فيس بڪ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="sd">
  <siteinfo>
    <sitename>وڪيپيڊيا</sitename>
    <dbname>sdwiki</dbname>
    <base>https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8F%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%88</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ذريعات</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">بحث</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">واپرائيندڙ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">واپرائيندڙ بحث</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">وڪيپيڊيا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">وڪيپيڊيا بحث</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فائل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فائل بحث</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ذريعات وڪي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ذريعات وڪي بحث</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">سانچو</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">سانچو بحث</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">مدد</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">مدد بحث</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">زمرو</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">زمرو بحث</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">باب</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">باب بحث</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ماڊيول</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ماڊيول بحث</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>فيس بڪ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10833</id>
    <revision>
      <id>321634</id>
      <parentid>292954</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>321634</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7169" sha1="lpvr5nym20kw5iifda30xmx5gslsxs8" xml:space="preserve">{{Infobox website
| name = فيس بڪ
| logo =
| screenshot = Screen of Facebook (2).PNG
| collapsible = Yes
| caption = فيس بڪ جي پهرئين صفحي اردو  اسڪرين شاٽ
| url = {{URL|https://www.facebook.com|Facebook.com}}
| type = [[سماجي جالڪاري خدمت]]
| registration = لازمي
| language = 70 کان وڌيڪ
| num_users =901 ملين (اپريل 2012 تائين)
| owner = Facebook, Inc.
| author = [[مارڪ ذڪربرگ]]، [[ڊسٽن موسڪوويتز]]، [[هيوگز ڪريس]]
| launch_date = {{Start date|2004|02|4}}
| revenue = اشتهاري
| current_status = فعال
}}
[[فائل:F icon.svg|thumb|فيس بڪ جو نشان]]
{{مبسس4}}


 ھيٺيون انگريزي پيراگراف سنڌي ۾ ترجمو ڪري لکڻ ۾ وڪيپيڊيا جي مدد ڪريو

Facebook is an American online social media and social networking service owned by Meta, Inc.. Founded in 2004 by Mark Zuckerberg with fellow Harvard Collegestudents and roommates Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz, and Chris Hughes, its name comes from the face book directories often given to American university students. Membership was initially limited to Harvard students, gradually expanding to other North American universities and, since 2006, anyone over 13 years old. As of 2020, Facebook claimed 2.8 billion monthly active users, and ranked seventh in global internet usage. It was the most downloaded mobile app of the 2010s.

انٽر نيٽ تي سماجي رابطن (social networking) جي حوالي سان مشهور ویب سائيٽ '''فیس بڪ''' جي شروعات [[فيبروري]] سال [[2004]] ۾ آمريڪي شاگرد [[مارڪ زڪربرگ]] ۽ ان جي ساٿين ڪئي ۽ اڄ دنیا ڀر ۾ ان جا ڪروڙين استعمال ڪندڙ آهن. مارڪ زڪربرگ اُن وقت [[هارورڊ يونورسٽي]] جو شاگرد هيو ۽ هن هيء سهوليت [[هاسٽل]] جي ڪمري کان پنهنجي ڪجهه دوستن جي مدد سان شروع ڪئي هئي ۽ ان جو مقصد هڪٻئي کي بهتر طريقي سان ڄاڻڻ جي سلسلي ۾ شاگردن جي مدد ڪرڻ هيو۔ ان جي شروعات جي چوويهہ ڪلاڪن جي اندر هارورڊ جا ٻارنهن سؤ شاگردن ان تي درج ٿي ويا هئا ۽ جلد ئي هي ڄار ٻين ڪاليجن ۽ يونيورسٽين تائين پهچي ويو. سال 2005 جي آخر ۾ فیس بڪ کي [[برطانيہ]] ۾ متعارف ڪرايو ويو ۽ اڄ فیس بڪ جي سهوليت دنیا جي ڪيترين ئي ٻولين ۾ موجود آهي.

== فيس بڪ نوٽ ==
فيس بڪ نوٽ 22 آگسٽ 2006 م متعارف ڪرايو ويو هو بعد م ٽيگ شامل ڪيا ويا.

== فيسبوڪ ميسينجر ==
سماجي رابطن جي ويبسائٽ فيسبوڪ جو چوڻ آهي ته سندن پيغام پهچائڻ جو ڪم ڏيندڙ ميسينجر سروس هاڻ پوري دنيا ۾ 50 ڪروڙ رُڪنن تائين پهچي چُڪي آهي. ڪمپني جو چوڻ آهي ته سندس الڳ ميسينجر جا رُڪن اپريل ۾ 20 ڪروڙ کان ٽيڻ تي وڌي 50 ڪروڙ کان وڌيڪ ٿي ويا آهن. فيسبوڪ جڏهن اهو چيو هو ته سندس رُڪنن کي هِن نئين ايپليڪيشن ڊائونلوڊ ڪرڻ لاءِ زور ڀريو ويندو جنهن ذريعي هُو پنهنجن دوستن کي ذاتي قسم جا پيغام موڪلي سگھن ٿا ته اُن خلاف آواز اُٿيو هو. هِي ايپليڪيشن جولائي 2011 ۾ لانچ ڪئي وئي هئي ۽ هِن کي ڊائونلوڊ ڪرڻ تي زور ڀريو ويو هو. فيسبوڪ جي مصنوعات جي ڊائريڪٽر پيٽرمارٽينازي هڪ بلاگ ۾ چيو ته : ”ماڻهون هڪٻئي سان ڪهڙي طرح ڳنڍيل رهن ٿا، اُن مقصد خاطر ميسيجنگ تمام اهم آهي. 2011 ۾ جڏهن اسان ميسينجر لانچ ڪيو هو ته ان کان پوءِ اسا ماڻهن کي پاڻ ۾ ڳنڍيل رهڻ جو تيزترين ۽ ڀرپور طريقو فراهم ڪرڻ لاءِ پرجوش آهيون. فيسبوڪ، واٽس ايپ کي 22 ارب ڊالرن ۾ خريد ڪرڻ جو معاهدو ڪيو، اپريل ۾ فيسبوڪ پنهنجي رُڪنن کي چيو ته وڊيو موڪلڻ، مفت ڪال ڪرڻ ۽ ڳالهه ٻولهه ڪرڻ لاءِ انهن کي هڪ الڳ ايپليڪيشن ڊائونلوڊ ڪرڻي پوندي. رُڪنن فيسبوڪ جي اِن فيصلي تي تنقيد ڪئي هُئي ۽ ايپليڪيشن پلي اسٽور تي ان کي پسند ڪندڙن جي شرح ۾ ڏيڍ تارو هُئي. مارٽينازي چيو ته ”ماڻهن جي تنقيد باوجود اسان ميسينجر جي صلاحيت ۽ رفتار ۾ بهتري ڪندا رهياسين، هِن ۾ بهتر لاءِ هر ٻئي هفتي اپڊيٽس ڪيا ويندا هئا. موبائل تي سڀ کان اعليٰ ميسيجنگ سروس ٿيڻ جي ڪوشش ۾ فيسبوڪ، واٽس ايپ کي 22 ارب ڊالرن ۾ خريد ڪري ڇڏيو آهي.

== تاريخ ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== ڪارپوريٽ افيئرز ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== ويب سائيٽ ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،
== ريسيپشن ==
ريسيپشن = استقبال
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== تنقيد ۽ تنازعا ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== اثر ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== مقبول ثقافت ۾ ==
هي سيڪشن فلحال خالي آهي، هن سيڪشن جو مواد اڃا ناهي لکيو ويو،

== نگار خانو (گيلري) ==
&lt;gallery&gt;
Facebook popularity.PNG|&lt;!--Facebook popularity. Active users of Facebook increased from just a million in 2004 to over 750 million in 2011.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.facebook.com/press/info.php?statistics|title=Facebook Statistics|publisher=Facebook.com|accessdate=December 21, 2011}}&lt;/ref&gt;--&gt;
&lt;/gallery&gt;

== وڌيڪ ڏسو ==
* [[ٽويٽر]]

== خارجي ڳنڍڻا ==
* [https://www.facebook.com فيس بڪ]
* [[PRISM (surveillance program)]]

== حوالا ==
{{حوالا}}
[[زمرو:انٽرنيٽ]]
[[زمرو:سماج]]
[[زمرو:ربطيات]]
[[زمرو:ابلاغ عامه]]
[[زمرو:آمريڪي ويب سائيٽون]]
[[زمرو:آئي او ايس سافٽ ويئر]]
[[زمرو:اينڊروئيڊ (آپريٽنگ سسٽم) سافٽ ويئر]]
[[زمرو:سماجي اطلاعاتي عملڪاري]]
[[زمرو:گهڻ اللساني ويب سائيٽون]]
[[زمرو:ونڊوز فون سافٽ ويئر]]
[[زمرو:ويب 2.0]]</text>
      <sha1>lpvr5nym20kw5iifda30xmx5gslsxs8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>رويو</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11299</id>
    <revision>
      <id>321637</id>
      <parentid>321086</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:34:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321637</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2061" sha1="tp6zfihgj6ahkk3dkorlyxh4o9w1xwp" xml:space="preserve">{{ڪومنز زمرو|Behavior}}
'''رويو''' (Behavior) جاندارن، نظامن يا  ڪجهه حالات ۾ مصنوعي وجودن جي فردن (individuals) جي عملن جي حد آهي. انهن نظامن ۾ ٻيا نظام يا جاندار ۽ گڏوگڏ بي جان طبيعي ماحول شامل ٿي سگهن ٿا. اهو نظام يا جاندار جو مختلف ان پٽ يا محرڪ، اندروني يا ٻاهرين، شعوري يا لاشعوري، ظاهري يا پوشيده، رضاکارانه يا غير ارادي جي مطابق رد عمل آهي. جڏهن ته ڪجهه رويا هڪ جاندار جي ماحول (خارجي ترغيب) جي جواب ۾ وجود ۾ اچڻ ٿا، رويا اندروني ترغيب جي پيداوار پڻ ٿي سگھن ٿا، جنهن کي &quot;ايجنسي&quot; يا &quot;آزاد مرضي&quot; (Free Will) پڻ چيو ويندو آهي. 

روين جي معلوماتي نقطه نظر سان، هڪ رويي ۾ فاعل، فعل، باهمي تفاعل، رابطا ۽ انهن جي خاصيتون شامل آهن، جنهن کي رويي جي بنيادن طور پيش ڪري سگهجي ٿو.
==عملي نمونو==
==نظم و نسق==
==رويي جي معلومات جو علم==
==رويا ۽ انساني صحت==
علم [[نفسيات]] ۾ ڪنهن به شخصيت جي سلوڪ (behavior) مان مراد هنن جو اختيار ڪيل اهو طريقو آهي جيڪو ان جي روزمرہ [[زندگي]] جي معمولات ۾ ظاهر ٿيندو آهي. شخصي عملن ۾ ظاهر ٿيڻ واري سلوڪ جي اصطلاح جو اطلاق ان جي ڪنهن هڪ عمل يا فعل جي لاء به ڪيو ويندو آهي ۽ ان جي مڪمل ذات يا فطرت جي لاء به ڪيو ويندو آهي.

==پڻ ڏسو==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
[[زمرو:رويا]]
[[زمرو:سماج]]
[[زمرو:نفسيات]]
[[زمرو:انساني سلوڪ]]
[[زمرو:تعليمي اصطلاح]]
[[زمرو:مکيه موضوع جا مضمون]]
==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>tp6zfihgj6ahkk3dkorlyxh4o9w1xwp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321638</id>
      <parentid>321637</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:39:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321638</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2675" sha1="fivfk6ccfwr3x4xv30ro76y1z7pie30" xml:space="preserve">{{ڪومنز زمرو|Behavior}}
'''رويو''' (Behavior) جاندارن، نظامن يا  ڪجهه حالات ۾ مصنوعي وجودن جي فردن (individuals) جي عملن جي حد آهي. انهن نظامن ۾ ٻيا نظام يا جاندار ۽ گڏوگڏ بي جان طبيعي ماحول شامل ٿي سگهن ٿا. اهو نظام يا جاندار جو مختلف ان پٽ يا محرڪ، اندروني يا ٻاهرين، شعوري يا لاشعوري، ظاهري يا پوشيده، رضاکارانه يا غير ارادي جي مطابق رد عمل آهي. جڏهن ته ڪجهه رويا هڪ جاندار جي ماحول (خارجي ترغيب) جي جواب ۾ وجود ۾ اچڻ ٿا، رويا اندروني ترغيب جي پيداوار پڻ ٿي سگھن ٿا، جنهن کي &quot;ايجنسي&quot; يا &quot;آزاد مرضي&quot; (Free Will) پڻ چيو ويندو آهي. 

روين جي معلوماتي نقطه نظر سان، هڪ رويي ۾ فاعل، فعل، باهمي تفاعل، رابطا ۽ انهن جي خاصيتون شامل آهن، جنهن کي رويي جي بنيادن طور پيش ڪري سگهجي ٿو.
==عملي نمونو==
==نظم و نسق==
==رويي جي معلومات جو علم==
==رويا ۽ انساني صحت==
علم [[نفسيات]] ۾ ڪنهن به شخصيت جي سلوڪ (behavior) مان مراد هنن جو اختيار ڪيل اهو طريقو آهي جيڪو ان جي روزمرہ [[زندگي]] جي معمولات ۾ ظاهر ٿيندو آهي. شخصي عملن ۾ ظاهر ٿيڻ واري سلوڪ جي اصطلاح جو اطلاق ان جي ڪنهن هڪ عمل يا فعل جي لاء به ڪيو ويندو آهي ۽ ان جي مڪمل ذات يا فطرت جي لاء به ڪيو ويندو آهي.

==پڻ ڏسو==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commonscat}}
{{wiktionary}}
* [https://earthlingnature.wordpress.com/2016/09/26/what-is-behavior-baby-dont-ask-me-dont-ask-me-no-more/ What is behavior? Baby don't ask me, don't ask me, no more] at Earthling Nature.
* [http://www.behaviorinformatics.org behaviorinformatics.org]
* [http://people.virginia.edu/~ent3c/vita1_turkheimer.htm Links to review articles by Eric Turkheimer and co-authors on behavior research]
* [https://web.archive.org/web/20170705130700/http://www-staff.it.uts.edu.au/%7Elbcao/publication/behavior-informatics-tutorial-slidesx.pdf Links to IJCAI2013 tutorial on behavior informatics and computing]

{{Authority control}}

[[زمرو:رويا]]
[[زمرو:نفسياتي تصورات]]
[[زمرو:حياتياتي تصورات]]
[[زمرو:مکيه موضوع جا مضمون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>fivfk6ccfwr3x4xv30ro76y1z7pie30</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:ٻوليون</title>
    <ns>14</ns>
    <id>14606</id>
    <revision>
      <id>321633</id>
      <parentid>289094</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:56:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321633</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="255" sha1="9b74i8semd506s7xjdtyjlqepa6eiak" xml:space="preserve">{{Infobox library classification|CC=|DDC=|LCC=|UDC=811}}
{{Category diffuse}}

{{portal|ٻولي}}
{{Commons cat|ٻوليون}}
{{wiktionary|زمرو:ٻوليون}}
{{Wikibooks}}

[[زمرو:ٻولي]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:ربطيات]]</text>
      <sha1>9b74i8semd506s7xjdtyjlqepa6eiak</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>اسپنگر</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19093</id>
    <revision>
      <id>321598</id>
      <parentid>270655</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:05:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321598</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5043" sha1="1q739auk625ld47zo6x90l6psmx3n8i" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}
{{Use mdy dates|date=November 2024}}
{{cs1 config|name-list-style=vanc|display-authors=3}}
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|Psyllium husk after processing]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''Plantago afra,'' a member of the plant genus from which psyllium can be derived]]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the common name used for several members of the plant genus ''[[Plantago]]'' whose seeds are used commercially for the production of [[mucilage]]. Psyllium is mainly used as a [[dietary fiber]] to relieve symptoms of both [[constipation]] and mild [[diarrhea]], and occasionally as a [[food thickener]].&lt;ref name=&quot;slavin13&quot;&gt;{{cite journal | last=Slavin | first=Joanne | title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits | journal=Nutrients | volume=5 | issue=4 | date=22 April 2013 | issn=2072-6643 | doi=10.3390/nu5041417 | pages=1417–1435|pmid=23609775|pmc=3705355| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; Allergy to psyllium is common in workers frequently exposed to the substance.

It is generally safe and moderately effective as a [[laxative]].&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Use of psyllium in the diet for three weeks or longer may lower [[Blood lipids|blood cholesterol]] levels in people with elevated cholesterol,&lt;ref name=&quot;williams&quot;&gt;{{cite journal | last=Williams | first=Peter G. | title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base | journal=Advances in Nutrition | volume=5 | issue=5 | date=1 August 2014 | issn=2156-5376 | doi=10.3945/an.114.006247 | pages=636S–673S|pmid=25225349|pmc=4188247}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{cite journal | last1=Jovanovski | first1=Elena | last2=Yashpal | first2=Shahen | last3=Komishon | first3=Allison | last4=Zurbau | first4=Andreea | last5=Blanco Mejia | first5=Sonia | last6=Ho | first6=Hoang Vi Thanh | last7=Li | first7=Dandan | last8=Sievenpiper | first8=John | last9=Duvnjak | first9=Lea | last10=Vuksan | first10=Vladimir | title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=The American Journal of Clinical Nutrition | volume=108 | issue=5 | date=15 September 2018 | issn=0002-9165 | doi=10.1093/ajcn/nqy115 | pages=922–932|pmid=30239559| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; and may lower [[blood glucose]] levels in people with [[type 2 diabetes]].&lt;ref name=Gibb2015/&gt; Use of psyllium for a month or longer may produce a small reduction in [[systolic blood pressure]].&lt;ref name=&quot;Khan&quot;&gt;{{cite journal | last1=Khan | first1=K. | last2=Jovanovski | first2=E. | last3=Ho | first3=H.V.T. | last4=Marques | first4=A.C.R. | last5=Zurbau | first5=A. | last6=Mejia | first6=S.B. | last7=Sievenpiper | first7=J.L. | last8=Vuksan | first8=V. | title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases| volume=28 | issue=1 | year=2018 | issn=0939-4753 | doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007 | pages=3–13|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt;

The plants from which the seeds are extracted tolerate damp and cool climates, and are mainly cultivated in northern [[India]].

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:فصل]]</text>
      <sha1>1q739auk625ld47zo6x90l6psmx3n8i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321599</id>
      <parentid>321598</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:07:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>321599</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5109" sha1="cprjhuri4tqiiupr5cysdbiw43f0rmk" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}
{{Use mdy dates|date=November 2024}}
{{cs1 config|name-list-style=vanc|display-authors=3}}
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|Psyllium husk after processing]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''Plantago afra,'' a member of the plant genus from which psyllium can be derived]]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the common name used for several members of the plant genus ''[[Plantago]]'' whose seeds are used commercially for the production of [[mucilage]]. Psyllium is mainly used as a [[dietary fiber]] to relieve symptoms of both [[constipation]] and mild [[diarrhea]], and occasionally as a [[food thickener]].&lt;ref name=&quot;slavin13&quot;&gt;{{cite journal | last=Slavin | first=Joanne | title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits | journal=Nutrients | volume=5 | issue=4 | date=22 April 2013 | issn=2072-6643 | doi=10.3390/nu5041417 | pages=1417–1435|pmid=23609775|pmc=3705355| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; Allergy to psyllium is common in workers frequently exposed to the substance.

It is generally safe and moderately effective as a [[laxative]].&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Use of psyllium in the diet for three weeks or longer may lower [[Blood lipids|blood cholesterol]] levels in people with elevated cholesterol,&lt;ref name=&quot;williams&quot;&gt;{{cite journal | last=Williams | first=Peter G. | title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base | journal=Advances in Nutrition | volume=5 | issue=5 | date=1 August 2014 | issn=2156-5376 | doi=10.3945/an.114.006247 | pages=636S–673S|pmid=25225349|pmc=4188247}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{cite journal | last1=Jovanovski | first1=Elena | last2=Yashpal | first2=Shahen | last3=Komishon | first3=Allison | last4=Zurbau | first4=Andreea | last5=Blanco Mejia | first5=Sonia | last6=Ho | first6=Hoang Vi Thanh | last7=Li | first7=Dandan | last8=Sievenpiper | first8=John | last9=Duvnjak | first9=Lea | last10=Vuksan | first10=Vladimir | title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=The American Journal of Clinical Nutrition | volume=108 | issue=5 | date=15 September 2018 | issn=0002-9165 | doi=10.1093/ajcn/nqy115 | pages=922–932|pmid=30239559| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; and may lower [[blood glucose]] levels in people with [[type 2 diabetes]].&lt;ref name=Gibb2015/&gt; Use of psyllium for a month or longer may produce a small reduction in [[systolic blood pressure]].&lt;ref name=&quot;Khan&quot;&gt;{{cite journal | last1=Khan | first1=K. | last2=Jovanovski | first2=E. | last3=Ho | first3=H.V.T. | last4=Marques | first4=A.C.R. | last5=Zurbau | first5=A. | last6=Mejia | first6=S.B. | last7=Sievenpiper | first7=J.L. | last8=Vuksan | first8=V. | title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases| volume=28 | issue=1 | year=2018 | issn=0939-4753 | doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007 | pages=3–13|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt;

The plants from which the seeds are extracted tolerate damp and cool climates, and are mainly cultivated in northern [[India]].

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>cprjhuri4tqiiupr5cysdbiw43f0rmk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321600</id>
      <parentid>321599</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:15:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321600</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5073" sha1="l0d2ibn134wv3gl5m0yrq0gw1wxcgah" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the common name used for several members of the plant genus ''[[Plantago]]'' whose seeds are used commercially for the production of [[mucilage]]. Psyllium is mainly used as a [[dietary fiber]] to relieve symptoms of both [[constipation]] and mild [[diarrhea]], and occasionally as a [[food thickener]].&lt;ref name=&quot;slavin13&quot;&gt;{{cite journal | last=Slavin | first=Joanne | title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits | journal=Nutrients | volume=5 | issue=4 | date=22 April 2013 | issn=2072-6643 | doi=10.3390/nu5041417 | pages=1417–1435|pmid=23609775|pmc=3705355| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; Allergy to psyllium is common in workers frequently exposed to the substance.

It is generally safe and moderately effective as a [[laxative]]. Use of psyllium in the diet for three weeks or longer may lower [[Blood lipids|blood cholesterol]] levels in people with elevated cholesterol,&lt;ref name=&quot;williams&quot;&gt;{{cite journal | last=Williams | first=Peter G. | title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base | journal=Advances in Nutrition | volume=5 | issue=5 | date=1 August 2014 | issn=2156-5376 | doi=10.3945/an.114.006247 | pages=636S–673S|pmid=25225349|pmc=4188247}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{cite journal | last1=Jovanovski | first1=Elena | last2=Yashpal | first2=Shahen | last3=Komishon | first3=Allison | last4=Zurbau | first4=Andreea | last5=Blanco Mejia | first5=Sonia | last6=Ho | first6=Hoang Vi Thanh | last7=Li | first7=Dandan | last8=Sievenpiper | first8=John | last9=Duvnjak | first9=Lea | last10=Vuksan | first10=Vladimir | title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=The American Journal of Clinical Nutrition | volume=108 | issue=5 | date=15 September 2018 | issn=0002-9165 | doi=10.1093/ajcn/nqy115 | pages=922–932|pmid=30239559| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; and may lower [[blood glucose]] levels in people with [[type 2 diabetes]]. Use of psyllium for a month or longer may produce a small reduction in [[systolic blood pressure]].&lt;ref name=&quot;Khan&quot;&gt;{{cite journal | last1=Khan | first1=K. | last2=Jovanovski | first2=E. | last3=Ho | first3=H.V.T. | last4=Marques | first4=A.C.R. | last5=Zurbau | first5=A. | last6=Mejia | first6=S.B. | last7=Sievenpiper | first7=J.L. | last8=Vuksan | first8=V. | title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases| volume=28 | issue=1 | year=2018 | issn=0939-4753 | doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007 | pages=3–13|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt;

The plants from which the seeds are extracted tolerate damp and cool climates, and are mainly cultivated in northern [[India]].

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>l0d2ibn134wv3gl5m0yrq0gw1wxcgah</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321601</id>
      <parentid>321600</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:42:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321601</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6685" sha1="qcwlmlzpyfpd1grms72vikb30f1ql70" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the 

سائليئم (psyllium) يا اسپاغولا، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شي کي ٿلهو ڪرڻ لاء استعمال ڪيو ويندو آهي. هن  (سائليم) جي ڪارڻ الرجي به مزدورن ۾ عام آهي، جيڪا اڪثر ان جي سامهون ايندا آهن. (پسائي، ڇاڻي وغيره).

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ سائليم جو استعمال (ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين)، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن ۾، رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو ۽ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن ۾ رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين سائليم جو استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري سگھي ٿو. 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 


common name used for several members of the plant genus ''[[Plantago]]'' whose seeds are used commercially for the production of [[mucilage]]. Psyllium is mainly used as a [[dietary fiber]] to relieve symptoms of both [[constipation]] and mild [[diarrhea]], and occasionally as a [[food thickener]].&lt;ref name=&quot;slavin13&quot;&gt;{{cite journal | last=Slavin | first=Joanne | title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits | journal=Nutrients | volume=5 | issue=4 | date=22 April 2013 | issn=2072-6643 | doi=10.3390/nu5041417 | pages=1417–1435|pmid=23609775|pmc=3705355| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; Allergy to psyllium is common in workers frequently exposed to the substance.

