱤᱭᱚᱨᱰᱥ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱸᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱵᱟᱨ ᱫᱷᱟᱣ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱵᱤᱞᱤᱭᱚᱨᱰᱥ ᱨᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{cite web|title=A. Kamala Chandra Babu passed away|url=http://www.cuesportsindia.com/myweb/news/2012/n6.htm|publisher=Cue Sports India|accessdate=29 August 2012|archive-date=3 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303230042/http://www.cuesportsindia.com/myweb/news/2012/n6.htm|url-status=dead}}</ref> ᱑᱖ ᱟᱜᱚᱥᱴ ᱒᱐᱑᱒ ᱨᱮ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱵᱤᱢᱟᱨ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱟᱡ ᱮ ᱜᱚᱡ ᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{cite news|title=Actor, singer Kamala Devi passes away|url=http://www.deccanchronicle.com/channels/cities/hyderabad/actor-singer-kamala-devi-passes-away-886|accessdate=17 August 2012|newspaper=Deccan Chronicle|date=17 August 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120819223237/http://www.deccanchronicle.com/channels/cities/hyderabad/actor-singer-kamala-devi-passes-away-886|archivedate=19 August 2012|df=dmy-all}}</ref> ==ᱡᱤᱭᱚᱱᱤ== ᱟᱡᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱫᱚ ᱟᱱᱫᱷᱨᱚ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱪᱤᱛᱛᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱨᱵᱮᱴᱤᱱᱚᱜᱚᱨᱚᱢ ᱨᱮ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱛᱷᱳᱴᱟ ᱜᱳᱵᱤᱱᱫᱚᱢᱢᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱤᱱᱰᱚᱥᱴᱨᱤ ᱨᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮᱱ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱴᱤ. ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱚᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ ᱫᱚᱭ ᱫᱚᱦᱚ ᱞᱮᱫᱟ ᱾ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱫᱚ "ᱴᱤ. ᱡᱤ." ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱨᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref name="Video Interview" /> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱔᱖ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱟᱵᱩᱞᱟ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱟᱵᱩ ᱥᱟᱶ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱩᱱᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱵᱩᱞᱟ ᱡᱚᱭᱪᱚᱱᱫᱚᱨ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱦᱩᱭ ᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web|url=http://www.raagalahari.com/news/14632/multi-talented-actress-t-g-kamala-devi-is-no-more.aspx|title = Actress cum playback singer T G Kamala Devi dies at 83}}</ref> ==ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ===ᱯᱟᱴ=== ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱜᱟᱭᱟᱱ ᱠᱚᱢᱯᱟᱱᱤ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱫᱤᱱ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱠᱩᱲᱤ ᱮᱱᱮᱡ ᱠᱚᱨᱮ ᱯᱟᱴ ᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱟᱡᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱓᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱚᱱᱟ ᱠᱚ ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱜᱟᱱ ᱫᱚ ᱥᱚᱦᱚᱫ ᱯᱟᱴ ᱨᱮ ᱾ ==ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ== ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱟᱨ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱨᱮ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱠᱚᱭ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ-ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱛᱷᱞᱟ ᱵᱷᱮᱨᱵᱤ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ 'ᱤᱛᱷᱤᱦᱟᱥᱚᱢ ᱵᱤᱱᱟᱨᱟ' ᱟᱨ ᱛᱟᱢᱤᱞ ᱨᱮ 'ᱤᱛᱷᱤᱠᱟᱥᱚᱢ ᱠᱮᱴᱨᱟ' ᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ===ᱰᱟᱵᱤᱝ ᱮᱱᱮᱡᱤᱭᱟᱹ=== ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱰᱟᱵᱤᱝ ᱮᱱᱮᱡᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱸᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱟᱨ ᱯᱚᱫᱽᱢᱤᱱᱤ, ᱵᱤ. ᱥᱚᱨᱳᱡᱟ ᱫᱮᱵᱤ, ᱞᱚᱞᱤᱛᱟ ᱟᱨ ᱟᱭᱢᱟ ᱮᱴᱟᱜ ᱮᱠᱴᱚᱨ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱟᱡᱟᱜ ᱨᱚᱲ ᱮ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref name="Video Interview" /> ==ᱠᱭᱩ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ== ᱠᱚᱢᱞᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱭᱩ ᱠᱷᱮᱞᱚᱱᱰᱤᱭᱟᱹ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref name="Billiards" /> ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱥᱱᱩᱠᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱪᱟᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱦᱳᱨᱮᱥ ᱞᱤᱱᱰᱨᱟᱢ ᱑᱙᱕᱔ ᱥᱟᱞᱮ ᱨᱮ ᱟᱱᱫᱷᱨᱚ ᱢᱚᱦᱟᱥᱚᱵᱷᱟ ᱟᱜ ᱤᱫᱤ ᱛᱮ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ ᱮ ᱥᱮᱴᱮᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱠᱚᱢᱚᱞᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱱᱫᱷᱱᱟᱭ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱞᱮᱫᱟ ᱟᱨ ᱥᱨᱤᱥᱴᱤ ᱞᱤᱱᱰᱨᱟᱢ ᱟᱜ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱩᱲᱤ ᱦᱚᱯᱚᱱ ᱮ ᱠᱷᱮᱞ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱮᱢ ᱞᱮᱫᱟ ᱾<ref>{{cite web|last=Ninan|first=Susan|title=A champion lost in her own world|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-11-12/chennai/30390816_1_billiards-snooker-pankaj-advani|archive-url=https://archive.today/20130103194458/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-11-12/chennai/30390816_1_billiards-snooker-pankaj-advani|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|accessdate=29 August 2012|work=[[The Times of India]]|date=12 November 2011}}</ref> ᱞᱚᱜᱚᱱ ᱜᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱛᱷᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱩᱨᱱᱟᱢᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰᱤᱭᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱮᱱᱱᱟᱭ, ᱵᱤᱡᱚᱭᱣᱟᱰᱟ ᱟᱨ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱨᱮ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱥᱱᱩᱠᱟᱨ ᱴᱩᱨᱱᱟᱢᱮᱱᱴ ᱨᱮ ᱠᱚᱲᱟ ᱠᱚ ᱥᱟᱶᱮᱭ ᱦᱮᱯᱨᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱑ ᱟᱨ ᱑᱙᱙᱕ ᱨᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱵᱤᱞᱤᱭᱚᱨᱰᱥ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="cue">{{cite news|title=Former cue sport player Kamala Chandra Babu passes away|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-17/snooker-billiards/33248595_1_billiards-and-snooker-world-billiards-champion-bangalore-and-mysore|archive-url=https://archive.today/20130103093300/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-08-17/snooker-billiards/33248595_1_billiards-and-snooker-world-billiards-champion-bangalore-and-mysore|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|accessdate=29 August 2012|newspaper=[[The Times of India]]|date=17 August 2012}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱩᱱ ᱚᱠᱛᱚ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱞᱤᱭᱟᱨᱰᱥ ᱪᱟᱢᱯᱤᱭᱟᱱ ᱵᱚᱵᱽ ᱢᱟᱨᱥᱟᱞ ᱥᱟᱶ ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ ᱟᱨ ᱢᱟᱭᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱮᱠᱥᱯᱳᱨᱴᱤᱵᱷ ᱢᱮᱪ ᱠᱚ ᱠᱷᱮᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱚᱠᱛᱚᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱛᱟᱢᱤᱞᱱᱟᱰᱩ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱖᱒ ᱟᱨ ᱖᱖ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱩᱢᱮᱨ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱵᱤᱞᱤᱭᱟᱨᱰᱥ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱟᱹᱭ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref name="cue" /> ==ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱠᱚ== * ᱟᱱᱫᱷᱨᱚ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱜᱟᱭᱟᱱ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱜᱟᱭᱟᱱ ᱠᱟᱞᱟ ᱯᱨᱚᱯᱩᱨᱱᱟ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱛᱮ ᱢᱟᱹᱱ ᱦᱟᱞᱟᱝ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾ ==ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱚ== * ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱵᱤᱞᱤᱭᱟᱨᱰᱥ ᱪᱟᱢᱯᱤᱭᱟᱱ: ᱑᱙᱙᱑,<ref name=hindu>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/features/cinema/a-woman-of-many-talents/article3790938.ece|title=A woman of many talents|author=M. L. Narasimham|work=[[The Hindu]]|date=18 August 2012|accessdate=21 January 2020|archiveurl=https://archive.today/20200121151952/https://www.thehindu.com/features/cinema/a-woman-of-many-talents/article3790938.ece| archivedate=21 January 2020}}</ref> ᱑᱙᱙᱕ ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|᱐᱘᱔᱕᱗᱙᱗}} *{{youTube|oXQ50bBM6qs|ᱤᱛᱷᱤᱦᱟᱥᱚᱢ ᱠᱮᱴᱤᱨᱟ}} - ᱴᱤ. ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱚᱞᱟ ᱫᱮᱵᱤ ᱫᱚ ᱯᱟᱛᱷᱟᱞ ᱵᱷᱚᱭᱨᱚᱵᱤ ᱨᱮ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱟᱨ ᱮᱱᱮᱡ ᱮᱫᱟᱭ ᱾ {{DEFAULTSORT:ᱫᱮᱵᱤ, ᱴᱤ. ᱡᱤ. ᱠᱚᱢᱚᱞᱟ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱓᱐ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱒᱐᱑᱒ ᱜᱩᱨ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱯᱞᱮᱵᱮᱠ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱟᱱᱫᱷᱨᱚ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱤᱱ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱪᱤᱛᱛᱩᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ]] ruogx9mgtf2foxtzjvgp96zvk83e3hd ᱨᱩᱯᱟ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ 0 26985 175758 161670 2025-06-27T01:02:51Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175758 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ᱨᱩᱯᱟ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ | image = Roopa Ganguly at a Swearing-in Ceremony, at Parliament House, in New Delhi.jpg | caption = ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, [[ᱱᱟᱶᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ]] ᱨᱮ ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ ᱵᱷᱚᱵᱚᱱ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱨᱮ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ ᱾ | birthname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1963|11|25}}{{efn-la|Ganguly bagan her acting career in 1986.<ref>{{Cite web |date=15 September 2012 |title=রূপার রৌপ্য জয়ন্তী |url=http://archives.anandabazar.com/archive/1120915/15mukhomukhi.html |access-date=29 December 2019 |website=anandabazar.com |archive-date=29 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191229193725/http://archives.anandabazar.com/archive/1120915/15mukhomukhi.html |url-status=dead }}</ref> She herself claimed that she had already completed her graduation before she began her acting career.