وڪيپيڊيا sdwiki https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8F%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%88 MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter ذريعات خاص بحث واپرائيندڙ واپرائيندڙ بحث وڪيپيڊيا وڪيپيڊيا بحث فائل فائل بحث ذريعات وڪي ذريعات وڪي بحث سانچو سانچو بحث مدد مدد بحث زمرو زمرو بحث باب باب بحث TimedText TimedText talk ماڊيول ماڊيول بحث 14 9826 319319 312169 2025-06-13T14:35:00Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:مذھب ۽ سياست]]، [[زمرو:اوڀر ايشيا جا ملڪ]] جو اضافو + ترتيب 319319 wikitext text/x-wiki هي زمرو ايران جي متعلق آهي: [[زمرو:اوڀر ايشيا جا ملڪ]] [[زمرو:ايشيا]] [[زمرو:ايشيا ۾ ملڪ]] [[زمرو:مذھب ۽ سياست]] [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:وچ اوڀر جا ملڪ]] iwlhzfm85exfkk4zaup9ptugpi029uj 0 10558 319311 196569 2025-06-13T12:31:43Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[رمضان (قمري مهينو)]] کي [[رمضان المبارڪ]] ڏانھن چوريو 196569 wikitext text/x-wiki [[فائل:Ramadan.jpg|thumb|رمضان جي دوران ھڪ شام جو منظر]] '''رمضان''' [[هجري ڪيلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو نائون مهينو آهي۔ مسلمان هن مهيني کي "رمضان‌المبارڪ" ڪوٺيندا آهن. اسلامي مهينن جو حساب چنڊ ڏسي ٿيندو آهي. هيءُ قمري مهينن ۾ نائون مهينو آهي- مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن. انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي. [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ == رمضان جا اهم واقعا == * 01 رمضان، پيدائش [[شيخ عبدالقادر جيلاني]] * 2 رمضان‌المبارڪ تي حضرت موسيٰ کي تورات عطا ڪيو ويو هيو۔ * 10 رمضان‌المبارڪ ، وفات [[خديجہ بنت خويلد]] – [[امهات‌المؤمنين|محمد جي پهرين گهر واري]] <!-- * 10 Ramadan, in 1973, [[Operation Badr (1973)|Operation Badr]] took place, starting the [[Yom Kippur War]] * 12 رمضان، [[Gospel]] ([[Injil]]) was bestowed on [[Jesus]] ([[Jesus in Islam|عيسا]]) --> * 15 رمضان المبارڪ ، پيدائش حضرت [[حسن بن علي]] <!-- * 15 Ramadan, In the [[Ottoman Empire]]۔ the sultan presented trays of [[baklava]] to the [[Janissary|Janissaries]] in a ceremonial procession called the Baklava Alayı --> * 17 رمضان، وفات حضرت سيّدنا [[عائشه بنت ابي بڪر]] – [[امهات المؤمنين|محمد جي ٽين گهر واري]] * 17 رمضان تي [[غزوه بدر]] مسلمان کٽي ويا. * 18 رمضان، [[زبور]] ([[زبور|پالم]]) ([[اسلام ۾ داؤد|داؤد]]) تي نازل ٿي. * 19 رمضان تي دشمن حضرت علي تي تلوار سان وار ڪيو جنهن جي نتيجي ۾ هو شديد زخمي ٿيو. * 20 رمضان، محمد [[فتح مڪو|مڪو فتح]] ڪيو. * 21 رمضان تي علي ابن ابي طالب تلوار جي زخمن جا تاب نہ صحيح سگهيو ۽ رحلت ڪري ويو. * 27 رمضان، [[اسلامي جمهوريہ پاڪستان]] جو قيام وجود ۾ آيو 14 آگسٽ 1947ع تي (27 رمضان 1366 اسلامي ڪيلينڊر ۾)<ref>http://www.pakistan.gov.pk</ref> {{مسلم مهينا}} == پڻ ڏسندا == * [[شب قدر]] * [[جمعةالوداع]] * [[تراويح]] * [[سحري]] * [[افطار]] == حوالا == {{حوالا}} {{حوالو}} {{موضوعات رمضان}} {{اسلامي تعطيلات}} {{ڪومنز زمرو|Ramadan}} [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينهن]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] [[زمرو:اسلامي ڪيلينڊر]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:روزو]] [[زمرو:هجري ڪيلينڊر]] hppcesww0izu0vr8u8xcmp8yql1742b 319314 319311 2025-06-13T12:33:56Z Ibne maryam 17680 319314 wikitext text/x-wiki [[فائل:Ramadan.jpg|thumb|رمضان جي دوران ھڪ شام جو منظر]] '''رمضان''' [[هجري ڪيلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو نائون مهينو آهي۔ مسلمان هن مهيني کي "رمضان‌المبارڪ" ڪوٺيندا آهن. اسلامي مهينن جو حساب چنڊ ڏسي ٿيندو آهي. هيءُ قمري مهينن ۾ نائون مهينو آهي- مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن. انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي. [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ == رمضان جا اهم واقعا == * 01 رمضان، پيدائش [[شيخ عبدالقادر جيلاني]] * 2 رمضان‌المبارڪ تي حضرت موسيٰ کي تورات عطا ڪيو ويو هيو۔ * 10 رمضان‌المبارڪ ، وفات [[خديجہ بنت خويلد]] – [[امهات‌المؤمنين|محمد جي پهرين گهر واري]] <!-- * 10 Ramadan, in 1973, [[Operation Badr (1973)|Operation Badr]] took place, starting the [[Yom Kippur War]] * 12 رمضان، [[Gospel]] ([[Injil]]) was bestowed on [[Jesus]] ([[Jesus in Islam|عيسا]]) --> * 15 رمضان المبارڪ ، پيدائش حضرت [[حسن بن علي]] <!-- * 15 Ramadan, In the [[Ottoman Empire]]۔ the sultan presented trays of [[baklava]] to the [[Janissary|Janissaries]] in a ceremonial procession called the Baklava Alayı --> * 17 رمضان، وفات حضرت سيّدنا [[عائشه بنت ابي بڪر]] – [[امهات المؤمنين|محمد جي ٽين گهر واري]] * 17 رمضان تي [[غزوه بدر]] مسلمان کٽي ويا. * 18 رمضان، [[زبور]] ([[زبور|پالم]]) ([[اسلام ۾ داؤد|داؤد]]) تي نازل ٿي. * 19 رمضان تي دشمن حضرت علي تي تلوار سان وار ڪيو جنهن جي نتيجي ۾ هو شديد زخمي ٿيو. * 20 رمضان، محمد [[فتح مڪو|مڪو فتح]] ڪيو. * 21 رمضان تي علي ابن ابي طالب تلوار جي زخمن جا تاب نہ صحيح سگهيو ۽ رحلت ڪري ويو. * 27 رمضان، [[اسلامي جمهوريہ پاڪستان]] جو قيام وجود ۾ آيو 14 آگسٽ 1947ع تي (27 رمضان 1366 اسلامي ڪيلينڊر ۾)<ref>http://www.pakistan.gov.pk</ref> {{مسلم مهينا}} == پڻ ڏسندا == * [[شب قدر]] * [[جمعةالوداع]] * [[تراويح]] * [[سحري]] * [[افطار]] == حوالا == {{حوالا}} {{موضوعات رمضان}} {{اسلامي تعطيلات}} {{ڪومنز زمرو|رمضان}} [[زمرو:روزو]] [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:هجري ڪيلينڊر]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينهن]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] jsafwg71t2gth28xkahfua15kpxdvhr 319315 319314 2025-06-13T12:34:50Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319315 wikitext text/x-wiki [[فائل:Ramadan.jpg|thumb|رمضان جي دوران ھڪ شام جو منظر]] '''رمضان''' [[هجري ڪيلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو نائون مهينو آهي۔ مسلمان هن مهيني کي "رمضان‌المبارڪ" ڪوٺيندا آهن. اسلامي مهينن جو حساب چنڊ ڏسي ٿيندو آهي. هيءُ قمري مهينن ۾ نائون مهينو آهي- مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن. انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي. [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ == رمضان جا اهم واقعا == * 01 رمضان، پيدائش [[شيخ عبدالقادر جيلاني]] * 2 رمضان‌المبارڪ تي حضرت موسيٰ کي تورات عطا ڪيو ويو هيو۔ * 10 رمضان‌المبارڪ ، وفات [[خديجہ بنت خويلد]] – [[امهات‌المؤمنين|محمد جي پهرين گهر واري]] <!-- * 10 Ramadan, in 1973, [[Operation Badr (1973)|Operation Badr]] took place, starting the [[Yom Kippur War]] * 12 رمضان، [[Gospel]] ([[Injil]]) was bestowed on [[Jesus]] ([[Jesus in Islam|عيسا]]) --> * 15 رمضان المبارڪ ، پيدائش حضرت [[حسن بن علي]] <!-- * 15 Ramadan, In the [[Ottoman Empire]]۔ the sultan presented trays of [[baklava]] to the [[Janissary|Janissaries]] in a ceremonial procession called the Baklava Alayı --> * 17 رمضان، وفات حضرت سيّدنا [[عائشه بنت ابي بڪر]] – [[امهات المؤمنين|محمد جي ٽين گهر واري]] * 17 رمضان تي [[غزوه بدر]] مسلمان کٽي ويا. * 18 رمضان، [[زبور]] ([[زبور|پالم]]) ([[اسلام ۾ داؤد|داؤد]]) تي نازل ٿي. * 19 رمضان تي دشمن حضرت علي تي تلوار سان وار ڪيو جنهن جي نتيجي ۾ هو شديد زخمي ٿيو. * 20 رمضان، محمد [[فتح مڪو|مڪو فتح]] ڪيو. * 21 رمضان تي علي ابن ابي طالب تلوار جي زخمن جا تاب نہ صحيح سگهيو ۽ رحلت ڪري ويو. * 27 رمضان، [[اسلامي جمهوريہ پاڪستان]] جو قيام وجود ۾ آيو 14 آگسٽ 1947ع تي (27 رمضان 1366 اسلامي ڪيلينڊر ۾)<ref>http://www.pakistan.gov.pk</ref> {{مسلم مهينا}} == پڻ ڏسندا == * [[شب قدر]] * [[جمعةالوداع]] * [[تراويح]] * [[سحري]] * [[افطار]] == حوالا == {{حوالا}} {{موضوعات رمضان}} {{اسلامي تعطيلات}} {{ڪومنز زمرو|رمضان}} [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:هجري ڪيلينڊر]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينهن]] [[زمرو:روزو]] 8olp7yxn6tjlvlgiimpdrtljs9dhrk0 319317 319315 2025-06-13T12:38:49Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319317 wikitext text/x-wiki [[فائل:Ramadan.jpg|thumb|رمضان جي دوران ھڪ شام جو منظر]] '''رمضان''' [[هجري ڪيلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو نائون مهينو آهي۔ مسلمان هن مهيني کي "رمضان‌المبارڪ" ڪوٺيندا آهن. اسلامي مهينن جو حساب چنڊ ڏسي ٿيندو آهي. هيءُ قمري مهينن ۾ نائون مهينو آهي- مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن. انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي. [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ == رمضان جا اهم واقعا == * 01 رمضان، پيدائش [[شيخ عبدالقادر جيلاني]] * 2 رمضان‌المبارڪ تي حضرت موسيٰ کي تورات عطا ڪيو ويو هيو۔ * 10 رمضان‌المبارڪ ، وفات [[خديجہ بنت خويلد]] – [[امهات‌المؤمنين|محمد جي پهرين گهر واري]] <!-- * 10 Ramadan, in 1973, [[Operation Badr (1973)|Operation Badr]] took place, starting the [[Yom Kippur War]] * 12 رمضان، [[Gospel]] ([[Injil]]) was bestowed on [[Jesus]] ([[Jesus in Islam|عيسا]]) --> * 15 رمضان المبارڪ ، پيدائش حضرت [[حسن بن علي]] <!-- * 15 Ramadan, In the [[Ottoman Empire]]۔ the sultan presented trays of [[baklava]] to the [[Janissary|Janissaries]] in a ceremonial procession called the Baklava Alayı --> * 17 رمضان، وفات حضرت سيّدنا [[عائشه بنت ابي بڪر]] – [[امهات المؤمنين|محمد جي ٽين گهر واري]] * 17 رمضان تي [[غزوه بدر]] مسلمان کٽي ويا. * 18 رمضان، [[زبور]] ([[زبور|پالم]]) ([[اسلام ۾ داؤد|داؤد]]) تي نازل ٿي. * 19 رمضان تي دشمن حضرت علي تي تلوار سان وار ڪيو جنهن جي نتيجي ۾ هو شديد زخمي ٿيو. * 20 رمضان، محمد [[فتح مڪو|مڪو فتح]] ڪيو. * 21 رمضان تي علي ابن ابي طالب تلوار جي زخمن جا تاب نہ صحيح سگهيو ۽ رحلت ڪري ويو. * 27 رمضان، [[اسلامي جمهوريہ پاڪستان]] جو قيام وجود ۾ آيو 14 آگسٽ 1947ع تي (27 رمضان 1366 اسلامي ڪيلينڊر ۾)<ref>http://www.pakistan.gov.pk</ref> {{مسلم مهينا}} == پڻ ڏسندا == * [[شب قدر]] * [[جمعةالوداع]] * [[تراويح]] * [[سحري]] * [[افطار]] == حوالا == {{حوالا}} {{موضوعات رمضان}} {{اسلامي تعطيلات}} {{ڪومنز زمرو|رمضان}} [[زمرو:روزو]] [[زمرو:هجري ڪيلينڊر]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] rxywln1yfax9oylfa9x72dk55xtziad 0 10565 319316 311628 2025-06-13T12:36:39Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319316 wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = رمضان |type = اسلام |longtype = [[اسلام|مذهبي]] |image = Welcome Ramadhan.jpg |image_size=250p|image_size=250px |caption = کجي جي وڻ جي مٿان هلال جو منظر، مسلمان چنڊ ڏسي ئي پنهنجي اسلامي مهينن جي ابتداء ڪرندا آهن۔ |official_name = |observedby = [[مسلم]] |begins = 1 [[رمضان]] |ends = 29، يا 30 [[رمضان]] |date = Variable (follows the [[Islamic calendar|Islamic lunar calendar]]) |date2015 = [[روزو]] رکندا 18 جون<ref>[http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2015/06/16/Thursday-first-day-of-Ramadan-Saudi-Arabia.html Thursday first day of Ramadan: Saudi Arabia - Al Arabiya English<!-- Bot generated title -->]</ref>&nbsp;– 16 جولائي (''[[Islamic calendar#Saudi Arabia.27s Umm al-Qura calendar|Umm al-Qura]]'')<ref name="ummalqura">{{cite web|url=http://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/islam/ummalqura.htm|title=The Umm al-Qura Calendar of Saudi Arabia|publisher=|accessdate=16 June 2015}} Google has 17 July instead.</ref> |date2016 = 6 جون&nbsp;– 5 جولائي<ref name="ummalqura"/> |celebrations = اجتماعي [[افطار|افطاريون]] ۽ اجتماعي نمازون ([[تراويح]]) |observances = * [[روزو]] (رکڻ) * [[زڪوات]] ۽ [[صدقو]] (خيرات ڏيڻ) * [[تراويح]] جي نماز * تلاوت [[قرآن]] * سڀني ڪنن ڪمن کان بچڻ ۽ عاجزي سان رهڻ |relatedto = [[عيد الفطر]]، [[ليلة القدر]] |frequency=هر سال رمضان ۾ }} رمضان شريف (عربي: شهر رمضان) [[هجري ڪئلينڊر]] جو نائون مهينو آهي. هن کي رمضان المبارڪ به چيو ويندو آهي ۔مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن۔ انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي۔ [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ لفظ رمضان عربي جو لفظ آهي جيڪو رمضه مان نڪتل آهي جنھن جي معني آهي سخت گرمي<ref>[https://bafree.net/alhisn/showthread.php?t=20989 سبب تسمية شهر رمضان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180302164425/https://bafree.net/alhisn/showthread.php?t=20989 |date=02 مارس 2018}}</ref> <ref>[https://www.shar7.com/لماذا-سمي-رمضان/ بماذا سمي رمضان [Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20180302164520/https://www.shar7.com/لماذا-سمي-رمضان/ |date=02 مارس 2018] </ref>.. ھي مھينو اسلام کان آمد کان اڳ جو مھينو آھي ۽ ان مھيني ۾ سخت گرمي جي موسم ۾ سج جي سخت تپش ٿيندي ھئي ان نسبت سان ان جو نالو رمضان پئجي ويو شروع ۾ 2 ھجري کان اڳ ھر ٽئين سال ھڪ مھينو وڌائي ان سال کي تيرھن مھينن جو ڪيو ويندو ھو، جنھن سان قمري ۽ شمسي سال جي وچ ۾ ھر سال ٿيندڙ 10 ڏينھن جو فرق ختم ٿي ويندو هو. تنھن ڪري ھي مھينو ھر سال ان ساڳي بھار جي موسم ۾ ايندو ھيو پر سن 2 ھجري ۾ سورة التوبة جي آيت نمبر 36 نازل ٿيڻ کان پوء (جنھن ۾ سال ۾ صرف ٻارھن مھينن کي لازمي ڪيو ويو) ان تيرھين مھيني شامل ڪرڻ جو سلسلو بند ڪيو ويو جنھن ڪري رمضان ھاڻي مستقل ان ساڳي سخت گرمي واري مند ۾ نہ ايندو آهي. == رمضان المبارڪ قرآن جي بهار جو مهينو == پاڻ سڳورنﷺ جي مشهور [[حديث]] آهي ته: ''لکلّ شيءِ ربيع و ربيع القرآن شهر رمضان '' حوالو ثواب الاعمال، ص103 ، منشورات شريف الرضي قم، 1368 ، طبع دوم '''هر شي جي لاءِ بهار هوندو آهي ۽ قرآن جي لاءِ بهار رمضان جو مهينو آهي . رمضان جي مهيني ۾ انسان جنهن طرف به وڃي، قرآن جي تلاوت جو مٺڙو آواز انسان جي ڪنن تائين پهچندو آهي، ڪٿي قرآن مجيد جي تلاوت جي محفل ڏسڻ ۾ ايندي آهي، ته ڪٿي وري حفظ قرآن جا مقابلا ۽ ڪٿي قرات قرآن جون محفلون سجيل هونديون آهن، ۽ ڪٿي ته تجويد ۽قواعد جون ڪلاسون ٿينديون آهن. پر جيڪڏهن سني ڀائرن جي پاڙن ۾ هليو وڃجي ته جلدي جلدي قرآن پاڪ جو ختم ڪڍڻ جي گوءِ ڏسڻ ۾ ايندي آهي. چوڻ جو مطلب اهو آهي ته ماڻهون رمضان شريف ۾ مختلف طريقن سان پنهنجو قرآن سان لاڳاپو ظاهر ڪندا آهن، ۽ حق به اهو ئي آهي ڇاڪاڻ ته رمضان قرآن جي نازل ٿيڻ جو مهينو آهي''' == رمضان الله جو مهينو == - قال رسول الله صلى الله عليه وآله: شَعبانُ شَهري، و شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ شعبان [[محمد|منهنجو]] مهينو آهي ۽ رمضان [[الله]] جو مهينو آهي<ref>فضائل الأشهر الثلاثة: 44/20، الأمالي للصدوق:71/38 ، تحف العقول: 419 ، الإقبال: 3 / </ref> ==حوالا== {{حوالا}} {{رمضان جا موضوع|state=expanded}} {{اسلامي موڪلون}} [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] a4wvov72m7urivuwm8rwzcjwzrg33iu 319318 319316 2025-06-13T13:34:10Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] جو اضافو + ترتيب 319318 wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name = رمضان |type = اسلام |longtype = [[اسلام|مذهبي]] |image = Welcome Ramadhan.jpg |image_size=250p|image_size=250px |caption = کجي جي وڻ جي مٿان هلال جو منظر، مسلمان چنڊ ڏسي ئي پنهنجي اسلامي مهينن جي ابتداء ڪرندا آهن۔ |official_name = |observedby = [[مسلم]] |begins = 1 [[رمضان]] |ends = 29، يا 30 [[رمضان]] |date = Variable (follows the [[Islamic calendar|Islamic lunar calendar]]) |date2015 = [[روزو]] رکندا 18 جون<ref>[http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2015/06/16/Thursday-first-day-of-Ramadan-Saudi-Arabia.html Thursday first day of Ramadan: Saudi Arabia - Al Arabiya English<!-- Bot generated title -->]</ref>&nbsp;– 16 جولائي (''[[Islamic calendar#Saudi Arabia.27s Umm al-Qura calendar|Umm al-Qura]]'')<ref name="ummalqura">{{cite web|url=http://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/islam/ummalqura.htm|title=The Umm al-Qura Calendar of Saudi Arabia|publisher=|accessdate=16 June 2015}} Google has 17 July instead.</ref> |date2016 = 6 جون&nbsp;– 5 جولائي<ref name="ummalqura"/> |celebrations = اجتماعي [[افطار|افطاريون]] ۽ اجتماعي نمازون ([[تراويح]]) |observances = * [[روزو]] (رکڻ) * [[زڪوات]] ۽ [[صدقو]] (خيرات ڏيڻ) * [[تراويح]] جي نماز * تلاوت [[قرآن]] * سڀني ڪنن ڪمن کان بچڻ ۽ عاجزي سان رهڻ |relatedto = [[عيد الفطر]]، [[ليلة القدر]] |frequency=هر سال رمضان ۾ }} رمضان شريف (عربي: شهر رمضان) [[هجري ڪئلينڊر]] جو نائون مهينو آهي. هن کي رمضان المبارڪ به چيو ويندو آهي ۔مسلمانن جي لاء هن پوري مهيني ۾ روزا رکڻ [[فرض]] آهن۔ انهي ۾ هڪ رات اهڙي آهي جنهن کي [[شب قدر]] چيو ويندو آهي۔ [[قرآن]] جي مطابق جنهن جي عبادت هزار مهينن جي عبادت کان بهتر آهي۔ لفظ رمضان عربي جو لفظ آهي جيڪو رمضه مان نڪتل آهي جنھن جي معني آهي سخت گرمي<ref>[https://bafree.net/alhisn/showthread.php?t=20989 سبب تسمية شهر رمضان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180302164425/https://bafree.net/alhisn/showthread.php?t=20989 |date=02 مارس 2018}}</ref> <ref>[https://www.shar7.com/لماذا-سمي-رمضان/ بماذا سمي رمضان [Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20180302164520/https://www.shar7.com/لماذا-سمي-رمضان/ |date=02 مارس 2018] </ref>.. ھي مھينو اسلام کان آمد کان اڳ جو مھينو آھي ۽ ان مھيني ۾ سخت گرمي جي موسم ۾ سج جي سخت تپش ٿيندي ھئي ان نسبت سان ان جو نالو رمضان پئجي ويو شروع ۾ 2 ھجري کان اڳ ھر ٽئين سال ھڪ مھينو وڌائي ان سال کي تيرھن مھينن جو ڪيو ويندو ھو، جنھن سان قمري ۽ شمسي سال جي وچ ۾ ھر سال ٿيندڙ 10 ڏينھن جو فرق ختم ٿي ويندو هو. تنھن ڪري ھي مھينو ھر سال ان ساڳي بھار جي موسم ۾ ايندو ھيو پر سن 2 ھجري ۾ سورة التوبة جي آيت نمبر 36 نازل ٿيڻ کان پوء (جنھن ۾ سال ۾ صرف ٻارھن مھينن کي لازمي ڪيو ويو) ان تيرھين مھيني شامل ڪرڻ جو سلسلو بند ڪيو ويو جنھن ڪري رمضان ھاڻي مستقل ان ساڳي سخت گرمي واري مند ۾ نہ ايندو آهي. == رمضان المبارڪ قرآن جي بهار جو مهينو == پاڻ سڳورنﷺ جي مشهور [[حديث]] آهي ته: ''لکلّ شيءِ ربيع و ربيع القرآن شهر رمضان '' حوالو ثواب الاعمال، ص103 ، منشورات شريف الرضي قم، 1368 ، طبع دوم '''هر شي جي لاءِ بهار هوندو آهي ۽ قرآن جي لاءِ بهار رمضان جو مهينو آهي . رمضان جي مهيني ۾ انسان جنهن طرف به وڃي، قرآن جي تلاوت جو مٺڙو آواز انسان جي ڪنن تائين پهچندو آهي، ڪٿي قرآن مجيد جي تلاوت جي محفل ڏسڻ ۾ ايندي آهي، ته ڪٿي وري حفظ قرآن جا مقابلا ۽ ڪٿي قرات قرآن جون محفلون سجيل هونديون آهن، ۽ ڪٿي ته تجويد ۽قواعد جون ڪلاسون ٿينديون آهن. پر جيڪڏهن سني ڀائرن جي پاڙن ۾ هليو وڃجي ته جلدي جلدي قرآن پاڪ جو ختم ڪڍڻ جي گوءِ ڏسڻ ۾ ايندي آهي. چوڻ جو مطلب اهو آهي ته ماڻهون رمضان شريف ۾ مختلف طريقن سان پنهنجو قرآن سان لاڳاپو ظاهر ڪندا آهن، ۽ حق به اهو ئي آهي ڇاڪاڻ ته رمضان قرآن جي نازل ٿيڻ جو مهينو آهي''' == رمضان الله جو مهينو == - قال رسول الله صلى الله عليه وآله: شَعبانُ شَهري، و شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ شعبان [[محمد|منهنجو]] مهينو آهي ۽ رمضان [[الله]] جو مهينو آهي<ref>فضائل الأشهر الثلاثة: 44/20، الأمالي للصدوق:71/38 ، تحف العقول: 419 ، الإقبال: 3 / </ref> ==حوالا== {{حوالا}} {{رمضان جا موضوع|state=expanded}} {{اسلامي موڪلون}} [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:رمضان]] rl67omv3l6vma7bcw9qk638ageb0v6o 0 11289 319303 243496 2025-06-13T12:07:59Z Ibne maryam 17680 319303 wikitext text/x-wiki عيد مسلمانن جو ڏڻ آھي. مسلمان ٻہ عيدون ملھائيندا آهن. هڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي [[عيدالاضحيٰ]] چيو ويندو آهي. پھرين عيد اسلامي مھيني [[رمضان]] ۾ روزا رکڻ جي پڄاڻيءَ کانپوءِ [[شوال]] جي پھرين تاريخ تي ھوندي آھي. جڏھن تہ ٻي عيد اسلامي ڪيلينڊر جي آخري مھيني [[ذوالحج]] جي ڏھين تاريخ تي ھوندي آھي، ۽ ان عيد تي چوپائي جانورن جي قرباني ڪئي ويندي آھي. [[زمرو:عيد|عيد]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] 41uys26mcrdqvli7u1cwzws9faotxv0 319304 319303 2025-06-13T12:11:27Z Ibne maryam 17680 319304 wikitext text/x-wiki عيد مسلمانن جو ڏڻ آھي. مسلمان ٻہ عيدون ملھائيندا آهن. هڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي [[عيدالاضحيٰ]] چيو ويندو آهي. پھرين عيد اسلامي مھيني [[رمضان]] ۾ روزا رکڻ جي پڄاڻيءَ کانپوءِ [[شوال]] جي پھرين تاريخ تي ھوندي آھي. جڏھن تہ ٻي عيد اسلامي ڪيلينڊر جي آخري مھيني [[ذوالحج]] جي ڏھين تاريخ تي ھوندي آھي، ۽ ان عيد تي چوپائي جانورن جي قرباني ڪئي ويندي آھي. ھن کان سواء [[جمعي جي نماز|جمعه المبارڪ]] کي پڻ مسلمانن لاء عيد جو ڏينھن مقرر ڪيو ويو آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] d1wmcnkcaiezlxy6w6u8ebyg3dm7azr 319306 319304 2025-06-13T12:16:33Z Ibne maryam 17680 319306 wikitext text/x-wiki [[File:Eid ul-Fitr praying in Grand Mosque of Urmia - 1926.jpg|thumb|280px|عيد نماز جو ھڪ منظر]] '''عيد''' مسلمانن جو تهوار جو آھي. مسلمان ٻہ عيدون ملھائيندا آهن (ھن کان سواء [[جمعي جي نماز|جمعه المبارڪ]] کي پڻ مسلمانن لاء عيد جو ڏينھن مقرر ڪيو ويو آهي)؛ هڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي [[عيدالاضحيٰ]] چيو ويندو آهي. پھرين عيد اسلامي مھيني [[رمضان]] ۾ روزا رکڻ جي پڄاڻيءَ کانپوءِ [[شوال]] جي پھرين تاريخ تي ھوندي آھي. جڏھن تہ ٻي عيد اسلامي ڪيلينڊر جي آخري مھيني [[ذوالحج]] جي ڏھين تاريخ تي ھوندي آھي، ۽ ان عيد تي چوپائي جانورن جي قرباني ڪئي ويندي آھي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] n160enhnzfv33o5w26taafijx4kg0d8 0 29253 319300 319278 2025-06-13T12:01:46Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319300 wikitext text/x-wiki {{Short description|Islamic holiday at the end of Ramadan, first day of Shawwal}} {{Infobox holiday | holiday_name = عيد الفطر | image = {{Photo montage | photo1a = Eid al-Fitr prayer, Suleymaniye Mosque, Istanbul - Aug 30, 2011.jpg | photo37a = Hari Raya lantern.jpg | photo2b=Eid m.jpg | size= 240px | spacing = 0 | color = black | color_border = green}} | caption = مٿي کان: مسلمان سليماني مسجد، استنبول، ترڪي ۾ عيد نماز ادا ڪندي؛ الجزائر ۾ جشن دوران ڪيڪ ۽ مٺايون، جيڪي مشهور طور تي استعمال ڪيا ويا آهن؛ انڊونيشيا ۾ عيد جي جشن دوران روشني ڪئي پئي وڃي. | official_name = عيد الفطر (عربي) | nickname = ننڍي عيد، مٺي عيد | observedby = سڄي ڌرتي جا مسلمان<br> List <br> {{flag|Afghanistan}} <br> {{flag|Albania}} <br> {{flag|Algeria}} <br> {{flag|Australia}} <br/> {{flag|Bahrain}} <br/> {{flag|Bangladesh}} <br/> {{flag|Benin}} <br/> {{flag|Bosnia and Herzegovina}} <br/> {{flag|Brunei}}</br> {{flag|Burkina Faso}} <br/> {{flag|Cameroon}}<br /> {{flag|Canada}}<br/> [[سينٽرل آفريڪن ريپبلڪ]] <br /> {{flag|Chad}} <br /> {{flag|Comoros}} <br/> {{flag|Djibouti}} <br/> {{flag|East Timor}} <br/> {{flag|Egypt}}<br/> {{flag|Eritrea}}<br /> {{flag|Ethiopia}}<br /> {{flag|France}} <br /> {{flag|Gabon}} <br /> {{flag|Gambia}} <br /> {{flag|Germany}} <br /> {{flag|Ghana}} <br /> {{flag|Guinea}} <br /> {{flag|Guinea-Bissau}} <br /> {{flag|India}}<br /> {{flag|Indonesia}}<br /> {{flag|Iran}} <br /> {{flag|Iraq}}<br />{{flag|Ivory Coast}}<br />{{flag|Jordan}}<br />{{flag|Kazakhstan}}<br />{{flag|Kenya}}<br />{{flag|Kosovo}}<br />{{flag|Kuwait}}<br />{{flag|Kyrgyzstan}}<br />{{flag|Lebanon}}<br />{{flag|Libya}}<br />{{flag|Madagascar}}<br />{{flag|Malaysia}}<br />{{flag|Malawi}}<br />{{flag|Maldives}}<br />{{flag|Mauritius}}<br />{{flag|Mauritania}}<br />{{flag|Morocco}}<br />{{flag|Nepal}} <br> {{flag|Niger}} <br> {{flag|Nigeria}} <br> [[Northern Cyprus]] <br> [[اتر مقدونيا]] <br /> {{flag|Oman}}<br />{{flag|Pakistan}}<br />{{flag|State of Palestine|Palestine}}<br />{{flag|Philippines}}<br />{{flag|Qatar}}<br />{{flag|Rwanda}}<br />{{flag|Saudi Arabia}}<br />{{flag|Senegal}}<br />{{flag|Serbia}}<br />{{flag|Sierra Leone}}<br />{{flag|Singapore}} <br> {{flag|Somalia}} <br> [[Somaliland]] <br> {{flag|South Sudan}}<br />{{flag|Spain}}<br />{{flag|Sri Lanka}}<br />{{flag|Sudan}}<br />{{flag|Suriname|Surinam}}<br />{{flag|Syria}}<br />{{flag|Tajikistan}}<br />{{flag|Tanzania}}<br /> {{flag|Thailand}}<br /> {{flag|Togo}}<br />{{flag|Tunisia}}<br />{{flag|Turkey}}<br />{{flag|Turkmenistan}}<br />{{flag|Uganda}}<br />{{flag|United Arab Emirates}} <br> {{flag|United Kingdom}} <br> {{flag|United States}} <br> {{flag|Uzbekistan}} <br> [[مغربي صحارا]] <br> {{flag|Yemen}} | type = Islamic | longtype = اسلامي اهميت | significance = رمضان المبارڪ ۾ روزا ختم ٿيڻ جي يادگار | date = 1 شوال <ref name="ummalqura"/> | date2019 = 4 June<ref name="ummalqura"/> (Saudi Arabia and some other countries)<ref>{{cite web|url=https://www.islamicfinder.org/islamic-calendar/2020/May/?type=Gregorian|title=Gregorian vs Hijri Calendar|access-date=4 June 2019|publisher=islamicfinder.org|archive-date=24 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200624125108/https://www.islamicfinder.org/islamic-calendar/2020/May/?type=Gregorian|url-status=live}}</ref> 5 June (Pakistan and some other countries) | date2024 = 10 April - 12 April{{efn|1="The actual date may vary as per the moon sighting"}}<ref>{{Cite news |last=Singh |first=Bhupinder |date=2 April 2023 |title=When Is Eid Al-Fitr 2023? Eid Al-Fitr History, Significance, All You Need To Know About Holy Festival |url=https://www.indiatimes.com/trending/social-relevance/when-is-eid-al-fitr-2023-history-significance-celebration-597357.html |website=The Times of India |language=en |access-date=10 April 2023 |archive-date=10 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410183457/https://www.indiatimes.com/trending/social-relevance/when-is-eid-al-fitr-2023-history-significance-celebration-597357.html |url-status=live }}</ref> | date2025 = 31 March - 2 April | celebrations = عيد جي نماز، خيرات، اجتماعي گڏجاڻيون، عيد جا طعام، عيدي (تحفا) ڏيڻ، لباس پائڻ. | relatedto = [[Ramadan]], [[Eid al-Adha]] }} [[File:The Badshahi in all its glory during the Eid Prayers.JPG|thumb|[[پاڪستان]] جي [[لاھور|لاهور شهر]] جي [[بادشاهي مسجد]] ۾ عيد الفطر جو اجتماع]] '''عيد الفطر''' (Eid al-Fitr، معنيٰ: روزا رکڻ جي خاتمي جو تهوار) اسلام ۾ ٻن عيدن (جشن جي ڏينهن) مان پهريون آهي، ٻيو عيد الاضحيٰ (الله جي آڏو قرباني پيش ڪرڻ جي عيد) آهي. اها اسلامي ڪئلينڊر جي ڏهين مهيني، شوال جي پهرين ڏينهن تي ملهايو ويندو آهي. عيد الفطر سڄي دنيا ۾ مسلمان ملهائيندا آهن، الله جي شڪرگذاري جي ڏينهن طور، جيئن هو صراط المستقيم (اسلام) ڏانهن هدايت ڪري ۽ رمضان جي مهيني ۾ روزا رکڻ ۽ جيڪي عبادتون الله مقرر فرمايو آهي، ھنن کي ادا ڪرڻ جي توفيق ڏنيون. <ref name="آسان فقه2">- ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277</ref> هن ڏينهن کي دنيا جي مختلف ٻولين ۽ ملڪن ۾ مختلف نالن سان سڃاتو وڃي ٿو. [[رمضان]] جيڪو اسلام جي بنيادي رڪنن مان ٽيون رڪن، روزا رکڻ جو مهينو آهي، الله تعالٰي ان جا روزا مڪمل ڪرڻ تي عيد مشروع ڪئي آھي جنھن ۾ ھو الله تعالٰي جو شڪر ادا ڪرڻ، الله (ڌڻي) جي وڏائي بيان ڪرڻ، جھڙي طرح ان جو حق آهي ۽ الله جو ذڪر (ياد) ڪرڻ، جئين پنهنجي اباڻي کي ياد ڪرڻ يا ان کان وڌيڪ، جي لاءِ جمع ٿين. ھن عيد ۾ الله تعالٰي مسلمانن تي صدقه الفطر ( فطرانو ) ۽ ٻه رڪعت، عيد جي نماز ادا ڪرڻ کي مقرر ڪيو آھي. عيد الفطر جي نماز ٻن رڪعتن تي مشتمل آهي جيڪا عام طور تي کليل ميدان/ميدان يا وڏي هال ۾ ادا ڪئي ويندي آهي. اها صرف جماعت (جماعت) ۾ ادا ڪري سگهجي ٿي ۽ ان ۾ ڇهه اضافي تڪبيرون شامل آهن (تڪبير پڙهندي ڪنن تائين هٿ کڻڻ، "الله اڪبر" چوڻ، جنهن جو مطلب آهي "خدا سڀ کان وڏو آهي"). نماز کان پوءِ، اتي موجود مسلمان، هڪ ٻئي کي ڀاڪر پائي عيد مبارڪ جا لفظ چوندا آهن. عيد جي هڪ ٻي خاصيت عيد لاءِ خاص طور تي ٺهيل مٺايون آهن، تنهن ڪري هن عيد کي "مٺي عيد" پڻ چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==عيدالفطر جون سنتون== عيدالفطر جون ھيٺيون 12 سنتون آهن<ref name="آسان فقه"> - ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277 </ref>: # پاڻ کي سينگارڻ، سنوارڻ جو انتظام ڪرڻ #غسل ڪرڻ #ڏندڻ ھڻڻ # عمدو لباس پائڻ #خوشبو استعمال ڪرڻ # صبح جو سوير اٿڻ #عيدگاھ ۾ سوير پھچڻ #عيدگاھ ۾ وڃڻ کان اڳ [[ فطرو]] ادا ڪرڻ #عيدگاھ وڃڻ کان اڳ ڪا مٺي شئي کائڻ # عيد جي نماز عيدگاھ ۾ پڙھڻ #رستي ۾ آھستي آھستي تڪبير پڙھڻ #ھڪ رستي کان پيدل وڃڻ ۽ ٻئي رستي کان موٽڻ ==عيد جي نماز== عيد جي نماز ۾ ٻہ رڪعتون واجب شامل آهن ۽ ان جي صحيح ۽ واجب ھجڻ لاء ساڳيا شرط آھن، جيڪي جمعي جي نماز جا آھن، پر عيد جي نماز ۾ خطبو شرط ناھي جيڪو جمعي جي نماز ۾ لازمي شرط ھوندو آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد نماز ۾ خطبو سنت آھي. عيد جي نماز جو وقت سج نڪرڻ کان پوء ۽ سج جي زوال تائين جاري رھي ٿو، پر مستحب آھي تہ عيد جي نماز ۾ دير نہ ڪئي وڃي. اھا نماز اڪيلي سر نہ ٿي پڙھي سگھجي.