It is generally safe and moderately effective as a [[laxative]]. Use of psyllium in the diet for three weeks or longer may lower [[Blood lipids|blood cholesterol]] levels in people with elevated cholesterol,&lt;ref name=&quot;williams&quot;&gt;{{cite journal | last=Williams | first=Peter G. | title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base | journal=Advances in Nutrition | volume=5 | issue=5 | date=1 August 2014 | issn=2156-5376 | doi=10.3945/an.114.006247 | pages=636S–673S|pmid=25225349|pmc=4188247}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{cite journal | last1=Jovanovski | first1=Elena | last2=Yashpal | first2=Shahen | last3=Komishon | first3=Allison | last4=Zurbau | first4=Andreea | last5=Blanco Mejia | first5=Sonia | last6=Ho | first6=Hoang Vi Thanh | last7=Li | first7=Dandan | last8=Sievenpiper | first8=John | last9=Duvnjak | first9=Lea | last10=Vuksan | first10=Vladimir | title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=The American Journal of Clinical Nutrition | volume=108 | issue=5 | date=15 September 2018 | issn=0002-9165 | doi=10.1093/ajcn/nqy115 | pages=922–932|pmid=30239559| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; and may lower [[blood glucose]] levels in people with [[type 2 diabetes]]. Use of psyllium for a month or longer may produce a small reduction in [[systolic blood pressure]].&lt;ref name=&quot;Khan&quot;&gt;{{cite journal | last1=Khan | first1=K. | last2=Jovanovski | first2=E. | last3=Ho | first3=H.V.T. | last4=Marques | first4=A.C.R. | last5=Zurbau | first5=A. | last6=Mejia | first6=S.B. | last7=Sievenpiper | first7=J.L. | last8=Vuksan | first8=V. | title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases| volume=28 | issue=1 | year=2018 | issn=0939-4753 | doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007 | pages=3–13|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt;

The plants from which the seeds are extracted tolerate damp and cool climates, and are mainly cultivated in northern [[India]].

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>qcwlmlzpyfpd1grms72vikb30f1ql70</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321602</id>
      <parentid>321601</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:55:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321602</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8617" sha1="pdmh0vhjrcojky83rfy0fuq3pgx62vv" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the 

سائليئم (psyllium) يا اسپاغولا، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي.

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

== انگ ==


common name used for several members of the plant genus ''[[Plantago]]'' whose seeds are used commercially for the production of [[mucilage]]. Psyllium is mainly used as a [[dietary fiber]] to relieve symptoms of both [[constipation]] and mild [[diarrhea]], and occasionally as a [[food thickener]].&lt;ref name=&quot;slavin13&quot;&gt;{{cite journal | last=Slavin | first=Joanne | title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits | journal=Nutrients | volume=5 | issue=4 | date=22 April 2013 | issn=2072-6643 | doi=10.3390/nu5041417 | pages=1417–1435|pmid=23609775|pmc=3705355| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; Allergy to psyllium is common in workers frequently exposed to the substance.

It is generally safe and moderately effective as a [[laxative]]. Use of psyllium in the diet for three weeks or longer may lower [[Blood lipids|blood cholesterol]] levels in people with elevated cholesterol,&lt;ref name=&quot;williams&quot;&gt;{{cite journal | last=Williams | first=Peter G. | title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base | journal=Advances in Nutrition | volume=5 | issue=5 | date=1 August 2014 | issn=2156-5376 | doi=10.3945/an.114.006247 | pages=636S–673S|pmid=25225349|pmc=4188247}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{cite journal | last1=Jovanovski | first1=Elena | last2=Yashpal | first2=Shahen | last3=Komishon | first3=Allison | last4=Zurbau | first4=Andreea | last5=Blanco Mejia | first5=Sonia | last6=Ho | first6=Hoang Vi Thanh | last7=Li | first7=Dandan | last8=Sievenpiper | first8=John | last9=Duvnjak | first9=Lea | last10=Vuksan | first10=Vladimir | title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=The American Journal of Clinical Nutrition | volume=108 | issue=5 | date=15 September 2018 | issn=0002-9165 | doi=10.1093/ajcn/nqy115 | pages=922–932|pmid=30239559| doi-access=free }}&lt;/ref&gt; and may lower [[blood glucose]] levels in people with [[type 2 diabetes]]. Use of psyllium for a month or longer may produce a small reduction in [[systolic blood pressure]].&lt;ref name=&quot;Khan&quot;&gt;{{cite journal | last1=Khan | first1=K. | last2=Jovanovski | first2=E. | last3=Ho | first3=H.V.T. | last4=Marques | first4=A.C.R. | last5=Zurbau | first5=A. | last6=Mejia | first6=S.B. | last7=Sievenpiper | first7=J.L. | last8=Vuksan | first8=V. | title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials | journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases| volume=28 | issue=1 | year=2018 | issn=0939-4753 | doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007 | pages=3–13|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt;

The plants from which the seeds are extracted tolerate damp and cool climates, and are mainly cultivated in northern [[India]].

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>pdmh0vhjrcojky83rfy0fuq3pgx62vv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321603</id>
      <parentid>321602</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T06:56:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321603</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5720" sha1="5ajork31jd09i79sim73tf7xrri8asf" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{For|the town of ancient Bithynia in Asia Minor|Psyllium (Bithynia)}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
'''Psyllium''' ({{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}}), or '''ispaghula''' ({{IPAc-en|ˌ|ɪ|s|p|ə|ˈ|ɡ|uː|l|ə}}), is the 

سائليئم (psyllium) يا اسپاغولا، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي.

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>5ajork31jd09i79sim73tf7xrri8asf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321604</id>
      <parentid>321603</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:02:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321604</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5603" sha1="2inex60g6l98n05pbzvxavfaliruaoz" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

== ٻاهريان ڳنڍڻا ==

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>2inex60g6l98n05pbzvxavfaliruaoz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321606</id>
      <parentid>321604</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:06:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ٻاهريان ڳنڍڻا */</comment>
      <origin>321606</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6521" sha1="99sn20d69i3reh4egd7pruzj3xzrhkh" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}

[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو طبي ٻوٽا]]
[[Category:Plantago]]
[[Category:Edible thickening agents]]
[[Category:Natural gums]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>99sn20d69i3reh4egd7pruzj3xzrhkh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321607</id>
      <parentid>321606</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:07:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ٻاهريان ڳنڍڻا */</comment>
      <origin>321607</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6521" sha1="574hmwwqxu2r7l4c9dgummc9r3ycjy2" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}

[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Plantago]]
[[Category:Edible thickening agents]]
[[Category:Natural gums]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:غذا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>574hmwwqxu2r7l4c9dgummc9r3ycjy2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321608</id>
      <parentid>321607</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:08:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>321608</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6432" sha1="43ufehe538n9tqjtrswnq4cqu8sj353" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}

[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Plantago]]
[[Category:Edible thickening agents]]
[[Category:Natural gums]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>43ufehe538n9tqjtrswnq4cqu8sj353</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321609</id>
      <parentid>321608</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:13:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321609</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6461" sha1="94u2dlhxwizg80ak93djnk3ejm9nycp" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>94u2dlhxwizg80ak93djnk3ejm9nycp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321610</id>
      <parentid>321609</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:18:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>321610</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6589" sha1="dtqgl0ao027rrewxh1abyj3xpl5dy3w" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:نسلون (حياتيات)]]
[[زمرو:ٻوٽن جي نسلون]]
[[زمرو:ٽيڪسانومي (حياتيات)]]</text>
      <sha1>dtqgl0ao027rrewxh1abyj3xpl5dy3w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321613</id>
      <parentid>321610</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:21:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321613</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6461" sha1="94u2dlhxwizg80ak93djnk3ejm9nycp" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسنپگر جي دھي]]
'''اسپنگر''' هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر آهي، جنھن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>94u2dlhxwizg80ak93djnk3ejm9nycp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321615</id>
      <parentid>321613</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:28:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321615</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6503" sha1="lvque2vi731k7i6ghnz8cxbe62hv5tv" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو. 

==قسم==
هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>lvque2vi731k7i6ghnz8cxbe62hv5tv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321616</id>
      <parentid>321615</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:28:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321616</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5444" sha1="iwdjjbz9ivl99sbclepf8fgasdkqj17" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو. 

==تفصيل==
{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. 

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>iwdjjbz9ivl99sbclepf8fgasdkqj17</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321617</id>
      <parentid>321616</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:29:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* قسم */</comment>
      <origin>321617</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6507" sha1="qxttryji19z3u70a6erzgy7i7xwaaej" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو. 


{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن.

==قسم==
هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو. 

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>qxttryji19z3u70a6erzgy7i7xwaaej</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321618</id>
      <parentid>321617</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:30:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321618</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6496" sha1="kp0idrr29hnfqq86m2o7uo2bkmk0h7a" xml:space="preserve">[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو. 


{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا ( Plantago afra)، ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن.


هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>kp0idrr29hnfqq86m2o7uo2bkmk0h7a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321619</id>
      <parentid>321618</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:32:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321619</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6498" sha1="kmb0n9quum4wtq23auy4e3ar8i0narc" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}

[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]

[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، هڪ ٻوٽيءَ جو ٻج ۽ پسارڪو وکر، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو. 
اسپنگ (عربي: اسبغول؛ اردو: اسپغول؛ انگريزي: psyllium؛ {{IPAc-en|ˈ|s|ɪ|l|i|əm}})، ٻوٽي جي نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج تجارتي طور تي موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن.


هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>kmb0n9quum4wtq23auy4e3ar8i0narc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321620</id>
      <parentid>321619</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:52:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321620</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6354" sha1="0sj24xbn17m0koa3zcp85m8qxttlebv" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي  موسلج (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. سائليم بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ، غذائي ريشي (fibre) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪرڻ واري (food thickener) طور استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن.


هن جا ٻہ ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>0sj24xbn17m0koa3zcp85m8qxttlebv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321621</id>
      <parentid>321620</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T08:18:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321621</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6335" sha1="5dvgjxdev3m2o89wj65u55jdl7fvl5o" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء ]]
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي.'']]
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>5dvgjxdev3m2o89wj65u55jdl7fvl5o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321622</id>
      <parentid>321621</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T08:20:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321622</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5977" sha1="iehqy3jxehkoyxlg9pka2axmdll0vq2" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>iehqy3jxehkoyxlg9pka2axmdll0vq2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321623</id>
      <parentid>321622</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T08:21:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* استعمال */</comment>
      <origin>321623</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6332" sha1="1k5gdn9s21ryclgkqkr0f95p43yqcrl" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>1k5gdn9s21ryclgkqkr0f95p43yqcrl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321624</id>
      <parentid>321623</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T08:22:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* استعمال */</comment>
      <origin>321624</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6211" sha1="2oqg7bofilypg45vlufss3zv29pigcn" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 

اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>2oqg7bofilypg45vlufss3zv29pigcn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321625</id>
      <parentid>321624</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T08:22:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321625</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6331" sha1="2ljd5nsfa7nqvabjat7ybcvil3b4ygh" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>2ljd5nsfa7nqvabjat7ybcvil3b4ygh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321628</id>
      <parentid>321625</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T09:56:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* استعمال */</comment>
      <origin>321628</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6435" sha1="slb7guixkvtzslawts2tnynelsw5ci3" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

===استعمال===
==خراب اثر سائيڊ افيڪٽ==
==پوک== 
==تجارتي تاريخ==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>slb7guixkvtzslawts2tnynelsw5ci3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321629</id>
      <parentid>321628</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:02:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321629</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19804" sha1="6y68k3berwqm3fw9lbtd5bv2knk55m4" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


===تياري===
Psyllium is produced mainly for its [[mucilage]] content. The term ''mucilage'' describes a group of clear, colorless, gelling agents derived from plants. The mucilage obtained from psyllium comes from the seed coat. Mucilage is obtained by mechanical milling (i.e. grinding) of the outer layer of the seed. Mucilage yield amounts to about 25% (by weight) of the total seed yield. Plantago-seed mucilage is often referred to as [[husk]], or psyllium husk. The milled seed mucilage is a white fibrous material that is [[hydrophilic]], meaning that its molecular structure causes it to attract and bind to water.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot;&gt;{{cite journal |last1=Shahinfar |first1=H |last2=Jayedi |first2=A |last3=Torabynasab |first3=K |last4=Payandeh |first4=N |last5=Martami |first5=F |last6=Moosavi |first6=H |last7=Bazshahi |first7=E |last8=Shab-Bidar |first8=S |title=Comparative effects of nutraceuticals on body weight in adults with overweight or obesity: A systematic review and network meta-analysis of 111 randomized clinical trials. |journal=Pharmacological Research |date=October 2023 |volume=196 |pages=106944 |doi=10.1016/j.phrs.2023.106944|pmid=37778464|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===غذا طور===
Psyllium has been used as a [[thickener]] in ice cream and other frozen desserts. A 1.5% weight/volume ratio of psyllium mucilage exhibits binding properties that are superior to a 10% weight/volume ratio of starch mucilage.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Goto-Tamura |first1=R. |last2=Takesue |first2=Y. |last3=Takesue |first3=S. |date=1976-02-16 |title=Immunological similarity between NADH-cytochrome b5 reductase of erythrocytes and liver microsomes |journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2319 |volume=423 |issue=2 |pages=293–302 |doi=10.1016/0005-2728(76)90186-9 |issn=0006-3002 |pmid=2319}}&lt;/ref&gt; The [[viscosity]] of psyllium mucilage dispersions are relatively unaffected between temperatures of {{convert|20|and|50|C|F}}, by [[pH]] from 2 to 10, and by [[salt]] (sodium chloride) concentrations up to 0.15''&amp;nbsp;''M.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
Psyllium seed husks can also be used to improve texture in [[gluten-free]] baked goods, to bind [[meatballs]], and to thicken sauces.&lt;ref name=&quot;nyt&quot;&gt;{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2023/08/17/dining/psyllium-husks.html |title=A Centuries-Old Fiber Supplement Entices the Ozempic Generation |author=Priya Krishna |date=August 17, 2023 |newspaper=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; Some people use them to manage symptoms of [[irritable bowel syndrome]].

===صحت===

====وزن گهٽائڻ====
[[Dietary supplement]]s containing psyllium are sold mainly to aid [[weight loss]], although there is little [[evidence-based medicine|scientific evidence]] for such effects.&lt;ref name=&quot;Daroog&quot;&gt;{{cite journal |last1=Darooghegi Mofrad |first1=Manije |last2=Mozaffari |first2=Hadis |last3=Mousavi |first3=Seyed Mohammad |last4=Sheikhi |first4=Ali |last5=Milajerdi |first5=Alireza |date=2019-03-18 |title=The effects of psyllium supplementation on body weight, body mass index and waist circumference in adults: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Critical Reviews in Food Science and Nutrition |volume=60 |issue=5 |pages=859–872 |doi=10.1080/10408398.2018.1553140 |issn=1040-8398 |pmid=30880409 |s2cid=81983941}}&lt;/ref&gt;

A 2023 review concluded that psyllium supplementation for 12 weeks by people who were overweight or obese produced a minor amount of weight loss, although the studies assessed had only moderate to low evidence quality.&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot; /&gt;

====جلاب====
Psyllium is mainly used as a [[viscosity|viscous]], [[Solubility|soluble]] dietary fiber that is not absorbed by the [[small intestine]].&lt;ref name=&quot;mcr&quot;&gt;{{cite journal | last1=McRorie | first1=Johnson W. | last2=McKeown | first2=Nicola M. | title=Understanding the Physics of Functional Fibers in the Gastrointestinal Tract: An Evidence-Based Approach to Resolving Enduring Misconceptions about Insoluble and Soluble Fiber | journal=Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics | volume=117 | issue=2 | year=2017 | issn=2212-2672 | doi=10.1016/j.jand.2016.09.021 | pages=251–264| pmid=27863994 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The mechanical action of psyllium mucilage is to absorb excess water while stimulating normal bowel elimination.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Although its main use has been as a [[laxative]], it is more accurately regarded as a dietary fiber to reduce the symptoms of both constipation and mild [[diarrhea]].&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; The laxative properties of psyllium are attributed to the fiber: it absorbs water and subsequently softens the stool.&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; It increases [[flatulence]] (gas) to some degree.&lt;ref name=&quot;chris&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Christodoulides|first1=S.|last2=Dimidi|first2=E.|last3=Fragkos|first3=K. C.|last4=Farmer|first4=A. D.|last5=Whelan|first5=K.|last6=Scott|first6=S. M.|date=2016-07-01|title=Systematic review with meta-analysis: effect of fibre supplementation on chronic idiopathic constipation in adults|journal=Alimentary Pharmacology &amp; Therapeutics|language=en|volume=44|issue=2|pages=103–116|doi=10.1111/apt.13662|pmid=27170558|s2cid=34178677|issn=1365-2036|url=http://qmro.qmul.ac.uk/xmlui/handle/123456789/14210|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Psyllium reduces straining during defecation by increasing the bulk of stools, thereby facilitating the transit of stools in the colon.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; When used to treat constipation, psyllium is taken in doses of 3.5&amp;ndash;11 grams per day twice daily.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2021 review of over-the-counter treatments for constipation concluded that psyllium has modest effect in treating constipation and is generally safe and well-tolerated.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Psyllium may be less effective compared to other products, such as [[polyethylene glycol]], [[lactulose]] or fruits like [[prune]]s.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot;&gt;{{cite journal |last1=Rao |first1=SSC |last2=Brenner |first2=DM |title=Efficacy and Safety of Over-the-Counter Therapies for Chronic Constipation: An Updated Systematic Review. |journal=The American Journal of Gastroenterology |date=1 June 2021 |volume=116 |issue=6 |pages=1156–1181 |doi=10.14309/ajg.0000000000001222 |pmid=33767108|pmc=8191753}}&lt;/ref&gt; Psyllium is more effective than [[docusate]].&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2022 review found that psyllium, in doses of 10 grams per day for at least 4 weeks, was more effective than osmotic or stimulant laxatives for increasing the number of bowel movements per week.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot;&gt;{{cite journal |last1=van der Schoot |first1=A |last2=Drysdale |first2=C |last3=Whelan |first3=K |last4=Dimidi |first4=E |title=The Effect of Fiber Supplementation on Chronic Constipation in Adults: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. |journal=The American Journal of Clinical Nutrition |date=6 October 2022 |volume=116 |issue=4 |pages=953–969 |doi=10.1093/ajcn/nqac184 |pmid=35816465 |pmc=9535527}}&lt;/ref&gt;

====ڪوليسٽرول ڪم ڪرڻ====
In 1998, the U.S. Food and Drug Administration approved a health claim on food labels for dietary psyllium as a [[Dietary fiber#Plant sources of fiber|soluble fiber]] &amp;ndash; if consumed regularly &amp;ndash; that would reduce the risk of [[heart disease]] by lowering [[blood cholesterol]].&lt;ref name=FDA&gt;[https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 Sec. 101.81 Health claims: Soluble fiber from certain foods and risk of coronary heart disease (CHD)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523074447/https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 |date=2019-05-23 }} U.S. Food and Drug Administration, Code of Federal Regulations Title 21.&lt;/ref&gt; Clinical research demonstrated that seven grams or more per day of soluble fiber from psyllium seed husk would sufficiently lower total [[cholesterol]] and [[low-density lipoprotein]] cholesterol in people with [[hypercholesterolemia]], two accepted biomarkers for risk of [[coronary heart disease]].&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Olson BH, Anderson SM, Becker MP, Anderson JW, Hunninghake DB, Jenkins DJ, LaRosa JC, Rippe JM, Roberts DC, Stoy DB, Summerbell CD, Truswell AS, Wolever TM, Morris DH, Fulgoni VL |title=Psyllium-enriched cereals lower blood total cholesterol and LDL cholesterol, but not HDL cholesterol, in hypercholesterolemic adults: results of a meta-analysis |journal=J. Nutr. |volume=127 |issue=10 |pages=1973–80 |date=October 1997 |pmid=9311953 |doi= 10.1093/jn/127.10.1973|doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The findings were later confirmed in a [[meta-analysis]] that incorporated more evidence.&lt;ref name=Wei2009&gt;{{cite journal |vauthors=Wei ZH, Wang H, Chen XY, Wang BS, Rong ZX, Wang BS, Su BH, Chen HZ |title=Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials |journal=Eur J Clin Nutr |volume=63 |issue=7 |pages=821–827 |date=July 2009 |pmid=18985059 |doi=10.1038/ejcn.2008.49 |s2cid=205129609 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; To be eligible for the FDA-allowed health claim, one serving of a manufactured food or dietary supplement must contain at least 1.7 g of psyllium as soluble fiber.&lt;ref name=FDA /&gt; [[Whole grain|Whole oats]], [[barley]] and foods containing [[beta-glucan]] soluble fiber were included as eligible sources for the label claim.&lt;ref name=FDA /&gt;

====ذيابيطس ٽائپ-2 لاء====
In 2014, the U.S. Food and Drug Administration approved a qualified health claim for psyllium as a possible benefit for people with [[diabetes]], requiring FDA-approved wording on a product label: &quot;Psyllium husk may reduce the risk of type 2 diabetes, although the FDA has concluded that there is very little scientific evidence for this claim.&quot;&lt;ref&gt;[https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf Qualified Health Claim for Diabetes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170508013700/https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf |date=2017-05-08 }} US Food and Drug Administration (June 24, 2014).&lt;/ref&gt; A meta-analysis published after the FDA decision reported that psyllium provided before meals improved fasting blood glucose and [[glycated hemoglobin]], but that the larger effect was seen in people diagnosed with and being treated for type 2 diabetes, and only a modest improvement for people classified as pre-diabetic.&lt;ref name=Gibb2015&gt;{{cite journal |vauthors=Gibb RD, McRorie JW, Russell DA, Hasselblad V, D'Alessio DA |title=Psyllium fiber improves glycemic control proportional to loss of glycemic control: a meta-analysis of data in euglycemic subjects, patients at risk of type 2 diabetes mellitus, and patients being treated for type 2 diabetes mellitus |journal=Am. J. Clin. Nutr. |volume=102 |issue=6 |pages=1604–14 |date=December 2015 |pmid=26561625 |doi=10.3945/ajcn.115.106989 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

==== Hypertension ====
A 2019 meta-analysis found that use of supplemental psyllium for 8 weeks or longer reduced blood pressure by 2 mmHg in people with [[hypertension]].&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Clark |first1=Cain |last2=Salek |first2=Mina |last3=Aghabagheri |first3=Elahe |last4=Jafarnejad |first4=Sadegh |date=19 February 2019 |title=The effect of psyllium supplementation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Korean Journal of International Medicine |volume=35 |issue=6 |pages=1385–1399 |doi=10.3904/kjim.2019.049 |pmid=32066221 |pmc=7652639 }}&lt;/ref&gt;

===شيھي جا اثر===
Some psyllium supplements sold in the USA have been found to contain [[lead]],&lt;ref name = lead&gt;{{cite web | url = https://www.consumerlab.com/news/best-psyllium-fiber-supplements-2024/02-29-2024/|title = Lead Found In Psyllium Fiber Supplements |date = 29 Feb 2024}}&lt;/ref&gt; in some cases exceeding levels requiring a warning label by [[1986 California Proposition 65|Proposition 65]] of the U.S. state of California.&lt;ref name = lead&gt;&lt;/ref&gt; In 2013, in California, a [[Settlement (litigation)|legal settlement]] required the manufacturer of psyllium supplements to pay US$110,000 and agree to place warning labels on products exceeding acceptable lead levels.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://oag.ca.gov/system/files/prop65/settlements/2011-00946S2908.pdf |title=Settlement Agreement and Release|website =State of California - Department of Justice|date = 8 Nov 2013}}&lt;/ref&gt;

===مال جي دوائون===
Psyllium fiber dietary supplements are used in veterinary medicine to treat [[sand impaction]] in horses to aid in elimination of sand from the horse's colon.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Niinistö |first1=K.E. |last2=Ruohoniemi |first2=M.O. |last3=Freccero |first3=F. |last4=Raekallio |first4=M.R. |title=Investigation of the treatment of sand accumulations in the equine large colon with psyllium and magnesium sulphate |journal=The Veterinary Journal |date=August 2018 |volume=238 |pages=22–26 |doi=10.1016/j.tvjl.2018.06.005|pmid=30103912 |doi-access=free |hdl=11585/636256 |hdl-access=free }}&lt;/ref&gt;

==خراب اثر سائيڊ افيڪٽ==
==پوک== 
==تجارتي تاريخ==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>6y68k3berwqm3fw9lbtd5bv2knk55m4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321630</id>
      <parentid>321629</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:03:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* بلڊ پريشر قابو ڪرڻ */</comment>
      <origin>321630</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19823" sha1="bu21z4qvr2ud711wyow3yvjmtvsccui" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


===تياري===
Psyllium is produced mainly for its [[mucilage]] content. The term ''mucilage'' describes a group of clear, colorless, gelling agents derived from plants. The mucilage obtained from psyllium comes from the seed coat. Mucilage is obtained by mechanical milling (i.e. grinding) of the outer layer of the seed. Mucilage yield amounts to about 25% (by weight) of the total seed yield. Plantago-seed mucilage is often referred to as [[husk]], or psyllium husk. The milled seed mucilage is a white fibrous material that is [[hydrophilic]], meaning that its molecular structure causes it to attract and bind to water.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot;&gt;{{cite journal |last1=Shahinfar |first1=H |last2=Jayedi |first2=A |last3=Torabynasab |first3=K |last4=Payandeh |first4=N |last5=Martami |first5=F |last6=Moosavi |first6=H |last7=Bazshahi |first7=E |last8=Shab-Bidar |first8=S |title=Comparative effects of nutraceuticals on body weight in adults with overweight or obesity: A systematic review and network meta-analysis of 111 randomized clinical trials. |journal=Pharmacological Research |date=October 2023 |volume=196 |pages=106944 |doi=10.1016/j.phrs.2023.106944|pmid=37778464|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===غذا طور===
Psyllium has been used as a [[thickener]] in ice cream and other frozen desserts. A 1.5% weight/volume ratio of psyllium mucilage exhibits binding properties that are superior to a 10% weight/volume ratio of starch mucilage.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Goto-Tamura |first1=R. |last2=Takesue |first2=Y. |last3=Takesue |first3=S. |date=1976-02-16 |title=Immunological similarity between NADH-cytochrome b5 reductase of erythrocytes and liver microsomes |journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2319 |volume=423 |issue=2 |pages=293–302 |doi=10.1016/0005-2728(76)90186-9 |issn=0006-3002 |pmid=2319}}&lt;/ref&gt; The [[viscosity]] of psyllium mucilage dispersions are relatively unaffected between temperatures of {{convert|20|and|50|C|F}}, by [[pH]] from 2 to 10, and by [[salt]] (sodium chloride) concentrations up to 0.15''&amp;nbsp;''M.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
Psyllium seed husks can also be used to improve texture in [[gluten-free]] baked goods, to bind [[meatballs]], and to thicken sauces.&lt;ref name=&quot;nyt&quot;&gt;{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2023/08/17/dining/psyllium-husks.html |title=A Centuries-Old Fiber Supplement Entices the Ozempic Generation |author=Priya Krishna |date=August 17, 2023 |newspaper=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; Some people use them to manage symptoms of [[irritable bowel syndrome]].

