ايراني انقلاب

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="sd">
  <siteinfo>
    <sitename>وڪيپيڊيا</sitename>
    <dbname>sdwiki</dbname>
    <base>https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8F%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%88</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.3</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ذريعات</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">بحث</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">واپرائيندڙ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">واپرائيندڙ بحث</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">وڪيپيڊيا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">وڪيپيڊيا بحث</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فائل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فائل بحث</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ذريعات وڪي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ذريعات وڪي بحث</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">سانچو</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">سانچو بحث</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">مدد</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">مدد بحث</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">زمرو</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">زمرو بحث</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">باب</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">باب بحث</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ماڊيول</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ماڊيول بحث</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ايراني انقلاب</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16937</id>
    <revision>
      <id>318363</id>
      <parentid>305719</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T19:02:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>خودڪار: [[زمرو:ايران جي تاريخ]] جو اضافو + ترتيب</comment>
      <origin>318363</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3180" sha1="pib72o0st6tb6czu88dbfmf6tl2rag0" xml:space="preserve">'''انقلاب ايران''' (Iranian Revolution)، آيت الله خميني جي اڳواڻي ۾ شهنشاهيت جي خلاف ايران جي ماڻهن جي تحريڪ هئي، جيڪا سال 1979ع ۾ شهنشاهيت جي خاتمي تي مڪمل ٿي.
{{
Photomontage
| photo1a                   =
| photo2a                   = Students and the Army, University of Tehran - 4 November 1978.jpg
| photo2b                   = JalehSquare2.jpg
| photo3a                   =
| photo3b                   = Mass demonstration in Iran, date unknown.jpg
| photo4a                   =
| photo4b                   = Homafaran pledge with Khomeini.jpg
| spacing                   = 1
| color_border              = white
| color                     = white
| size                      = 300
| foot_montage             
 = مٿان کان ڪلاڪ وائيز: [[تھران]] ۾ روح الله خميني جا چاھيندڙ، بليڪ فرائيڊي تي تھران يونيورسٽيءَ جا شاگرد جالھ چوڪ تي احتجاج ڪندي، [[انقلاب ايران]] کان اڳ وارا احتجاجي منظر، ماڻھو خميني جا پوسٽر کڻي بيٺل }}
'''انقلاب ايران''' (Iranian Revolution)، آيت الله خميني جي اڳواڻي ۾ شهنشاهيت جي خلاف ايران جي ماڻهن جي تحريڪ هئي، جيڪا سال 1979ع ۾ شهنشاهيت جي خاتمي تي مڪمل ٿي.

امام خميني (آيت الله روح الله خميني) جيڪو ايران جو وڏو عالم هو جنهن ايران جي پهلوي شهنشاه ۽ ان جي غير محب وطن ۽ عوام دشمن حڪومت سان ٽڪر کائي ملڪ ۾ انقلاب آندو ۽ ان ملڪ جو [[سپريم ليڊر]] ٿي، جنهن مثالي سادگي واري زندگي ۾ رهيو ان جو اڄ جي دؤر ۾ جواب ناهي. ايران جا صدر به اصولن تي اٽل، سادگي جي زندگي، ايران ۽ ان جي عوام جي خدمت ڪري ايران ۽ اسلامي دنيا ۾ مشهور آهي ۽ [[آمريڪا]] جهڙي سپر پاور جي پرواه نه ڪندي هن نيوڪليئر پاور جي معاملي ۾ کتا جواب ۽ يهودي لابي خلاف بي ڊپا بيان ڏيڻ ڪري مغرب ۾ به ڄاتو سڃاتو وڃي ٿو.

== اسلامي انقلاب کان پوءِ ايران جا صدر ==

[[آيت الله خامنائي]] [[سپريم ليڊر]] ٿيڻ کان اڳ، [[امام خميني]] جي ڏينهن ۾ 1981 کان 1989 تائين ايران جو صدر ٿي رهيو. اسلامي انقلاب بعد ايران جا هيستائين ست صدر ٿي چڪا آهن جيڪي هن ريت آهن:
#[[ابوالحسن بني صدر]]
#[[محمد علي رجائي]]
#[[آیت اللہ خامنائي|سید علي خامنائي]]
#[[علي اڪبر هاشمي رفسنجاني]]
#[[محمد خاتمي]]
#[[محمود احمدي نزاد]]
#[[حسن روحاني]]

==حوالا==
{{حوالا}}


{{حوالا}}
[[زمرو:اسلامي سياست]]
[[زمرو:ايران]]
[[زمرو:ايران جي تاريخ]]
[[زمرو:سياست]]</text>
      <sha1>pib72o0st6tb6czu88dbfmf6tl2rag0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>آڪسيجن</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17506</id>
    <revision>
      <id>318385</id>
      <parentid>318320</parentid>
      <timestamp>2025-06-08T08:40:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318385</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23021" sha1="asvy96ejzvkm845gds9gz70l8fv00wy" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Liquid_oxygen_in_a_beaker_(cropped_and_retouched).jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 8
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,6
| seat_type = حالت (معياري حرارت ۽ داٻ تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (معياري حرارت ۽ داٻ تي)
| seat1 = 1.429 گرام في لٽر
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (90.188°K) (182.962°C-)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (54.36°K) (218.79°C-)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 0.444 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 6.82 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 29.378 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 1.429 گرام في لٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = گئس
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = وزن 15.99 &lt;ref&gt;
Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; Böhlke, John K.; Chesson, Lesley A.; Coplen, Tyler B.; Ding, Tiping; Dunn, Philip J. H.; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Meijer, Harro A. J. (May 4, 2022). &quot;Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)&quot;. Pure and Applied Chemistry. doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.&lt;/ref&gt;
| subdivision_name3 = 16
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = 1s2 2s2 2p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 66±2 پيڪو ميٽر (ڪوويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 1313.9 kJ/mol
2nd: 3388.3 kJ/mol
3rd: 5300.5 kJ/mol
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: -2&lt;br&gt;
 -1،  +1، +2&lt;ref&gt;
Greenwood, Norman N.; Earnshaw Alan
 (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. p. 28. ISBN 978-0-08-037941-8.
#Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
&lt;/ref&gt;
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 3.44 (پالنگ اسڪيل)
| name = آڪسيجن
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;8&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;O
| native_name = Oxygen
| government_type = 
| image_blank_emblem = [[File:Oxygen.svg|90px]]
| blank_emblem_type = نشان
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
| image_caption = مائع آڪسيجن (O2 گئس، 184°C- کان هيٺيان)
}}
1s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 2s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 2p&lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; 

'''آڪسيجن''' (Oxygen) هڪ [[ڪيميائي عنصر]] آهي؛ ان جي [[ڪيميائي نشاني|علامت]] '''&quot;O&quot;''' ۽ [[ايٽمي نمبر]] '''&quot;8&quot;''' آهي. اهو [[دوري جدول]] ۾ چالڪوجين گروپ-16 جو ميمبر آهي. هڪ انتهائي رد عمل وارو غير ڌاتو ۽ هڪ طاقتور آڪسائيڊائيزنگ ايجنٽ، &lt;ref&gt;Greenwood, Norman N.; Earnshaw Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. p. 28. ISBN 978-0-08-037941-8. Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.&lt;/ref&gt; جيڪو آساني سان گھڻن عنصرن ۽ ٻين مرڪبن سان گڏ ٿي آڪسائيڊ ٺاهيندو آهي. آڪسيجن ڌرتيءَ جي ڪرسٽ ۾ سڀ کان وڌيڪ مقدار ۾ موجود عنصر آهي، ۽ ڌرتيءَ جي ڪرسٽ جو تقريباً اڌ حصو مختلف آڪسائيڊن جهڙوڪ پاڻي، ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ، آئرن آڪسائيڊ ۽ سليڪيٽ جي صورت ۾ ٺاهيندو آهي.&lt;ref name=&quot;Atkins7th&quot;&gt;Atkins, P.; Jones, L.; Laverman, L. (2016).''Chemical Principles'', 7th edition. Freeman. {{ISBN|978-1-4641-8395-9}}&lt;/ref&gt; ڪائنات ۾ [[ھائڊروجن|هائيڊروجن]] ۽ [[هيليئم|هيليم]] کان پوءِ ٽيون سڀ کان وڌيڪ مقدار ۾ موجود عنصر آهي. 

معياري گرمي پد ۽ دٻاءُ تي، ٻہ آڪسيجن ايٽم ڊائي آڪسيجن، ڪيميائي فارمولا O2 سان هڪ بي رنگ ۽ بي بوءِ ڊائيٽامڪ گيس ٺاهڻ لاءِ covalent  bond جي  ڳنڍيل هوندا. ڊائي آڪسيجن گيس هن وقت زمين جي ماحول جو لڳ ڀڳ %24 مولر حصو ٺاهيندي آهي. آڪسيجن جو هڪ تمام گهٽ ٽرائي اٽامڪ ايلوٽروپ، اوزون (O3) UV شعاعن کي مضبوطيءَ سان جذب ڪري ٿو ۽ هيٺين اسٽريٽوسفيئر تي هڪ حفاظتي اوزون پرت ٺاهيندو آهي. جيڪو بايوسفيئر کي آئنائيزنگ الٽراوائليٽ شعاعن کان بچائيندو آهي. بهرحال، مٿاڇري تي موجود اوزون سموگ جو هڪ corrosive ضمني پيداوار آهي ۽ ان ڪري هڪ هوائي آلودگي آهي.  

سڀني يوڪريوٽڪ جاندارن، جن ۾ ٻوٽا، جانور، فنگس، الجي ۽ گهڻا پروٽسٽس شامل آهن، کي سيلولر تنفس لاءِ آڪسيجن جي ضرورت هوندي آهي. هڪ اهڙو عمل جيڪو کاڌي مان نڪتل نامياتي ماليڪيولن سان آڪسيجن جي رد عمل ذريعي ڪيميائي توانائي ڪڍي ٿو ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ کي فضول پيداوار طور جاري ڪري ٿو. جاندارن ۾ نامياتي ماليڪيولن جا ڪيترائي وڏا طبقا، جهڙوڪ پروٽين، نيوڪلڪ ايسڊ، ڪاربوهائيڊريٽ ۽ چربی،   آڪسيجن ايٽم تي مشتمل هوندا آهن. 

زمين جي ماحول ۾ آڪسيجن بايوٽڪ فوٽو سنٿيسس ذريعي پيدا ٿئي ٿي. جنهن ۾ سج جي روشني ۾ فوٽون توانائي ڪلوروفل ذريعي قبضو ڪئي ويندي آهي ته جيئن پاڻي جي ماليڪيولن کي ورهايو وڃي ۽ پوءِ ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ سان رد عمل ڪري ڪاربوهائيڊريٽ پيدا ٿئي ۽ آڪسيجن هڪ ضمني پيداوار جي طور تي خارج ٿئي. * آڪسيجن کي مائيڪل سينڊيووجيئس 1604 کان اڳ الڳ ڪيو هو. * آڪسيجن جي عام صنعتي استعمال ۾ اسٽيل، پلاسٽڪ ۽ ڪپڙي جي پيداوار، اسٽيل ۽ ٻين ڌاتو جي بريزنگ، ويلڊنگ ۽ ڪٽڻ، راڪيٽ پروپيلنٽ، آڪسيجن ٿراپي، ۽ هوائي جهازن، آبدوزين، خلائي پرواز ۽ ڊائيونگ ۾ لائف سپورٽ سسٽم شامل آهن. 

آڪسيجن سال 1604ع کان اڳ سينڊي ووگيئس ھوا مان ڌار ڪئي، پر عام خيال اھو آھي تہ اھا سال 1773ع يا ان کان اڳ ڪارل وليم شيلي سوئيڊن جي شھر اپسالا ۾ دريافت ڪئي. اِھو بہ خيال آهي تہ آڪسيجن [[جوزف پرسٽلي|جوزف پريسٽلي]] سال 1774ع ۾ ولٽ شائر، انگلينڊ ۾ دريافت ڪئي. انھن سڀني مان جوزف پريسٽلي کي ترجيح ملي ڇو تہ ان جي اھا تحقيق سڀ کان پھرين ڇپي. جوزف پريسٽلي ان تحقيق ۾ ھن عنصر کي &quot;ڊائي فلوجسٽيڪيٽيڊ ھوا&quot; جو نالو ڏنو ۽ ان کي بطور عنصر تسليم نہ ڪيو. سڀ کان پھريون سال 1777ع ۾ اينٽوئن ليوازئي ان کي آڪسيجن نالو ڏنو ۽ ان کي [[ڪيميائي عنصر]] طور تسليم ڪيو ۽ ان جي ٻرڻ جي عمل (combustion) واري ڪردار جو صحيح ذڪر ڪيو. 