<ref name="آسان فقه" /> ان جي قضا ڪانہ ٿيندي آهي. ھن نماز ۾ اذان ۽ اقامت نہ ٿيندي آهي. اھل حديث وارن لاء عيد نماز ۾ عورتن جي ۽ ٻارن جي شرڪت سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد جو خطبو نه صيف سنت آھي بلڪه ان جو ٻڌڻ واجب آهي. خطبو نماز بعد پڙھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ٻہ خطبا پڙھڻ ۽ ٻنھي جي وچ ۾ جمعي جي نماز جي خطبي واري وقفي جيترو ويھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ==ملڪ جي لحاظ کان طريقا ۽ ثقافت== ==شمسي ڪئلينڊر ۾== ==گيلري== [[File:Sholakia_Eidgah_Maidan_08.jpg|thumb|right|[[بنگلاديش|بنگلادیش]] جي شولڪيا شهر ۾ عيد جو جشن - سڀ کان وڏو عيد اجتماع]] [[File:Eid ul-Fitr praying in Grand Mosque of Urmia - 1926.jpg|thumb| ايران جي صوبي مغربي آذربائيجان شهر جي ارميا ۾ عيدالفطر جي نماز جي هڪ پراڻي تصوير]] ==پڻ ڏسو== [[:باب:اسلام]] * [[عيد الاضحي|عيد الاضحيٰ]] * [[روزو|اسلام ۾ روزو رکڻ]] * [[رمضان|رمضان المبارڪ جو مهينو]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== {{عيد}} {{اسلامي موڪلون}} {{ڪومنز زمرو|عيد الفطر}} [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:ايران ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:افغانستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ميانمار ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] ==حوالا== {{حوالا}} {{رمضان جا موضوع|state=expanded}} [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:عيد]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] 9bdetly9hax4pzpvk2ghth1vwmfny02 319302 319300 2025-06-13T12:07:18Z Ibne maryam 17680 /* پڻ ڏسو */ 319302 wikitext text/x-wiki {{Short description|Islamic holiday at the end of Ramadan, first day of Shawwal}} {{Infobox holiday | holiday_name = عيد الفطر | image = {{Photo montage | photo1a = Eid al-Fitr prayer, Suleymaniye Mosque, Istanbul - Aug 30, 2011.jpg | photo37a = Hari Raya lantern.jpg | photo2b=Eid m.jpg | size= 240px | spacing = 0 | color = black | color_border = green}} | caption = مٿي کان: مسلمان سليماني مسجد، استنبول، ترڪي ۾ عيد نماز ادا ڪندي؛ الجزائر ۾ جشن دوران ڪيڪ ۽ مٺايون، جيڪي مشهور طور تي استعمال ڪيا ويا آهن؛ انڊونيشيا ۾ عيد جي جشن دوران روشني ڪئي پئي وڃي. | official_name = عيد الفطر (عربي) | nickname = ننڍي عيد، مٺي عيد | observedby = سڄي ڌرتي جا مسلمان<br> List <br> {{flag|Afghanistan}} <br> {{flag|Albania}} <br> {{flag|Algeria}} <br> {{flag|Australia}} <br/> {{flag|Bahrain}} <br/> {{flag|Bangladesh}} <br/> {{flag|Benin}} <br/> {{flag|Bosnia and Herzegovina}} <br/> {{flag|Brunei}}</br> {{flag|Burkina Faso}} <br/> {{flag|Cameroon}}<br /> {{flag|Canada}}<br/> [[سينٽرل آفريڪن ريپبلڪ]] <br /> {{flag|Chad}} <br /> {{flag|Comoros}} <br/> {{flag|Djibouti}} <br/> {{flag|East Timor}} <br/> {{flag|Egypt}}<br/> {{flag|Eritrea}}<br /> {{flag|Ethiopia}}<br /> {{flag|France}} <br /> {{flag|Gabon}} <br /> {{flag|Gambia}} <br /> {{flag|Germany}} <br /> {{flag|Ghana}} <br /> {{flag|Guinea}} <br /> {{flag|Guinea-Bissau}} <br /> {{flag|India}}<br /> {{flag|Indonesia}}<br /> {{flag|Iran}} <br /> {{flag|Iraq}}<br />{{flag|Ivory Coast}}<br />{{flag|Jordan}}<br />{{flag|Kazakhstan}}<br />{{flag|Kenya}}<br />{{flag|Kosovo}}<br />{{flag|Kuwait}}<br />{{flag|Kyrgyzstan}}<br />{{flag|Lebanon}}<br />{{flag|Libya}}<br />{{flag|Madagascar}}<br />{{flag|Malaysia}}<br />{{flag|Malawi}}<br />{{flag|Maldives}}<br />{{flag|Mauritius}}<br />{{flag|Mauritania}}<br />{{flag|Morocco}}<br />{{flag|Nepal}} <br> {{flag|Niger}} <br> {{flag|Nigeria}} <br> [[Northern Cyprus]] <br> [[اتر مقدونيا]] <br /> {{flag|Oman}}<br />{{flag|Pakistan}}<br />{{flag|State of Palestine|Palestine}}<br />{{flag|Philippines}}<br />{{flag|Qatar}}<br />{{flag|Rwanda}}<br />{{flag|Saudi Arabia}}<br />{{flag|Senegal}}<br />{{flag|Serbia}}<br />{{flag|Sierra Leone}}<br />{{flag|Singapore}} <br> {{flag|Somalia}} <br> [[Somaliland]] <br> {{flag|South Sudan}}<br />{{flag|Spain}}<br />{{flag|Sri Lanka}}<br />{{flag|Sudan}}<br />{{flag|Suriname|Surinam}}<br />{{flag|Syria}}<br />{{flag|Tajikistan}}<br />{{flag|Tanzania}}<br /> {{flag|Thailand}}<br /> {{flag|Togo}}<br />{{flag|Tunisia}}<br />{{flag|Turkey}}<br />{{flag|Turkmenistan}}<br />{{flag|Uganda}}<br />{{flag|United Arab Emirates}} <br> {{flag|United Kingdom}} <br> {{flag|United States}} <br> {{flag|Uzbekistan}} <br> [[مغربي صحارا]] <br> {{flag|Yemen}} | type = Islamic | longtype = اسلامي اهميت | significance = رمضان المبارڪ ۾ روزا ختم ٿيڻ جي يادگار | date = 1 شوال <ref name="ummalqura"/> | date2019 = 4 June<ref name="ummalqura"/> (Saudi Arabia and some other countries)<ref>{{cite web|url=https://www.islamicfinder.org/islamic-calendar/2020/May/?type=Gregorian|title=Gregorian vs Hijri Calendar|access-date=4 June 2019|publisher=islamicfinder.org|archive-date=24 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200624125108/https://www.islamicfinder.org/islamic-calendar/2020/May/?type=Gregorian|url-status=live}}</ref> 5 June (Pakistan and some other countries) | date2024 = 10 April - 12 April{{efn|1="The actual date may vary as per the moon sighting"}}<ref>{{Cite news |last=Singh |first=Bhupinder |date=2 April 2023 |title=When Is Eid Al-Fitr 2023? Eid Al-Fitr History, Significance, All You Need To Know About Holy Festival |url=https://www.indiatimes.com/trending/social-relevance/when-is-eid-al-fitr-2023-history-significance-celebration-597357.html |website=The Times of India |language=en |access-date=10 April 2023 |archive-date=10 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410183457/https://www.indiatimes.com/trending/social-relevance/when-is-eid-al-fitr-2023-history-significance-celebration-597357.html |url-status=live }}</ref> | date2025 = 31 March - 2 April | celebrations = عيد جي نماز، خيرات، اجتماعي گڏجاڻيون، عيد جا طعام، عيدي (تحفا) ڏيڻ، لباس پائڻ. | relatedto = [[Ramadan]], [[Eid al-Adha]] }} [[File:The Badshahi in all its glory during the Eid Prayers.JPG|thumb|[[پاڪستان]] جي [[لاھور|لاهور شهر]] جي [[بادشاهي مسجد]] ۾ عيد الفطر جو اجتماع]] '''عيد الفطر''' (Eid al-Fitr، معنيٰ: روزا رکڻ جي خاتمي جو تهوار) اسلام ۾ ٻن عيدن (جشن جي ڏينهن) مان پهريون آهي، ٻيو عيد الاضحيٰ (الله جي آڏو قرباني پيش ڪرڻ جي عيد) آهي. اها اسلامي ڪئلينڊر جي ڏهين مهيني، شوال جي پهرين ڏينهن تي ملهايو ويندو آهي. عيد الفطر سڄي دنيا ۾ مسلمان ملهائيندا آهن، الله جي شڪرگذاري جي ڏينهن طور، جيئن هو صراط المستقيم (اسلام) ڏانهن هدايت ڪري ۽ رمضان جي مهيني ۾ روزا رکڻ ۽ جيڪي عبادتون الله مقرر فرمايو آهي، ھنن کي ادا ڪرڻ جي توفيق ڏنيون. <ref name="آسان فقه2">- ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277</ref> هن ڏينهن کي دنيا جي مختلف ٻولين ۽ ملڪن ۾ مختلف نالن سان سڃاتو وڃي ٿو. [[رمضان]] جيڪو اسلام جي بنيادي رڪنن مان ٽيون رڪن، روزا رکڻ جو مهينو آهي، الله تعالٰي ان جا روزا مڪمل ڪرڻ تي عيد مشروع ڪئي آھي جنھن ۾ ھو الله تعالٰي جو شڪر ادا ڪرڻ، الله (ڌڻي) جي وڏائي بيان ڪرڻ، جھڙي طرح ان جو حق آهي ۽ الله جو ذڪر (ياد) ڪرڻ، جئين پنهنجي اباڻي کي ياد ڪرڻ يا ان کان وڌيڪ، جي لاءِ جمع ٿين. ھن عيد ۾ الله تعالٰي مسلمانن تي صدقه الفطر ( فطرانو ) ۽ ٻه رڪعت، عيد جي نماز ادا ڪرڻ کي مقرر ڪيو آھي. عيد الفطر جي نماز ٻن رڪعتن تي مشتمل آهي جيڪا عام طور تي کليل ميدان/ميدان يا وڏي هال ۾ ادا ڪئي ويندي آهي. اها صرف جماعت (جماعت) ۾ ادا ڪري سگهجي ٿي ۽ ان ۾ ڇهه اضافي تڪبيرون شامل آهن (تڪبير پڙهندي ڪنن تائين هٿ کڻڻ، "الله اڪبر" چوڻ، جنهن جو مطلب آهي "خدا سڀ کان وڏو آهي"). نماز کان پوءِ، اتي موجود مسلمان، هڪ ٻئي کي ڀاڪر پائي عيد مبارڪ جا لفظ چوندا آهن. عيد جي هڪ ٻي خاصيت عيد لاءِ خاص طور تي ٺهيل مٺايون آهن، تنهن ڪري هن عيد کي "مٺي عيد" پڻ چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==عيدالفطر جون سنتون== عيدالفطر جون ھيٺيون 12 سنتون آهن<ref name="آسان فقه"> - ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277 </ref>: # پاڻ کي سينگارڻ، سنوارڻ جو انتظام ڪرڻ #غسل ڪرڻ #ڏندڻ ھڻڻ # عمدو لباس پائڻ #خوشبو استعمال ڪرڻ # صبح جو سوير اٿڻ #عيدگاھ ۾ سوير پھچڻ #عيدگاھ ۾ وڃڻ کان اڳ [[ فطرو]] ادا ڪرڻ #عيدگاھ وڃڻ کان اڳ ڪا مٺي شئي کائڻ # عيد جي نماز عيدگاھ ۾ پڙھڻ #رستي ۾ آھستي آھستي تڪبير پڙھڻ #ھڪ رستي کان پيدل وڃڻ ۽ ٻئي رستي کان موٽڻ ==عيد جي نماز== عيد جي نماز ۾ ٻہ رڪعتون واجب شامل آهن ۽ ان جي صحيح ۽ واجب ھجڻ لاء ساڳيا شرط آھن، جيڪي جمعي جي نماز جا آھن، پر عيد جي نماز ۾ خطبو شرط ناھي جيڪو جمعي جي نماز ۾ لازمي شرط ھوندو آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد نماز ۾ خطبو سنت آھي. عيد جي نماز جو وقت سج نڪرڻ کان پوء ۽ سج جي زوال تائين جاري رھي ٿو، پر مستحب آھي تہ عيد جي نماز ۾ دير نہ ڪئي وڃي. اھا نماز اڪيلي سر نہ ٿي پڙھي سگھجي.<ref name="آسان فقه" /> ان جي قضا ڪانہ ٿيندي آهي. ھن نماز ۾ اذان ۽ اقامت نہ ٿيندي آهي. اھل حديث وارن لاء عيد نماز ۾ عورتن جي ۽ ٻارن جي شرڪت سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد جو خطبو نه صيف سنت آھي بلڪه ان جو ٻڌڻ واجب آهي. خطبو نماز بعد پڙھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ٻہ خطبا پڙھڻ ۽ ٻنھي جي وچ ۾ جمعي جي نماز جي خطبي واري وقفي جيترو ويھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ==ملڪ جي لحاظ کان طريقا ۽ ثقافت== ==شمسي ڪئلينڊر ۾== ==گيلري== [[File:Sholakia_Eidgah_Maidan_08.jpg|thumb|right|[[بنگلاديش|بنگلادیش]] جي شولڪيا شهر ۾ عيد جو جشن - سڀ کان وڏو عيد اجتماع]] [[File:Eid ul-Fitr praying in Grand Mosque of Urmia - 1926.jpg|thumb| ايران جي صوبي مغربي آذربائيجان شهر جي ارميا ۾ عيدالفطر جي نماز جي هڪ پراڻي تصوير]] ==پڻ ڏسو== [[:باب:اسلام]] * [[عيدالاضحيٰ]] * [[روزو|اسلام ۾ روزو رکڻ]] * [[رمضان|رمضان المبارڪ جو مهينو]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== {{عيد}} {{اسلامي موڪلون}} {{ڪومنز زمرو|عيد الفطر}} [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:ايران ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:افغانستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ميانمار ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] ==حوالا== {{حوالا}} {{رمضان جا موضوع|state=expanded}} [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:رمضان]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:عيد]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] nwk5ebgx684y0it15w9uqjfvjn7l1sh 0 31651 319307 197119 2025-06-13T12:29:41Z Ibne maryam 17680 319307 wikitext text/x-wiki {{ذوالقعد}} ذوالقعد [[هجري ڪئلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو يارھون مھينو آھي۔ ھن مھيني جو اھو نالو اسلام جي آمد کان اڳ پيو ھيو. ذوالقعد جي معني آهي ڪنھن جاء تي ويھڻ. ان تحريم واري مھيني ۾ جنگ منع ھئي تنھنڪري ان جو مطلب اھو ھوندو ھو تہ لڙائي بند ڪري ويھي رھڻ. ان مھيني ۾ ماڻھو حج جي تياري ڪندا ھيا. ان مھيني کي اسلام کان اڳ هُواع <ref>ذكره صاحب اللسان وصاحب محيط المحيط وثبته البيروني.</ref> ۽ ووَرْنَة<ref>ذكره ابن سيده وصاحب تاج العروس.</ref> پڻ سڏيندا هئا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] i7voxxh5pjfc9udu9b7lpn00h8qg18t 319308 319307 2025-06-13T12:30:17Z Ibne maryam 17680 319308 wikitext text/x-wiki {{ذوالقعد}} ذوالقعده [[هجري ڪئلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو يارھون مھينو آھي. ھن مھيني جو اھو نالو اسلام جي آمد کان اڳ پيو ھيو. ذوالقعد جي معني آهي ڪنھن جاء تي ويھڻ. ان تحريم واري مھيني ۾ جنگ منع ھئي تنھنڪري ان جو مطلب اھو ھوندو ھو تہ لڙائي بند ڪري ويھي رھڻ. ان مھيني ۾ ماڻھو حج جي تياري ڪندا ھيا. ان مھيني کي اسلام کان اڳ هُواع <ref>ذكره صاحب اللسان وصاحب محيط المحيط وثبته البيروني.</ref> ۽ ووَرْنَة<ref>ذكره ابن سيده وصاحب تاج العروس.</ref> پڻ سڏيندا هئا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] pkotf1ldtif8abph2dsk4bllvqta9jm 319309 319308 2025-06-13T12:30:35Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ذوالقعد]] کي [[ذوالقعده]] ڏانھن چوريو 319308 wikitext text/x-wiki {{ذوالقعد}} ذوالقعده [[هجري ڪئلينڊر|اسلامي ڪيلينڊر]] جو يارھون مھينو آھي. ھن مھيني جو اھو نالو اسلام جي آمد کان اڳ پيو ھيو. ذوالقعد جي معني آهي ڪنھن جاء تي ويھڻ. ان تحريم واري مھيني ۾ جنگ منع ھئي تنھنڪري ان جو مطلب اھو ھوندو ھو تہ لڙائي بند ڪري ويھي رھڻ. ان مھيني ۾ ماڻھو حج جي تياري ڪندا ھيا. ان مھيني کي اسلام کان اڳ هُواع <ref>ذكره صاحب اللسان وصاحب محيط المحيط وثبته البيروني.</ref> ۽ ووَرْنَة<ref>ذكره ابن سيده وصاحب تاج العروس.</ref> پڻ سڏيندا هئا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] pkotf1ldtif8abph2dsk4bllvqta9jm 0 34177 319299 319296 2025-06-13T12:00:38Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319299 wikitext text/x-wiki {{Short description|Islamic holiday}} {{Hatnote|رمضان کانپوء يڪم شوال واري عيد لاء، ڏسو [[عيد الفطر]] }} {{Infobox holiday | holiday_name = عيد الاضحي | official_name = عيد الاضحيٰ (عربي) | image = Eid Blessings WDL6855.png | caption = سال 1730ع جو هڪ خطاطي جو نمونو جن تي عربي ۾ عيد الاضحي جي تبريڪ لکل آهي. | observedby = سڄي دنيا جا مسلمان | type = اسلامي تهوار | significance = الله جي حڪم جي تعميل ۾ ابراهيم عليه السلام جي پنهنجي پٽ جي قرباني ڏيڻ جي رضامندي جي ياد ۾ | begins = 10 ذوالحج | ends = 13 ذوالحج | date2025 = 6 - 10 جون، 2025ع | observances = نماز عيد، قرباني | relatedto = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾، [[حج]] جو فرض "وقوف عرفه" به هڪ ڏينهن پهريون 9 ذي الحج تي ڪيو ويندو آهي. | alt = | nickname = قرباني جي عيد، وڏي عيد | litcolor = | celebrations = عيد الاضحيٰ جي ٽي ڏينهن ۾ مسلمان قرباني ڪند آهن. | date = 9 ذوالحج | weekday = 3 | month = ذوالحج | scheduling = | duration = 3 days | frequency = هر هجري سال | firsttime = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] پنهنجي پٽ کي قرباني لاء پيش ڪيو ۽ [[الله]] هن جاء تي هڪ رڍ جي قرباني کي، قرباني طور قبول ڪيو. | startedby = [[محمد|رسول الله صلي الله عليه وآلهٖ وسلم]] هن کي [[الله]] حڪم موجب، ابراهيم عليه السلام جي قرباني جي ياد ۾ جاري ڪيو ۽ هن ڏينهن کي تهوار مقرر ڪيو. }} '''قرباني واري عيد''' يا '''عيد الاضحيٰ'''، هڪ اسلامي تهوار آهي، جيڪا قرباني جي روايت سان لاڳاپيل آهي، جيڪا مسلمان [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾ ملهائيندا آهن ۽ هي جو تهوار، قرباني لاء مقرر ڪيو ويو آھي. مسلمان ٻن طرح جون عيدون ملھائيندا آھن. ھڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي عيد الاضحيٰ چيو ويندو آھي. عيد الاضحيٰ [[ذوالحج]] جي ڏھ تاريخ تي ملھائي ويندي آھي. ھڪ ڏينھن اڳ 9 ذوالحج جنهن کي "يوم عرفه" سڏيو وڃي ٿو، حاجي عرفات جي ميدان ۾ به پهچندا آهن، جيڪو حج جو لازم رڪن آھي. انس بن مالڪ فرمائن ٿا تہ، "جھالت جي دور ۾ ماڻھن سال ۾ ٻہ ڏينھن راند روند جي لاءِ مقرر ڪري ڇڏيا ھئا. رسول الله (صلي الله عليه وآلهٖ وسلم) جڏھن مديني منور تشريف آندي تہ ارشاد فرمايو، "ماڻھن جي راند روند جي لاءِ ٻہ ڏينھن مقرر ھيا، الله تعاليٰ انھن کي انھن کان بھتر ڏينھن، يعني عيدالفطر ۽ عيد الاضحيٰ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آھي". <ref>سنن نسائي:جلد اول:حديث نمبر 1561 </ref> ذوالحج جي 9 تاريخ کي يوم عرفه يا عرفه جو ڏينهن سڏيندا آهن ۽ 10 ذوالحج کي يوم النحر يا قرباني جو ڏينهن سڏبو آهي ۽ 10، 11, 12 ۽ 13 ذوالحج کي ايام تشريق سڏيندا آهن.<ref name="آسان فقه"> - ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277 کان 282 </ref> عيد الاضحيٰ اسلام ۾ ٻن مکيه تہوارن مان ٻيو عيد الفطر سان گڏ آهي. اها هجري ڪئلينڊر جي آخري مهيني يعني 12هين مهيني، ذوالحج جي 10 تاريخ تي پوي ٿي.<ref>{{cite encyclopedia|title=Eid al-Adha {{!}} Meaning, Observances, & Traditions|url=https://www.britannica.com/topic/Eid-al-Adha|encyclopedia=Encyclopedia Britannica|language=en|date=11 March 2025}}</ref> قرباني ۽ تڪبير (الله جي وڏائي بيان ڪرڻ) کي عام طور تي ايندڙ ٽن ڏينهن تائين اڳتي وڌايو ويندو آهي، جن کي تشريق جا ڏينهن چيو ويندو آهي. عيد الاضحيٰ کي ڪڏهن ڪڏهن "وڏي عيد" به چيو ويندو آهي، ڇاڪاڻ ته ان جي ملهائڻ کي 3 ڏينهن وڌيڪ وڌايو ويندو آهي.<ref name="Metro2020-07-31-01a2">{{cite web|url=https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|title=What is the story of Eid al-Adha and why is it referred to as Big Eid?|last1=Haigh|first1=Phil|date=31 July 2020|website=Metro|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200923074640/https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|archive-date=2020-09-23|access-date=25 April 2021|quote=Simply, Eid al-Adha is considered the holier of the two religious holidays and so it is referred to as 'Big Eid' while Eid al Fitr can be known as 'Lesser Eid'. Eid al-Kabir means 'Greater Eid' and is used in Yemen, Syria, and North Africa, while other translations of 'Large Eid' are used in Pashto, Kashmiri, Urdu and Hindi. This distinction is also known in the Arab world, but by calling 'Bari Eid' bari, this Eid is already disadvantaged. It is the 'other Eid'. 'Bari Eid', or Eid-ul-Azha, has the advantage of having two major rituals, as both have the prayer, but it alone has a sacrifice. 'Bari Eid' brings all Muslims together in celebrating Hajj, which is a reminder of the Abrahamic sacrifice, while 'Choti Eid' commemorates solely the end of the fasting of Ramazan.}}</ref> عيد الفطر وانگر، عيد جي نماز عيد الاضحيٰ جي صبح ادا ڪئي ويندي آهي، جنهن کان پوءِ ٻڪري، رڍ، ڳئون يا اٺ جي قرباني ادا ڪئي ويندي آهي. اسلامي روايت ۾، اهو ابراهيم جي پنهنجي پٽ، اسماعيل (عليه السلام) کي قربان ڪرڻ جي رضامندي کي خدا جي حڪم جي اطاعت جي عمل طور تي عزت ڏئي ٿو.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&dq=Others+refer+to+either+Isaac+or+Ishmael+with+the+honorific+title+(+laqab+)+%22+Sacrifice+of+God+%22+attached+to+the+name.&pg=PA140|title=Journeys in Holy Lands: The Evolution of the Abraham-Ishmael Legends in Islamic Exegesis|last1=Firestone|first1=Reuven|date=January 1990|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0331-0}}</ref> حاجي عام طور تي عيد الاضحيٰ تي حج جو مناسڪ، يعني بيت الله جو طواف ۽ صفا ۽ مروه جي ٽڪرين جي درميان سعي ڪندا آهن، ان سان گڏ عيد جي ڏينهن ۽ ايندڙ ٻن ڏينهن جمرات (پٿر جيڪا ان جاء تي رکيل آهن جتي شيطان نافرني وسوسو وجهڻ جي ڪوشش ڪيو) تي رمي (ڪنڪريون مارڻ جو عمل) ادا ڪندا آهن. ==عيد جي نماز== عيد جي نماز ۾ ٻہ رڪعتون واجب شامل آهن ۽ ان جي صحيح ۽ واجب ھجڻ لاء ساڳيا شرط آھن جيڪي جمعي جي نماز جا آھن پر عيد جي نماز ۾ خطبو شرط ناھي جيڪو جمعي جي نماز ۾ لازمي شرط ھوندو آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد نماز ۾ خطبو سنت آھي. عيد جي نماز جو وقت سج نڪرڻ سان پيلاڻ جي ختم ٿيڻ بعد شروع ٿئي ٿو ۽ سج جي زوال تائين جاري رھي ٿو پر مستحب آھي تہ عيد نماز ۾ دير نہ ڪئي وڃي. اھا نماز اڪيلي سر نہ ٿي پڙھي سگھجي.<ref name="آسان فقه" /> ان جي قضا ڪانہ ٿيندي آهي. ھن نماز ۾ اذان ۽ اقامت نہ ٿيندي آهي. عيد نماز ۾ عورتن ۽ ٻارن کي شرڪت جي اجازت آهي، پر واجب نه آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد جو خطبو سنت آھي پر ان جو ٻڌڻ واجب آهي. خطبو نماز بعد پڙھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ٻہ خطبا پڙھڻ ۽ ٻنھي جي وچ ۾ جمعي جي نماز جي خطبي واري وقفي جيترو ويھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ==عيدالاضحي جون سنتون== عيد الضحي ج جي ڏينهن عيدگاھ وڃڻ کان پھريون ڪجهه نہ کائڻ سنت آھي. عيدگاھ وڃڻ وقت بلند آواز ۾ تڪبيرون پڙھڻ سنت آھي. == عيد الاضحيٰ جو ڏينهن == ٻي عيدالاضحي آھي جيڪا ڏھ ذي الحج جي ڏينھن ۾ آتي آھي ۽ ھي ٻنھي عيدن ۾ وڏي ۽ افضل عيد آھي ۽ حج جي مڪمل ٿيڻ کان بعد اچي ٿي جڏھن مسلمان حج مڪمل ڪري وٺن ٿا تو الله تعالٰي انھن کي معاف ڪرديتا آھي۔ ان لاءِ حج جي تڪميل يوم عرفہ ۾ وقوف عرفہ تي ٿيندي آھي جيڪو حج جو ھڪ عظيم رڪن آھي جيئن تہ نبي صلي الله عليه وسلم ڪا فرمان آھي: يوم عرفہ باھ کان آزادي جو ڏينھن آھي جنھن ۾ الله تعالٰي ھر شخص کي باھ کان آزادي ڏيندو آھي عرفات ۾ وقوف ڪرڻ وارن۽ ٻين ملڪن ۾ رھنڻ وارن مسلمانون کي بہ آزادي ملندي آھي ۔ 1. - ھي ڏينھن الله تعالٰي وٽ سڀ کان بھترين ڏينھن آھي : حافظ ابن قيم رحمه الله تعالٰي زاد المعاد ( 1 / 54 ) ۾ چون ٿا : [الله تعالٰي وٽ سڀ کان افضل ۽ بھتر ڏينھن يوم النحر ( عيدالاضحي ) جو ڏينھن آھي ۽ اھو حج اڪبر وارو ڏينھن آھي] ( نبي صلي الله عليه وسلم جو فرمان آھي : يقينن يوم النحر الله تعالٰي وٽ بھترين ڏينھن آھي ) <ref>سنن ابوداؤد حديث نمبر 1765 </ref> 2. – ھي حج اڪبر وارو ڏينھن آھي : <br/> ابن عمر رضي الله تعالٰي عنھما بيان ڪن ٿا تہ نبي صلي الله عليه وسلم اس حج جي دوران جيڪو انھن ڪيو ھو يوم النحر( عيد الاضحي ) والري ڏينھن جمرات جي وچ ۾ بيھي ڪري فرمائڻ لڳا تہ حج اڪبر وارو ڏينھن آھي ۔ <ref>صحيح بخاري حديث نمبر 1742 </ref> نبي اڪرم صلي الله عليه وسلم فرمايو : يوم عرفہ ۽ يوم النحر ۽ ايام تشريق اسان اھل اسلام جي عيد جا ڏينھن آھن ۽ ھي سڀ کائڻ پيئڻ جا ڏينھن آھنن ۔ <ref>سنن ترمذي حديث نمبر 773 </ref> ==گيلري== [[File:Eid ul-Fitr praying in Grand Mosque of Urmia - 1926.jpg|thumb|280px|عيد نماز جو ھڪ منظر]] مٿان کان، کاٻي کان ساڄي: [[ترڪي]] جي شهر [[استنبول]] ۾ عيد جي نماز، [[قاهره]]، [[مصر]] ۾ قرباني جو منظر، [[ايران]] جي شهر اهواز ۾ عيد جي تقريب ٻارن کي عيد جو تحفو، عيدي ڏيڻ جو منظر، [[مراڪش]] ۾ قرباني لاءِ مخصوص ڪيل رڍ، [[البانيا]] ۾ عيد جي نماز ادا ڪن جو منظر. [[File:Eid al adha compilation.jpg]] ==پڻ ڏسو== [[:باب:اسلام]] * [[حج]] * [[عيد الفطر]] * [[ابراھيم عليه السلام]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== {{عيد}} {{اسلامي موڪلون}} {{حج جا موضوع}} {{ڪومنز زمرو|Eid ul-adha}} [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:حج]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:ايران ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:افغانستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ميانمار ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] ==حوالا== {{حوالا}} t2gz91xy6itebr9q19v1w0su1rr50k8 319301 319299 2025-06-13T12:05:23Z Ibne maryam 17680 /* پڻ ڏسو */ 319301 wikitext text/x-wiki {{Short description|Islamic holiday}} {{Hatnote|رمضان کانپوء يڪم شوال واري عيد لاء، ڏسو [[عيد الفطر]] }} {{Infobox holiday | holiday_name = عيد الاضحي | official_name = عيد الاضحيٰ (عربي) | image = Eid Blessings WDL6855.png | caption = سال 1730ع جو هڪ خطاطي جو نمونو جن تي عربي ۾ عيد الاضحي جي تبريڪ لکل آهي. | observedby = سڄي دنيا جا مسلمان | type = اسلامي تهوار | significance = الله جي حڪم جي تعميل ۾ ابراهيم عليه السلام جي پنهنجي پٽ جي قرباني ڏيڻ جي رضامندي جي ياد ۾ | begins = 10 ذوالحج | ends = 13 ذوالحج | date2025 = 6 - 10 جون، 2025ع | observances = نماز عيد، قرباني | relatedto = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾، [[حج]] جو فرض "وقوف عرفه" به هڪ ڏينهن پهريون 9 ذي الحج تي ڪيو ويندو آهي. | alt = | nickname = قرباني جي عيد، وڏي عيد | litcolor = | celebrations = عيد الاضحيٰ جي ٽي ڏينهن ۾ مسلمان قرباني ڪند آهن. | date = 9 ذوالحج | weekday = 3 | month = ذوالحج | scheduling = | duration = 3 days | frequency = هر هجري سال | firsttime = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] پنهنجي پٽ کي قرباني لاء پيش ڪيو ۽ [[الله]] هن جاء تي هڪ رڍ جي قرباني کي، قرباني طور قبول ڪيو. | startedby = [[محمد|رسول الله صلي الله عليه وآلهٖ وسلم]] هن کي [[الله]] حڪم موجب، ابراهيم عليه السلام جي قرباني جي ياد ۾ جاري ڪيو ۽ هن ڏينهن کي تهوار مقرر ڪيو. }} '''قرباني واري عيد''' يا '''عيد الاضحيٰ'''، هڪ اسلامي تهوار آهي، جيڪا قرباني جي روايت سان لاڳاپيل آهي، جيڪا مسلمان [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾ ملهائيندا آهن ۽ هي جو تهوار، قرباني لاء مقرر ڪيو ويو آھي. مسلمان ٻن طرح جون عيدون ملھائيندا آھن. ھڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي عيد الاضحيٰ چيو ويندو آھي. عيد الاضحيٰ [[ذوالحج]] جي ڏھ تاريخ تي ملھائي ويندي آھي. ھڪ ڏينھن اڳ 9 ذوالحج جنهن کي "يوم عرفه" سڏيو وڃي ٿو، حاجي عرفات جي ميدان ۾ به پهچندا آهن، جيڪو حج جو لازم رڪن آھي. انس بن مالڪ فرمائن ٿا تہ، "جھالت جي دور ۾ ماڻھن سال ۾ ٻہ ڏينھن راند روند جي لاءِ مقرر ڪري ڇڏيا ھئا. رسول الله (صلي الله عليه وآلهٖ وسلم) جڏھن مديني منور تشريف آندي تہ ارشاد فرمايو، "ماڻھن جي راند روند جي لاءِ ٻہ ڏينھن مقرر ھيا، الله تعاليٰ انھن کي انھن کان بھتر ڏينھن، يعني عيدالفطر ۽ عيد الاضحيٰ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آھي". <ref>سنن نسائي:جلد اول:حديث نمبر 1561 </ref> ذوالحج جي 9 تاريخ کي يوم عرفه يا عرفه جو ڏينهن سڏيندا آهن ۽ 10 ذوالحج کي يوم النحر يا قرباني جو ڏينهن سڏبو آهي ۽ 10، 11, 12 ۽ 13 ذوالحج کي ايام تشريق سڏيندا آهن.<ref name="آسان فقه"> - ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277 کان 282 </ref> عيد الاضحيٰ اسلام ۾ ٻن مکيه تہوارن مان ٻيو عيد الفطر سان گڏ آهي. اها هجري ڪئلينڊر جي آخري مهيني يعني 12هين مهيني، ذوالحج جي 10 تاريخ تي پوي ٿي.<ref>{{cite encyclopedia|title=Eid al-Adha {{!}} Meaning, Observances, & Traditions|url=https://www.britannica.com/topic/Eid-al-Adha|encyclopedia=Encyclopedia Britannica|language=en|date=11 March 2025}}</ref> قرباني ۽ تڪبير (الله جي وڏائي بيان ڪرڻ) کي عام طور تي ايندڙ ٽن ڏينهن تائين اڳتي وڌايو ويندو آهي، جن کي تشريق جا ڏينهن چيو ويندو آهي. عيد الاضحيٰ کي ڪڏهن ڪڏهن "وڏي عيد" به چيو ويندو آهي، ڇاڪاڻ ته ان جي ملهائڻ کي 3 ڏينهن وڌيڪ وڌايو ويندو آهي.<ref name="Metro2020-07-31-01a2">{{cite web|url=https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|title=What is the story of Eid al-Adha and why is it referred to as Big Eid?|last1=Haigh|first1=Phil|date=31 July 2020|website=Metro|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200923074640/https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|archive-date=2020-09-23|access-date=25 April 2021|quote=Simply, Eid al-Adha is considered the holier of the two religious holidays and so it is referred to as 'Big Eid' while Eid al Fitr can be known as 'Lesser Eid'. Eid al-Kabir means 'Greater Eid' and is used in Yemen, Syria, and North Africa, while other translations of 'Large Eid' are used in Pashto, Kashmiri, Urdu and Hindi. This distinction is also known in the Arab world, but by calling 'Bari Eid' bari, this Eid is already disadvantaged. It is the 'other Eid'. 'Bari Eid', or Eid-ul-Azha, has the advantage of having two major rituals, as both have the prayer, but it alone has a sacrifice. 'Bari Eid' brings all Muslims together in celebrating Hajj, which is a reminder of the Abrahamic sacrifice, while 'Choti Eid' commemorates solely the end of the fasting of Ramazan.}}</ref> عيد الفطر وانگر، عيد جي نماز عيد الاضحيٰ جي صبح ادا ڪئي ويندي آهي، جنهن کان پوءِ ٻڪري، رڍ، ڳئون يا اٺ جي قرباني ادا ڪئي ويندي آهي. اسلامي روايت ۾، اهو ابراهيم جي پنهنجي پٽ، اسماعيل (عليه السلام) کي قربان ڪرڻ جي رضامندي کي خدا جي حڪم جي اطاعت جي عمل طور تي عزت ڏئي ٿو.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&dq=Others+refer+to+either+Isaac+or+Ishmael+with+the+honorific+title+(+laqab+)+%22+Sacrifice+of+God+%22+attached+to+the+name.&pg=PA140|title=Journeys in Holy Lands: The Evolution of the Abraham-Ishmael Legends in Islamic Exegesis|last1=Firestone|first1=Reuven|date=January 1990|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0331-0}}</ref> حاجي عام طور تي عيد الاضحيٰ تي حج جو مناسڪ، يعني بيت الله جو طواف ۽ صفا ۽ مروه جي ٽڪرين جي درميان سعي ڪندا آهن، ان سان گڏ عيد جي ڏينهن ۽ ايندڙ ٻن ڏينهن جمرات (پٿر جيڪا ان جاء تي رکيل آهن جتي شيطان نافرني وسوسو وجهڻ جي ڪوشش ڪيو) تي رمي (ڪنڪريون مارڻ جو عمل) ادا ڪندا آهن. ==عيد جي نماز== عيد جي نماز ۾ ٻہ رڪعتون واجب شامل آهن ۽ ان جي صحيح ۽ واجب ھجڻ لاء ساڳيا شرط آھن جيڪي جمعي جي نماز جا آھن پر عيد جي نماز ۾ خطبو شرط ناھي جيڪو جمعي جي نماز ۾ لازمي شرط ھوندو آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد نماز ۾ خطبو سنت آھي. عيد جي نماز جو وقت سج نڪرڻ سان پيلاڻ جي ختم ٿيڻ بعد شروع ٿئي ٿو ۽ سج جي زوال تائين جاري رھي ٿو پر مستحب آھي تہ عيد نماز ۾ دير نہ ڪئي وڃي. اھا نماز اڪيلي سر نہ ٿي پڙھي سگھجي.<ref name="آسان فقه" /> ان جي قضا ڪانہ ٿيندي آهي. ھن نماز ۾ اذان ۽ اقامت نہ ٿيندي آهي. عيد نماز ۾ عورتن ۽ ٻارن کي شرڪت جي اجازت آهي، پر واجب نه آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد جو خطبو سنت آھي پر ان جو ٻڌڻ واجب آهي. خطبو نماز بعد پڙھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ٻہ خطبا پڙھڻ ۽ ٻنھي جي وچ ۾ جمعي جي نماز جي خطبي واري وقفي جيترو ويھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ==عيدالاضحي جون سنتون== عيد الضحي ج جي ڏينهن عيدگاھ وڃڻ کان پھريون ڪجهه نہ کائڻ سنت آھي. عيدگاھ وڃڻ وقت بلند آواز ۾ تڪبيرون پڙھڻ سنت آھي. == عيد الاضحيٰ جو ڏينهن == ٻي عيدالاضحي آھي جيڪا ڏھ ذي الحج جي ڏينھن ۾ آتي آھي ۽ ھي ٻنھي عيدن ۾ وڏي ۽ افضل عيد آھي ۽ حج جي مڪمل ٿيڻ کان بعد اچي ٿي جڏھن مسلمان حج مڪمل ڪري وٺن ٿا تو الله تعالٰي انھن کي معاف ڪرديتا آھي۔ ان لاءِ حج جي تڪميل يوم عرفہ ۾ وقوف عرفہ تي ٿيندي آھي جيڪو حج جو ھڪ عظيم رڪن آھي جيئن تہ نبي صلي الله عليه وسلم ڪا فرمان آھي: يوم عرفہ باھ کان آزادي جو ڏينھن آھي جنھن ۾ الله تعالٰي ھر شخص کي باھ کان آزادي ڏيندو آھي عرفات ۾ وقوف ڪرڻ وارن۽ ٻين ملڪن ۾ رھنڻ وارن مسلمانون کي بہ آزادي ملندي آھي ۔ 1. - ھي ڏينھن الله تعالٰي وٽ سڀ کان بھترين ڏينھن آھي : حافظ ابن قيم رحمه الله تعالٰي زاد المعاد ( 1 / 54 ) ۾ چون ٿا : [الله تعالٰي وٽ سڀ کان افضل ۽ بھتر ڏينھن يوم النحر ( عيدالاضحي ) جو ڏينھن آھي ۽ اھو حج اڪبر وارو ڏينھن آھي] ( نبي صلي الله عليه وسلم جو فرمان آھي : يقينن يوم النحر الله تعالٰي وٽ بھترين ڏينھن آھي ) <ref>سنن ابوداؤد حديث نمبر 1765 </ref> 2. – ھي حج اڪبر وارو ڏينھن آھي : <br/> ابن عمر رضي الله تعالٰي عنھما بيان ڪن ٿا تہ نبي صلي الله عليه وسلم اس حج جي دوران جيڪو انھن ڪيو ھو يوم النحر( عيد الاضحي ) والري ڏينھن جمرات جي وچ ۾ بيھي ڪري فرمائڻ لڳا تہ حج اڪبر وارو ڏينھن آھي ۔ <ref>صحيح بخاري حديث نمبر 1742 </ref> نبي اڪرم صلي الله عليه وسلم فرمايو : يوم عرفہ ۽ يوم النحر ۽ ايام تشريق اسان اھل اسلام جي عيد جا ڏينھن آھن ۽ ھي سڀ کائڻ پيئڻ جا ڏينھن آھنن ۔ <ref>سنن ترمذي حديث نمبر 773 </ref> ==گيلري== [[File:Eid ul-Fitr praying in Grand Mosque of Urmia - 1926.jpg|thumb|280px|عيد نماز جو ھڪ منظر]] مٿان کان، کاٻي کان ساڄي: [[ترڪي]] جي شهر [[استنبول]] ۾ عيد جي نماز، [[قاهره]]، [[مصر]] ۾ قرباني جو منظر، [[ايران]] جي شهر اهواز ۾ عيد جي تقريب ٻارن کي عيد جو تحفو، عيدي ڏيڻ جو منظر، [[مراڪش]] ۾ قرباني لاءِ مخصوص ڪيل رڍ، [[البانيا]] ۾ عيد جي نماز ادا ڪن جو منظر. [[File:Eid al adha compilation.jpg]] ==پڻ ڏسو== [[:باب:اسلام]] * [[حج]] * [[عيد الفطر]] * [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراھيم عليه السلام]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== {{عيد}} {{اسلامي موڪلون}} {{حج جا موضوع}} {{ڪومنز زمرو|Eid ul-adha}} [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:حج]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:ايران ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:افغانستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ميانمار ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] ==حوالا== {{حوالا}} 82k8fjybmkhvuvzzn8uzwl308liwbax 319305 319301 2025-06-13T12:13:11Z Ibne maryam 17680 /* گيلري */ 319305 wikitext text/x-wiki {{Short description|Islamic holiday}} {{Hatnote|رمضان کانپوء يڪم شوال واري عيد لاء، ڏسو [[عيد الفطر]] }} {{Infobox holiday | holiday_name = عيد الاضحي | official_name = عيد الاضحيٰ (عربي) | image = Eid Blessings WDL6855.png | caption = سال 1730ع جو هڪ خطاطي جو نمونو جن تي عربي ۾ عيد الاضحي جي تبريڪ لکل آهي. | observedby = سڄي دنيا جا مسلمان | type = اسلامي تهوار | significance = الله جي حڪم جي تعميل ۾ ابراهيم عليه السلام جي پنهنجي پٽ جي قرباني ڏيڻ جي رضامندي جي ياد ۾ | begins = 10 ذوالحج | ends = 13 ذوالحج | date2025 = 6 - 10 جون، 2025ع | observances = نماز عيد، قرباني | relatedto = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾، [[حج]] جو فرض "وقوف عرفه" به هڪ ڏينهن پهريون 9 ذي الحج تي ڪيو ويندو آهي. | alt = | nickname = قرباني جي عيد، وڏي عيد | litcolor = | celebrations = عيد الاضحيٰ جي ٽي ڏينهن ۾ مسلمان قرباني ڪند آهن. | date = 9 ذوالحج | weekday = 3 | month = ذوالحج | scheduling = | duration = 3 days | frequency = هر هجري سال | firsttime = [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] پنهنجي پٽ کي قرباني لاء پيش ڪيو ۽ [[الله]] هن جاء تي هڪ رڍ جي قرباني کي، قرباني طور قبول ڪيو. | startedby = [[محمد|رسول الله صلي الله عليه وآلهٖ وسلم]] هن کي [[الله]] حڪم موجب، ابراهيم عليه السلام جي قرباني جي ياد ۾ جاري ڪيو ۽ هن ڏينهن کي تهوار مقرر ڪيو. }} '''قرباني واري عيد''' يا '''عيد الاضحيٰ'''، هڪ اسلامي تهوار آهي، جيڪا قرباني جي روايت سان لاڳاپيل آهي، جيڪا مسلمان [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراهيم عليه السلام]] جي قرباني جي ياد ۾ ملهائيندا آهن ۽ هي جو تهوار، قرباني لاء مقرر ڪيو ويو آھي. مسلمان ٻن طرح جون عيدون ملھائيندا آھن. ھڪ کي [[عيد الفطر]] ۽ ٻي کي عيد الاضحيٰ چيو ويندو آھي. عيد الاضحيٰ [[ذوالحج]] جي ڏھ تاريخ تي ملھائي ويندي آھي. ھڪ ڏينھن اڳ 9 ذوالحج جنهن کي "يوم عرفه" سڏيو وڃي ٿو، حاجي عرفات جي ميدان ۾ به پهچندا آهن، جيڪو حج جو لازم رڪن آھي. انس بن مالڪ فرمائن ٿا تہ، "جھالت جي دور ۾ ماڻھن سال ۾ ٻہ ڏينھن راند روند جي لاءِ مقرر ڪري ڇڏيا ھئا. رسول الله (صلي الله عليه وآلهٖ وسلم) جڏھن مديني منور تشريف آندي تہ ارشاد فرمايو، "ماڻھن جي راند روند جي لاءِ ٻہ ڏينھن مقرر ھيا، الله تعاليٰ انھن کي انھن کان بھتر ڏينھن، يعني عيدالفطر ۽ عيد الاضحيٰ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آھي". <ref>سنن نسائي:جلد اول:حديث نمبر 1561 </ref> ذوالحج جي 9 تاريخ کي يوم عرفه يا عرفه جو ڏينهن سڏيندا آهن ۽ 10 ذوالحج کي يوم النحر يا قرباني جو ڏينهن سڏبو آهي ۽ 10، 11, 12 ۽ 13 ذوالحج کي ايام تشريق سڏيندا آهن.