===صحت===

====وزن گهٽائڻ====
[[Dietary supplement]]s containing psyllium are sold mainly to aid [[weight loss]], although there is little [[evidence-based medicine|scientific evidence]] for such effects.&lt;ref name=&quot;Daroog&quot;&gt;{{cite journal |last1=Darooghegi Mofrad |first1=Manije |last2=Mozaffari |first2=Hadis |last3=Mousavi |first3=Seyed Mohammad |last4=Sheikhi |first4=Ali |last5=Milajerdi |first5=Alireza |date=2019-03-18 |title=The effects of psyllium supplementation on body weight, body mass index and waist circumference in adults: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Critical Reviews in Food Science and Nutrition |volume=60 |issue=5 |pages=859–872 |doi=10.1080/10408398.2018.1553140 |issn=1040-8398 |pmid=30880409 |s2cid=81983941}}&lt;/ref&gt;

A 2023 review concluded that psyllium supplementation for 12 weeks by people who were overweight or obese produced a minor amount of weight loss, although the studies assessed had only moderate to low evidence quality.&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot; /&gt;

====جلاب====
Psyllium is mainly used as a [[viscosity|viscous]], [[Solubility|soluble]] dietary fiber that is not absorbed by the [[small intestine]].&lt;ref name=&quot;mcr&quot;&gt;{{cite journal | last1=McRorie | first1=Johnson W. | last2=McKeown | first2=Nicola M. | title=Understanding the Physics of Functional Fibers in the Gastrointestinal Tract: An Evidence-Based Approach to Resolving Enduring Misconceptions about Insoluble and Soluble Fiber | journal=Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics | volume=117 | issue=2 | year=2017 | issn=2212-2672 | doi=10.1016/j.jand.2016.09.021 | pages=251–264| pmid=27863994 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The mechanical action of psyllium mucilage is to absorb excess water while stimulating normal bowel elimination.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Although its main use has been as a [[laxative]], it is more accurately regarded as a dietary fiber to reduce the symptoms of both constipation and mild [[diarrhea]].&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; The laxative properties of psyllium are attributed to the fiber: it absorbs water and subsequently softens the stool.&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; It increases [[flatulence]] (gas) to some degree.&lt;ref name=&quot;chris&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Christodoulides|first1=S.|last2=Dimidi|first2=E.|last3=Fragkos|first3=K. C.|last4=Farmer|first4=A. D.|last5=Whelan|first5=K.|last6=Scott|first6=S. M.|date=2016-07-01|title=Systematic review with meta-analysis: effect of fibre supplementation on chronic idiopathic constipation in adults|journal=Alimentary Pharmacology &amp; Therapeutics|language=en|volume=44|issue=2|pages=103–116|doi=10.1111/apt.13662|pmid=27170558|s2cid=34178677|issn=1365-2036|url=http://qmro.qmul.ac.uk/xmlui/handle/123456789/14210|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Psyllium reduces straining during defecation by increasing the bulk of stools, thereby facilitating the transit of stools in the colon.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; When used to treat constipation, psyllium is taken in doses of 3.5&amp;ndash;11 grams per day twice daily.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2021 review of over-the-counter treatments for constipation concluded that psyllium has modest effect in treating constipation and is generally safe and well-tolerated.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Psyllium may be less effective compared to other products, such as [[polyethylene glycol]], [[lactulose]] or fruits like [[prune]]s.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot;&gt;{{cite journal |last1=Rao |first1=SSC |last2=Brenner |first2=DM |title=Efficacy and Safety of Over-the-Counter Therapies for Chronic Constipation: An Updated Systematic Review. |journal=The American Journal of Gastroenterology |date=1 June 2021 |volume=116 |issue=6 |pages=1156–1181 |doi=10.14309/ajg.0000000000001222 |pmid=33767108|pmc=8191753}}&lt;/ref&gt; Psyllium is more effective than [[docusate]].&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2022 review found that psyllium, in doses of 10 grams per day for at least 4 weeks, was more effective than osmotic or stimulant laxatives for increasing the number of bowel movements per week.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot;&gt;{{cite journal |last1=van der Schoot |first1=A |last2=Drysdale |first2=C |last3=Whelan |first3=K |last4=Dimidi |first4=E |title=The Effect of Fiber Supplementation on Chronic Constipation in Adults: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. |journal=The American Journal of Clinical Nutrition |date=6 October 2022 |volume=116 |issue=4 |pages=953–969 |doi=10.1093/ajcn/nqac184 |pmid=35816465 |pmc=9535527}}&lt;/ref&gt;

====ڪوليسٽرول ڪم ڪرڻ====
In 1998, the U.S. Food and Drug Administration approved a health claim on food labels for dietary psyllium as a [[Dietary fiber#Plant sources of fiber|soluble fiber]] &amp;ndash; if consumed regularly &amp;ndash; that would reduce the risk of [[heart disease]] by lowering [[blood cholesterol]].&lt;ref name=FDA&gt;[https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 Sec. 101.81 Health claims: Soluble fiber from certain foods and risk of coronary heart disease (CHD)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523074447/https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 |date=2019-05-23 }} U.S. Food and Drug Administration, Code of Federal Regulations Title 21.&lt;/ref&gt; Clinical research demonstrated that seven grams or more per day of soluble fiber from psyllium seed husk would sufficiently lower total [[cholesterol]] and [[low-density lipoprotein]] cholesterol in people with [[hypercholesterolemia]], two accepted biomarkers for risk of [[coronary heart disease]].&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Olson BH, Anderson SM, Becker MP, Anderson JW, Hunninghake DB, Jenkins DJ, LaRosa JC, Rippe JM, Roberts DC, Stoy DB, Summerbell CD, Truswell AS, Wolever TM, Morris DH, Fulgoni VL |title=Psyllium-enriched cereals lower blood total cholesterol and LDL cholesterol, but not HDL cholesterol, in hypercholesterolemic adults: results of a meta-analysis |journal=J. Nutr. |volume=127 |issue=10 |pages=1973–80 |date=October 1997 |pmid=9311953 |doi= 10.1093/jn/127.10.1973|doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The findings were later confirmed in a [[meta-analysis]] that incorporated more evidence.&lt;ref name=Wei2009&gt;{{cite journal |vauthors=Wei ZH, Wang H, Chen XY, Wang BS, Rong ZX, Wang BS, Su BH, Chen HZ |title=Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials |journal=Eur J Clin Nutr |volume=63 |issue=7 |pages=821–827 |date=July 2009 |pmid=18985059 |doi=10.1038/ejcn.2008.49 |s2cid=205129609 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; To be eligible for the FDA-allowed health claim, one serving of a manufactured food or dietary supplement must contain at least 1.7 g of psyllium as soluble fiber.&lt;ref name=FDA /&gt; [[Whole grain|Whole oats]], [[barley]] and foods containing [[beta-glucan]] soluble fiber were included as eligible sources for the label claim.&lt;ref name=FDA /&gt;

====ذيابيطس ٽائپ-2 لاء====
In 2014, the U.S. Food and Drug Administration approved a qualified health claim for psyllium as a possible benefit for people with [[diabetes]], requiring FDA-approved wording on a product label: &quot;Psyllium husk may reduce the risk of type 2 diabetes, although the FDA has concluded that there is very little scientific evidence for this claim.&quot;&lt;ref&gt;[https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf Qualified Health Claim for Diabetes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170508013700/https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf |date=2017-05-08 }} US Food and Drug Administration (June 24, 2014).&lt;/ref&gt; A meta-analysis published after the FDA decision reported that psyllium provided before meals improved fasting blood glucose and [[glycated hemoglobin]], but that the larger effect was seen in people diagnosed with and being treated for type 2 diabetes, and only a modest improvement for people classified as pre-diabetic.&lt;ref name=Gibb2015&gt;{{cite journal |vauthors=Gibb RD, McRorie JW, Russell DA, Hasselblad V, D'Alessio DA |title=Psyllium fiber improves glycemic control proportional to loss of glycemic control: a meta-analysis of data in euglycemic subjects, patients at risk of type 2 diabetes mellitus, and patients being treated for type 2 diabetes mellitus |journal=Am. J. Clin. Nutr. |volume=102 |issue=6 |pages=1604–14 |date=December 2015 |pmid=26561625 |doi=10.3945/ajcn.115.106989 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

====بلڊ پريشر قابو ڪرڻ====
A 2019 meta-analysis found that use of supplemental psyllium for 8 weeks or longer reduced blood pressure by 2 mmHg in people with [[hypertension]].&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Clark |first1=Cain |last2=Salek |first2=Mina |last3=Aghabagheri |first3=Elahe |last4=Jafarnejad |first4=Sadegh |date=19 February 2019 |title=The effect of psyllium supplementation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Korean Journal of International Medicine |volume=35 |issue=6 |pages=1385–1399 |doi=10.3904/kjim.2019.049 |pmid=32066221 |pmc=7652639 }}&lt;/ref&gt;

===شيھي جا اثر===
Some psyllium supplements sold in the USA have been found to contain [[lead]],&lt;ref name = lead&gt;{{cite web | url = https://www.consumerlab.com/news/best-psyllium-fiber-supplements-2024/02-29-2024/|title = Lead Found In Psyllium Fiber Supplements |date = 29 Feb 2024}}&lt;/ref&gt; in some cases exceeding levels requiring a warning label by [[1986 California Proposition 65|Proposition 65]] of the U.S. state of California.&lt;ref name = lead&gt;&lt;/ref&gt; In 2013, in California, a [[Settlement (litigation)|legal settlement]] required the manufacturer of psyllium supplements to pay US$110,000 and agree to place warning labels on products exceeding acceptable lead levels.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://oag.ca.gov/system/files/prop65/settlements/2011-00946S2908.pdf |title=Settlement Agreement and Release|website =State of California - Department of Justice|date = 8 Nov 2013}}&lt;/ref&gt;

===مال جي دوائون===
Psyllium fiber dietary supplements are used in veterinary medicine to treat [[sand impaction]] in horses to aid in elimination of sand from the horse's colon.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Niinistö |first1=K.E. |last2=Ruohoniemi |first2=M.O. |last3=Freccero |first3=F. |last4=Raekallio |first4=M.R. |title=Investigation of the treatment of sand accumulations in the equine large colon with psyllium and magnesium sulphate |journal=The Veterinary Journal |date=August 2018 |volume=238 |pages=22–26 |doi=10.1016/j.tvjl.2018.06.005|pmid=30103912 |doi-access=free |hdl=11585/636256 |hdl-access=free }}&lt;/ref&gt;

==خراب اثر سائيڊ افيڪٽ==
==پوک== 
==تجارتي تاريخ==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>bu21z4qvr2ud711wyow3yvjmtvsccui</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321631</id>
      <parentid>321630</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:04:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* جانورن جي دوائون */</comment>
      <origin>321631</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19829" sha1="76eaeiq9f0ukarsvmdusy1ujv2kefm6" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


===تياري===
Psyllium is produced mainly for its [[mucilage]] content. The term ''mucilage'' describes a group of clear, colorless, gelling agents derived from plants. The mucilage obtained from psyllium comes from the seed coat. Mucilage is obtained by mechanical milling (i.e. grinding) of the outer layer of the seed. Mucilage yield amounts to about 25% (by weight) of the total seed yield. Plantago-seed mucilage is often referred to as [[husk]], or psyllium husk. The milled seed mucilage is a white fibrous material that is [[hydrophilic]], meaning that its molecular structure causes it to attract and bind to water.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot;&gt;{{cite journal |last1=Shahinfar |first1=H |last2=Jayedi |first2=A |last3=Torabynasab |first3=K |last4=Payandeh |first4=N |last5=Martami |first5=F |last6=Moosavi |first6=H |last7=Bazshahi |first7=E |last8=Shab-Bidar |first8=S |title=Comparative effects of nutraceuticals on body weight in adults with overweight or obesity: A systematic review and network meta-analysis of 111 randomized clinical trials. |journal=Pharmacological Research |date=October 2023 |volume=196 |pages=106944 |doi=10.1016/j.phrs.2023.106944|pmid=37778464|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===غذا طور===
Psyllium has been used as a [[thickener]] in ice cream and other frozen desserts. A 1.5% weight/volume ratio of psyllium mucilage exhibits binding properties that are superior to a 10% weight/volume ratio of starch mucilage.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Goto-Tamura |first1=R. |last2=Takesue |first2=Y. |last3=Takesue |first3=S. |date=1976-02-16 |title=Immunological similarity between NADH-cytochrome b5 reductase of erythrocytes and liver microsomes |journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2319 |volume=423 |issue=2 |pages=293–302 |doi=10.1016/0005-2728(76)90186-9 |issn=0006-3002 |pmid=2319}}&lt;/ref&gt; The [[viscosity]] of psyllium mucilage dispersions are relatively unaffected between temperatures of {{convert|20|and|50|C|F}}, by [[pH]] from 2 to 10, and by [[salt]] (sodium chloride) concentrations up to 0.15''&amp;nbsp;''M.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
Psyllium seed husks can also be used to improve texture in [[gluten-free]] baked goods, to bind [[meatballs]], and to thicken sauces.&lt;ref name=&quot;nyt&quot;&gt;{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2023/08/17/dining/psyllium-husks.html |title=A Centuries-Old Fiber Supplement Entices the Ozempic Generation |author=Priya Krishna |date=August 17, 2023 |newspaper=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; Some people use them to manage symptoms of [[irritable bowel syndrome]].

===صحت===

====وزن گهٽائڻ====
[[Dietary supplement]]s containing psyllium are sold mainly to aid [[weight loss]], although there is little [[evidence-based medicine|scientific evidence]] for such effects.&lt;ref name=&quot;Daroog&quot;&gt;{{cite journal |last1=Darooghegi Mofrad |first1=Manije |last2=Mozaffari |first2=Hadis |last3=Mousavi |first3=Seyed Mohammad |last4=Sheikhi |first4=Ali |last5=Milajerdi |first5=Alireza |date=2019-03-18 |title=The effects of psyllium supplementation on body weight, body mass index and waist circumference in adults: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Critical Reviews in Food Science and Nutrition |volume=60 |issue=5 |pages=859–872 |doi=10.1080/10408398.2018.1553140 |issn=1040-8398 |pmid=30880409 |s2cid=81983941}}&lt;/ref&gt;

A 2023 review concluded that psyllium supplementation for 12 weeks by people who were overweight or obese produced a minor amount of weight loss, although the studies assessed had only moderate to low evidence quality.&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot; /&gt;

====جلاب====
Psyllium is mainly used as a [[viscosity|viscous]], [[Solubility|soluble]] dietary fiber that is not absorbed by the [[small intestine]].&lt;ref name=&quot;mcr&quot;&gt;{{cite journal | last1=McRorie | first1=Johnson W. | last2=McKeown | first2=Nicola M. | title=Understanding the Physics of Functional Fibers in the Gastrointestinal Tract: An Evidence-Based Approach to Resolving Enduring Misconceptions about Insoluble and Soluble Fiber | journal=Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics | volume=117 | issue=2 | year=2017 | issn=2212-2672 | doi=10.1016/j.jand.2016.09.021 | pages=251–264| pmid=27863994 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The mechanical action of psyllium mucilage is to absorb excess water while stimulating normal bowel elimination.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Although its main use has been as a [[laxative]], it is more accurately regarded as a dietary fiber to reduce the symptoms of both constipation and mild [[diarrhea]].&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; The laxative properties of psyllium are attributed to the fiber: it absorbs water and subsequently softens the stool.&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; It increases [[flatulence]] (gas) to some degree.&lt;ref name=&quot;chris&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Christodoulides|first1=S.|last2=Dimidi|first2=E.|last3=Fragkos|first3=K. C.|last4=Farmer|first4=A. D.|last5=Whelan|first5=K.|last6=Scott|first6=S. M.|date=2016-07-01|title=Systematic review with meta-analysis: effect of fibre supplementation on chronic idiopathic constipation in adults|journal=Alimentary Pharmacology &amp; Therapeutics|language=en|volume=44|issue=2|pages=103–116|doi=10.1111/apt.13662|pmid=27170558|s2cid=34178677|issn=1365-2036|url=http://qmro.qmul.ac.uk/xmlui/handle/123456789/14210|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Psyllium reduces straining during defecation by increasing the bulk of stools, thereby facilitating the transit of stools in the colon.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; When used to treat constipation, psyllium is taken in doses of 3.5&amp;ndash;11 grams per day twice daily.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2021 review of over-the-counter treatments for constipation concluded that psyllium has modest effect in treating constipation and is generally safe and well-tolerated.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Psyllium may be less effective compared to other products, such as [[polyethylene glycol]], [[lactulose]] or fruits like [[prune]]s.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot;&gt;{{cite journal |last1=Rao |first1=SSC |last2=Brenner |first2=DM |title=Efficacy and Safety of Over-the-Counter Therapies for Chronic Constipation: An Updated Systematic Review. |journal=The American Journal of Gastroenterology |date=1 June 2021 |volume=116 |issue=6 |pages=1156–1181 |doi=10.14309/ajg.0000000000001222 |pmid=33767108|pmc=8191753}}&lt;/ref&gt; Psyllium is more effective than [[docusate]].&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2022 review found that psyllium, in doses of 10 grams per day for at least 4 weeks, was more effective than osmotic or stimulant laxatives for increasing the number of bowel movements per week.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot;&gt;{{cite journal |last1=van der Schoot |first1=A |last2=Drysdale |first2=C |last3=Whelan |first3=K |last4=Dimidi |first4=E |title=The Effect of Fiber Supplementation on Chronic Constipation in Adults: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. |journal=The American Journal of Clinical Nutrition |date=6 October 2022 |volume=116 |issue=4 |pages=953–969 |doi=10.1093/ajcn/nqac184 |pmid=35816465 |pmc=9535527}}&lt;/ref&gt;

====ڪوليسٽرول ڪم ڪرڻ====
In 1998, the U.S. Food and Drug Administration approved a health claim on food labels for dietary psyllium as a [[Dietary fiber#Plant sources of fiber|soluble fiber]] &amp;ndash; if consumed regularly &amp;ndash; that would reduce the risk of [[heart disease]] by lowering [[blood cholesterol]].&lt;ref name=FDA&gt;[https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 Sec. 101.81 Health claims: Soluble fiber from certain foods and risk of coronary heart disease (CHD)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523074447/https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 |date=2019-05-23 }} U.S. Food and Drug Administration, Code of Federal Regulations Title 21.&lt;/ref&gt; Clinical research demonstrated that seven grams or more per day of soluble fiber from psyllium seed husk would sufficiently lower total [[cholesterol]] and [[low-density lipoprotein]] cholesterol in people with [[hypercholesterolemia]], two accepted biomarkers for risk of [[coronary heart disease]].&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Olson BH, Anderson SM, Becker MP, Anderson JW, Hunninghake DB, Jenkins DJ, LaRosa JC, Rippe JM, Roberts DC, Stoy DB, Summerbell CD, Truswell AS, Wolever TM, Morris DH, Fulgoni VL |title=Psyllium-enriched cereals lower blood total cholesterol and LDL cholesterol, but not HDL cholesterol, in hypercholesterolemic adults: results of a meta-analysis |journal=J. Nutr. |volume=127 |issue=10 |pages=1973–80 |date=October 1997 |pmid=9311953 |doi= 10.1093/jn/127.10.1973|doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The findings were later confirmed in a [[meta-analysis]] that incorporated more evidence.&lt;ref name=Wei2009&gt;{{cite journal |vauthors=Wei ZH, Wang H, Chen XY, Wang BS, Rong ZX, Wang BS, Su BH, Chen HZ |title=Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials |journal=Eur J Clin Nutr |volume=63 |issue=7 |pages=821–827 |date=July 2009 |pmid=18985059 |doi=10.1038/ejcn.2008.49 |s2cid=205129609 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; To be eligible for the FDA-allowed health claim, one serving of a manufactured food or dietary supplement must contain at least 1.7 g of psyllium as soluble fiber.&lt;ref name=FDA /&gt; [[Whole grain|Whole oats]], [[barley]] and foods containing [[beta-glucan]] soluble fiber were included as eligible sources for the label claim.&lt;ref name=FDA /&gt;

====ذيابيطس ٽائپ-2 لاء====
In 2014, the U.S. Food and Drug Administration approved a qualified health claim for psyllium as a possible benefit for people with [[diabetes]], requiring FDA-approved wording on a product label: &quot;Psyllium husk may reduce the risk of type 2 diabetes, although the FDA has concluded that there is very little scientific evidence for this claim.&quot;&lt;ref&gt;[https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf Qualified Health Claim for Diabetes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170508013700/https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf |date=2017-05-08 }} US Food and Drug Administration (June 24, 2014).&lt;/ref&gt; A meta-analysis published after the FDA decision reported that psyllium provided before meals improved fasting blood glucose and [[glycated hemoglobin]], but that the larger effect was seen in people diagnosed with and being treated for type 2 diabetes, and only a modest improvement for people classified as pre-diabetic.&lt;ref name=Gibb2015&gt;{{cite journal |vauthors=Gibb RD, McRorie JW, Russell DA, Hasselblad V, D'Alessio DA |title=Psyllium fiber improves glycemic control proportional to loss of glycemic control: a meta-analysis of data in euglycemic subjects, patients at risk of type 2 diabetes mellitus, and patients being treated for type 2 diabetes mellitus |journal=Am. J. Clin. Nutr. |volume=102 |issue=6 |pages=1604–14 |date=December 2015 |pmid=26561625 |doi=10.3945/ajcn.115.106989 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

====بلڊ پريشر قابو ڪرڻ====
A 2019 meta-analysis found that use of supplemental psyllium for 8 weeks or longer reduced blood pressure by 2 mmHg in people with [[hypertension]].&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Clark |first1=Cain |last2=Salek |first2=Mina |last3=Aghabagheri |first3=Elahe |last4=Jafarnejad |first4=Sadegh |date=19 February 2019 |title=The effect of psyllium supplementation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Korean Journal of International Medicine |volume=35 |issue=6 |pages=1385–1399 |doi=10.3904/kjim.2019.049 |pmid=32066221 |pmc=7652639 }}&lt;/ref&gt;

===شيھي جا اثر===
Some psyllium supplements sold in the USA have been found to contain [[lead]],&lt;ref name = lead&gt;{{cite web | url = https://www.consumerlab.com/news/best-psyllium-fiber-supplements-2024/02-29-2024/|title = Lead Found In Psyllium Fiber Supplements |date = 29 Feb 2024}}&lt;/ref&gt; in some cases exceeding levels requiring a warning label by [[1986 California Proposition 65|Proposition 65]] of the U.S. state of California.&lt;ref name = lead&gt;&lt;/ref&gt; In 2013, in California, a [[Settlement (litigation)|legal settlement]] required the manufacturer of psyllium supplements to pay US$110,000 and agree to place warning labels on products exceeding acceptable lead levels.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://oag.ca.gov/system/files/prop65/settlements/2011-00946S2908.pdf |title=Settlement Agreement and Release|website =State of California - Department of Justice|date = 8 Nov 2013}}&lt;/ref&gt;

===جانورن جي دوائون===
Psyllium fiber dietary supplements are used in veterinary medicine to treat [[sand impaction]] in horses to aid in elimination of sand from the horse's colon.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Niinistö |first1=K.E. |last2=Ruohoniemi |first2=M.O. |last3=Freccero |first3=F. |last4=Raekallio |first4=M.R. |title=Investigation of the treatment of sand accumulations in the equine large colon with psyllium and magnesium sulphate |journal=The Veterinary Journal |date=August 2018 |volume=238 |pages=22–26 |doi=10.1016/j.tvjl.2018.06.005|pmid=30103912 |doi-access=free |hdl=11585/636256 |hdl-access=free }}&lt;/ref&gt;