[[انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا]] جي مطابق؛ 
 &quot;آڪسيجن هڪ بي رنگ گئس آهي جنھن ۾ نہ بوءِ آهي ۽ نہ وري ذائقو اَٿس. هيءَ گئس هوا کان ڳري آهي ۽ پاڻيءَ کان هلڪي ۽ حل ٿيندڙ آهي.&quot;
 
آڪسيجن، جاندارن جي جياپي لاءِ تمام ضروري آهي. اسان جي ساھہ کڻڻ سان آڪسيجن ڦڦڙن ۾ ويندي آهي. هيءَ گئس ڏينهن ۾ وڻن مان خارج ٿيندي آهي. آڪسيجن جي ھڪ ائٽم ۽ [[ھائڊروجن|هائڊروجن]] جي ٻن ايٽمن جي ميلاپ سان پاڻي ٺهي ٿو، جنهن جو ڪيميائي فارمولو H&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;O آهي. ڌرتيءَ جي ماحولياتي دائري ۾ آڪسيجن گئس جو مقدار 21 سيڪڙو آهي.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A2%DA%AA%D8%B3%D9%8A%D8%AC%D9%86 آڪسيجن : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


زندگي زمين تي پنھنجا پير کوڙي چڪي هئي ۽ پکڙجڻ شروع ٿي ۽ ايروبڪ مائيڪروب جي شڪل ۾ ھئي. جن مان ٽي ارب سال پھريان [[سائنوبئڪٽيريا]] نڪتا. انھن جي توانائي جو ذريعو سج جي گرمي هئي. آڪسيجن گئس جنھن تي زندگي جو دارومدار آهي، انھن ۾ [[ڦوٽوسنٿيسس]] جو عمل شروع ڪري ڇڏيو. انھن سائنو بيڪٽريا جا ڪيترائي قسم هيا. هر هڪ سج کان ايندڙ مختلف ويولينٿ کي پڪڙيندو ھيو. سمنڊ جي لھرن ۾ ان وقت ڄمو ڳاڙهي رنگ وارو سائنو بيڪٽيريا ۽ سائي رنگ جي الجي شامل ھيا. سج جي روشني جي مدد سان پاڻي ۾ [[برقيو|اليڪٽران]] هلندا هئا جن ڪيميائي ري ايڪشن ڪرڻ شروع ڪيو.  گھٽ ملندڙ سلفر جي بجائي سائنو بيڪٽيريا هاڻي زمين تي گھڻا عام ملندا ھيا، جيڪي ماليڪيولز مان توانائي وٺي سگهن پيا جنھن ڪري انھن جي پيداوار ۾ تمام گھڻو اضافو ٿيو. ان کي مفيد توانائي ۾ بدلجڻ جو عمل ڪلوروفل مان شروع ٿيندو آهي سائي رنگ جي ماليڪيول جيڪي اينٽينا جيان ڪم ڪندا آهن ۽ زمين جي مٿاڇري کان ايندڙ روشني کي جذب ڪندا آهن.

==مطالعي جي تاريخ== 
===زندگي جي ابتدا===
ان کانپوءِ بائيو ڪيمسٽري ٿيوري پيچيدهه آهي. بنيادي طور تي، ان مان ڪيميائي ري ايڪشن ٿيندو آهي ۽ پاڻي هائيڊروجن ۽ آڪسيجن ۾ بدلجي ويندو آهي. انھن جا ڪجهه حصا ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ سان ملي ڪري گلوڪوز جھڙي شوگر ٺاهيندا آهن. ڪيمسٽري جي ان جمع خرچ ۾ ڪجهه آڪسيجن بچي ويندي آهي آزاد آڪسيجن اڄ بہ اسانکي سٺي لڳندي آهي، پر ان وقت جي زندگي جي لاءِ زهريلي هئي. سج تاري جون الٽرا وائلٽ شعاعون آڪسيجن جي ماليڪيول کي ٽوڙي ڪري آزاد ريڊيڪل ٺاهينديون هيون. هي ڊي اين اي کي چٻاڙيندو هيو ۽ ڦاڙي ڇڏيندو هيو. آزاد آڪسيجن نائيٽروجن مقرر ڪرڻ وارن بيڪٽريان جي صلاحيت کي تباھ ڪري ڇڏيندي هئي. ڇوجو هي انجي ان انزام مان لوھ جي ايٽم کي ٽوڙي ڪري ناڪارو ڪري ڇڏيندي هئي آڪسيجن ان وقت زميني زندگي لاءِ خطرناڪ دشمن هئي انھن نازڪ مائيڪروبز جي لاءِ شروع ۾ خوشي قسمتي اهيا رهي تہ آڪسيجن گڏ نہ ٿئي رهي هئي هي گھڻو ڪري شين مان ري ايڪٽ ڪري ويندي هئي ڇونہ هوا ۾ هجي يا پاڻي ۾ پاڻي ۾ لوھ جي وڏي مقدار ڦليل هئي ان آڪسيجن ان لوھ کي زنگ ڏيڻ شروع ڪري ڏنو زنگ جا هي ننڍڙا ڊرڙا سمنڊ جي تھ ۾ جمع ٿيڻ شروع ٿي ويا ۽ انھن کي ڳاڙهو ڪري ڇڏيو هي اڄ بہ هر قديم سمنڊ تھ ۾ نظر ايندا آهن دنيا جي نوي سيڪڙو لوھ جا ذخیرا ان طرح جا آهن ۽ هي ان مائيڪروبز جو ڪم آهي جيستائين تهي حل ٿيل لوھ باقي رهيو آڪسيجن ماحول کي آلودو نہ ڪيو سال بہ سال زمانو بہ زمانو سائينو بيڪٽيريا پکڙجڻ لڳا اهو ئي ڪم ڪندا رهيا لوھ ختم ٿيندو رهيو ايستائين جو انجو معاملو بگڙجڻ شروع ٿي ويو آزاد آڪسيجن سمنڊ ۾ جمع ٿيڻ شروع ٿي ويو زندگي کي مارڻ شروع ڪري ڇڏيو پوءِ هي فضا ۾ پکڙجڻ شروع ٿي انهن مائيڪروبز جي لاءِ هي زهريلا ڪڪر هيا زندگي جي لاءِ ايترو وڏو خطرو انکان سواءِ ٻيو ڪو بہ نہ رهيو زندگي جي ڪڙي کي موت جو خطرو هيو پوءِ زندگي ان خطري جو مقابلو ڪرڻ شروع ڪري ڏنو ڪجهه پاران ٻاهرا ممبرين ٺاهي ڪري ۽ ڪجهه پاران اندر جي ڀت ۾ چادر چاڙهي ڪري تہ جيئن نائيٽروجن برقرار ڪرڻ وارا انزام کي بچايو وڃي ڪجهه هڪ ٻيا هيا جن ڪجهه نہ ڪيو انھن جي خلياتي مشينري انھن گيسن کي اي تواناني جي لاءِ استعمال ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيو انجي ڌماڪي دار طاقت کي پنھنجي توانائي جي لاءِ اپنائي ڇڏيو جيئن ڪنھن تي ڪيميائي هٿيارن جو حملو ٿي ۽ اهو ان زهريلي گيس کي ئي ڪم ۾ آڻي آڻ يقيني طور تي حيرت انگيز پر هي اهوئي خاص بيڪٽيريا هيا جن ڪمال ئي ڪري ڇڏيو 

اڄ اسان ۽ زمين تي تقريبن سڄي زندگي ان جراثيمن جي جدوجهد ڪارڻ آهيون ڇوجو انھن جي وجهہ سان زندگي جو پيچ ممڪن ٿي ڪثرت خلوي جاندار ممڪن ٿيا سڀني خلين ۾ ننڍڙا مائيٽوڪونڊريا پاتا ويندا آهن جيڪي انھن جراثيمن جي وجهہ سان آهن هي مائيٽوڪونڊريا آڪسيجن سان توانائي ممڪن بڻائيندا آهن اسڪولن ۾ پڙهايو تہ ويندو آهي تہ جاندارن کي آڪسيجن زندھ رکڻ جي لاءِ ضروري آهي پر عام طور تي اهيو ناهي ٻڌايو ويندو تہ ڇاڪاڻ؟ انجو سولو جواب اي آهي تہ مائيٽرو ڪونڊريا آڪسيجن کي استعمال ڪري گلوڪوز جھڙي شوگر ۾ ٽوڙيندا آهن انھن کان بغير انهن شوگرز مان گھڻي ڀاڱي گھٽ ئي توانائي ڪڊهجي سگھجي ٿي پر ان سان توانائي چوسي وڃڻ وارا ڪم مائيٽو ڪونڊريا جو آهي جيڪي آڪسيجن جي مدد سان ڪندا آهن انھن کان سواءِ اسانجي توانائي جي بيٽري ختم ٿي ويندي ۽ اسان ڪجهه سيڪنڊن ۾ مري وينداسين  ياد رهي تہ ٻوٽا بہ ان طرح آڪسيجن مان ساهہ کڻندا آهن انھن کي وڌڻ ۽ پنھنجي نسل جي پرورش جي لاءِ کپي آڪسيجن زندگي کان سواءِ زمين کي پڻ بدلي ڇڏيو آزاد آڪسيجن پنھنجو حملو گرين هائوس گيسن تي ڪيو ميٿين جھڙين گيسن کي ختم ڪري ڇڏيو ان سان زمين جو پد ڪري پيو زمين برف سان ڌڪجي وئي خط استوا تي بہ گليشيئر اچي ويا زمين جو ٻہ سيڪڙو معدنيات اهوئي آهن جيڪي صرف آڪسيجن جي موجودگي ۾ ٺھي سگھن ٿيون انھن ۾ ڪئي گوهر ۽ نگينا بہ هئا ياقوت ۽ نيلم ان آڪسيجن جي حملي سان ٺهيا ڪيتريون معدنيات آڪسيجن جي موجودگي ۾ نٿا رهي سگھن يعني ان قديم معدنيات کي آڪسيجن ختم ڪري ڇڏيو پٿر بہ ان طرح گيسن جي موجودگي ۾ وڌندا ۽ ختم ٿيندا آهن آڪسيجن انھن مان ڪيترن جي لاءِ زندگي جو پيغام هئي ۽ ڪيترن جي لاءِ موت جو 

اڄ آڪسيجن فضا جو ايڪويهه سيڪڙو آهي ۽ ان سطح تي برقرار آهي ان مان ڪجهه ٻوٽن جي طرف کان ايندي آهي ۽ ڪجهه مائيڪروبز جي طرف کان اڄ کان ٻہ ارب ٽيھ ڪروڙ سال سڳ جڏهن سمنڊ مان لوھ ختم ٿيو هيو تہ ان وقت آڪسيجن فضا ۾ ڏھ کرب مان هڪ ماليڪيول هيو اڳئين ڪجهه سئو ملين صدين ۾ هي پنج سئو مان هڪ ماليڪيول تائين پھچي چڪي هئي گھٽ وقت ۾ ان قدر تيزي سان ان اضافي زندگي ويجھو ويجھو مٽائي ئي ڇڏي هئي هڪ ارب اسي ڪروڙ سال پهريان هي سطح هڪ ليول تائين اچي چڪي هئي جڏهن زمين تي معدنيات ان کي چوسڻ شروع ڪيو اڳئين هڪ ارب سال تائين هي هڪ سطح تي رهي جڏهن معدنيات سينچوريٽ ٿي وئي ۽ پوءِ وڌڻ شروع ٿي ٻوٽا ۽ [[جاندار|جانور]] ان وقت ريڪارڊ ۾ اچڻ شروع ٿيا ان مان حاصل ٿيندڙ توانائي جي وجهہ سان اهوئي مخلوقات جيڪي ڀڄي سگهنديون هيون شڪار ڪري سگهنديون هيون جنسي طريقي سان پنھنجي نسل ڪري سگهنديون هيون ۽ ماري سگهنديون هيون 

انکان پوءِ آڪسيجن جي سطح پندرهن ۽ پنجٽيهہ سيڪڙو جي ويجھي مٿي هيٺ ٿيندي رهي انجا پنھنجا اثر ٿيا جڏهن هي گھڻي هئي تہ ايتري گھڻي جو معمولي ڀڙڀٽ وڏي باھ لڳائڻ جي سگھ هئي ۽ جڏهن گھٽ تہ ايتري گھٽ جو ڪرندڙ بجلي يا آتش فشان جي لاءِ بہ ڪجهہ ساڙڻ مشڪل هجي جيڪڏهن فرض ڪجي ڪو ٽائيم مشين ٺاهي ڪري وقت ۾ پوئتي وڃڻ چاهي تہ هي زمين جي تاريخ جو پھريون مرحلو آهي جڏهن اهو ٽائيم مشين مان قديم ٻاهر نڪري ڪري موت جو شڪار نہ ٿيندو سترهن سيڪڙو آڪسيجن مان گھٽ سطح تي سوچڻ جي صلاحيت متاثر ٿيڻ شروع ٿي ويندي آهي ۽ هلڻ مشڪل ٿي ويندو آهي آڪسيجن جي وڌندڙ ليول سان سڀ کان گھڻو فائدو جيتن کنيو ڪيڙن جا ڦڦڙ ناهين هوندا هي آڪسيجن کي پنھنجي خلين جي مسامن جي ذريعي اندر وٺي ويندا آهن جيو ميٽري مان پتو پوندو آهي تہ انھن جو سائز وڌڻ جي سطح جو رقبو واليوم جي مقابلي ۾ آهستہ سان وڌندو آهي انجي وجہ سان ڪيڙا گھڻا وڏا نٿا ٿي سگھن نہ تہ آڪسيجن جي گهٽتائي سان مري وڃن ها انهي وجھ سان اڄ جي ڪيڙا ننڊڙي سائز جا هوندا آهن جڏهن آڪسيجن جي سطح پنجٽيهه سيڪڙو تائين پھتي هئي ان وقت انھن وٽ وڏو ٿيڻ آسان هيو جيڪڏهن ٽائيم مشين ۾ اسانجا دوست ٽيھ ڪروڙ سال پهريان وڃن تہ انھن کي گز وڏي ڪبوتر جي سائز جون مکيون ۽ ٽائرن جي سائز جون مڪڙيون ملنديون هي آڪسيجن جو ڪارنامو هيا 