<ref name=":0">{{Cite web |title=Actress Roopa Ganguly on Modern Bangla Film |url=https://www.youtube.com/watch?v=rzs36E-Eurw |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211215/rzs36E-Eurw |archive-date=15 December 2021 |url-status=live |via=YouTube |language=en |access-date=21 May 2021}}{{cbignore}}</ref>}} | birth_place = [[ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ]], [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]], ᱥᱤᱧᱚᱛ | party = [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ]] | office = ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ, ᱨᱟᱡᱽᱭᱚ ᱥᱚᱵᱷᱟ | constituency = Nominated <ref>{{Cite news |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/roopa-ganguly-of-mahabharat-fame-nominated-to-rajya-sabha/articleshow/54677954.cms |title=BJP's Roopa Ganguly nominated for Sidhu's post in Rajya Sabha |date=4 October 2016 |access-date=13 December 2019 |newspaper=The Economic Times}}</ref> ([[Arts]]) | nominator = [[ᱯᱨᱚᱬᱚᱵᱽ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ]] | term_start = ᱔ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱖ | term_end = ᱒᱔ ᱮᱯᱨᱤᱞ ᱒᱐᱒᱒ | predecessor = [[ᱱᱟᱵᱽᱡᱳᱛ ᱥᱤᱝ ᱥᱤᱫᱷᱩ]] | office1 = ᱵᱤᱡᱮᱯᱤ ᱢᱟᱦᱤᱞᱟ ᱢᱚᱨᱪᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ, <br />[[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ, ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ|ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] | term_start1 = ᱒᱐᱑᱕ | term_end1 = ᱒᱐᱑᱗ | predecessor1 = [[ᱳᱥᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱱᱤᱯᱷᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱚᱞ ᱚᱯᱷ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱟᱨᱚᱵᱽ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ]] | successor1 = [[ᱞᱚᱠᱮᱴ ᱪᱮᱴᱟᱨᱡᱤ]] | module = {{Infobox actress | embed = ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ | name = ᱨᱩᱯᱟ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ | native_name_lang = bn | image = | caption = | spouse = {{marriage|ᱫᱷᱨᱩᱵᱚ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ|1992|2007|reason=div}} | years active = ᱑᱙᱘᱖{{dash}}ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱤᱛ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ<ref name=":1">{{Cite web |title=What troubles me most is how unsafe Bengal has become for women under Trinamul |url=https://www.telegraphindia.com/7-days/what-troubles-me-most-is-how-unsafe-bengal-has-become-for-women-under-trinamul/cid/1314220 |date=16 October 2016 |website=The Telegraph (India) |language=en |access-date=1 May 2020}}</ref> | works = [[#Filmography|ᱯᱷᱤᱞᱢᱜᱨᱟᱯᱷᱤ]] | awards = {{ubl|[[ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ|ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ]]|[[ᱳᱥᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱱᱤᱯᱷᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱚᱞ ᱚᱯᱷ ᱮᱥᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱟᱨᱚᱵᱽ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ|ᱳᱥᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱱᱤᱯᱷᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱚᱞ ᱥᱯᱮᱥᱤᱭᱟᱞ ᱡᱩᱨᱤ ᱢᱮᱱᱥᱚᱱ]]|[[ᱵᱮᱝᱜᱚᱞ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱡᱚᱨᱱᱟᱞᱤᱥᱴ ᱟᱥᱳᱥᱤᱭᱮᱥᱚᱱ ᱟᱣᱟᱨᱰ|ᱵᱤᱮᱯᱷᱡᱮᱮ ᱟᱣᱟᱨᱰ]]}} | occupation = {{hlist|ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ|ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ}} | signature = | children = ᱑ }} }} '''ᱨᱩᱯᱟ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ''' ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ, ᱯᱞᱮᱵᱮᱠ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |url=https://www.cinestaan.com/people/roopa-ganguly-13090 |title=Roopa Ganguly movies, filmography, biography and songs |website=Cinestaan |access-date=18 August 2018 |archive-date=18 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818182118/https://www.cinestaan.com/people/roopa-ganguly-13090 |url-status=dead }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱤ. ᱟᱨ. ᱪᱳᱯᱲᱟ ᱟᱜ ᱦᱤᱴ ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ''ᱢᱚᱦᱟᱵᱷᱟᱨᱚᱛ'' ᱨᱮ ᱫᱨᱚᱯᱫᱤ ᱟᱜ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/netizens-applaud-mahabharats-roopa-ganguly-and-nitish-bharadwaj-after-watching-draupadis-cheer-haran/photostory/75268033.cms |title=Netizens applaud Mahabharat's Roopa Ganguly and Nitish Bharadwaj after watching Draupadi's 'cheer-haran' |date=21 April 2020 |website=[[The Times of India]] |language=en |access-date=29 April 2020}}</ref> ᱟᱥᱚᱠᱟᱭ ᱛᱮ ᱴᱚᱞᱤᱣᱩᱰ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱤᱣᱩᱰ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱵᱚᱱᱟ ᱟᱡᱽᱢᱤ ᱟᱜ ᱨᱟᱹᱥᱠᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱩᱪᱷᱟᱹᱱᱚᱜᱼᱟ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱡᱟᱜ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱟᱨ ᱟᱲᱟᱝ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite news |url=http://www.rediff.com/movies/2005/oct/26roopa.htm |title='I can't help acting like Abhishek's mother' |work=Rediff |access-date=10 March 2017}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.timesofindia.com/entertainment/bengali/movies/entertainment/bengali/movies/photo-features/5-tollywood-movies-that-prove-roopa-ganguly-is-a-treasure-to-bengali-cinema/na-hannyate-2012/photostory/65225350.cms |title=Tollywood movies that prove Roopa Ganguly is a treasure to Bengali cinema {{!}} The Times of India |website=The Times of India |access-date=18 August 2018}}</ref><ref name="filmsack.jimdo.com">{{Cite web |url=https://filmsack.jimdo.com/has-roopa-ganguly-been-exploited-to-the-full-brim-of-her-talent/ |title=Has Roopa Ganguly been exploited to the full brim of her talent! |website=filmsack.jimdo.com |language=en-US |access-date=27 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170731194447/https://filmsack.jimdo.com/has-roopa-ganguly-been-exploited-to-the-full-brim-of-her-talent/ |archive-date=31 July 2017 |url-status=dead}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱨᱩᱱᱟᱞ ᱥᱮᱱ, ᱚᱯᱚᱨᱱᱟ ᱥᱮᱱ, ᱜᱚᱣᱛᱟᱢ ᱠᱷᱳᱥ ᱟᱨ ᱨᱤᱛᱩᱯᱚᱨᱱᱳ ᱠᱷᱳᱥ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱴᱚᱨ ᱠᱚ ᱥᱟᱶᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱ ᱨᱚᱵᱤᱸᱫᱽᱨᱚ ᱢᱤᱣᱡᱤᱠ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱠᱞᱟᱥᱤᱠᱟᱞ ᱮᱱᱮᱡᱤᱡ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref name="Directorate of Film Festival">{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=10 March 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱭᱟ BFJA ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=27 May 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014}}</ref> ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱜᱚᱢᱠᱮ]] ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱨᱟᱡᱽ ᱥᱚᱵᱷᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱚ ᱧᱩᱢ ᱞᱮᱫᱮᱭᱟ ᱾<ref>{{Cite news |url=http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/roopa-ganguly-nominated-to-rajya-sabha/ |title=Actor Roopa Ganguly nominated to Rajya Sabha |date=4 October 2016 |work=The Indian Express |access-date=27 May 2017 |language=en-US}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ]] ᱨᱮ ᱵᱤᱡᱮᱯᱤ ᱢᱟᱦᱤᱞᱟ ᱢᱳᱨᱪᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.huffingtonpost.in/2015/12/31/rupa-ganguly-wb-bjp-women-wing-chief_n_8898022.html |title='Mahabharat' Actress Rupa Ganguly To Head BJP's West Bengal Women's Wing |website=Huffington Post India |access-date=27 May 2017 |date=31 December 2015}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ ᱢᱳᱥᱚᱱ ᱯᱤᱠᱪᱚᱨ ᱟᱨᱴᱤᱥᱴᱥ ᱯᱷᱳᱨᱩᱢ ᱨᱮ ᱡᱮᱱᱨᱟᱞ ᱥᱩᱛᱨᱮᱛ<ref>{{Cite web |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2003 |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |website=wbmpaf.com |access-date=7 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044508/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2003 |archive-date=22 July 2017 |url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2004 |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |website=wbmpaf.com |access-date=7 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044513/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2004 |archive-date=22 July 2017 |url-status=dead}}</ref> ᱟᱨ ᱡᱚᱜᱚ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ<ref>{{Cite web |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2005 |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |website=wbmpaf.com |access-date=7 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044518/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2005 |archive-date=22 July 2017 |url-status=dead}}</ref> ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱟᱠᱟᱫᱼᱟ ᱾<ref name="Directorate of Film Festival" /> ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱨᱮ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ ᱰᱚᱞᱟᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱟᱨᱡᱟᱣ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title=Roopa Ganguly Filmography |url=https://boxofficeindia.com/actor.php?actorid=5781 |access-date=20 August 2022 |website=boxofficeindia.com}}</ref> ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱟᱴ ᱫᱚ ᱵᱤᱡᱚᱭ ᱪᱟᱴᱟᱨᱡᱤ ᱟᱜ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱠᱷᱟᱴᱚ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱱᱤᱨᱩᱯᱢᱟ'' (᱑᱙᱘᱖) ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱨᱚᱵᱤᱸᱫᱽᱨᱚᱱᱟᱛᱷ ᱴᱮᱜᱳᱨ ᱟᱜ ᱵᱟᱸᱜᱟᱞᱤ ᱠᱷᱟᱴᱚ ᱠᱟᱹᱦᱱᱤ ''ᱫᱮᱱᱟ ᱯᱚᱣᱱᱟ'' ᱨᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱰᱤᱰᱤ ᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱨᱟᱢᱯᱨᱚᱥᱟᱫᱽ ᱵᱟᱱᱤᱠ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱰᱟᱭᱨᱮᱠᱥᱚᱱ ᱟᱠᱟᱱ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱢᱩᱠᱛᱚᱵᱚᱸᱫᱽ (᱑᱙᱘᱗) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟᱴ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱨᱚᱵᱟᱛ ᱨᱚᱭᱤᱡ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱯᱨᱚᱛᱤᱠ'' (᱑᱙᱘᱘) ᱨᱮ ᱪᱤᱨᱚᱱᱡᱤᱛ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱠᱨᱤᱱ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱟᱭ ᱾ ᱑᱙᱘᱘ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ''ᱜᱟᱱᱫᱮᱣᱛᱟ'' ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱟᱨ ᱵᱤ. ᱟᱨ. ᱪᱳᱯᱲᱟ ᱟᱜ ''ᱢᱚᱦᱟᱵᱷᱟᱨᱚᱛ'' (᱑᱙᱘᱘ - ᱙᱐) ᱨᱮ ''ᱫᱨᱚᱯᱚᱫᱤ'' ᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱠᱟᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱟᱨ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="sin">{{Cite web |url=http://www.screenindia.com/news/I-feel-sad-for-the-new-Draupadi/350728/ |title=I feel sad for the new Draupadi |website=Screen India |access-date=26 March 2020 |archive-date=15 September 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080915210501/http://www.screenindia.com/news/I-feel-sad-for-the-new-Draupadi/350728/ |url-status=dead }}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱨᱚᱡᱮᱠᱴ ᱫᱚ ᱥᱢᱤᱛᱟ ᱯᱟᱴᱤᱞ ᱢᱮᱢᱚᱨᱤᱭᱟᱞ ᱟᱣᱟᱨᱰ ᱥᱟᱶ ᱟᱭᱢᱟ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹᱭ ᱟᱢᱮᱴ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱪᱳᱯᱲᱟ ᱟᱜ ''ᱢᱚᱦᱟᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱠᱟᱛᱷᱟ'' ᱨᱮ ᱫᱨᱚᱯᱚᱫᱤ ᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱮ ᱫᱚᱦᱲᱟ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ''ᱠᱟᱱᱩᱱ'' (᱑᱙᱙᱓), ''ᱪᱚᱱᱫᱨᱚᱠᱟᱱᱛᱟ'' (᱑᱙᱙᱔), ''ᱠᱚᱨᱚᱢ ᱟᱯᱱᱟ ᱟᱯᱱᱟ'' (᱒᱐᱐᱗), ''ᱠᱟᱥᱛᱩᱨᱤ'' (᱒᱐᱐᱙), ᱟᱨ ''ᱟᱜᱽᱞᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱢᱳᱦᱮ ᱵᱤᱴᱤᱭᱟ ᱦᱤ ᱠᱤ ᱡᱳ'' (᱒᱐᱐᱙) ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮ ᱯᱟᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱚᱱᱠᱟᱱ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱴᱤᱵᱷᱤ ᱥᱤᱨᱤᱡᱽ ᱠᱚᱨᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱯᱟᱴ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱚᱱᱟ ᱠᱚᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ''ᱡᱚᱱᱢᱚᱵᱷᱩᱢᱤ'' (᱑᱙᱙᱗), ''ᱫᱨᱚᱯᱚᱫᱤ'' (᱒᱐᱐᱐), ''ᱤᱝᱜᱤᱛ'' (᱒᱐᱐᱑), ''ᱛᱤᱛᱷᱤᱨ ᱟᱛᱤᱛᱷᱤ'' ᱮᱢᱟᱱ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |title='তেরো পার্বণ'র হাত ধরে বিনোদনে ভিন্নতার ছোঁয়া, হঠাৎই হল এক স্বাদবদল |url=https://bangla.asianetnews.com/bengali-cinema/the-drastic-change-in-bengali-television-industry-adb-qep717 |access-date=21 May 2021 |website=Asianet News Network Pvt Ltd |language=bn}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱠᱚᱭ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱡᱮᱞᱮᱠᱟ ᱜᱚᱣᱛᱚᱢ ᱜᱳᱥ ᱟᱜ<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm40thNFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=12 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602174839/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm40thNFAAward.aspx |archive-date=2 June 2016 |url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.quinzaine-realisateurs.com/qz_film/padma-nadir-majhi/ |title=Padma Nadir Majhi {{!