<ref name="آسان فقه"> - ڪتاب: آسان فقه، از: مولانا محمد يوسف اصلاحي، مترجم: محمد عاشق ڌامراھا، مھراڻ اڪيڊمي شڪارپور، جنوري 2002 - صہ 277 کان 282 </ref> عيد الاضحيٰ اسلام ۾ ٻن مکيه تہوارن مان ٻيو عيد الفطر سان گڏ آهي. اها هجري ڪئلينڊر جي آخري مهيني يعني 12هين مهيني، ذوالحج جي 10 تاريخ تي پوي ٿي.<ref>{{cite encyclopedia|title=Eid al-Adha {{!}} Meaning, Observances, & Traditions|url=https://www.britannica.com/topic/Eid-al-Adha|encyclopedia=Encyclopedia Britannica|language=en|date=11 March 2025}}</ref> قرباني ۽ تڪبير (الله جي وڏائي بيان ڪرڻ) کي عام طور تي ايندڙ ٽن ڏينهن تائين اڳتي وڌايو ويندو آهي، جن کي تشريق جا ڏينهن چيو ويندو آهي. عيد الاضحيٰ کي ڪڏهن ڪڏهن "وڏي عيد" به چيو ويندو آهي، ڇاڪاڻ ته ان جي ملهائڻ کي 3 ڏينهن وڌيڪ وڌايو ويندو آهي.<ref name="Metro2020-07-31-01a2">{{cite web|url=https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|title=What is the story of Eid al-Adha and why is it referred to as Big Eid?|last1=Haigh|first1=Phil|date=31 July 2020|website=Metro|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200923074640/https://metro.co.uk/2018/08/21/why-eid-ul-adha-referred-big-eid-7865194/|archive-date=2020-09-23|access-date=25 April 2021|quote=Simply, Eid al-Adha is considered the holier of the two religious holidays and so it is referred to as 'Big Eid' while Eid al Fitr can be known as 'Lesser Eid'. Eid al-Kabir means 'Greater Eid' and is used in Yemen, Syria, and North Africa, while other translations of 'Large Eid' are used in Pashto, Kashmiri, Urdu and Hindi. This distinction is also known in the Arab world, but by calling 'Bari Eid' bari, this Eid is already disadvantaged. It is the 'other Eid'. 'Bari Eid', or Eid-ul-Azha, has the advantage of having two major rituals, as both have the prayer, but it alone has a sacrifice. 'Bari Eid' brings all Muslims together in celebrating Hajj, which is a reminder of the Abrahamic sacrifice, while 'Choti Eid' commemorates solely the end of the fasting of Ramazan.}}</ref> عيد الفطر وانگر، عيد جي نماز عيد الاضحيٰ جي صبح ادا ڪئي ويندي آهي، جنهن کان پوءِ ٻڪري، رڍ، ڳئون يا اٺ جي قرباني ادا ڪئي ويندي آهي. اسلامي روايت ۾، اهو ابراهيم جي پنهنجي پٽ، اسماعيل (عليه السلام) کي قربان ڪرڻ جي رضامندي کي خدا جي حڪم جي اطاعت جي عمل طور تي عزت ڏئي ٿو.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&dq=Others+refer+to+either+Isaac+or+Ishmael+with+the+honorific+title+(+laqab+)+%22+Sacrifice+of+God+%22+attached+to+the+name.&pg=PA140|title=Journeys in Holy Lands: The Evolution of the Abraham-Ishmael Legends in Islamic Exegesis|last1=Firestone|first1=Reuven|date=January 1990|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0331-0}}</ref> حاجي عام طور تي عيد الاضحيٰ تي حج جو مناسڪ، يعني بيت الله جو طواف ۽ صفا ۽ مروه جي ٽڪرين جي درميان سعي ڪندا آهن، ان سان گڏ عيد جي ڏينهن ۽ ايندڙ ٻن ڏينهن جمرات (پٿر جيڪا ان جاء تي رکيل آهن جتي شيطان نافرني وسوسو وجهڻ جي ڪوشش ڪيو) تي رمي (ڪنڪريون مارڻ جو عمل) ادا ڪندا آهن. ==عيد جي نماز== عيد جي نماز ۾ ٻہ رڪعتون واجب شامل آهن ۽ ان جي صحيح ۽ واجب ھجڻ لاء ساڳيا شرط آھن جيڪي جمعي جي نماز جا آھن پر عيد جي نماز ۾ خطبو شرط ناھي جيڪو جمعي جي نماز ۾ لازمي شرط ھوندو آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد نماز ۾ خطبو سنت آھي. عيد جي نماز جو وقت سج نڪرڻ سان پيلاڻ جي ختم ٿيڻ بعد شروع ٿئي ٿو ۽ سج جي زوال تائين جاري رھي ٿو پر مستحب آھي تہ عيد نماز ۾ دير نہ ڪئي وڃي. اھا نماز اڪيلي سر نہ ٿي پڙھي سگھجي.<ref name="آسان فقه" /> ان جي قضا ڪانہ ٿيندي آهي. ھن نماز ۾ اذان ۽ اقامت نہ ٿيندي آهي. عيد نماز ۾ عورتن ۽ ٻارن کي شرڪت جي اجازت آهي، پر واجب نه آھي.<ref name="آسان فقه" /> عيد جو خطبو سنت آھي پر ان جو ٻڌڻ واجب آهي. خطبو نماز بعد پڙھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ٻہ خطبا پڙھڻ ۽ ٻنھي جي وچ ۾ جمعي جي نماز جي خطبي واري وقفي جيترو ويھڻ سنت آھي.<ref name="آسان فقه" /> ==عيدالاضحي جون سنتون== عيد الضحي ج جي ڏينهن عيدگاھ وڃڻ کان پھريون ڪجهه نہ کائڻ سنت آھي. عيدگاھ وڃڻ وقت بلند آواز ۾ تڪبيرون پڙھڻ سنت آھي. == عيد الاضحيٰ جو ڏينهن == ٻي عيدالاضحي آھي جيڪا ڏھ ذي الحج جي ڏينھن ۾ آتي آھي ۽ ھي ٻنھي عيدن ۾ وڏي ۽ افضل عيد آھي ۽ حج جي مڪمل ٿيڻ کان بعد اچي ٿي جڏھن مسلمان حج مڪمل ڪري وٺن ٿا تو الله تعالٰي انھن کي معاف ڪرديتا آھي۔ ان لاءِ حج جي تڪميل يوم عرفہ ۾ وقوف عرفہ تي ٿيندي آھي جيڪو حج جو ھڪ عظيم رڪن آھي جيئن تہ نبي صلي الله عليه وسلم ڪا فرمان آھي: يوم عرفہ باھ کان آزادي جو ڏينھن آھي جنھن ۾ الله تعالٰي ھر شخص کي باھ کان آزادي ڏيندو آھي عرفات ۾ وقوف ڪرڻ وارن۽ ٻين ملڪن ۾ رھنڻ وارن مسلمانون کي بہ آزادي ملندي آھي ۔ 1. - ھي ڏينھن الله تعالٰي وٽ سڀ کان بھترين ڏينھن آھي : حافظ ابن قيم رحمه الله تعالٰي زاد المعاد ( 1 / 54 ) ۾ چون ٿا : [الله تعالٰي وٽ سڀ کان افضل ۽ بھتر ڏينھن يوم النحر ( عيدالاضحي ) جو ڏينھن آھي ۽ اھو حج اڪبر وارو ڏينھن آھي] ( نبي صلي الله عليه وسلم جو فرمان آھي : يقينن يوم النحر الله تعالٰي وٽ بھترين ڏينھن آھي ) <ref>سنن ابوداؤد حديث نمبر 1765 </ref> 2. – ھي حج اڪبر وارو ڏينھن آھي : <br/> ابن عمر رضي الله تعالٰي عنھما بيان ڪن ٿا تہ نبي صلي الله عليه وسلم اس حج جي دوران جيڪو انھن ڪيو ھو يوم النحر( عيد الاضحي ) والري ڏينھن جمرات جي وچ ۾ بيھي ڪري فرمائڻ لڳا تہ حج اڪبر وارو ڏينھن آھي ۔ <ref>صحيح بخاري حديث نمبر 1742 </ref> نبي اڪرم صلي الله عليه وسلم فرمايو : يوم عرفہ ۽ يوم النحر ۽ ايام تشريق اسان اھل اسلام جي عيد جا ڏينھن آھن ۽ ھي سڀ کائڻ پيئڻ جا ڏينھن آھنن ۔ <ref>سنن ترمذي حديث نمبر 773 </ref> ==گيلري== مٿان کان، کاٻي کان ساڄي: [[ترڪي]] جي شهر [[استنبول]] ۾ عيد جي نماز، [[قاهره]]، [[مصر]] ۾ قرباني جو منظر، [[ايران]] جي شهر اهواز ۾ عيد جي تقريب ٻارن کي عيد جو تحفو، عيدي ڏيڻ جو منظر، [[مراڪش]] ۾ قرباني لاءِ مخصوص ڪيل رڍ، [[البانيا]] ۾ عيد جي نماز ادا ڪن جو منظر. [[File:Eid al adha compilation.jpg]] ==پڻ ڏسو== [[:باب:اسلام]] * [[حج]] * [[عيد الفطر]] * [[اسلام ۾ ابراهيم|ابراھيم عليه السلام]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== {{عيد}} {{اسلامي موڪلون}} {{حج جا موضوع}} {{ڪومنز زمرو|Eid ul-adha}} [[زمرو:عيد]] [[زمرو:نماز]] [[زمرو:حج]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي مقدس ڏينھن]] [[زمرو:ايران ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:افغانستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ڀارت ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ترڪي ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سري لنڪا ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:سعودي عرب ۾ عام موڪلن جا ڏينهن]] [[زمرو:مصر ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ميانمار ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:ازبڪستان ۾ عام موڪلون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عام موڪل جا ڏينهن]] ==حوالا== {{حوالا}} sr70u154x1wau1faqu6h0h19okmsyld 4 47319 319349 318274 2025-06-14T03:34:26Z ListeriaBot 10240 Wikidata list updated [V2] 319349 wikitext text/x-wiki {{bots|allow=ListeriaBot}} روان سال ۾ اڄ جي تاريخ يعني '''{{#time:d F|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}''' تي ڄمڻ (پيدا ٿيڻ وارن ماڻهن جي فهرست هيٺ درج آهي، پَڪ سان (يقيناً) ان ۾ ڪيترائي ماڻهو اڃا به جيئرا (زندهه) حيات هوندا. آخري نئين سر شروعات: <onlyinclude>{{#time: Y-m-d H:i|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}</onlyinclude> == فهرست == {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?date_node wikibase:timePrecision "11"^^xsd:integer . ?date_node wikibase:timeValue ?date . FILTER (year(?date) > 1899) FILTER (day(?date) = day(now())) FILTER (month(?date) = month(now())) ?item p:P569/<http://www.wikidata.org/prop/statement/value/P569> ?date_node . ?item wdt:P31 wd:Q5 . OPTIONAL {?item wdt:P570 ?dod} FILTER (!bound(?dod)) } ORDER BY DESC(?date) ?item |columns=P18,P569:تاريخ پيدائش,label:ماڻهو,وضاحت,P106,P39,P27,P735 |thumb=125 |autolist=fallback |links=local }} {| class='wikitable sortable' ! تصوير ! تاريخ پيدائش ! ماڻهو ! وضاحت ! پيشو ! position held ! شهريت ! ذاتي نالو |- | [[فائل:Official Presidential Portrait of President Donald J. Trump (2025).jpg|center|125px]] | 1946-06-14 | [[ڊونلڊ ٽرمپ]] | | ''[[:d:Q911554|business magnate]]''<br/>''[[:d:Q557880|investor]]''<br/>[[سياستدان]]<br/>''[[:d:Q22662561|game show host]]''<br/>''[[:d:Q7301138|real estate entrepreneur]]''<br/>''[[:d:Q578109|television producer]]''<br/>''[[:d:Q3282637|film producer]]''<br/>[[ليکڪ]]<br/>[[اداڪار]]<br/>''[[:d:Q484876|chief executive officer]]''<br/>''[[:d:Q215536|واپاري]]''<br/>[[ڪاروبار ڪندڙ]]<br/>''[[:d:Q131524|entrepreneur]]'' | ''[[:d:Q11696|President of the United States]]'' | [[آمريڪا جون گڏيل رياستون|آمريڪا]] | ''[[:d:Q13422248|Donald]]'' |} {{Wikidata list end}} [[زمرو:اڄ جي تاريخ ڄمڻ وارا ماڻهو]] [[زمرو:مارچ جون پيدائشون]] q9m8a6p52i8bufu52stmszcys63f2jk 0 47438 319343 319113 2025-06-13T18:41:44Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319343 wikitext text/x-wiki {{About|the chemical element|the use of calcium as a medication|Calcium supplement|other uses}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Calcium_unter_Argon_Schutzgasatmosphäre.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 20 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 8, 2 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 1 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (1757°K) ​(1484°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =(1115°K) ​ (842°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 8.54 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 154.7 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 25.929 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 40.08 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 4 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = [[آرگون|Ar]] + 4s2 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 197 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين: 589.8 ٻئي: 1145.4 ٽئي: 4912.4 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: 2+، 1+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 1.526 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | name = ڪيلشيئم | official_name = Calcium | native_name = <small>₂₀</small>Ca | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Calcium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''ڪيلشيئم''' (Calcium) هڪ [[ڪيميائي عنصر|ڪيميائي تَت]] آهي، جنھن جو نشان "Ca" ۽ ايٽمي نمبر "20" آهي. هڪ الڪلائن زميني ڌاتو جي طور تي، ڪيلشيئم هڪ رد عمل وارو ڌاتو آهي جيڪو هوا جي سامهون اچڻ تي هڪ ڳاڙهو آڪسائيڊ-نائٽرائڊ پرت ٺاهيندو آهي. ان جون طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتون ان جي ڳري هم جنس اسٽرونشيئم ۽ بيريئم سان تمام گهڻيون ملندڙ جلندڙ آهن. اهو زمين جي ڪرسٽ ۾ پنجون سڀ کان وڌيڪ گهڻائي وارو عنصر آهي، ۽ لوهه ۽ ايلومينيم کان پوءِ ٽيون سڀ کان وڌيڪ گهڻائي وارو ڌاتو آهي. ڌرتيءَ تي سڀ کان وڌيڪ عام ڪيلشيئم مرڪب ڪئلشيم ڪاربونيٽ (CaCO3) آهي، جيڪو چونا پٿر ۽ ابتدائي سامونڊي زندگي جي فوسل ٿيل باقيات ۾ ملي ٿو؛ جپسم، اينهائيڊرائٽ، فلورائيٽ، ۽ اپيٽائٽ پڻ ڪيلشيم جا ذريعا آهن. نالو لاطيني ڪيلڪس "چونا" مان نڪتل آهي، جئين تي اها چونا پٿر کي گرم ڪرڻ کان حاصل ڪيو ويو هو. ڪجهه ڪئلشيم مرڪب قديم ماڻهن کي معلوم هئا، جيتوڻيڪ انهن جي ڪيمسٽري سترهين صدي تائين نامعلوم هئي. خالص ڪئلشيم 1808ع ۾ همفري ڊيوي، جنهن هن عنصر کي نالو ڏنو، پاران ان جي آڪسائيڊ جي اليڪٽرولائيزيشن ذريعي الڳ ڪيو ويو. ڪيلشيم مرڪب ڪيترن ئي صنعتن ۾ وڏي پيماني تي استعمال ٿيندا آهن؛ مثال طور کاڌي ۽ دواسازي ۾ ڪيلشيم جي اضافي لاءِ، ڪاغذ جي صنعت ۾ بليچ جي طور تي، سيمينٽ ۽ بجلي جي انسوليٽر ۾ اجزاء جي طور تي، ۽ صابن جي تياري ۾. ٻئي طرف، خالص شڪل ۾ ڌاتو ان جي اعلي رد عمل جي ڪري ڪجھ استعمال ٿئي ٿو؛ اڃا تائين، ٿوري مقدار ۾ اهو اڪثر ڪري اسٽيل ٺاهڻ ۾ هڪ مصر جي جزو جي طور تي استعمال ٿيندو آهي، ۽ ڪڏهن ڪڏهن، آٽوميٽو بيٽريون ٺاهڻ ۾، ڪيلشيم-ليڊ مصر جي طور تي. ==تفصيل== '''Calcium''' is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Ca''' and [[atomic number]] 20. As an [[alkaline earth metal]], calcium is a reactive metal that forms a dark oxide-nitride layer when exposed to air. Its physical and chemical properties are most similar to its heavier homologues [[strontium]] and [[barium]]. It is the fifth most abundant element in Earth's crust, and the third most abundant metal, after [[iron]] and [[aluminium]]. The most common calcium compound on Earth is [[calcium carbonate]], found in [[limestone]] and the fossilized remnants of early sea life; [[gypsum]], [[anhydrite]], [[fluorite]], and [[apatite]] are also sources of calcium. The name derives from [[Latin language|Latin]] ''calx'' "[[lime (material)|lime]]", which was obtained from heating limestone. Some calcium compounds were known to the ancients, though their chemistry was unknown until the seventeenth century. Pure calcium was isolated in 1808 via [[electrolysis]] of its oxide by [[Humphry Davy]], who named the element. Calcium compounds are widely used in many industries: in foods and pharmaceuticals for [[calcium supplementation]], in the paper industry as bleaches, as components in cement and electrical insulators, and in the manufacture of soaps. On the other hand, the metal in pure form has few applications due to its high reactivity; still, in small quantities it is often used as an alloying component in steelmaking, and sometimes, as a calcium–lead alloy, in making automotive batteries. Calcium is the most abundant metal and the fifth-most abundant element in the [[human body#Composition|human body]].<ref name="lpi">{{cite web | url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/minerals/calcium | title=Calcium | publisher=Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, Oregon | date=1 September 2017 | access-date=31 August 2019}}</ref> As [[electrolyte]]s, [[Calcium in biology|calcium ions]] (Ca²⁺) play a vital role in the [[physiology|physiological]] and [[biochemistry|biochemical]] processes of organisms and [[cell (biology)|cell]]s: in [[signal transduction]] pathways where they act as a [[second messenger]]; in [[neurotransmitter]] release from [[neurons]]; in contraction of all [[muscle cell]] types; as [[Cofactor (biochemistry)|cofactors]] in many [[enzyme]]s; and in [[fertilization]].<ref name="lpi" /> Calcium ions outside cells are important for maintaining the [[potential difference]] across excitable [[cell membrane]]s, [[protein]] synthesis, and bone formation.<ref name="lpi" /><ref name="ods">{{cite web |title=Calcium: Fact Sheet for Health Professionals |url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/ |publisher=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health |access-date=31 August 2019 |date=9 July 2019}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:غذائي معدنيات]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] dbv36a2t1dyj682ofq7w8c4t3kl7qhu 10 47746 319361 143816 2025-06-14T06:40:21Z Ahmed asli 19423 319361 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} {{Wikipedia:WikiProject Anime and manga/Navbox}} This template is maintained by [[Wikipedia:WikiProject Anime and manga]]. It is designed to handle [[anime]], [[manga]], their associated films, [[Original video animation|OVA]]s, and other related media, in a single modular infobox. == Usage == This infobox is constructed by sandwiching one or more components between a header and a footer. For consistency, it is recommended that components be sorted by release date. Unless otherwise noted, fields should reflect original Japanese dates and editions, as multiple countries/languages lead to clutter. For consistency, the infobox should remain within the scope of its host article. If, for example, separate pages exist for an anime and its associated film, the film component should not appear on the anime page, and vice versa. The "Other" component may be used to provide links to such closely related works. Similarly, if an article's primary topic is not an anime or manga series, and such series do not receive more than an incidental mention, the article should use the infobox designed for the media type of its focus (e.g. articles on novels and novel series should use {{tl|Infobox Book}}, articles on films should use {{tl|Infobox film}}, etc.). The ''title'' parameter in each component is '''optional''', and should be used when the title of the specific anime/manga/etc. differs from the '''name''' parameter in the header or (if none is given) the article's title. Other parameters are documented in the following sections. === [[Template:Infobox animanga/Header|Header]] === {{Infobox animanga/Header/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Footer|Footer]] === {{Infobox animanga/Footer/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Print|Print]] === {{Infobox animanga/Print/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Video|Video]] === {{Infobox animanga/Video/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Audio|Audio drama]] === {{Infobox animanga/Audio/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Game|Video game]] === {{Infobox animanga/Game/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Other|Other]] === {{Infobox animanga/Other/doc}} == Examples == '''Note''': These examples might not contain accurate information. === An invented example === {{Infobox animanga/Header | name = Go Go! Encyclopedia Girls | image = [[File:Wikipe-tan manga page1.jpg|260px]] | caption = Wikipe-tan and her sisters | ja_kanji = いけいけ! 百科事典娘 | ja_romaji = Ike Ike! Hakkajiten Musume | genre = [[Action (fiction)|Action]], [[Romance novel|Romance]] }} {{Infobox animanga/Print | type = manga | author = [[Jimbo Wales]] and [[Special:ListUsers|{{NUMBEROFUSERS}} others]] | illustrator = [[User:Kasuga~enwiki]] | publisher = [[Wikimedia Foundation]] | magazine = [[Wikipedia]] | first = January 15, 2001 | last = | volumes = {{NUMBEROFARTICLES}} articles }} {{Infobox animanga/Footer|full=yes}} <syntaxhighlight lang="wikitext" style="width:auto; overflow:auto"> {{Infobox animanga/Header | name = Go Go! Encyclopedia Girls | image = [[File:Wikipe-tan manga page1.jpg|260px]] | caption = Wikipe-tan and her sisters | ja_kanji = いけいけ！百科事典娘 | ja_romaji = Ike Ike! Hakkajiten Musume | genre = [[Action (fiction)|Action]], [[Romance novel|Romance]] }} {{Infobox animanga/Print | type = manga | author = [[Jimbo Wales]] and [[Special:ListUsers|{{NUMBEROFUSERS}} others]] | illustrator = [[User:Kasuga]] | publisher = [[Wikimedia Foundation]] | magazine = [[Wikipedia]] | first = January 15, 2001 | last = | volumes = {{NUMBEROFARTICLES}} articles }} {{Infobox animanga/Footer}} </syntaxhighlight> {{clear}} {{Comics-related infobox templates}} [[Category:Anime and manga infobox templates|Infobox animanga]] [[Category:Publishing infobox templates|Animanga]] [[Category:Television infobox templates|Animanga]] [[Category:Templates that add a category]]<!-- subtemplates add TEMPLATECAT categories --> <noinclude>{{DISPLAYTITLE:Template:Infobox animanga/doc|noerror}}</noinclude == Usage == This infobox is constructed by sandwiching one or more components between a header and footer. For consistency, it is recommended that components be sorted by release date. Unless otherwise noted, fields should reflect original Japanese dates and editions, as multiple countries/languages leads to clutter. For consistency, the infobox should remain within the scope of its host article. If, for example, separate pages exist for an anime and its associated film, the film component should not appear on the anime page, and vice versa. The "Other" component may be used to provide links to such closely related works. Similarly, if an article's primary topic is not an anime or manga series, and such series do not receive more than an incidental mention, the article should use the infobox designed for the media type of its focus (e.g. articles on novels and novel series should use {{tl|Infobox Book}}, articles on films should use {{tl|Infobox film}}, etc). The ''title'' parameter in each component is '''optional''', and should be used when the title of the specific anime/manga/etc. differs from the '''name''' parameter in the header or (if none is given) the article's title. Other parameters are documented in the following sections. === [[Template:Infobox animanga/Header|Header]] === {{Infobox animanga/Header/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Footer|Footer]] === {{Infobox animanga/Footer/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Print|Print]] === {{Infobox animanga/Print/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Video|Video]] === {{Infobox animanga/Video/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Audio|Audio drama]] === {{Infobox animanga/Audio/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Game|Game]] === {{Infobox animanga/Game/doc}} === [[Template:Infobox animanga/Other|Other]] === {{Infobox animanga/Other/doc}} == Examples == '''Note''': These examples might not contain accurate information. === An invented example === {{Infobox animanga/Header | name = Go Go! Encyclopedia Girls | image = [[File:Wikipe-tan manga page1.jpg|260px]] | caption = Wikipe-tan and her sisters | ja_kanji = いけいけ! 百科事典娘 | ja_romaji = Ike Ike! Hakkajiten Musume | genre = [[Action (fiction)|Action]], [[Romance (novel)|Romance]] }} {{Infobox animanga/Print | type = manga | author = [[Jimbo Wales]] and [[Special:ListUsers|{{NUMBEROFUSERS}} others]] | illustrator = [[User:Kasuga~enwiki]] | publisher = [[وڪيميڊيا فائونڊيشن]] | magazine = [[Wikipedia]] | first = January 15, 2001 | last = | volumes = {{NUMBEROFARTICLES}} articles }} {{Infobox animanga/Footer|full=yes}} <pre style="width:auto; overflow:auto"> {{Infobox animanga/Header | name = Go Go! Encyclopedia Girls | image = [[File:Wikipe-tan manga page1.jpg|260px]] | caption = Wikipe-tan and her sisters | ja_kanji = いけいけ！百科事典娘 | ja_romaji = Ike Ike! Hakkajiten Musume | genre = [[Action (fiction)|Action]], [[Romance (novel)|Romance]] }} {{Infobox animanga/Print | type = manga | author = [[Jimbo Wales]] and [[Special:ListUsers|{{NUMBEROFUSERS}} others]] | illustrator = [[User:Kasuga]] | publisher = [[وڪيميڊيا فائونڊيشن]] | magazine = [[Wikipedia]] | first = January 15, 2001 | last = | volumes = {{NUMBEROFARTICLES}} articles }} {{Infobox animanga/Footer}} </pre> {{clear}} == See also == * {{tl|Infobox Asian comic series}}: infobox used for [[manhwa]], [[manhua]], and [[Original English-language manga|manga-influenced comics]] [[زمرو:انمي ۽ منگا ڄاڻخانو سانچا|Infobox animanga]] [[زمرو:اشاعت ٿيندڙ ڄاڻخانو سانچا|Animanga]] [[زمرو:ٽيليويزن ڄاڻخانو سانچا|Animanga]] </noinclude> cctj8ur4dxjcnz6ts5fqbu9yqf2fkcx 0 54218 319391 306408 2025-06-14T10:05:29Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:هندوتوا]] جو اضافو + ترتيب 319391 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = <!-- Do not add any styles/titles here per [[WP:NCIN]] --> | honorific-suffix = <!-- Do not add any styles/titles here per [[WP:NCIN]] --> | image = File:PM Modi Portrait(cropped).jpg | alt = | order = [[ڀارتي وزيراعظمن جي فهرست|14هون]] | office = وزيراعظم انڊيا | president = [[پرناب مکرجي]]<br />[[رام ناٿ ڪووند]] | term_start = 26 مئي 2014 | term_end = | predecessor = [[منموهن سنگهه]] | successor = | order1 = سترنهون 17 | office1 = عملو، عوامي اهنج شڪايتون ۽ پينشن جو وزير | primeminister1 = پنهنجو پاڻ | term_start1 = 26 مئي 2014 | term_end1 = | predecessor1 = منموهن سنگهه | successor1 = | office2 = 14th [[گجرات جي وڏن وزيرن جي فهرست|گجرات جو وڏو وزير]] | governor2 = {{ubl|[[سندر سنگھ ڀنڊاري]]|[[ڪيلاشپتي مشرا]]|[[بلرام جاکر]]|[[نوال ڪشور شرما]]|[[ايس سي جمير]]|[[ڪملا بينيوال]]}} | term_start2 = 7 آڪٽوبر 2001 | term_end2 = 22 مئي 2014 | predecessor2 = [[ڪيشوڀائي پٽيل]] | successor2 = [[آنندبين پٽيل]] | office3 = [[پارليامينٽ جو ميمبر، لوڪ سڀا]] | constituency3 = [[وارانسي (لوڪ سڀا چونڊ حلقو)|وارانسي]] | term_start3 = 16 مئي 2014 | term_end3 = | predecessor3 = [[مرلي منوهر جوشي]] | successor3 = | office4 = [[قانون ساز اسيمبلي جو ميمبر (انڊيا)|ميمبر]] of the [[گجرات قانون ساز اسيمبلي|گجرات ليجسليٽو اسيمبلي]] | constituency4 = [[مانينگر (وڌان سڀا چونڊ حلقو)|ماني نگر چُونڊ تَڪُ]] | term_start4 = 1 جنوري 2002 | term_end4 = 16 مئي 2014 | predecessor4 = [[ڪمليش پٽيل (سياستدان)|ڪمليش پٽيل]] | successor4 = [[سريش پٽيل]] | birth_name = نريندرا دامودرداس مودي | birth_date = {{birth date and age|1950|9|17|df=y}} | birth_place = [[وادنگر]], [[رياست بمبئي|ممبئي رياست]], [[ڀارت]] <br />(اڄڪلهه [[گجرات]]) |citizenship=[[هندستاني ماڻهو|انڊين]] |nationality=ڀارتي | party = [[ڀارتيا جنتا پارٽي]] |otherparty=[[نيشنل ڊيموڪريٽڪ الائنس (ڀارت)|نيشنل ڊيموڪريٽڪ الائنس]] | spouse = [[جشودابين|جشودابين مودي]] ({{abbr|m.|married}}&nbsp;1968; estranged)<ref>{{Cite web | url=https://www.ndtv.com/elections-news/jashodaben-named-by-narendra-modi-as-his-wife-prays-for-him-to-become-pm-557031?&tb_cb=1 |title = Jashodaben, named by Narendra Modi as his wife, prays for him to become PM}}</ref> | residence = [[7، لوڪ ڪلياڻ مارگ]], [[نيو دھلي]], [[دھلي]], انڊيا | alma_mater = [[دھلي يونيورسٽي]]<br />[[گجرات يونيورسٽي]] | awards = [[نريندر مودي#رياستي اعزاز|رياستي اعزازَ جي فهرست]]<!--{{Flatlist| * [[آرڊر آف ڪنگ عبدلعزيز]] * [[امير امان اللہ خان ايوارڊ|غازي امير امان اللہ خان جو اسٽيٽ آرڊر]] * [[فلسطين رياست جو شاندار ڪالر]] * [[آرڊر آف زيد]] * [[آرڊر آف سينٽ اينڊريوو]] * [[عزوالدين جي ناميارو اصول جو آرڊر]] * ڪنگ حماد سجاڳي جو حڪم}}--> | signature = Signature of Narendra Modi (Hindi).svg | website = {{url|narendramodi.in|Official website}}<br />{{url|pmindia.gov.in|Government website}} }} {{Narendra Modi series}} '''نريندر مودي''' (پُورو نالو:'''نريندر دامودر داس مودي)''' ({{lang-en|Narendra Modi}}) ({{lang-gu|{{unicode|નરેન્દ્ર મોદી}}}}) {{efn|{{IPA-gu|ˈnəɾendrə dɑmodəɾˈdɑs ˈmodiː|Hi-NarendraModi.ogg}}}} (پيدائش  سيپٽمبر 17، 1950) ڀارتي [[سياستدان|سياست دان]] ۽ 2014 کان موجودہ وزيراعظم آهي. ان کان اڳُ مودي 2001 کان 2014 تائين [[گجرات|گجرات (ڀارت)]] جو وڏووزير (وزيراعليٰ ) رهيو ۽ وارانسي پارليامنٽ جو ميمبر آهي. مودي ڀارتيا جنتا پارٽي (بي جي پي) ۽ راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ (آر ايس ايس) جو رڪن آهي، جيڪا هڪ هندو قومپرست رضاڪار تنظيم آهي. هيءُ انڊين نيشنل ڪانگريس کان ٻاهرئين طرف جو پهريون وزيراعظم آهي، جنهن کي لاڳاتار پوري اڪثريت سان ٻنهي ڀيرا ڪاميابي ملي ۽ اٽل بهاري واجپائي کانپوءِ آفيس ۾ پنجن سالن تائين اقتدار سنڀاليندڙ ٻيون حڪمران آهي.<ref>{{cite news|url=https://www.vccircle.com/elections-2019-pm-modi-returns-with-bigger-mandate-faces-growth-challenge/|title=Elections 2019: PM Modi returns with bigger mandate, faces growth challenge|last1=Malik|first1=Aman|date=23 May 2019|work=VCCircle|accessdate=23 May 2019}}</ref> == شروعاتي زندگي == موديءَ جي پيدائش 17 سيپٽمبر 1950 تي اُتر [[گجرات]] جي مهسانہ ضلعي ۾ [[وادي نگر]] جي هڪ ننڍي غريب خاندان ۾ ٿي هُي.هن جو پيءُ دامودر داس ريلوي اسٽيشن تي چانهہ وڪڻدو هيو ۽ ماءُ هيرا بين گزارو ڪرڻ ۾ سهائتا (مدد) ڪرڻ جي لاءِ ماڻهن جي [[گھر|گهرن]] ۾ ڪم ڪار ڪندي هئي. مودي ننڍپڻ (ٻالڪپڻ) ۾ پنهنجي پيءُ سان گڏ گڏجي ٽرينن ۾ [[چانھ]] وڪرو ڪندو هيو. ننڍي ڄمار ۾ رٿيل [[شادي]] جي سبب هن هاءِ اسڪول جي تعليم پُوري ڪرڻ کانپوءِ گهر ڇڏي ڏنو ۽ ٻہ سال تائين هڪ شهر کان ٻئي شهر رمندو (گهمندو) رهيو. [[گجرات]] واپس موٽڻ کان اڳ هي ڪيترن ئي مذهبي مرڪزن جي زيارت ڪري چُڪو هيو. سال 1971 ۾ هي سنگھ جو مڪمل رڪن بڻجي ويو. هن جي سوانح نگار (بايوگرافي لکندڙ) جي مطابق ننڍپڻ ۾ هن جي ذهن ۾ [[سنياسي]] ([[جوڳي]]، يوڳي) بڻجڻ جو خيال پڻ آيو هيو ۽ هي ڪُجھ ڏينهن راماڪرشن مشن ۾ پڻ ويندو رهندو هو. 17 سال جي عمر ۾ جشودا بين سان هن جو [[شادي|پرڻو(شادي)]] ٿيو، پرَ ٻئي [[زال]] [[مڙس]] ڪڏهن بہ گڏجي نہ رهيا.