هاڻوڪي آڪسيجن جي ليول تي اسانکي چار سيڪنڊن ۾ هڪ ساهہ گھرجي ڏينھن جا ويھ هزار اهيا آڪسيجن ٺاهڻ وارا بيڪٽريا جيڪي اڄ جي سڀئي زندگي ونڊ ڪندي آهي جيڪڏھن ٻوٽن ۽ آڪسيجن ٺاهڻ وارا بيڪٽريا انھن کي ٺاهڻ ڇڏي ڏين تہ هڪ هزار صدي ۾ آڪسيجن تي جيئندڙ سڀ زندگي زمين مان ختم ٿي ويندي جيترو عرصو انھن کي ٺھڻ ۾ لڳو انجي هڪ ملين حصي ۾ پر جيڪي جراثيم ۽ ٻوٽا هي ڪم روزانو ڪندا آهن زندگي جي مختلف شڪلن جي ويجھو ڏئي وٺ جو هي سندرتا توازن برقرار آهي ٻوٽا ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ ۽ پاڻي ٺاهيندا آهن.
فزڪس ۾ اوهان قدرت جي سندرتا کي پڙهندا هوندا پر آڪسيجن ۽ ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ جي هي ڪميسٽري گھڻو متاثر ڪندڙ آهي ڇوجو انکي هاڻي تائين پهچڻ ان قدر گھڻو وقت لڳو آهي ۽ ان ۾ ان قدر گھڻين شين حصو ورتو ان ۾ ايتريون گھڻون شيون خراب ٿي سگھن ٿيون پر ٿينديون ناهين برگد جا وڻ جهرڪيون سائنو بيڪٽيريا ۽ اسان ان توازن ۾ سڀ گڏ آهيون.

==خاصيتون==
==حياتياتي پيداوار==
==صنعتي پيداوار== 
==اسٽوريج==
==ايپليڪيشن==
==مرڪب== 
==احتياطون==
==پڻ ڏسو==
[[:باب:ڪيميا]]
* [[:باب:طب]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==
* [https://www.periodicvideos.com/videos/008.htm Oxygen] at ''[[The Periodic Table of Videos]]'' (University of Nottingham)
* [https://www.organic-chemistry.org/chemicals/oxidations/oxygen.shtm Oxidizing Agents &gt; Oxygen]
* [https://www.uigi.com/oxygen.html Oxygen (O&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;) Properties, Uses, Applications]
* [https://www.americanscientist.org/issues/pub/the-story-of-o Roald Hoffmann article on &quot;The Story of O&quot;]
* [https://www.webelements.com/webelements/elements/text/O/index.html WebElements.com&amp;nbsp;– Oxygen]
*
* [https://scrippso2.ucsd.edu/ Scripps Institute: Atmospheric Oxygen has been dropping for 20 years]

{{Authority control}}
{{featured article}}

[[زمرو:آڪسيجن]]
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]
[[زمرو:آڪسيڊائزنگ ايجنٽ]]

[[Category:Diatomic nonmetals]]
[[Category:Reactive nonmetals]]
[[Category:Chemical substances for emergency medicine]]
[[Category:Breathing gases]]
[[Category:E-number additives]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>asvy96ejzvkm845gds9gz70l8fv00wy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318386</id>
      <parentid>318385</parentid>
      <timestamp>2025-06-08T09:28:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318386</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23009" sha1="icrt9aq5uai0b0smhmn14rk7il1cbtt" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Liquid_oxygen_in_a_beaker_(cropped_and_retouched).jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 8
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,6
| seat_type = حالت (معياري حرارت ۽ داٻ تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (معياري حرارت ۽ داٻ تي)
| seat1 = 1.429 گرام في لٽر
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (90.188°K) (182.962°C-)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (54.36°K) (218.79°C-)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 0.444 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 6.82 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 29.378 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 1.429 گرام في لٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = گئس
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = وزن 15.99 &lt;ref&gt;
Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; Böhlke, John K.; Chesson, Lesley A.; Coplen, Tyler B.; Ding, Tiping; Dunn, Philip J. H.; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Meijer, Harro A. J. (May 4, 2022). &quot;Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)&quot;. Pure and Applied Chemistry. doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.&lt;/ref&gt;
| subdivision_name3 = 16
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = 
1s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 2s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 2p&lt;sup&gt;4&lt;/sup&gt; 
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 66±2 پيڪو ميٽر (ڪوويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 1313.9 kJ/mol
2nd: 3388.3 kJ/mol
3rd: 5300.5 kJ/mol
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: -2&lt;br&gt;
 -1،  +1، +2&lt;ref&gt;
Greenwood, Norman N.; Earnshaw Alan
 (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. p. 28. ISBN 978-0-08-037941-8.
#Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
&lt;/ref&gt;
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 3.44 (پالنگ اسڪيل)
| name = آڪسيجن
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;8&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;O
| native_name = Oxygen
| government_type = 
| image_blank_emblem = [[File:Oxygen.svg|90px]]
| blank_emblem_type = نشان
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
| image_caption = مائع آڪسيجن (O2 گئس، 184°C- کان هيٺيان)
}}
'''آڪسيجن''' (Oxygen) هڪ [[ڪيميائي عنصر]] آهي؛ ان جي [[ڪيميائي نشاني|علامت]] '''&quot;O&quot;''' ۽ [[ايٽمي نمبر]] '''&quot;8&quot;''' آهي. اهو [[دوري جدول]] ۾ چالڪوجين گروپ-16 جو ميمبر آهي. هڪ انتهائي رد عمل وارو غير ڌاتو ۽ هڪ طاقتور آڪسائيڊائيزنگ ايجنٽ، &lt;ref&gt;Greenwood, Norman N.; Earnshaw Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. p. 28. ISBN 978-0-08-037941-8. Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.&lt;/ref&gt; جيڪو آساني سان گھڻن عنصرن ۽ ٻين مرڪبن سان گڏ ٿي آڪسائيڊ ٺاهيندو آهي. آڪسيجن ڌرتيءَ جي ڪرسٽ ۾ سڀ کان وڌيڪ مقدار ۾ موجود عنصر آهي، ۽ ڌرتيءَ جي ڪرسٽ جو تقريباً اڌ حصو مختلف آڪسائيڊن جهڙوڪ پاڻي، ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ، آئرن آڪسائيڊ ۽ سليڪيٽ جي صورت ۾ ٺاهيندو آهي.&lt;ref name=&quot;Atkins7th&quot;&gt;Atkins, P.; Jones, L.; Laverman, L. (2016).''Chemical Principles'', 7th edition. Freeman. {{ISBN|978-1-4641-8395-9}}&lt;/ref&gt; ڪائنات ۾ [[ھائڊروجن|هائيڊروجن]] ۽ [[هيليئم|هيليم]] کان پوءِ ٽيون سڀ کان وڌيڪ مقدار ۾ موجود عنصر آهي. 

معياري گرمي پد ۽ دٻاءُ تي، ٻہ آڪسيجن ايٽم ڊائي آڪسيجن، ڪيميائي فارمولا O2 سان هڪ بي رنگ ۽ بي بوءِ ڊائيٽامڪ گيس ٺاهڻ لاءِ covalent  bond جي  ڳنڍيل هوندا. ڊائي آڪسيجن گيس هن وقت زمين جي ماحول جو لڳ ڀڳ %24 مولر حصو ٺاهيندي آهي. آڪسيجن جو هڪ تمام گهٽ ٽرائي اٽامڪ ايلوٽروپ، اوزون (O3) UV شعاعن کي مضبوطيءَ سان جذب ڪري ٿو ۽ هيٺين اسٽريٽوسفيئر تي هڪ حفاظتي اوزون پرت ٺاهيندو آهي. جيڪو بايوسفيئر کي آئنائيزنگ الٽراوائليٽ شعاعن کان بچائيندو آهي. بهرحال، مٿاڇري تي موجود اوزون سموگ جو هڪ corrosive ضمني پيداوار آهي ۽ ان ڪري هڪ هوائي آلودگي آهي.  

سڀني يوڪريوٽڪ جاندارن، جن ۾ ٻوٽا، جانور، فنگس، الجي ۽ گهڻا پروٽسٽس شامل آهن، کي سيلولر تنفس لاءِ آڪسيجن جي ضرورت هوندي آهي. هڪ اهڙو عمل جيڪو کاڌي مان نڪتل نامياتي ماليڪيولن سان آڪسيجن جي رد عمل ذريعي ڪيميائي توانائي ڪڍي ٿو ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ کي فضول پيداوار طور جاري ڪري ٿو. جاندارن ۾ نامياتي ماليڪيولن جا ڪيترائي وڏا طبقا، جهڙوڪ پروٽين، نيوڪلڪ ايسڊ، ڪاربوهائيڊريٽ ۽ چربی،   آڪسيجن ايٽم تي مشتمل هوندا آهن. 

زمين جي ماحول ۾ آڪسيجن بايوٽڪ فوٽو سنٿيسس ذريعي پيدا ٿئي ٿي. جنهن ۾ سج جي روشني ۾ فوٽون توانائي ڪلوروفل ذريعي قبضو ڪئي ويندي آهي ته جيئن پاڻي جي ماليڪيولن کي ورهايو وڃي ۽ پوءِ ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ سان رد عمل ڪري ڪاربوهائيڊريٽ پيدا ٿئي ۽ آڪسيجن هڪ ضمني پيداوار جي طور تي خارج ٿئي. * آڪسيجن کي مائيڪل سينڊيووجيئس 1604 کان اڳ الڳ ڪيو هو. * آڪسيجن جي عام صنعتي استعمال ۾ اسٽيل، پلاسٽڪ ۽ ڪپڙي جي پيداوار، اسٽيل ۽ ٻين ڌاتو جي بريزنگ، ويلڊنگ ۽ ڪٽڻ، راڪيٽ پروپيلنٽ، آڪسيجن ٿراپي، ۽ هوائي جهازن، آبدوزين، خلائي پرواز ۽ ڊائيونگ ۾ لائف سپورٽ سسٽم شامل آهن. 

آڪسيجن سال 1604ع کان اڳ سينڊي ووگيئس ھوا مان ڌار ڪئي، پر عام خيال اھو آھي تہ اھا سال 1773ع يا ان کان اڳ ڪارل وليم شيلي سوئيڊن جي شھر اپسالا ۾ دريافت ڪئي. اِھو بہ خيال آهي تہ آڪسيجن [[جوزف پرسٽلي|جوزف پريسٽلي]] سال 1774ع ۾ ولٽ شائر، انگلينڊ ۾ دريافت ڪئي. انھن سڀني مان جوزف پريسٽلي کي ترجيح ملي ڇو تہ ان جي اھا تحقيق سڀ کان پھرين ڇپي. جوزف پريسٽلي ان تحقيق ۾ ھن عنصر کي &quot;ڊائي فلوجسٽيڪيٽيڊ ھوا&quot; جو نالو ڏنو ۽ ان کي بطور عنصر تسليم نہ ڪيو. سڀ کان پھريون سال 1777ع ۾ اينٽوئن ليوازئي ان کي آڪسيجن نالو ڏنو ۽ ان کي [[ڪيميائي عنصر]] طور تسليم ڪيو ۽ ان جي ٻرڻ جي عمل (combustion) واري ڪردار جو صحيح ذڪر ڪيو. 