}} La Quinzaine des Réalisateurs |website=www.quinzaine-realisateurs.com |language=fr-FR |access-date=7 May 2017 |archive-date=31 July 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170731203807/http://www.quinzaine-realisateurs.com/qz_film/padma-nadir-majhi/ |url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.boloji.com/index.cfm?md=Mobile&sd=Articles&ArticleID=1305 |title=Boloji |access-date=7 May 2017 |language=en}}</ref> ''ᱯᱚᱫᱽᱢᱚ ᱱᱟᱫᱤᱨ ᱢᱟᱡᱷᱤ'' (᱑᱙᱙᱒), ᱥᱚᱱᱛᱟ ᱫᱟᱥᱜᱩᱯᱛᱟ ᱟᱜ ''ᱡᱚᱱᱱᱤ'' (᱑᱙᱙᱓)<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm41thNFAAward.aspx?PdfName=41NFA.pdf |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=29 May 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110928072259/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm41thNFAAward.aspx?PdfName=41NFA.pdf |archive-date=28 September 2011}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://sanatdasgupta.weebly.com/awards--achievements.html |title=Awards & Achievements - |website=sanatdasgupta.weebly.com |access-date=29 May 2017}}</ref> ᱟᱨ ᱚᱯᱚᱨᱱᱟ ᱥᱮᱱ ᱟᱜ ''ᱭᱩᱜᱟᱱᱛ'' (᱑᱙᱙᱕) ᱾<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm43thNFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=7 May 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131215065528/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm43thNFAAward.aspx |archive-date=15 December 2013}}</ref> ᱚᱢᱚᱞ ᱨᱟᱭ ᱜᱷᱟᱴᱟᱠ ᱟᱜ ''ᱩᱡᱟᱱ'' (᱑᱙᱙᱕) ᱟᱨ ᱨᱤᱛᱩᱯᱚᱨᱱᱳ ᱜᱷᱳᱥ ᱟᱜ ''ᱤᱱᱴᱟᱨᱢᱚᱦᱚᱞ'' (᱒᱐᱐᱕) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱨ ᱫᱷᱟᱣ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱥᱚᱦᱚᱫ ᱮᱱᱮᱡᱤᱭᱟᱹ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ BFJA ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite news |url=https://www.rediff.com/movies/2005/oct/28antar.htm |title=Antarmahal: Must watch! |work=Rediff |access-date=7 May 2017}}</ref> ᱚᱱᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱜᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱱᱡᱚᱱ ᱫᱟᱛᱛ ᱟᱜ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱛᱟᱨᱯᱳᱨ ᱵᱷᱟᱞᱳᱵᱟᱥᱟ'' ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱞᱮᱫᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱫᱷᱟᱣ ᱟᱠᱴᱤᱝ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://www.mouthshut.com/review/Ek-Mutho-Chhabi-Movie-review-ustoulsmlm |title=EK MUTHO CHHABI MOVIE - Review, Trailer, Movie, Actress, Wallpapers, The Moral Choice |website=m.mouthshut.com |access-date=28 May 2017}}</ref> ᱒᱐᱐᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ''ᱟᱱᱛᱟᱨᱢᱚᱦᱚᱞ'' ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱳᱥᱤᱭᱟᱱ'ᱥ ᱥᱤᱱᱤᱯᱷᱟᱱ ᱯᱷᱮᱥᱴᱤᱵᱷᱮᱞ ᱥᱯᱮᱥᱤᱭᱟᱞ ᱡᱩᱨᱤ ᱢᱮᱱᱥᱚᱱ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref name="Out">{{Cite web |url=https://www.outlookindia.com/newswire/story/bengali-filmmakers-dominate-cinefan-film-awards/312506 |title=Bengali filmmakers dominate Cinefan film awards |date=24 July 2005 |website=outlookindia.com |access-date=19 April 2020}}</ref> ᱥᱮᱠᱷᱚᱨ ᱫᱟᱥ ᱟᱜ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱠᱨᱟᱱᱛᱤᱠᱚᱞ'' (᱒᱐᱐᱕)<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm52NFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=12 March 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140505173444/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm52NFAAward.aspx |archive-date=5 May 2014}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.mouthshut.com/product-reviews/Krantikaal-Movie-reviews-925053395 |title=KRANTIKAAL MOVIE - Review {{!}} Movie Reviews {{!}} Trailer {{!}} Songs {{!}} Ratings |website=m.mouthshut.com |access-date=7 May 2017}}</ref> ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱙ ᱟᱱᱟᱜ ᱰᱷᱟᱠᱟ ᱡᱮᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱯᱟᱨᱟᱵᱽ ᱨᱮ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱟᱴ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref name="DIFF">{{Cite web |url=https://www.hindustantimes.com/india/roopa-ganguly-bags-dhaka-award/story-8994PBgG4BvHdP1j3qFSFL.html |title=Roopa Ganguly bags Dhaka award |date=27 January 2006 |website=Hindustan Times |language=en |access-date=17 July 2019}}</ref> ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱒᱐᱐᱖ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱮᱠᱥᱯᱨᱮᱥ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱒᱐᱐᱕ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱬᱮ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱛᱟᱹᱞᱠᱟᱹ ᱨᱮ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/five-finest-actresses-of-2005/ |title=Five Finest Actresses of 2005}}{{dead link|date=June 2018|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱠᱟᱞᱮᱨ ᱨᱟᱠᱷᱟᱞ (᱒᱐᱐᱙), ''ᱪᱳᱣᱨᱚᱥᱛᱟ - ᱫᱟ ᱠᱨᱚᱥᱨᱳᱰᱥ ᱚᱯᱷ ᱞᱟᱵᱽ'' (᱒᱐᱐᱙), ''ᱪᱳᱣᱨᱚᱦᱮᱱ'' (᱒᱐᱑᱒), ''ᱱᱟ ᱦᱟᱱᱱᱟᱭᱮᱴ'' (᱒᱐᱑᱒), ''ᱫᱟᱛᱛᱟ ᱵᱟᱨᱥᱮᱡᱽ ᱫᱟᱛᱛᱟ'' (᱒᱐᱑᱒) ᱟᱨ ''ᱯᱩᱱᱟᱪᱟ'' (᱒᱐᱑᱔) ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱯᱟᱴ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱥᱟᱨᱦᱟᱣ ᱮ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱟᱫᱤᱛᱤ ᱨᱚᱭ ᱟᱜ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ ᱯᱷᱤᱞᱢ ''ᱟᱵᱳᱥᱮᱥᱤ'' (᱒᱐᱑᱒) ᱨᱮ ᱟᱡᱟᱜ ᱟᱲᱟᱝ ᱮᱢ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱨᱮᱥ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱯᱞᱮᱵᱮᱠ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱡᱟᱹᱛᱤᱭᱟᱹᱨᱤ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱥᱤᱨᱯᱷᱟᱹᱭ ᱧᱟᱢ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref>{{Cite web |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |title=Directorate of Film Festival |website=iffi.nic.in |access-date=7 May 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014}}</ref><ref name="Rediff">{{Cite news |url=https://www.rediff.com/movies/2005/oct/26roopa.htm |title='I can't help acting like Abhishek's mother' |work=Rediff |access-date=28 May 2017}}</ref> ==ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ== ᱒᱐᱑᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ [[ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ|ᱵᱤᱫᱷᱟᱱ ᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ]] ᱢᱟᱬᱟᱝ ᱨᱮ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱨᱮᱭ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱟᱨᱴᱤᱥᱴ ᱯᱷᱳᱨᱢ ᱟᱲᱟᱜ ᱜᱤᱰᱤ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱩᱱᱤᱭᱟᱜ ᱢᱚᱱᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱮ ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱦᱚᱲ ᱜᱮ ᱟᱨᱴᱤᱥᱴ ᱯᱷᱳᱨᱢ ᱨᱮ ᱚᱠᱟ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱚᱫᱽ ᱵᱟᱭ ᱧᱟᱢ ᱫᱚᱨᱠᱟᱨ ᱾<ref>{{Cite news |title=টলিউডে বিজেপিকেও ঢুকতে দেওয়া যাবে না |url=https://eisamay.indiatimes.com/west-bengal-news/others/west-bengal-bjp-rajya-sabha-ministers-of-parliament-roopa-ganguly-and-kolkata-bengali-film-industry-tollywood/articleshow/69943312.cms |date=26 June 2019 |access-date=11 January 2021 |work=EI Samay |language=bn |archive-date=5 July 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190705175457/https://eisamay.indiatimes.com/west-bengal-news/others/west-bengal-bjp-rajya-sabha-ministers-of-parliament-roopa-ganguly-and-kolkata-bengali-film-industry-tollywood/articleshow/69943312.cms |url-status=dead }}</ref> ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱮᱝᱜᱚᱞ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱ ᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱒᱐᱑᱖ ᱨᱮ, ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ ᱦᱟᱣᱲᱟ ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱛᱨᱤᱱᱢᱩᱞ ᱠᱚᱝᱜᱽᱨᱮᱥ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱠᱳᱱᱴᱟᱨᱯᱳᱨᱴ ᱟᱨ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴᱟᱨ ᱞᱚᱠᱷᱢᱤ ᱨᱚᱛᱚᱱ ᱥᱩᱠᱞᱟ ᱴᱷᱮᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱟᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite news |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/off-the-field/Cricket-to-politics-Laxmi-Ratan-Shuklas-new-innings/articleshow/52464565.cms |title=Cricket to politics: Laxmi Ratan Shukla's new innings - Times of India |website=The Times of India |date=27 May 2016 |access-date=9 March 2019}}</ref> ==ᱱᱤᱡᱮᱨᱟᱜ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱒ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐᱐᱗ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ, ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱢᱮᱠᱟᱱᱤᱠᱚᱞ ᱤᱱᱡᱤᱱᱤᱭᱚᱨ ᱫᱷᱨᱩᱵᱳ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ ᱥᱟᱶᱮ ᱵᱟᱯᱞᱟ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{Cite web |url=https://www.bhaskar.com/bollywood/tv/news/roopa-ganguly-attempt-suicide-3-times-because-of-her-husband-01333604.html |title=पति से परेशान होकर महाभारत की द्रौपदी ने 3 बार किया था आत्महत्या का प्रयास, एक्स्ट्रा मैरिटल रिलेशनशिप में भी रहीं |date=25 November 2018 |website=Dainik Bhaskar |language=hi |access-date=26 March 2020}}</ref> ᱟᱡᱤᱡ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱤᱫᱽᱨᱟᱹ ᱟᱠᱟᱥ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱗ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟᱭ ᱾<ref name="I fhfbf attempted suicide thrice:">{{cite news |title=I attempted suicide thrice |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-09-29/tv/28085294_1_marriage-kya-rupa-ganguly |archive-url=https://web.archive.org/web/20130627160510/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-09-29/tv/28085294_1_marriage-kya-rupa-ganguly |url-status=dead |archive-date=27 June 2013 |access-date=5 November 2012 |newspaper=[[The Times of India]] |date=29 September 2009}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-mp-roopa-ganguly-son-rams-car-into-kolkata-club-wall-detained-for-drunk-driving-1581252-2019-08-16 |title=BJP MP Roopa Ganguly's son rams car into Kolkata club wall, arrested |website=India Today |access-date=18 August 2019}}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱵᱟᱸᱜᱟᱞᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧᱤᱭᱟᱹ ᱫᱤᱵᱽᱭᱮᱱᱫᱩ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ ᱥᱟᱶ ᱞᱤᱵᱽᱼᱤᱱ ᱨᱤᱞᱮᱥᱚᱱ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱡᱟᱜ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱩᱢᱵᱟᱭ ᱨᱮ ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ ᱟᱜ ᱯᱷᱞᱮᱴ ᱨᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref>[https://archive.today/20120711233137/http://indiatoday.intoday.in/index.php?option=com_content&task=view&issueid=110&id=62665&Itemid=1&sectionid=67 Nobody told the 'whole truth' to win Rs 1 cr] ''[[Hindustan Times]]'', Priyanka Srivastava, New Delhi, 20 September 2009.