==خراب اثر سائيڊ افيڪٽ==
==پوک== 
==تجارتي تاريخ==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>76eaeiq9f0ukarsvmdusy1ujv2kefm6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321632</id>
      <parentid>321631</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T10:07:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* نقصان وارا اثرات */</comment>
      <origin>321632</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23621" sha1="f41fjk6i3jmw1zbam1jqe8mudznk8up" xml:space="preserve">{{Short description|Plant used as a dietary fiber}}
{{Use American English|date=November 2024}}{{Use mdy dates|date=November 2024}}
[[File:Plantago afra kz6.jpg|thumb|''پلانٽاگو آفرا، اسپرنگر جي ٻوٽي جي نسل جن سان اسپغول نڪاري وڃي تي]]
'''اسپنگر''' (اردو: اسپغول؛ انگريزي: Psyllium)، جن کي فارسي ۾ &quot;رقطونا&quot; ۽ عربي ۾ &quot;اسبغول&quot; سڏجي ٿو، ٻوٽي جي هڪ نسل، پلانٽاگو جي ڪيترن ئي ميمبرن لاءِ استعمال ٿيندڙ عام نالو آهي، جن جا ٻج ۽ پسارڪو وکر، تجارتي طور تي مائع  شيئن کي ٿلهو ڪندڙ (mucilage) جي پيداوار لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. اسپنگر بنيادي طور تي، قبض ۽ هلڪي دست جي علامتن کي دور ڪرڻ لاءِ غذائي ريشي (dietary fiber) طور ۽ کاڌي جي شين کي ٿلهو ڪن لاء استعمال ڪيو ويندو آهي.&lt;ref name=&quot;slavin132&quot;&gt;{{cite journal|last=Slavin|first=Joanne|date=22 April 2013|title=Fiber and prebiotics: Mechanisms and health benefits|journal=Nutrients|volume=5|issue=4|pages=1417–1435|doi=10.3390/nu5041417|issn=2072-6643|pmc=3705355|pmid=23609775|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ماڻهن، جيڪا اڪثر ان جي ڇاڻي يا پسائي دوران سامهون ايندا آهن، ۾ هن جي ڪارڻ ٿيڻ واري الرجي عام آهي. 
[[File:Raw seed of psyllium.jpg|thumb|[[ڪنري]] شھر جي مرچ منڊي ۾ پيل ڪچو اسپنگر جو ٻج]]
اهو عام طور تي محفوظ ۽ معتدل طور تي جلاب، قبض ٽوڙڻ وارو، جي طور تي اثرائتو آهي. غذا ۾ هن جو استعمال، خاص طور تي ناشتي طور ٽي هفتن يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين، بلند ڪوليسٽرول وارن ماڻهن جي رت ۾ ڪوليسٽرول جي سطح کي گهٽائي ٿو&lt;ref name=&quot;williams2&quot;&gt;{{cite journal|last=Williams|first=Peter G.|date=1 August 2014|title=The Benefits of Breakfast Cereal Consumption: A Systematic Review of the Evidence Base|journal=Advances in Nutrition|volume=5|issue=5|pages=636S–673S|doi=10.3945/an.114.006247|issn=2156-5376|pmc=4188247|pmid=25225349}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Jov2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Jovanovski|first1=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free|last10=Vuksan|first10=Vladimir}}&lt;/ref&gt;  اها پڻ ٽائپ 2 ذیابيطس وارن ماڻهن جي رت ۾ گلوڪوز جي سطح کي گهٽائي سگھي ٿو. هن جو هڪ مهيني يا ان کان وڌيڪ عرصي تائين استعمال سسٽولڪ بلڊ پريشر ۾ ٿوري گهٽتائي پيدا ڪري ٿو.&lt;ref name=&quot;Khan2&quot;&gt;{{cite journal|last1=Khan|first1=K.|last2=Jovanovski|first2=E.|last3=Ho|first3=H.V.T.|last4=Marques|first4=A.C.R.|last5=Zurbau|first5=A.|last6=Mejia|first6=S.B.|last7=Sievenpiper|first7=J.L.|last8=Vuksan|first8=V.|year=2018|title=The effect of viscous soluble fiber on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases|volume=28|issue=1|pages=3–13|doi=10.1016/j.numecd.2017.09.007|issn=0939-4753|pmid=29153856}}&lt;/ref&gt; 

ٻوٽا جن مان هن جا ٻج ڪڍيا ويندا آهن، نم ۽ ٿڌي موسم کي برداشت ڪن ٿا ۽ خاص طور تي اتر هندستان ۾ پوکيا ويندا آهن. هن جا ٻه ٽي قسم؛ اڇا ڳاڙها مائل، ڳاڙها ۽ ڪارا ٿين ٿا. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

==استعمال==
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|thumb|اسپنگر جو ٿلهو]]
[[File:Psyllium seed husk pile.JPG|alt=Psyllium Husk (Isbagol)|thumb|300px|اسپغول، اسپرنگر ( Psyllium) جا ٿلڪا (husk) ڇاڻي کان پوء]]

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ اسپنگر جي تھِي [[پاڻي|پاڻيءَ]] ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. اسپنگر کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُھ لھي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُھِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلھ دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان اسپنگر جي صاف ٿيل تھي پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.&lt;ref&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسپنگر اسپنگر : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;


===تياري===
Psyllium is produced mainly for its [[mucilage]] content. The term ''mucilage'' describes a group of clear, colorless, gelling agents derived from plants. The mucilage obtained from psyllium comes from the seed coat. Mucilage is obtained by mechanical milling (i.e. grinding) of the outer layer of the seed. Mucilage yield amounts to about 25% (by weight) of the total seed yield. Plantago-seed mucilage is often referred to as [[husk]], or psyllium husk. The milled seed mucilage is a white fibrous material that is [[hydrophilic]], meaning that its molecular structure causes it to attract and bind to water.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot;&gt;{{cite journal |last1=Shahinfar |first1=H |last2=Jayedi |first2=A |last3=Torabynasab |first3=K |last4=Payandeh |first4=N |last5=Martami |first5=F |last6=Moosavi |first6=H |last7=Bazshahi |first7=E |last8=Shab-Bidar |first8=S |title=Comparative effects of nutraceuticals on body weight in adults with overweight or obesity: A systematic review and network meta-analysis of 111 randomized clinical trials. |journal=Pharmacological Research |date=October 2023 |volume=196 |pages=106944 |doi=10.1016/j.phrs.2023.106944|pmid=37778464|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===غذا طور===
Psyllium has been used as a [[thickener]] in ice cream and other frozen desserts. A 1.5% weight/volume ratio of psyllium mucilage exhibits binding properties that are superior to a 10% weight/volume ratio of starch mucilage.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Goto-Tamura |first1=R. |last2=Takesue |first2=Y. |last3=Takesue |first3=S. |date=1976-02-16 |title=Immunological similarity between NADH-cytochrome b5 reductase of erythrocytes and liver microsomes |journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2319 |volume=423 |issue=2 |pages=293–302 |doi=10.1016/0005-2728(76)90186-9 |issn=0006-3002 |pmid=2319}}&lt;/ref&gt; The [[viscosity]] of psyllium mucilage dispersions are relatively unaffected between temperatures of {{convert|20|and|50|C|F}}, by [[pH]] from 2 to 10, and by [[salt]] (sodium chloride) concentrations up to 0.15''&amp;nbsp;''M.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
Psyllium seed husks can also be used to improve texture in [[gluten-free]] baked goods, to bind [[meatballs]], and to thicken sauces.&lt;ref name=&quot;nyt&quot;&gt;{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2023/08/17/dining/psyllium-husks.html |title=A Centuries-Old Fiber Supplement Entices the Ozempic Generation |author=Priya Krishna |date=August 17, 2023 |newspaper=[[The New York Times]]}}&lt;/ref&gt; Some people use them to manage symptoms of [[irritable bowel syndrome]].

===صحت===

====وزن گهٽائڻ====
[[Dietary supplement]]s containing psyllium are sold mainly to aid [[weight loss]], although there is little [[evidence-based medicine|scientific evidence]] for such effects.&lt;ref name=&quot;Daroog&quot;&gt;{{cite journal |last1=Darooghegi Mofrad |first1=Manije |last2=Mozaffari |first2=Hadis |last3=Mousavi |first3=Seyed Mohammad |last4=Sheikhi |first4=Ali |last5=Milajerdi |first5=Alireza |date=2019-03-18 |title=The effects of psyllium supplementation on body weight, body mass index and waist circumference in adults: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Critical Reviews in Food Science and Nutrition |volume=60 |issue=5 |pages=859–872 |doi=10.1080/10408398.2018.1553140 |issn=1040-8398 |pmid=30880409 |s2cid=81983941}}&lt;/ref&gt;

A 2023 review concluded that psyllium supplementation for 12 weeks by people who were overweight or obese produced a minor amount of weight loss, although the studies assessed had only moderate to low evidence quality.&lt;ref name=&quot;Shahinfar2023&quot; /&gt;

====جلاب====
Psyllium is mainly used as a [[viscosity|viscous]], [[Solubility|soluble]] dietary fiber that is not absorbed by the [[small intestine]].&lt;ref name=&quot;mcr&quot;&gt;{{cite journal | last1=McRorie | first1=Johnson W. | last2=McKeown | first2=Nicola M. | title=Understanding the Physics of Functional Fibers in the Gastrointestinal Tract: An Evidence-Based Approach to Resolving Enduring Misconceptions about Insoluble and Soluble Fiber | journal=Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics | volume=117 | issue=2 | year=2017 | issn=2212-2672 | doi=10.1016/j.jand.2016.09.021 | pages=251–264| pmid=27863994 | doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The mechanical action of psyllium mucilage is to absorb excess water while stimulating normal bowel elimination.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Although its main use has been as a [[laxative]], it is more accurately regarded as a dietary fiber to reduce the symptoms of both constipation and mild [[diarrhea]].&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; The laxative properties of psyllium are attributed to the fiber: it absorbs water and subsequently softens the stool.&lt;ref name=mcr/&gt;&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; It increases [[flatulence]] (gas) to some degree.&lt;ref name=&quot;chris&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Christodoulides|first1=S.|last2=Dimidi|first2=E.|last3=Fragkos|first3=K. C.|last4=Farmer|first4=A. D.|last5=Whelan|first5=K.|last6=Scott|first6=S. M.|date=2016-07-01|title=Systematic review with meta-analysis: effect of fibre supplementation on chronic idiopathic constipation in adults|journal=Alimentary Pharmacology &amp; Therapeutics|language=en|volume=44|issue=2|pages=103–116|doi=10.1111/apt.13662|pmid=27170558|s2cid=34178677|issn=1365-2036|url=http://qmro.qmul.ac.uk/xmlui/handle/123456789/14210|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Psyllium reduces straining during defecation by increasing the bulk of stools, thereby facilitating the transit of stools in the colon.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot; /&gt; When used to treat constipation, psyllium is taken in doses of 3.5&amp;ndash;11 grams per day twice daily.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2021 review of over-the-counter treatments for constipation concluded that psyllium has modest effect in treating constipation and is generally safe and well-tolerated.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt; Psyllium may be less effective compared to other products, such as [[polyethylene glycol]], [[lactulose]] or fruits like [[prune]]s.&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot;&gt;{{cite journal |last1=Rao |first1=SSC |last2=Brenner |first2=DM |title=Efficacy and Safety of Over-the-Counter Therapies for Chronic Constipation: An Updated Systematic Review. |journal=The American Journal of Gastroenterology |date=1 June 2021 |volume=116 |issue=6 |pages=1156–1181 |doi=10.14309/ajg.0000000000001222 |pmid=33767108|pmc=8191753}}&lt;/ref&gt; Psyllium is more effective than [[docusate]].&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;

A 2022 review found that psyllium, in doses of 10 grams per day for at least 4 weeks, was more effective than osmotic or stimulant laxatives for increasing the number of bowel movements per week.&lt;ref name=&quot;van der Schoot2022&quot;&gt;{{cite journal |last1=van der Schoot |first1=A |last2=Drysdale |first2=C |last3=Whelan |first3=K |last4=Dimidi |first4=E |title=The Effect of Fiber Supplementation on Chronic Constipation in Adults: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. |journal=The American Journal of Clinical Nutrition |date=6 October 2022 |volume=116 |issue=4 |pages=953–969 |doi=10.1093/ajcn/nqac184 |pmid=35816465 |pmc=9535527}}&lt;/ref&gt;

====ڪوليسٽرول ڪم ڪرڻ====
In 1998, the U.S. Food and Drug Administration approved a health claim on food labels for dietary psyllium as a [[Dietary fiber#Plant sources of fiber|soluble fiber]] &amp;ndash; if consumed regularly &amp;ndash; that would reduce the risk of [[heart disease]] by lowering [[blood cholesterol]].&lt;ref name=FDA&gt;[https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 Sec. 101.81 Health claims: Soluble fiber from certain foods and risk of coronary heart disease (CHD)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190523074447/https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/cfrsearch.cfm?fr=101.81 |date=2019-05-23 }} U.S. Food and Drug Administration, Code of Federal Regulations Title 21.&lt;/ref&gt; Clinical research demonstrated that seven grams or more per day of soluble fiber from psyllium seed husk would sufficiently lower total [[cholesterol]] and [[low-density lipoprotein]] cholesterol in people with [[hypercholesterolemia]], two accepted biomarkers for risk of [[coronary heart disease]].&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Olson BH, Anderson SM, Becker MP, Anderson JW, Hunninghake DB, Jenkins DJ, LaRosa JC, Rippe JM, Roberts DC, Stoy DB, Summerbell CD, Truswell AS, Wolever TM, Morris DH, Fulgoni VL |title=Psyllium-enriched cereals lower blood total cholesterol and LDL cholesterol, but not HDL cholesterol, in hypercholesterolemic adults: results of a meta-analysis |journal=J. Nutr. |volume=127 |issue=10 |pages=1973–80 |date=October 1997 |pmid=9311953 |doi= 10.1093/jn/127.10.1973|doi-access=free }}&lt;/ref&gt; The findings were later confirmed in a [[meta-analysis]] that incorporated more evidence.&lt;ref name=Wei2009&gt;{{cite journal |vauthors=Wei ZH, Wang H, Chen XY, Wang BS, Rong ZX, Wang BS, Su BH, Chen HZ |title=Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials |journal=Eur J Clin Nutr |volume=63 |issue=7 |pages=821–827 |date=July 2009 |pmid=18985059 |doi=10.1038/ejcn.2008.49 |s2cid=205129609 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; To be eligible for the FDA-allowed health claim, one serving of a manufactured food or dietary supplement must contain at least 1.7 g of psyllium as soluble fiber.&lt;ref name=FDA /&gt; [[Whole grain|Whole oats]], [[barley]] and foods containing [[beta-glucan]] soluble fiber were included as eligible sources for the label claim.&lt;ref name=FDA /&gt;

====ذيابيطس ٽائپ-2 لاء====
In 2014, the U.S. Food and Drug Administration approved a qualified health claim for psyllium as a possible benefit for people with [[diabetes]], requiring FDA-approved wording on a product label: &quot;Psyllium husk may reduce the risk of type 2 diabetes, although the FDA has concluded that there is very little scientific evidence for this claim.&quot;&lt;ref&gt;[https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf Qualified Health Claim for Diabetes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170508013700/https://www.fda.gov/downloads/Food/IngredientsPackagingLabeling/LabelingNutrition/UCM403090.pdf |date=2017-05-08 }} US Food and Drug Administration (June 24, 2014).&lt;/ref&gt; A meta-analysis published after the FDA decision reported that psyllium provided before meals improved fasting blood glucose and [[glycated hemoglobin]], but that the larger effect was seen in people diagnosed with and being treated for type 2 diabetes, and only a modest improvement for people classified as pre-diabetic.&lt;ref name=Gibb2015&gt;{{cite journal |vauthors=Gibb RD, McRorie JW, Russell DA, Hasselblad V, D'Alessio DA |title=Psyllium fiber improves glycemic control proportional to loss of glycemic control: a meta-analysis of data in euglycemic subjects, patients at risk of type 2 diabetes mellitus, and patients being treated for type 2 diabetes mellitus |journal=Am. J. Clin. Nutr. |volume=102 |issue=6 |pages=1604–14 |date=December 2015 |pmid=26561625 |doi=10.3945/ajcn.115.106989 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

====بلڊ پريشر قابو ڪرڻ====
A 2019 meta-analysis found that use of supplemental psyllium for 8 weeks or longer reduced blood pressure by 2 mmHg in people with [[hypertension]].&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Clark |first1=Cain |last2=Salek |first2=Mina |last3=Aghabagheri |first3=Elahe |last4=Jafarnejad |first4=Sadegh |date=19 February 2019 |title=The effect of psyllium supplementation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials |journal=Korean Journal of International Medicine |volume=35 |issue=6 |pages=1385–1399 |doi=10.3904/kjim.2019.049 |pmid=32066221 |pmc=7652639 }}&lt;/ref&gt;

===شيھي جا اثر===
Some psyllium supplements sold in the USA have been found to contain [[lead]],&lt;ref name = lead&gt;{{cite web | url = https://www.consumerlab.com/news/best-psyllium-fiber-supplements-2024/02-29-2024/|title = Lead Found In Psyllium Fiber Supplements |date = 29 Feb 2024}}&lt;/ref&gt; in some cases exceeding levels requiring a warning label by [[1986 California Proposition 65|Proposition 65]] of the U.S. state of California.&lt;ref name = lead&gt;&lt;/ref&gt; In 2013, in California, a [[Settlement (litigation)|legal settlement]] required the manufacturer of psyllium supplements to pay US$110,000 and agree to place warning labels on products exceeding acceptable lead levels.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://oag.ca.gov/system/files/prop65/settlements/2011-00946S2908.pdf |title=Settlement Agreement and Release|website =State of California - Department of Justice|date = 8 Nov 2013}}&lt;/ref&gt;

===جانورن جي دوائون===
Psyllium fiber dietary supplements are used in veterinary medicine to treat [[sand impaction]] in horses to aid in elimination of sand from the horse's colon.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Niinistö |first1=K.E. |last2=Ruohoniemi |first2=M.O. |last3=Freccero |first3=F. |last4=Raekallio |first4=M.R. |title=Investigation of the treatment of sand accumulations in the equine large colon with psyllium and magnesium sulphate |journal=The Veterinary Journal |date=August 2018 |volume=238 |pages=22–26 |doi=10.1016/j.tvjl.2018.06.005|pmid=30103912 |doi-access=free |hdl=11585/636256 |hdl-access=free }}&lt;/ref&gt;

==نقصان وارا اثرات==
Fiber generally has few side effects.&lt;ref name=Dah2015/&gt;

* Mild to moderate [[flatulence]] (gas).&lt;ref name=Dah2015&gt;{{cite journal|last1=Dahl|first1=WJ|last2=Stewart|first2=ML|title=Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Health Implications of Dietary Fiber.|journal=Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics|date=November 2015|volume=115|issue=11|pages=1861–70|doi=10.1016/j.jand.2015.09.003|pmid=26514720}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;
* Mild to moderate [[abdominal distension]] ([[bloating]]) and [[abdominal pain]].&lt;ref name=&quot;Rao2021&quot; /&gt;
* Choking is a hazard if psyllium is taken without adequate water as it thickens in the throat.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite news|url=http://www.webmd.com/drugs/2/drug-13722/metamucil-oral/details|title=Metamucil oral : Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings &amp; Dosing – WebMD|newspaper=WebMD|language=en-US|access-date=2016-11-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20161118040831/http://www.webmd.com/drugs/2/drug-13722/metamucil-oral/details|archive-date=2016-11-18|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
* Psyllium can cause bowel obstructions or [[bezoar]]s, if taken without adequate amounts of water.&lt;ref name=&quot;pmid8590522&quot;&gt;{{cite journal |vauthors=Stack PE, Thomas E |title=Pharmacobezoar: an evolving new entity |journal=Dig Dis |volume=13 |issue=6 |pages=356–64 |date=1995 |pmid=8590522 |doi=10.1159/000171515 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid29085697&quot;&gt;{{cite journal |vauthors=Abou Azar S, Wehbe MR, Jamali S, Hallal A |title=Small Bowel Obstruction Secondary to a Metamucil Bezoar: Case Report and Review of the Literature |journal=Case Rep Surg |volume=2017 |pages=2702896 |date=2017 |pmid=29085697 |pmc=5632449 |doi=10.1155/2017/2702896 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===الرجي===
Psyllium can cause [[allergic reaction]]s, including [[anaphylaxis]].&lt;ref name=&quot;Khalili-2003&quot;&gt;{{Cite journal  | last1 = Khalili | first1 = B. | last2 = Bardana | first2 = EJ. | last3 = Yunginger | first3 = JW. | title = Psyllium-associated anaphylaxis and death: a case report and review of the literature | journal = Ann Allergy Asthma Immunol | volume = 91 | issue = 6 | pages = 579–84 |date=Dec 2003 | doi = 10.1016/S1081-1206(10)61538-4 | pmid = 14700444 }}&lt;/ref&gt; Psyllium may act as a potent inhalant allergen capable of eliciting asthma symptoms.&lt;ref name=&quot;pmid11181258&quot;&gt;{{cite journal |vauthors=Alemán AM, Quirce S, Bombín C, Sastre J |title=[Asthma related to inhalation of Plantago ovata] |language=es|journal=Med Clin (Barc) |volume=116 |issue=1 |pages=20–2 |year=2001 |pmid=11181258 |doi= 10.1016/S0025-7753(01)71705-8}}&lt;/ref&gt; Health care professionals at geriatric care hospitals, who are frequently exposed to psyllium in the laxatives administered to people, are commonly [[Type I hypersensitivity|IgE sensitized]] to psyllium (13.8%), and 8.6% have clinical allergy to psyllium.&lt;ref name=&quot;pmid18564629&quot;&gt;{{cite journal |vauthors=Bernedo N, García M, Gastaminza G, Fernández E, Bartolomé B, Algorta J, Muñoz D |title=Allergy to laxative compound (Plantago ovata seed) among health care professionals |journal=J Investig Allergol Clin Immunol |volume=18 |issue=3 |pages=181–9 |year=2008 |pmid=18564629 }}&lt;/ref&gt; In order to protect sensitized workers, psyllium has an extremely low [[occupational exposure limit]] of 150&amp;nbsp;ng/m&lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt;.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Metamucil Orange Coarse Milled Original Texture MSDS |url=https://www.pg.com/productsafety/msds/health_care/gastrointestinal/Metamucil_Orange_Coarse_Milled_Original_Texture.pdf |publisher=Procter &amp; Gamble |access-date=July 22, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190722230846/https://www.pg.com/productsafety/msds/health_care/gastrointestinal/Metamucil_Orange_Coarse_Milled_Original_Texture.pdf |archive-date=July 22, 2019 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

==پوک== 
==تجارتي تاريخ==

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLOV USDA Plants Profile: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194424/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?28790 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=504438 ITIS Standard Report: ''Plantago ovata'' Forsk.]
* [https://plants.usda.gov/java/profile?symbol=PLPS USDA Plants Profile: ''Plantago psyllium'' L.]
* [https://web.archive.org/web/20120925194513/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?316476 USDA Germplasm Resources Information Network: ''Plantago psyllium'' L. (''Plantago arenaria'')]

{{Herbs used as laxatives}}
{{Authority control}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:فصل]]
[[زمرو:صحت]]
[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[Category:Natural gums]]
[[Category:Edible thickening agents]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>f41fjk6i3jmw1zbam1jqe8mudznk8up</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ڄام نظام الدين سمو</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29549</id>
    <revision>
      <id>321592</id>
      <parentid>284035</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T02:00:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>معمولي ڪاپي ايڊٽ</comment>
      <origin>321592</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30486" sha1="7jowvxulf92yxylpj9j3zzbrgx9qykl" xml:space="preserve">{{Infobox royalty
|name = ڄام نظام الدين ٻيون&lt;br&gt;
('''ڄام نندو''')
|title = مڪليءَ ۾ ڄام نظام الدين جو مقبرو
|image =Tomb of Jam Nizam al-Din, Makli.JPG|150px|
|succession =سنڌ جو سلطان
|predecessor = [[ڄام سنجر]]
|successor =[[ڄام فيروز]]
|regent = 
|reign = سن 29 ڊسمبر1461 کان 1508 تائين
|spouses = 
|issue = ڄام فيروز ۽ صلاح الدين
|full name = ڄام نظام الدين نندو
|house = [[سمو]]
|dynasty = [[سمن جو راڄ]]
|father =
|mother = 
|birth_name = 
|birth_date = 1439
|birth_place = 
|death_date = 1508
|death_place = 
|date of burial =
|place of burial =[[مڪلي]] جو قبرستان
|religion =[[اسلام]]
}}
{{Samma monarchs}}
'''ڄام نظام الدين سمو''' [[انگريزي]] (Jam Nizamuddin Samo) [[سنڌ]] ۾ [[سمن جو راڄ]] جو آخري حاڪم&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=ڄام%20نظام%20الدين%20سمو|title=ڄام نظام الدين سمو : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2020-10-20}}&lt;/ref&gt; جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان '''ڄام نندو''' سڏيندا هئا.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://www.punjnud.com/PageList.aspx?BookID=16985&amp;BookTitle=Sindh-Ja-Awami-Kirdar|title=سنڌ جا عوامي ڪردار}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=http://dic.sindhila.edu.pk/define/ڄام%20نندو.php|title=ڄام نندو {{!}} Online Sindhi Dictionaries {{!}} آن لائين سنڌي ڊڪشنريون|website=dic.sindhila.edu.pk|access-date=2020-10-20}}&lt;/ref&gt; ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر [[1461ع]] کان 914ھ/ [[1508ع]] تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;&gt;ڪتاب: [[انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا]]، جلد چوٿون، ڇپيندڙ: [[سنڌي ٻولي جو با اختيار ادارو|سنڌي لئنگئيج اٿارٽي]] (ISBN: 978-969-9098-80-2) سال: 2012&lt;/ref&gt;

== ڪردار ==
ڄام نندو گفتار جو سچو، سٺو منتظم، جري ۽ خوش مزاج سلطان هو. جاھ ۽ جلال، شان ۽ شوڪت ۾ سندس ثاني ٻيو ڪو ڪونه ٿيو. سندس اڌ صديءَ جي صاحبي سنڌ لاءِ سچي پچي رحمت ثابت ٿي. ملڪ ۾ امن امان هو، خير ۽ برڪت جو جواب ڪونه هو، سنڌ جا ماڻهو سکيا ستابا ٿيا، سڄو ملڪ ريان کيان هو، دينداري ۽ دنياداري ملڪ ۾ ٻئي گڏوگڏ هيون، ديني ۽ دنيوي علمن جي اشاعت سنڌ جي چئني ڪنڊن ۾ انتهائي عروج تي هئي. مدرسا ۽ خانقاهون آباد، رعيت، امير، وزير ۽ سپاهي سڀ آرام ۽ آسائش ۾ هئا. جيسين پاڻ زنده هو، تيسين ڪنهن به ڌارئي کي همت ڪانه ٿي، جو سنڌ ڏانهن اک کڻي نهاري. ڄام نندي جي پاڪبازيءَ، زهد ۽ تقويٰ جا ڪيئي قصا مشهور آهن. تاريخ ۾ ان جا ڪيترا مثال محفوظ آهن. تاريخ ۾ اچي ٿو ته قاضي عبدالله جي جنازي نماز ڄام نندي ان ڪري پڙهائي، جو هو سموري زندگي باوضو رهندو هو ۽ ڪڏهن پنهنجي اوگهڙ ڪانه ڏٺي هئائين. ٺٽي ۾ ڪيترا پير، فقير، صوفي ۽ بزرگ موجود هئا، ليڪن اهي وصفون فقط سنڌ جي سلطان ۾ موجود هيون. انهيءَ تقويٰ ۽ پرهيزگاريءَ سبب ئي هڪ روايت مطابق پير مراد شيرازيءَ جي جنازي نماز به ڄام نندي ئي پڙهائي. مشهور آهي ته جڏهن هو گهوڙن جي ڪُڙهه ۾ ويندو هو ته انهن جي پٺيءَ تي هٿ گهمائي چوندو هو: '''خدا اهو ڏينهن نه آڻي، جو سواءِ ڪنهن سبب جي، آءٌ اوهان تي سواري ڪريان! دعا آهي ته ڪنهن بيگناهه جو خون منهنجي هٿان اوهان تي سواري ڪندي نه وهي. آءٌ انهيءَ سلسلي ۾ پنهنجي خدا اڳيان قيامت ڏينهن شل شرمندو نه ٿيان!''' ڄام نظام الدين سمي جي هيٺينءَ رباعيءَ مان به سندس سيرت ۽ ڪردار تي روشني پوي ٿي&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;:&lt;Br&gt;
'''اي آنـڪ ترا نظام الــــــدين مــــــي خوانـند'''،&lt;Br&gt;
'''تو مفتخري ڪه مرا چـُنيــن مـــي خوانـند'''،&lt;Br&gt;
'''گـر در رهِ ديـــــن از تـــــــو خـــــطائي رفــته'''،&lt;Br&gt;
'''شڪ نيست ڪه ترا ڪافر لعين مي خوانند'''.&lt;Br&gt;

== نيڪ نامي ==
سڀني مؤرخن، سنڌ جي هن نيڪ نام سلطان جي ساراھ ڪئي آهي ۽ سندس دؤر کي امن ۽ سڪون، ايمان ۽ اخلاق، نيڪي ۽ ديني بلنديءَ جو دؤر ليکيو آهي. ’ماثر رحيميءَ‘ جو مصنف لکي ٿو ته: ”درميان سلاطين سنده چه ڪه درميان سلاطين هندوستان بفضيلت و حالت او نبوده.“ (سنڌ ڇا، بلڪ سموري هندستان ۾ هن جهڙو ديندار، متقي ۽ صاحب فضيلت بادشاهه ڪونه ٿيو.) مغل دؤر جي هن مؤرخ جو اهو قول وزندار ۽ وڏي ۾ وڏو اعتراف آهي. ساڳيو مصنف لکي ٿو ته: ”سندس دؤر ۾ عالم صالح، بزرگ ۽ فقير سڀ خوش و خرم، ۽ رعيت خواهه سپاهي فارغ البال ۽ آسوده حال هئا.“
* [[تحفته الڪرام]]، ’مقالات الشعراء‘، ’حديقـﺒ الاولياء‘، ’تحـفـﺒ الطاهـريـن‘، ’مڪلي نامه‘ ۽ ٻين تذڪرن توڙي تاريخن ۾ اسان کي اُڪيچار سنڌي عالمن، بزرگن، مشائخن، محدثن ۽ شاعرن جا نالا ڏسڻ ۾ اچن ٿا، جن هن سلطان جي دور ۾ سنڌ اندر، اطمينان ۽ دلجمعيءَ سان ديني ۽ دنيوي علمن کي فروغ ڏيڻ ۾ اڻ وسرندڙ ڪوششون ۽ خدمتون ڪيون، اهڙيءَ ريت امن، راحت، فراغت ۽ خوشحاليءَ جون خبرون جڏهن ڏورانهن ڏيهن تائين پهتيون، تڏهن سنڌ کان ٻاهر جي مشاهيرن به قطار در قطار هن طرف رُخ رکيو. سلطان نظام الدين جي آخري دؤر ۾ ايران، خراسان ۽ ماوراءِ النهر مان ايڏيءَ ڪثرت سان عالم، فاضل ۽ شاعر اچي پهتا، جو انهن کي آباد ڪرڻ لاءِ ڄام نندي کي ننگر ٺٽي ۾ الڳ محلا مخصوص ڪرڻا پيا. چون ٿا ته حافظ شيرازي پڻ سنڌ اچڻ جو سوچيو هو، پر حالتن سبب نه اچي سگهيو. وچ ايشيا ۾ اهو زمانو سخت بدامنيءَ ۽ طوائف الملوڪيءَ جو هو.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

== هڪ سونهري دور ==


هن دور ۾ [[سنڌ]] ۾ ڪي اهڙا عالم ۽ دانشمند به اچي پهتا، جن جو اچڻ سچ پچ ته سنڌ لاءِ هڪ نعمت هو. مثلاً: مولانا عبدالعزير (اُبهري) ۽ پٽس مولانا اثيرالدين پـنهـنجـي سـمـوري خـانـدان سـميـت هـتي پهتا، علم جي اشاعت لاءِ مدرسو جاري ڪري، انهن علم جي طالبن جي آس ۽ پياس پوري ڪئي. عـلامه جـلال الـديـن دوانـي (الـمتوفـي 908 هـه/ 1502ع) سـنـڌ ۾ اچـڻ لاءِ تيـار ٿيو. ڄام نندي راهه خرچ به ڏانهس موڪليو، پر افسوس ته خرچ پهچڻ کان اڳ مولانا لاڏاڻو ڪري ويو. علامه دوانيءَ جا ٻه جَيَد شاگرد، مير شمس ۽ مير معين ٺٽي ۾ آيا، جن هتي رهي ديني ۽ دنيوي علم جي اشاعت ۾ ڀلئون ڀل بـهـرو ورتو. اهڙيءَ ريت سنڌ جي هن نيڪ نـام سـلـطان ڄــام سمـي جي دؤر ۾ڪيترن بيروني عالمن هتي پناهگزين ٿي، شاهي سرپرستيءَ هيٺ، سنڌ کي علمي فائدو رسايو.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;. جنهن سمي سلطان ڄام نظام الدين سنڌ تي حڪومت ڪري رهيو هو، ان وقت سندس ملڪ جي آس پاس هن ريت حڪمراني ۽ حڪومت جو سلسلو موجود هو: اوڀر ۾ گجرات تي محمود بيگڙو (1458-1511ع)، اتر ۾ ملتان تي حسين لانگاه (1460-1502ع)، دهلي سلطنت تي بهلول لوڌي (1451-1489ع)، ڪشمير تي سلطان زين العابدين (1420-1470ع) ۽ ماروار جوڌپور تي راجا جوڌ (1438-1488ع) – آزادي، اطمينان، خودسري ۽ وقار سان حڪومت ڪري رهيا هئا. ننڍي کنڊ کان ٻاهر ڪابل، قنڌار ۽ هرات تي سلطان حسين مرزا بايقرا (1458-1506ع) پوري آب تاب ۽ حشمت سان بادشاهي ڪري رهيو هو. ڄام نندي جي دور ۾ حسين مرزا سنڌ تي حملو ڪرايو، جنهن کي ڄامن زبردست شڪست ڏني.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt; {ڪتاب:سمن جي سلطنت؛از: غلام محمد لاکو؛ ايڊيشن ٽيون 2005؛ پبلشر: سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو }&lt;/ref&gt;

== انتظامي ۽ فوجي استحڪام ==

[[فائل:Islamic Campaign to Sindh in 39 H.png|220px|thumb|ڄام نندي جي دؤر جا سڪا]]
ڄام نظام الدين حڪومت جي انتظام ۾ مناسب سڌارا آندا ۽ چند لائق وزيرن ۽ اميرن کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو. اهڙن ناليرن اميرن ۾ دريا خان جو نالو عالم آشڪار آهي. سنڌ جون مقامي تاريخون ۽ تذڪرا ڄام نندي جي دور ۾ ڪنهن به لڙائي ۽ جنگ جو اطلاع ڏيڻ کان قاصر آهن، تاهم سنڌ کان ٻاهر لکيل ڪتابن هن دور ۾ ڪجهه ڇڪتاڻ جي نشاندهي ڪئي آهي. سلطان محمود بيگڙو گجرات جو بادشاهه سال 1471ع ۾ چمپانير ويندي پارڪر پهتو. کيس هتان جي مسلم ۽ هندو قبيلن ۾ ٽڪراءَ جو اطلاع ڏنو ويو. سلطان محمود کي پارڪر ۾ چوويهه هزارن جي لشڪر سان منهن ڏيڻو پيو. مقامي لشڪر ۾ ڪلهوڙا، سومرا ۽ سوڍا شامل هئا. محمود بيگڙي هر طرح سان ويڙهه کان پاسو ڪيو ۽ آخرڪار ٻنهي ڌرين ۾ ٺاه ٿيو. سلطان کي هي معلوم ڪري تعجب ٿيو ته ٿر ۽ پارڪر جا ماڻهو مسلمان هوندي به اسلامي ريتن ۽ رسمن کان اڻ واقف هئا. بادشاهه جي آڇ تي هتان جي اڪثر قبيلن، گجرات جي شهر سورٺ تي لڏپلاڻ ڪئي، جتي سندن تعليم ۽ تربيت جو مناسب بندوبست ڪيو ويو.&lt;ref&gt; {ڪتاب:”هسٽري اينڊ ڪلچر آف انڊين پيپل“ جلد ڇهون ص163-164 سال 1967ع }&lt;/ref&gt;
ڪڇ جي ڪناري سان سال 1472ع ۾ سنڌي قبيلن جي هڪ بغاوت جو اطلاع ملي ٿو، جنهن ۾ چاليهه هزار فردن حصو ورتو هو. ان وقت گجرات جو سلطان محمود بيگڙو ڪڇ ۾ موجود هو. کيس جڏهن سنڌ ۾ ان شورش جي خبر پهتي، تڏهن پاڻ هڪ وڏو لشڪر ڄام جي مدد لاءِ موڪليائين. سنڌي ۽ گجراتي فوج بگڙيل صورتحال کي ضابطي ۾ آندو. ڄام نندي اهڙي مدد لاءِ بيگڙي جا ٿورا مڃيا ۽ پنهنجي نياڻي گجرات موڪلي ڏني، جنهن جو نڪاح خانديش جي شهزادي قيصر خان سان ٿيو. &lt;ref&gt; {ڪتاب: ”ڪيمبرج هسٽري آف انڊيا“ جلد ٽيون ص306-307 }&lt;/ref&gt;
ڄام هندي ذخيرن موجب محمود بيگڙو سنڌي حاڪم ڄام نندي جو ڏوهٽو هو. ان ڪري ان صاحب هر موقعي تي سنڌين جي مدد ڪئي. اصل ۾ هي بادشاه ڄام تغلق جو ڏوهٽو هو.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;
ڄام نندي جي دور ۾ هرات تي سلطان حسين بايقرا جو حڪم هلندو هو. سلطان حسين جي فوج سنڌ جي سرحدي شهر ”سبي“ تي ڪاه ڪئي. هن شهر تي امير بهادر ڄام جو نائب هو. منگولن جي موت مار حملي ۾ سنڌي فوج شڪست کاڌي ۽ شهر تي هراتين قبضو ڪيو. ڄام نندي ان ڪاروائي خلاف [[ڄام مبارڪ خان]] جي سپھ سالاري ۾ فوج موڪلي جنهن ڀرپور حملو ڪيو. نتيجي ۾ [[شاھ بيگ ارغون]] جو ڀاءُ محمود يا محمد مغل مارجي ويو ۽ سبي ٻيهر سنڌ ۾ شامل ٿي. هي واقعو 890ھ بمطاق 1485ع ۾ پيش آيو.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://www.wdl.org/en/search/?q=Siwi+mobarek&amp;qla=en#17541|title=Search Results - World Digital Library|website=www.wdl.org|access-date=2020-06-17}}&lt;/ref&gt; هتي محمد ارغون (ڀاءُ شاه بيگ ارغون) کي عملدار مقرر ڪيو ويو هو. سوڀ جي نشي ۽ طاقت جي غرور ۾ منگولن هن واقعي بابت هڪ اعلان جاري ڪيو، جنهن ۾ حملي کي جائز قرار ڏيڻ ۽ پنهنجي فتح جو اظهار هن ريت ڪرڻ کي ترجيح ڏنائون:

”صبح تائين ٻئي فوجون منهن مقابل اچي ٿيون. اسلامي فوج انهن بدبخت هندن جي لاشن جا ڍير لڳائي ڇڏيا. خدا تعاليٰ جي فضل ۽ ڪرم سان فتح عظيم حاصل ٿي.“ &lt;ref&gt; {ڪتاب:مڪلي نامہ؛ از: پير حسام الدين راشدي ص183 }&lt;/ref&gt; پر ڄام مبارڪ خان جي ڀرپور حملي سندن ڏند کٽا ڪري ڇڏيا.

منگولن عارضي سوڀ جي نشي ۾ پنهنجي پڌرنامي ۾ مسلمانن (سنڌين) کي به هندو سڏيو. هوڏي ڄام نندي هميشه مسلمانن تي ڪاهه ڪرڻ کان پاسو ڪيو، ليڪن جڏهن هيءَ صورتحال پيدا ٿي، تڏهن دريا خان ڪثير لشڪر سان سنڌ جي اترين سرحد ڏي روانو ٿيو. شال 895ھ بمطاق 1490ع ۾ ارغونن ۽ ڄام مبارڪ خان ۾ معرڪا ٿيا، جن ۾ ڄام مبارڪ شهيد ٿي ويو هو.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com.pk/books?id=xGJBAQAAIAAJ&amp;q=Khan+i+Azam+mubarak+Khan+son+of+Jam+Nizamuddin&amp;dq=Khan+i+Azam+mubarak+Khan+son+of+Jam+Nizamuddin&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwjwhqeHg_7pAhWOzoUKHV9UDHsQ6AEIJjAA|title=Archaeology, Progress Report|last=Circle|first=Archaeological Survey of India Western|date=1921|language=en}}&lt;/ref&gt; ان ريت سنڌ جو وڃايل علائقو واپس ورتو ويو. اهل سنڌ جي هن فتح جي نشاندهي مڪلي ٽڪر تي دريا خان جي مزار تي لڳل ڪتبن ذريعي ٿي آهي. جيسين ڄام نندو زنده هو، منگولن سندس ملڪ تي وري حملو نه ڪيو.&lt;ref&gt; {ڪتاب:”تاريخ معصومي“ ص113-114 }&lt;/ref&gt; سن1500ع ۾ ميران محمد جونپوري ننگر ٺٽي ۾ داخل ٿيو. هن ڏيڍ سال جو عرصو هت رهي پنهنجي خيالن جي تبليغ ڪئي. ٻين بزرگن کان علاوه دريا خان ۽ قاضي قادن به سندس حلقي ۾ داخل ٿيا. بعد ۾ ڄام جي هدايتن تي کيس ملڪ بدر ڪيو ويو. سن1505ع ۾ سلطان محمود بيگڙو ننگر پارڪر ۾ ڏسجي ٿو. هتي سوڍن قبيلن ڇڪتاڻ واري صورتحال پيدا ڪئي هئي، جنهن کي بيگڙي حرفت ۽ حيلي سان ضابطي ۾ آندو. روايتن موجب هن دور ۾ ڀوڏيسر ۾ هڪ مسجد تعمير ٿي، جنهن لاءِ گجراتي سلطان رقم مهيا ڪئي هئي. سمن جي سلطنت سورهين صديءَ جي ابتدا ۾ پنهنجي اوج کي پهتي. جيتوڻيڪ ڄام نندو اڃا زنده هو. تاهم هندي سمنڊ کان ڪري هرات، سمرقند ۽ ايران تائين تبديلين ۽ انقلابن جا اهڃاڻ ظاهر ٿي رهيا هئا. گجرات جي سامونڊي ڪنارن تي پورچوگيز پهچي چڪا هئا. انهن کي ڪمزور ڪرڻ لاءِ گجراتين، مصرين ۽ ترڪين گڏجي محاذ آرائي ڪئي. ليڪن هزارين مسلم سپاهي، چند سؤ يورپي ملاحن هٿان شڪست کائي ويا. امڪان آهي ته سنڌي فوج پڻ انهن لڙائين ۾ حصو ورتو هوندو. روايتن موجب بلوچستان ۾ هن دور ۾ ئي لاشارين ۽ رندن جي ٽيهه ساله گهرو لڙائي شروع ٿي. هن ويڙهه ۾ وڏي خونريزي ٿي ۽ آخرڪار لاشارين سنڌ ۾ اچي پناه ورتي. هڪ راءِ هيءَ به آهي ته ڄام نندي هن خانه جنگيءَ ۾ لاشارين جي مدد ڪئي هئي. جڏهن ته ارغونن وري رندن جي مدد ڪئي هئي&lt;ref&gt; {ڪتاب:ايم . ايڇ . صديقي ”هسٽري آف ارغونس اينڊ ترخانس آف سنڌ“ ص215 انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي سال1972ع }&lt;/ref&gt;ڄام اولهه ۽ وچ ايشيا ۾ مختلف منگول قبيلا پاڻ ۾ لڙندا رهيا، جنهن سبب سمرقند، هرات، ڪابل ۽ قنڌار ۾ بي آرامي ۽ بربريت جاري رهي.
جيئن ته ڄام نندي اڌ صدي سنڌ تي پوري عزم ۽ استقلال سان حڪومت ڪئي هئي، ان ڪري سندس دور ۾ سمن جي سلطنت پنهنجي وسعت جي انتها کي پهتي. ڪڇ کان سبي ۽ بندر لاهريءَ کان اچ تائين سندس حڪم هلندو هو. هن دور ۾ سنڌ جو سياسي ۽ معاشي توڙي ۽ فني اوج ڏسجي ٿي. ڄام نندي جي پنهنجي سڪي ملڻ سان هن دور جي مثالي هجڻ ۾ ڪنهن به شڪ جي گنجائش باقي نه رهي آهي. ليڪن جيئن جيئن پوڙهي ڄام نظام الدين جي عمر جو سج لهي رهيو هو، تيئن تيئن تاريخ جي يڪسوئي ۽ خوشگوار پلڪ پوري ٿي رهي هئي. سڀ کان اول ڪشمير جو سلطان زين العابدين فوت ٿيو. (1470ع) ان بعد راجا جوڌا (مرتيو:1488ع) ۽ بهلول لوڌي (وفات:1489ع) چالاڻو ڪيو. سلطان حسين لانگاه (وفات:1502ع) ۽ حسين بايقر مرزا (موت:1506ع) بعد ۾ فوت ٿيا. سال1502ع ۾ شاه اسماعيل ايران ۾ ”صفوي“ بادشاهت جو بنياد رکيو. هن واقعي مرڪزي ايشيا ۽ ايران توڙي سنڌ تائين پنهنجا اثرات ڇڏيا.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== عادل ==
ڄام نظام الـدين جو اهو سلوڪ، صرف پنهنجي مذهب ۽ رعيت سان نه هو، بلڪ سنڌ جي غير مسلم رعايا به انتهائي امن ۽ آرام ۾ هئي. تاريخ ۾ ڪيترن هندو اميرن جا نالا اسان کي ملن ٿا، جيڪي سندس د‍ؤر ۾ حڪومت جي نهايت اهم عهدن تي فائز هئا. عام هندن پڻ مسلمان رعيت وانگر خوشحاليءَ ۽ فارغ الباليءَ سان پنهنجو وقت خيرخوبيءَ سان گذاريو ٿي. نه مذهبي دُوئي هئي ۽ نه ديني دنگا هئا، بلڪ انهيءَ قسم جو تصور به سندس زماني ۾ موجود نه هو. سلطان پنهنجي چوڌاري مجلس خواه مصلحت، ملڪي ڪاروبار خواه حڪومت جي نظام هلائڻ لاءِ چيدا چيدا ماڻهو رکيا هئا. وڏو مردم شناس بادشاهه هو، تاريخ ۾ اسان کي سندس واسطيدار ماڻهن مان ڪوبه هڪ ماڻهو غلط قسم جو ڪو نه ٿو ملي. دولهه دريا خان ابتدا ۾ هڪ لاوارث ڇوڪرو هو. بادشاهه منجهس ڪارڪردگيءَ جا جوهر ڏٺا. پاڻ وٽ آڻي سندس پرورش ڪيائين ۽ اعليٰ پيماني تي تربيت ڏئي، معمولي ملازم جي درجي تان مٿي چاڙهيندي، کيس وزير اعظم جي عهدي تائين وڃي رسايو. سنڌ جي فوجن جي سپهه سالاري به سندس سپرد هئي. ’مبارڪ خان‘ ۽ ’خان اعظم‘ جا خاصا خطاب ڏئي، سندس مرتبو بلند ڪندي، آخر ۾ کيس پنهنجي فرزنديءَ سان سرفراز ڪري، عروج ۽ اقبال منديءَ جي آخري منزل تائين پهچايائين. انهيءَ قسم جي مردم شناسيءَ جا ڪيئي مثال سلطان نظام الدين جي دور ۾ اسان کي ملن ٿا. مثلاً: سندس پهريون وزير دلشاد خان به شجاعت ۽ انسانيت ۾ پنهنجو مٽ پاڻ هو. بکر جي صوبي ۾ هُن جيڪي سڌارا آندا، سي تاريخ ۾ سندس ڪارڪردگيءَ جو روشن مثال آهن. اهڙيءَ طرح ڪيئي امير ۽ مشاهير، سلطان جي بزم جا روشن چراغ هئا. اهو ئي سبب هو، جو سندس سلطنت مستحڪم، ملڪي نظام محڪم ۽ سموري سنڌ، جيسين جيئرو هو، تيسين خوشحال رهي. ڄام نظام الدين جو دؤر (866ھ/ 1461ع - 914ھ/ 1508ع) ٻئي هڪ لحاظ سان به تاريخ ۾ يگانو هو. جنهن وقت سلطان جي سنڌ تي حڪومت هئي، ان وقت پاڙيسري ملڪن ۾ پڻ، حسن اتفاق سان، سڀئي بادشاهه هن وانگر ئي جليل القدر ۽ ناميارا هئا. تاريخ غير معمولي بادشاهن جي اهڙي يڪجائي ڏاڍو مشڪل سان پيدا ڪندي آهي. سنڌ ۽ گجرات وارن جي مٽي مائٽي به هئي. ان کان سواءِ سندن ثقافتي تعلقات به ڏاڍا گهرا هئا. اتي سلطان محمود بيگڙي جهڙو ناميارو بادشاهه (1458-1511ع) حڪومت ڪري رهيو هو. بهلول لوڌي، دهليءَ (1451-1489ع) جو بادشاهه هو. مانڊوي ۾ غياث الدين بن محمود خلجي (1458-1500ع) حڪمران هو. سلطان محمود بهمني دکن جو (1473- 1516ع) بادشاهه هو. ڪشمير ۾ سلطان زين العابدين (1420-1470ع) جو راڄ هو. ملتان تي سلطان حسين لانگاهه (1460-1502ع) جي حڪومت هئي. مارواڙ جوڌپور ۾ راجا جوڌا (1438- 1488ع) حڪمران هو. اهڙيءَ طرح هڪ طرف هندستان ۾ اهي عظيم الشان بادشاهه هئا، ٻئي طرف سنڌ جي ٻئي پاڙيسري ملڪ خراسان تي، شاهه حسين بايقرا (1458-1506ع) جي حڪومت هئي، جنهن جي علم پروري ۽ ادب نوازي، تمدن ۽ تهذيب جي هاڪ تاريخ ۾ مثالي آهي.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

== دولھ دريا خان ==
هڪ روايت ۾ اهو به چيو وڃي ٿو دولھ دريا خان (Doolah Darya Khan) جو اصل نالو قبوليو (قبول محمد) هو ۽ هُو '''ديوان لکيدر''' جو غلام هو. ڄام نظام الدين کيس پٽ ڪري پاليو، تنهن ڪري هو حڪومت جي وڏن عهدن تائين پهتو ۽ مبارڪ خان جو لقب ماڻيائين. ڪن تاريخدانن کيس وزير اعظم سڏيو آهي، جڏهن ته سندس قبر جي اُڪر ۾ سندس نالي سان گڏ الخان الاعظم لکيل آهي.