[[انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا]] جي مطابق؛ 
 &quot;آڪسيجن هڪ بي رنگ گئس آهي جنھن ۾ نہ بوءِ آهي ۽ نہ وري ذائقو اَٿس. هيءَ گئس هوا کان ڳري آهي ۽ پاڻيءَ کان هلڪي ۽ حل ٿيندڙ آهي.&quot;
 
آڪسيجن، جاندارن جي جياپي لاءِ تمام ضروري آهي. اسان جي ساھہ کڻڻ سان آڪسيجن ڦڦڙن ۾ ويندي آهي. هيءَ گئس ڏينهن ۾ وڻن مان خارج ٿيندي آهي. آڪسيجن جي ھڪ ائٽم ۽ [[ھائڊروجن|هائڊروجن]] جي ٻن ايٽمن جي ميلاپ سان پاڻي ٺهي ٿو، جنهن جو ڪيميائي فارمولو H&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;O آهي. ڌرتيءَ جي ماحولياتي دائري ۾ آڪسيجن گئس جو مقدار 21 سيڪڙو آهي.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A2%DA%AA%D8%B3%D9%8A%D8%AC%D9%86 آڪسيجن : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


زندگي زمين تي پنھنجا پير کوڙي چڪي هئي ۽ پکڙجڻ شروع ٿي ۽ ايروبڪ مائيڪروب جي شڪل ۾ ھئي. جن مان ٽي ارب سال پھريان [[سائنوبئڪٽيريا]] نڪتا. انھن جي توانائي جو ذريعو سج جي گرمي هئي. آڪسيجن گئس جنھن تي زندگي جو دارومدار آهي، انھن ۾ [[ڦوٽوسنٿيسس]] جو عمل شروع ڪري ڇڏيو. انھن سائنو بيڪٽريا جا ڪيترائي قسم هيا. هر هڪ سج کان ايندڙ مختلف ويولينٿ کي پڪڙيندو ھيو. سمنڊ جي لھرن ۾ ان وقت ڄمو ڳاڙهي رنگ وارو سائنو بيڪٽيريا ۽ سائي رنگ جي الجي شامل ھيا. سج جي روشني جي مدد سان پاڻي ۾ [[برقيو|اليڪٽران]] هلندا هئا جن ڪيميائي ري ايڪشن ڪرڻ شروع ڪيو.  گھٽ ملندڙ سلفر جي بجائي سائنو بيڪٽيريا هاڻي زمين تي گھڻا عام ملندا ھيا، جيڪي ماليڪيولز مان توانائي وٺي سگهن پيا جنھن ڪري انھن جي پيداوار ۾ تمام گھڻو اضافو ٿيو. ان کي مفيد توانائي ۾ بدلجڻ جو عمل ڪلوروفل مان شروع ٿيندو آهي سائي رنگ جي ماليڪيول جيڪي اينٽينا جيان ڪم ڪندا آهن ۽ زمين جي مٿاڇري کان ايندڙ روشني کي جذب ڪندا آهن.

==مطالعي جي تاريخ== 
===زندگي جي ابتدا===
ان کانپوءِ بائيو ڪيمسٽري ٿيوري پيچيدهه آهي. بنيادي طور تي، ان مان ڪيميائي ري ايڪشن ٿيندو آهي ۽ پاڻي هائيڊروجن ۽ آڪسيجن ۾ بدلجي ويندو آهي. انھن جا ڪجهه حصا ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ سان ملي ڪري گلوڪوز جھڙي شوگر ٺاهيندا آهن. ڪيمسٽري جي ان جمع خرچ ۾ ڪجهه آڪسيجن بچي ويندي آهي آزاد آڪسيجن اڄ بہ اسانکي سٺي لڳندي آهي، پر ان وقت جي زندگي جي لاءِ زهريلي هئي. سج تاري جون الٽرا وائلٽ شعاعون آڪسيجن جي ماليڪيول کي ٽوڙي ڪري آزاد ريڊيڪل ٺاهينديون هيون. هي ڊي اين اي کي چٻاڙيندو هيو ۽ ڦاڙي ڇڏيندو هيو. آزاد آڪسيجن نائيٽروجن مقرر ڪرڻ وارن بيڪٽريان جي صلاحيت کي تباھ ڪري ڇڏيندي هئي. ڇوجو هي انجي ان انزام مان لوھ جي ايٽم کي ٽوڙي ڪري ناڪارو ڪري ڇڏيندي هئي آڪسيجن ان وقت زميني زندگي لاءِ خطرناڪ دشمن هئي انھن نازڪ مائيڪروبز جي لاءِ شروع ۾ خوشي قسمتي اهيا رهي تہ آڪسيجن گڏ نہ ٿئي رهي هئي هي گھڻو ڪري شين مان ري ايڪٽ ڪري ويندي هئي ڇونہ هوا ۾ هجي يا پاڻي ۾ پاڻي ۾ لوھ جي وڏي مقدار ڦليل هئي ان آڪسيجن ان لوھ کي زنگ ڏيڻ شروع ڪري ڏنو زنگ جا هي ننڍڙا ڊرڙا سمنڊ جي تھ ۾ جمع ٿيڻ شروع ٿي ويا ۽ انھن کي ڳاڙهو ڪري ڇڏيو هي اڄ بہ هر قديم سمنڊ تھ ۾ نظر ايندا آهن دنيا جي نوي سيڪڙو لوھ جا ذخیرا ان طرح جا آهن ۽ هي ان مائيڪروبز جو ڪم آهي جيستائين تهي حل ٿيل لوھ باقي رهيو آڪسيجن ماحول کي آلودو نہ ڪيو سال بہ سال زمانو بہ زمانو سائينو بيڪٽيريا پکڙجڻ لڳا اهو ئي ڪم ڪندا رهيا لوھ ختم ٿيندو رهيو ايستائين جو انجو معاملو بگڙجڻ شروع ٿي ويو آزاد آڪسيجن سمنڊ ۾ جمع ٿيڻ شروع ٿي ويو زندگي کي مارڻ شروع ڪري ڇڏيو پوءِ هي فضا ۾ پکڙجڻ شروع ٿي انهن مائيڪروبز جي لاءِ هي زهريلا ڪڪر هيا زندگي جي لاءِ ايترو وڏو خطرو انکان سواءِ ٻيو ڪو بہ نہ رهيو زندگي جي ڪڙي کي موت جو خطرو هيو پوءِ زندگي ان خطري جو مقابلو ڪرڻ شروع ڪري ڏنو ڪجهه پاران ٻاهرا ممبرين ٺاهي ڪري ۽ ڪجهه پاران اندر جي ڀت ۾ چادر چاڙهي ڪري تہ جيئن نائيٽروجن برقرار ڪرڻ وارا انزام کي بچايو وڃي ڪجهه هڪ ٻيا هيا جن ڪجهه نہ ڪيو انھن جي خلياتي مشينري انھن گيسن کي اي تواناني جي لاءِ استعمال ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيو انجي ڌماڪي دار طاقت کي پنھنجي توانائي جي لاءِ اپنائي ڇڏيو جيئن ڪنھن تي ڪيميائي هٿيارن جو حملو ٿي ۽ اهو ان زهريلي گيس کي ئي ڪم ۾ آڻي آڻ يقيني طور تي حيرت انگيز پر هي اهوئي خاص بيڪٽيريا هيا جن ڪمال ئي ڪري ڇڏيو 

اڄ اسان ۽ زمين تي تقريبن سڄي زندگي ان جراثيمن جي جدوجهد ڪارڻ آهيون ڇوجو انھن جي وجهہ سان زندگي جو پيچ ممڪن ٿي ڪثرت خلوي جاندار ممڪن ٿيا سڀني خلين ۾ ننڍڙا مائيٽوڪونڊريا پاتا ويندا آهن جيڪي انھن جراثيمن جي وجهہ سان آهن هي مائيٽوڪونڊريا آڪسيجن سان توانائي ممڪن بڻائيندا آهن اسڪولن ۾ پڙهايو تہ ويندو آهي تہ جاندارن کي آڪسيجن زندھ رکڻ جي لاءِ ضروري آهي پر عام طور تي اهيو ناهي ٻڌايو ويندو تہ ڇاڪاڻ؟ انجو سولو جواب اي آهي تہ مائيٽرو ڪونڊريا آڪسيجن کي استعمال ڪري گلوڪوز جھڙي شوگر ۾ ٽوڙيندا آهن انھن کان بغير انهن شوگرز مان گھڻي ڀاڱي گھٽ ئي توانائي ڪڊهجي سگھجي ٿي پر ان سان توانائي چوسي وڃڻ وارا ڪم مائيٽو ڪونڊريا جو آهي جيڪي آڪسيجن جي مدد سان ڪندا آهن انھن کان سواءِ اسانجي توانائي جي بيٽري ختم ٿي ويندي ۽ اسان ڪجهه سيڪنڊن ۾ مري وينداسين  ياد رهي تہ ٻوٽا بہ ان طرح آڪسيجن مان ساهہ کڻندا آهن انھن کي وڌڻ ۽ پنھنجي نسل جي پرورش جي لاءِ کپي آڪسيجن زندگي کان سواءِ زمين کي پڻ بدلي ڇڏيو آزاد آڪسيجن پنھنجو حملو گرين هائوس گيسن تي ڪيو ميٿين جھڙين گيسن کي ختم ڪري ڇڏيو ان سان زمين جو پد ڪري پيو زمين برف سان ڌڪجي وئي خط استوا تي بہ گليشيئر اچي ويا زمين جو ٻہ سيڪڙو معدنيات اهوئي آهن جيڪي صرف آڪسيجن جي موجودگي ۾ ٺھي سگھن ٿيون انھن ۾ ڪئي گوهر ۽ نگينا بہ هئا ياقوت ۽ نيلم ان آڪسيجن جي حملي سان ٺهيا ڪيتريون معدنيات آڪسيجن جي موجودگي ۾ نٿا رهي سگھن يعني ان قديم معدنيات کي آڪسيجن ختم ڪري ڇڏيو پٿر بہ ان طرح گيسن جي موجودگي ۾ وڌندا ۽ ختم ٿيندا آهن آڪسيجن انھن مان ڪيترن جي لاءِ زندگي جو پيغام هئي ۽ ڪيترن جي لاءِ موت جو 

اڄ آڪسيجن فضا جو ايڪويهه سيڪڙو آهي ۽ ان سطح تي برقرار آهي ان مان ڪجهه ٻوٽن جي طرف کان ايندي آهي ۽ ڪجهه مائيڪروبز جي طرف کان اڄ کان ٻہ ارب ٽيھ ڪروڙ سال سڳ جڏهن سمنڊ مان لوھ ختم ٿيو هيو تہ ان وقت آڪسيجن فضا ۾ ڏھ کرب مان هڪ ماليڪيول هيو اڳئين ڪجهه سئو ملين صدين ۾ هي پنج سئو مان هڪ ماليڪيول تائين پھچي چڪي هئي گھٽ وقت ۾ ان قدر تيزي سان ان اضافي زندگي ويجھو ويجھو مٽائي ئي ڇڏي هئي هڪ ارب اسي ڪروڙ سال پهريان هي سطح هڪ ليول تائين اچي چڪي هئي جڏهن زمين تي معدنيات ان کي چوسڻ شروع ڪيو اڳئين هڪ ارب سال تائين هي هڪ سطح تي رهي جڏهن معدنيات سينچوريٽ ٿي وئي ۽ پوءِ وڌڻ شروع ٿي ٻوٽا ۽ [[جاندار|جانور]] ان وقت ريڪارڊ ۾ اچڻ شروع ٿيا ان مان حاصل ٿيندڙ توانائي جي وجهہ سان اهوئي مخلوقات جيڪي ڀڄي سگهنديون هيون شڪار ڪري سگهنديون هيون جنسي طريقي سان پنھنجي نسل ڪري سگهنديون هيون ۽ ماري سگهنديون هيون 

انکان پوءِ آڪسيجن جي سطح پندرهن ۽ پنجٽيهہ سيڪڙو جي ويجھي مٿي هيٺ ٿيندي رهي انجا پنھنجا اثر ٿيا جڏهن هي گھڻي هئي تہ ايتري گھڻي جو معمولي ڀڙڀٽ وڏي باھ لڳائڻ جي سگھ هئي ۽ جڏهن گھٽ تہ ايتري گھٽ جو ڪرندڙ بجلي يا آتش فشان جي لاءِ بہ ڪجهہ ساڙڻ مشڪل هجي جيڪڏهن فرض ڪجي ڪو ٽائيم مشين ٺاهي ڪري وقت ۾ پوئتي وڃڻ چاهي تہ هي زمين جي تاريخ جو پھريون مرحلو آهي جڏهن اهو ٽائيم مشين مان قديم ٻاهر نڪري ڪري موت جو شڪار نہ ٿيندو سترهن سيڪڙو آڪسيجن مان گھٽ سطح تي سوچڻ جي صلاحيت متاثر ٿيڻ شروع ٿي ويندي آهي ۽ هلڻ مشڪل ٿي ويندو آهي آڪسيجن جي وڌندڙ ليول سان سڀ کان گھڻو فائدو جيتن کنيو ڪيڙن جا ڦڦڙ ناهين هوندا هي آڪسيجن کي پنھنجي خلين جي مسامن جي ذريعي اندر وٺي ويندا آهن جيو ميٽري مان پتو پوندو آهي تہ انھن جو سائز وڌڻ جي سطح جو رقبو واليوم جي مقابلي ۾ آهستہ سان وڌندو آهي انجي وجہ سان ڪيڙا گھڻا وڏا نٿا ٿي سگھن نہ تہ آڪسيجن جي گهٽتائي سان مري وڃن ها انهي وجھ سان اڄ جي ڪيڙا ننڊڙي سائز جا هوندا آهن جڏهن آڪسيجن جي سطح پنجٽيهه سيڪڙو تائين پھتي هئي ان وقت انھن وٽ وڏو ٿيڻ آسان هيو جيڪڏهن ٽائيم مشين ۾ اسانجا دوست ٽيھ ڪروڙ سال پهريان وڃن تہ انھن کي گز وڏي ڪبوتر جي سائز جون مکيون ۽ ٽائرن جي سائز جون مڪڙيون ملنديون هي آڪسيجن جو ڪارنامو هيا 

هاڻوڪي آڪسيجن جي ليول تي اسانکي چار سيڪنڊن ۾ هڪ ساهہ گھرجي ڏينھن جا ويھ هزار اهيا آڪسيجن ٺاهڻ وارا بيڪٽريا جيڪي اڄ جي سڀئي زندگي ونڊ ڪندي آهي جيڪڏھن ٻوٽن ۽ آڪسيجن ٺاهڻ وارا بيڪٽريا انھن کي ٺاهڻ ڇڏي ڏين تہ هڪ هزار صدي ۾ آڪسيجن تي جيئندڙ سڀ زندگي زمين مان ختم ٿي ويندي جيترو عرصو انھن کي ٺھڻ ۾ لڳو انجي هڪ ملين حصي ۾ پر جيڪي جراثيم ۽ ٻوٽا هي ڪم روزانو ڪندا آهن زندگي جي مختلف شڪلن جي ويجھو ڏئي وٺ جو هي سندرتا توازن برقرار آهي ٻوٽا ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ ۽ پاڻي ٺاهيندا آهن.
فزڪس ۾ اوهان قدرت جي سندرتا کي پڙهندا هوندا پر آڪسيجن ۽ ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ جي هي ڪميسٽري گھڻو متاثر ڪندڙ آهي ڇوجو انکي هاڻي تائين پهچڻ ان قدر گھڻو وقت لڳو آهي ۽ ان ۾ ان قدر گھڻين شين حصو ورتو ان ۾ ايتريون گھڻون شيون خراب ٿي سگھن ٿيون پر ٿينديون ناهين برگد جا وڻ جهرڪيون سائنو بيڪٽيريا ۽ اسان ان توازن ۾ سڀ گڏ آهيون.