</ref><ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tv-/Roopa-faces-Sach-ka-Saamna/articleshow/5022370.cms Roopa Ganguly on Sach ka Saamna finale] ''[[The Times of India]]'', DIVYA PAL , TNN 18 September 2009.</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * {{IMDb name|᱐᱓᱐᱔᱓᱕᱗}} {{DEFAULTSORT:ᱜᱟᱝᱜᱩᱞᱤ, ᱨᱩᱯᱟ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱖᱖ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱮᱝᱜᱚᱞᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱟᱞᱟᱭᱟᱞᱚᱢ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱦᱤᱱᱫᱤ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱷᱤᱞᱢ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱴᱮᱞᱤᱵᱤᱡᱚᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱠᱚᱞᱠᱟᱛᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱚᱥᱚᱢᱤᱭᱟ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱠᱚᱱᱱᱚᱲ ᱥᱤᱱᱮᱢᱟ ᱨᱤᱱ ᱮᱠᱴᱨᱮᱥ ᱠᱚ]] mpkso4a5ekt0xla9vcn7t5pye268mwv ᱥᱟᱢᱟᱡᱟ 0 27189 175750 147574 2025-06-26T20:55:34Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175750 wikitext text/x-wiki [[ᱨᱮᱫ:The_Samaja_2019_stamp_of_India.jpg|thumb|right|᱒᱐᱑᱙ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱥᱴᱟᱸᱯ (ᱥᱟᱢᱟᱡᱟ)]] '''ᱥᱟᱢᱟᱡᱟ''' ᱫᱚ [[ᱥᱤᱧᱚᱛ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱠᱚᱴᱚᱠ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱯᱟᱨᱥᱟᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱫᱤᱱᱟᱹᱢ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱠᱟᱜᱚᱡᱽ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web|last=OdAdmin|date=2020-09-26|title=IIMC Dhenkanal Holds Virtual Panel Discussion on the Occasion of the Centenary of 'The Samaja'|url=https://orissadiary.com/iimc-dhenkanal-holds-virtual-panel-discussion-on-the-occasion-of-the-centenary-of-the-samaja/|access-date=2021-02-02|website=Odisha Breaking News {{!}} Odisha News {{!}} Latest Odisha News{{!}} Odisha Diary|language=en-US|archive-date=2021-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20210205132955/https://orissadiary.com/iimc-dhenkanal-holds-virtual-panel-discussion-on-the-occasion-of-the-centenary-of-the-samaja/|url-status=dead}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱑᱙᱑᱙ ᱨᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱨᱮ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱜᱚᱯᱚᱵᱚᱸᱫᱷᱩ ᱫᱟᱥ, ᱢᱤᱫ ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱧᱩᱢᱟᱟᱱ ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱠᱟᱹᱢᱤᱭᱟᱹ, [[ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚᱲᱦᱚ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱯᱩᱨᱤ]] ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱛᱭᱚᱵᱟᱫᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣᱤᱡ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱠᱟᱜᱚᱡᱽ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱒᱘ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ, ᱫᱟᱥ ᱟᱜ ᱜᱚᱡ ᱜᱚᱡ ᱢᱟᱬᱟᱝ ᱨᱮ, ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱮᱯᱚᱨ ᱫᱚ ᱞᱳᱠ ᱥᱮᱵᱟᱠ ᱢᱚᱱᱰᱚᱞ (ᱥᱚᱨᱵᱷᱟᱱᱴᱥ ᱚᱯᱷ ᱯᱤᱯᱚᱞ ᱥᱳᱥᱟᱭᱴᱤ) ᱴᱷᱮᱱ ᱮᱢ ᱦᱩᱭ ᱞᱮᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱱᱚᱱ-ᱯᱷᱨᱳᱯᱷᱤᱴ ᱳᱨᱜᱟᱱᱤᱥᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱷᱨᱤᱰᱚᱢ ᱯᱷᱟᱭᱴᱚᱨ ᱞᱟᱞᱟ ᱞᱚᱡᱟᱯᱚᱛᱨᱟᱭ ᱮ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref>{{Cite web|url=http://sops.in/|title=Servants of the People Society|website=sops.in|accessdate=10 April 2024}}</ref> ᱱᱤᱛᱦᱚᱸ ᱱᱚᱶᱟ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ ᱯᱟᱨᱥᱟᱞᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web|url=http://thesamaja.in/|title=The Samaja : Satyabadi, Saptahik, ePaper, Gimsar, Portal, Sops|website=thesamaja.in|accessdate=10 April 2024}}</ref> == ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ == {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} == ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ == {{Commons}} * {{Official website|https://www.thesamaja.in/}} 7svgwt1j0vgexy9ozzbxuzk9e9dw3fj ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱥᱮᱛᱩ 0 28021 175771 152550 2025-06-27T07:09:20Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175771 wikitext text/x-wiki {{Infobox bridge | bridge_name = ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱥᱮᱛᱩ | native_name = ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱮᱛᱩ | named_for = [[ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ]] | image = Netaji Bridge Over Kathajodi River - Ring Road - Cuttack 2018-01-26 0232.JPG | caption = | crosses = ᱠᱟᱴᱷᱡᱳᱲᱤ ([[ᱢᱚᱦᱟᱱᱚᱫᱤ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱚᱲᱚ ᱥᱚᱦᱚᱫ ᱜᱟᱰᱟ) | carries = ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱨᱮ ᱯᱮ ᱞᱮᱱ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱟᱨ ᱛᱟᱲᱟᱢ ᱛᱮ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱰᱟᱦᱟᱨ | maint = [[ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ]] | material = [[ᱢᱮᱬᱦᱮᱫ]] ᱟᱨ ᱠᱚᱱᱠᱨᱤᱛ | design = ᱜᱟᱨᱰᱟᱨ ᱯᱚᱞ | coordinates = {{coord|20|27|21|N|85|50|55|E|type:landmark|display=inline,title}} | spans = ᱖᱗ | length = {{Convert|2880|m}} | width = {{Convert|14.8|m}} | mainspan = {{Convert|45|m}} | builder = ᱦᱮᱥ ᱤᱱᱯᱷᱨᱟ ᱯᱨᱟᱭᱵᱷᱮᱴ ᱞᱤᱢᱤᱴᱮᱰ | complete = ᱒᱐᱑᱗ }} '''ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱥᱮᱛᱩ''' ('''ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱮᱛᱩ''' ᱦᱚᱸ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ) ᱫᱚ [[ᱢᱚᱦᱟᱱᱚᱫᱤ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱦᱚᱫ ᱜᱟᱰᱟ ᱠᱟᱴᱷᱡᱳᱲᱤ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱟᱰᱟ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱠᱚᱴᱚᱠ ᱨᱮ ᱡᱩᱰᱤᱥᱤᱭᱟᱞ ᱮᱠᱟᱰᱮᱢᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱵᱮᱞᱤᱣᱩ ᱯᱚᱭᱮᱱᱴ ᱠᱷᱚᱱ ᱛᱨᱤᱥᱩᱞᱤᱭᱟ ᱥᱟᱞᱟᱜ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱫᱚ ᱒.᱘᱘ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱯᱚᱞ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|title= Netaji Subhas Chandra Bose Setu:: Longest bridge in Odisha|url=http://www.business-standard.com/article/pti-stories/patnaik-dedicates-to-nation-odisha-s-longest-bridge-117071900570_1.html}}</ref> ᱑᱙ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱗ ᱨᱮ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ]] ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱤᱨᱟᱹ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ [[ᱱᱚᱵᱤᱱ ᱯᱟᱴᱱᱟᱭᱚᱠ]] ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱩᱰᱷᱟᱹᱣ ᱥᱟᱹᱜᱩᱱ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾<ref>{{cite news|title= Odisha CM Naveen dedicates new bridge connecting Bhubaneswar and Cuttack|url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2017/jul/19/odisha-cm-naveen-dedicates-new-bridge-connecting-bhubaneswar-and-cuttack-1630799.html|newspaper=The New Indian Express|date=19 July 2017|accessdate=27 May 2023}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱯᱮ ᱞᱮᱱ ᱯᱚᱞ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱣᱚᱨ ᱟᱨ ᱠᱚᱴᱚᱠ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧ ᱑᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱠᱚᱢ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾<ref>{{cite web|title= Odisha CM Naveen Patnaik inaugurates Kathajodi- Cuttack - Trishulia Bridge|date= 19 July 2017|url= https://orissadiary.com/odisha-cm-naveen-patnaik-inaugurates-kathajodi-cuttack-trishulia-bridge-named-netaji-subhash-bose/|access-date= 5 August 2024|archive-date= 22 January 2025|archive-url= https://web.archive.org/web/20250122025147/https://orissadiary.com/odisha-cm-naveen-patnaik-inaugurates-kathajodi-cuttack-trishulia-bridge-named-netaji-subhash-bose/|url-status= dead}}</ref> ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ NH-16 ᱨᱮ ᱥᱮᱵᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱦᱚᱸ ᱠᱚᱢ ᱟᱭᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱵᱷᱩᱵᱽᱱᱮᱥᱣᱚᱨ ᱟᱨ ᱠᱚᱴᱚᱠ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱚ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱭᱟ ᱾ ᱱᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ [[ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ|ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱟᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ]] ᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱨᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸᱭ ᱫᱚ ᱠᱚᱴᱚᱠ ᱨᱮᱭ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite news|title= Odisha's longest bridge inaugurated |url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-in-school/odishas-longest-bridge-inaugurated/article19310969.ece|newspaper=The Hindu|date=20 July 2017|agency=PTI|accessdate=27 May 2023}}</ref> [[File:Netaji Subhash Bose Setu.jpg|thumb|500x500px|[[ᱠᱚᱴᱚᱠ]] ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱥᱮᱛᱩ ᱾]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== * [https://www.openstreetmap.org/way/459559249 OpenStreetMap ᱨᱮ ᱱᱮᱛᱟᱡᱤ ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱥᱮᱛᱩ] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮ ᱯᱚᱞ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱯᱚᱞ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱩᱵᱷᱟᱥ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚ ᱵᱳᱥ ᱟᱜ ᱢᱮᱢᱚᱨᱤᱭᱟᱞ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱒᱐᱐᱒ ᱨᱮ ᱯᱩᱨᱟᱹᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱚᱞ ᱠᱚ]] 4omqnlk6h24e5jrsn6sg6f5lmxjz41q ᱥᱩᱫᱚᱨᱥᱚᱱ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ 0 29406 175753 161873 2025-06-26T22:57:48Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175753 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ᱥᱩᱫᱚᱨᱥᱚᱱ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ | image = File:Sudarshan Bhagat giving awards (cropped).jpg | office = ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ<br/>[[ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ]] | term_start = ᱒᱖ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱔ | term_end = ᱓᱐ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱙ | 1blankname = ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 1namedata = '''ᱚᱠᱛᱚ''' | 2blankname = ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 2namedata = ᱓ ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱗ - ᱓᱐ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱙ | 3blankname = ᱪᱟᱥ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 3namedata = ᱕ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱖ - ᱓ ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱗ | 4blankname = ᱟᱹᱛᱩ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 4namedata = ᱙ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱔ - ᱕ ᱡᱩᱞᱟᱭ ᱒᱐᱑᱖ | 5blankname = ᱥᱟᱶᱛᱟᱨᱤ ᱵᱤᱪᱟᱹᱨ ᱟᱨ ᱮᱢᱮᱥᱚᱱᱢᱮᱱᱴ ᱢᱟᱱᱛᱨᱤ | 5namedata = ᱒᱖ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱔ - ᱙ ᱱᱚᱵᱷᱮᱢᱵᱚᱨ ᱒᱐᱑᱔ | office1 = ᱞᱳᱠᱥᱚᱵᱷᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱦᱮᱛ | term_start1 = ᱒᱐᱐᱙ | term_end1 = ᱒᱐᱒᱔ | predecessor1 = [[ᱨᱟᱢᱮᱥᱣᱚᱨ ᱩᱨᱟᱶ]] | successor1 = [[ᱥᱩᱠᱷᱫᱮᱣ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ]] | constituency1 = [[ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ ᱞᱳᱠᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ]] | office2 = ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ<br/>[[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ]] | term_start2 = ᱒᱐᱐᱐ | term_end2 = ᱒᱐᱐᱕ | 1blankname2 = ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 1namedata2 = '''ᱚᱠᱛᱚ''' | 2blankname2 = ᱵᱷᱟᱹᱞᱟᱹᱭ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 2namedata2 = ᱒᱐᱐᱔ - ᱐᱕ | 3blankname2 = ᱠᱷᱮᱞᱚᱸᱰ, ᱠᱟᱹᱨᱤᱜᱚᱞ ᱟᱨ ᱠᱟᱞᱪᱟᱨ ᱢᱟᱱᱛᱨᱤ<br/>ᱡᱤᱭᱟᱹᱞᱤ ᱟᱥᱩᱞ ᱟᱨ ᱰᱟᱭᱨᱤ ᱢᱟᱱᱛᱨᱤ | 3namedata2 = ᱒᱐᱐᱓ - ᱐᱔ | 4blankname2 = ᱢᱟᱱᱣᱟ ᱫᱩᱨᱤᱵᱽ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ | 4namedata2 = ᱒᱐᱐᱐ - ᱐᱓ | office3 = [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱦᱮᱛ | term_start3 = ᱒᱐᱐᱐ | term_end3 = ᱒᱐᱐᱕ | predecessor3 = ᱵᱚᱨᱱᱟᱨᱰ ᱢᱤᱱᱡᱽ | successor3 = [[ᱵᱷᱩᱥᱚᱱ ᱛᱤᱨᱠᱤ]] | constituency3 = [[ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱜᱩᱢᱞᱟ]] | birth_date = {{birth date and age|1969|10|20|df=y}} | birth_place = ᱴᱟᱸᱜᱟᱨᱰᱤ, [[ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ]], [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] (ᱱᱤᱛᱚᱜ ᱫᱚ [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]]) | party = [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ]] | spouse = ᱠᱨᱤᱥᱱᱟ ᱴᱳᱯᱯᱳ (᱒᱐᱐᱑) | father = ᱢᱩᱪᱟᱹᱫ ᱢᱟᱹᱱ ᱠᱚᱞᱥᱟᱭ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ | mother = ᱢᱟᱹᱱᱤᱡ ᱢᱟᱱᱱᱟ ᱫᱮᱵᱤ | children = ᱒ ᱵᱮᱴᱟ | education = ᱵᱮᱪᱞᱳᱨ ᱚᱯᱷ ᱟᱨᱴᱥ | alma_mater = [[ᱨᱟᱺᱪᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] | source = https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4329&lastls=17 }} '''ᱥᱩᱫᱚᱨᱥᱚᱱ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ''' (ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱒᱐ ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ ᱑᱙᱖᱙) ᱫᱚ ᱠᱩᱨᱩᱠᱷ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ [[ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ]] ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱥᱚᱝᱥᱚᱫᱽ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱟᱨ [[ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ ᱞᱳᱠᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{cite web | title = Profile of Members| work = Government of India| url = http://164.100.47.192/Loksabha/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4329| accessdate = 17 October 2016 }}</ref> ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱔ ᱠᱷᱚᱱ ᱒᱐᱑᱙ ᱥᱟᱞ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ [[ᱱᱚᱨᱮᱱᱫᱨᱚ ᱢᱳᱫᱤ]] ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ ᱨᱮ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾<ref>{{cite web|url=https://tribal.nic.in/|title=Ministry of Tribal Affairs|work=Government of India|accessdate=17 October 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.elections.in/political-leaders/sudarshan-bhagat.html|title=Sudarshan Bhagat Biography|work=elections.in}}</ref><ref>{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/modi-cabinet-reshuffle-full-list-of-pm-modis-council-of-ministers/articleshow/60348346.cms | title=Modi Cabinet reshuffle: Full list of new council of minister | work=[[The Times of India]] | date=4 September 2017 | accessdate=25 April 2021}}</ref><ref>{{cite web | url=https://orissadiary.com/sudarshan-bhagat-takes-minister-state-tribal-affairs/ | title=Sudarshan Bhagat Takes Over As Minister of State for Tribal Affairs | publisher=Orissa Diary | date=4 September 2017 | accessdate=25 April 2021 | archive-date=30 August 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220830111926/https://orissadiary.com/sudarshan-bhagat-takes-minister-state-tribal-affairs/ | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/lok-sabha-elections-2019/jharkhand/news/sudarshan-files-nomination-das-promises-sarna-code-by-21/articleshow/68728989.cms | title=Sudarshan Bhagat files nomination, Das promises Sarna code by '21 | publisher=[[The Times of India]] | work=K A Gupta & ASRP Mukesh | date=5 April 2019 | accessdate=25 April 2021}}</ref> ==ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱡᱤᱭᱚᱱ== ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱐ ᱨᱮ [[ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] ᱠᱷᱚᱱ [[ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ]] ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱮ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱐᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱵᱟᱹᱵᱩᱞᱟᱞ ᱢᱟᱨᱟᱱᱰᱤ]] ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱐᱕ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ [[ᱚᱨᱡᱩᱱ ᱢᱩᱱᱰᱟ]] ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟᱭ ᱾ ᱒᱐᱐᱕ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ [[ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱵᱤᱫᱷᱟᱱᱥᱚᱵᱷᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱜᱩᱢᱞᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱷᱟᱢᱩᱢᱳ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱵᱷᱩᱥᱚᱱ ᱛᱤᱨᱠᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱘᱖᱙ ᱵᱷᱚᱴ ᱛᱮᱭ ᱦᱟᱨᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱠᱥᱚᱵᱷᱟ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱒᱐᱑᱔ ᱟᱨ ᱒᱐᱑᱙ ᱨᱮ ᱟᱨ ᱦᱚᱸᱭ ᱵᱟᱪᱷᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱫᱷᱟᱣ ᱢᱳᱫᱤ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱞᱮᱱᱟᱭ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱟᱹᱱ ᱟᱨ ᱮᱢᱯᱟᱣᱟᱨᱢᱮᱱᱴ, ᱟᱹᱛᱩ ᱩᱛᱱᱟᱹᱣ, ᱪᱟᱥ ᱟᱨ ᱟᱹᱫᱤᱵᱟᱹᱥᱤ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱦᱚᱨᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web |date=4 September 2017 |title=Sudarshan Bhagat Takes Over As Minister of State for Tribal Affairs |url=https://orissadiary.com/sudarshan-bhagat-takes-minister-state-tribal-affairs/ |accessdate=25 April 2021 |publisher=Orissa Diary |archive-date=30 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220830111926/https://orissadiary.com/sudarshan-bhagat-takes-minister-state-tribal-affairs/ |url-status=dead }}</ref> ᱒᱐᱒᱔ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱨᱮ, ᱩᱱᱤ ᱫᱚ ᱨᱟᱡᱽᱥᱚᱵᱷᱟ ᱥᱚᱦᱮᱛ ᱥᱚᱢᱤᱨ ᱩᱨᱟᱶ ᱟᱜ ᱯᱟᱨᱥᱮᱛ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ ᱵᱟᱪᱷᱱᱟᱣ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱴᱤᱠᱮᱴ ᱮ ᱮᱢᱟᱫᱮ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱥᱚᱢᱤᱨ ᱩᱨᱟᱶ ᱫᱚ ᱠᱚᱸᱜᱽᱨᱮᱥ ᱨᱤᱱᱤᱡ ᱥᱩᱠᱷᱫᱮᱵᱽ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ ᱠᱷᱚᱱ ᱑,᱓᱙,᱑᱓᱘ ᱵᱷᱚᱴ ᱛᱮᱭ ᱦᱟᱨᱟ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ [[File:The President, Shri Pranab Mukherjee administering the oath as Minister of State to Shri Sudarshan Bhagat, at a Swearing-in Ceremony, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on May 26, 2014.jpg|thumb|250px|ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱜᱚᱢᱠᱮ ᱯᱨᱚᱱᱟᱵᱽ ᱢᱩᱠᱷᱚᱨᱡᱤ ᱫᱚ ᱒᱖ ᱢᱮ ᱒᱐᱑᱔ ᱨᱮ ᱨᱟᱥᱴᱚᱯᱚᱛᱤ ᱵᱷᱚᱵᱚᱱ, ᱱᱟᱶᱟ ᱫᱤᱞᱞᱤ ᱨᱮ ᱢᱤᱫ ᱠᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱨᱮ ᱢᱟᱹᱱ ᱥᱩᱫᱚᱨᱥᱚᱱ ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ ᱫᱚ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱤᱨᱤᱭᱟᱹ ᱮ ᱮᱢ ᱠᱮᱫᱟ ᱾]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} ==ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *[https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4329&lastls=17 Official biographical sketch in Parliament of India website] {{DEFAULTSORT:ᱵᱷᱚᱜᱚᱛ, ᱥᱩᱫᱚᱨᱥᱚᱱ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱖᱙ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱤᱣᱤᱫ ᱦᱚᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ ᱠᱚ ᱒᱐᱐᱙–᱒᱐᱑᱔]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱞᱳᱠᱥᱚᱵᱷᱟ ᱥᱚᱦᱮᱫ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱞᱳᱦᱟᱨᱫᱟᱜᱟ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ ᱠᱚ ᱒᱐᱑᱔–᱒᱐᱑᱙]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤᱭᱚ ᱡᱚᱱᱛᱟ ᱯᱟᱨᱴᱤ ᱨᱤᱱ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱱᱚᱨᱮᱱᱫᱨᱚ ᱢᱳᱫᱤ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱤᱱ ᱥᱚᱸᱥᱚᱫᱽ ᱠᱚ ᱒᱐᱑᱙–᱒᱐᱒᱔]] pnj4xyowv5a8qa0lddy9km28ulo91ty ᱯᱷᱚᱠᱤᱨ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ 0 31891 175765 173883 2025-06-27T05:16:12Z InternetArchiveBot 3665 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 175765 wikitext text/x-wiki {{Infobox university | name = ᱯᱷᱚᱠᱤᱨ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ | native_name = | native_name_lang = ori | image = [[ᱨᱮᱫ:Fakir_Mohan_University_Logo.png|200px]] | motto = | mottoeng = ᱜᱮᱭᱟᱱ ᱫᱚ ᱨᱟᱥᱟ ᱠᱟᱱᱟ (Knowledge is Nectar) | established = {{start date and age|11 July 1999}} | type = [[ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ|ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ]] | chancellor = [[ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱤᱱ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱜᱚᱢᱠᱮ ᱠᱚ|ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱜᱚᱢᱠᱮ]] | vice_chancellor = ᱥᱟᱱᱛᱳᱥ ᱠᱩᱢᱟᱨ ᱛᱨᱤᱯᱟᱴᱷᱤ | city = [[ᱵᱟᱞᱮᱥᱚᱨ]] | country = ᱥᱤᱧᱚᱛ | faculty = 112<ref name=nirf_stud>{{cite web |title=NIRF 2021 |url=http://www.fmuniversity.nic.in/NIRF_information.html |publisher=Fakir Mohan University}}</ref> | students = 1,637<ref name=nirf_stud/> | postgrad = 1,473<ref name=nirf_stud/> | doctoral = 164<ref name=nirf_stud/> | campus = | accreditation = [[ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱢᱟᱹᱧᱡᱩᱨ ᱠᱚᱢᱤᱥᱚᱱ (ᱥᱤᱧᱚᱛ)|ᱭᱩ.ᱡᱤ.ᱥᱤ]] | website = {{url|https://fmuniversity.nic.in/}} | coordinates = {{coord|21.5440|N|86.81592|E|format=dms|region:IN-OR_type:edu|display=inline,title}} }} [[File:Img of fmu entrance.png|thumb|ᱯᱷᱚᱠᱤᱨ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱵᱚᱞᱚᱱ ᱫᱩᱣᱟᱹᱨ]] '''ᱯᱷᱚᱠᱤᱨ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ''' (ᱮᱯᱷ.