<ref>[http://www.bbc.co.uk/urdu/regional/2014/05/140516_narendra_modi_profile_mb.shtml نريندر مودي تڪراري شخصيت جو مالڪ - BBC News اردو<!-- خودڪار تخليق ٿيل عنوان -->]</ref> مودي جو سياسي سفر سال 1984 ۾ شروع ٿيو، جڏهن [[آر ايس ايس]] يعني راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ پنهنجي چند رُڪنن کي [[ڀارتيا جنتا پارٽي]] ۾ موڪليو، انهن ۾ مودي پڻ شامل هيو. هن [[لال ڪرشن آڏواڻي]] جي [[سومناٿ]] – [[ايوڌيا]] ياترا ۽ [[مرلي منوهر جوشي]] جي [[ڪنياڪماري]] کان– [[ڪشمير]] ياترا ۾ حصو ورتو. سن 1995 ۾ هن [[گجرات]] ۾ چُونڊُن جي پرچار جي ذميداری نڀائي. اَٺ سال جي ڄمار ۾ هن آر ايس ايس سان پنهنجو واسطو ڳنڍيو. [[هنگامي صورت حال ڀارت|وڳوڙي صورت حال]] جي دوران هن کي روپوش ٿيڻو پيو. 1985 ۾ آرايس ايس طرفان هن کي بي جي پي ۾ شامل ڪيو ويو ۽ 2001 تائين هي پارٽيءَ ۾ ڪيترن ئي عهدن تي رهيو. سال 2001 ۾ ان وقت جي وزير اعليٰ گجرات [[ڪيشو ڀائي پٽيل]] جي استعفيٰ ڏيڻ کانپوءِ مودی کي وزيراعليٰ بڻايو ويو.<ref name="zeenewsprofile">{{cite news|url=http://zeenews.india.com/slideshow/gujarat-cm-candidates_69.html|title=Gujarat Assembly Elections 2012: Narendra Modi profile|accessdate=6 اپريل 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226093044/http://zeenews.india.com/slideshow/gujarat-cm-candidates_69.html|archivedate=2018-12-26|dead-url=no}}</ref> ان کان تُرت پوءِ هي گجرات اسيمبلي جي لاءِ چُونڊيو ويو. [[گجرات وڳوڙ (2002)|گجرات وڳوڙن]] ۾ هن جي زبردست تنقيد ٿي ۽ کيس سڌوسنئون (براہ راست) ان جو ذميدار بڻايو ويو، پرَ اعليٰ عدالت (سپريم ڪورٽ) کي هن جي خلاف ڪوبہ ثبوت نہ مليو. گجرات جو وڏووزير (وزيراعليٰ گجرات) ٿيڻ کانپوءِ سندس ڪم ڪار جي وڏي ساراهہ (تعريف) ڪئي وئي. هي تعلیم، غربت ۽ صيحت جي شعبي ۾ چڱوسُٺو ڪم نہ ڪري سگهيو جنهنڪري کيس تنقيد جو نشانو پڻ بڻايو ويو. == راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ ۾ شموليت == سال 1967 ۾ [[هندومت|هندو]] [[نظريو|نظرياتي]] تنظيم آر ايس ايس ۾ شامل ٿيو ۽ 70 واري ڏهاڪي کان پرچارڪ يا تنظيم جو اڳواڻ طور ڪم ڪرڻ شروع ڪيائين. == الزامَ ۽ تنقيد == نريندر دامودر داس مودي تڪراري شخصيت سمجهيو ويندو آهي. مودي جي مخالفن کيس ويڇا (تفرقا) پيدا ڪندڙ شخصيت سمجهندا آهن. سال 2002 جي گجرات وڳوڙن (فسادن) دوران مودي گجرات جو وڏووزير (وزيراعليٰ) هيو، جنهنڪري هن تي الزام لڳايو ويندو آهي تہ هي پردي پويان (پس پردو ) انهن وڳوڙن ۾ ملوث هيو. == لکڻيون == نريندر موديءَ سن 2008 ۾ پنهنجي هڪ ڪتاب [[گجراتي ٻولي]] ۾ ’جيوتي پونج ‘ لکي هُئي، جنهن ۾ هن هندو نظرياتي تنظيم [[راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ]] يعني '''آر ايس ايس''' جا گمنام رهندڙ ڪارڪنن بابت لکيو آهي.<ref>[http://www.bbc.co.uk/urdu/regional/2014/05/140516_narinder_modi_fz.shtml نريندر مودي کي ڪنهن بڻايو؟ - BBC News اردو<!-- خودڪار تخليق ٿيل عنوان -->]</ref> == ايوارڊ ۽ مڃتا == === رياستي اعزاز === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |-- ! colspan=2 width="350px" | سينگار(تمغو) ! width="100px" | مُلڪ ! width="100px" | تاريخ ! width="300px" | نوٽ ! حوالو. |- | [[File:Spange des König-Abdulaziz-Ordens.png|centre|50px]] | style="width:8em;|'''[[آرڊر آف ڪنگ عبدلعزيز|آرڊر آف عبدلعزيز ال سعود]]''' | {{Flag|Saudi Arabia}} | 3 اپريل 2016 | "ميمبر خاص رُتبو"، غير مسلم معزز- چڱن مڙسن کي سعودي عرب طرفان ملندڙ اعلي ترين انعام |<ref name="Order of Abdulaziz">{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india/modi-conferred-highest-saudi-civilian-honour/story-bwZOeS1MJFw7QigfOEeFnI.html|title=Modi conferred highest Saudi civilian honour|newspaper=Hindustan Times|date=3 April 2016|accessdate=17 February 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170208074803/http://www.hindustantimes.com/india/modi-conferred-highest-saudi-civilian-honour/story-bwZOeS1MJFw7QigfOEeFnI.html|archivedate=8 February 2017}}</ref> |- | [[File:Ghazi Amanullah Khan Medal (Afghanistan) - ribbon bar.png|centre|50px]] | style="width:8em;|'''[[امير امان اللہ خان ايوارڊ|غازي امير امان اللہ خان جو اسٽيٽ آرڊر]]''' | {{Flag|Afghanistan}} | 4 جون 2016 | افغانستان جو سڀ کان وڏو سولين ايوراڊ |<ref name="Order of Amanullah Khan">{{cite news|title=PM Modi conferred Afghanistan's highest civilian honour|url=http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/pm-narendra-modi-afghanistan-highest-civilian-award-amir-amanullah-khan-award-2834312/|date=4 June 2016|accessdate=17 February 2017|work=Indian Express|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161231055730/http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/pm-narendra-modi-afghanistan-highest-civilian-award-amir-amanullah-khan-award-2834312/|archivedate=31 December 2016}}</ref> |- | [[File:Grand Collar of the Order of the State of Palestine ribbon.svg|50px]] | '''[[فلسطين رياست جو شاندار ڪالر]]''' | {{Flag|Palestine}} | 10 فيبروري 2018 | فلسطين جو اعليٰ شهري اعزاز (سِوِلين ايوارڊ) |<ref name="Grand Collar of Palestine">{{cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/modi-conferred-grand-collar-of-the-state-of-palestine/article22714293.ece|title=Modi conferred 'Grand Collar of the State of Palestine'|date=10 February 2018|work=The Hindu|accessdate=3 March 2018|issn=0971-751X}}</ref> |- | [[File:Ribbon bar of the Order of Zayed.svg|50px]] | '''[[آرڊر آف زيد]]''' | {{flag|United Arab Emirates}} | 4 اپريل 2019 | گڏيل عرب امارات جو اعليٰ مرتبو وارو شهري اعزاز (سِوِلين ايوارڊ) |<ref name="Order of Zayed">{{cite news|title=PM Modi awarded highest civilian honour Zayed Medal by UAE|url=https://www.indiatoday.in/india/video/pm-modi-awarded-highest-civilian-honour-zayed-medal-by-uae-1493821-2019-04-04|date=4 April 2019|work=India Today}}</ref> |- | [[File:OOSA.jpg|50px]] | '''[[آرڊر آف سينٽ اينڊريو]]''' | {{flag|Russia}} | 12 اپريل 2019 | روس جو سڀ کان اعليٰ مرتبو وارو شهري اعزاز (سِوِلين ايوارڊ) |<ref name="Order of St. Andrew">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/russia-narendra-modi-order-of-st-andrew-the-apostle-1500321-2019-04-12|title=Russia awards Narendra Modi its highest order, PM thanks Putin|date=12 April 2019|work=India Today|accessdate=12 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190514222834/https://www.indiatoday.in/india/story/russia-narendra-modi-order-of-st-andrew-the-apostle-1500321-2019-04-12|archive-date=14 May 2019|url-status=live}}</ref> |- | [[File:Order of Izzuddin (Maldives) - ribbon bar v. 1996.png|50px]] | '''[[عزيوالدين جو ناميارو اصول جو آرڊر]]''' | {{flag|Maldives}} | 8 جون 2019 | غير ملڪي معززن کي ملندڙ مالديپ جو سڀ کان اعليٰ مرتبو وارو اعزاز |<ref name="Order of Izzuddin">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/narendra-modi-maldives-highest-honour-1544908-2019-06-08|title=Maldives to confer country's highest honour on PM Modi|date=8 June 2019|work=India Today|accessdate=8 June 2019|url-status=live}}</ref> |- | [[File:The Khalifiyyeh Order of Bahrain, 1st class.png|50px]] | '''King Hamad Order of the Renaissance''' | {{flag|Bahrain}} | 24 آگسٽ 2019 | ''Member First Class'', The third highest civilian honour of Bahrain |<ref name="Order of the Renaissance">{{cite news|url= https://www.timesnownews.com/amp/india/article/pm-modi-honoured-with-the-king-hamad-order-of-the-renaissance-in-bahrain/475473|title=PM Modi honoured with the King Hamad Order of the Renaissance in Bahrain|date=25 August 2019|work=Times Now|accessdate=25 August 2019|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.royalark.net/Bahrain/orders.htm|work=The Royal Ark|title= Bahrain Orders and Decorations|access-date=25 August 2019}}</ref> |} == نوٽس == {{notelist|30em}} == حوالا == {{reflist}} == ڪتابيات- ببليو گرافي == {{Library resources box}} {{refbegin}} * {{cite book |last=Guha|first=Ramachandra|title=India After Gandhi: The History of the World's Largest Democracy |year=2008 |publisher=Harper Perennial|isbn=978-0-06-095858-9|ref=harv}} * {{cite book |last1=Kochanek |first1=Stanley |last2=Hardgrave|first2=Robert|title=India: Government and Politics in a Developing Nation |year=2007|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-00749-4|ref=harv}} * {{cite book|last=Marino |first=Andy |title=Narendra Modi: A Political Biography |year=2014 |publisher=HarperCollins Publishers India |isbn=978-93-5136-218-0 |url=https://books.google.com/books?id=3ylIAwAAQBAJ |ref=harv}} * {{cite book |last=Mukhopadhyay |first=Nilanjan |title=Narendra Modi: The Man, The Times |year=2013 |publisher=Westkabd |asin=B00C4PGOF4 |ref=harv}} {{refend}} == ٻاهريان ڳنڍڻا == {{Commons category}} {{Wikiquote}} {{s-start}} {{s-off}} {{s-bef|before=[[ڪيشوڀائي پٽيل]]}} {{s-ttl|title=[[گجرات جي وڏن وزيرن جي فهرست|گجرات جا چيف منسٽر]]|years=2001–2014}} {{s-aft|after=[[آننديبن پٽيل]]}} |- {{s-bef|before=[[منموهن سنگهه]]}} {{s-ttl|title=[[هندستان جو وزيراعظم]]|years=2014–کان هينئرتائين}} {{s-inc}} |- {{s-par|in-lwr}} {{s-bef|before=[[مرلي منوهر جوشي]]}} {{s-ttl|title=[[پارليامينٽ جو ميمبر، لوڪ سڀا|لوڪ سڀا جو ميمبر]]<br/>لاءِ [[وارانسي (لوڪ سڀا چونڊ حلقو)|وارانسي]]|years=2014– کان هينئرتائين}} {{s-inc}} {{s-end}} {{Navboxes |list1= {{Second Narendra Modi Cabinet}} {{Cabinet of Narendra Modi}} {{ڀارت جا وزيراعظم}} {{Current G20 Leaders}} {{BRICS}} {{Current SCO Leaders}} {{Current SAARC Leaders}} {{Commonwealth heads of government}} {{Current Socialist rulers}} {{Chief Ministers of Gujarat}} {{Bharatiya Janata Party}} {{Bharatiya Janata Party chief ministers}} {{16th LS members from Uttar Pradesh}} {{2002 Gujarat Violence}} }} {{portal bar|Biography|India|politics}} * [http://www.narendramodi.in/lng/urdu/ نريندرا مودي جي اردو ۾ سرڪاري (آفيشل) ويب سائٽ] * [https://twitter.com/narendramodiu @narendramodiU اُردُو ٽوئٽر کاتو (اڪائونٽ)] * [https://twitter.com/narendramodi @narendramodi ٽوئٽر کاتو] * [http://www.narendramodi.in/ نريندرا مودي '''رسمي ويبسائٽ'''] * [http://www.narendramodi.com/ نريندرا مودي جو ذاتي بلاگ] * [http://www.bbc.co.uk/urdu/multimedia/2012/10/121022_modi_uk_rapprochement_ra.shtml بي بي سي،] "برطانيا ۽ نريندر مودي جا لاڳاپا بحال" ; ٻيا * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1958555.stm پروفائل] '''[[برطانوي نشرياتي ادارو|بي بي سي]]''' تي {{Authority control}} [[زمرو:اترپرديش کان لوڪ سڀا ميمبر]] [[زمرو:ايڪيهين صدي جا ڀارتي سياستدان]] [[زمرو:ڀارتيا جنتا پارٽي جا وڏا وزير]] [[زمرو:ڀارتي قومپرست]] [[زمرو:ڀارتي قوم پرست]] [[زمرو:ڀارتي وزيراعظم]] [[زمرو:ڀارتي هندو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ جا پرچارڪندڙ]] [[زمرو:سترنهين لوڪ سڀا جا رڪن]] [[زمرو:سورنهين لوڪ سڀا جا رڪن]] [[زمرو:شخصيتون جن تي آمريڪا ۾ داخل ٿيڻ تي پابندي آهي]] [[زمرو:ضلعو مهسانا جا ماڻهو]] [[زمرو:گجراتي ماڻهو]] [[زمرو:گجرات جا وڏا وزير]] [[زمرو:گجرات يونيورسٽي (ڀارت) جا اڳوڻا شاگرد]] [[زمرو:نريندر مودي]] [[زمرو:هندوتوا]] [[زمرو:دهلي يونيورسٽي جا اڳوڻا شاگرد]] [[زمرو:1950ع جون پيدائشون]] f051vmv2crt9tvf28su2ohb8i63z9ez 0 72128 319344 319110 2025-06-13T18:59:59Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319344 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File: Magnesium.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 12 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 2 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 1.31 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (1363°K) (1091°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = (923°K) (650°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 8.48 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 128 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 24.869 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 24.31 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 3 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = [[نيون|[Ne]]] 3s2 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 160 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين: 737.7<br>ٻئي: 1450.7<br>ٽئي: 7732.7 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: 0,+2,+1 | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 1.737 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>1.584 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = ميگنيشيئم | official_name = Magnesium | native_name = <small>₁₂</small> Mg | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Magnesium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''ميگنيشيئم''' (Magnesium) هڪ [[ڪيميائي عنصر|ڪيميائي تَتوَ]] (عنصر) آهي، جنھن جي نشاني Mg ۽ [[ايٽمي نمبر]] 12 آهي. هي هڪ چمڪندڙ ڀوري ڌاتو آهي جنهن جي گھاٽائي گهٽ، پگھلڻ جو نقطو گهٽ ۽ ڪيميائي رد عمل وڌيڪ آهي. ٻين الڪلائين زميني ڌاتو (پيريوڊڪ ٽيبل جو گروپ 2) وانگر، اهو قدرتي طور تي صرف ٻين عنصرن سان ميلاپ ۾ ٿئي ٿو ۽ تقريبن هميشه +2 جي آڪسيڊيشن حالت رکي ٿو. اهو هوا سان آساني سان رد عمل ڪري ميگنيشيم آڪسائيڊ جي هڪ پتلي ڪوٽنگ ٺاهيندو آهي جيڪو ڌاتو جي وڌيڪ سنکنرن کي روڪيندو آهي. آزاد ڌاتو هڪ شاندار سفيد روشني سان ساڙي ٿو. ڌاتو بنيادي طور تي برائن مان حاصل ڪيل ميگنيشيم لوڻ جي اليڪٽرولائيزيشن ذريعي حاصل ڪيو ويندو آهي. اهو ايلومينيم کان گهٽ گهاٽو آهي ۽ بنيادي طور تي مضبوط ۽ هلڪو وزن واري مصر ۾ هڪ جزو جي طور تي استعمال ڪيو ويندو آهي جنهن ۾ ايلومينيم هوندو آهي. ڪائنات ۾، ميگنيشيم وڏي تارن ۾ ڪاربان نيوڪليس ۾ هيليم نيوڪليس جي ترتيب وار اضافي ذريعي پيدا ٿيو. جڏهن اهڙا تارا سپرنووا جي طور تي ڦاٽي پوندا آهن، ته ميگنيشيم جو گهڻو حصو انٽر اسٽيلر ميڊيم ۾ خارج ڪيو ويندو آهي جتي اهو نئين اسٽار سسٽم ۾ ري سائيڪل ٿي سگهي ٿو. ميگنيشيم ڌرتيءَ جي ڪرسٽ ۾ اٺون سڀ کان وڌيڪ گهڻائي وارو عنصر آهي ۽ ڌرتيءَ تي چوٿون سڀ کان وڌيڪ عام تت آهي (لوهه، آڪسيجن ۽ سليڪان کان پوءِ)، جيڪو ڌرتيءَ جي ماس جو %13 ۽ ڌرتيءَ جي مينٽل جو هڪ وڏو حصو ٺاهيندو آهي. اهو سوڊيم ۽ ڪلورين کان پوءِ سمنڊ جي پاڻيءَ ۾ حل ٿيندڙ ٽيون سڀ کان وڌيڪ گهڻائي وارو عنصر آهي.<ref>{{cite news|url=http://www.seafriends.org.nz/oceano/seawater.htm#composition|title=The chemical composition of seawater|author=Anthoni, J. Floor|date=2006|website=Seafriends}}</ref> هي عنصر انساني جسم ۾ ماس جي لحاظ کان يارهين سڀ کان وڌيڪ گهڻائي وارو عنصر آهي ۽ سڀني جيو گهرڙن ۽ تقريبن 300 اينزائمز لاءِ ضروري آهي. ميگنيشيم آئن پولي فاسفيٽ مرکبات جهڙوڪ ATP، DNA، ۽ RNA سان لهه وچڙ ڪن ٿا. سوين اينزائمز کي ڪم ڪرڻ لاءِ ميگنيشيم آئن جي ضرورت هوندي آهي. ميگنيشيم مرکبات کي دوائن ۾ عام جلاب ۽ اينٽي ايسڊ (جهڙوڪ ملڪ آف ميگنيشيا) جي طور تي استعمال ڪيو ويندو آهي ۽ ايڪلمپسيا جهڙين حالتن ۾ غير معمولي اعصاب جي جوش يا رت جي نالن جي اسپاسم کي مستحڪم ڪرڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. ==پڻ ڏسو== * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:غذائي معدنيات]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] al0ignn4p8o7jego9h1th0srtu26w53 0 72167 319346 318963 2025-06-13T20:42:24Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319346 wikitext text/x-wiki {{Short description|Chemical element with atomic number 4 (Be)}} {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Be-140g.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 4 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,2 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 1.57 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = 2742°K ​(2469°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =1560°K ​(1287°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 12.2 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 292 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 16.443 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 9.01 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 2 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = [[هيليئم|He]] + 2s2 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 112 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي | established_date2 = پهرين: 899.5 ٻئي: 1757.1 ٽئي: 14,848.7 ڪلو جول في مول | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: 2+، 0، 1+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 1.845 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | name = بيريليئم | official_name = Beryllium | native_name = <small>₄</small>Be | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Beryllium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''بئريليئم''' (beryllium) ھڪ [[ڪيميائي عنصر]] آھي جنھن جي علامت "Be" ۽ [[ايٽمي نمبر]] "4" آھي. اهو هڪ اسٽيل-گرين، سخت، مضبوط، هلڪو ۽ ڀُرندڙ الڪلين زميني ڌاتو آهي. اهو هڪ 2+ valent عنصر آهي جيڪو قدرتي طور تي صرف معدنيات (minerals) ۾ ٻين عنصرن سان ميلاپ ۾ ملي ٿو. بيريليم ۾ وڌيڪ قيمتي پٿرن ۾ بيرل (اڪوامارين، زمرد، ڳاڙهو بيرل) ۽ ڪرائسوبيرل شامل آهن. اهو ڪائنات ۾ هڪ نسبتاً ناياب عنصر آهي، عام طور تي وڏي ايٽمي نيوڪليس اسپيليشن جي پيداوار جي طور تي ٿئي ٿو جيڪي ڪائناتي شعاعن سان ٽڪرائجي ويا آهن. تارن جي ڪور اندر، بيريليم ختم ٿي ويندو آهي ڇاڪاڻ ته اهو ڳري عنصرن ۾ ملائي ويندو آهي. بيريليم زمين جي ڪرسٽ جي وزن جي لحاظ کان تقريباً 0.0004 سيڪڙو ٺاهيندو آهي. دنيا جي سالياني بيريليم پيداوار 220 ٽن عام طور تي معدني بيريل مان ڪڍڻ سان تيار ڪئي ويندي آهي، هڪ ڏکيو عمل ڇاڪاڻ ته بيريليم آڪسيجن سان مضبوطي سان ڳنڍيل آهي. ساخت جي ايپليڪيشنن ۾، اعلي لچڪدار سختي، حرارتي استحڪام، حرارتي چالکائي ۽ گهٽ کثافت (پاڻيءَ کان 1.85 ڀيرا) جو ميلاپ بيريليم کي جهاز جي اجزاء، ميزائلن، خلائي جهاز ۽ سيٽلائيٽس لاءِ هڪ گهربل ايرو اسپيس مواد بڻائي ٿو. پنهنجي گهٽ کثافت ۽ ايٽمي وزن جي ڪري، بيريليم ايڪس ريز ۽ آئنائيزنگ تابڪاري جي ٻين شڪلن لاءِ نسبتاً شفاف آهي؛ تنهن ڪري، اهو ايڪس ريز جي سامان ۽ پارٽيڪل ڊيڪٽرز جي اجزاء لاءِ سڀ کان عام ونڊو مواد آهي. جڏهن ايلومينيم، ٽامي (خاص طور تي مصر بيريليم ڪاپر)، لوهه، يا نڪل ۾ مصر جي عنصر طور شامل ڪيو ويندو آهي، ته بيريليم ڪيترن ئي جسماني خاصيتن کي بهتر بڻائي ٿو. مثال طور، بيريليم ڪاپر جي مصر مان ٺهيل اوزار ۽ جزا مضبوط ۽ سخت هوندا آهن ۽ جڏهن اهي اسٽيل جي مٿاڇري سان ٽڪرائيندا آهن ته چنگاري پيدا نه ڪندا آهن. is a [[chemical element]]; it has [[Symbol (chemistry)|symbol]] '''Be''' and [[atomic number]] 4. It is a steel-gray, hard, strong, lightweight and brittle [[alkaline earth metal]]. It is a [[divalent]] element that occurs naturally only in combination with other elements to form minerals. [[Gemstones]] high in beryllium include [[beryl]] ([[Aquamarine (gemstone)|aquamarine]], [[emerald]], [[red beryl]]) and [[chrysoberyl]]. It is a [[Abundance of the chemical elements#Universe|relatively rare]] element in the [[universe]], usually occurring as a product of the [[spallation]] of larger atomic nuclei that have collided with [[cosmic ray]]s. Within the cores of stars, beryllium is depleted as it is fused into heavier elements. Beryllium constitutes about 0.0004 percent by mass of Earth's crust. The world's annual beryllium production of 220 tons is usually manufactured by extraction from the mineral [[beryl]], a difficult process because beryllium bonds strongly to [[oxygen]]. In structural applications, the combination of high [[flexural rigidity]], [[Thermostability|thermal stability]], [[thermal conductivity]] and low [[density]] (1.85 times that of water) make beryllium a desirable [[aerospace]] material for aircraft components, [[missile]]s, [[spacecraft]], and [[satellites]]. Because of its low density and [[atomic mass]], beryllium is relatively transparent to [[X-ray]]s and other forms of [[ionizing radiation]]; therefore, it is the most common window material for X-ray equipment and components of [[particle detector]]s. When added as an [[alloy]]ing element to [[aluminium]], [[copper]] (notably the alloy [[beryllium copper]]), [[iron]], or [[nickel]], beryllium improves many physical properties. For example, tools and components made of beryllium copper [[alloy]]s are [[Strength of materials|strong]] and [[Hardness|hard]] and do not create sparks when they strike a steel surface. In air, the surface of beryllium oxidizes readily at room temperature to form a [[Passivation (chemistry)|passivation layer]] 1–10&nbsp;nm thick that protects it from further oxidation and corrosion.<ref>{{Cite journal |last1=Hoover |first1=Mark D. |last2=Castorina |first2=Bryan T. |last3=Finch |first3=Gregory L. |last4=Rothenberg |first4=Simon J. |date=October 1989 |title=Determination of the Oxide Layer Thickness on Beryllium Metal Particles |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15298668991375146 |journal=American Industrial Hygiene Association Journal |language=en |volume=50 |issue=10 |pages=550–553 |doi=10.1080/15298668991375146 |pmid=2801503 |issn=0002-8894}}</ref> The metal oxidizes in bulk (beyond the [[Passivation (chemistry)|passivation]] layer) when heated above {{convert|500|C}}, and burns brilliantly when heated to about {{convert|2500|C}}.<ref name="Maček-1969">{{Cite journal |last1=Maček |first1=Andrej |last2=McKenzie Semple |first2=J. |date=1969 |title=Experimental burning rates and combustion mechanisms of single beryllium particles |url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0082078469803930 |journal=Symposium (International) on Combustion |language=en |volume=12 |issue=1 |pages=71–81 |doi=10.1016/S0082-0784(69)80393-0}}</ref> The commercial use of beryllium requires the use of appropriate dust control equipment and industrial controls at all times because of the [[toxicity]] of inhaled beryllium-containing dusts that can cause a chronic life-threatening allergic disease, [[berylliosis]], in some people.<ref>{{cite journal|doi=10.1038/nchem.1033|title=A brighter beryllium|date=2011|last1=Puchta|first1=Ralph|journal=Nature Chemistry|volume=3|issue=5|page=416|pmid=21505503|bibcode=2011NatCh...3..416P |doi-access=free}}</ref> Berylliosis is typically manifested by chronic [[pulmonary fibrosis]] and, in severe cases, right sided [[heart failure]] and death.<ref>{{cite journal |last1=Chong |first1=S |last2=Lee |first2=KS |last3=Chung |first3=MJ |last4=Han |first4=J |last5=Kwon |first5=OJ |last6=Kim |first6=TS |title=Pneumoconiosis: comparison of imaging and pathologic findings. |journal=Radiographics |date=January 2006 |volume=26 |issue=1 |pages=59–77 |doi=10.1148/rg.261055070 |pmid=16418244}}</ref> [[File: Beryllium.svg|thumb|بيريليئم]] ==پڻ ڏسو== * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] 4hwuwy9cl85ka60eg7igyr17u8zkzeu 14 79000 319350 284751 2025-06-14T04:34:57Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:وچ اوڀر]] جو اضافو 319350 wikitext text/x-wiki {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:اولھ ايشيا]] [[زمرو:ڏکڻ ايشيا جا ملڪ بلحاظ علائقا]] [[زمرو:وچ اوڀر]] 3y85epzk2kuthop7bw9ki0w9euscs20 0 82532 319332 319192 2025-06-13T17:14:38Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319332 wikitext text/x-wiki {{About|the chemical element}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Nickel_electrolytic_and_1cm3_cube.jpg | image_alt = | image_caption = نڪل ڌات اليڪٽرولٽڪ شڪل ۾ ۽ ڌات جو هڪ ڪعبي ٽڪڙ | subdivision_type = نشان | subdivision_name = Ni | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 28 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,16,2 يا 2,8,17 1 | seat_type = ٻاڦ جي گرمي | seat_name = 577.5 ڪلو جول في مول | seat1_type = ايٽمي ريڊيس | seat1 = 140 پيڪو ميٽر | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = 3003°K (​2730 °C​) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 1728 ڪيلون (C°1455) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء گرمي | leader_name2 = 17.48 ڪلو جول في مول | leader_title3 = مولر گرمي جي گنجائش | leader_name3 = 26.7 جول في مول-ڪيلون | leader_title4 = آئيونائزيشن انرجي | leader_name4 = پهريون: 737.1 ڪلو جول في مول<br>ٻيون: 1753.0 ڪلو جول في مول<br>ٽيون: 3395 ڪلو جول في مول | leader_title5 = گھاٽائي | leader_name5 = 3.1028 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر<br>(ڪمري جي گرميء پد تي) | leader_title6 = ٻاڦ جي گرمي | leader_name6 = 379 ڪلو جول في مول | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 58.6934 | subdivision_name3 = VI A (منتقل) | subdivision_name4 = 4 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = Ar, 3d8,4s2 or 3d9 4s1 | established_title1 = معياري دٻا ۽ گرميء پد تي حالت | established_date1 = ٺوس (solid) | established_title2 = ايٽمي ريڊيس | established_date2 = 124 پيڪو ميٽر | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = +2 (عام)، -2، -1، 0، +1، +3، +4 | extinct_title = گھاٽائي | extinct_date = 8.907 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C) | named_for = ? | demographics_type1 = ٻاڦ جي حرارت | demographics1_title1 = 379 ڪلو جول في مول | demographics_type2 = | demographics2_title1 = | postal2_code_type = | postal2_code = }} '''نڪل''' (Nickel) هڪ ڪيميائي تت آهي. هن جو نشان "Ni" ۽ ايٽمي نمبر "28" آهي. اهو هڪ چانديءَ جيڙو اڇي چمڪندڙ ڌاتو آهي جنهن ۾ ٿوري سون رنگت آهي. نڪل هڪ سخت ۽ نرم منتقلي ڌاتو آهي. خالص نڪل ڪيميائي طور تي رد عمل ڪندڙ آهي، پر وڏا ٽڪرا معياري حالتن ۾ هوا سان رد عمل ڪرڻ ۾ سست هوندا آهن ڇاڪاڻ ته نڪل آڪسائيڊ (NiO) جي هڪ غير فعال پرت مٿاڇري تي ٺهندي آهي جيڪا وڌيڪ سنکنرن کي روڪيندي آهي. تنهن هوندي به، خالص اصلي نڪل زمين جي ڪرسٽ ۾ صرف ٿوري مقدار ۾ ملي ٿو، عام طور تي الٽرامافڪ پٿرن ۾ ۽ وڏن نڪل-لوهه جي ميٽيورائٽس جي اندروني حصي ۾ جيڪي زمين جي ماحول کان ٻاهر آڪسيجن جي سامهون نه آيا هئا.<ref>{{cite book |editor=Anthony, John W. |editor2=Bideaux, Richard A. |editor3=Bladh, Kenneth W. |editor4=Nichols, Monte C. |title= Handbook of Mineralogy|publisher= Mineralogical Society of America|place= Chantilly, Virginia, US|chapter-url=http://www.handbookofmineralogy.org/pdfs/nickel.pdf|chapter=Nickel|isbn=978-0962209703 |volume=I|year=1990}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mindat.org/min-2895.html|title=Nickel: Nickel mineral information and data|website=Mindat.org|access-date=2016-03-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303184003/http://www.mindat.org/min-2895.html|archive-date=March 3, 2016|url-status=live}}</ref> اهو لوهه جي ميلاپ سان، جيڪو انهن عنصرن جي اصليت جو عڪس آهي، جيئن سپرنووا نيوڪليوسنٿيسس جي مکيه آخري پيداوار، ۾ ملي ٿو. هڪ خيال اهو آهي ته زمين جي ٻاهرين ۽ اندروني ڪور لوهه-نڪل مڪسچر سان ٺهيل آهن.<ref>{{cite journal|last1=Stixrude|first1=Lars|last2=Waserman|first2=Evgeny|last3=Cohen|first3=Ronald|date=November 1997|title=Composition and temperature of Earth's inner core|journal=Journal of Geophysical Research|volume=102|issue=B11|pages=24729–24740|bibcode=1997JGR...10224729S|doi=10.1029/97JB02125|doi-access=}}</ref> نڪل جو استعمال (قدرتي ميٽيورڪ نڪل-لوهه جي مصر جي طور تي) 3500 قبل مسيح ۾ ڳولي لڌو ويو آهي. نڪل کي پهريون ڀيرو سال 1751ع ۾ ايڪسل فريڊرڪ ڪرونسٽيڊٽ پاران الڳ ڪيو ويو ۽ هڪ عنصر جي طور تي درجه بندي ڪيو ويو، جنهن شروعاتي طور تي لاس، هيلسنگ لينڊ، سويڊن جي ڪوبالٽ مائنز ۾، تانبا جي معدنيات طور غلط سمجهيو. عنصر جو نالو جرمن ڏند ڪٿا جي هڪ شرارتي ڪردار، نڪل (پراڻي نڪ سان ملندڙ جلندڙ) مان آيو آهي. نڪل معدنيات، ٽامي جي معدنيات وانگر سائو ٿي سگهي ٿو ۽ "ڪپفرنڪل" (Kupfernickel؛ نڪل جو ٽامو) جي نالي سان سڃاتو ويندو آهي ڇاڪاڻ ته انهن ڪو به ٽامو نه پيدا ڪندا آهن. جيتوڻيڪ زمين جي ڪرسٽ ۾ گهڻا نڪل آڪسائيڊ جي طور تي موجود آهن، اقتصادي طور تي وڌيڪ اهم نڪل معدنيات سلفائيڊ آهن، خاص طور تي پينٽلينڊائيٽ. مکيه پيداواري هنڌن ۾ سولاويسي، انڊونيشيا، سڊبري علائقو، ڪينيڊا (جيڪو موسميات جي اصليت جو سمجهيو ويندو آهي)، پئسفڪ ۾ نيو ڪيليڊونيا، مغربي آسٽريليا، ۽ نورلسڪ، روس شامل آهن. نڪل چئن عنصرن مان هڪ آهي (ٻيا لوهه، ڪوبالٽ ۽ گڊولينيم<ref name="CoeySkumryev19992">{{cite journal|last1=Coey|first1=J. M. D.|last2=Skumryev|first2=V.|last3=Gallagher|first3=K.|year=1999|title=Rare-earth metals: Is gadolinium really ferromagnetic?|journal=Nature|volume=401|issue=6748|pages=35–36|bibcode=1999Natur.401...35C|doi=10.1038/43363}}</ref> آهن) جيڪي ڪمري جي حرارت تي فيرومگنيٽڪ آهن. جزوي طور تي نڪل تي ٻڌل النيڪو مستقل مقناطيس لوهه تي ٻڌل مستقل مقناطيس ۽ نادر زمين جي مقناطيس جي وچ ۾ وچولي طاقت جا آهن. ڌاتو خاص طور تي مصر ۽ سنکنرن جي مزاحمتي پليٽنگ ۾ استعمال ٿيندو آهي. دنيا جي پيداوار جو تقريباً %68 اسٽينلیس سٹیل ۾ استعمال ٿيندو آهي. %10 وڌيڪ نڪل تي ٻڌل ۽ ٽامي تي ٻڌل مصر لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. %9 پليٽنگ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. %7 اسٽيل جي مصر لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. %3 فاؤنڊيريز ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي ۽ %4 ٻين ايپليڪيشنن ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي جهڙوڪ ريچارج ايبل بيٽرين ۾،<ref name="Nickel Use In Society2">{{Cite web|url=https://nickelinstitute.org/en/about-nickel-and-its-applications/nickel-in-batteries/|title=Nickel in Batteries|website=Nickel Institute|archive-url=https://web.archive.org/web/20170921000402/https://www.nickelinstitute.org/NickelUseInSociety/AboutNickel/FirstAndEndUsesofNickel.aspx|archive-date=September 21, 2017|url-status=live}}</ref> جن ۾ برقي گاڏين (EVs) شامل آهن.<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/timtreadgold/2019/08/11/gold-is-hot-but-nickel-is-hotter-as-demand-grows-for-batteries-in-electric-vehicles/|title=Gold Is Hot But Nickel Is Hotter As Demand Grows For Batteries In Electric Vehicles|last=Treadgold|first=Tim|website=Forbes|access-date=2020-10-14}}</ref> نڪل کي سڪن ۾ وڏي پيماني تي استعمال ڪيو ويندو آهي، جيتوڻيڪ نڪل پليٽ ٿيل شيون ڪڏهن ڪڏهن نڪل الرجي کي جنم ڏين ٿيون. هڪ مرڪب جي طور تي، نڪل ۾ ڪيترائي خاص ڪيميائي پيداوار جا استعمال آهن، جهڙوڪ هائيڊروجنيشن لاءِ هڪ ڪيٽالسٽ، ريچارج ايبل بيٽرين لاءِ ڪيٿوڊ، رنگ ۽ ڌاتو جي مٿاڇري جي (treatment) شامل آهن.