ڄام نظام الدين جي مرڻ کان پوءِ جڏهن ڄام فيروز تخت تي ويٺو ته درٻارين دريا خان کي چٿڻ جا جتن شروع ڪيا. هنن ڄام فيروز جي ماءُ مدينا ماڇاڻيءَ هٿان شاھ بيگ ارغون کي نياپو موڪلرائي سنڌ گهرايو، جنهن اچي دريا خان کي قتل ڪيو. هڪ ٻي روايت موجب ڄام فيروز وٽ نوڪري ڪندڙ منگولن، شاھ بيگ ارغون کي ٺٽي تي حملو ڪرڻ لاءِ همٿايو. سندس پهريون مقابلو ٽلٽي ويجهو '''دريا خان''' جي پٽ '''موٽڻ خان''' سان ٿيو ۽ پوءِ سندس سپاهين دريا خان کي پڪڙي قتل ڪيو. ان کان اڳ دريا خان جي جاگير ڳاها تي حملي دوران ارغونن اتي ايڏي تباهي ۽ ڦرلٽ ڪئي جو مال غنيمت نه رڳو پاڻ کنيايون پر مغلن ڏانهن به سوکڙي ڪري موڪليائون. سنڌ جي هن هٿ ٺوڪيي جوڌي کي ڀلي ڪيڏا به لقب ۽ ڀيٽائون ڏجن، پر حقيقت اها آهي ته سندس زندگيءَ جي ڪا به اهڙي حاصلات ناهي، جيڪا نئين نسل کي ٻڌائي سگهجي. هو فارسي ٻوليءَ جو شيدائي هو ۽ سندس وزارت واري دور ۾ سنڌ ۾ سنڌي بدران فارسي ٻولي کي سرڪاري حيثيت حاصل رهي. سمن جي داخلي اختلافن ۽ مورک پائين ڪارڻ هو بيموت مري ويو ۽ پنهنجي پٺيان سوين ورهين جي غلامي ڇڏي ويو. سندس مرڻ کان پوءِ شاھ بيگ ارغون ٺٽي ۾ جيڪا ڦرمار ۽ قتلام ڪيو، تنهن جي داستانن سان تاريخ جا هزارين ورق ڀريا پيا آهن!&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

== ڄام نظام الدين وفات ==
ڄام جي وفات 1508ع ۾ ٿي. بعد ۾ سندس پٽ فيروز ۽ شهزادو صلاح الدين تخت ۽ تاج لاءِ پاڻ ۾ وڙهندا رهيا. ڄام صلاح الدين گجرات کان ۽ ڄام فيروز ارغونن جا ڪٽڪ قنڌار کان وٺي آيو، جنهنڪري سمن جو دور 927ھ مطابق 1520ع ۾ دولهه دريا خان ۽ سندس پٽن جي شهادت کانپوءِ انت تي پهتو. نيٺ ارغونن کي موقعو مليو. هنن 927ھ مطابق 1520ع ۾ سنڌ تي قبضو ڪري، سمن جي سلطنت جو خاتمو آڻي ڇڏيو.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

== مقبرو ==
ڄام نظام الدين جو مقبرو، جنهن جي واکاڻ ’مڪلي نامه‘ جي مصنف به ڪئي آهي، تعميري مهارت جو نهايت ئي نادر نمونو آهي.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

[[فائل:Tomb Of Sultan Jam Nizamuddin.jpg|280px|thumb|ڄام نظام الدين جو مقبرو]]

== جنت السنڌ ۾ سندس تعارف ==

سنه 896ھ (1490ع) ۾ ڄام نندو (نظام الدين) گاديءَ تي ويٺو، جو نهايت ديندار حڪام ٿي گذريو آهي. ننڍي هوندي علم سان گهڻو شوق رکندو هو ۽ اڪثر ڪتبخانن ۾ وقت گذاريندو هو. نماز ۽ عبادت جو پابند هو. سندس ڏينهن ۾ مسجديون نمازين سان ڀريل رهنديون هيون. ڪجهه وقت ساموئيءَ جي رهڻ کان پوءِ بکر پهتو. اتي جي ڌاڙيل بلوچن کي سزائون ڏيئي، پنهنجي غلام دلشاد کي بکر جو ناظم مقرر ڪري ساموئيءَ پهتو. هن جي ڏينهن ۾ رعيت سک ۽ آرام سان وقت گذاريو. سياحن ۽ واپارين کي هر طرح سان سهوليتون مليل هيون. ملتان جي لانگاه سلطانن ۽ گجرات جي مظفريه سلطانن سان سندس دوستي هئي. مسلمانن سان جنگ ڪرڻ ۽ ناحق خونريزي ڪرڻ کان کيس نفرت هئي.
ڄام نندو ساموئيءَ کان ٽي ميل پري هڪڙي ڪشادي ميدان ۾ ٺٽي جو پايو وڌو ۽ ان کي سنه 900ھ ۾ پنهنجو تختگاه مقرر ڪيو. هيءُ شهر احمد آباد وانگر، ستت علم ۽ هنر ڪري ايشيا جي صنعتي ۽ تجارتي شهرن ۾ شمار ٿيڻ لڳو. ڄام نندي جي علم پروريءَ جي هاڪ ٻڌي خراسان ۽ ايران کان ڪيترا عالم ٺٽي ۾ رهڻ لڳا، جنهن ڪري هي شهر ستت ايشيا جو دارالعلوم بنجي ويو. هتي جا ماڻهو نهايت سکيا هئا، هر مهيني جي پهرئين سومار، جمعي ۽ چوڏهينءَ تاريخ شادمانا ٿيندا هئا ۽ انهن موقعن تي گهڻي خلق مڪليءَ تي وڃي گڏ ٿيندي هئي. خاص ڪري برسات جي موسم ۾ مڪليءَ جو نظارو ڏسڻ وٽان هوندو هو. ڄام نندي جو وزير لڪديز، غلام دلشاد ۽ قبوليو نالي ڇوڪرو جو پنهنجي سمجهه، ايمانداريءَ ۽ وفاداريءَ ڪري پهريان مبارڪ خان ۽ پوءِ دريا خان جي لقب سان ممتاز ٿيو، تن تي ڄام نندي کي ايترو ڀروسو هو، جو حڪومت جي وڏن اهم مسئلن ۾ به دريا خان کان مشورو وٺندو هو. ايتري قدر جو وفات ڪرڻ وقت پنهنجي صغير پٽ فيروز ۽ ٻئي عيال جي دريا خان کي پارت ڪري ويو&lt;ref&gt;{ تحفة الڪرام: جلد-3، ذڪر ڄام نندو.}&lt;/ref&gt;.&lt;ref name=&quot;جنت السنڌ&quot;&gt; ڪتاب جو نالو ؛ جنت السنڌ تصنيف؛ رحيمداد خان مولائي شيدائي ايڊيشن؛ پهريون 2000، ٻيون 2006ع ڇپائيندڙ؛ سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي&lt;/ref&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}
[[زمرو:سنڌ جي تاريخ]]
[[زمرو:سنڌي شخصيتون]]
[[زمرو:سما جاتيون]]
[[زمرو:سما شاهي گهراڻو]]</text>
      <sha1>7jowvxulf92yxylpj9j3zzbrgx9qykl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچو:چونڊ مضمون صفحا</title>
    <ns>10</ns>
    <id>31513</id>
    <revision>
      <id>321585</id>
      <parentid>211096</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:20:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>معمولي ڪاپي ايڊٽ</comment>
      <origin>321585</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1392" sha1="sycpc328kgenxo98tza9y1tlr4c2nfn" xml:space="preserve">{{Navbar|Template:منتخب مضمون صفحا|mini=1|style=float:right}}
{{منتخب مواد صفحا}}

'''اوزار چونڊ مضمون:'''
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ مقرر معيار|چونڊ مضمون لاءِ مقرر معيار]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ اميدوار|چونڊ مضمون لاءِ اميدوار]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون جائزو|چونڊ مضمون جائزو]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ اميدوار/چونڊ نوشتو|چونڊ مضمون جائزو نوشتہ]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون انگ اکر|چونڊ مضمون انگ اکر]]
* {{Random page in category|زمرو:منتخب مضمون|text=بي ترتيبي چونڊ مضمون}}
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون/اڳوڻا|اڳوڻڪا چونڊ مضمون]] 
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ_مضمون/آرڪائيو_1|سانڍيل آرڪائيوز 1]]

&lt;noinclude&gt;
{{دستاويز|content=
This [[وڪيپيڊيا:Template|template]] is a [[وڪيپيڊيا:Avoid self-references|self-reference]] and so is part of the Wikipedia project rather than the encyclopaedic content.

'''See also:'''
* [[Template:FCpages]]
* [[Template:FLpages]]
* [[Template:fpipages]]
* [[Template:fpopages]]

[[زمرو:وڪيپيڊيا انتظاميا سانچا|{{صفحو}}]]
}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sycpc328kgenxo98tza9y1tlr4c2nfn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321586</id>
      <parentid>321585</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:35:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>اردو ۾ نوشتہ، انگريزي ۾ لاگ log سنڌي ۾ دوڳي، پاٽلي</comment>
      <origin>321586</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1388" sha1="mxga95jcwb7mml35ht6aeu1j5xvradk" xml:space="preserve">{{Navbar|Template:منتخب مضمون صفحا|mini=1|style=float:right}}
{{منتخب مواد صفحا}}

'''اوزار چونڊ مضمون:'''
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ مقرر معيار|چونڊ مضمون لاءِ مقرر معيار]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ اميدوار|چونڊ مضمون لاءِ اميدوار]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون جائزو|چونڊ مضمون جائزو]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ اميدوار/چونڊ لاگ|چونڊ مضمون جائزو پاٽلي]]
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون انگ اکر|چونڊ مضمون انگ اکر]]
* {{Random page in category|زمرو:منتخب مضمون|text=بي ترتيبي چونڊ مضمون}}
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون/اڳوڻا|اڳوڻڪا چونڊ مضمون]] 
* [[وڪيپيڊيا:چونڊ_مضمون/آرڪائيو_1|سانڍيل آرڪائيوز 1]]

&lt;noinclude&gt;
{{دستاويز|content=
This [[وڪيپيڊيا:Template|template]] is a [[وڪيپيڊيا:Avoid self-references|self-reference]] and so is part of the Wikipedia project rather than the encyclopaedic content.

'''See also:'''
* [[Template:FCpages]]
* [[Template:FLpages]]
* [[Template:fpipages]]
* [[Template:fpopages]]

[[زمرو:وڪيپيڊيا انتظاميا سانچا|{{صفحو}}]]
}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mxga95jcwb7mml35ht6aeu1j5xvradk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>احساس</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32126</id>
    <revision>
      <id>321605</id>
      <parentid>314413</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T07:04:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>خودڪار: [[زمرو:نفسياتي تصورات]] جو اضافو</comment>
      <origin>321605</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1672" sha1="fert5nfpqtvxxdnb3tgr3j9rgpuwi0q" xml:space="preserve">[[فائل:Sixteen faces expressing the human passions. Wellcome L0068375 (cropped).jpg|thumb|upright=1.5|Sixteen faces expressing the human passions-coloured engraving by J. Pass, 1821, after [[Charles Le Brun]]]]

'''احساس''' (Sensation)

==ادب==
رومانوي شاعريءَ (Romantic Poetry) جي بنيادي جزن ۾ تخيل ۽ احساسن (Emotions) کي وڏي حيثيت حاصل رهي آهي. شاعر پنهنجن احساسن کي شاعريءَ جو روپ ڏئي ٿو. ٻئي طرف وري ادب پڙهڻ، شاعري ۽ موسيقي ٻڌڻ سان فوري طور طبيعت ۾ جيڪا ڪيفيت پيدا ٿئي ٿي، ان کي به احساس چئبو آهي. مثال طور المياتي ڊرامي (Tragedy Drama) سان ڊب ۽ رحم جا احساس پيدا ٿيندا آهن. مزاحيا ڊرامي مان خوشي ۽ تسڪين جو احساس ٿيندو آهي ۽ ساڳي نموني جذبن ۽ حساسن جي اثرائتي بيان سان شاعري روح جي غذا ٿي پوندي آهي.&lt;ref&gt;.ڪتاب: ادبي اصطلاحن جي تشريحي لغت؛ مرتب: مختيار احمد ملاح؛ پبلشر: [[سنڌي لئنگئيج اٿارٽي]]، حيدرآباد، سنڌ.&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;[http://dic.sindhila.edu.pk/define/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3.php احساس | Online Sindhi Dictionaries | آن لائين سنڌي ڊڪشنريون&lt;!-- Bot generated title --&gt;]{{مئل ڳنڍڻو|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}
[[زمرو:انساني رويا]]
[[زمرو:شاعري]]
[[زمرو:نفسيات]]
[[زمرو:نفسياتي تصورات]]</text>
      <sha1>fert5nfpqtvxxdnb3tgr3j9rgpuwi0q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:رويا</title>
    <ns>14</ns>
    <id>43457</id>
    <revision>
      <id>321636</id>
      <parentid>313022</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:07:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321636</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="170" sha1="feub2i7yqe0icxa3ndsnyvrorh721i6" xml:space="preserve">{{اصل مضمون}}
{{زمرو ڪامنز}}
[[زمرو:عمل (فلسفو)]]
[[زمرو:نفسياتي تصورات]]
[[زمرو:اصل مقالو جماعت بندي]]</text>
      <sha1>feub2i7yqe0icxa3ndsnyvrorh721i6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:انساني رويا</title>
    <ns>14</ns>
    <id>43458</id>
    <revision>
      <id>321635</id>
      <parentid>316937</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:06:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321635</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="143" sha1="lvjyt1q9qlzoguvr1z95cm55p4eu1qg" xml:space="preserve">{{اصل مضمون|انساني رويو|article=انساني رويو}}
{{زمرو ڪامنز}}
[[زمرو:انسان]]
[[زمرو:رويا]]</text>
      <sha1>lvjyt1q9qlzoguvr1z95cm55p4eu1qg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>چاند ڪور</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56584</id>
    <revision>
      <id>321574</id>
      <parentid>250762</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:51:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ziv</username>
        <id>19611</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Chand Kaur.jpg]] → [[File:Mehtab Kaur.jpg]] [[c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · Actually depicts Mehtab Kaur, not Chand Kaur.</comment>
      <origin>321574</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1309" sha1="iabkl6j05c9e5icmnoi3bc0abloo5aj" xml:space="preserve">{{Infobox monarch
| name = مهاراڻي چاند ڪور
| image = Mehtab Kaur.jpg
| birth_date = [[1802ع]]
| image_size = 200px
| caption = مهاراڻي چاند ڪور [[سک سلطنت]]۔
| birth_place = [[فتح ڳڙھ صاحب]]
| death_date = [[11 جون]] [[1842ع]] (39 سال)
| death_place = [[لاهور]]، [[سک سلطنت]]، (هينئر [[پنجاب، پاڪستان]])
| religion = [[سک مت]]
| spouse = 
| issue = [[نو نهال سنگھ]]
| father = سردار جيمل سنگھ
|reign=[[5 نومبر]] [[1840ع]]– [[18 جنوري]] [[1841ع]]&lt;br&gt;(2 مهينا 13 ڏينهن)|coronation=[[2 ڊسمبر]] [[1840ع]]،  [[قلعو لاهور]]،  [[لاهور]]}}
'''مهاراڻي چاند ڪور''' ([[پنجابي ٻولي]]: ਚੰਦ ਕੌਰ) (پيدائش: [[1802ع]]– وفات: [[11 جون]] [[1842ع]]) [[سک سلطنت]] جي مختصر مدت لاءِ ناري حڪمران هئي. چاند ڪور مهاراجا [[کڙڪ سنگھ]] جي زال ۽ مهاراجا [[نو نهال سنگھ]] جي ماءُ هئي. هن رڳو ٻن مهينن تائين حڪومت ڪئي.

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:1802ع جون پيدائشون]]
[[زمرو:1842ع جون فوتگيون]]
[[زمرو:پنجاب جي تاريخ]]
[[زمرو:پنجابي ماڻهو]]</text>
      <sha1>iabkl6j05c9e5icmnoi3bc0abloo5aj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون</title>
    <ns>4</ns>
    <id>62719</id>
    <revision>
      <id>321584</id>
      <parentid>284215</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:16:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>معمولي ڪاپي ايڊٽ</comment>
      <origin>321584</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6107" sha1="6vsmybq0v47oi7nnlzo1wull9bv14zc" xml:space="preserve">{{وڪيپيڊيا:چونڊ_مضمون/هيڊر_ٽيب}}
{{short description|سنڌي وڪيپيڊيا ۾ چونڊ مضمونن جي فهرست}}
 
{| style=&quot;clear:both; background:none; color:black;&quot;  
|-
| style=&quot;width:60%; vertical-align:top; padding:1em 1em 1em 1em; border:1px solid #A3B1BF; background-color:#E6F2FF&quot; |
&lt;span style=&quot;font-size:16pt&quot;&gt;وڪيپيڊيا ۾ چونڊ مضمون&lt;/span&gt;
[[File:Cscr-featured.png&lt;!--Please do NOT replace this icon with the SVG version, which the wiki software converts to a PNG of inferior quality.--&gt;|right|50px| هن تاري مان مراد چونڊ مواد آهي.]] 
چونڊ مضمونن کي وڪيپيڊيا پاران ڪجهه بهترين مضمونن طور سمجھيو ويندو آهي، مضمونن جي چونڊ [[وڪيپيڊيا:وڪيپيڊين يوزر|وڪيپيڊيا جا منتظمين]] ڪندا آهن. چونڊ مضمونن کي وڪيپيڊيا جا سواريندڙ، مضمونن کي سنوارڻ مھل هڪ مثال طور اڳيان رکندا آهن. هتي مضمون شامل ڪرڻ کان اڳ، [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ اميدوار|چونڊ مضمون جا اميدوار]] ۾ [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون لاءِ مقرر معيار|چونڊ مضمونن جي معيار]] پٽاندڙ مضمونن جي سچائي، ان ڌريائپ، پورائي، ۽ نموني جو جائزو ورتو ويندو آهي. هتي [[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] مضمونن مان  '''{{formatnum: &lt;onlyinclude&gt;52&lt;/onlyinclude&gt;}}''' مضمونن جي چونڊ ڪئي وئي آهي، جيڪو سمورن مضمونن جو لڳ ڀڳ {{formatnum: {{rounddown|{{#expr: {{FA number}} / {{NUMBEROFARTICLES:R}}}} *100}}}} سيڪڙو ٿي ٿو. چونڊ مضمون جيڪڏهن معيار تي پورا نه لهندا هجن انهن کي سڌارڻ يا چونڊ مضمونن مان هٽائڻ لاءِ [[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمونن جو جائزو|چونڊ مضمونن جي ٻيھر پرک]] ورتي ويندي آهي.

موبائيل کان سواءِ اسان جي ويب سائيٽ ۾ کاٻي پاسي کان مضمون جي مٿان، تاري جي نشان ([[File:Cscr-featured.svg|15px|This star symbolizes the featured content on Wikipedia.]]) مان مراد چونڊ مضمون جي تصديق هوندو آهي. موبائيل ۾ اهو تارو نظر نه اچي ته اوهان &quot;ميزڀر&quot; کي ڪلڪ ڪري، چونڊ مضمون هجڻ بابت ڄاڻي سگھو ٿا.

| style=&quot;vertical-align:top; padding:1em; border:1px solid #A3B1BF; background-color:#E6F2FF&quot; |
{{اختصار|چونڊ مضمون}}
{{چونڊ مضمون صفحا}}
|}
&lt;div class=&quot;hlist&quot; style=&quot;border:1px solid #A3BFB1; padding:1em 1em 1em 1em; background-color:#D8E4F2; margin: 1px 1px 2px 1px;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;font-size:14pt;text-align:center&quot;&gt;فهرست&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;font-size:11pt;text-align:center;&quot;&gt;

==کنڊ، ملڪ، صوبا، شھر==
{{FA/BeenOnMainPage|[[اتر ڪوريا]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ٺٽو]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ايڊنبرا]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[اٽلي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[باڪو]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[جيسلمير]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[زاھدان]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌ]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[شيراز]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[لاھور]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[پورچوگال]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[چين]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[گانڌي ڌام]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ھرات]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ھوسٽن]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[یوگینڊا]]}}
==شخصيتون==
{{FA/BeenOnMainPage|[[ايڪهارٽ ٽولي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[برووخ اسپنوزا]]}} 
{{FA/BeenOnMainPage|[[درشهوار سيد]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[راجا وڪرمادتيا]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[رسول بخش پليجو]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سندري اتمچنداڻي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[شاھ عبداللطيف ڀٽائي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[عبدالقادر جيلاني]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[عزيز ڪنگراڻي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[عطا محمد ڀنڀرو]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[لاکو ڦلاڻي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[مائي ڀاڳي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[وحيدالدين خان]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ٽم ڪُڪ]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ڪرن بيدي]]}}
==حڪومت، جنگيون==
{{FA/BeenOnMainPage|[[سمن جو راڄ]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌو بادشاھت]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سوويت-افغان جنگ]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[عثماني سلطنت]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[عرب اسرائيل جنگ 1948]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[ڪارگل جنگ]]}}
==ڪتاب، ساھت، ٻولي==
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌي ادب]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[دي گريٽ گيٽسبي]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌو لکت]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌي ٻولي]]}}
==تاريخ، قديم آثار، اڏاوتون، تفريحي مقام==
{{FA/BeenOnMainPage|[[سکر بئراج]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[مھا سنان گھاٽ، موھن جو دڙو]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[گورک هل اسٽيشن]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[بوڪيفالا ۽ نيڪايا]]}}

==تھذيب، ثقافت، ڪردار==
{{FA/BeenOnMainPage|[[سنڌو ماٿريءَ جي تھذيب]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[موکي ۽ متارا]]}}
==حادثا، وبائون، قدرتي آفتون==
{{FA/BeenOnMainPage|[[پاڪستان ۾ ٻوڏ 2022ع]]}}
{{FA/BeenOnMainPage|[[پاڪستان ۾ ڪوروناوائرس مهاوبا 2020]]}}
==سماج==
{{FA/BeenOnMainPage|[[سماجي وٿي]]}}

==معاھدا، پڌرناما==
{{FA/BeenOnMainPage|[[انساني حقن جو عالمي پڌرنامو]]}}

==فلمون، ڊجيٽل دنيا==
{{FA/BeenOnMainPage|[[ماءِ پيور لينڊ]]}}

==رانديون==
{{FA/BeenOnMainPage|[[ڪراچي ڪنگز]]}}
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;inputbox&gt;
bgcolor=
type=fulltext
prefix=وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون
break=yes
width=60
searchbuttonlabel=سانڍيل (آرڪائيوز) ڳولهيو
&lt;/inputbox&gt;


[[زمرو:مضمون]]</text>
      <sha1>6vsmybq0v47oi7nnlzo1wull9bv14zc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:نفسياتي تصورات</title>
    <ns>14</ns>
    <id>78126</id>
    <revision>
      <id>321639</id>
      <parentid>281669</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:41:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321639</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="113" sha1="802eqwq5aldp38x8123c0viy7ljv36q" xml:space="preserve">{{زمرو ڪامنز}}
[[زمرو:تصور]]
[[زمرو:نفسيات]]
[[زمرو:خيال بلحاظ شعبا]]</text>
      <sha1>802eqwq5aldp38x8123c0viy7ljv36q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>حمص</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82854</id>
    <revision>
      <id>321627</id>
      <parentid>317782</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T09:37:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bo yaser</username>
        <id>20565</id>
      </contributor>
      <origin>321627</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10243" sha1="4y47cq1se8yi2un94w63rtqdw8q0x22" xml:space="preserve">{{Short description|City in western Syria, ancient Emesa}}
{{EngvarB|date=July 2019}}
{{Infobox settlement
&lt;!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage--&gt;
&lt;!-- Basic info  ----------------&gt;| official_name = Homs
| native_name = 
| settlement_type = [[شهر]]
| nickname = أم الحجار السود&lt;br/&gt;الْعَذِيَّة&lt;b&gt;مدينة ابن الوليد&lt;br/&gt;دار السلام
| motto = 
| image_skyline = {{multiple image
|perrow = 1/2/2/1
|border = infobox
|total_width = 300
|image1 = Homs New Clock.jpg
|caption1 = الشهدا اسڪوائر 
|image2 = Homs_Khalid_Ibn al-Walid_Mosque_3079.jpg
|caption2 =خالد بن وليد مسجد
|image3 = Homs University, Homs, Syria. 12.10.2010.jpg
|caption3 = حمص يونيورسٽي 
|image4 = AL_Karama_stadium.jpg
|caption4 = خالد بن وليد اسٽيڊيم 
}}
| image_seal = 
| caption1 = The New Clock Tower, Quwatli Square
| seal_size = 
| image_shield = 
| shield_size = 
| image_blank_emblem = 
| blank_emblem_type = 
| blank_emblem_size = 
| image_map = 
| mapsize = 
| map_caption = 
| image_map1 = 
| mapsize1 = 
| map_caption1 = 
| image_dot_map = 
| pushpin_map = 
| pushpin_label_position = bottom
| pushpin_mapsize = 250
| pushpin_map_caption = Location in Syria
| pushpin_relief = 1
&lt;!-- Location ------------------&gt;| subdivision_type = [[ملڪ]]
| subdivision_name = {{پرچم|شام}}
| subdivision_type1 = [[صوبو|گورنريٽ]]
| subdivision_name1 = حمص گورنريٽ
| subdivision_type2 = [[ضلعو]]
| subdivision_name2 = حمص ضلعو
| subdivision_type3 = [[تعلقو|ناحيه]]
| subdivision_name3 = حمص تعلقو
| subdivision_type4 = 
| subdivision_name4 = [[Syrian caretaker government|Syrian transitional government]]
&lt;ref name=Reuters&gt;{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/syrian-rebels-seize-fourth-city-close-homs-threat-assads-rule-2024-12-07/|title=Syrian Army quits Homs cutting Assad from coast|website=[[Reuters]] }}&lt;/ref&gt;
&lt;!-- Politics -----------------&gt;| government_footnotes = 
| government_type = مقامي حڪومت
| leader_title = ميئر
| leader_title2 = Mayor
| leader_name2 = عبدالرحمان العما
| leader_title1 = گورنر
| leader_name1 = عبدالرحمان العاما
| leader_title3 = 
| leader_name3 = 
| leader_title4 = 
| leader_name4 = 
| established_title = پھرين ڀيرا آباد ٿيو
| established_date = 2000 ق.م.
| established_title2 = &lt;!-- Incorporated (town) --&gt;
| established_date2 = 
| established_title3 = &lt;!-- Incorporated (city) --&gt;
| established_date3 = &lt;!-- Area    ---------------------&gt;
| area_magnitude = 
| unit_pref = Metric &lt;!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--&gt;
| area_footnotes = 
| area_total_km2 = 48
| area_land_km2 = 
| area_water_km2 = 
| area_total_sq_mi = 
| area_land_sq_mi = 
| area_water_sq_mi = 
| area_water_percent = 
| area_urban_km2 = 76
| area_urban_sq_mi = 
| area_metro_km2 = 104
| area_metro_sq_mi = 
| area_blank1_title = 
| area_blank1_km2 = 
| area_blank1_sq_mi = &lt;!-- Population   -----------------------&gt;
| population_as_of = 2017ع جو اندازو
| population_footnotes = 
| population_note = 
| population_total = 775,404&lt;ref name=&quot;World Population Review&quot;/&gt;
| population_density_km2 = auto
| population_density_sq_mi = 
| population_metro = 
| population_density_metro_km2 = 
| population_demonyms = {{langx|en|Homsi}}&lt;br&gt;{{langx|ar|حمصي|[[Himsi]]}}
| population_urban = 
| population_density_urban_km2 = 
| population_density_urban_sq_mi = 
| population_blank1_title = Ethnicities
| population_blank1 = 
| population_blank2_title = Religions
| population_blank2 = 
| population_density_blank1_km2 = 
| population_density_blank1_sq_mi = &lt;!-- General information  ---------------&gt;
| timezone = [[Eastern European Time|EET]]
| utc_offset = +2
| timezone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]]
| utc_offset_DST = +3
| coordinates = {{coord|34|43|51|N|36|42|34|E|region:SY|display=inline,title}}
| elevation_footnotes = 
| elevation_m = 501
| elevation_ft = &lt;!-- Area/postal codes &amp; others --------&gt;
| postal_code_type = &lt;!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --&gt;
| postal_code = 
| area_code = Country code: 963 &lt;br /&gt; City code: 31
| geocode = C2528
| blank_name = [[Köppen climate classification|Climate]]
| blank_info = [[Hot-summer Mediterranean climate|Csa]]
| blank1_name = 
| blank1_info = 
| website = 
| footnotes = 
| name = حمص
| module = {{Infobox mapframe |wikidata=yes |zoom=12 |height=250 |stroke-width=2 | {{WikidataCoord|display=i}}}}
}}
'''حمص''' (انگريزي: Homs؛ عربي: حِمْص يا حُمْص)، جيڪو اسلام کان اڳ واري زماني ۾ ايميسا (يوناني: Ἔμεσα) جي نالي سان مشهور هو، اولهه [[شام]] ​​۾ هڪ شهر ۽ حمص گورنري جو گاديءَ جو هنڌ آهي. اهو سمنڊ جي سطح کان 501 ميٽر (1,644 فوٽ) مٿي آهي ۽ [[دمشق]] کان 162 ڪلوميٽر (101 ميل) اتر ۾، فرات نديءَ تي واقع آهي.&lt;ref name=&quot;Homsonline2&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.homsonline.com/EN/Syria/Distance.htm|title=Distance Between Main Syrian Cities|date=16 May 2008|publisher=HomsOnline|archive-url=https://web.archive.org/web/20090308043751/http://www.homsonline.com/EN/Syria/Distance.htm|archive-date=8 March 2009|access-date=26 February 2009|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; حمص اندروني علائقن ۽ [[رومي (ڀونوچ) سمنڊ|ميڊيٽرينين]] ساحل جي وچ ۾ مرڪزي ڪڙي پڻ آهي.