ᱮᱢ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ) ᱫᱚ ᱢᱤᱫ [[ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ (ᱥᱤᱧᱚᱛ)|ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱱᱩᱣᱟᱯᱟᱫᱷᱤ, [[ᱵᱟᱞᱮᱥᱚᱨ]], ᱳᱰᱤᱥᱟ, ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱳᱰᱤᱭᱟ ᱚᱱᱚᱞᱤᱭᱟᱹ [[ᱯᱷᱚᱠᱤᱨ ᱢᱳᱦᱚᱱ ᱥᱮᱱᱟᱯᱚᱛᱤ]] ᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱛᱮ ᱫᱚᱦᱚ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱱᱚᱣᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱫᱚ [[ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ]] ᱫᱟᱨᱟᱭ ᱛᱮ ᱛᱷᱟᱯᱚᱱ ᱞᱮᱱᱟ, ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱟᱹᱱ, ᱑᱙᱘᱙ (᱑᱙᱘᱙ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱹᱱ ᱕) ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱥᱮᱠᱥᱚᱱ ᱓᱒ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱑᱙᱙᱙ ᱨᱮ [[ᱩᱛᱠᱚᱲ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ|ᱩᱛᱠᱚᱲ ᱡᱮᱜᱮᱫ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱮᱫᱟᱭ᱾ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱬᱟ ᱥᱮᱪᱮᱫᱤᱭᱟᱹ ᱟᱨ ᱨᱟᱵᱷᱮᱱᱥᱟᱣ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱨᱮᱱ ᱢᱟᱨᱮ ᱯᱨᱤᱱᱥᱤᱯᱟᱞ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱚᱨ ᱜᱳᱨᱟᱪᱟᱸᱫᱽ ᱯᱟᱴᱱᱟᱭᱤᱠ ᱫᱚ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮᱱ ᱛᱷᱟᱯᱱᱟᱣᱤᱡ ᱵᱟᱭᱤᱥ ᱪᱟᱱᱥᱮᱞᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟᱭ᱾ ᱮᱯᱷ ᱮᱢ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱙᱓ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱑᱕,᱐᱐᱐ ᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱟᱨ ᱯᱚᱥᱴᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱛᱷᱚᱠ ᱨᱮ ᱯᱟᱹᱴᱷᱩᱣᱟᱹ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱵᱷᱟᱨᱚᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱟᱝ ᱥᱩᱢᱩᱝ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱵᱮᱞᱤᱥᱴᱤᱠ ᱨᱮ ᱯᱚᱥᱴᱜᱽᱨᱮᱡᱩᱣᱮᱴ ᱠᱚᱨᱥ ᱮᱢᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ==ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ== ᱮᱯᱷ ᱮᱢ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱫᱚ ᱵᱟᱨ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱠᱟᱹᱢᱤ ᱠᱟᱱᱟ: ᱡᱟᱱᱩᱜᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮ ᱢᱟᱨᱮ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ, ᱨᱮᱢᱩᱱᱟ ᱜᱚᱞᱮᱭ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱱᱮᱥᱱᱟᱞ ᱦᱟᱭᱣᱮ ᱛᱟᱵ ᱠᱟᱛᱮ ({{coord|21.50614|N|86.89101|E}}, {{cvt|3|km}} ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ, ᱵᱟᱞᱟᱥᱚᱨ ᱵᱟᱥ ᱴᱮᱱ ᱟᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱤᱢᱳ (᱑.᱙ mi) ᱟᱨ ᱱᱟᱣᱟ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱫᱚ (ᱵᱟᱞᱟᱥᱚᱨ ᱵᱟᱥ ᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱟᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ {{coord|21.5440|N|86.81592|E}} ᱨᱮ, {{cvt|15|km}} ᱢᱩᱫᱽ ᱨᱮ)᱾ ᱢᱟᱨᱪ ᱒᱐᱒᱑ ᱨᱮ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤ ᱯᱨᱟᱛᱟᱯ ᱪᱚᱱᱫᱽᱨᱟ ᱥᱟᱨᱟᱝᱜᱤ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱵᱟᱞᱟᱥᱚᱨ ᱠᱮᱢᱯᱟᱥ ᱨᱮ ᱱᱟᱣᱟ ᱥᱟᱢᱩᱫᱽ ᱡᱤᱣᱫᱷᱚᱱ (ᱢᱮᱨᱤᱱ ᱨᱤᱥᱳᱨᱥ) ᱟᱨ ᱡᱤᱣ ᱴᱮᱠᱱᱚᱞᱚᱡᱤ (ᱵᱟᱭᱳ ᱴᱮᱠᱱᱚᱞᱚᱡᱤ) ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱩᱰᱷᱟᱹᱣ ᱥᱟᱹᱜᱩᱱ ᱠᱮᱫᱟ᱾<ref>{{Cite news|title=Marine Bioresource and Biotechnology Centre established at F.M. Varsity: First of its kind in Odisha|website=orissadiary.com|date=6 March 2021|location=Balasore|url=https://orissadiary.com/marine-bioresource-and-biotechnology-centre-established-at-f-m-varsity-first-of-its-kind-in-odisha/|access-date=30 March 2021}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ== ᱮᱯᱷ.ᱮᱢ. ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱫᱚ ᱙᱖ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱟᱨ ᱑᱔ ᱯᱨᱚᱯᱷᱮᱥᱚᱱᱟᱞ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱚᱴᱚᱱᱚᱢᱚᱥ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ ᱡᱚᱯᱲᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ: ᱮᱯᱷ.ᱮᱢ. ᱚᱴᱚᱱᱚᱢᱚᱥ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ, ᱟᱨ [[ᱵᱷᱚᱫᱽᱨᱚᱠ ᱚᱴᱚᱱᱚᱢᱚᱥ ᱠᱚᱞᱮᱡᱽ]]᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱟᱹᱭᱫᱟᱹᱨᱤ [[ᱵᱟᱞᱮᱥᱚᱨ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱵᱟᱞᱮᱥᱚᱨ]] ᱟᱨ [[ᱵᱷᱚᱫᱽᱨᱚᱠ ᱦᱚᱱᱚᱛ|ᱵᱷᱚᱫᱽᱨᱚᱠ]] ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ᱾<ref>{{Cite web |title=Fakir Mohan University: list of affiliated colleges |url=https://fmuniversity.nic.in/affiliated_colleges.html |access-date=2022-09-29 |website=fmuniversity.nic.in}}</ref> ==ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ== # ᱮᱴᱢᱚᱥᱯᱷᱮᱨᱤᱠ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱯᱷᱤᱡᱤᱠᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱡᱤᱣ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱟᱨ ᱡᱤᱣ ᱴᱮᱠᱱᱚᱞᱚᱡᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱵᱚᱴᱟᱱᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱵᱮᱯᱟᱨ ᱵᱮᱵᱮᱥᱛᱟ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱨᱟᱥᱟᱭᱟᱱ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱵᱟᱹᱱᱤᱡᱽ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱠᱚᱢᱯᱭᱩᱴᱟᱨ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱡᱤᱭᱚᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱡᱤᱭᱚᱞᱚᱡᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱟᱨ ᱢᱟᱨᱮ ᱱᱟᱝ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱯᱟᱛᱷᱟᱢᱤᱠᱟ ᱟᱨ ᱢᱟᱥ ᱠᱚᱢᱭᱩᱱᱤᱠᱮᱥᱚᱱ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱶᱦᱮᱫ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱮᱞᱠᱷᱟ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱯᱟᱲᱦᱟᱣ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱡᱩᱞᱚᱡᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱞᱟᱭᱵᱨᱮᱨᱤ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱢᱟᱭᱠᱨᱚ ᱡᱤᱣᱤ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱢᱟᱱᱣᱟ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱯᱤ.ᱮᱢ.ᱟᱭ.ᱟᱨ. ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱮᱢ.ᱮᱥ.ᱰᱟᱵᱽᱞᱩ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ # ᱢᱚᱱ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ ==ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟᱹ== ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ ᱨᱮ ᱠᱚᱢᱯᱭᱩᱴᱟᱨ ᱞᱮᱵᱽ, ᱵᱟᱭᱚ ᱥᱟᱬᱮᱥ (botany & zoology) ᱟᱨ ᱵᱟᱭᱚ ᱴᱮᱠᱱᱚᱞᱚᱡᱤ ᱞᱮᱵᱽ, BIF- ᱠᱚᱢᱯᱭᱩᱴᱟᱨ ᱞᱮᱵᱽ (ᱡᱤᱣ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱟᱨ ᱡᱤᱣ ᱴᱮᱠᱱᱚᱞᱚᱡᱤ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ ᱨᱮ), ᱥᱟᱪᱟᱨᱦᱮ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱞᱮᱵᱽ ᱟᱨ ᱯᱷᱤᱡᱤᱠᱥ ᱞᱮᱵᱽ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ [[File:Dept of social science.jpg|thumb|ᱯᱤ.ᱡᱤ. ᱥᱟᱶᱛᱟ ᱥᱟᱬᱮᱥ ᱵᱤᱵᱷᱟᱜᱽ]] ᱚᱸᱰᱮ ᱢᱤᱫ ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞᱟᱭᱤᱥ ᱠᱚᱢᱯᱭᱩᱴᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱤᱱᱴᱟᱨᱱᱮᱴ ᱡᱚᱯᱲᱟᱣ ᱥᱟᱶ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱢᱩᱨᱟᱹᱭ (᱑᱒ ᱴᱟᱲᱟᱝ ᱡᱷᱤᱡᱽ)᱾ ᱵᱷᱟᱹᱞᱟᱹᱭ ᱥᱩᱵᱤᱫᱷᱟ ᱠᱚ ᱫᱚ ᱭᱩ.ᱥᱤ.ᱳ ᱵᱮᱸᱠ, ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱮ.ᱴᱤ.ᱮᱢ (ᱮᱥ.ᱵᱤ.ᱟᱭ ᱟᱨ ᱭᱩ.ᱥᱤ.ᱳ), ᱢᱤᱫ ᱠᱮᱱᱴᱤᱱ, ᱠᱚᱲᱟ ᱟᱨ ᱠᱩᱲᱤ ᱵᱟᱱᱟᱨ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱡᱤᱢ, ᱢᱤᱫ ᱢᱤᱱᱤ ᱤᱱᱰᱚᱨ ᱥᱴᱮᱰᱤᱭᱚᱢ, ᱢᱤᱫ ᱠᱨᱤᱠᱮᱴ ᱯᱷᱤᱞᱰ, ᱢᱤᱫ ᱵᱷᱚᱞᱤ ᱯᱷᱤᱞᱰ, ᱢᱤᱫ ᱠᱚᱲᱟ ᱦᱚᱥᱴᱮᱞ, ᱵᱟᱨ ᱠᱩᱲᱤ ᱦᱚᱥᱴᱮᱞ, ᱠᱟᱹᱢᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱨ ᱢᱤᱫ ᱯᱮᱲᱟ ᱚᱲᱟᱜ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ᱾ ==ᱧᱩᱛᱩᱢᱟᱱ ᱯᱟᱹᱴᱷᱩᱣᱟᱹ== * [[ᱜᱳᱯᱚᱱᱟᱨᱟᱭᱚᱱ ᱫᱟᱥ]] ==ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ== *[https://www.fmuniversity.nic.in ᱚᱯᱷᱤᱥᱤᱭᱟᱞ ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴ] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] [[ᱛᱷᱚᱠ: ᱳᱰᱤᱥᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱵᱤᱨᱫᱟᱹᱜᱟᱲ]] ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== rhz84rdczxwysqitn0dwb6ryq0nla1z ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ 0 32230 175749 2025-06-26T15:56:38Z MT731 2184 "{{Infobox rail line | box_width = 28em | name = ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱨᱟᱺᱪᱤ-ᱴᱳᱨᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱟᱨ ᱜᱟᱲᱣᱟ ᱨᱳᱰ-ᱵᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ) | color = 800000 | logo = <!-- Do NOT..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175749 wikitext text/x-wiki {{Infobox rail line | box_width = 28em | name = ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱨᱟᱺᱪᱤ-ᱴᱳᱨᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱟᱨ ᱜᱟᱲᱣᱟ ᱨᱳᱰ-ᱵᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ) | color = 800000 | logo = <!-- Do NOT place a non-free image here without complying with WP:NFCC #10c --> | logo_width = 100 px | image = Sonnagarjunction 21July.jpeg | image_width = | caption = ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱴᱩᱰᱟᱹᱜ | type = | system = ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱯᱷᱤᱞᱰ | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | locale = [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]], [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]] | start = {{stnlnk|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ||ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ}} | end = {{stnlnk|ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ||ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ}} | stations = ᱔᱑ | routes = | daily_ridership = | website = | open = ᱑᱙᱐᱗ | close = | owner = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | character = | depot = | stock = | linelength = {{convert|313|km|mi|0|abbr=on}} | tracklength = | tracks = ᱒ | gauge = {{RailGauge|5ft6in|lk=on}} ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ | old_gauge = | minradius = | electrification = ᱑᱙᱖᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱯᱷᱤᱞᱰ ᱟᱠᱟᱱᱟ | speed = {{convert|110|km/h|abbr=on}} ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ | elevation = | racksystem = | map = {{ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ|inline=1}} | map_state = collapsed }} '''ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ''' ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱜᱨᱟᱱᱰ ᱠᱚᱨᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱜᱟᱭᱟ-ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] ᱨᱮ [[ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ]] ᱟᱨ [[ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ]] ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱓᱑᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱙᱔ ᱢᱟᱭᱤᱞ) ᱴᱨᱮᱠ ᱫᱚ [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱑᱙᱐᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱳᱱ ᱤᱥᱴ ᱵᱮᱝᱠ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱮᱫᱼᱟ) ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱟᱞᱴᱚᱱᱜᱚᱸᱡᱽ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱤ.ᱟᱭᱤ.ᱟᱨ. ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱠᱚᱨᱚᱱᱯᱩᱨᱟ ᱠᱳᱞᱯᱷᱤᱞᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱟᱹᱞᱟᱹᱭ ᱥᱟᱶᱛᱮ, ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱞᱯᱷᱤᱞᱰᱥ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱑᱙᱒᱗ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱜᱳᱢᱳᱦ ᱠᱷᱚᱱ [[ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ]] ᱟᱨ ᱑᱙᱒᱙ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱟᱞᱴᱚᱱᱜᱚᱸᱡᱽ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ ᱤ.ᱤ.ᱟᱨ. ᱫᱚ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱤᱨ ᱟᱹᱜᱩ ᱠᱮᱜᱼᱟ ᱾<ref name="timeline">{{cite web|url=http://irse.bravehost.com/IRHTML.htm|title=Indian Railway History Time line|last=Saxena|first=R.P.|work=Irse.bravehost.