<ref>{{Cite web|url=https://nickelinstitute.org/media/2298/ni-compounds-2015-v12-final.pdf|title=Nickel Compounds|website=Nickel Institute|archive-url=https://web.archive.org/web/20180831002419/https://nickelinstitute.org/~/media/Files/MediaCenter/NiCompounds/NI%20Compounds%202015%20v12%20FINAL.ashx?la=en|archive-date=2018-08-31|url-status=live}}</ref> نڪل ڪجهه مائڪروجنزمن ۽ ٻوٽن لاءِ هڪ ضروري غذائيت آهي جن ۾ نڪل سان گڏ اينزائمز هڪ فعال سائيٽ طور تي آهن. ==طبيعي خاصيتون== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] qppnmxao92h2vxinjfs3h0ty5avqsjc 0 82535 319324 318141 2025-06-13T15:50:02Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319324 wikitext text/x-wiki {{About|the chemical element}} {{distinguish|Palladium}} {{Good article}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Platinum_crystals.jpg | image_alt = | image_caption = | subdivision_type = نشان | subdivision_name = Pt | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 78 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,32,17,1 | seat_type = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | seat_name = 577.5 ڪلو جول | seat1_type = ايٽمي ريڊيس | seat1 = 140 پيڪو ميٽر | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = 4098°K (​3825°C​) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 2041.4 ڪيلون (​1768.35°C) | leader_title2 = پگھرائڻ جي حرارت (في مول) | leader_name2 = 22.17 ڪلو جول | leader_title3 = مولر گرمي جي گنجائش | leader_name3 = 25.86 جول في مول-ڪيلون | leader_title4 = آئيونائزيشن انرجي | leader_name4 = پهريون: 870 ڪلو جول في مول<br>ٻيون: 1791 ڪلو جول في مول<br>ٽيون: ڪلو جول في مول | leader_title5 = گھاٽائي | leader_name5 = 21.452 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C تي) | leader_title6 = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | leader_name6 = 510 ڪلو جول | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 195.84 | subdivision_name3 = 10 VIA منتقلي ڌات (Transition Element) | subdivision_name4 = 6 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = 6s1، 5d9، 4f14، [[زينون|Xe]] | established_title1 = معياري دٻا ۽ گرميء پد تي حالت | established_date1 = ٺوس (solid) | established_title2 = ايٽمي ريڊيس | established_date2 = 139 پيڪو ميٽر | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = +2 (عام طور)، +4،−3،−2،−1، <br> 0،+1،+3،+5،+6 | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 21.452 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C) | named_for = ? | demographics_type1 = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | demographics1_title1 = 510 ڪلو جول | demographics_type2 = | demographics2_title1 = | postal2_code_type = | postal2_code = }} '''پلاٽينيم''' (Platinum) هڪ ڪيميائي تت آهي جن جو نشان "Pt" ۽ ايٽمي نمبر "78" آهي. اها هڪ گھاٽائي واري، لچڪدار، نرم، انتهائي گهٽ ردعمل واري، چانديءَ جهڙي اڇي، قيمتي منتقلي ڌات آهي. ان جو نالو اسپيني لفظ پلاٽينا مان نڪتل آهي، جيڪو پلاٽا (معني: چاندي) جي تصغير (diminutive form) آهي.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/464081/platinum-Pt|title=platinum (Pt)|date=2012|website=[[Encyclopædia Britannica]]|publisher=Encyclopædia Britannica Inc.|archive-url=https://web.archive.org/web/20120405132703/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/464081/platinum-Pt|archive-date=5 April 2012|access-date=24 April 2012}}</ref><ref>{{OEtymD|platinum}}</ref> اها عنصرن جي پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي ۽ عنصرن جي [[دوري جدول]] ۾، اها گروپ 10 ۾ آهي. ان جا ڇهه [[ھمزاد|آئسوٽوپس]] قدرتي طور تي موجود آهن. اها ڌرتيء جي مٿان واري پرت، ڪرسٽ، ۾ موجود ناياب عنصرن مان هڪ آهي، جن جي سراسري گهڻائي تقريبن هڪ ڪلوگرام ۾ 5 مائڪرو گرام (0.000005 گرام) تائين هوندي آهي. اهو [[نڪل]] ۽ [[ٽامو|ٽامي]] جي ڪجهه ڪچڌاتن (ores) ۾ ملي ٿو ۽ گڏوگڏ اها کاڻن، گهڻو ڪري ڏکڻ آفريڪا جي کاڻن کان ڪڏهيو ويندو آهي، جن حصو دنيا جي ڪل پيداوار جي 80 سيڪڙي کان وڌيڪ آهي. زمين جي ڪرسٽ ۾ ان جي گهٽتائي جي ڪري، ساليانو صرف ڪجهه سو ٽن ائي حاصل ڪيو ويندو آهي ۽ ان جي اهم استعمال جي ڪري، اها هڪ تمام مهانگي ۽ اهم قيمتي ڌاتن ۾ شمار ڪيو ويندو آهي.<ref>{{Cite news|url=https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X|title=Currency shocks knock platinum to 10-year lows|last=Hobson|first=Peter|work=Reuters|access-date=2018-08-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817141325/https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X|archive-date=17 August 2018|language=en|url-status=dead}}</ref> [[فائل:Platinum-nugget.jpg|کاٻو|thumb|A native platinum nugget, [[Kondyor Massif|Kondyor]] mine, [[Khabarovsk Krai]]]] [[فائل:Platinum-palladium_ore,_Stillwater_mine_MT.JPG|کاٻو|thumb|Platinum-palladium ore, Stillwater mine, Beartooth Mountains, Montana, US]] [[فائل:Sulfidic_serpentintite_(platinum-palladium_ore)_Johns-Manville_Reef,_Stillwater_Complex.jpg|کاٻو|thumb|Sulfidic serpentinite (platinum-palladium ore) from Stillwater Mine, Beartooth Mountains, Montana, USA]] پلاٽينم تمام گهٽ ردعمل واري ڌاتن مان هڪ آهي. ان ۾ اها تيز گرميء پد تي به سنکنرن لاء قابل ذڪر مزاحمت هوندي آهي ۽ هن ڪري ان کي هڪ "نوبل ڌات) سمجهيو ويندو آهي ۽ نتيجي طور اها ڌات، مرڪبن جي شڪل جي بجاء خالص عنصري حالت ۾ ملي ٿي. جيئن ته اهو قدرتي طور تي مختلف دريائن جي جلو واري ريتي ۾ ٿئي ٿو، اهو پهريون ڀيرو، آمريڪا جي دريافت کان اڳ، ڏکڻ آمريڪا جي مقامي ماڻهن پاران آرٽيفيڪٽ ٺاهڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو هو. ان جو حوالو 16هين صدي جي شروعات ۾ يورپي لکڻين ۾ ڏنو ويو، پر سائنسدانن طرفان ان جي جاچ شروع نه ڪئي وئي، جيستائين اينٽونيو ڊي اولوا سال 1748ع ۾، آمريڪا جي اصلوڪن پاران هن نئين ڌات جي استعمال تي هڪ رپورٽ شايع نه ڪيو. پلاٽينم کي بطور ڪيٽالسٽ، ليبارٽري جي سامان، اليڪٽروڊ، ڪنيڪٽر، پلاٽينم مزاحمت واري ٿرماميٽر، ڏند سازي جي آلات ۽ زيورن ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي. پلاٽينم کي شيشي جي صنعت ۾ پگھريل شيشي کي هٿي وٺرائڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي.<ref>{{cite journal|last1=Preston|first1=Eric|date=1960|title=Platinum in the Glass Industry|url=http://www.technology.matthey.com/article/4/1/2-9/|journal=Platinum Metals Review|volume=4|pages=2–9|doi=10.1595/003214060X4129}}</ref> ڳري ڌاتو جي طور تي، ان جا لوڻ صحت جي مسئلن جا سبب بڻجندا آهن، پر ان جي سنکنرن جي مزاحمت جي ڪري، ڌاتو پلاٽينم کي خراب اثرات سان نه ڳنڍيو ويو آهي.<ref>{{citation|chapter-url=http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0015/123081/AQG2ndEd_6_11Platinum.PDF|title=Air Quality Guidelines|edition=2nd|chapter=Chapter 6.11 Platinum|publisher=WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark|date=2000|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121018173735/http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0015/123081/AQG2ndEd_6_11Platinum.PDF|archive-date=18 October 2012|df=dmy-all}}</ref> پلاٽينم تي مشتمل مرڪبن، جهڙوڪ سسپلٽين، آڪساليپلٽين ۽ ڪاربوپلٽين، ڪينسر جي ڪجهه قسمن جي خلاف ڪيموٿراپي ۾ استعمال ڪيا ويندا آهن.<ref>{{cite journal|last1=Wheate|first1=N. J.|last2=Walker|first2=S.|last3=Craig|first3=G. E.|last4=Oun|first4=R.|date=2010|title=The status of platinum anticancer drugs in the clinic and in clinical trials|url=https://ses.library.usyd.edu.au/bitstream/2123/9269/2/41%20Dalton%20perspective.pdf|journal=Dalton Transactions|volume=39|issue=35|pages=8113–27|doi=10.1039/C0DT00292E|pmid=20593091|hdl-access=free|hdl=2123/14271}}</ref> ==نالو== خاصيتون: مرڪب: تاريخ: پيداوار: درخواستون: صحت جا مسئلا: پڻ ڏسو: ٻاهرين لنڪس: ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] * حوالا * حوالا ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:نڪل گروپ]] h5ha03f7sxaufuo3f07tab2qwtfvujz 319330 319324 2025-06-13T17:12:28Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319330 wikitext text/x-wiki {{About|the chemical element}} {{distinguish|Palladium}} {{Good article}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Platinum_crystals.jpg | image_alt = | image_caption = | subdivision_type = نشان | subdivision_name = Pt | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 78 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,32,17,1 | seat_type = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | seat_name = 577.5 ڪلو جول | seat1_type = ايٽمي ريڊيس | seat1 = 140 پيڪو ميٽر | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = 4098°K (​3825°C​) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 2041.4 ڪيلون (​1768.35°C) | leader_title2 = پگھرائڻ جي حرارت (في مول) | leader_name2 = 22.17 ڪلو جول | leader_title3 = مولر گرمي جي گنجائش | leader_name3 = 25.86 جول في مول-ڪيلون | leader_title4 = آئيونائزيشن انرجي | leader_name4 = پهريون: 870 ڪلو جول في مول<br>ٻيون: 1791 ڪلو جول في مول<br>ٽيون: ڪلو جول في مول | leader_title5 = گھاٽائي | leader_name5 = 21.452 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C تي) | leader_title6 = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | leader_name6 = 510 ڪلو جول | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 195.84 | subdivision_name3 = 10 VIA منتقلي ڌات (Transition Element) | subdivision_name4 = 6 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = 6s1، 5d9، 4f14، [[زينون|Xe]] | established_title1 = معياري دٻا ۽ گرميء پد تي حالت | established_date1 = ٺوس (solid) | established_title2 = ايٽمي ريڊيس | established_date2 = 139 پيڪو ميٽر | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = +2 (عام طور)، +4،−3،−2،−1، <br> 0،+1،+3،+5،+6 | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 21.452 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C) | named_for = ? | demographics_type1 = ٻاڦ جي حرارت (في مول) | demographics1_title1 = 510 ڪلو جول | demographics_type2 = | demographics2_title1 = | postal2_code_type = | postal2_code = }} '''پلاٽينيم''' (Platinum) هڪ ڪيميائي تت آهي جن جو نشان "Pt" ۽ ايٽمي نمبر "78" آهي. اها هڪ گھاٽائي واري، لچڪدار، نرم، انتهائي گهٽ ردعمل واري، چانديءَ جهڙي اڇي، قيمتي منتقلي ڌات آهي. ان جو نالو اسپيني لفظ پلاٽينا مان نڪتل آهي، جيڪو پلاٽا (معني: چاندي) جي تصغير (diminutive form) آهي.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/464081/platinum-Pt|title=platinum (Pt)|date=2012|website=[[Encyclopædia Britannica]]|publisher=Encyclopædia Britannica Inc.|archive-url=https://web.archive.org/web/20120405132703/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/464081/platinum-Pt|archive-date=5 April 2012|access-date=24 April 2012}}</ref><ref>{{OEtymD|platinum}}</ref> اها عنصرن جي پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي ۽ عنصرن جي [[دوري جدول]] ۾، اها گروپ 10 ۾ آهي. ان جا ڇهه [[ھمزاد|آئسوٽوپس]] قدرتي طور تي موجود آهن. اها ڌرتيء جي مٿان واري پرت، ڪرسٽ، ۾ موجود ناياب عنصرن مان هڪ آهي، جن جي سراسري گهڻائي تقريبن هڪ ڪلوگرام ۾ 5 مائڪرو گرام (0.000005 گرام) تائين هوندي آهي. اهو [[نڪل]] ۽ [[ٽامو|ٽامي]] جي ڪجهه ڪچڌاتن (ores) ۾ ملي ٿو ۽ گڏوگڏ اها کاڻن، گهڻو ڪري ڏکڻ آفريڪا جي کاڻن کان ڪڏهيو ويندو آهي، جن حصو دنيا جي ڪل پيداوار جي 80 سيڪڙي کان وڌيڪ آهي. زمين جي ڪرسٽ ۾ ان جي گهٽتائي جي ڪري، ساليانو صرف ڪجهه سو ٽن ائي حاصل ڪيو ويندو آهي ۽ ان جي اهم استعمال جي ڪري، اها هڪ تمام مهانگي ۽ اهم قيمتي ڌاتن ۾ شمار ڪيو ويندو آهي.<ref>{{Cite news|url=https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X|title=Currency shocks knock platinum to 10-year lows|last=Hobson|first=Peter|work=Reuters|access-date=2018-08-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817141325/https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X|archive-date=17 August 2018|language=en|url-status=dead}}</ref> [[فائل:Platinum-nugget.jpg|کاٻو|thumb|A native platinum nugget, [[Kondyor Massif|Kondyor]] mine, [[Khabarovsk Krai]]]] [[فائل:Platinum-palladium_ore,_Stillwater_mine_MT.JPG|کاٻو|thumb|Platinum-palladium ore, Stillwater mine, Beartooth Mountains, Montana, US]] [[فائل:Sulfidic_serpentintite_(platinum-palladium_ore)_Johns-Manville_Reef,_Stillwater_Complex.jpg|کاٻو|thumb|Sulfidic serpentinite (platinum-palladium ore) from Stillwater Mine, Beartooth Mountains, Montana, USA]] پلاٽينم تمام گهٽ ردعمل واري ڌاتن مان هڪ آهي. ان ۾ اها تيز گرميء پد تي به سنکنرن لاء قابل ذڪر مزاحمت هوندي آهي ۽ هن ڪري ان کي هڪ "نوبل ڌات) سمجهيو ويندو آهي ۽ نتيجي طور اها ڌات، مرڪبن جي شڪل جي بجاء خالص عنصري حالت ۾ ملي ٿي. جيئن ته اهو قدرتي طور تي مختلف دريائن جي جلو واري ريتي ۾ ٿئي ٿو، اهو پهريون ڀيرو، آمريڪا جي دريافت کان اڳ، ڏکڻ آمريڪا جي مقامي ماڻهن پاران آرٽيفيڪٽ ٺاهڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو هو. ان جو حوالو 16هين صدي جي شروعات ۾ يورپي لکڻين ۾ ڏنو ويو، پر سائنسدانن طرفان ان جي جاچ شروع نه ڪئي وئي، جيستائين اينٽونيو ڊي اولوا سال 1748ع ۾، آمريڪا جي اصلوڪن پاران هن نئين ڌات جي استعمال تي هڪ رپورٽ شايع نه ڪيو. پلاٽينم کي بطور ڪيٽالسٽ، ليبارٽري جي سامان، اليڪٽروڊ، ڪنيڪٽر، پلاٽينم مزاحمت واري ٿرماميٽر، ڏند سازي جي آلات ۽ زيورن ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي. پلاٽينم کي شيشي جي صنعت ۾ پگھريل شيشي کي هٿي وٺرائڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي.<ref>{{cite journal|last1=Preston|first1=Eric|date=1960|title=Platinum in the Glass Industry|url=http://www.technology.matthey.com/article/4/1/2-9/|journal=Platinum Metals Review|volume=4|pages=2–9|doi=10.1595/003214060X4129}}</ref> ڳري ڌاتو جي طور تي، ان جا لوڻ صحت جي مسئلن جا سبب بڻجندا آهن، پر ان جي سنکنرن جي مزاحمت جي ڪري، ڌاتو پلاٽينم کي خراب اثرات سان نه ڳنڍيو ويو آهي.<ref>{{citation|chapter-url=http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0015/123081/AQG2ndEd_6_11Platinum.PDF|title=Air Quality Guidelines|edition=2nd|chapter=Chapter 6.11 Platinum|publisher=WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark|date=2000|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121018173735/http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0015/123081/AQG2ndEd_6_11Platinum.PDF|archive-date=18 October 2012|df=dmy-all}}</ref> پلاٽينم تي مشتمل مرڪبن، جهڙوڪ سسپلٽين، آڪساليپلٽين ۽ ڪاربوپلٽين، ڪينسر جي ڪجهه قسمن جي خلاف ڪيموٿراپي ۾ استعمال ڪيا ويندا آهن.<ref>{{cite journal|last1=Wheate|first1=N. J.|last2=Walker|first2=S.|last3=Craig|first3=G. E.|last4=Oun|first4=R.|date=2010|title=The status of platinum anticancer drugs in the clinic and in clinical trials|url=https://ses.library.usyd.edu.au/bitstream/2123/9269/2/41%20Dalton%20perspective.pdf|journal=Dalton Transactions|volume=39|issue=35|pages=8113–27|doi=10.1039/C0DT00292E|pmid=20593091|hdl-access=free|hdl=2123/14271}}</ref> ==نالو== خاصيتون: مرڪب: تاريخ: پيداوار: درخواستون: صحت جا مسئلا: پڻ ڏسو: ٻاهرين لنڪس: ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] * حوالا * حوالا ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] 2lr73j00c7c34w7pjv707d5p2j7fhto 0 82548 319340 319112 2025-06-13T17:34:24Z Ibne maryam 17680 319340 wikitext text/x-wiki {{Short description|none}} اڄا تائين 118 '''ڪيميائي عنصرن''' (Chemical Elements) جي سڃاڻپ ڪئي وئي آهي ۽ پيور ۽ اپلائيڊ ڪيمسٽري جي بين الاقوامي يونين (IUPAC) طرفان سرڪاري طور تي انهن کي نالا ڏنا ويا آهن. هڪ ڪيميائي عنصر، جنهن کي اڪثر ڪري صرف هڪ عنصر سڏيو ويندو آهي، هڪ قسم جو ايٽم آهي جنهن جي ايٽمي مرڪز ۾ پروٽان جو هڪ مخصوص تعداد هوندو آهي، جن کي ايٽمي نمبر (Z) چئبو آهي.<ref>{{GoldBookRef|title=chemical element|file=C01022}}</ref> [[File:Colour_18-col_PT_with_labels.png]] عنصرن جي دوري جدول سڀني 118 عنصرن جي وضاحت جي هڪ بصري شڪل آهي، جن جي تاريخ ۽ اصول جديد ڪيميا جي بنيادي ترقي مان هڪ هئا. اها انهن عنصرن جي ڪيميائي خاصيتن جي لحاظ کان هڪ جدولي ترتيب آهي، جيڪا عام طور تي مڪمل عنصر جي نالن جي جاءِ تي مختصر ڪيميائي علامتون استعمال ڪندي آهي. هيٺ ڏنل فهرست پڻ مفيد آهي. اها فھرست به دوري جدول وانگر، عنصرن کي انهن جي ايٽم ۾ پروٽان جي تعداد جي لحاظ کان منظم ڪري ٿي. اها هن عنصرن ۽ هنن جي ايٽمن جي ٻين خاصيتن، جهڙوڪ ايٽم جي وزن (Atomic Mass)، گھاٽائي ۽ برقي منفيت، جي ڄاڻ پڻ ڏئي ٿي. ==فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- !ايٽمي نمبر (Z) ! نشان ! نالو ! ايٽمي ماس (amu) ! گروپ ! گھاٽائي<br>(g/cm3) ! حالت (STP تي) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="left"|1.0080 |1 |align="left"|0.00008988 |align="right"|گئس |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="left"|4.0026 |18 |align="left"|0.0001785 |align="right"|گئس |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="left"|6.94 |1 |align="left"|0.534 |گئس |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="left"|9.012 |2 |align="left"|1.85 |سالڊ |- |5 |B |[[بورون]] |align="left"|10.81 |13 |align="left"|2.34 |سالڊ |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="left"|12.011 |14 |align="left"|2.267 |سالڊ |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="left"|14.007 |15 |align="left"|0.0012506 |گئس |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="left"|15.999 |16 |align="left"|0.001429 |گئس |- |9 |F |[[فلورين]] |align="left"|18.998 |17 |align="left"|0.001696 |گئس |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="left"|20.180 |18 |align="left"|0.0009002 |گئس |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="left"|22.990 |1 |align="left"|0.968 |سالڊ |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="left"|24.305 |2 |align="left"|1.738 |سالڊ |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="left"|26.982 |13 |align="left"|2.70 |سالڊ |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="left"|28.085 |14 |align="left"|2.3290 |سالڊ |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="left"|30.974 |15 |align="left"|1.823 |سالڊ |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="left"|32.06 |16 |align="left"|2.07 |سالڊ |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="left"|35.45 |17 |align="left"|0.0032 |گئس |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="left"|39.95 |18 |align="left"|0.001784 |گئس |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="left"|39.098 |1 |align="left"|0.89 |سالڊ |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="left"|40.078 |2 |align="left"|1.55 |سالڊ |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="left"|44.956 |3 |align="left"|2.985 |سالڊ |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="left"|47.867 |4 |align="left"|4.506 |سالڊ |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="left"|50.942 |5 |align="left"|6.11 |سالڊ |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="left"|51.996 |6 |align="left"|7.15 |سالڊ |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="left"|54.938 |7 |align="left"|7.21 |سالڊ |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="left"|55.845 |8 |align="left"|7.874 |سالڊ |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="left"|58.933 |9 |align="left"|8.90 |سالڊ |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="left"|58.693 |10 |align="left"|8.908 |سالڊ |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="left"|63.546 |11 |align="left"|8.96 |سالڊ |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="left"|65.38 |12 |align="left"|7.14 |سالڊ |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="left"|69.723 |13 |align="left"|5.91 |سالڊ |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="left"|72.630 |14 |align="left"|5.323 |سالڊ |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="left"|74.922 |15 |align="left"|5.727 |سالڊ |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="left"|78.971 |16 |align="left"|4.81 |سالڊ |- |35 |Br |[[برومين]] |align="left"|79.904 |17 |align="left"|3.1028 |مايع |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="left"|83.798 |18 |align="left"|0.003749 |گئس |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="left"|85.468 |1 |align="left"|1.532 |سالڊ |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="left"|87.62 |2 |align="left"|2.64 |سالڊ |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="left"|88.906 |3 |align="left"|4.472 |سالڊ |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="left"|91.224 |4 |align="left"|6.52 |سالڊ |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="left"|92.906 |5 |align="left"|8.57 |سالڊ |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="left"|95.95 |6 |align="left"| 10.28 |سالڊ |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="left"|97 |7 |align="left"|11 |<small>^{'''سالڊ (زوال)'''}</small> |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="left"|101.07 |8 |align="left"|12.45 |سالڊ |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="left"|102.91 |9 |align="left"|12.41 |سالڊ |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="left"|106.42 |10 |align="left"|12.023 |سالڊ |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="left"|107.87 |11 |align="left"|10.49 |سالڊ |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="left"|112.41 |12 |align="left"|8.65 |سالڊ |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="left"|114.82 |13 |align="left"|7.31 |سالڊ |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="left"|118.71 |14 |align="left"|7.265 |سالڊ |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="left"|121.76 |15 |align="left"|6.697 |سالڊ |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="left"|127.60 |16 |align="left"|6.24 |سالڊ |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="left"|126.90 |17 |align="left"|4.933 |سالڊ |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="left"|131.29 |18 |align="left"|0.005894 |گئس |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="left"|132.91 |1 |align="left"|1.93 |سالڊ |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="left"|137.33 |2 |align="left"|3.51 |سالڊ |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="left"|138.91 |<small>''f-block''</small> |align="left"|6.162 |سالڊ |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="left"|140.12 |<small>''f-block''</small> |align="left"|6.770 |سالڊ |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |<small>''f-block''</small> |align="left"|6.77 |سالڊ |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |<small>''f-block''</small> |align="left"|7.01 |سالڊ |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|145 |<small>''f-block''</small> |align="left"|7.26 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |<small>''f-block''</small> |align="left"|7.52 |سالڊ |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |<small>''f-block''</small> |align="left"|5.244 |سالڊ |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="left"|157.25 |<small>''f-block''</small> |align="left"|7.90 |سالڊ |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |<small>''f-block''</small> |align="left"|8.23 |سالڊ |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |<small>''f-block''</small> |align="left"|8.540 |سالڊ |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |<small>''f-block''</small> |align="left"|8.79 |سالڊ |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |<small>''f-block''</small> |align="left"|9.066 |سالڊ |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |<small>''f-block''</small> |align="left"|9.32 |سالڊ |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |<small>''f-block''</small> |align="left"|6.90 |سالڊ |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |3 |align="left"|9.841 |سالڊ |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |4 |align="left"|13.31 |سالڊ |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |5 |align="left"|16.69 |سالڊ |- |74 |W |[[ٽنگسٽين|ٽنگسٽن]] |align="left"|183.84 |6 |align="left"|19.25 |سالڊ |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |7 |align="left"|21.02 |سالڊ |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |8 |align="left"|22.59 |سالڊ |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |9 |align="left"|22.56 |سالڊ |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |10 |align="left"|21.45 |سالڊ |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |11 |align="left"|19.3 |سالڊ |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |12 |align="left"|13.534 |مايع |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |13 |align="left"|11.85 |سالڊ |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |14 |align="left"|11.34 |سالڊ |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="left"|208.98 |15 |align="left"|9.78 |سالڊ |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="left"|209 |16 |align="left"|9.196 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="left"|210 |17 |align="left"|8.91-8.95 |<small>^{'''(unknown phase from decay)'''}</small> |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="left"|222 |18 |align="left"|0.00973 |گئس<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="left"|223 |1 |align="left"|2.48 |<small>^{'''(unknown phase from decay)'''}</small> |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="left"|226 |2 |align="left"|5.5 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="left"|227 |<small>''f-block''</small> |align="left"|10 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="left"|232.04 |<small>''f-block''</small> |align="left"|11.7 |سالڊ |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="left"|231.04 |<small>''f-block''</small> |align="left"|15.37 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="left"|238.03 |<small>''f-block''</small> |align="left"|19.1 |سالڊ |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="left"|237 |<small>''f-block''</small> |align="left"|20.45 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="left"|244 |<small>''f-block''</small> |align="left"|19.85 |سالڊ<small>^{'''(from decay)'''}</small> |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="left"|243 |<small>''f-block''</small> |align="left"|12 |<small>^{'''(synthetic solid )'''}</small> |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="left"|247 |<small>''f-block''</small> |align="left"|13.5 |<small>^{'''(synthetic solid )'''}</small> |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="left"|247 |<small>''f-block''</small> |align="left"|14.78 |<small>^{'''(synthetic solid )'''}</small> |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="left"|251 |<small>''f-block''</small> |align="left"|15.1 |<small>^{'''(synthetic solid )'''}</small> |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="left"|252 |<small>''f-block''</small> |align="left"|8.84 |<small>^{'''(synthetic solid )'''}</small> |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="left"|257 |<small>''f-block''</small> |align="left"|9.7 |<small>^{'''(synthetic unknown phase)'''}</small> |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="left"|258 |<small>''f-block''</small> |align="left"|10.3 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="left"|259 |<small>''f-block''</small> |align="left"|9.9 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="left"|266 |<small>''f-block''</small> |align="left"|14.4 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="left"|267 |<small>''f-block''</small> |align="left"|17 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="left"|268 |<small>''f-block''</small> |align="left"|21.6 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="left"|267 |<small>''f-block''</small> |align="left"|23 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="left"|270 |<small>''f-block''</small> |align="left"|26 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |108 |Hs |[[هئسيئم]] |align="left"|271 |<small>''f-block''</small> |align="left"|27 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="left"|278 |<small>''f-block''</small> |align="left"|27 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="left"|281 |<small>''f-block''</small> |align="left"|27 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="left"|282 |<small>''f-block''</small> |align="left"|22 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="left"|285 |<small>''f-block''</small> |align="left"|14 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="left"|286 |<small>''f-block''</small> |align="left"|16 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="left"|289 |<small>''f-block''</small> |align="left"|11.4 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="left"|290 |<small>''f-block''</small> |align="left"|13.5 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="left"|293 |<small>''p-block''</small> |align="left"|12.9 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="left"|294 |<small>''p-block''</small> |align="left"|7.1 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="left"|294 |<small>''f-block''</small> |align="left"|7 |<small>^{'''unknown phase (synthetic)'''}</small> |- |} ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] ==ٻاهريان ڳنڍڻا== *[http://www.thingsmadethinkable.com/item/atoms.php Atoms made thinkable], an interactive visualisation of the elements allowing physical and chemical properties of the elements to be compared {{Periodic table (navbox)}} {{Navbox periodic table}} [[Category:Lists of chemical elements]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:طبيعيات]] [[زمرو:فهرستون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:سائنس-سان لاڳاپيل فهرستون]] 6kg9gax1p0ppvobhd0y49a8yq1nxdah 0 82595 319345 319128 2025-06-13T19:33:29Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319345 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{good article}} {{distinguish|ريڊون}} {{Infobox settlement | image_skyline = file:radium226.jpg | image_alt = | image_caption = | subdivision_type = علامت | subdivision_name = Ra | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 88 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 32, 18, 8, 2 | seat_type = حالت (STP تي) | seat_name = حالت | seat1_type = وجود | seat1 = شروع کان | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = 2010°K (1737°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 973°K (700°C) | leader_title2 = خاص گرميء گنجائش | leader_name2 = ڪلو جول في مول-ڪيلون | leader_title3 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name3 = 8.5 ڪلو جول في مول | leader_title4 =ٻاڦ جي حرارت | leader_name4 = 113 ڪلو جول في مول | leader_title5 = نالو رکيو ويو | leader_name5 = لاطيني: Radius، معني "شعاع" | leader_title6 = بخاري دٻاء | leader_name6 = 1 atm | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 226 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 7 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = [[ريڊون|Rn]] 7s2 | established_title1 =ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 221±2 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي | established_date2 = پهري: 509.3 ڪلو جول في مول<br>ٻئي: 979 ڪلو جول في مول | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = +2 (عام) | extinct_title =گھاٽائي (عام گرميء پد تي) | extinct_date = 5.5 گرام في ڪعبي سينٽي | name = ريڊيم | official_name = Radium | native_name = Radium | government_type = منتقلي ڌات | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | seat = سالڊ }} [[File:Radium 226 radiation source 1.jpg|270 px|thumb|ريڊيم-226 تابڪاري جو ذريعو|سرگرمي 3300 بيڪيوريل (3 ڪلو بيڪيوريل)]] '''ريڊيئم''' (Radium) هڪ ڪيميائي تت آهي جن جو نشان "Ra" ۽ ايٽمي نمبر "88" آهي. ريڊيم هڪ ڪيميائي عنصر آهي. ان جو نشان Ra ۽ ايٽمي نمبر 88 آهي. اهو دوراني جدول جي گروپ 2 ۾ ڇهون عنصر آهي. ان کي الڪلين زميني ڌاتو پڻ سڏيو ويندو آهي. خالص ريڊيم چاندي جو اڇو هوندو آهي، پر اهو هوا جي سامهون اچڻ تي نائٽروجن (آڪسيجن جي بدران) سان آساني سان رد عمل ڪري ٿو، ريڊيم نائٽرائڊ (Ra3N2) جي هڪ ڪاري مٿاڇري واري پرت ٺاهيندو آهي. ريڊيم جا سڀئي آئسوٽوپ ريڊيو ايڪٽو آهن، سڀ کان وڌيڪ مستحڪم آئسوٽوپ ريڊيم-226 آهي جنهن جي اڌ زندگي 1,600 سال آهي. جڏهن ريڊيم خراب ٿئي ٿو، اهو آئنائيزنگ تابڪاري کي ضمني پيداوار جي طور تي خارج ڪري ٿو، جيڪو فلوروسينٽ ڪيميڪلز کي متحرڪ ڪري سگهي ٿو ۽ ريڊيوولومينسنس جو سبب بڻجي سگهي ٿو. هن ملڪيت لاءِ، ان جي دريافت کان پوءِ ان کي خود روشن رنگن ۾ وڏي پيماني تي استعمال ڪيو ويو. تابڪاري عنصرن مان جيڪي مقدار ۾ ٿين ٿا، ريڊيم کي خاص طور تي زهريلو سمجهيو ويندو آهي، ۽ اهو ڪارڪينوجينڪ آهي ڇاڪاڻ ته ان جي تابڪاري ۽ ان جي فوري طور تي خراب ٿيندڙ پيداوار ريڊون ۽ هڏن ۾ جمع ٿيڻ جي رجحان جي ڪري. ريڊيم، ريڊيم ڪلورائڊ جي صورت ۾، ميري ۽ پيئر ڪيوري پاران 1898 ۾ جاچيموف ۾ معدنيات مان دريافت ڪيو ويو. انهن يورينائيٽ مان ريڊيم مرڪب ڪڍيو ۽ پنج ڏينهن بعد فرانسيسي اڪيڊمي آف سائنسز ۾ دريافت شايع ڪئي. ريڊيم کي ان جي ڌاتوئي حالت ۾ ميري ڪيوري ۽ اينڊري لوئس ڊيبيرن پاران 1910 ۾ ريڊيم ڪلورائڊ جي اليڪٽرولائيزيشن ذريعي الڳ ڪيو ويو، ۽ جلد ئي بعد ۾ ڌاتو آسٽريا، آمريڪا ۽ بيلجيم ۾ وڏي پيماني تي پيدا ٿيڻ شروع ٿيو. بهرحال، عالمي سطح تي پيدا ٿيندڙ ريڊيم جو مقدار هميشه ٻين عنصرن جي مقابلي ۾ ننڍو رهيو آهي. جڏهن ته، عالمي سطح تي پيدا ٿيندڙ ريڊيم جو مقدار ٻين عنصرن جي مقابلي ۾ هميشه ننڍو رهيو آهي، ۽ 2010 جي ڏهاڪي تائين، ريڊيم جي سالياني پيداوار، خاص طور تي خرچ ٿيل ايٽمي ايندھن مان ڪڍڻ ذريعي، 100 گرام کان گهٽ هئي. فطرت ۾، ريڊيم يورينيم جي معدنيات ۾ هڪ گرام جي ستين حصي جيتري مقدار ۾ ملي ٿو، في ٽن يورينائيٽ، ۽ ٿوريم جي معدنيات ۾ ٽريس مقدار ۾. ريڊيم جاندارن لاءِ ضروري ناهي، ۽ ان جي تابڪاري ۽ ڪيميائي رد عمل صحت تي منفي اثر وجهڻ جو امڪان پيدا ڪن ٿا جڏهن ان کي بايو ڪيميڪل عملن ۾ شامل ڪيو ويندو آهي ڇاڪاڻ ته ان جي ڪيلشيم جي ڪيميائي نقل جي ڪري. 2018 تائين، ايٽمي دوائن کان سواءِ، ريڊيم جو ڪو به تجارتي استعمال ناهي. اڳ ۾، 1910 کان 1970 جي ڏهاڪي تائين، ان کي ريڊيوولومينسنٽ ڊوائيسز لاءِ ريڊيو ايڪٽو ذريعو طور استعمال ڪيو ويندو هو ۽ ان جي علاج واري طاقت لاءِ ريڊيو ايڪٽو ڪوڪري ۾ پڻ. ان جي تقريبن سڀني استعمالن ۾، ريڊيم کي گهٽ خطرناڪ ريڊيوآئسوٽوپس سان تبديل ڪيو ويو آهي، ان جي باقي ڪجهه غير طبي استعمالن مان هڪ ايٽمي ري ايڪٽرن ۾ ايڪٽينيم جي پيداوار آهي. ==تفصيل== ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] 86nc9eu0tafiwd95n7ix0w6chmk0w4q 0 82636 319322 315821 2025-06-13T15:46:55Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319322 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Palladium.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 46 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 18 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name =3236 K ​(2963 °C, ​5365 °F) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 1828.05 K ​(1554.9 °C, ​2830.82 °F) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 16.74 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 358 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 =25.98 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 106.42 | subdivision_name3 = 10 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [Kr] 4d10 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 137 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين:804.4<br>ٻئي:1870<br>ٽئي:3177 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: +2,4+,1+,3+, 5+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date =12.007 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر<br>10.38 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = پلاڊيئم | official_name = Palladium | native_name = <small>₄₆</small>Pd | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Palladium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''پلاڊيئم''' (Palladium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Pd''' ۽ ايٽمي نمبر '''46''' آهي. اهو هڪ نادر ۽ چاندي جي چمڪ واري اڇي رنگ جو ڌاتو آهي. پلاڊيئم، پلاٽينم، روڊيم، روٿينيم، اريڊيم ۽ آسميئم گڏ ٿي عنصرن جو هڪ گروپ ٺاهيندا آهن، جنهن کي پلاٽينم گروپ ڌاتو (PGM) سڏيو ويندو آهي. انهن ۾ هڪجهڙي ڪيميائي خاصيتون آهن، پر پلاڊيئم جو پگھلڻ جو نقطو ۽ گھاٽائي انهن سڀ مان گهٽ آهي. پيليڊيم ۽ ان جي ڪنجينر پلاٽينم جي اڌ کان وڌيڪ سپلاءِ ڪيٽيليٽڪ ڪنورٽرز ۾ استعمال ٿيندي آهي، جيڪي گاڏين جي خارج ٿيڻ ۾ 90 سيڪڙو نقصانڪار گيسن (هائيڊرو ڪاربن، ڪاربن مونو آڪسائيڊ، ۽ نائٽروجن ڊاءِ آڪسائيڊ) کي غير زهريلو مادن (نائٽروجن، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻي جي بخارات) ۾ تبديل ڪندا آهن. پيليڊيم اليڪٽرانڪس، ڏندن جي علاج، دوائن، هائيڊروجن صاف ڪرڻ، ڪيميائي ايپليڪيشنن، اليڪٽرو ڪيميڪل سينسرز، اليڪٽرو سنٿيسس، زميني پاڻي جي علاج، ۽ زيورن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي. پيليڊيم ايندھن جي سيلن جو هڪ اهم جزو آهي، جنهن ۾ هائيڊروجن ۽ آڪسيجن بجلي، گرمي ۽ پاڻي پيدا ڪرڻ لاءِ رد عمل ظاهر ڪن ٿا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:نڪل گروپ]] fl9nyjyfsabxj75xs7pubazyvpihdeu 319331 319322 2025-06-13T17:13:50Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319331 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Palladium.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 46 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 18 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name =3236 K ​(2963 °C, ​5365 °F) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 1828.05 K ​(1554.9 °C, ​2830.82 °F) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 16.74 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 358 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 =25.98 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 106.42 | subdivision_name3 = 10 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [Kr] 4d10 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 137 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين:804.4<br>ٻئي:1870<br>ٽئي:3177 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: +2,4+,1+,3+, 5+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date =12.007 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر<br>10.38 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = پلاڊيئم | official_name = Palladium | native_name = <small>₄₆</small>Pd | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Palladium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''پلاڊيئم''' (Palladium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Pd''' ۽ ايٽمي نمبر '''46''' آهي. اهو هڪ نادر ۽ چاندي جي چمڪ واري اڇي رنگ جو ڌاتو آهي. پلاڊيئم، پلاٽينم، روڊيم، روٿينيم، اريڊيم ۽ آسميئم گڏ ٿي عنصرن جو هڪ گروپ ٺاهيندا آهن، جنهن کي پلاٽينم گروپ ڌاتو (PGM) سڏيو ويندو آهي. انهن ۾ هڪجهڙي ڪيميائي خاصيتون آهن، پر پلاڊيئم جو پگھلڻ جو نقطو ۽ گھاٽائي انهن سڀ مان گهٽ آهي. پيليڊيم ۽ ان جي ڪنجينر پلاٽينم جي اڌ کان وڌيڪ سپلاءِ ڪيٽيليٽڪ ڪنورٽرز ۾ استعمال ٿيندي آهي، جيڪي گاڏين جي خارج ٿيڻ ۾ 90 سيڪڙو نقصانڪار گيسن (هائيڊرو ڪاربن، ڪاربن مونو آڪسائيڊ، ۽ نائٽروجن ڊاءِ آڪسائيڊ) کي غير زهريلو مادن (نائٽروجن، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻي جي بخارات) ۾ تبديل ڪندا آهن. پيليڊيم اليڪٽرانڪس، ڏندن جي علاج، دوائن، هائيڊروجن صاف ڪرڻ، ڪيميائي ايپليڪيشنن، اليڪٽرو ڪيميڪل سينسرز، اليڪٽرو سنٿيسس، زميني پاڻي جي علاج، ۽ زيورن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي. پيليڊيم ايندھن جي سيلن جو هڪ اهم جزو آهي، جنهن ۾ هائيڊروجن ۽ آڪسيجن بجلي، گرمي ۽ پاڻي پيدا ڪرڻ لاءِ رد عمل ظاهر ڪن ٿا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] [[زمرو:نڪل گروپ]] pceo2sf169ytpm911oqx9lds5kx019h 319333 319331 2025-06-13T17:15:42Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319333 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Palladium.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 46 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 18 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name =3236 K ​(2963 °C, ​5365 °F) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = 1828.05 K ​(1554.9 °C, ​2830.82 °F) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 16.74 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 358 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 =25.98 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 106.42 | subdivision_name3 = 10 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [Kr] 4d10 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 137 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين:804.4<br>ٻئي:1870<br>ٽئي:3177 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: +2,4+,1+,3+, 5+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date =12.007 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر<br>10.38 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = پلاڊيئم | official_name = Palladium | native_name = <small>₄₆</small>Pd | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Palladium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''پلاڊيئم''' (Palladium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Pd''' ۽ ايٽمي نمبر '''46''' آهي. اهو هڪ نادر ۽ چاندي جي چمڪ واري اڇي رنگ جو ڌاتو آهي. پلاڊيئم، پلاٽينم، روڊيم، روٿينيم، اريڊيم ۽ آسميئم گڏ ٿي عنصرن جو هڪ گروپ ٺاهيندا آهن، جنهن کي پلاٽينم گروپ ڌاتو (PGM) سڏيو ويندو آهي. انهن ۾ هڪجهڙي ڪيميائي خاصيتون آهن، پر پلاڊيئم جو پگھلڻ جو نقطو ۽ گھاٽائي انهن سڀ مان گهٽ آهي. پيليڊيم ۽ ان جي ڪنجينر پلاٽينم جي اڌ کان وڌيڪ سپلاءِ ڪيٽيليٽڪ ڪنورٽرز ۾ استعمال ٿيندي آهي، جيڪي گاڏين جي خارج ٿيڻ ۾ 90 سيڪڙو نقصانڪار گيسن (هائيڊرو ڪاربن، ڪاربن مونو آڪسائيڊ، ۽ نائٽروجن ڊاءِ آڪسائيڊ) کي غير زهريلو مادن (نائٽروجن، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻي جي بخارات) ۾ تبديل ڪندا آهن. پيليڊيم اليڪٽرانڪس، ڏندن جي علاج، دوائن، هائيڊروجن صاف ڪرڻ، ڪيميائي ايپليڪيشنن، اليڪٽرو ڪيميڪل سينسرز، اليڪٽرو سنٿيسس، زميني پاڻي جي علاج، ۽ زيورن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي. پيليڊيم ايندھن جي سيلن جو هڪ اهم جزو آهي، جنهن ۾ هائيڊروجن ۽ آڪسيجن بجلي، گرمي ۽ پاڻي پيدا ڪرڻ لاءِ رد عمل ظاهر ڪن ٿا. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] ghdpspgzgglxgkje11k313yqtxj8hgb 0 82648 319348 319127 2025-06-14T01:03:42Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319348 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Strontium_destilled_crystals.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 38 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 8, 2 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 =0.95 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (1650°K) (1377°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = (1050°K) (777°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 7.43 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 141 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 26.4 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 87.62 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|Kr]] 5s2 | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 215 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين: 549.5<br>ٻئي: 1064.2<br>ٽئي: 4138 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: 2+، 1+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 2.582 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر<br>2.375 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = اسٽرونشيئم | official_name = Strontium | native_name = <small>₃₈</small>Sr | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = نشان }} '''اسٽرونشيئم''' (Strontium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Sr''' ۽ ايٽمي نمبر '''38''' آهي. هڪ الڪلائين زميني ڌاتو، اهو هڪ نرم چاندي-اڇو پيلو ڌاتو عنصر آهي جيڪو ڪيميائي طور تي انتهائي رد عمل ڪندڙ آهي. ڌاتو هوا جي سامهون اچڻ تي هڪ ڪارو آڪسائيڊ پرت ٺاهيندو آهي. اسٽرونشيئم جي طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتون دوري جدول ۾ ان جي ٻن عمودي پاڙيسرين، ڪيلشيم ۽ بيريم سان ملڻ ٿيون. اهو قدرتي طور، سيلسٽين ۽ اسٽرونٽيانائيٽ جي جي شڪل ۾ موجود آهي ۽ گهڻو ڪري انهن مان ڪڍيو ويندو آهي. اسٽرونٽيم ۽ اسٽرونٽيانائيٽ ٻنهي جو نالو اسٽرونٽيان جي نالي تي رکيو ويو آهي، جيڪو اسڪاٽلينڊ جو هڪ ڳوٺ آهي جنهن جي ويجهو 1790ع ۾ ايڊيئر ڪرافورڊ ۽ وليم ڪروڪ شنڪ معدنيات دريافت ڪئي هئي؛ ان کي ايندڙ سال ان جي ڳاڙهي رنگ جي شعله جي ٽيسٽ رنگ مان هڪ نئين عنصر طور سڃاتو ويو. اسٽرونٽيم کي پهريون ڀيرو سال 1808ع ۾ همفري ڊيوي پاران اليڪٽرولائيزيشن جي نئين دريافت ڪيل عمل کي استعمال ڪندي ڌاتو جي طور تي الڳ ڪيو ويو. 19 صدي دوران، اسٽرونشيئم گهڻو ڪري چقندر مان کنڊ جي پيداوار ۾ استعمال ڪيو ويندو هو (اسٽرونٽيان عمل ڏسو). ٽيليويزن ڪيٿوڊ-ري ٽيوب جي پيداوار جي چوٽي تي، آمريڪا ۾ اسٽرونشيئم جي استعمال جو 75 سيڪڙو فيس پليٽ گلاس لاءِ استعمال ڪيو ويندو هو.<ref name="USGS2">{{cite web|url=https://www.earthmagazine.org/article/mineral-resource-month-strontium|title=Mineral Resource of the Month: Strontium|date=8 December 2014|publisher=U.S. Geological Survey|access-date=16 August 2015}}</ref> ڪيٿوڊ-ري ٽيوب کي ڊسپلي جي ٻئي طريقن سان تبديل ڪرڻ سان گڏ اسٽرونشيئم جي استعمال ۾ ڊرامائي طور تي گهٽتائي آئي آهي. جڏهن ته قدرتي اسٽرونشيئم (جيڪو گهڻو ڪري آئسوٽوپ اسٽرونشيئم-88 آهي) مستحڪم آهي، مصنوعي اسٽرونشيئم 90 ريڊيو ايڪٽو آهي ۽ نيوڪليئر فال آئوٽ جي سڀ کان خطرناڪ جزن مان هڪ آهي، ڇاڪاڻ ته اسٽرونشيئم جسم پاران ڪيلشيم وانگر جذب ڪيو ويندو آهي. ٻئي طرف، قدرتي مستحڪم اسٽرونٽيم صحت لاءِ خطرناڪ ناهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] 297w6eycmg8smscvla6r7112izmgbvr 0 82653 319320 318179 2025-06-13T15:44:12Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319320 wikitext text/x-wiki '''ايٽريم''' (Yttrium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Y ۽ ايٽمي نمبر 39 آهي. اهو هڪ چانديءَ جي ڌاتوءَ جي منتقلي ڌاتو آهي جيڪو ڪيميائي طور تي لينٿانائيڊس سان ملندڙ جلندڙ آهي ۽ اڪثر ڪري "ناياب-ڌرتي عنصر" جي طور تي درجه بندي ڪيو ويو آهي. يٽريم تقريبن هميشه ناياب-ڌرتي معدنيات ۾ لينٿانائيڊ عنصرن سان ميلاپ ۾ ملي ٿو ۽ فطرت ۾ ڪڏهن به آزاد عنصر جي طور تي نه مليو آهي. 89Y واحد مستحڪم آئسوٽوپ آهي ۽ واحد آئسوٽوپ آهي جيڪو زمين جي ڪرسٽ ۾ ملي ٿو. ==تفصيل== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:اسڪينڊيئم گروپ]] 1frkmw1c84ng8wuesgsq6szp28r6dfp 0 82660 319347 318165 2025-06-13T23:20:42Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] جو اضافو + ترتيب 319347 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Barium_unter_Argon_Schutzgas_Atmosphäre.jpg | subdivision_type = حالت (STP تي) | subdivision_name = سالڊ | subdivision_type1 = ايٽمي انگ (Z) | subdivision_name1 = 56 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2, 8, 18, 18, 8, 2 | seat_type = وجود | seat = شروع کان (primordial) | seat1_type = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | seat1 = 0.89 (پالنگ اسڪيل) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (2118°K) (1845°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =(1000°K) (727°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 7.12 ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 142 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 28.07 جول في مول.ڪيلون | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 137.33 | subdivision_name3 = 2 | subdivision_name4 = 6 | subdivision_name5 = s-block | subdivision_name6 = 6s2 [[زينون|Xe]] | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 222 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = پهرين: 502.9 <br>ٻئي: 965.2<br>ٽئي: 3600 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: 2+، 5+ | extinct_title = گھاٽائي (20°C تي) | extinct_date = 3.594 p گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>3.338 گرام/cm3 (پگھرائڻ جي نقطي تي مائع حالت ۾) | name = بيريئم | official_name = Barium | native_name = <small>₅₆</small>Ba | government_type = | government_footnotes = طبيعي خاصيتون | image_blank_emblem = File:Barium.svg | blank_emblem_type = نشان }} '''بيريئم''' (Barium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Ba''' ۽ ايٽمي نمبر '''56''' آهي. اهو گروپ 2 ۾ پنجون عنصر آهي ۽ هڪ نرم، چاندي رنگ جي الڪلائين زميني ڌاتو آهي. ان جي اعليٰ ڪيميائي رد عمل جي ڪري، بيريئم ڪڏهن به فطرت ۾ آزاد عنصر جي طور تي نه مليو آهي. بيريم جا سڀ کان عام ڪچڌات بارائت (بيريم سلفيٽ، BaSO4) ۽ ويدرائٽ (بيريم ڪاربونيٽ، BaCO3) آهن. نالو بيريم ڪيميڪل ڊيريويٽو "بيريٽا"، جيڪو يوناني βαρὺς (بيرس، جنهن جي معنيٰ آهي 'ڳري') مان نڪتل آهي. بيريم کي 1772ع ۾ هڪ نئين عنصر طور سڃاتو ويو، پر 1808ع تائين اليڪٽرولائسز جي طريقو اچڻ کان اڳ، ڌاتو ۾ گهٽ نه ڪيو ويو. بيريم جا ڪجھ صنعتي استعمال آهن. تاريخي طور تي، ان کي ويڪيوم ٽيوب لاءِ گيٽ طور ۽ آڪسائيڊ جي صورت ۾ اڻ سڌي طرح گرم ڪيل ڪيٿوڊ تي خارج ٿيندڙ ڪوٽنگ طور استعمال ڪيو ويندو هو. اهو YBCO (هاءِ-ٽيمپريچر سپر ڪنڊڪٽرز) ۽ اليڪٽرو سيرامڪس جو هڪ جزو آهي، ۽ مائڪرو اسٽرڪچر اندر ڪاربن جي ذرڙن جي سائيز کي گهٽائڻ لاءِ اسٽيل ۽ ڪاسٽ آئرن ۾ شامل ڪيو ويندو آهي. بيريم مرڪبن کي سائو رنگ ڏيڻ لاءِ آتش بازي ۾ شامل ڪيو ويندو آهي. بيريم سلفيٽ کي تيل جي کوهه جي سوراخ ڪرڻ واري سيال ۾ هڪ غير حل ٿيندڙ اضافي طور استعمال ڪيو ويندو آهي. هڪ خالص شڪل ۾ ان کي انساني هاضمي جي رستي جي تصوير لاءِ ايڪس ري ريڊيو ڪنٽراسٽ ايجنٽ طور استعمال ڪيو ويندو آهي. پاڻي ۾ حل ٿيندڙ بيريم مرڪب زهريلا هوندا آهن ۽ ڪوئا مارڻ لاء استعمال ٿيندا آهن. ==خاصيتون== ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:الڪلائن زميني ڌاتو]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] oiwfebudoh11c3bolsd5jk7wpuc4slw 0 82685 319321 318373 2025-06-13T15:45:41Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319321 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg | subdivision_type = وجود | subdivision_name = شروع کان | subdivision_type1 = ايٽمي انگ | subdivision_name1 = 44 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,15,1 | seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي) | seat = سالڊ | seat1_type = گھاٽائي (20°C تي) | seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (4423°K) (4150°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون | leader_title5 = گھاٽائي (STP تي) | leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | leader_title6 = حالت (STP تي) | leader_name6 = سالڊ | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 101.07 | subdivision_name3 = 8 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]] 4d⁷ 5s¹ | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 134 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = 1st: 710.2 <br>2nd: 1620 <br>3rd: 2747 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8 | extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | name = روٿينيئم | official_name = <small>₄₄</small>Ru | native_name = Ruthenium | government_type = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | governing_body = | government_footnotes = فزيڪل خاصيتون }} '''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس "مادر وطن" جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي<ref name="JMM2">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي.<ref name="JMM4">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن. ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] 63hlq0kr7pkuby5z70vaxz87gdamzqi 319329 319321 2025-06-13T17:09:15Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319329 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg | subdivision_type = وجود | subdivision_name = شروع کان | subdivision_type1 = ايٽمي انگ | subdivision_name1 = 44 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,15,1 | seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي) | seat = سالڊ | seat1_type = گھاٽائي (20°C تي) | seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (4423°K) (4150°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون | leader_title5 = گھاٽائي (STP تي) | leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | leader_title6 = حالت (STP تي) | leader_name6 = سالڊ | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 101.07 | subdivision_name3 = 8 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]] 4d⁷ 5s¹ | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 134 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = 1st: 710.2 <br>2nd: 1620 <br>3rd: 2747 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8 | extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | name = روٿينيئم | official_name = <small>₄₄</small>Ru | native_name = Ruthenium | government_type = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | governing_body = | government_footnotes = فزيڪل خاصيتون }} '''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس "مادر وطن" جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي<ref name="JMM2">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي.<ref name="JMM4">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن. ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينيئم گروپ]] q6qr8m504lrvie65gbtbxq65chtrgx0 319334 319329 2025-06-13T17:17:17Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319334 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Ruthenium_a_half_bar.jpg | subdivision_type = وجود | subdivision_name = شروع کان | subdivision_type1 = ايٽمي انگ | subdivision_name1 = 44 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,15,1 | seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي) | seat = سالڊ | seat1_type = گھاٽائي (20°C تي) | seat1 = 12.364 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>10.65 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (4423°K) (4150°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 =(2607°K) ​(2334°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 38.59p ڪلو جول في مول | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 619 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 24.06 جول في مول.ڪيلون | leader_title5 = گھاٽائي (STP تي) | leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | leader_title6 = حالت (STP تي) | leader_name6 = سالڊ | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 101.07 | subdivision_name3 = 8 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]] 4d⁷ 5s¹ | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 134 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = 1st: 710.2 <br>2nd: 1620 <br>3rd: 2747 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام:+3،+4،-2،+1،+2،+5،+6،+7،+8 | extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | extinct_date = 2.2 (پالنگ اسڪيل) | name = روٿينيئم | official_name = <small>₄₄</small>Ru | native_name = Ruthenium | government_type = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | governing_body = | government_footnotes = فزيڪل خاصيتون }} '''روٿينيم''' (Ruthenium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ru ۽ ايٽمي نمبر 44 آهي. اهو هڪ ناياب منتقلي ڌاتو آهي جيڪو دوراني جدول جي پلاٽينم گروپ سان تعلق رکي ٿو. پلاٽينم گروپ جي ٻين ڌاتن وانگر، روٿينيم اڪثر ڪيميائي مادن لاءِ غير رد عمل آهي. بالٽڪ-جرمن نسل جي هڪ روسي سائنسدان ڪارل ارنسٽ ڪلاز، 1844ع ۾ قازان اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ عنصر دريافت ڪيو ۽ ان جو نالو روس جي اعزاز ۾ رکيو. (هن لاطيني نالو روٿينيا استعمال ڪيو، جنهن جا ٻيا مطلب ٿي سگهن ٿا، پر خاص طور تي چيو ته عنصر جو نالو سندس "مادر وطن" جي اعزاز ۾ رکيو ويو هو.) روٿينيم عام طور تي پلاٽينم معدنيات جي هڪ معمولي جزو طور ملي ٿو؛ سالياني پيداوار 2009ع ۾ تقريبن 19 ٽن کان وڌي<ref name="JMM2">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> 2017ع ۾ تقريبن 35.5 ٽن ٿي وئي.<ref name="JMM4">{{cite web|url=http://www.platinum.matthey.com/services/market-research/market-review-archive/platinum-2009|title=Ruthenium (summary)|year=2009|website=platinum.matthey.com|page=9|department=Market review}}</ref> پيدا ٿيندڙ گهڻو ڪري روٿينيم لباس مزاحمتي برقي رابطن ۽ ٿلهي فلم مزاحمت ڪندڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي. روٿينيم لاءِ هڪ معمولي درخواست پلاٽينم مصر ۽ ڪيميائي ڪيٽالسٽ جي طور تي آهي. روٿينيم جو هڪ نئون استعمال انتهائي الٽراوائليٽ فوٽو ماسڪ لاءِ ڪيپنگ پرت جي طور تي آهي. روٿينيم عام طور تي يورال جبلن ۽ اتر ۽ ڏکڻ آمريڪا ۾ ٻين پلاٽينم گروپ جي ڌاتن سان گڏ معدنيات ۾ ملي ٿو. ننڍيون پر تجارتي طور تي اهم مقدارون سڊبري، اونٽاريو مان نڪتل پينٽلينڊائيٽ ۽ ڏکڻ آفريڪا ۾ پائروڪسينائيٽ جي ذخيرن ۾ پڻ مليون آهن. ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] 63hlq0kr7pkuby5z70vaxz87gdamzqi 0 82686 319323 318352 2025-06-13T15:48:30Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319323 wikitext text/x-wiki {{About|ڪيميائي تت}} {{Infobox settlement | image_skyline = File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg | subdivision_type = وجود | subdivision_name = شروع کان | subdivision_type1 = ايٽمي انگ | subdivision_name1 = 45 | established_title = اليڪٽران في شيل | established_date = 2,8,18,16,1 | seat_type = حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي) | seat = سالڊ | seat1_type = گھاٽائي (20°C تي) | seat1 = 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر <br>10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي) | leader_title = اُبلڻ جو نقطو | leader_name = (3968°K) (3695°C) | leader_title1 = پگھلڻ جو نقطو | leader_name1 = (2237°K) ​(1964°C) | leader_title2 = پگھرائڻ لاء حرارت | leader_name2 = 26.59 ڪلو جول في مولP | leader_title3 = ٻاڦ جي حرارت | leader_name3 = 493 ڪلو جول في مول | leader_title4 = مولر گرميء گنجائش | leader_name4 = 24.98 جول في مول.