==خاصيتون==
==حياتياتي پيداوار==
==صنعتي پيداوار== 
==اسٽوريج==
==ايپليڪيشن==
==مرڪب== 
==احتياطون==
==پڻ ڏسو==
[[:باب:ڪيميا]]
* [[:باب:طب]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==
* [https://www.periodicvideos.com/videos/008.htm Oxygen] at ''[[The Periodic Table of Videos]]'' (University of Nottingham)
* [https://www.organic-chemistry.org/chemicals/oxidations/oxygen.shtm Oxidizing Agents &gt; Oxygen]
* [https://www.uigi.com/oxygen.html Oxygen (O&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;) Properties, Uses, Applications]
* [https://www.americanscientist.org/issues/pub/the-story-of-o Roald Hoffmann article on &quot;The Story of O&quot;]
* [https://www.webelements.com/webelements/elements/text/O/index.html WebElements.com&amp;nbsp;– Oxygen]
*
* [https://scrippso2.ucsd.edu/ Scripps Institute: Atmospheric Oxygen has been dropping for 20 years]

{{Authority control}}
{{featured article}}

[[زمرو:آڪسيجن]]
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]
[[زمرو:آڪسيڊائزنگ ايجنٽ]]

[[Category:Diatomic nonmetals]]
[[Category:Reactive nonmetals]]
[[Category:Chemical substances for emergency medicine]]
[[Category:Breathing gases]]
[[Category:E-number additives]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>icrt9aq5uai0b0smhmn14rk7il1cbtt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جنيوا</title>
    <ns>0</ns>
    <id>55508</id>
    <revision>
      <id>318383</id>
      <parentid>298420</parentid>
      <timestamp>2025-06-08T00:44:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ziv</username>
        <id>19611</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]])  [[File:Coat of Arms of Geneva.svg]] → [[File:CHE Genève COA.svg]] → File replacement: update to new version ([[c:c:GR]])</comment>
      <origin>318383</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8570" sha1="gxkwj6d32tqquwx5zsczjnnaj8zoccq" xml:space="preserve">{{Infobox Settlement
&lt;!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --&gt;
| name = جنيوا
| settlement_type = 
| image_skyline = Views_of_Geneva.jpg
| imagesize = 300px
| image_alt = 
| image_caption = جنيوا جا مختلف منظر، مٿي کاٻي پاسي کان: قصر قومون، وچ کاٻو: CERN تجربي گاهہ، &lt;br/&gt; سڄي پاسي: Jet d'Eau، هيٺ: ڍنڍ ۽ شهر جو منظر
| image_flag = 
| flag_size = 
| flag_alt = 
| image_seal = CHE Genève COA.svg
| seal_size = 100px
| seal_alt = 
| image_shield = 
| shield_size = 
| shield_alt = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| blank_emblem_size = 
| blank_emblem_alt = 
| nickname = 
| motto = 
| image_map = 
| mapsize = 
| map_alt = 
| map_caption = 
| image_map1 = 
| mapsize1 = 
| map_alt1 = 
| map_caption1 = 
| image_dot_map = 
| dot_mapsize = 
| dot_map_base_alt = 
| dot_map_alt = 
| dot_map_caption = 
| dot_x = |dot_y = 
| pushpin_map = 
| pushpin_label_position = 
| pushpin_map_alt = 
| pushpin_mapsize = 
| pushpin_map_caption = 
 | lat_d=46|lat_m=12|lat_NS=N|long_d=6|long_m=09|long_EW=E
| coor_pinpoint = 
| coordinates_type = 
| coordinates_display = 
| coordinates_footnotes = 
| subdivision_type = 
| subdivision_name = 
| subdivision_type1 = 
| subdivision_name1 = 
| subdivision_type2 = 
| subdivision_name2 = 
| established_title = 
| established_date = 
| founder = 
| named_for = 
| seat_type = 
| seat = 
| government_footnotes = 
| government_type = 
| leader_party = 
| leader_title = 
| leader_name = 
| leader_title1 = 
| leader_name1 = 
| total_type = 
| unit_pref = 
| area_magnitude = 
| area_footnotes = 
| area_total_km2 = 15.86
| area_total_sq_mi = 6.12
| area_total_dunam = 
| area_land_km2 = 
| area_land_sq_mi = 
| area_water_km2 = 
| area_water_sq_mi = 
| area_water_percent = 
| elevation_footnotes = 
| elevation_m = 375 
| elevation_ft = 1,230
| population_footnotes = 
| population_total = 185,726
| population_as_of = 2007ء
| population_density_km2 = 11,710
| population_density_sq_mi= 30,330
| population_est = 
| pop_est_as_of = 
| population_note = 
| timezone1 = 
| utc_offset1 = 
| timezone1_DST = 
| utc_offset1_DST = 
| postal_code_type = 
| postal_code = 1200
| area_code_type = 
| area_code = 
| website = http://ville-ge.ch/
| footnotes = 
}}


'''جنيوا''' ({{lang-en|Geneva}})،&lt;ref name=&quot;oxford&quot;&gt;{{cite Oxford Dictionaries|Geneva|accessdate=2019-09-07}}&lt;/ref&gt; [[فرانسيسي ٻولي]]: Genève، [[جرمن ٻولي]]: Genf، ([[اطالوي ٻولي]]: Ginevra) [[سوئٽزرلينڊ|سويٽزرلينڊ]] جو (زيورخ زيورک کانپوءِ) آباديءَ جي لحاظ کان [[سوئٽزرلينڊ ۾ شهرن جي فهرست|ٻيون سڀ کان وڏو شهر]] آهي.  هي [[سوئٽزرلينڊ|سويٽزرلينڊ]] جي [[فرانسيسي ٻولي|فرانسيسي]] ڳالهائيندڙ علائقي [[روماندي]] جو سڀ کان گهڻي آباديءَ وارو شهر پڻ آهي.  هي ان هنڌ واقع آهي جتان [[جنيوا ڍنڍ]] [[درياهہ رهون]] ۾ وهندي آهي.  هي ''[[جينيوا جو پرڳڻو|جنيوا ضلعو]]'' (Canton of Geneva) جو [[گاديءَ جو هنڌ]] آهي.  سال 2007 مطابق شهري حدن اندر آبادي هِڪُ لَک 85 هزار 726 آهي.  ڪيترن ئي عالمگير تنظيمن جا دفتر هن شهر ۾ هئڻ سبب جينيوا کي [[عالمي شهر]] عالمگير شهر مَڇِيو ويندو آهي.  انهن دفترن (آفيسن) ۾ [[گڏيل قومون|گڏيل قومن]] جي يورپي صدر دفتر پڻ شامل آهن.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0CEEDE133EF937A15755C0A966958260&amp;scp=7&amp;sq=Canton+of+Geneva&amp;st=nyt|title=Staying on the Safe Side; Geneva|author=Paul Hofmann|date=24 June 1990|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز ڪمپني]]|accessdate=19 April 2008}}&lt;/ref&gt; سال 2006 ۾ ورتل هڪ جائزي مطابق جنيوا ([[زيورخ]] زيورک کانپوءِ) دنيا ۾ سڀَ کان سُٺي (اعليٰ) معيار زندگي رکڻ وارو شهر آهي. 

== تعليم ==
دنيا جي آڳاٽي يونيورسٽين منجهان هِڪ يونيورسٽي هتي موجود آهي جنهنکي [[جنيوا يونيورسٽي]] سڏيو ويندو آهي، هيءَ يونيورسٽي سال 1559 ۾ [[جون ڪيلون]] قائم ڪئي هئي.

== عالمگير تنظيمن جا دفتر ==
هتي [[ورلڊ هيلٿ آرگنائيزيشن|صيحت جو عالمي ادارو]](WHO)، [[انٽرنيشنل ليبر آرگنائيزيشن|عالمي ادارو محنت]] (ILO)، [[پناهگيرن لاءِ گڏيل قومن جو هاءِ ڪمشنر|گڏيل قومن جو مهاجرن لاءِ اعليٰ ڪمشنر]] (UNHCR)، [[انساني حقن لاءِ گڏيل قومن جي هاءِ ڪمشنر آفيس|گڏيل قومن جو انساني حقن لاءِ اعليٰ ڪمشنر]] (UNHCHR)، [[انساني تخليقي صلاحيتن جي تحفظ جي تنظيم|ورلڊ انٽيليڪچوئل پراپرٽي آرگنائيزيشن]] (WIPO)، [[بين الاقوامي ڏور مواصلات اتحاد|انٽرنيشنل ٽيليڪميونيڪيشن يونين (ITU)]]، [[عالمي موسمياتي تنظيم|ورلڊ ميٽرولوجيڪل آرگنائيزيشن]] (WMO)، [[عالمي واپار جي تنظيم|عالمي تجارتي تنظيم]] (ورلڊ ٽريڊ آرگنائيزيشن (WTO)) ۽ [[انٽر پارليامينٽري يونين|بين الپارليماني اتحاد]] (IPU)، [[ائٽمي تحقيق لاءِ يورپي تنظيم]] (CERN)، [[عالمي اقتصادي فورم|ورلڊ اڪنامڪ فورم]] (WEF)، [[اسڪائوٽ تحريڪ جي عالمي تنظيم]] (WOSM)، ۽ [[عالمي ريڊڪراس ڪاميٽي]] (ICRC) جا دفتر هن شهر ۾ موجود آهن. 

انهن عالمي تنظيمن کانسواءِ ڪيترا ئي گُهڻ قومي (ملٽي نيشنل) ادارن جا صدر دفتر پڻ هن سهر ۾ موجود آهن، جِن ۾ سيرونو، ايس ٽي مائيڪرو اليڪٽرانڪس، سوسائت جنرال، ميڊيرينين شپنگ ڪمپني ۽ سيٽا شامل آهن.  انهن کانسواءِ [[پروڪٽر اينڊ گيمبل]]، [[ڊيوپونٽ]]، انوسٽا، [[هيولٽ-پيڪارڊ]]، جي ٽي انٽرنيشنل، اليڪٽرانڪ آرٽس ۽ [[سن مائيڪروسسٽمز]] جهڙيون مشهورو گهڻ قوميائي ڪارپوريشنون (ملٽي نيشنل ڪارپوريشنز) يورپي صدر دفتر پڻ هتي ئي آهن. 

گهڙيال ٺاهڻ جي آڳاٽي روايت سبب هي شهر سموري دنيا ۾ مشهور آهي ۽ [[روليڪس]]، ريمنڊ ويل، [[اوميگا]]، پيٽڪ فلپ ۽ [[فرينڪ ميولر]] جهڙيون معروف ڪمپينون گهڙي سازي (واچ ميڪنگ) سان لاڳاپيل آهن.

== نوٽس ۽ حوالا ==
{{حوالا|30em}}

== ببلوگرافي ==
* {{HDS|2903|Geneva (municipality)}}
* Joëlle Kuntz, ''Geneva and the call of internationalism. A history'', éditions Zoé, 2011, 96 pages ({{ISBN|978-2-88182-855-3}}).