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229092028/http://irse.bravehost.com/IRHTML.htm|archive-date=29 February 2012|access-date=15 March 2017}}</ref> ==ᱥᱳᱱ/ᱥᱳᱱ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱛᱩ ᱵᱮᱱᱟᱣ== ᱥᱳᱱ ᱜᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱥᱳᱱ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱡᱤᱞᱤᱧ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱮᱠᱟ ᱜᱟᱰᱟ ᱫᱚ ᱛᱤ ᱨᱮᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ, ᱓᱐᱖᱔ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱐,᱐᱕᱒ ᱯᱷᱤᱴ) ᱾<ref name="omalley">{{cite book|author=L. S. S. O'Malley|title=Bihar and Orissa Gazetteers Shahabad|url=https://books.google.com/books?id=iftaR6DVxIAC&pg=PA166|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-7268-122-7|page=166}}</ref> ᱒᱗ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱐᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱦᱮᱡ ᱥᱮᱱ ᱥᱮᱵᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱮᱵᱚᱥᱛᱟ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱯᱚᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱯᱚᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱰᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱴᱟᱭ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="grandchord">{{cite web|url=http://eastrailindia.tripod.com/grandchord.html|title=As the traffic continued to grow even beyond the capacity of the|publisher=Tripod|access-date=2011-11-20}}</ref><ref name="omalley" /> ᱱᱚᱶᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱨᱮᱞ ᱯᱚᱞ ᱵᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.thecolorsofindia.com/interesting-facts/infrastructure/longest-railway-bridge-in-india.html|title=Longest Railway Bridge in India|publisher=Colours of India|access-date=25 June 2011}}</ref> ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱞᱟᱨᱯᱚᱫᱚᱢ ᱫᱤᱯ ᱨᱮ ᱠᱚᱱᱴᱮᱱᱮᱱᱚᱨ ᱴᱨᱟᱱᱥᱥᱤᱯᱢᱮᱱᱴ ᱴᱟᱨᱢᱤᱱᱟᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱰᱟᱯᱟᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣᱟᱜ ᱔.᱖᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱵᱷᱮᱢᱵᱽᱱᱟᱰ ᱨᱮᱞ ᱯᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱟᱛᱮᱜ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱦᱮᱡ ᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web|url=http://www.thehindu.com/news/cities/Kochi/article512225.ece|title=A bridge over Vembanad Lake|work=The Hindu|access-date=25 June 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://irse.forumco.com/topic.asp?TOPIC_ID=1888|title=Longest railway bridge in Kochi|publisher=ForumCo.com|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120323063453/http://irse.forumco.com/topic.asp?TOPIC_ID=1888|archive-date=23 March 2012|access-date=25 June 2011}}</ref> ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ== ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱫᱚ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱩᱫᱷᱤᱭᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱨᱟᱭᱢᱟᱨᱤ ᱯᱷᱤᱰᱟᱨ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱩᱨᱜᱟᱯᱩᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱜᱳᱢᱳᱦ, ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱴᱟᱴᱟᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱜᱟᱲᱣᱟ ᱨᱳᱰ ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱟᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱯᱩᱨᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.irfca.org/faq/faq-freight.html|title=Freight Trains|work=What is dedicated freight corridor?|publisher=IRFCA|access-date=2011-11-20}}</ref> ==ᱨᱮᱞᱜᱟᱹᱰᱤ ᱯᱩᱱᱟᱹᱨ ᱟᱹᱭᱩᱨ== ᱑᱙᱕᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮ-ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱤᱥᱴ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱵᱟᱝᱜᱟᱞ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱪᱮ ᱥᱮᱫ ᱨᱮ ᱤᱥᱴ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ, ᱡᱚᱫᱷᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱵᱤᱠᱟᱱᱮᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱧᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱚᱵᱷᱚᱫᱽ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱦᱩᱴ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱟᱥᱟᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱵᱚᱢᱵᱮ, ᱵᱟᱲᱳᱫᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.irfca.org/faq/faq-geog.html#newzone|title=Geography&nbsp;– Railway Zones|publisher=IRFCA|access-date=28 March 2014}}</ref> ᱑᱙᱙᱖-᱑᱙᱙᱗ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.ecr.indianrailways.gov.in/|title=East Central Railway|publisher=ECR|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140112090715/http://www.ecr.indianrailways.gov.in/|archive-date=12 January 2014|access-date=28 March 2014}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} {{DEFAULTSORT:ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱕ ᱯᱷᱤᱴ ᱖ ᱤᱸᱪ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱐᱗ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱡᱷᱤᱡ ᱞᱮᱱ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱫᱷᱟᱱᱵᱟᱫᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ|*]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱯᱚᱸᱰᱤᱛ ᱫᱤᱱ ᱫᱮᱭᱟᱞ ᱩᱯᱚᱫᱷᱭᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ|*]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱜᱟᱭᱟ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] qux9jza8bx2cs90th7ou677c14av5ba 175766 175749 2025-06-27T05:24:41Z MT731 2184 /* ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ */ 175766 wikitext text/x-wiki {{Infobox rail line | box_width = 28em | name = ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮ ᱨᱟᱺᱪᱤ-ᱴᱳᱨᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱟᱨ ᱜᱟᱲᱣᱟ ᱨᱳᱰ-ᱵᱤᱞᱞᱤ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ) | color = 800000 | logo = <!-- Do NOT place a non-free image here without complying with WP:NFCC #10c --> | logo_width = 100 px | image = Sonnagarjunction 21July.jpeg | image_width = | caption = ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱦᱚᱵ ᱴᱩᱰᱟᱹᱜ | type = | system = ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱯᱷᱤᱞᱰ | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | locale = [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]], [[ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ]] | start = {{stnlnk|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ||ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ}} | end = {{stnlnk|ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ||ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ}} | stations = ᱔᱑ | routes = | daily_ridership = | website = | open = ᱑᱙᱐᱗ | close = | owner = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | character = | depot = | stock = | linelength = {{convert|313|km|mi|0|abbr=on}} | tracklength = | tracks = ᱒ | gauge = {{RailGauge|5ft6in|lk=on}} ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ | old_gauge = | minradius = | electrification = ᱑᱙᱖᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱯᱷᱤᱞᱰ ᱟᱠᱟᱱᱟ | speed = {{convert|110|km/h|abbr=on}} ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ | elevation = | racksystem = | map = {{ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ|inline=1}} | map_state = collapsed }} '''ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ''' ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱜᱨᱟᱱᱰ ᱠᱚᱨᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱜᱟᱭᱟ-ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ]] ᱨᱮ [[ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ]] ᱟᱨ [[ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ]] ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱓᱑᱓ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱙᱔ ᱢᱟᱭᱤᱞ) ᱴᱨᱮᱠ ᱫᱚ [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱱᱟᱜᱟᱢ== ᱑᱙᱐᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱳᱱ ᱤᱥᱴ ᱵᱮᱝᱠ (ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱠᱮᱫᱼᱟ) ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱟᱞᱴᱚᱱᱜᱚᱸᱡᱽ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱤ.ᱟᱭᱤ.ᱟᱨ. ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱠᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱠᱚᱨᱚᱱᱯᱩᱨᱟ ᱠᱳᱞᱯᱷᱤᱞᱰ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱟᱹᱞᱟᱹᱭ ᱥᱟᱶᱛᱮ, ᱥᱮᱱᱴᱨᱟᱞ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟ ᱠᱳᱞᱯᱷᱤᱞᱰᱥ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱑᱙᱒᱗ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱜᱳᱢᱳᱦ ᱠᱷᱚᱱ [[ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ]] ᱟᱨ ᱑᱙᱒᱙ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱰᱟᱞᱴᱚᱱᱜᱚᱸᱡᱽ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱤᱫ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱫᱼᱟ ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱛᱮ ᱱᱚᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ ᱤ.ᱤ.ᱟᱨ. ᱫᱚ ᱟᱠᱚᱣᱟᱜ ᱵᱷᱤᱛᱤᱨ ᱟᱹᱜᱩ ᱠᱮᱜᱼᱟ ᱾<ref name="timeline">{{cite web|url=http://irse.bravehost.com/IRHTML.htm|title=Indian Railway History Time line|last=Saxena|first=R.P.|work=Irse.bravehost.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229092028/http://irse.bravehost.com/IRHTML.htm|archive-date=29 February 2012|access-date=15 March 2017}}</ref> ==ᱥᱳᱱ/ᱥᱳᱱ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱥᱮᱛᱩ ᱵᱮᱱᱟᱣ== ᱥᱳᱱ ᱜᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱩᱨ ᱥᱩᱯᱩᱨ ᱥᱳᱱ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱩᱴ ᱡᱤᱞᱤᱧ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱞᱮᱠᱟ ᱜᱟᱰᱟ ᱫᱚ ᱛᱤ ᱨᱮᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ, ᱓᱐᱖᱔ ᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱐,᱐᱕᱒ ᱯᱷᱤᱴ) ᱾<ref name="omalley">{{cite book|author=L. S. S. O'Malley|title=Bihar and Orissa Gazetteers Shahabad|url=https://books.google.com/books?id=iftaR6DVxIAC&pg=PA166|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-7268-122-7|page=166}}</ref> ᱒᱗ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱐᱐ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱨᱮ ᱦᱮᱡ ᱥᱮᱱ ᱥᱮᱵᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱛᱮ ᱵᱮᱵᱚᱥᱛᱟ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱡᱚᱠᱷᱚᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱯᱚᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱯᱚᱞ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱰᱟᱱᱰᱤ ᱥᱩᱨ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱴᱟᱭ ᱵᱨᱤᱡᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱩᱰᱤᱧ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref name="grandchord">{{cite web|url=http://eastrailindia.tripod.com/grandchord.html|title=As the traffic continued to grow even beyond the capacity of the|publisher=Tripod|access-date=2011-11-20}}</ref><ref name="omalley" /> ᱱᱚᱶᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱥᱚᱲᱚᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ, ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱨᱮᱞ ᱯᱚᱞ ᱵᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.thecolorsofindia.com/interesting-facts/infrastructure/longest-railway-bridge-in-india.html|title=Longest Railway Bridge in India|publisher=Colours of India|access-date=25 June 2011}}</ref> ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱯᱷᱮᱵᱽᱨᱩᱣᱟᱨᱤ ᱨᱮ ᱵᱚᱞᱞᱟᱨᱯᱚᱫᱚᱢ ᱫᱤᱯ ᱨᱮ ᱠᱚᱱᱴᱮᱱᱮᱱᱚᱨ ᱴᱨᱟᱱᱥᱥᱤᱯᱢᱮᱱᱴ ᱴᱟᱨᱢᱤᱱᱟᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱰᱟᱯᱟᱞᱞᱤ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣᱟᱜ ᱔.