ڪيلون | leader_title5 = گھاٽائي (STP تي) | leader_name5 = 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | leader_title6 = حالت (STP تي) | leader_name6 = سالڊ | subdivision_type2 = ايٽمي وزن (A) | subdivision_type3 = گروپ | subdivision_type4 = سيريز | subdivision_type5 = بلاڪ | subdivision_type6 = اليڪٽران جي ترتيب | subdivision_name2 = 102.91 | subdivision_name3 = 9 | subdivision_name4 = 5 | subdivision_name5 = d-block | subdivision_name6 = [[ڪرپٽن|[Kr]]] 4d⁸ 5s¹ | established_title1 = ايٽمي ريڊيس | established_date1 = 134 پيڪو ميٽر | established_title2 = آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | established_date2 = 1st:719.7 <br>2nd:1740<br>3rd:2997 | established_title3 = آڪسائيڊيشن نمبر | established_date3 = عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7 | extinct_title = اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | extinct_date = 2.28 (پالنگ اسڪيل) | name = روڊيئم | official_name = <small>₄₅</small>Rh | native_name = Rhodium | government_type = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | governing_body = | government_footnotes = فزيڪل خاصيتون }} '''روڊيم''' (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان '''Rh''' ۽ ايٽمي نمبر '''45''' آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، ₁₀₃Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي. روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو. روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي. روڊيم ڊيٽيڪٽر نيوڪليئر ري ايڪٽرن ۾ نيوٽران فلڪس ليول کي ماپڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. روڊيم جي ٻين استعمالن ۾ غير سميٽرڪ هائيڊروجنيشن شامل آهي جيڪو دوائن جي بنيادي اجزاء ٺاهڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي ۽ اهو ايسٽڪ ايسڊ جي پيداوار جي عملن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي. ==پڻ ڏسو== * [[آئسوٽوپ]] * [[دوري جدول]] * [[ڪيميائي عنصرن جي فهرست]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:ڪوبالٽ گروپ]] cggnvf3g2t9ieg78hoxzce80zn45arq 14 82902 319328 319197 2025-06-13T17:02:46Z Ibne maryam 17680 319328 wikitext text/x-wiki [[دوري جدول]] جي گروپن جي تفصيل: # گروپ 1 = الڪلي ڌاتو ۽ ھائڊروجن # گروپ 2 = الڪلائن زميني ڌاتو # گروپ 3 = اسڪينڊيئم گروپ # گروپ 4 = ٽائيٽينيم گروپ # گروپ 5 = وينئڊيئم گروپ # گروپ 6 = ڪروميئم گروپ # گروپ 7 = مينگانيز گروپ # گروپ 8 = آئرن گروپ # گروپ 9 = ڪوبالٽ گروپ # گروپ 10 = نڪل گروپ # گروپ 11 = ڪاپر گروپ # گروپ 12 = زنڪ گروپ # گروپ 13 = بورون گروپ # گروپ 14 = ڪاربان گروپ # گروپ 15 = نڪٽوجين (نائٽروجن گروپ) # گروپ 16 = چالڪوجين (آڪسيجن گروپ) # گروپ 17 = هيلوجن گروپ # گروپ 18 = نوبل گيسون [[زمرو:دوري جدول]] lpnshmknt62sv310dirtakg1ukhimz9 319341 319328 2025-06-13T17:35:55Z Ibne maryam 17680 319341 wikitext text/x-wiki [[دوري جدول]] جي گروپن جي تفصيل: # گروپ 1 = الڪلي ڌاتو ۽ ھائڊروجن # گروپ 2 = الڪلائن زميني ڌاتو # گروپ 3 = اسڪينڊيئم گروپ # گروپ 4 = ٽائيٽينيم گروپ # گروپ 5 = وينئڊيئم گروپ # گروپ 6 = ڪروميئم گروپ # گروپ 7 = مينگانيز گروپ # گروپ 8 = آئرن گروپ # گروپ 9 = ڪوبالٽ گروپ # گروپ 10 = پلاٽينئم گروپ # گروپ 11 = ڪاپر گروپ # گروپ 12 = زنڪ گروپ # گروپ 13 = بورون گروپ # گروپ 14 = ڪاربان گروپ # گروپ 15 = نڪٽوجين (نائٽروجن گروپ) # گروپ 16 = چالڪوجين (آڪسيجن گروپ) # گروپ 17 = هيلوجن گروپ # گروپ 18 = نوبل گيسون [[زمرو:دوري جدول]] gc0qkbf67e8z5madjsm1l7epbvog51d 0 82910 319378 318866 2025-06-14T09:08:02Z Abdullah1601 18012 319378 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.0080 |x |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |x |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="left"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="left"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="left"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="left"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"| |x |align="left"|232.04 |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="left"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="left"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="left"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="left"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="left"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="left"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="left"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="left"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="left"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="left"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA (289) |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA (290) |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA (293) |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA (294) |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA (294) |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} 7y2zbp56q8r7e8fkaeu1vwazfthathv 319379 319378 2025-06-14T09:08:49Z Abdullah1601 18012 /* عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست */ 319379 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.0080 |x |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |x |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |x |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="left"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="left"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="left"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="left"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"| |x |align="left"|232.04 |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="left"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="left"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="left"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="left"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="left"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="left"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="left"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="left"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="left"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="left"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA (289) |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA (290) |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA (293) |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA (294) |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA (294) |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} shqukkvb6mwrtbiq0qjwx734hj38ydm 319380 319379 2025-06-14T09:12:36Z Abdullah1601 18012 /* عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست */ 319380 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.0080 |x |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |x |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |x |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="left"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="left"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="left"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="left"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="left"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="left"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="left"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="left"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="left"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="left"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="left"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA (289) |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA (290) |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA (293) |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA (294) |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA (294) |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} d0irqw3bgk682g31lviv3qiis6s94r0 319381 319380 2025-06-14T09:15:05Z Abdullah1601 18012 /* عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست */ 319381 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.0080 |x |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |x |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |x |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="left"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="left"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="left"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="left"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="left"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="left"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="left"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="left"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="left"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="left"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA (289) |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA (290) |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA (293) |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA (294) |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA (294) |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} seabhh3mmuyzxev31ik0h0qvy2pav4p 319382 319381 2025-06-14T09:19:47Z Abdullah1601 18012 /* عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست */ 319382 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.0080 |x |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |x |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |x |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="left"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="left"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="left"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="left"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="left"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="left"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="left"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="left"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="left"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="left"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="left"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="left"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="left"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="left"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="left"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} dokujcj3ba1bd40337iwr2u0fbuf0f2 319383 319382 2025-06-14T09:34:23Z Abdullah1601 18012 319383 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|'-' |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |x |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |x |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |x |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |x |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |x |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |x |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |x |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |x |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |x |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |x |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |x |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |x |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |x |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |x |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |x |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |x |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |x |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |x |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} hk2ynfxx174exm20o6vl9nknwonqqr8 319384 319383 2025-06-14T09:38:05Z Abdullah1601 18012 319384 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). ==تفصيل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} 2gb8jkz95kw800um2fx3x09br106m8f 319385 319384 2025-06-14T09:38:42Z Abdullah1601 18012 319385 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''A'''_r°(E)) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور هيليم: Ar°(He) = 4.002602(2). Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} ofyhd8voihzmsnm1di6dq3cedcxosh8 319386 319385 2025-06-14T09:45:03Z Abdullah1601 18012 319386 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''(A'''_r°(E))) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور: هيليم (Helium) جو معياري ايٽمي مايو Ar°(He)) 4.002602 amu آهي. ==ڄاتل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} twbletuh27hwhbbecas4sh53zfhwlnd 319387 319386 2025-06-14T09:46:09Z Abdullah1601 18012 /* ڄاتل */ 319387 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''(A'''_r°(E))) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور: هيليم (Helium) جو معياري ايٽمي مايو Ar°(He)) 4.002602 amu آهي. ==ڄاتل== Among various variants of the notion of [[relative atomic mass|atomic weight]] (''A''_r, also known as ''[[relative atomic mass]]'') used by scientists, the standard atomic weight {{nowrap|1=(''A''_r°)}} is the most common and practical. The standard atomic weight of each chemical element is determined and published by the [[Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights]] (CIAAW) of the [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC) based on natural, stable, [[Wiktionary:terrestrial|terrestrial]] sources of the element. The definition specifies the use of samples from many representative sources from the Earth, so that the value can widely be used as the atomic weight for substances as they are encountered in reality—for example, in pharmaceuticals and scientific research. Non-standardized atomic weights of an element are specific to sources and samples, such as the atomic weight of carbon in a particular bone from a particular archaeological site. Standard atomic weight averages such values to the ''range of atomic weights'' that a chemist might expect to derive from many random samples from Earth. This range is the rationale for the ''interval notation'' given for some standard atomic weight values. Of the 118 known chemical elements, 80 have stable isotopes and 84 have this Earth-environment based value. Typically, such a value is, for example helium: {{nowrap|1=''A''_r°(He) =}} {{val|4.002602|(2)}}. The "(2)" indicates the uncertainty in the last digit shown, to read {{val|4.002602|0.000002}}. IUPAC also publishes ''abridged values'', rounded to five significant figures. For helium, {{nowrap|1=''A''_{r, abridged}°(He) =}} {{val|4.0026}}. ==ڄاتل== For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} 1o2d0gf9wls5ppklkfxk4q8g05t1xic 319388 319387 2025-06-14T09:46:28Z Abdullah1601 18012 319388 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''(A'''_r°(E))) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور: هيليم (Helium) جو معياري ايٽمي مايو Ar°(He)) 4.002602 amu آهي. ==ڄاتل== For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} i30lxjqvnisfvcor6ft0jb8l4rbtx12 319389 319388 2025-06-14T09:46:54Z Abdullah1601 18012 319389 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''(A'''_r°(E))) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور: هيليم (Helium) جو معياري ايٽمي مايو Ar°(He)) 4.002602 amu آهي. For fourteen elements the samples diverge on this value, because their sample sources have had a different decay history. For example, thallium (Tl) in sedimentary rocks has a different isotopic composition than in igneous rocks and volcanic gases. For these elements, the standard atomic weight is noted as an interval: {{nowrap|1=''A''_r°(Tl) =}} {{nowrap|1= [204.38, 204.39]}}. With such an interval, for less demanding situations, IUPAC also publishes a ''conventional value''. For thallium, {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} 3og4bbc63dcfak3i7sajl57u2jj9rk2 319390 319389 2025-06-14T09:55:39Z Abdullah1601 18012 319390 wikitext text/x-wiki {{short description|Relative atomic mass as defined by IUPAC (CIAAW)}} {{distinguish|text=[[Atomic mass]]}} [[File:CIAAW 2013 - Standard atomic weight for cupper (29, Cu).svg|thumb|right |Example: copper in terrestrial sources. Two isotopes are present: copper-63 (62.9) and copper-65 (64.9), in abundances 69%&nbsp;+ 31%. The ''standard atomic weight'' {{nowrap|1=(''A''_r°(Cu))}} for copper is the average, weighted by their natural abundance, and then divided by the [[atomic mass constant]] ''m''_u.{{CIAAW2016}}]] ڪنهن ڪيميائي عنصر جو '''معياري ايٽمي مايو''' (Standard Atomic Weight) (عنصر E لاء علامت '''(A'''_r°(E))) ان عنصر جي سڀني آئسوٽوپس جي نسبتي آئسوٽوپڪ ماس جو وزني رياضي وارو اوسط آهي جيڪو زمين تي هر آئسوٽوپ جي ڪثرت سان وزن ڪيو ويندو آهي. مثال طور، آئسوٽوپ ⁶³Cu (''A''_r = 62.929) ڌرتيءَ تي ٽامي جو 69 سيڪڙو ٺاهيندو آهي، باقي ⁶⁵Cu (''A''_r = 64.927) آهي، هن ڪري ٽامي جو معياري ايٽمي مايو؛ :<math>A_\text{r}\text{°}(_\text{29}\text{Cu})=0.69\times62.929+0.31\times64.927=63.55.</math> 63.55 هوندو. نسبتي آئسوٽوپ وارو مايو طول و عرض کان سواءِ هوندو آهي، ۽ برابري وارو (weighted) اوسط به آهي. ان کي ايٽمي مايو مستقل ڊالٽن سان ضرب ڪندي، طول و عرض M سان ايٽمي مايو جي ماپ ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو. سائنسدانن پاران استعمال ٿيندڙ ايٽمي وزن (Ar، جنهن کي نسبتي ايٽمي ماس پڻ چيو ويندو آهي) جي تصور جي مختلف قسمن مان، معياري ايٽمي وزن (Ar°) سڀ کان وڌيڪ عام ۽ عملي آهي. هر ڪيميائي عنصر جو معياري ايٽمي وزن عنصر جي قدرتي، مستحڪم، زميني ذريعن جي بنياد تي انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (IUPAC) جي ڪميشن آن آئسوٽوپڪ ابنڊنس اينڊ ايٽمي وزن (CIAAW) پاران طئي ڪيو ويندو آهي ۽ شايع ڪيو ويندو آهي. تعريف زمين مان ڪيترن ئي نمائندگي ڪندڙ ذريعن مان نمونن جي استعمال کي بيان ڪري ٿي، ته جيئن قدر کي وڏي پيماني تي مادي لاءِ ايٽمي وزن طور استعمال ڪري سگهجي جيئن اهي حقيقت ۾ ملن ٿا - مثال طور، دواسازي ۽ سائنسي تحقيق ۾. هڪ عنصر جا غير معياري ايٽمي وزن ذريعن ۽ نمونن لاءِ مخصوص آهن، جهڙوڪ هڪ خاص آثار قديمه واري سائيٽ مان هڪ خاص هڏي ۾ ڪاربان جو ايٽمي وزن. معياري ايٽمي وزن اهڙن قدرن کي ايٽمي وزنن جي حد تائين سراسري ڪري ٿو جيڪي هڪ ڪيمسٽ شايد زمين مان ڪيترن ئي بي ترتيب نمونن مان حاصل ڪرڻ جي اميد رکي سگهي ٿو. هي حد ڪجهه معياري ايٽمي وزن جي قدرن لاءِ ڏنل وقفي جي نوٽيشن لاءِ منطق آهي. 118 ڄاتل سڃاتل ڪيميائي عنصرن مان، 80 ۾ مستحڪم آئسوٽوپس آهن ۽ 84 ۾ هي زمين جي ماحول تي ٻڌل قدر آهي. عام طور تي، اهڙي قدر آهي، مثال طور: هيليم (Helium) جو معياري ايٽمي مايو Ar°(He)) 4.002602 amu آهي. چوڏهن عنصرن لاءِ نمونا هن قدر کان مختلف آهن. ڇاڪاڻ ته انهن جي نموني ذريعن جي زوال جي تاريخ مختلف هئي. مثال طور، تلچھٽ واري پٿرن ۾ ٿيليم (Tl) جو آئسوٽوپڪ جوڙجڪ آگنيئس پٿرن ۽ آتش فشاني گيسن جي ڀيٽ ۾ مختلف آهي. انهن عنصرن لاءِ، معياري ايٽمي وزن هڪ وقفي جي طور تي نوٽ ڪيو ويو آهي: Ar°(Tl) = [204.38, 204.39]. * اهڙي وقفي سان، گهٽ گهربل حالتن لاءِ، انٽرنيشنل يونين آف پيور اينڊ اپلائيڊ ڪيمسٽري (فزڪس) پڻ هڪ روايتي قدر شايع ڪري ٿو. ٿيليم، Ar، روايتي °(Tl) = 204.38 لاءِ. ايٽمي ماس يونٽ (amu). , {{nowrap|1=''A''_{r, conventional}°(Tl) =}} {{val|204.38}}. ==عنصرن جي معياري ايٽمي مايو جي فهرست== {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" |- ! Z ! نشان ! نالو ! معياري ايٽمي مايو ! معياري ايٽمي مايو (Approx) |- |1 |H |align="right"|[[ھائڊروجن]] |align="center"|1.008 |align="center"|- |- |2 |He |align="right"|[[هيليئم]] |align="center"|4.0026 |align="center"|- |- |3 |Li |[[لٿيئم|ليٿيئم]] |align="center"|6.94 |align="center"|- |- |4 |Be |[[بيريليئم]] |align="center"|9.0122 |align="center"|- |- |5 |B |[[بورون]] |align="center"|10.0005 |align="center"|- |- |6 |C |[[ڪاربان]] |align="center"|12.011 |align="center"|- |- |7 |N |[[نائٽروجن]] |align="center"|14.007 |align="center"|- |- |8 |O |[[آڪسيجن]] |align="center"|15.999 |align="center"|- |- |9 |F |[[فلورين]] |align="center"|18.998 |align="center"|- |- |10 |Ne |[[نيون]] |align="center"|20.180 |align="center"|- |- |11 |Na |[[سوڊيئم]] |align="center"|22.990 |align="center"|- |- |12 |Mg |[[ميگنيشيئم]] |align="center"|24.305 |align="center"|- |- |13 |Al |[[ايليومينيم|ايلومينيم]] |align="center"|26.982 |align="center"|- |- |14 |Si |[[سليڪان]] |align="center"|28.085 |align="center"|- |- |15 |P |[[فاسفورس]] |align="center"|30.974 |align="center"|- |- |16 |S |[[گندرف|سلفر]] |align="center"|32.06 |align="center"|- |- |17 |Cl |[[ڪلورين]] |align="center"|35.45 |align="center"|- |- |18 |Ar |[[آرگون]] |align="center"|39.95 |align="center"|- |- |19 |K |[[پوٽاشيئم]] |align="center"|39.098 |align="center"|- |- |20 |Ca |[[ڪيلشم|ڪئلشيم]] |align="center"|40.078 |align="center"|- |- |21 |Sc |[[اسڪينڊيئم]] |align="center"|44.956 |x |- |22 |Ti |[[ٽائيٽانيئم]] |align="center"|47.867 |x |- |23 |V |[[وينئڊيئم]] |align="center"|50.942 |x |- |24 |Cr |[[ڪروميئم]] |align="center"|51.996 |x |- |25 |Mn |[[مينگانيز]] |align="center"|54.938 | |- |26 |Fe |[[لوھ|آئرن]] |align="center"|55.845 |x |- |27 |Co |[[ڪوبالٽ]] |align="center"|58.933 |x |- |28 |Ni |[[نڪل]] |align="center"|58.693 |x |- |29 |Cu |[[ٽامو|ڪاپر]] |align="center"|63.546 |x |- |30 |Zn |[[جست|زنڪ]] |align="center"|65.38 |x |- |31 |Ga |[[گئليئم]] |align="center"|69.723 |x |- |32 |Ge |[[جرمئنيئم]] |align="center"|72.630 |x |- |33 |As |[[آرسينڪ]] |align="center"|74.922 |x |- |34 |Se |[[سيلينيم|سيلينيئم]] |align="center"|78.971 |x |- |35 |Br |[[برومين]] |align="center"|79.904 |x |- |36 |Kr |[[ڪرپٽن]] |align="center"|83.798 |x |- |37 |Rb |[[روبيڊيم]] |align="center"|85.46 |x |- |38 |Sr |[[اسٽرونشيئم]] |align="center"|87.62 |x |- |39 |Y |[[ايٽريم]] |align="center"|88.906 |x |- |40 |Zr |[[زرڪونيئم]] |align="center"|91.224 |x |- |41 |Nb |[[نايوبيئم]] |align="center"|92.906 |x |- |42 |Mo |[[مولبڊينم]] |align="center"|95.95 |x |- |43 |Tc |[[ٽيڪنيشيئم]] |align="center"|97 |x |- |44 |Ru |[[روٿينيئم]] |align="center"|101.07 |x |- |45 |Rh |[[روڊيم|روڊيئم]] |align="center"|102.91 |x |- |46 |Pd |[[پلاڊيئم]] |align="center"|106.42 |x |- |47 |Ag |[[چاندي|سلور]] |align="center"|107.87 |x |- |48 |Cd |[[ڪيڊميئم]] |align="center"|112.41 |x |- |49 |In |[[انڊيم|انڊيئم]] |align="center"|114.82 |x |- |50 |Sn |[[ٽين|ٽن]] |align="center"|118.71 |x |- |51 |Sb |[[اينٽيمني]] |align="center"|121.76 |x |- |52 |Te |[[ٽيلريئم|ٽيليوريم]] |align="center"|127.60 |x |- |53 |I |[[آيوڊين]] |align="center"|126.90 |x |- |54 |Xe |[[زينون]] |align="center"|131.29 |x |- |55 |Cs |[[سيزيئم]] |align="center"|132.91 |x |- |56 |Ba |[[بيريئم]] |align="center"|137.33 |x |- |57 |La |[[لنٿانم]] |align="center"|138.91 |x |- |58 |Ce |[[سئريئم]] |align="center"|140.12 |x |- |59 |Pr |[[پراسيوڊائيميئم]] |align="left"|140.91 |x |- |60 |Nd |[[نيوڊائيميئم]] |align="left"|144.24 |x |- |61 |Pm |[[پرومئٿيئم]] |align="left"|150.36 |x |- |62 |Sm |[[سماريئم]] |align="left"|150.36 |x |- |63 |Eu |[[يورپيئم]] |align="left"|151.96 |x |- |64 |Gd |[[گڊوليئم]] |align="center"|157.25 |x |- |65 |Tb |[[ٽيربيئم]] |align="left"|158.93 |x |- |66 |Dy |[[ڊسپروسيئم]] |align="left"|162.50 |x |- |67 |Ho |[[هولميئم]] |align="left"|164.93 |x |- |68 |Er |[[اربيئم]] |align="left"|167.26 |x |- |69 |Tm |[[ٿوليئم]] |align="left"|168.93 |x |- |70 |Yb |[[اٽربيئم]] |align="left"|173.05 |x |- |71 |Lu |[[لٽئٽيئم]] |align="left"|174.97 |x |- |72 |Hf |[[هئفنيئم]] |align="left"|178.49 |x |- |73 |Ta |[[ٽئنٽالم]] |align="left"|180.95 |x |- |74 |W |[[ٽنگسٽين]] |align="left"|183.84 |x |- |75 |Re |[[رئنيئم|رينيئم]] |align="left"|186.21 |x |- |76 |Os |[[اوسميئم]] |align="left"|190.23 |x |- |77 |Ir |[[ايريڊيم|اريڊيئم]] |align="left"|192.22 |x |- |78 |Pt |[[پلاٽينيم|پلاٽينيئم]] |align="left"|195.08 |x |- |79 |Au |[[سون|گولڊ]] |align="left"|196.97 |x |- |80 |Hg |[[پارو|مرڪري]] |align="left"|200.59 |x |- |81 |Tl |[[ٿئليئم]] |align="left"|204.38 |x |- |82 |Pb |[[شيھو|ليڊ]] |align="left"|207.2 |x |- |83 |Bi |[[بسمٿ]] |align="center"|208.98 |x |- |84 |Po |[[پولونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|209 |- |85 |At |[[ايسٽئٽن]] |align="center"|NA |align="center"|210 |- |86 |Rn |[[ريڊون]] |align="center"|NA |align="center"|222 |- |87 |Fr |[[فرانسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|223 |- |88 |Ra |[[ريڊيئم]] |align="center"|NA |align="center"|226 |- |89 |Ac |[[ايڪٽينيئم|اڪٽينيئم]] |align="center"|NA |align="center"| 227 |- |90 |Th |[[ٿوريئم]] |align="center"|232.04 |x |- |91 |Pa |[[پروٽيڪٽينيم]] |align="center"|231.04 |x |- |92 |U |[[يورينيئم]] |align="center"|238.03 |align="center"|x |- |93 |Np |[[نيپچونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|237 |- |94 |Pu |[[پلوٽونيم|پلوٽونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|244 |- |95 |Am |[[آمريڪيئم]] |align="center"|NA |align="center"|243 |- |96 |Cm |[[ڪيوريم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |97 |Bk |[[برڪيليئم]] |align="center"|NA |align="center"|247 |- |98 |Cf |[[ڪيليفورنيم]] |align="center"|NA |align="center"|251 |- |99 |Es |[[آئنسٽائنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|252 |- |100 |Fm |[[فرميئم]] |align="center"|NA |align="center"|257 |- |101 |Md |[[مينڊليويم]] |align="center"|NA |align="center"|258 |- |102 |No |[[نوبيليم]] |align="center"|NA |align="center"|259 |- |103 |Lr |[[لارينسيئم]] |align="center"|NA |align="center"|266 |- |104 |Rf |[[رٿرفورڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |105 |Db |[[ڊبنيئم]] |align="center"|NA |align="center"|268 |- |106 |Sg |[[شيبورجيئم]] |align="center"|NA |align="center"|267 |- |107 |Bh |[[بوهريم]] |align="center"|NA |align="center"|270 |- |108 |Hs |[[هئزيئم]] |align="center"|NA |align="center"|271 |- |109 |Mt |[[ميٽنريم]] |align="center"|NA |align="center"|278 |- |110 |Ds |[[ڊرمسٽاڊيم]] |align="center"|NA |align="center"|281 |- |111 |Rg |[[روئنٽجينيم]] |align="center"|NA |align="center"|282 |- |112 |Cn |[[ڪوپرنيڪيم]] |align="center"|NA |align="center"|285 |- |113 |Nh |[[نيهونيئم]] |align="center"|NA |align="center"|286 |- |114 |Fl |[[فليروويئم]] |align="center"|NA |align="center"|289 |- |115 |Mc |[[ماسڪوويئم]] |align="center"|NA |align="center"|290 |- |116 |Lv |[[ليورموريئم]] |align="center"|NA |align="center"|293 |- |117 |Ts |[[ٽينيسائن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |118 |Og |[[اوگانيسن]] |align="center"|NA |align="center"|294 |- |} ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [http://www.ciaaw.org/ IUPAC Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights] * [https://www.iupac.org/publications/pac/85/5/1047/ Atomic Weights of the Elements 2011] {{navbox periodic table}} {{Authority control}} [[زمرو:ڪيميا]] [[زمرو:ماپ جي اڪائيون]] [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي مقدارون]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] ==حوالا== {{حوالا}} 6gsz1tnbefsb8wobmz6pqgmkiwe9fxj 0 82934 319327 318589 2025-06-13T17:01:37Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319327 wikitext text/x-wiki '''اوسميئم''' (Osmium) (قديم يوناني: ὀσμή، اوسمي يعني 'بو' مان) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Os ۽ ايٽمي نمبر 76 آهي. اهو پلاٽينم گروپ ۾ هڪ سخت، ڀُرندڙ، نيرو-اڇو منتقلي ڌاتو آهي جيڪو مصر ۾، گهڻو ڪري پلاٽينم معدنيات ۾، هڪ ٽريس عنصر جي طور تي ملي ٿو. اوسميئم قدرتي طور تي سڀ کان وڌيڪ ڳرو عنصر آهي. جڏهن تجرباتي طور تي ايڪس ري ڪرسٽلوگرافي استعمال ڪندي ماپيو ويندو آهي، ته ان جي گھاٽائي 22.59 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر آهي. ٺاهيندڙ ان جي مصر کي پلاٽينم، اريڊيم ۽ ٻين پلاٽينم-گروپ ڌاتو سان گڏ فاؤنٽين پين نب ٽِپنگ، بجلي جي ڪنيڪٽرن ۽ ٻين ايپليڪيشنن، جن کي انتهائي استحڪام ۽ سختي جي ضرورت هوندي آهي، ۾ استعمال ڪندا آهن. ==تفصيل== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] 23u4ekb7wahn9whqru7vwxwi8ly19lm 319335 319327 2025-06-13T17:18:34Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 319335 wikitext text/x-wiki '''اوسميئم''' (Osmium) (قديم يوناني: ὀσμή، اوسمي يعني 'بو' مان) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Os ۽ ايٽمي نمبر 76 آهي. اهو پلاٽينم گروپ ۾ هڪ سخت، ڀُرندڙ، نيرو-اڇو منتقلي ڌاتو آهي جيڪو مصر ۾، گهڻو ڪري پلاٽينم معدنيات ۾، هڪ ٽريس عنصر جي طور تي ملي ٿو. اوسميئم قدرتي طور تي سڀ کان وڌيڪ ڳرو عنصر آهي. جڏهن تجرباتي طور تي ايڪس ري ڪرسٽلوگرافي استعمال ڪندي ماپيو ويندو آهي، ته ان جي گھاٽائي 22.59 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر آهي. ٺاهيندڙ ان جي مصر کي پلاٽينم، اريڊيم ۽ ٻين پلاٽينم-گروپ ڌاتو سان گڏ فاؤنٽين پين نب ٽِپنگ، بجلي جي ڪنيڪٽرن ۽ ٻين ايپليڪيشنن، جن کي انتهائي استحڪام ۽ سختي جي ضرورت هوندي آهي، ۾ استعمال ڪندا آهن. ==تفصيل== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] 0sxg09pgl0afuick4gwey7uz7p898u5 14 82981 319342 319158 2025-06-13T17:37:46Z Ibne maryam 17680 319342 wikitext text/x-wiki '''گروپ 2''' [[زمرو:دوري جدول]] [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:دوري جدول جا گروپ]] rkup47ntmdaq4gqog9x431lzspfexjy 14 83001 319325 319149 2025-06-13T16:57:05Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[زمرو:گروپ 8]] کي [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] ڏانھن چوريو 319149 wikitext text/x-wiki [[زمرو:دوري جدول جا گروپ]] o3n3zuiz9b1jo98vx89bhacg7eh1w99 14 83017 319297 2025-06-13T11:59:06Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:ايران]] 319297 wikitext text/x-wiki [[زمرو:ايران]] t3iualfrg1v8x7slmwc7yfor6b291ge 14 83018 319298 2025-06-13T11:59:49Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:افغانستان]] 319298 wikitext text/x-wiki [[زمرو:افغانستان]] qtydje4ig0qcgcak4vlgddpqbyil4yo 0 83019 319310 2025-06-13T12:30:35Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ذوالقعد]] کي [[ذوالقعده]] ڏانھن چوريو 319310 wikitext text/x-wiki #چوريو [[ذوالقعده]] gpxjoia9tfjy6bj7cx1dkk92lkfzf8k 319313 319310 2025-06-13T12:33:02Z KaleemBot 10779 خودڪار: [[زمرو:اسلامي اصطلاح]]، [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] جو اضافو 319313 wikitext text/x-wiki #چوريو [[ذوالقعده]] [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي ڪئلينڊر جا مھينا]] 7tc4jrnz7etnxo3ih2xe5a8ejmwlha6 0 83020 