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==
{{زمرو ڪامنز|Geneva}}
{{Wikivoyage}}
* {{official website|www.ge.ch}} {{in lang|fr}}
* {{cite EB1911|wstitle=Geneva |volume=11 |short=x}}
* [http://www.geneva.ch/ Geneva – Welcome to Networld]
* [http://www.tpg.ch Geneva public transport]
* [http://www.geneve-tourisme.ch/ Geneva Tourist Information Office] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050318031209/http://www.geneve-tourisme.ch/ |date=2005-03-18 }}
* [https://richesmi.cah.ucf.edu/omeka2/collections/show/55 Geneva Historical &amp; Genealogical Society Collection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305011517/https://richesmi.cah.ucf.edu/omeka2/collections/show/55 |date=2016-03-05 }}

{{Authority control}}

[[زمرو:جنيوا|جنيوا]]
[[زمرو:اڳوڻا خدائي راڄَ]]
[[زمرو:پوتر رومن سلطنت جا پرڳڻا]]
[[زمرو:پهريون هزار سال مسيح کان اڳ ۾ قائم ٿيل آباد هنڌ]]
[[زمرو:رهوني مٿان آباد جڳھون]]
[[زمرو:سوئٽزرلينڊ جا اڳوڻا ساٿي]]
[[زمرو:سوئٽزرلينڊ جون پرڳڻو راڄڌانيون]]
[[زمرو:سوئٽزرلينڊ ۾ يونيورسٽي شهر]]
[[زمرو:سئيٽزرلينڊ ۾ شهر]]
[[زمرو:ڍنڍ جينووا تي آباد جڳھون]]</text>
      <sha1>gxkwj6d32tqquwx5zsczjnnaj8zoccq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:The Education Auditor</title>
    <ns>3</ns>
    <id>79405</id>
    <redirect title="واپرائيندڙ بحث:Jace Aotearoa AU" />
    <revision>
      <id>318345</id>
      <parentid>286751</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:22:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Fixing double redirect from [[واپرائيندڙ بحث:Queen Douglas DC-3]] to [[واپرائيندڙ بحث:Jace Aotearoa AU]]</comment>
      <origin>318345</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60" sha1="ltvaquj0su38suv3le0vrait9uyqavi" xml:space="preserve">#چوريو [[واپرائيندڙ بحث:Jace Aotearoa AU]]</text>
      <sha1>ltvaquj0su38suv3le0vrait9uyqavi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سيلينيم</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82634</id>
    <revision>
      <id>318355</id>
      <parentid>318182</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T17:57:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>318355</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3060" sha1="s9uoauvl9yssyetitt4o91fno9fx77k" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File: Magnesium.jpg
| subdivision_type = حالت (STP تي)
| subdivision_name = سالڊ 
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 12
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2, 8, 2
| seat_type = وجود
| seat = شروع کان (primordial)
| seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 
| seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (1363°K) (1091°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (923°K) (650°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 24.31
| subdivision_name3 = 2
| subdivision_name4 = 3
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 160 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = پهرين: 737.7&lt;br&gt;ٻئي: 1450.7&lt;br&gt;ٽئي: 7732.7
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: 0,+2,+1
| extinct_title = گھاٽائي (20°C تي)
| extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر &lt;br&gt;1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾)
| name = ميگنيشيئم 
| official_name = Magnesium 
| native_name = 
&lt;small&gt;&lt;sub&gt;12&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;
Mg
| government_type = 
| government_footnotes = طبيعي خاصيتون
| image_blank_emblem = File:Magnesium.svg
| blank_emblem_type = نشان
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]
[[زمرو:آڪسيڊائزنگ ايجنٽ]]</text>
      <sha1>s9uoauvl9yssyetitt4o91fno9fx77k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318356</id>
      <parentid>318355</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:00:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318356</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3944" sha1="i5vtjx8upl4x71ho2jebqgp95zfhbts" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File: Magnesium.jpg
| subdivision_type = حالت (STP تي)
| subdivision_name = سالڊ 
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 12
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2, 8, 2
| seat_type = وجود
| seat = شروع کان (primordial)
| seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 
| seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (1363°K) (1091°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (923°K) (650°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 24.31
| subdivision_name3 = 2
| subdivision_name4 = 3
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 160 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = پهرين: 737.7&lt;br&gt;ٻئي: 1450.7&lt;br&gt;ٽئي: 7732.7
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: 0,+2,+1
| extinct_title = گھاٽائي (20°C تي)
| extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر &lt;br&gt;1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾)
| name = ميگنيشيئم 
| official_name = Magnesium 
| native_name = 
&lt;small&gt;&lt;sub&gt;12&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;
Mg
| government_type = 
| government_footnotes = طبيعي خاصيتون
| image_blank_emblem = File:Magnesium.svg
| blank_emblem_type = نشان
}}

78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]
[[زمرو:آڪسيڊائزنگ ايجنٽ]]</text>
      <sha1>i5vtjx8upl4x71ho2jebqgp95zfhbts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318357</id>
      <parentid>318356</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:01:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>318357</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3899" sha1="g2hens044yodp8qpndbym2eb8trnr9t" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File: Magnesium.jpg
| subdivision_type = حالت (STP تي)
| subdivision_name = سالڊ 
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 12
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2, 8, 2
| seat_type = وجود
| seat = شروع کان (primordial)
| seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 
| seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (1363°K) (1091°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (923°K) (650°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 24.31
| subdivision_name3 = 2
| subdivision_name4 = 3
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 160 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = پهرين: 737.7&lt;br&gt;ٻئي: 1450.7&lt;br&gt;ٽئي: 7732.7
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: 0,+2,+1
| extinct_title = گھاٽائي (20°C تي)
| extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر &lt;br&gt;1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾)
| name = ميگنيشيئم 
| official_name = Magnesium 
| native_name = 
&lt;small&gt;&lt;sub&gt;12&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;
Mg
| government_type = 
| government_footnotes = طبيعي خاصيتون
| image_blank_emblem = File:Magnesium.svg
| blank_emblem_type = نشان
}}

78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>g2hens044yodp8qpndbym2eb8trnr9t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318358</id>
      <parentid>318357</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:04:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318358</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9312" sha1="oigaxhhsod35jkprobd240ciezfjlpm" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File: Magnesium.jpg
| subdivision_type = حالت (STP تي)
| subdivision_name = سالڊ 
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 12
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2, 8, 2
| seat_type = وجود
| seat = شروع کان (primordial)
| seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 
| seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (1363°K) (1091°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (923°K) (650°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 24.31
| subdivision_name3 = 2
| subdivision_name4 = 3
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 160 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = پهرين: 737.7&lt;br&gt;ٻئي: 1450.7&lt;br&gt;ٽئي: 7732.7
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: 0,+2,+1
| extinct_title = گھاٽائي (20°C تي)
| extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر &lt;br&gt;1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾)
| name = ميگنيشيئم 
| official_name = Magnesium 
| native_name = 
&lt;small&gt;&lt;sub&gt;12&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;
Mg
| government_type = 
| government_footnotes = طبيعي خاصيتون
| image_blank_emblem = File:Magnesium.svg
| blank_emblem_type = نشان
}}
==selenium==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 89
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 127
| subdivision_name3 = ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = f-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = اڪٽينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;89&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ac
| native_name = Actinium 
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


==ايڪٽينيم==
''' (Actinium) هڪ [[ڪيميائي عنصر]] آهي؛ ان جو [[ڪيميائي نشاني|نشان]] '''Ac''' ۽ [[ايٽمي نمبر]] '''89''' آهي. ان کي 1902ع ۾ فريڊرڪ آسڪر گيزل دريافت ڪيو، جنهن ان کي ''امانيئم (Emanium) جو نالو ڏنو''؛ هن عنصر کي پنهنجو نالو غلط طور تي هڪ مادو اينڊري-لوئس ڊيبيرن سان سڃاڻڻ جي ڪري مليو، جيڪو سال 1899ع ۾ مليو، جن کي ايڪٽينيم سڏيو ويندو هو. [[دوري جدول|عناصر جي دوري جدول]] ۾، ايڪٽينائيڊ سيريز، هڪ درجه بندي، ايڪٽينيئم ۽ لارينشيئم جي وچ ۾ 15 عنصرن جو هڪ سيٽ، جو نالو ايڪٽينيم جي نالي تي رکيو ويو آهي. [[پولونيئم|پولونيم]]، [[ريڊيئم|ريڊيم]] ۽ [[ريڊون]] سان گڏ، ايڪٽينيم دريافت ٿيندڙ پهريون غير ابتدائي تابڪاري عنصرن مان هڪ هو.

هڪ نرم، چانديءَ جهڙو اڇو تابڪاري ڌاتو، ايڪٽينيم تيزيءَ سان آڪسيجن ۽ هوا ۾ نمي سان رد عمل ڪري، ايڪٽينيم آڪسائيڊ جي هڪ اڇي ڪوٽنگ ٺاهيندو آهي، جيڪو هن جي وڌيڪ آڪسيڊيشن کي روڪيندو آهي. گھڻن لنٿانائيڊز ۽  ايڪٽئنائيڊز وانگر، ايڪٽينيئم جي سڀني ڪيميائي مرڪبن ۾ آڪسائيڊيشن حالت کي +3 فرض ڪيو وڃي ٿو. ايڪٽينيم صرف [[يورينيئم|يورينيم]] ۽ ٿوريم جي ڪچ ڌات ۾ [[آئسوٽوپ]] &lt;sup&gt;227&lt;/sup&gt;Ac طور ملي ٿو، جيڪو 21.772 سالن جي اڌ زندگي سان سڙي ٿو، خاص طور تي بيٽا ۽ ڪڏهن ڪڏهن الفا ذرڙا خارج ڪري ٿو، جڏهن تي &lt;sup&gt;228&lt;/sup&gt;Ac جيڪو بيٽا سرگرم (Beta active) آهي، 6.15 ڪلاڪن جي اڌ زندگي رکي ٿو. [[يورينيئم|يورينيم]] جي هڪ ٽن ڪچڌات ۾ لڳ ڀڳ 0.2 ملي گرام ايڪٽينيم-227 هوندو آهي ۽ ٿوريم جي هڪ ٽن ڪچڌات ۾ لڳ ڀڳ 5 نئنوگرام ايڪٽينيم-228 هوندو آهي. ايڪٽينيم ۽ لينٿئنم جي طبعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جي ويجهڙائي ايڪٽينيم کي ڪچڌات کان الڳ ڪرڻ جي عمل کي عملي طور تي مشڪل بڻائي ٿو. ان جي بدران، ايڪٽينيم کي هڪ ايٽمي ري ايڪٽر ۾، 226R جي نيوٽران جي تابڪاري (Irradiation) جي ذريعي ملي گرام جي مقدار ۾ حاصل ڪيو ويندو آهي. ان جي کوٽ، وڏي قيمت ۽ تابڪاري جي ڪري، ايڪٽينيم جو ڪو خاص صنعتي استعمال ناهي. ان جي موجوده ايپليڪيشن ۾، هن جو هڪ نيوٽران، جيڪو تابڪاري علاج لاءِ هڪ ايجنٽ طور استعمال ٿئي ٿو، جي حاصل ڪرڻ جي ذريعي (Source) طور استعمال آهي.

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>oigaxhhsod35jkprobd240ciezfjlpm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318359</id>
      <parentid>318358</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:05:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318359</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6204" sha1="njkyfd8ia2a3b4gtt77eo89yf1jh53y" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File: Magnesium.jpg
| subdivision_type = حالت (STP تي)
| subdivision_name = سالڊ 
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 12
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2, 8, 2
| seat_type = وجود
| seat = شروع کان (primordial)
| seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 
| seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (1363°K) (1091°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (923°K) (650°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 24.31
| subdivision_name3 = 2
| subdivision_name4 = 3
| subdivision_name5 = s-block
| subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 160 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = پهرين: 737.7&lt;br&gt;ٻئي: 1450.7&lt;br&gt;ٽئي: 7732.7
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: 0,+2,+1
| extinct_title = گھاٽائي (20°C تي)
| extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر &lt;br&gt;1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾)
| name = ميگنيشيئم 
| official_name = Magnesium 
| native_name = 
&lt;small&gt;&lt;sub&gt;12&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;
Mg
| government_type = 
| government_footnotes = طبيعي خاصيتون
| image_blank_emblem = File:Magnesium.svg
| blank_emblem_type = نشان
}}
==selenium==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 89
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 127
| subdivision_name3 = ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = f-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = اڪٽينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;89&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ac
| native_name = Actinium 
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>njkyfd8ia2a3b4gtt77eo89yf1jh53y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318360</id>
      <parentid>318359</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:05:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318360</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4151" sha1="rnfmscd5i7mnn9dhwohd2c0rkhja48w" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==selenium==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 89
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 127
| subdivision_name3 = ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = f-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = اڪٽينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;89&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ac
| native_name = Actinium 
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>rnfmscd5i7mnn9dhwohd2c0rkhja48w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318361</id>
      <parentid>318360</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:07:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* سيلينيم */</comment>
      <origin>318361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4156" sha1="bhc9zqe20ckkc366xhmta8p1scl3ob8" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 89
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 127
| subdivision_name3 = ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = f-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;89&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ac
| native_name = Actinium 
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>bhc9zqe20ckkc366xhmta8p1scl3ob8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318362</id>
      <parentid>318361</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T18:08:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abdullah1601</username>
        <id>18012</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* سيلينيم */</comment>
      <origin>318362</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4155" sha1="1wnmvxzpuhe64iw6jvdz8dh5ctl262i" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	500	552	617	704	813	958
Atomic properties
Oxidation states
common: −2, +2, +4, +6
−1,[3] 0,[4] +1,[5] +3,[6] +5?
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 89
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 127
| subdivision_name3 = ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
| subdivision_name4 = 7
| subdivision_name5 = f-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>1wnmvxzpuhe64iw6jvdz8dh5ctl262i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318374</id>
      <parentid>318362</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:22:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318374</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4035" sha1="ff6i50d9p1e8dkwtqp203deezd2d3ba" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
78.97 amu
selenium → bromine
Atomic number (Z)
34
Group
group 16 (chalcogens)
Period
period 4
Block
  p-block
Electron configuration
[Ar] 3d10 4s2 4p4
Electrons per shell
2, 8, 18, 6
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
494 K ​(220.85 °C, ​429.53 °F)
Boiling point
958 K ​(685 °C, ​1265 °F)
Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
alpha: 4.39 g/cm3
vitreous: 4.28 g/cm3
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3
Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)