᱖᱒ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱵᱷᱮᱢᱵᱽᱱᱟᱰ ᱨᱮᱞ ᱯᱚᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱦᱚᱵ ᱠᱟᱛᱮᱜ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱦᱮᱡ ᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{Cite web|url=http://www.thehindu.com/news/cities/Kochi/article512225.ece|title=A bridge over Vembanad Lake|work=The Hindu|access-date=25 June 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://irse.forumco.com/topic.asp?TOPIC_ID=1888|title=Longest railway bridge in Kochi|publisher=ForumCo.com|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120323063453/http://irse.forumco.com/topic.asp?TOPIC_ID=1888|archive-date=23 March 2012|access-date=25 June 2011}}</ref> ==ᱠᱟᱹᱣᱰᱤ ᱰᱟᱦᱟᱨ== ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱫᱚ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱞᱩᱫᱷᱤᱭᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱯᱨᱟᱭᱢᱟᱨᱤ ᱯᱷᱤᱰᱟᱨ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱩᱨᱜᱟᱯᱩᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱜᱳᱢᱳᱦ, ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱴᱟᱴᱟᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱜᱟᱲᱣᱟ ᱨᱳᱰ ᱟᱨ ᱵᱟᱨᱟᱠᱟᱠᱟᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱚᱠᱟᱨᱚ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱪᱚᱸᱫᱽᱨᱚᱯᱩᱨᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.irfca.org/faq/faq-freight.html|title=Freight Trains|work=What is dedicated freight corridor?|publisher=IRFCA|access-date=2011-11-20}}</ref> ==ᱨᱮᱞᱜᱟᱹᱰᱤ ᱯᱩᱱᱟᱹᱨ ᱟᱹᱭᱩᱨ== ᱑᱙᱕᱒ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮ-ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱤᱥᱴ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ ᱟᱨ ᱵᱟᱝᱜᱟᱞ ᱱᱟᱜᱽᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱪᱮ ᱥᱮᱫ ᱨᱮ ᱤᱥᱴ ᱤᱱᱰᱤᱭᱟᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚᱢᱯᱟᱹᱱᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ, ᱡᱚᱫᱷᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱵᱤᱠᱟᱱᱮᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱧᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱫᱚ ᱚᱵᱷᱚᱫᱽ ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱦᱩᱴ ᱨᱮᱞᱣᱮ, ᱟᱥᱟᱢ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱟᱨ ᱵᱚᱢᱵᱮ, ᱵᱟᱲᱳᱫᱟ ᱟᱨ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱴᱷᱟᱶ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸᱫ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.irfca.org/faq/faq-geog.html#newzone|title=Geography&nbsp;– Railway Zones|publisher=IRFCA|access-date=28 March 2014}}</ref> ᱑᱙᱙᱖-᱑᱙᱙᱗ ᱨᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾<ref>{{cite web|url=http://www.ecr.indianrailways.gov.in/|title=East Central Railway|publisher=ECR|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140112090715/http://www.ecr.indianrailways.gov.in/|archive-date=12 January 2014|access-date=28 March 2014}}</ref> ==ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ== {{ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ}} {{DEFAULTSORT:ᱵᱟᱨᱠᱟᱠᱟᱱᱟ-ᱥᱳᱱ ᱱᱚᱜᱚᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ}} [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱕ ᱯᱷᱤᱴ ᱖ ᱤᱸᱪ ᱜᱮᱡᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱚ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:᱑᱙᱐᱗ ᱨᱮ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱡᱷᱤᱡ ᱞᱮᱱ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱫᱷᱟᱱᱵᱟᱫᱽ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ|*]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱯᱚᱸᱰᱤᱛ ᱫᱤᱱ ᱫᱮᱭᱟᱞ ᱩᱯᱚᱫᱷᱭᱟᱭ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ|*]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱜᱟᱭᱟ, ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] [[ᱛᱷᱚᱠ:ᱢᱩᱜᱚᱞᱥᱚᱨᱟᱭ ᱨᱮ ᱥᱟᱜᱟᱲᱚᱢ]] q49yd5s2ttox2u63bbe23abb2k0fn99 ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱢᱩᱬ ᱞᱟᱭᱤᱱ 0 32231 175774 2025-06-27T09:23:31Z MT731 2184 "{{Infobox rail line | box_width = 28em | name = ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ-ᱱᱚᱨᱠᱚᱴᱤᱭᱟᱜᱚᱸᱡᱽ-ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ | color = | logo = <!-- Do NOT place a non-free image here without complying with WP:NFCC #10c --> | logo_width..." ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱥᱟᱦᱴᱟ ᱵᱮᱱᱟᱣᱟᱠᱟᱱᱟ 175774 wikitext text/x-wiki {{Infobox rail line | box_width = 28em | name = ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ-ᱱᱚᱨᱠᱚᱴᱤᱭᱟᱜᱚᱸᱡᱽ-ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ | color = | logo = <!-- Do NOT place a non-free image here without complying with WP:NFCC #10c --> | logo_width = 100 px | image = Railway Station Bettiah.jpg | image_width = | caption = ᱵᱮᱛᱤᱭᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱫᱚ ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ | type = ᱯᱟᱥᱮᱱᱡᱚᱨ ᱟᱨ ᱢᱟᱞᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱮᱞ ᱞᱟᱭᱤᱱ | system = | status = ᱠᱟᱹᱢᱤᱦᱚᱨᱟ | locale = [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] ᱟᱨ [[ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ]] | start = [[ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ]] | end = [[ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ]] | stations = ᱕᱓ | routes = | daily_ridership = | open = ᱑᱙᱓᱐ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ | close = | owner = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]] | operator = [[ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞ]], [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] | character = | depot = ᱱᱟᱨᱟᱭᱟᱱᱯᱩᱨ ᱟᱱᱟᱱᱴ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ | stock = * '''''ᱰᱤᱡᱮᱞ ᱞᱳᱠᱳ:''''' [[Indian locomotive class WDM-2|WDM-2]], [[Indian locomotive class WDM-3A|WDM-3A]], [[WDP 4]] and [[WDG 4]] | linelength = {{convert|309.720|km|mi|0|abbr=on}} | tracklength = ᱓᱑᱘ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ | tracks = 1 (electrified) doubling of railway line foundation stone was laid by the P.M. on his trip to Motihari | gauge = {{Track gauge|5ft6in|lk=on}} ᱵᱨᱚᱰ ᱜᱮᱡᱽ | old_gauge = | minradius = | racksystem = | electrification = ᱦᱚᱭ | speed = ᱑᱑᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ/ᱴᱟᱲᱟᱝ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ | elevation = ᱣᱟᱞᱢᱤᱠᱤᱱᱚᱜᱚᱨ ᱥᱩᱨ ᱑᱐᱐ ᱢᱤᱴᱚᱨ | website = | map = | map_state = }} '''ᱱᱚᱨᱠᱚᱴᱤᱭᱟᱜᱚᱸᱡᱽ ᱟᱨ ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ''' '''ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱜᱳᱨᱳᱠᱷᱯᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ''' ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ]] ᱠᱷᱚᱱ [[ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ [[ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱜᱳᱨᱳᱠᱷᱯᱩᱨ]] ᱠᱷᱚᱱ ᱡᱚᱲᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱ ᱢᱤᱫ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱓᱐᱙.᱗᱒᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱑᱙᱒ ᱢᱤᱞ) ᱡᱤᱞᱤᱧ ᱱᱚᱣᱟ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱠᱚᱧᱮ ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱮᱫᱟᱱᱤ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱟᱨ [[ᱵᱤᱦᱟᱨ]] ᱟᱨ [[ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ]] ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱜᱟᱝᱱᱟᱹᱭ ᱫᱷᱟᱨᱮ ᱛᱮ ᱪᱟᱞᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ==ᱛᱟᱹᱯᱤᱥ ᱥᱤᱢᱟᱹ== "ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ-ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ" ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮ-ᱠᱞᱟᱥ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱫᱚ ᱵᱟᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱛᱟᱹᱯᱤᱥ ᱫᱚ ᱑᱑᱐ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ/ᱴᱟᱲᱟᱝ ᱫᱷᱟᱹᱨᱤᱡ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱟᱨ ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱜᱮ ᱵᱤ.ᱡᱤ. ᱤᱞᱮᱠᱴᱨᱤᱠᱮᱴ ᱟᱠᱟᱱ ᱞᱟᱭᱤᱱ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ==ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ== {{stnlnk|ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} ᱟᱨ {{stnlnk|ᱜᱳᱨᱚᱠᱷᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}} ᱛᱟᱞᱟ ᱨᱮ ᱕᱐ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ {| class="wikitable" |- ! style="background-color:#FF8C00"| ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱠᱳᱰ !!style="background-color:#007FFF" | ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ ᱧᱩᱛᱩᱢ !!style="background-color:#228B22" | ᱡᱤᱞᱤᱧ (ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ) !!style="background-color:#FFFF33"| ᱴᱚᱴᱷᱟ |- | '''MFP''' || '''{{stnlnk|ᱢᱩᱡᱚᱯᱷᱚᱨᱯᱩᱨ ᱡᱚᱸᱠᱥᱚᱱ}}''' || ᱐ || [[ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ|ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ]] |- | KVC || [[ᱠᱟᱯᱟᱨᱯᱩᱨᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱟᱯᱟᱨᱯᱩᱨᱟ]]|| ᱙.᱔᱗ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | KTI || [[ᱠᱟᱱᱴᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱟᱱᱴᱤ]]|| ᱑᱒.᱗᱒|| ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | NRV || [[ᱱᱟᱨᱤᱭᱟᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱱᱟᱨᱤᱭᱟᱨ]]|| ᱒᱐.᱘᱗ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | MTR|| [[ᱢᱳᱛᱤᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱳᱛᱤᱯᱩᱨ]]|| ᱒᱖.᱐᱙ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | MHL|| [[ᱢᱟᱦᱣᱟᱞ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱟᱦᱣᱟᱞ]]|| ᱓᱖.᱓᱐ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | MAI|| [[ᱢᱮᱦᱥᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱮᱦᱥᱤ]]|| ᱓᱙.᱔᱕ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | HRNG || [[ᱦᱟᱨᱯᱩᱨ ᱱᱟᱜᱽ ᱦᱟᱞᱴ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱦᱟᱨᱯᱩᱨ ᱱᱟᱜᱽ ᱦᱟᱞᱴ]]|| ᱔᱓.᱔᱔ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | CAA || [[ᱪᱟᱠᱤᱭᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱪᱟᱠᱤᱭᱟ]]|| ᱔᱘.᱐᱙ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | KXR || [[ᱠᱩᱲᱤᱭᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱩᱲᱤᱭᱟ]]|| ᱕᱔.᱒᱗ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | PPA || [[ᱯᱤᱯᱨᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱯᱤᱯᱨᱟ]]|| ᱕᱘.᱑᱗ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | KPCM || [[ᱠᱩᱸᱣᱟᱨᱯᱩᱨ ᱪᱤᱱᱛᱟᱢᱚᱱᱯᱩᱨ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱠᱩᱸᱣᱟᱨᱯᱩᱨ ᱪᱤᱱᱛᱟᱢᱚᱱᱯᱩᱨ]]|| ᱖᱓.᱐᱖ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | BGAR || [[ᱵᱚᱝᱜᱟᱨᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱚᱝᱜᱟᱨᱤ]]|| ᱖᱕.᱘᱕ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | JDR || [[ᱡᱤᱣᱫᱷᱟᱨᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱡᱤᱣᱫᱷᱟᱨᱟ]] || ᱗᱑.᱕᱐ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | MCO || [[ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ ᱠᱳᱨᱴ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ ᱠᱳᱨᱴ]] || ᱗᱗.᱓᱓ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | BMKI || [[ᱵᱟᱯᱩᱫᱷᱟᱢ ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱵᱟᱯᱩᱫᱷᱟᱢ ᱢᱳᱛᱤᱦᱟᱨᱤ]]|| ᱘᱐.᱑᱘ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | CHAH || [[ᱪᱟᱭᱞᱟᱦᱟ ᱦᱟᱞᱴ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱪᱟᱭᱞᱟᱦᱟ ᱦᱟᱞᱴ]] || ᱘᱓.᱓᱐ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- | SRA || [[ᱥᱮᱢᱨᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ ᱥᱴᱮᱥᱚᱱ|ᱥᱮᱢᱨᱟ]] || ᱙᱑.᱕᱔ || ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱨᱮᱞᱣᱮ |- 4n1znl6dhegdmc91o5mu4qkut2ibt9x