شام جي خانہ جنگي کان اڳ، حمص هڪ وڏو صنعتي مرڪز هو جنهن جي آبادي 2004 ۾ گهٽ ۾ گهٽ 652,609 ماڻهن جي هئي، اهو شام جو اتر ۾ [[حلب شهر|حلب]] ۽ ڏکڻ ۾ گاديءَ جو هنڌ [[دمشق]] کان پوءِ ٽيون نمبر وڏو شهر هو. ان جي آبادي شام جي عام مذهبي تنوع کي ظاهر ڪري ٿي، جيڪا سني ۽ علوي مسلمانن ۽ عيسائين تي مشتمل آهي. شهر ۾ ڪيتريون ئي تاريخي مسجدون ۽ گرجا گھر آهن ۽ اهو ڪرڪ ڊيس شيوليئرز نامي قلعي جي ويجهو آهي، جيڪو هڪ عالمي ورثو آهي. 

حمص پهرين صدي قبل مسيح تائين تاريخي رڪارڊ ۾ نه آيو جيستائين سليوسي سلطنت ۾، هڪ بادشاهت جو گاديءَ جو هنڌ نه بڻجي ويو جن تي ايمسين خاندان جي حڪمراني هئي جنهن شهر کي پنهنجو نالو ڏنو. اصل ۾ سج سان ڳنڍيل هڪ بت، ايل-گبل جي عبادت جو مرڪز، بعد ۾ بازنطيني دور ۾ عيسائيت ۾ اهميت حاصل ڪئي. حمص کي 7هين صدي ۾ اسلامي لشڪر فتح ڪيو ۽ هڪ گورنري، حمص جو گاديءَ جو هنڌ بڻايو، جنهن جو موجوده نالو هو. اسلامي دور ۾، شام جي ڪنٽرول لاءِ مسلمان خاندان شهر جي علائقي ۾ اسٽريٽجڪ پوزيشن جي ڪري حمص جي ڳولا ڪئي. عثماني دور ۾ حمص زوال پذير ٿيڻ لڳو ۽ 19هين صدي ۾ شهر پنهنجي اقتصادي اهميت ٻيهر حاصل ڪئي، جڏهن ان جي ڪپهه جي صنعت عروج تي پهتي. فرانسيسي مينڊيٽ جي حڪمراني دوران، شهر بغاوت جو مرڪز بڻجي ويو ۽ 1946ع ۾ آزادي کان پوءِ، پهرين شامي حڪومتن جي خلاف بعث مزاحمت جو مرڪز بڻجي ويو. 

خانه جنگي دوران، حمص جي محاصري جي ڪري شهر جو گهڻو حصو تباهه ٿي ويو، هاڻ شهر جي متاثر حصن جي تعمير نو جو ڪم جاري آهي.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.en.syria-scope.com/political-news/79683|title=11 Million Dollars for Reconstruction in Homs. – Syria Scope|website=www.en.syria-scope.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203153920/http://www.en.syria-scope.com/political-news/79683|archive-date=3 December 2017|access-date=3 December 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://syriadirect.org/news/life-in-the-aftermath-a-wounded-homs-city-struggles-to-reconcile-its-past/|title=Life in the aftermath: A wounded Homs city struggles to reconcile its past|website=Syria Direct|archive-url=https://web.archive.org/web/20181109153158/https://syriadirect.org/news/life-in-the-aftermath-a-wounded-homs-city-struggles-to-reconcile-its-past/|archive-date=9 November 2018|access-date=16 January 2019|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ڊسمبر، 2024ع ۾ حرڪت تحرير الشام جا فوجي شهر ۾ داخل ٿي ويا ۽ شھر جو ڪنٽرول سنڀاليا.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/12/10/syria|title=How al-Assad's regime fell: Key moments in the fall of Syria's 'tyrant'|author=Al Jazeera Staff|website=Al Jazeera|language=en|access-date=2024-12-12}}&lt;/ref&gt;

==نالو== 
==تاريخ== 
==جاگرافي== 
==حڪومت== 
==آباديات== 
==انفراسٽرڪچر== 
==معيشت==
==تعليم== 
==ثقافت== 
==ٻڙيا شهر== 
==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category}}
{{Wikivoyage}}
* [http://www.esyria.sy/ehoms/ eHoms] – official website for Homs
* [http://www.homsonline.com Homs Online] – brief information about the city of Homs
* [https://web.archive.org/web/20081118193706/http://www.emesanet.com/ Emesa-net] {{in lang|ja}}
* [http://www.ssnphoms.com Executive Branch of Homs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170613122835/http://www.ssnphoms.com/ |date=13 June 2017 }} {{in lang|ar}}
* [https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/drone-footage-reveals-devastation-of-homs-in-syria-as-europes-stance-towards-refugees-hardens-a6849311.html Drone footage revealing devastation of Homs], ''[[The Independent]]'', 2 February 2019
{{Authority control}}
{{Good article}}
[[زمرو:شام]]
[[زمرو:حمص]]
[[زمرو:شام ۾ شهر]]
[[زمرو:سر زمين شام]]
[[Category:Emesene dynasty]]
[[Category:Populated places established in the 3rd millennium BC]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>4y47cq1se8yi2un94w63rtqdw8q0x22</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ليسيئم شوونفرٿائي</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83179</id>
    <revision>
      <id>321577</id>
      <parentid>320821</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:57:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321577</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3741" sha1="8lyxh3xqfycxrdv4t9b1fwg5prdjy2d" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Lycium schweinfurthii - fruits.jpg|image_caption=غرقد (Lycium schweinfurthii) جو ميوو|genus=Lycium|species=schweinfurthii|authority=ڪارل ڊئمير|synonyms_ref=|name=غرقد جو وڻ 
Boxthorn|image caption=غرقد (Lycium schweinfurthii) جو ميوو|diversity=روم، شام|range map=Mediterranean|range map caption=علائقي|ھن معني=غرقد}}
'''''غرقد يا لائسيئم شوئنفرٿي (Lycium schweinfurthii)،''''' نباتاتي خاندان، سولينئسي (Solanaceae) ۾ گلن واري ٻوٽي جو هڪ قسم آهي. هي ٻوٽو رومي سمنڊ (ميڊيٽرينين سمنڊ) جي ڏکڻ ۾ الجيريا، تيونس، لبيا، مصر، اسرائيل ۽ فلسطين، قبرص ۽ ڏکڻ ايجين (ڪريٽ، ڪارپاٿوس، روڊس) ۽ سسلي ۽ پينٽيليريا ۾ ٿئي ٿو.

==تفصيل==
{{מיון
|שם=אטד החוף
|תמונה=[[קובץ:Lycium schweinfurthii flower.jpg|200px]]
|ממלכה=[[צומח]]
|מערכה=[[בעלי פרחים]]
|מחלקה=[[דו-פסיגיים]]
|סדרה=
|משפחה=[[סולניים]]
|סוג=[[אטד]]
|מין=אטד החוף
|שם מדעי= Lycium schweinfurthii
|כיתוב=פרח אטד החוף}}
غرقد (Shore Bird) ساحلي لائسيم جي ترتيب (سائنسي نالو: لائسيم شوئنفرٿي) هڪ ڏکڻ ميڊيٽرينين ٻوٽن جو نسل آهي، جيڪو غير معمولي، الجهيل ۽ ڪنڊن وارو آهي جنهن جون شاخون ساحلي ميدان ۽ نيگيو جي ريتي ۾ وڌنديون آهن، سولاناسي خاندان مان. اهو لائسيم جي پنجن قسمن مان هڪ آهي جيڪي اسرائيل جي سرزمين ۾ وڌندا آهن. اسرائيل ۾ انهن نسلن جي وچ ۾ فرق ڪرڻ ڏکيو آهي ۽ شايد ميدان ۾ به ناممڪن آهي. ميوي جو رنگ ۽ ورڇ واري علائقي کي هڪ رهنمائي طور استعمال ڪري سگهجي ٿو: نيگيو ۾، عرب لائسيم ڳاڙهي ٻيرن سان وڌندو آهي. ساحلي ميدان ۾، ساحلي لائسيم ڪارا ٻيرن سان وڌندو آهي. ميڊيٽرينين علائقي ۾، يورپي لائسيم ڪارا ٻيرن سان وڌندو آهي.

'''אֲטַד הַחוֹף''' (שם מדעי: ''Lycium schweinfurthii'') הוא מין שיח דרום ים-תיכוני, לא מצוי, סבוך וקוצני עם ענפים קשתיים הגדל בחולות מישור החוף והנגב מ[[משפחת הסולניים]]&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{קישור כללי|כתובת=https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:816629-1|כותרת=Lycium shawii|אתר=POWO plants of the World Online. Published on the Internet}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{קישור כללי|כתובת=https://flora.org.il/plants/LYCSCH/|כותרת=אטד החוף|אתר=צמחיית ישראל וסביבתה}}&lt;/ref&gt;. הוא אחד מחמשת [[מין (טקסונומיה)|מיני]] ה[[אטד]] הגדלים ב[[ארץ ישראל]]&lt;ref&gt;{{קישור כללי|כתובת=https://flora.org.il/plants/systematics/lycium/|כותרת=אטד|אתר=צמחיית ישראל וסביבתה}}&lt;/ref&gt;. האבחנה בין המינים האלה בישראל קשה ואולי אף בלתי אפשרית בשדה. ניתן להסתייע בצבע הפרי ובאזור התפוצה: בנגב גדל '''אטד ערבי''' שפריו אדום. במישור החוף גדל '''אטד החוף''', שפריו שחור. בחבל הים-תיכוני גדל '''[[אטד אירופי]]''' שפריו סגול כהה.

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:وڻ]]
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:نباتاتيات]]</text>
      <sha1>8lyxh3xqfycxrdv4t9b1fwg5prdjy2d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ڪريئول ٻوليون</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83301</id>
    <revision>
      <id>321542</id>
      <parentid>321537</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T12:04:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* تفصيل */</comment>
      <origin>321542</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6843" sha1="2p7y27mapehvpeu0ojfjirwkkhcic34" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{Redirect|ISO 639:crp|text=This language code also incorporates [[pidgin]]s as well as creoles}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or simply '''creole''', is a stable form of [[contact language]] that develops from the process of different languages simplifying and mixing into a new form (often a [[pidgin]]), and then that form expanding and elaborating into a full-fledged language with [[Nativization|native speaker]]s, all within a fairly brief period.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>2p7y27mapehvpeu0ojfjirwkkhcic34</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321543</id>
      <parentid>321542</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T12:07:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ibne maryam صفحي [[ڪروئل ٻولي]] کي [[ڪريئول ٻوليون]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321542</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6843" sha1="2p7y27mapehvpeu0ojfjirwkkhcic34" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{Redirect|ISO 639:crp|text=This language code also incorporates [[pidgin]]s as well as creoles}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or simply '''creole''', is a stable form of [[contact language]] that develops from the process of different languages simplifying and mixing into a new form (often a [[pidgin]]), and then that form expanding and elaborating into a full-fledged language with [[Nativization|native speaker]]s, all within a fairly brief period.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>2p7y27mapehvpeu0ojfjirwkkhcic34</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321545</id>
      <parentid>321543</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T12:08:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321545</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6746" sha1="asre0ibtslu65m3ojcfh5qlr854wg43" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or simply '''creole''', is a stable form of [[contact language]] that develops from the process of different languages simplifying and mixing into a new form (often a [[pidgin]]), and then that form expanding and elaborating into a full-fledged language with [[Nativization|native speaker]]s, all within a fairly brief period.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>asre0ibtslu65m3ojcfh5qlr854wg43</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321546</id>
      <parentid>321545</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T12:28:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321546</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9044" sha1="azb5ccvp34jg93oz603r8ebt8kk6eqy" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or simply '''creole''', is a stable form of [[contact language]] that develops from the process of different languages simplifying and mixing into a new form (often a [[pidgin]]), and then that form expanding and elaborating into a full-fledged language with [[Nativization|native speaker]]s, all within a fairly brief period.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

گواڊيلوپ (هڪ ڪيريبين ٻيٽ) ۾ هڪ اينٽيلين ڪريول ٽرئفڪ سائن جنهن ۾ لکيل آهي &quot;ليو پي آو/ني ٽي مون ڪا جوئي لا!&quot;. لفظي طور تي ترجمو ڪيو ويو آهي &quot;پنهنجو پير کڻو (يعني سست ڪريو). ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot; 2010 ۾. * 

ڪريول اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ جي رجحان سان منسوب ڪيا ويندا آهن (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي). ڪنهن به ٻولي وانگر. ڪريول گرامر جي هڪ مستقل نظام سان منسوب ڪيا ويندا آهن. وڏيون مستحڪم لغتون رکندا آهن. ۽ ٻارن پاران انهن جي مادري ٻولي طور حاصل ڪيون وينديون آهن. اهي ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون. ڪريولسٽڪس، يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي. ۽، جيئن ته، لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. * ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>azb5ccvp34jg93oz603r8ebt8kk6eqy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321548</id>
      <parentid>321546</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T12:29:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321548</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9046" sha1="4arkx9ebmc3y5rh7gxhq5zs096oxz3n" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or simply '''creole''', is a stable form of [[contact language]] that develops from the process of different languages simplifying and mixing into a new form (often a [[pidgin]]), and then that form expanding and elaborating into a full-fledged language with [[Nativization|native speaker]]s, all within a fairly brief period.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

گواڊيلوپ (هڪ ڪيريبين ٻيٽ) ۾ هڪ اينٽيلين ڪريول ٽرئفڪ سائن جنهن ۾ لکيل آهي &quot;ليو پي آو/ني ٽي مون ڪا جوئي لا!&quot;. لفظي طور تي ترجمو ڪيو ويو آهي &quot;پنهنجو پير کڻو (يعني سست ڪريو). ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot; 2010 ۾. * 

ڪريول اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ جي رجحان سان منسوب ڪيا ويندا آهن (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي). ڪنهن به ٻولي وانگر. ڪريول گرامر جي هڪ مستقل نظام سان منسوب ڪيا ويندا آهن. وڏيون مستحڪم لغتون رکندا آهن. ۽ ٻارن پاران انهن جي مادري ٻولي طور حاصل ڪيون وينديون آهن. اهي ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون. ڪريولسٽڪس، يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي. ۽، جيئن ته، لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. * ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>4arkx9ebmc3y5rh7gxhq5zs096oxz3n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321549</id>
      <parentid>321548</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T13:49:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321549</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9873" sha1="n50va61az17g0m3jdcyjy2qpbkv9nk7" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|An [[Antillean Creole]] traffic sign in [[Guadeloupe]] stating {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}, [[Literal translation|literally translating]] as &quot;Lift your foot (i.e. slow down). Children are playing here!&quot; in 2010.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

A '''creole language''',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|access-date=2017-05-24|archive-date=2018-07-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; or 

ڪريول ٻولي، يا صرف ڪريول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt;

جڏهن ته تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي. ڪريول اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ جي رجحان سان منسوب ڪيا ويندا آهن (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي). ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جي هڪ مستقل نظام سان منسوب ڪيا ويندا آهن. وڏيون مستحڪم لغتون رکن ٿيون. ۽ ٻارن پاران انهن جي مادري ٻولي طور حاصل ڪيون وينديون آهن. اهي ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون. 

While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

گواڊيلوپ (هڪ ڪيريبين ٻيٽ) ۾ هڪ اينٽيلين ڪريول ٽرئفڪ سائن جنهن ۾ لکيل آهي &quot;ليو پي آو/ني ٽي مون ڪا جوئي لا!&quot;. لفظي طور تي ترجمو ڪيو ويو آهي &quot;پنهنجو پير کڻو (يعني سست ڪريو). ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot; 2010 ۾. * 

ڪريول اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ جي رجحان سان منسوب ڪيا ويندا آهن (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي). ڪنهن به ٻولي وانگر. ڪريول گرامر جي هڪ مستقل نظام سان منسوب ڪيا ويندا آهن. وڏيون مستحڪم لغتون رکندا آهن. ۽ ٻارن پاران انهن جي مادري ٻولي طور حاصل ڪيون وينديون آهن. اهي ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون. ڪريولسٽڪس، يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي. ۽، جيئن ته، لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. * ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>n50va61az17g0m3jdcyjy2qpbkv9nk7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321550</id>
      <parentid>321549</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:11:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321550</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9012" sha1="sujcjc8gnohchyaf9k4w7b1ol1ylnuj" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن. اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون. ڪريولسٽڪس، يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي. ۽، جيئن ته، لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>sujcjc8gnohchyaf9k4w7b1ol1ylnuj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321551</id>
      <parentid>321550</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:15:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321551</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9108" sha1="if2uwikdazaz56efu79tbr9qmtjvdeu" xml:space="preserve">'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>if2uwikdazaz56efu79tbr9qmtjvdeu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321552</id>
      <parentid>321551</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:15:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321552</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9112" sha1="cbkmbrjl6dwwvzyof052i8c5vahay36" xml:space="preserve">


'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>cbkmbrjl6dwwvzyof052i8c5vahay36</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321553</id>
      <parentid>321552</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:18:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321553</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12212" sha1="74l8px0vbw6r0dzp6mjl3hzei0p0hc8" xml:space="preserve">{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot;{{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

'''ڪريئول ٻولي''' (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي.

'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>74l8px0vbw6r0dzp6mjl3hzei0p0hc8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321554</id>
      <parentid>321553</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:21:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321554</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12232" sha1="gls7slewez45tkwq4g7mkechbwal0mc" xml:space="preserve">{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot;{{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪيو)، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

'''ڪريئول ٻولي''' (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; يا شادي طور تي ڪريئول (Creole)، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي.

'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>gls7slewez45tkwq4g7mkechbwal0mc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321555</id>
      <parentid>321554</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:21:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321555</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12239" sha1="a872wia1xljn7r8f1074wj5e9mu3x3m" xml:space="preserve">{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot;{{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪيو)، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

'''ڪريئول ٻولي''' (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; يا سادي طور تي صرف ڪريئول (Creole)، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي.

'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>a872wia1xljn7r8f1074wj5e9mu3x3m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321556</id>
      <parentid>321555</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:23:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321556</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12236" sha1="5ui2gg8q133s186xoq7fbsclgzut4yj" xml:space="preserve">{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot;{{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪيو)، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

'''ڪريئول ٻولي''' (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; سادي طور صرف '''ڪريئول''' (Creole)، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو، پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي.

'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

==تفصيل==
{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}

{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot; {{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪريو، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;)&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

ڪريئول ٻولي (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt;  يا صرف ڪريئول، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو. پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي. 

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>5ui2gg8q133s186xoq7fbsclgzut4yj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321557</id>
      <parentid>321556</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T14:24:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321557</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9116" sha1="bojojvp1cspg9gxvllo248u1jhg3ubl" xml:space="preserve">{{short description|Stable natural languages that have developed from a pidgin}}
{{For|the computer markup language|Creole (markup)}}
[[File: Guadeloupe creole 2010-03-30.JPG|thumb|گواڊيلوپ (ڪيريبين ٻيٽ) ۾ سال 2010ع هڪ اينٽيلين ڪريئول ٽرئفڪ سائن، جنهن ۾ لکيل آهي، &quot;{{lang|gcf|Lévé pié aw / Ni ti moun ka joué la!}}&quot;، ترجمو، &quot;پنهنجو پير مٿان ڪيو (يعني رفتار سست ڪيو)، ٻار هتي راند ڪري رهيا آهن!&quot;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://languagesindanger.eu/book-of-knowledge/multilingualism-and-language-contact/|title=Multilingualism and language contact {{!}} Languages In Danger|language=en-US|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;]]

'''ڪريئول ٻولي''' (Creole Lanuage)، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://semantics.uchicago.edu/kennedy/classes/sum07/myths/creoles.pdf|title=The study of pidgin and creole languages}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|title=Language varieties: Pidgins and creoles|archive-url=https://web.archive.org/web/20180712173017/http://euljss.eul.edu.tr/euljss/si526.pdf|archive-date=2018-07-12|access-date=2017-05-24|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acsu.buffalo.edu/~jcgood/jcgood-JPCL.pdf|title=Typologizing grammatical complexities, or Why creoles may be paradigmatically simple but syntagmatically average}}&lt;/ref&gt; سادي طور صرف '''ڪريئول''' (Creole)، رابطي جي ٻولي جو هڪ مستحڪم روپ آهي، جيڪا مختلف ٻولين کي سادو ڪرڻ ۽ ملائڻ جي عمل سان هڪ نئين ٻولي (اڪثر ڪري هڪ پڊجن) جي شڪل ۾ وجود ۾ اچي ٿو، پوءِ اهو روپ، هڪ مختصر عرصي ۾، مقامي ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مڪمل ٻولي ۾ ترقي ڪندو آهي ۽ ڦهلندو آهي.&lt;ref&gt;Millar, Robert M. (2015). Trask's historical linguistics. Routledge. pp. 305-306.&lt;/ref&gt; 

جڏهن ته هن ٻولي جو تصور هڪ مخلوط يا هائبرڊ ٻولي وانگر آهي، ڪريول کي اڪثر ڪري انهن جي وراثت ۾ مليل گرامر کي منظم ڪرڻ (مثال طور، بي ضابطگين کي ختم ڪندي) جي رجحان سان منسوب ڪيو وينديو آهن. ڪنهن به ٻولي وانگر، ڪريول گرامر جو هڪ مستقل نظام ۽ وڏي مستحڪم لغتون رکن ٿيون ۽ ٻارن پاران انهن کي انهن جي مادري ٻولي طور سکيا ڏني وينديون آھن.&lt;ref&gt;Calvet, Louis-Jean. (2006). Toward an Ecology of World Languages. Malden, MA: Polity Press. [173-6]&lt;/ref&gt; اها ٽي خاصيتون ڪريول ٻولي کي پڊجن کان ڌار ڪن ٿيون.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; ڪريولسٽڪس يا ڪريولوجي، ڪريول ٻولين جو مطالعو آهي ۽ هن ڪري لسانيات جو هڪ ذيلي ميدان آهي. ڪو ماڻهو جيڪو هن جي مطالعي ۾ مشغول ٿئي ٿو، ان کي ڪريولسٽ سڏيو ويندو آهي.

'''ڪريئول ٻوليون''' (Creole Language)، &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=معجم مصطلحات علم اللغة الحديث|work=بيروت|publisher=مكتبة لبنان|page=84}}&lt;/ref&gt; اھڙي ٻوليون جيڪا ٻين ٻولين جي ملڻ سان ٺهڻ ٿيون ۽ پوء [[قدرتي ٻولي|هڪ قدرتي ٻولي]] بڻجي وينديون آهن. انهن مان سڀ کان وڌيڪ مشهور هيٽي جي ڪريئول آهي، جيڪا [[هيٽي]] ۽ ٻين ڪئريبين ملڪن ۾ ڳالهائي ويندي آهي.

== تفصيل ==
While the concept is similar to that of a [[mixed language|mixed or hybrid language]], creoles are often characterized by a tendency to systematize their inherited grammar (e.g., by eliminating irregularities). Like any language, creoles are characterized by a consistent system of [[grammar]], possess large stable vocabularies, and are [[Language acquisition|acquired]] by children as their native language. These three features distinguish a creole language from a pidgin.&lt;ref&gt;McWhorter, J. H. (2005). ''Defining creole''. Oxford University Press.&lt;/ref&gt; Creolistics, or creology, is the study of creole languages and, as such, is a subfield of [[linguistics]]. Someone who engages in this study is called a creolist.