Oxidation states
common: 
-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = [[File:Uraninite-39029.jpg|upright=0.70|thumb|يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,32,18,9,2
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 = [[ريڊون|[Rn]]] 6d1 7s2
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>ff6i50d9p1e8dkwtqp203deezd2d3ba</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318375</id>
      <parentid>318374</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:36:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318375</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3630" sha1="5y22xbfk7yxrhpqvn7peoul8ezfw848" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 
gray: 4.81 g/cm3&lt;br&gt;
alpha: 4.39 g/cm3&lt;br&gt;
vitreous: 4.28 g/cm3&lt;br&gt;
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 1.1(پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

Density (near r.t.)
gray: 4.81 g/cm3
&lt;br&gt;
alpha: 4.39 g/cm3
&lt;br&gt;
vitreous: 4.28 g/cm3
&lt;br&gt;
when liquid (at m.p.)
3.99 g/cm3

Critical point
1766 K, 27.2 MPa
Heat of fusion
gray: 6.69 kJ/mol
Heat of vaporization
95.48 kJ/mol
Molar heat capacity
25.363 J/(mol·K)

Oxidation states
common: 
-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
Electronegativity
Pauling scale: 2.55
Ionization energies
1st: 941.0 kJ/mol
2nd: 2045 kJ/mol
3rd: 2973.7 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 120 pm

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>5y22xbfk7yxrhpqvn7peoul8ezfw848</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318377</id>
      <parentid>318375</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:53:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318377</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3234" sha1="88i00mj0mlei11bimpu019c59r62ky3" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>88i00mj0mlei11bimpu019c59r62ky3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318378</id>
      <parentid>318377</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:56:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* سيلينيم */</comment>
      <origin>318378</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3283" sha1="rhqd0ked7wwcyaqvhuum280uv3z018c" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:SeBsubdivi.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>rhqd0ked7wwcyaqvhuum280uv3z018c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318379</id>
      <parentid>318378</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:59:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318379</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3248" sha1="ectfd4l8s6vp3fbxm48t63wdepc4gcr" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:SeBsubdivi.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =
[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>ectfd4l8s6vp3fbxm48t63wdepc4gcr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318380</id>
      <parentid>318379</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T22:01:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* سيلينيم */</comment>
      <origin>318380</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3275" sha1="3s8oq7ju2ruioxs9u7xj4o0h8q9mins" xml:space="preserve">'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = 
[[File:SeBsubdivi.jpg|thumb|سيلينيم]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =
[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>3s8oq7ju2ruioxs9u7xj4o0h8q9mins</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318381</id>
      <parentid>318380</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T22:03:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318381</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5569" sha1="smx2suigrpg234a1xef7ug9td2p8ioq" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = 
[[File:SeBsubdivi.jpg|thumb|سيلينيم]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =
[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==سيلينيم==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = 
[[File:SeBsubdivi.jpg|thumb|سيلينيم]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =
[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>smx2suigrpg234a1xef7ug9td2p8ioq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318382</id>
      <parentid>318381</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T22:03:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318382</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3255" sha1="7h7yusr6x2s6rxsqa5jqg1j2i38198a" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = 
[[File:SeBsubdivi.jpg|thumb|سيلينيم]]
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 34
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date =2,8,18,6
| seat_type = حالت (STP)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
| seat1 = ڀورو:4.81&lt;br&gt;الفا:4.39&lt;br&gt;وٽرس:4.28&lt;br&gt;مايع:3.99 (پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (958°K) ​(685°C)  
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (494°K) ​(220.85°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 6.69 ڪلو جول في مول (ڀورو)
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 =95.48 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 =25.363 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 78.97
| subdivision_name3 = 16 (چالڪوجين)
| subdivision_name4 = 4
| subdivision_name5 = p-block
| subdivision_name6 =
[[آرگون|[Ar]]] 3d10 4s2 4p4
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 120 پيڪو ميٽر
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:941.0
&lt;br&gt;2nd:2045&lt;br&gt;3rd:2973.7 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:-2،+2،+4،+6،-1،+1،+3،+5
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.55 (پالنگ اسڪيل)
| name = سيلينيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;34&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Se
| native_name = Selenium
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''سيلينيم''' (Selenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Se''' ۽ ايٽمي نمبر '''34''' آهي. ان جي مختلف فزيڪل شڪلون آهن، جن ۾ اينٽن وانگر ڳاڙهو پائوڊر، هڪ شفاف ڪارو جامد، ۽ هڪ ڀورو ڌاتو جهڙو شڪل شامل آهي. اهو هن خالص حالت ۾ يا زمين جي ڪرسٽ ۾ خالص معدني مرڪب جي طور تي گھٽ ائ ٿئي ٿو. سيلينيم (يوناني: σελήνη 'چنڊ') 1817ع ۾ جونز جيڪب برزيليئس پاران دريافت ڪيو ويو، جنهن نئين عنصر جي اڳ ۾ دريافت ٿيل ٽيلريم (زمين جي نالي تي) سان هڪجهڙائي جو ذڪر ڪيو.

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:چالڪوجين]]
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>7h7yusr6x2s6rxsqa5jqg1j2i38198a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>روٿينيئم</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82685</id>
    <revision>
      <id>318353</id>
      <parentid>318142</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:42:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318353</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6559" sha1="a9g5j56206qpjfvni5mcp1aikr73vf3" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 123.25
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>a9g5j56206qpjfvni5mcp1aikr73vf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318354</id>
      <parentid>318353</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:44:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318354</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7354" sha1="j80d69g1ach25nh65xy3q5vvqix0j7z" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
ruthenium → rhodium
Atomic number (Z)
44
Group
group 8
Period
period 5
Block
  d-block
Electron configuration
[Kr] 4d7 5s1
Electrons per shell
2, 8, 18, 15, 1
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
2607 K ​(2334 °C, ​4233 °F)
Boiling point
4423 K ​(4150 °C, ​7502 °F)
Density (at 20° C)
12.364 g/cm3[3]
when liquid (at m.p.)
10.65 g/cm3
Heat of fusion
38.59 kJ/mol
Heat of vaporization
619 kJ/mol
Molar heat capacity
24.06 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa)	1	10	100	1 k	10 k	100 k
at T (K)	2588	2811	3087	3424	3845	4388
Atomic properties
Oxidation states
common: +3, +4
−2,[4] 0,[5] +1,[4] +2,[4] +5,[4] +6,[4] +7,[4] +8[4]
Electronegativity
Pauling scale: 2.2
Ionization energies
1st: 710.2 kJ/mol
2nd: 1620 kJ/mol
3rd: 2747 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>j80d69g1ach25nh65xy3q5vvqix0j7z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318365</id>
      <parentid>318354</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318365</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6820" sha1="ca1kiqhjlowlc1tefk19hgrtzk08yts" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

F:
38.59
V:
619
HC:
24.06

Oxidation states
common: 

+3, +4
−2,
[4]
 0,
[5]
 +1,
[4] 
+2
,[4] +5
,[4] +6
,[4] +7
,[4]
 +8[4]
Electronegativity
Pauling scale: 2.2
Ionization energies
1st: 710.2 kJ/mol
2nd: 1620 kJ/mol
3rd: 2747 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>ca1kiqhjlowlc1tefk19hgrtzk08yts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318366</id>
      <parentid>318365</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:07:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318366</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6532" sha1="jjldzojwocrghiaygjillwgldsnfhz7" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول

V:

HC:


| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>jjldzojwocrghiaygjillwgldsnfhz7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318367</id>
      <parentid>318366</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:10:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318367</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6556" sha1="lmrads2cx9b6bdiqlnvn8o8iqxo08sg" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول

V:

HC:


| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>lmrads2cx9b6bdiqlnvn8o8iqxo08sg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318368</id>
      <parentid>318367</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:11:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318368</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6545" sha1="ex41yxuxyayhh9e846v2feqmnrx606a" xml:space="preserve">'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.
==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>ex41yxuxyayhh9e846v2feqmnrx606a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318369</id>
      <parentid>318368</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:11:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318369</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8860" sha1="3f6b8y34yzbd3uxov46s1kdsedcqz8v" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>3f6b8y34yzbd3uxov46s1kdsedcqz8v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318370</id>
      <parentid>318369</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:12:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318370</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6532" sha1="4af8t2t3nlzk80vm0dbz1e3hrxpon6q" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.

==روٿينيم==
{{distinguish|rubidium|rutherfordium}}
{{infobox ruthenium|phase=solid}}

'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}
==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>4af8t2t3nlzk80vm0dbz1e3hrxpon6q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318371</id>
      <parentid>318370</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:12:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318371</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6442" sha1="bxfgg88urj08ozcc7keirzjcxyxh2di" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي وئي آهي 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي آهي. پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.


'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>bxfgg88urj08ozcc7keirzjcxyxh2di</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318372</id>
      <parentid>318371</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:15:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318372</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6891" sha1="aqzgqgisho68iso3kgdisvi2cjv1bgs" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) 

روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي&lt;ref name=&quot;JMM2&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}&lt;/ref&gt;  2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي.&lt;ref name=&quot;JMM4&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}&lt;/ref&gt; پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.

== تٿ ==
'''Ruthenium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ru''' and [[atomic number]]&amp;nbsp;44. It is a rare [[transition metal]] belonging to the [[platinum group]] of the [[periodic table]]. Like the other metals of the platinum group, ruthenium is unreactive to most chemicals. [[Karl Ernst Claus]], a Russian scientist of Baltic-German ancestry, discovered the element in 1844 at [[Kazan State University]] and named it in honor of [[Russian Empire|Russia]]. (He used the Latin name ''[[Ruthenia]]'', which can have other meanings, but specifically stated that the element was named in honor of his &quot;motherland&quot;.) Ruthenium is usually found as a minor component of [[platinum]] ores; the annual production has risen from about 19&amp;nbsp;[[tonne]]s in 2009&lt;ref name=JMM&gt;{{cite web |title=Ruthenium (summary) |year=2009 |department=Market review |page=9 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009 }}&lt;/ref&gt; to some 35.5&amp;nbsp;tonnes in 2017.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Platinum group metals (PGM) market report |date=May 2018 |department=Market research |page=30 |website=platinum.matthey.com |url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/pgm-market-reports }}&lt;/ref&gt; Most ruthenium produced is used in wear-resistant electrical contacts and thick-film resistors. A minor application for ruthenium is in platinum [[alloy]]s and as a chemical [[catalysis|catalyst]]. A new application of ruthenium is as the capping layer for extreme ultraviolet [[photomask]]s. Ruthenium is generally found in ores with the other platinum group metals in the [[Ural Mountains]] and in [[North America|North]] and [[South America]]. Small but commercially important quantities are also found in [[pentlandite]] extracted from [[Sudbury, Ontario]], and in [[pyroxenite]] deposits in [[South Africa]].{{sfnp|Haynes|2016|p=4.31}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>aqzgqgisho68iso3kgdisvi2cjv1bgs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318373</id>
      <parentid>318372</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T21:16:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318373</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4953" sha1="hw5tljhgwci3l4jz7ma8hv9rw0ewcly" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 44
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,15,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (4423°K) (4150°C) 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 101.07
| subdivision_name3 = 8
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;7&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 
1st: 710.2 &lt;br&gt;2nd: 1620 &lt;br&gt;3rd: 2747 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل)
| name = روٿينيئم
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;44&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Ru
| native_name = Ruthenium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس &quot;مادر وطن&quot; جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) 

روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي&lt;ref name=&quot;JMM2&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}&lt;/ref&gt;  2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي.&lt;ref name=&quot;JMM4&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}&lt;/ref&gt; پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن.