319312 2025-06-13T12:31:43Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[رمضان (قمري مهينو)]] کي [[رمضان المبارڪ]] ڏانھن چوريو 319312 wikitext text/x-wiki #چوريو [[رمضان المبارڪ]] pi2ma0vqaamji73g6zgdijc2zis27bj 14 83021 319326 2025-06-13T16:57:05Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[زمرو:گروپ 8]] کي [[زمرو:پلاٽينئم گروپ]] ڏانھن چوريو 319326 wikitext text/x-wiki {{واپس منتقل زمرو|زمرو:پلاٽينئم گروپ}} 1d2eabyoar6l7cz4arq5ww2w8gtun1q 0 83022 319336 2025-06-13T17:29:17Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''هئشيئم''' (Hassium) هڪ مصنوعي ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Hs ۽ ايٽمي نمبر 108 آهي. اهو انتهائي تابڪاري آهي. ان جي سڀ کان وڌيڪ مستحڪم ڄاتل سڃاتل آئسوٽوپس جي اڌ زندگي لڳ ڀڳ ڏهه سيڪنڊ آهي. ان جي هڪ آئسوٽوپس، 270Hs، ۾ خراب ٿيل نيوڪلئي لاءِ پروٽان ۽ نيوٽران جا جادوئي انگ آهن، جيڪ... 319336 wikitext text/x-wiki '''هئشيئم''' (Hassium) هڪ مصنوعي ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Hs ۽ ايٽمي نمبر 108 آهي. اهو انتهائي تابڪاري آهي. ان جي سڀ کان وڌيڪ مستحڪم ڄاتل سڃاتل آئسوٽوپس جي اڌ زندگي لڳ ڀڳ ڏهه سيڪنڊ آهي. ان جي هڪ آئسوٽوپس، 270Hs، ۾ خراب ٿيل نيوڪلئي لاءِ پروٽان ۽ نيوٽران جا جادوئي انگ آهن، جيڪي ان کي خود بخود نيوڪليائي ٽٽ (Fission) جي خلاف وڌيڪ استحڪام ڏين ٿا. ههشيئم هڪ سپر هيوي عنصر آهي؛ ان کي ليبارٽري ۾ تمام گهٽ مقدار ۾ ڳري نيوڪلئيس کي هلڪي نيوڪلئيس سان ملائي تيار ڪيو ويو آهي. هئشيئم جي قدرتي موجودگي جو پڻ خيال ڪيو ويو آهي پر اها قدرتي طور ڪڏهن به نه مليو آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] tdba3qr9dyg8xiq19ebbpfxwkcdqyuj 319337 319336 2025-06-13T17:32:11Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[هئشيئم]] کي [[هئسيئم]] ڏانھن چوريو 319336 wikitext text/x-wiki '''هئشيئم''' (Hassium) هڪ مصنوعي ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Hs ۽ ايٽمي نمبر 108 آهي. اهو انتهائي تابڪاري آهي. ان جي سڀ کان وڌيڪ مستحڪم ڄاتل سڃاتل آئسوٽوپس جي اڌ زندگي لڳ ڀڳ ڏهه سيڪنڊ آهي. ان جي هڪ آئسوٽوپس، 270Hs، ۾ خراب ٿيل نيوڪلئي لاءِ پروٽان ۽ نيوٽران جا جادوئي انگ آهن، جيڪي ان کي خود بخود نيوڪليائي ٽٽ (Fission) جي خلاف وڌيڪ استحڪام ڏين ٿا. ههشيئم هڪ سپر هيوي عنصر آهي؛ ان کي ليبارٽري ۾ تمام گهٽ مقدار ۾ ڳري نيوڪلئيس کي هلڪي نيوڪلئيس سان ملائي تيار ڪيو ويو آهي. هئشيئم جي قدرتي موجودگي جو پڻ خيال ڪيو ويو آهي پر اها قدرتي طور ڪڏهن به نه مليو آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] tdba3qr9dyg8xiq19ebbpfxwkcdqyuj 319339 319337 2025-06-13T17:33:03Z Ibne maryam 17680 319339 wikitext text/x-wiki '''هئسيئم''' (Hassium) هڪ مصنوعي ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Hs ۽ ايٽمي نمبر 108 آهي. اهو انتهائي تابڪاري آهي. ان جي سڀ کان وڌيڪ مستحڪم ڄاتل سڃاتل آئسوٽوپس جي اڌ زندگي لڳ ڀڳ ڏهه سيڪنڊ آهي. ان جي هڪ آئسوٽوپس، 270Hs، ۾ خراب ٿيل نيوڪلئي لاءِ پروٽان ۽ نيوٽران جا جادوئي انگ آهن، جيڪي ان کي خود بخود نيوڪليائي ٽٽ (Fission) جي خلاف وڌيڪ استحڪام ڏين ٿا. هئسيئم هڪ سپر هيوي عنصر آهي؛ ان کي ليبارٽري ۾ تمام گهٽ مقدار ۾ ڳري نيوڪلئيس کي هلڪي نيوڪلئيس سان ملائي تيار ڪيو ويو آهي. هئسيئم جي قدرتي موجودگي جو پڻ خيال ڪيو ويو آهي پر اها قدرتي طور ڪڏهن به نه مليو آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪيميائي تت]] [[زمرو:آئرن گروپ]] 9lcj8bro1ct5tqwc4ebds0d9n87owt3 0 83023 319338 2025-06-13T17:32:11Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[هئشيئم]] کي [[هئسيئم]] ڏانھن چوريو 319338 wikitext text/x-wiki #چوريو [[هئسيئم]] 20zvmm4olw1s45dwo41kbuf8iyjjfmj 0 83024 319351 2025-06-14T06:02:10Z Ibne maryam 17680 صفحي "[[:en:Special:Redirect/revision/1292058702|Melting point]]" جي شروعاتي ڀاڱي جو ترجمو ڪندي سرجيو ويو 319351 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> 2h93h1ahy62340oqz366yo41fi189az 319352 319351 2025-06-14T06:03:06Z Ibne maryam 17680 319352 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} noz4tz6bk9vfpi36p51nl3scbwv8tzz 319353 319352 2025-06-14T06:04:45Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319353 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [https://archive.org/details/meltingboilingpo01carnuoft Melting and boiling point tables vol. 1] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [https://archive.org/details/meltingboilingpo02carnuoft Melting and boiling point tables vol. 2] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [http://ochem.eu/article/99826 Patent mined data]{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Over 250,000 freely downloadable melting point data. Also downloadable at [https://figshare.com/articles/Melt-ing_Point_and_Pyrolysis_Point_Data_for_Tens_of_Thousands_of_Chemicals/2007426 figshare] {{State of matter}} {{Use dmy dates|date=October 2015}} {{DEFAULTSORT:Melting Point}} [[Category:Atmospheric thermodynamics]] [[Category:Physical quantities]] [[Category:Phase transitions]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} bxyyi7fxtix9h87a1d88n71staycn0c 319354 319353 2025-06-14T06:05:18Z Ibne maryam 17680 319354 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [https://archive.org/details/meltingboilingpo01carnuoft Melting and boiling point tables vol. 1] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [https://archive.org/details/meltingboilingpo02carnuoft Melting and boiling point tables vol. 2] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [http://ochem.eu/article/99826 Patent mined data]{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Over 250,000 freely downloadable melting point data. Also downloadable at [https://figshare.com/articles/Melt-ing_Point_and_Pyrolysis_Point_Data_for_Tens_of_Thousands_of_Chemicals/2007426 figshare] {{DEFAULTSORT:Melting Point}} [[Category:Atmospheric thermodynamics]] [[Category:Physical quantities]] [[Category:Phase transitions]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} 97qeqzk8foa0zsgwutariqrivuuc1mn 319355 319354 2025-06-14T06:06:49Z Ibne maryam 17680 319355 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [https://archive.org/details/meltingboilingpo01carnuoft Melting and boiling point tables vol. 1] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [https://archive.org/details/meltingboilingpo02carnuoft Melting and boiling point tables vol. 2] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [http://ochem.eu/article/99826 Patent mined data]{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Over 250,000 freely downloadable melting point data. Also downloadable at [https://figshare.com/articles/Melt-ing_Point_and_Pyrolysis_Point_Data_for_Tens_of_Thousands_of_Chemicals/2007426 figshare] {{DEFAULTSORT:Melting Point}} [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[Category:Atmospheric thermodynamics]] [[Category:Physical quantities]] [[Category:Phase transitions]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} nf864d81mockx4y90zbbn0pd3qogguh 319356 319355 2025-06-14T06:10:34Z Ibne maryam 17680 319356 wikitext text/x-wiki {{For|the physical processes that take place at the melting point|Melting|Freezing|Crystallization}} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [https://archive.org/details/meltingboilingpo01carnuoft Melting and boiling point tables vol. 1] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [https://archive.org/details/meltingboilingpo02carnuoft Melting and boiling point tables vol. 2] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [http://ochem.eu/article/99826 Patent mined data]{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Over 250,000 freely downloadable melting point data. Also downloadable at [https://figshare.com/articles/Melt-ing_Point_and_Pyrolysis_Point_Data_for_Tens_of_Thousands_of_Chemicals/2007426 figshare] {{DEFAULTSORT:Melting Point}} [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:ماحولياتي ٿرموڊائنامڪس]] [[زمرو:حالت جي تبديليون]] [[زمرو:گرميء پد]] [[Category:Phase transitions]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} qo205d6w41v9sc5od5id6genbjds54y 319357 319356 2025-06-14T06:15:45Z Ibne maryam 17680 319357 wikitext text/x-wiki {{For|اها مضمون پگھرائڻ جي نقطي متعلق آهي، عمل جيڪا هن نقطي تي ٿيندا آهن لاء ڏسو:|پگھرائڻ |منجمد ٿيڻ |ڪرسٽل شڪل اختيار ڪيڻ }} [[File:Melting_ice_thermometer.jpg|thumb|پاڻيءَ ۾ رکيل برف جا ٽڪرا جڏهن پنهنجي (پاڻيء جي) پگھلڻ واري نقطي °0 سينٽي گريڊ (273°K) تي پھتن ٿا، پگھلڻ شروع ٿي ويندا آهن.]] ڪنهن به مادي جو '''پگھلڻ جو نقطو''' (Melting point) اها [[گرمي پد (فزڪس)|گرمي پد]] آهي جنهن تي اها نهري حالت (solid) کان [[مايع|مائع]] ۾ تبديل ٿي وڄن ٿا. پگھلڻ واري نقطي تي نهرا ۽ مائع مرحلا توازن ۾ موجود هوندا آهن. ڪنهن به مادي جو پگھلڻ جو نقطو [[دٻاءُ (فزڪس)|دٻاءُ]] تي منحصر هوندو آهي، جيڪا عام طور تي معياري دٻاءُ هوندو آهي. اهڙي طرح جڏھن مائع حالت کان ٻيهر نهري حالت طرفان واپسي ٿيندي آهي، ساڳي گرمي پد '''فريزنگ پوائنٽ''' سڏيو ويندو آهي. جيئن تي مادن جي وڌيڪ نهري حالت ۾ رهن (supercool) جي صلاحيت جي ڪري، منجمد نقطو (freezing point)، ان جي اصل قدر کان هيٺ (گهٽ) نظر اچي سگهي ٿو. جڏهن ڪنهن مادي، مثال طور پاڻي جو "خصوصي منجمد نقطو" طئي ڪيو ويندو آهي، حقيقت ۾، "برف جي ٺهڻ جي بدران غائب ٿيڻ جو نقطو يعني پگھلڻ جو نقطو " اصول طور مقرر ڪيو ويندو آهي. <ref>{{Cite journal|last=Ramsay|first=J. A.|date=1 May 1949|title=A New Method of Freezing-Point Determination for Small Quantities|url=http://jeb.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15406812|journal=Journal of Experimental Biology|volume=26|issue=1|pages=57–64|bibcode=1949JExpB..26...57R|doi=10.1242/jeb.26.1.57|pmid=15406812|url-access=subscription}}</ref> ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * [https://archive.org/details/meltingboilingpo01carnuoft Melting and boiling point tables vol. 1] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [https://archive.org/details/meltingboilingpo02carnuoft Melting and boiling point tables vol. 2] by Thomas Carnelley (Harrison, London, 1885–1887) * [http://ochem.eu/article/99826 Patent mined data]{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Over 250,000 freely downloadable melting point data. Also downloadable at [https://figshare.com/articles/Melt-ing_Point_and_Pyrolysis_Point_Data_for_Tens_of_Thousands_of_Chemicals/2007426 figshare] {{DEFAULTSORT:Melting Point}} [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:ماحولياتي ٿرموڊائنامڪس]] [[زمرو:حالت جي تبديليون]] [[زمرو:گرميء پد]] [[Category:Phase transitions]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} 2ynoiqpfwov16iyiuh2vc7q71ewozxa 0 83025 319358 2025-06-14T06:38:17Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760... 319358 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} madbl16riwug11432wvvl5tagsmjr6s 319359 319358 2025-06-14T06:39:06Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ابلڻ]] کي [[ابلڻ جو نقطو]] ڏانھن چوريو 319358 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} madbl16riwug11432wvvl5tagsmjr6s 319362 319359 2025-06-14T06:40:59Z Ibne maryam 17680 /* تفصيل */ 319362 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== ==ٻاهريان ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} pcslcti7ownkah8i8qzlgetxoc6xwsj 319363 319362 2025-06-14T06:42:03Z Ibne maryam 17680 319363 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|the boiling point of liquids}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} lljzw74iddqyhd9tck2g65swpg6m9xk 319364 319363 2025-06-14T06:44:18Z Ibne maryam 17680 319364 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} 6t2doq33kgq0y91aa9x9iv82fczirvq 319365 319364 2025-06-14T06:46:22Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319365 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Phase of matter}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[Category:Gases]] [[Category:Meteorological quantities]] [[Category:Temperature]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} satsmu9ij0eefs42tkpbjhpbw21jlhc 319366 319365 2025-06-14T07:01:38Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319366 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Phase of matter}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} 53lwpgcje9ni0alfe6eb7za9yzgry93 319367 319366 2025-06-14T07:02:16Z Ibne maryam 17680 319367 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} ajv8eushh54l252o23lniv2nz82aky5 319368 319367 2025-06-14T07:04:06Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319368 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * Boiling Point, {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} dn5tmot0gr6ryzu6wgzunikbz6winld 319369 319368 2025-06-14T07:04:46Z Ibne maryam 17680 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 319369 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي }} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px|Water boiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * Boiling Point، {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} jl40j3z1tnelye0frtoxaupy1y740ms 319370 319369 2025-06-14T07:21:45Z Ibne maryam 17680 319370 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلنديboiling at 99.3 °C (210.8 °F) at 215 m (705 ft) elevation]] The '''boiling point''' of a پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي ڪنهن به شيءِ جو اُبلندڙ نقطو اهو گرمي پد آهي جنهن تي ڪنهن مائع جو بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر هوندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. * مائع جو اُبلندڙ نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. گهٽ دٻاءُ هيٺ هڪ مائع جو اُبلندڙ نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. ان ڪري، پاڻي (373°K) يا (100°C) تي اُبلندو آهي (معياري حالتن هيٺ، سمنڊ جي سطح ۽ معياري دٻاءُ تي). ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف درجه حرارت تي اُبلندا. * مائع جو عام اُبلندڙ نقطو (جنهن کي هوا جي اُبلندڙ نقطو يا هوا جي دٻاءُ جو اُبلندڙ نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي) اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي بيان ڪيل هوا جي دٻاءُ جي برابر هوندو آهي، هڪ ماحول. ان درجه حرارت تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. IUPAC پاران 1982 کان معياري ٽهڪندڙ نقطو ان درجه حرارت جي طور تي بيان ڪيو ويو آهي جنهن تي هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ٽهڪندو آهي. * مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|author=Goldberg, David E. |title=3,000 Solved Problems in Chemistry|edition=1st|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4 |at= section 17.43, p. 321 }}</ref><ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} rh36sovtv727e0xx7fqtie6tujqqhsj 319371 319370 2025-06-14T07:25:38Z Ibne maryam 17680 319371 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> <nowiki/>* مائع جو اُبلندڙ نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. گهٽ دٻاءُ هيٺ هڪ مائع جو اُبلندڙ نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. ان ڪري، پاڻي (373°K) يا (100°C) تي اُبلندو آهي (معياري حالتن هيٺ، سمنڊ جي سطح ۽ معياري دٻاءُ تي). ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف درجه حرارت تي اُبلندا. * مائع جو عام اُبلندڙ نقطو (جنهن کي هوا جي اُبلندڙ نقطو يا هوا جي دٻاءُ جو اُبلندڙ نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي) اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي بيان ڪيل هوا جي دٻاءُ جي برابر هوندو آهي، هڪ ماحول. ان درجه حرارت تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. IUPAC پاران 1982 کان معياري ٽهڪندڙ نقطو ان درجه حرارت جي طور تي بيان ڪيو ويو آهي جنهن تي هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ٽهڪندو آهي. * مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} pqzu59e4j1va2fzb1pb5kvnh5bpahee 319372 319371 2025-06-14T07:42:45Z Ibne maryam 17680 319372 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن. مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي. مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid<ref>{{cite book|editor1=Theodore, Louis |editor2=Dupont, R. Ryan |editor3=Ganesan, Kumar |title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2 |at= section 27, p. 15 }}</ref> and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}}<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]].<ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref><ref>{{cite book|author1=Reel, Kevin R. |author2=Fikar, R. M. |author3=Dumas, P. E. |author4=Templin, Jay M. |author5=Van Arnum, Patricia |name-list-style=amp |title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|edition=9th|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3 |at= section 71, p. 224 }}</ref> At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name=iupac>{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} c28ifr40utzywbgr2lb0amc0egv1pug 319373 319372 2025-06-14T07:47:47Z Ibne maryam 17680 319373 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. <ref>{{cite book|title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|author1=Reel, Kevin R.|author2=Fikar, R. M.|author3=Dumas, P. E.|author4=Templin, Jay M.|author5=Van Arnum, Patricia|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3|edition=9th|at=section 71, p. 224|name-list-style=amp}}</ref><ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref> ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي.<ref name="iupac2">{{cite journal|author=Cox, J. D.|date=1982|title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=54|issue=6|pages=1239–1250|doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free}}</ref> مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. == صرف == substance is the temperature at which the [[vapor pressure]] of a [[liquid]] equals the [[pressure]] surrounding the liquid and the liquid changes into a vapor. The boiling point of a liquid varies depending upon the surrounding environmental pressure. A liquid in a partial [[vacuum]], i.e., under a lower pressure, has a lower boiling point than when that liquid is at [[atmospheric pressure]]. Because of this, [[water]] boils at 100°C (or with scientific precision: {{convert|99.97|C|F}}) under standard pressure at sea level, but at {{convert|93.4|C|F}} at {{convert|1905|m|ft}} altitude. For a given pressure, different liquids will [[boiling|boil]] at different temperatures. The '''normal boiling point''' (also called the '''atmospheric boiling point''' or the '''atmospheric pressure boiling point''') of a liquid is the special case in which the vapor pressure of the liquid equals the defined atmospheric pressure at sea level, one [[Atmosphere (unit)|atmosphere]]. At that temperature, the vapor pressure of the liquid becomes sufficient to overcome atmospheric pressure and allow bubbles of vapor to form inside the bulk of the liquid. The '''standard boiling point''' has been defined by [[International Union of Pure and Applied Chemistry|IUPAC]] since 1982 as the temperature at which boiling occurs under a pressure of one [[Bar (unit)|bar]].<ref name="iupac">{{cite journal |author=Cox, J. D. |date=1982 |title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=54 |issue=6 |pages=1239–1250 |doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free }}</ref> The [[heat of vaporization]] is the energy required to transform a given quantity (a mol, kg, pound, etc.) of a substance from a liquid into a gas at a given pressure (often atmospheric pressure). Liquids may change to a vapor at temperatures below their boiling points through the process of [[evaporation]]. Evaporation is a surface phenomenon in which molecules located near the liquid's edge, not contained by enough liquid pressure on that side, escape into the surroundings as [[vapor]]. On the other hand, [[boiling]] is a process in which molecules anywhere in the liquid escape, resulting in the formation of vapor bubbles within the liquid. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} knjixyggbz57fztf8il9kbnj0tkbrpc 319374 319373 2025-06-14T07:48:19Z Ibne maryam 17680 319374 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. ==تفصيل== {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. <ref>{{cite book|title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|author1=Reel, Kevin R.|author2=Fikar, R. M.|author3=Dumas, P. E.|author4=Templin, Jay M.|author5=Van Arnum, Patricia|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3|edition=9th|at=section 71, p. 224|name-list-style=amp}}</ref><ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref> ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي.<ref name="iupac2">{{cite journal|author=Cox, J. D.|date=1982|title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=54|issue=6|pages=1239–1250|doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free}}</ref> مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} mncyjbjn5uzkfxayq0b2iy0pp0ab3rw 319375 319374 2025-06-14T07:48:34Z Ibne maryam 17680 319375 wikitext text/x-wiki '''اُبلڻ جو نقطو''' (boiling point)، ڪنهن به شيءِ جي گرمي پد جو اها ماپ آهي، جن تي مائع جو بخاراتي دٻاءُ (vapour pressure) مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخار (vapours) ۾ تبديل ٿي ويندو آهي. عام طور تي، ڪنهن ڪيميائي عنصر يا مرڪب جي معياري اُبلندڙ نقطي کي معياري دٻاءُ (760 ملي ميٽر) کي بطور چوڌاري دٻاءُ سان ماپيو ويندو آهي. {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. <ref>{{cite book|title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|author1=Reel, Kevin R.|author2=Fikar, R. M.|author3=Dumas, P. E.|author4=Templin, Jay M.|author5=Van Arnum, Patricia|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3|edition=9th|at=section 71, p. 224|name-list-style=amp}}</ref><ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref> ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي.<ref name="iupac2">{{cite journal|author=Cox, J. D.|date=1982|title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=54|issue=6|pages=1239–1250|doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free}}</ref> مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} 86tijir9gx3pga1iixsrqjw096gw8vu 319376 319375 2025-06-14T07:49:03Z Ibne maryam 17680 319376 wikitext text/x-wiki {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. <ref>{{cite book|title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|author1=Reel, Kevin R.|author2=Fikar, R. M.|author3=Dumas, P. E.|author4=Templin, Jay M.|author5=Van Arnum, Patricia|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3|edition=9th|at=section 71, p. 224|name-list-style=amp}}</ref><ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref> ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي.<ref name="iupac2">{{cite journal|author=Cox, J. D.|date=1982|title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=54|issue=6|pages=1239–1250|doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free}}</ref> مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي ٽهڪندڙ نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات هڪ مٿاڇري جو رجحان آهي جنهن ۾ ماليڪيول مائع جي ڪناري جي ويجهو واقع آهن، جيڪي ان پاسي ڪافي مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، بخارات جي صورت ۾ چوڌاري فرار ٿي ويندا آهن. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} eq01up5owwcqk5pupivetrcqtf3lq6v 319377 319376 2025-06-14T07:54:16Z Ibne maryam 17680 319377 wikitext text/x-wiki {{Short description|Characteristic temperature for a substance}} {{About|شيئن جي مايع حالت جي اُبلڻ جي نقطي تي آهي}} [[Image:Boilingkettle.jpg|thumb|300px| پاڻي 273°K يا (100°C) تي 215 ميٽر (705 فوٽ) اچائي تي اُبلندي]] ڪنهن به شيءِ جو اُبلن جو نقطو (boiling point) گرمي پد جو اهو ماپ آهي جنهن تي مائع جي بخارات جو دٻاءُ مائع جي چوڌاري دٻاءُ جي برابر ٿي ويندو آهي ۽ مائع بخارات ۾ تبديل ٿي ويندو آهي.<ref>{{cite book|title=3,000 Solved Problems in Chemistry|author=Goldberg, David E.|publisher=McGraw-Hill|year=1988|isbn=0-07-023684-4|edition=1st|at=section 17.43, p. 321}}</ref><ref>{{cite book|title=Pollution Prevention: The Waste Management Approach to the 21st Century|publisher=CRC Press|year=1999|isbn=1-56670-495-2|editor1=Theodore, Louis|at=section 27, p. 15|editor2=Dupont, R. Ryan|editor3=Ganesan, Kumar}}</ref> مائع جي اُبلن جو نقطو آس پاس جي ماحولياتي دٻاءُ جي لحاظ کان مختلف هوندو آهي. هڪ مايع جيڪو جزوي طور ويڪيوم ڪيل آهي (گهٽ دٻاءُ هيٺ آهي) جو اُبلن جو نقطو ان وقت جي ڀيٽ ۾ گهٽ هوندو آهي جڏهن اهو مائع عام ماحول ۾ هوا جي دٻاءُ تي هوندو آهي. هن ڪري، پاڻي جيڪو معياري حالتن هيٺ (سمنڊ جي سطح جي اچائي ۽ معياري دٻاءُ تي) 373°K يا (100°C) تي اُبلندو آهي. ڏنل دٻاءُ لاءِ، مختلف مائع مختلف گرميء پد تي اُبلندا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.engineeringtoolbox.com/boiling-points-water-altitude-d_1344.html|title=Boiling Point of Water and Altitude|website=www.engineeringtoolbox.com}}</ref> مائع جو نارمل اُبلن جو نقطو، جنهن کي ماحولياتي اُبلن جو نقطو يا معياري دٻاءُ تي اُبلن جو نقطو پڻ سڏيو ويندو آهي، اهو خاص ڪيس آهي جنهن ۾ مائع جو بخارات جو دٻاءُ سمنڊ جي سطح تي معياري دٻاءُ (1 atm) جي برابر هوندو آهي. <ref>{{cite book|title=AP Chemistry (REA) – The Best Test Prep for the Advanced Placement Exam|author1=Reel, Kevin R.|author2=Fikar, R. M.|author3=Dumas, P. E.|author4=Templin, Jay M.|author5=Van Arnum, Patricia|publisher=Research & Education Association|year=2006|isbn=0-7386-0221-3|edition=9th|at=section 71, p. 224|name-list-style=amp}}</ref><ref>[http://www.chem.purdue.edu/gchelp/gloss/normalbp.html General Chemistry Glossary] [[Purdue University]] website page</ref> ان گرميء پد تي، مائع جو بخارات جو دٻاءُ فضائي دٻاءُ کي قابو ڪرڻ ۽ بخارات جي بلبلن کي مائع جي وڏي حصي اندر ٺهڻ جي اجازت ڏيڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو آهي. فزڪس ۽ اطلاقي ڪيميا جي بين الاقوامي يونين، IUPAC پاران سال 1982ع کان معياري اٻارڻ جو نقطو گرميء پد جي هن ماپ طور تي بيان ڪيو ويو آهي، جتان اها هڪ بار جي دٻاءُ هيٺ ابلڻدو آهي.<ref name="iupac2">{{cite journal|author=Cox, J. D.|date=1982|title=Notation for states and processes, significance of the word standard in chemical thermodynamics, and remarks on commonly tabulated forms of thermodynamic functions|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=54|issue=6|pages=1239–1250|doi=10.1351/pac198254061239|doi-access=free}}</ref> مائع بخارات جي عمل ذريعي پنهنجي اٻارڻ جي نقطن کان هيٺ گرمي پد تي بخارات ۾ تبديل ٿي سگهن ٿا. بخارات جو ٽھڪڻ هڪ مٿاڇري رويو آهي جنهن ۾ ماليڪيول، جيڪا مائع جي ڪناري جي ويجهو، جتان مائع دٻاءُ سان شامل نه آهن، واقع هوندا آهن، بخارات جي صورت ۾ مٿاڇري سان چوڌاري نڪرجي ويندا آهن. ==ٻاهريان ڳنڍڻا== * {{Cite NSRW|short=x|wstitle=Boiling-Point}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Boiling Point}} [[زمرو:گرميء پد]] [[زمرو:طبيعي مقدارون]] [[زمرو:طبيعي خاصيتون]] [[زمرو:مادي جي حالتون]] [[زمرو:گئسون]] [[زمرو:موسمياتي مقدارون]] [[Category:Threshold temperatures]] ==حوالا== {{حوالا}} hdiy3pawu24c86vca7dant2keq04orn 0 83026 319360 2025-06-14T06:39:06Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ابلڻ]] کي [[ابلڻ جو نقطو]] ڏانھن چوريو 319360 wikitext text/x-wiki #چوريو [[ابلڻ جو نقطو]] r3xh1kba8vlhc0hoaz3rbw40u77l5qv 3 83027 319392 2025-06-14T11:06:51Z KaleemBot 10779 ڀليڪار! 319392 wikitext text/x-wiki {{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}} <div style="padding:5px;font-size:medium"><center style="word-spacing:1ex">[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] </center></div> {| bgcolor="#ADDFAD" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:MB Lateefi;float:left">'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> [[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]] <center><big>'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''</big></center>'' '''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.<br> * وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع ۾ عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.<br /> * ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.''' * صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''. <Font - size=4> '''اصول ۽ قاعدا''' </Font - size> <Font - size=3> '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' </Font - size><br> ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا. * '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''': ** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''. ** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''. ** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''. <Font - size=3> '''تعاون''' </Font - size> * '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''. <inputbox>type=search</inputbox> * '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''. <inputbox>type=create</inputbox> * '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.</center> |} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 11:06, 14 جُونِ 2025 ( يو.ٽي.سي) p8xc1qrqh4axmt4ufjl1x4wsi3fvhoz