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>hw5tljhgwci3l4jz7ma8hv9rw0ewcly</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>روڊيم</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82686</id>
    <revision>
      <id>318341</id>
      <parentid>318340</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:00:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318341</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6004" sha1="n52z5f2jas2kkejthyrzuhcdj46j3h2" xml:space="preserve">'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z)
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (عام گرميء پد تي)
| seat1 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3500±300)°K،&lt;br&gt;(3200±300)°C 
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 =(1500°K)، ​(1227°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
102.91 amu
Atomic number (Z)
45
Group
group 9
Period
period 5
Block
  d-block
Electron configuration
[[ڪرپٽن|[Kr]]] 

Kr  + 4d 8 5s1 +  + 

Pakista

n

4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  


2,8,18,16,1
Physical properties
Phase at STP
solid
Melting point
2237 K ​(1964 °C, ​3567 °F)
Boiling point
3968 K ​(3695 °C, ​6683 °F)
Density (at 20° C)
12.423 g/cm3[3]
when liquid (at m.p.)
10.7 g/cm3
Heat of fusion
26.59 kJ/mol
Heat of vaporization
493 kJ/mol
Molar heat capacity
24.98 J/(mol·K)

Oxidation states
common: +3
عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
−3,[4] −1,[5] 0,[6] +1,[5] +2,[5] +4,[5] +5,[5] +6,[5] +7[7]
Electronegativity
Pauling scale: 2.28
Ionization energies
1st: 719.7 kJ/mol
2nd: 1740 kJ/mol
3rd: 2997 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>n52z5f2jas2kkejthyrzuhcdj46j3h2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318342</id>
      <parentid>318341</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:09:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318342</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5678" sha1="dy0gpb3tex086or5865iscwds1mq3h4" xml:space="preserve">'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 14ڪلو جول في مول
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 400 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 27.2 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


Melting point
(2237°K) ​(1964°C)​
Boiling point
(3968°K) (3695°C)


 ​6683 °F)
Density (at 20° C)

12.423

45
 g/cm3[3]
when liquid (at m.p.)
10.7 g/cm3
Heat of fusion
26.59 kJ/mol
Heat of vaporization
493 kJ/mol
Molar heat capacity
24.98 J/(mol·K)

Oxidation states
common: +3
عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
−3,[4] −1,[5] 0,[6] +1,[5] +2,[5] +4,[5] +5,[5] +6,[5] +7[7]
Electronegativity
Pauling scale: 2.28
Ionization energies
1st: 719.7 kJ/mol
2nd: 1740 kJ/mol
3rd: 2997 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>dy0gpb3tex086or5865iscwds1mq3h4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318343</id>
      <parentid>318342</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:16:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318343</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5816" sha1="pm56bxslw3yiknwmtwfa2w5yoevnrn1" xml:space="preserve">'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline = File:
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


Melting point
(2237°K) ​(1964°C)​
Boiling point
(3968°K) (3695°C)


 ​6683 °F)
Density (at 20° C)

12.423

45
 g/cm3[3]
when liquid (at m.p.)
10.7 g/cm3
Heat of fusion
F:
26.59
V:
493
M:
24.98


 kJ/mol
Heat of vaporization
493 kJ/mol
Molar heat capacity
24.98
 J/(mol·K)

Oxidation states
common: +3
عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
−3,[4] −1,[5] 0,[6] +1,[5] +2,[5] +4,[5] +5,[5] +6,[5] +7[7]
Electronegativity
Pauling scale: 2.28
Ionization energies
1st: 719.7 kJ/mol
2nd: 1740 kJ/mol
3rd: 2997 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>pm56bxslw3yiknwmtwfa2w5yoevnrn1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318344</id>
      <parentid>318343</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:20:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318344</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5849" sha1="qkkef7r4deb47xvnkhaogxitkcnfc4i" xml:space="preserve">'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st: 499 
&lt;br&gt;2nd: 1170&lt;br&gt;3rd: 1900
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}


Melting point
(2237°K) ​(1964°C)​
Boiling point
(3968°K) (3695°C)


 ​6683 °F)
Density (at 20° C)

12.423

45
 g/cm3[3]
when liquid (at m.p.)
10.7 g/cm3
Heat of fusion
F:
26.59
V:
493
M:
24.98


 kJ/mol
Heat of vaporization
493 kJ/mol
Molar heat capacity
24.98
 J/(mol·K)

Oxidation states
common: +3
عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
−3,[4] −1,[5] 0,[6] +1,[5] +2,[5] +4,[5] +5,[5] +6,[5] +7[7]
Electronegativity
Pauling scale: 2.28
Ionization energies
1st: 719.7 kJ/mol
2nd: 1740 kJ/mol
3rd: 2997 kJ/mol
Atomic radius
empirical: 134 pm

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>qkkef7r4deb47xvnkhaogxitkcnfc4i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318346</id>
      <parentid>318344</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:25:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* خاڪو */</comment>
      <origin>318346</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5274" sha1="hsp4lhbhnqj4wghtup4wsusuf8pj7qz" xml:space="preserve">'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>hsp4lhbhnqj4wghtup4wsusuf8pj7qz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318347</id>
      <parentid>318346</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T12:26:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318347</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7597" sha1="nxbxt38wfl1xij27uj8vx7inqivzpzp" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>nxbxt38wfl1xij27uj8vx7inqivzpzp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318348</id>
      <parentid>318347</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:19:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318348</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9771" sha1="3jgl6n2rv6uhwyuqwpq5bhisb3eu4z3" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائيٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو هڪ ممبر آهي.

هي هڪ تمام ناياب، چاندي-اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمتي منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ عظيم ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ آهي، جيڪو 103Rh آهي. (قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ) روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي ملي ٿو. يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي. ۽ گهٽ ۾ گهٽ معدنيات ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلوما سائٽ (روڊ پلم سائيٽ). اهو ناياب ۽ قيمتي قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. روڊيم هڪ گروپ 9 عنصر (ڪوبالٽ گروپ) آهي. * روڊيم پلاٽينم يا نڪل معدنيات ۾ ملي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان. اهو 1803 ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو. ۽ ان جي ڪلورين مرکبات مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري نالو رکيو ويو. * عنصر جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80٪ استعمال ڪندي) آٽو موبائيل ۾ ٽي-واٽ ڪيٽيليٽڪ ڪنورٽرز ۾ ڪيٽيليسٽ مان هڪ آهي. ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ گهڻن جارحاڻي ڪيميائي مادن جي خلاف غير فعال آهي. ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري. روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پيليڊيم سان ملايو ويندو آهي. ۽ تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن خراب ٿيڻ جي مزاحمت ڪري سگهجي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>3jgl6n2rv6uhwyuqwpq5bhisb3eu4z3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318349</id>
      <parentid>318348</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:31:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318349</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8961" sha1="49c7spijy2eharqrqnwi4uxi8ewhnut" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي.

روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ  پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو.  

روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>49c7spijy2eharqrqnwi4uxi8ewhnut</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318350</id>
      <parentid>318349</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:37:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318350</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9433" sha1="ejsj580d9g0r53bczc0wz0gjzm2zfxe" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي.

روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ  پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو.  

روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي.

روڊيم ڊيٽيڪٽر نيوڪليئر ري ايڪٽرن ۾ نيوٽران فلڪس ليول کي ماپڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. روڊيم جي ٻين استعمالن ۾ غير سميٽرڪ هائيڊروجنيشن شامل آهي جيڪو دوائن جي بنيادي اجزاء ٺاهڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي ۽ اهو ايسٽڪ ايسڊ جي پيداوار جي عملن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==روڊيم==
{{Good article}}

'''Rhodium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Rh''' and [[atomic number]] 45. It is a very rare, silvery-white, hard, [[corrosion|corrosion-resistant]] [[transition metal]]. It is a [[noble metal]] and a member of the [[platinum group]]. It has only one naturally occurring [[isotope]], which is &lt;sup&gt;103&lt;/sup&gt;Rh. Naturally occurring rhodium is usually found as a free metal or as an alloy with similar metals and rarely as a chemical compound in minerals such as [[bowieite]] and [[rhodplumsite]]. It is one of the rarest and most valuable [[precious metal]]s. Rhodium is a [[Group 9 element|group 9]] element (cobalt group).

Rhodium is found in platinum or nickel ores with the other members of the [[platinum group]] metals. It was [[discovery of the chemical elements|discovered]] in 1803 by [[William Hyde Wollaston]] in one such ore, and named for the rose color of one of its [[chlorine]] compounds.

The element's major use (consuming about 80% of world rhodium production) is as one of the [[catalyst]]s in the [[Catalytic converter#Three-way|three-way catalytic converters]] in automobiles. Because rhodium metal is inert against corrosion and most aggressive chemicals, and because of its rarity, rhodium is usually [[alloy]]ed with [[platinum]] or [[palladium]] and applied in high-temperature and corrosion-resistive coatings. [[Colored gold#White gold|White gold]] is often plated with a thin rhodium layer to improve its appearance, while [[sterling silver]] is often rhodium-plated to resist tarnishing.

Rhodium detectors are used in [[nuclear reactor]]s to measure the [[Neutron detection|neutron flux level]]. Other uses of rhodium include asymmetric hydrogenation used to form drug precursors and the processes for the production of [[acetic acid]].

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>ejsj580d9g0r53bczc0wz0gjzm2zfxe</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318351</id>
      <parentid>318350</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:38:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318351</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7593" sha1="1knb6klcg8le11cskzichx5zlh27u25" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي.

روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ  پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو.  

روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي.

روڊيم ڊيٽيڪٽر نيوڪليئر ري ايڪٽرن ۾ نيوٽران فلڪس ليول کي ماپڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. روڊيم جي ٻين استعمالن ۾ غير سميٽرڪ هائيڊروجنيشن شامل آهي جيڪو دوائن جي بنيادي اجزاء ٺاهڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي ۽ اهو ايسٽڪ ايسڊ جي پيداوار جي عملن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي.

==خاڪو==
{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>1knb6klcg8le11cskzichx5zlh27u25</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>318352</id>
      <parentid>318351</parentid>
      <timestamp>2025-06-07T13:39:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>318352</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5256" sha1="2r2lop7ta888nw5797pxs5i08m3oj99" xml:space="preserve">{{About|ڪيميائي تت}}
{{Infobox settlement
| image_skyline =
File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg
| subdivision_type = وجود
| subdivision_name = شروع کان
| subdivision_type1 = ايٽمي انگ
| subdivision_name1 = 45
| established_title = اليڪٽران في شيل
| established_date = 2,8,18,16,1
| seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي)
| seat = سالڊ
| seat1_type = گھاٽائي (20°C تي)
| seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر 
&lt;br&gt;10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي)
| leader_title = اُبلڻ جو نقطو
| leader_name = (3968°K) (3695°C)
| leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو
| leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C)
| leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت
| leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP
| leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت
| leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول
| leader_title4 = مولر گرميء گنجائش
| leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون
| leader_title5 = گھاٽائي (STP تي)
| leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
| leader_title6 = حالت (STP تي)
| leader_name6 = سالڊ
| subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A)
| subdivision_type3 = گروپ
| subdivision_type4 = سيريز
| subdivision_type5 = بلاڪ
| subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب
| subdivision_name2 = 102.91
| subdivision_name3 = 9
| subdivision_name4 = 5
| subdivision_name5 = d-block
| subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]]
4d&lt;sup&gt;8&lt;/sup&gt;  5s&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;  
| established_title1 = ايٽمي ريڊيس
| established_date1 = 134 پيڪو ميٽر 
| established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)
| established_date2 = 1st:719.7 
&lt;br&gt;2nd:1740&lt;br&gt;3rd:2997 
| established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر
| established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7
| extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي
| extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل)
| name = روڊيئم 
| official_name = &lt;small&gt;&lt;sub&gt;45&lt;/sub&gt;&lt;/small&gt;Rh
| native_name = Rhodium  
| government_type = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| governing_body = 
| government_footnotes = فزيڪل خاصيتون
}}
'''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، &lt;sub&gt;103&lt;/sub&gt;Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي.

روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ  پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو.  

روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي.

روڊيم ڊيٽيڪٽر نيوڪليئر ري ايڪٽرن ۾ نيوٽران فلڪس ليول کي ماپڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. روڊيم جي ٻين استعمالن ۾ غير سميٽرڪ هائيڊروجنيشن شامل آهي جيڪو دوائن جي بنيادي اجزاء ٺاهڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي ۽ اهو ايسٽڪ ايسڊ جي پيداوار جي عملن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي.

==پڻ ڏسو==
* [[آئسوٽوپ]]
* [[دوري جدول]]
* [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ڪيميائي تت]]</text>
      <sha1>2r2lop7ta888nw5797pxs5i08m3oj99</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Mohajeer</title>
    <ns>3</ns>
    <id>82904</id>
    <revision>
      <id>318364</id>
      <timestamp>2025-06-07T20:54:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>318364</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4351" sha1="cpev89gib6sykhy57hxvp4rqtp1s5oc" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 20:54, 7 جُونِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>cpev89gib6sykhy57hxvp4rqtp1s5oc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:أحمد حمادة</title>
    <ns>3</ns>
    <id>82905</id>
    <revision>
      <id>318376</id>
      <timestamp>2025-06-07T21:49:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>318376</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4351" sha1="2kuhuikogu0oa9n80ls991zrdn29hs8" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 21:49, 7 جُونِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>2kuhuikogu0oa9n80ls991zrdn29hs8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:TraderUsmanShafi</title>
    <ns>3</ns>
    <id>82906</id>
    <revision>
      <id>318384</id>
      <timestamp>2025-06-08T03:41:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>318384</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4351" sha1="cy4qdlj2td40tha7ckcdld68phej307" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 03:41, 8 جُونِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>cy4qdlj2td40tha7ckcdld68phej307</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Daryakhanlaghari</title>
    <ns>3</ns>
    <id>82907</id>
    <revision>
      <id>318387</id>
      <timestamp>2025-06-08T11:07:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>318387</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4351" sha1="cvwa34hboiai23doq0d2rql392cqa8s" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 11:07, 8 جُونِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>cvwa34hboiai23doq0d2rql392cqa8s</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>