ڪريول ٻولين جو صحيح تعداد معلوم نه آهي. خاص طور تي. ڇاڪاڻ ته ڪيتريون ئي خراب تصديق ٿيل يا دستاويز ٿيل آهن. 1500 کان وٺي لڳ ڀڳ هڪ سؤ ڪريئول ٻوليون پيدا ٿيون آهن. اهي گهڻو ڪري يورپي ٻولين تي ٻڌل آهن. جهڙوڪ انگريزي ۽ فرينچ. يورپي دريافت جي دور جي ڪري. ۽ ايٽلانٽڪ غلام واپار. جيڪو ان وقت پيدا ٿيو ۽ ترقي ڪئي. جهاز جي تعمير ۽ نيويگيشن ۾ بهتري سان. واپارين کي دنيا جي ماڻهن سان رابطو ڪرڻ سکڻو پيو. ۽ اهو ڪرڻ جو تيز ترين طريقو هڪ پڊجن تيار ڪرڻ هو. موڙ ۾، انهن پڊجن مان مڪمل ڪريئول ٻوليون ترقي ڪيون. ڪريئول کان علاوه جن ۾ يورپي ٻوليون پنهنجو بنياد رکن ٿيون. (مثال طور) عربي، چيني ۽ ملائي تي ٻڌل ڪريئول آهن.

The precise number of creole languages is not known, particularly as many are poorly attested or documented. About one hundred creole languages have arisen since 1500. These are predominantly based on European languages such as English and French&lt;ref&gt;{{cite web|title=Creole – Language Information &amp; Resources|url=https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|website=www.alsintl.com|access-date=October 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620093817/https://www.alsintl.com/resources/languages/Creole/|archive-date=June 20, 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; due to the European [[Age of Discovery]] and the [[Atlantic slave trade]] that arose at that time.&lt;ref&gt;''Linguistics'', ed. Anne E. Baker, [[Kees Hengeveld]], [https://books.google.com/books?id=R8uWDVdRQlYC&amp;pg=PT436 p. 436]&lt;/ref&gt; With the improvements in [[ship-building]] and [[navigation]], traders had to learn to communicate with people around the world, and the quickest way to do this was to develop a pidgin; in turn, full creole languages developed from these pidgins. In addition to creoles that have European languages as their base, there are, for example, creoles based on [[Arabic]], [[Chinese language|Chinese]], and [[Malay language|Malay]].

The [[lexicon]] of a creole language is largely supplied by the parent languages, particularly that of the most dominant group in the social context of the creole's construction. However, there are often clear [[phoneme|phonetic]] and [[semantic]] shifts. On the other hand, the grammar that has evolved often has new or unique features that differ substantially from those of the parent languages.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Siegel |first=Jeff |title=The Emergence of Pidgin and Creole Languages |publisher=Oxford Linguistics |year=2008 |isbn=978-0-19-921666-6 |location=New York |pages=68–69 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==پڻ ڏسو==
==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons category|Creole languages}}
* [https://kreolmagazine.com/ International Magazine Kreol]
* [http://www.acblpe.com/en Association of Portuguese and Spanish Lexically-based Creoles]
* [http://www.hawaii.edu/satocenter/langnet/index.html Language Varieties]
* {{Answers.com|creoles}}
* [http://www.odlt.org/ballast/creole.html Creole definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924003940/http://odlt.org/ballast/creole.html |date=2019-09-24 }} at the Online Dictionary of Language Terminology (ODLT)
* [http://www.louisianacreoledictionary.com/ Louisiana Creole Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929115406/http://www.louisianacreoledictionary.com/ |date=2019-09-29 }}
* [https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home Society for Pidgin &amp; Creole Linguistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201011105330/https://sites.google.com/site/societypidgncreolelinguistics/home |date=2020-10-11 }}
* [https://apics-online.info/ Atlas of Pidgin and Creole Language Structures (APiCS)]

===فرينچ ۾===
* [http://creoles.free.fr/ Groupe Européen de Recherches en Langues Créoles]
* {{WorldCat|id=lccn-n80009567/|name=Groupe d'études et de recherches en espace créolophone}}
* [https://abecsnet.wordpress.com/ Associação Brasileira de Estudos Crioulos e Similares]
* [http://www.scl-online.net/ Society for Caribbean Linguistics]

{{Creoles, pidgins and mixed languages}}
{{Authority control}}

[[زمرو:ٻوليون]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:آمريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:آفريڪي ٻوليون]]
[[زمرو:لسانياتي اصطلاحون]]
[[زمرو:پجن ۽ ڪريئول بوليون]]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>bojojvp1cspg9gxvllo248u1jhg3ubl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>اسپغول جو ٻوٽو (پلانٽئگو اوواٽا)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83306</id>
    <revision>
      <id>321560</id>
      <parentid>321540</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T15:59:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321560</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3485" sha1="pd7chxsyh3r070qog8tgd13gd5hi637" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;اسپغول&lt;br&gt;اسبغول&lt;br&gt;
اسپ گل|ھن معني=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;اسپغول&lt;br&gt;اسبغول&lt;br&gt;
اسپ گل}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
 [[ ٻوٽا]]

اوواٽ</text>
      <sha1>pd7chxsyh3r070qog8tgd13gd5hi637</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321562</id>
      <parentid>321560</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T18:03:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>200.24.154.85</ip>
      </contributor>
      <origin>321562</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3513" sha1="1tvcgo37gdbl0k8ung5k5jrk8wep66m" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;اسپغول&lt;br&gt;اسبغول&lt;br&gt;
اسپ گل|ھن معني=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;اسپغول&lt;br&gt;اسبغول&lt;br&gt;
اسپ گل}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>1tvcgo37gdbl0k8ung5k5jrk8wep66m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321563</id>
      <parentid>321562</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:02:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321563</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3579" sha1="jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=آب پخش، ايران ۾ اسپغول جو ٻوٽو (Plantago ovata)|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول|taxon=Planta|display parents=Tai|subgenus=Or|parent authority=Ta|name=اسپغول|italic_title=Ovata|diversity=دنيا}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321564</id>
      <parentid>321563</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:03:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ibne maryam صفحي [[پلانٽيگو اوٽا]] کي [[پلانٽٽگو اوواٽا]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321563</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3579" sha1="jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=آب پخش، ايران ۾ اسپغول جو ٻوٽو (Plantago ovata)|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول|taxon=Planta|display parents=Tai|subgenus=Or|parent authority=Ta|name=اسپغول|italic_title=Ovata|diversity=دنيا}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321566</id>
      <parentid>321564</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:04:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ibne maryam صفحي [[پلانٽٽگو اوواٽا]] کي [[اسپغول جو ٻوٽو (پلانٽئگو اوواٽا)]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321563</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3579" sha1="jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=آب پخش، ايران ۾ اسپغول جو ٻوٽو (Plantago ovata)|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول|taxon=Planta|display parents=Tai|subgenus=Or|parent authority=Ta|name=اسپغول|italic_title=Ovata|diversity=دنيا}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>jmkcts5e8dsl4a0gbhn4adidfobdwga</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321568</id>
      <parentid>321566</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:09:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321568</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5317" sha1="igwn7rcyf71vc8rhk4ev2ue3wygzq9e" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=اسپغول جو ٻوٽو|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول

Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|taxon=Planta|display parents=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|subgenus=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|parent authority=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|name=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|italic_title=Ovata|diversity=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>igwn7rcyf71vc8rhk4ev2ue3wygzq9e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321569</id>
      <parentid>321568</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321569</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5933" sha1="0x0j1deutw3lxbxdim2sn1pj0tpd1uw" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=اسپغول جو ٻوٽو|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول
ڪنگڊم :  پلانٽائي (Plantae)
ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس ( tracheo phyte)
  ڪليڊ: انجيو اسپرمز. 
* ڪليڊ: ايڊيڪوٽس *
* ڪليڊ: اسٽرائڊ 
* آرڊر: لامي ايلس. 
* خاندان: پلانٽيگيناسي آئي. 
* نسل: پلانٽگو 
* نوع: پي. اوواٽا 
* ٻٽي نالو: پلانٽگو اوتا 
* آٿت: فورسڪ. 

* مترادفات: # پلانٽگو برون. ني، مورس # پلانٽگو فاسٽ گيتا، مورس # Plantago goodi dingii، A.Nels. &amp; ڪينيڊي # Plantago insularis، Eastw. # Plantago minima، A.Cunningham
Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|taxon=Planta|display parents=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|subgenus=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|parent authority=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|name=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|italic_title=Ovata|diversity=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>0x0j1deutw3lxbxdim2sn1pj0tpd1uw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321570</id>
      <parentid>321569</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T20:37:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321570</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5984" sha1="mio47ntfdihrbien0eo1g4gkj5eaijp" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=اسپغول جو ٻوٽو|ھن معني=اسپغول&lt;br&gt;اسبغول
ڪنگڊم :  پلانٽائي (Plantae)
ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس (Tracheophytes)
 ڪليڊ:  انجيو اسپرمز (گل وارا ٻوٽا)
* ڪليڊ: ايڊيڪوٽس (Eudicots)
* ڪليڊ: اسٽرائڊ (Asterids)
* آرڊر: لاميئيلس (Lamiales


P. ovata

* خاندان: پلانٽيگيناسيآئي (Plantaginaceae
* نسل: پلانٽاگو (Plantago
* نوع: پي. اوواٽا (
* ٻٽي نالو: پلانٽاگو اوواٽا 

* آٿت: فورسڪ. 

* مترادفات: # پلانٽگو برون. ني، مورس # پلانٽگو فاسٽ گيتا، مورس # Plantago goodi dingii، A.Nels. &amp; ڪينيڊي # Plantago insularis، Eastw. # Plantago minima، A.Cunningham
Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Lamiales
Plantaginaceae
Plantago
P. ovata
Plantago ovata

Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|taxon=Planta|display parents=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|subgenus=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|parent authority=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham|name=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|italic_title=Ovata|diversity=Kingdom
Plantae
Clade:
Tracheophytes
Clade:
Angiosperms
Clade:
Eudicots
Clade:
Asterids
Order:
Lamiales
Family:
Plantaginaceae
Genus:
Plantago
Species:
P. ovata
Binomial name
Plantago ovata
Forssk.
Synonyms
Plantago brunnea Morris
Plantago fastigiata Morris
Plantago gooddingii A.Nels. &amp; Kennedy
Plantago insularis Eastw.
Plantago minima A.Cunningham}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>mio47ntfdihrbien0eo1g4gkj5eaijp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321571</id>
      <parentid>321570</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:31:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321571</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4180" sha1="tjoaup6ftkhut3hnxn607um2xobq8mg" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=[[Forssk.]]|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=# پلانٽاگو برونيئا، (مورس) 
# پلانٽگو فاسٽگيتا، مورس 
# پلانٽگو گوڊي ڊنگائي (اي. نيلس ۽  ڪينيڊي)
# پلانٽاگو انسيولرس (ايسٽاو)
# پلانٽاگو منيما (ي. ڪننگهم)|taxon=Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=ايشيا}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>tjoaup6ftkhut3hnxn607um2xobq8mg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321572</id>
      <parentid>321571</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:47:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321572</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4265" sha1="amqenb4ygfs1voe3kw946r2jwcqtvfa" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني هندي ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>amqenb4ygfs1voe3kw946r2jwcqtvfa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321573</id>
      <parentid>321572</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:47:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321573</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4256" sha1="gz0fiaj9f28qxniery7hm6pfheyi0wn" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو اسپغول [[اسپنگر|سائيليم]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

پلانٽاگو اوواٽا جو ٻوٽو 
[[ٻوٽا]] اوواٽ

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>gz0fiaj9f28qxniery7hm6pfheyi0wn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321575</id>
      <parentid>321573</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:51:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321575</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4176" sha1="2vl3niwsbuziyslyisa4p7yuhnrm3w7" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>2vl3niwsbuziyslyisa4p7yuhnrm3w7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321576</id>
      <parentid>321575</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:53:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ٻاهريان ڳنڍڻا */</comment>
      <origin>321576</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4228" sha1="av4atw83d42puwfrww5jkike15aexfu" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ٻوٽا]]</text>
      <sha1>av4atw83d42puwfrww5jkike15aexfu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321578</id>
      <parentid>321576</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:58:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321578</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4257" sha1="9atfgtrij2xhku0n8nc23n30ca1qlbd" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>9atfgtrij2xhku0n8nc23n30ca1qlbd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321579</id>
      <parentid>321578</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T21:59:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321579</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4896" sha1="i5ei12uukaqsd46l8vxc2pzgbbrj767" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons}}
*[http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Plantago+ovata Plants For A Future: ''Plantago ovata'']
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?5625,5626,5636 Jepson Manual Treatment]
*[http://calphotos.berkeley.edu/cgi/img_query?query_src=photos_index&amp;where-taxon=Plantago+ovata Photo gallery]

{{Taxonbar|from=Q311228}}
{{Authority control}}

[[Category:Plantago|ovata]]
[[Category:Flora of Asia]]
[[Category:Flora of Western Asia]]
[[Category:Medicinal plants]]
[[Category:Flora of the United States]]
[[Category:Flora of North Africa]]
[[Category:Taxa named by Peter Forsskål]]


{{Plantaginaceae-stub}}

==حوالا==
{{حوالا}}
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]</text>
      <sha1>i5ei12uukaqsd46l8vxc2pzgbbrj767</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321580</id>
      <parentid>321579</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T22:00:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <origin>321580</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4845" sha1="ggvcqe3lyi1y3m428a9h5rwnfb4xqq1" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons}}
*[http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Plantago+ovata Plants For A Future: ''Plantago ovata'']
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?5625,5626,5636 Jepson Manual Treatment]
*[http://calphotos.berkeley.edu/cgi/img_query?query_src=photos_index&amp;where-taxon=Plantago+ovata Photo gallery]

{{Taxonbar|from=Q311228}}
{{Authority control}}

[[Category:Plantago|ovata]]
[[Category:Flora of Asia]]
[[Category:Flora of Western Asia]]
[[Category:Medicinal plants]]
[[Category:Flora of the United States]]
[[Category:Flora of North Africa]]
[[Category:Taxa named by Peter Forsskål]]


{{Plantaginaceae-stub}}

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>ggvcqe3lyi1y3m428a9h5rwnfb4xqq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321581</id>
      <parentid>321580</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T22:15:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321581</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5107" sha1="crhanae9s51kbn5dufhtc6iistmdbfq" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons}}
*[http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Plantago+ovata Plants For A Future: ''Plantago ovata'']
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?5625,5626,5636 Jepson Manual Treatment]
*[http://calphotos.berkeley.edu/cgi/img_query?query_src=photos_index&amp;where-taxon=Plantago+ovata Photo gallery]

{{Taxonbar|from=Q311228}}
{{Authority control}}

[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[زمرو:ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:وچ ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:ڏڪڻ ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اولهه ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اتر آفريڪا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اولهه ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:گڏيل رياستن جي نباتاتون]]
[[Category:Taxa named by Peter Forsskål]]


{{Plantaginaceae-stub}}

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>crhanae9s51kbn5dufhtc6iistmdbfq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321582</id>
      <parentid>321581</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T22:16:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321582</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5054" sha1="a5a2pvwkm3n0zpg2hdksoon0p5judj3" xml:space="preserve">{{Speciesbox|image=Plantago ovata form.jpg|genus=Plantago|species=Ovata|authority=Forssk.|image caption=اسپغول جو ٻوٽو، پلانٽاگو اوواٽا|ھن معني=پلانٽاگو برونيئا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;&lt;br&gt;
پلانٽگو فاسٽگيتا &lt;small&gt;مورس&lt;/small&gt;
&lt;br&gt;پلانٽگو گوڊي ڊنگائي &lt;small&gt;اي. نيلس ۽  ڪينيڊي&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو انسيولرس &lt;small&gt;ايسٽاو&lt;/small&gt;&lt;br&gt;پلانٽاگو منيما &lt;small&gt;ائ. ڪننگهم)&lt;/small&gt;|taxon=پلانٽاگو اوواٽا 
Plantago Ovata|display parents=|subgenus=&lt;small&gt;
*ڪنگڊم :  پلانٽائي 
*ڪليڊ: ٽريڪيوفائيٽس 
*ڪليڊ:  انجيو اسپرمز 
*ڪليڊ: ايڊيڪوٽس 
*ڪليڊ: اسٽرائڊ 
*آرڊر: لاميئيلس 
*خاندان: پلانٽيگيناسيآئي 
*نسل: پلانٽاگو
* نوع: پي. اوواٽا 
&lt;/small&gt;|parent authority=|name=پلانٽاگو اوواٽا&lt;br&gt;Plantago Ovata&lt;br&gt;(اسپغول جو ٻوٽو)|italic_title=|diversity=}}
[[File:بارهنگ_در_آبپخش.jpg|thumb|آب پخش ۾ پلانٽاگو اووتا]]

'''پلانٽاگو اوواٽا''' (Plantago ovata)، ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو، جن ۾ بلونڊ پلانٽين (&lt;small&gt;blonde&lt;/small&gt; &lt;small&gt;plantain&lt;/small&gt;)، ريگستاني ڪڻڪ (&lt;small&gt;desert&lt;/small&gt; &lt;small&gt;Indianwheat&lt;/small&gt;)،&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://plants.usda.gov/plant-profile?symbol=PLOV|title=USDA PLANTS|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; بلونڊ سائيليم (&lt;small&gt;blond&lt;/small&gt; &lt;small&gt;psyllium&lt;/small&gt;)&lt;ref name=&quot;GRIN&quot;&gt;{{Citation|url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=28790|title=USDA GRIN Taxonomy|access-date=10 June 2016}}&lt;/ref&gt; ۽ '''اسپغول''' شامل آهن،&lt;ref name=&quot;GRIN&quot; /&gt; رومي سمنڊ واري علائقي جو اصل آهي ۽ وچ، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿئي ٿو.&lt;ref&gt;{{حوالو ويب|url=http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=250095355|title=Plantago ovata in Flora of China @ efloras.org|website=www.efloras.org|access-date=2020-12-07}}&lt;/ref&gt;

اهو [[اسپنگر|اسپغول]] (psyllium)، هڪ قسم جو غذائي فائبر جو هڪ عام ذريعو آهي. سائيليم جا ٻج جا ٿلڪا (اسپغول) هضم نه ٿيندڙ آهن ۽ حل ٿيندڙ فائبر، جن کي [[Butyric acid|بائيٽريٽ پيدا ڪندڙ بيڪٽيريا]] طرفان بائيٽرڪ ايسڊ، هڪ [[Short-chain fatty acid|مختصر زنجير فيٽي ايسڊ]] ۾ خمير ڪري سگهجي ٿو، جو ذريعو آهن. &lt;ref name=&quot;Jov&quot;&gt;{{Cite journal|last=Jovanovski|first=Elena|last2=Yashpal|first2=Shahen|last3=Komishon|first3=Allison|last4=Zurbau|first4=Andreea|last5=Blanco Mejia|first5=Sonia|last6=Ho|first6=Hoang Vi Thanh|last7=Li|first7=Dandan|last8=Sievenpiper|first8=John|last9=Duvnjak|first9=Lea|displayauthors=3|date=15 September 2018|title=Effect of psyllium (''Plantago ovata'') fiber on LDL cholesterol and alternative lipid targets, non-HDL cholesterol and apolipoprotein B: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=108|issue=5|pages=922–932|doi=10.1093/ajcn/nqy115|issn=0002-9165|pmid=30239559|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; پلانٽاگو اوواٽا سائيليم تي مشتمل تجارتي شين ( اسپغول) جو سڀ کان مشهور ذريعو آهي. &lt;ref&gt;{{ڪتابن مان حوالا|title=Encyclopedia of Food Chemistry|publisher=Elsevier|year=2019|isbn=978-0-12-814045-1|editor-last=Melton|editor-first=Laurence|location=Netherlands|page=62|language=en}}&lt;/ref&gt;


پلانٽاگو اوواٽا (Plantago ovata)، (ڪيترن ئي عام نالن سان سڃاتو وڃي ٿو جن ۾ شامل آهن؛ ، ريگستاني انڊين ڪڻڪ ()، بلونڊ سائل يئم ۽ اسابگھول)، ميڊيٽرينين علائقي جو اصل آهي ۽ مرڪزي، اوڀر ۽ ڏکڻ ايشيا ۽ اتر آمريڪا ۾ قدرتي طور تي پيدا ٿيو آهي.

==ٻاهريان ڳنڍڻا==
{{Commons}}
*[http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Plantago+ovata Plants For A Future: ''Plantago ovata'']
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?5625,5626,5636 Jepson Manual Treatment]
*[http://calphotos.berkeley.edu/cgi/img_query?query_src=photos_index&amp;where-taxon=Plantago+ovata Photo gallery]

[[زمرو:پلانٽاگو]]
[[زمرو:ٻوٽا]]
[[زمرو:طبي ٻوٽا]]
[[زمرو:ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:وچ ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:ڏڪڻ ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اولهه ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اتر آفريڪا جي نباتاتون]]
[[زمرو:اولهه ايشيا جي نباتاتون]]
[[زمرو:گڏيل رياستن جي نباتاتون]]
[[Category:Taxa named by Peter Forsskål]]
{{Authority control}}

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>a5a2pvwkm3n0zpg2hdksoon0p5judj3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ڪروئل ٻولي</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83307</id>
    <redirect title="ڪريئول ٻوليون" />
    <revision>
      <id>321544</id>
      <timestamp>2025-07-04T12:07:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>Ibne maryam صفحي [[ڪروئل ٻولي]] کي [[ڪريئول ٻوليون]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321544</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" sha1="dz17w7aqcmpstoe5eif80u2umeydt02" xml:space="preserve">#چوريو [[ڪريئول ٻوليون]]</text>
      <sha1>dz17w7aqcmpstoe5eif80u2umeydt02</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Leroy Wayne</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83308</id>
    <revision>
      <id>321547</id>
      <timestamp>2025-07-04T12:29:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>321547</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4355" sha1="0cezzouz9r0a257pkve68nslcyaa7rx" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 12:29, 4 جُولاءِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>0cezzouz9r0a257pkve68nslcyaa7rx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Almajdbasma</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83309</id>
    <revision>
      <id>321558</id>
      <timestamp>2025-07-04T14:30:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>321558</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4355" sha1="tqz0b8iw55j5su7pwo6p6zsg9bxpylr" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 14:30, 4 جُولاءِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>tqz0b8iw55j5su7pwo6p6zsg9bxpylr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Imtiazindher25</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83310</id>
    <revision>
      <id>321559</id>
      <timestamp>2025-07-04T14:34:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>321559</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4355" sha1="2qbe3eiu3xdsd12kctijt07lrog8iq0" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 14:34, 4 جُولاءِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>2qbe3eiu3xdsd12kctijt07lrog8iq0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Nomalumm</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83311</id>
    <revision>
      <id>321561</id>
      <timestamp>2025-07-04T17:57:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>321561</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4355" sha1="nfrnf86jlni6cbps82d2a9sdojyoxx3" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 17:57, 4 جُولاءِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>nfrnf86jlni6cbps82d2a9sdojyoxx3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پلانٽيگو اوٽا</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83312</id>
    <redirect title="پلانٽٽگو اوواٽا" />
    <revision>
      <id>321565</id>
      <timestamp>2025-07-04T20:03:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>Ibne maryam صفحي [[پلانٽيگو اوٽا]] کي [[پلانٽٽگو اوواٽا]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321565</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" sha1="8h8plqpgbfalazzj69g2uwjxjpymp78" xml:space="preserve">#چوريو [[پلانٽٽگو اوواٽا]]</text>
      <sha1>8h8plqpgbfalazzj69g2uwjxjpymp78</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پلانٽٽگو اوواٽا</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83313</id>
    <redirect title="اسپغول جو ٻوٽو (پلانٽئگو اوواٽا)" />
    <revision>
      <id>321567</id>
      <timestamp>2025-07-04T20:04:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>Ibne maryam صفحي [[پلانٽٽگو اوواٽا]] کي [[اسپغول جو ٻوٽو (پلانٽئگو اوواٽا)]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321567</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" sha1="2urn4eaf4tnoq3uo4dvoyp6ne2gq9wn" xml:space="preserve">#چوريو [[اسپغول جو ٻوٽو (پلانٽئگو اوواٽا)]]</text>
      <sha1>2urn4eaf4tnoq3uo4dvoyp6ne2gq9wn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون/2025/مهينو جُولاءِ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>83314</id>
    <revision>
      <id>321583</id>
      <timestamp>2025-07-05T01:11:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: سنڌو رياست/بادشاهت (انگريزي: Sindhu Kingdom) هن ديس کي ”سنڌ“ نالو هتان جي آڳاٽن رهاڪن سنڌو نديءَ تان ڏنو. جنهن جي معنا آهي سمنڊ يا وڏي درياهه وارو ملڪ. يا اهو وهڪرو جيڪي سدائين پيو وهي. جيئن ته پاڻ سنڌ ڌرتي سمنڊ مان جنم ورتو ۽ هن ندي هتان جي برپٽن کي سرسبز ۽ شاد آباد ڪيو ۽ ه...</comment>
      <origin>321583</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="864" sha1="66lq6sre5k7k2wdhy1ezkabg8fcg4hw" xml:space="preserve">سنڌو رياست/بادشاهت (انگريزي: Sindhu Kingdom) هن ديس کي ”سنڌ“ نالو هتان جي آڳاٽن رهاڪن سنڌو نديءَ تان ڏنو. جنهن جي معنا آهي سمنڊ يا وڏي درياهه وارو ملڪ. يا اهو وهڪرو جيڪي سدائين پيو وهي. جيئن ته پاڻ سنڌ ڌرتي سمنڊ مان جنم ورتو ۽ هن ندي هتان جي برپٽن کي سرسبز ۽ شاد آباد ڪيو ۽ هتان جي رهواسين جي تمدني تشڪيل ڪئي. ان ڪري هتان جي آڳاٽن رهاڪن، هن ديس جو وڏي درياهه جي نسبت سان نالو ئي سنڌ رکيو. جيڪو اڄ کان ڏهاڪو هزار ورهيه پراڻو آهي. هن ديس کي اهو نالو هتي رهندڙ مقامي ماڻهن سنڌو ندي جي نسبت سان ڏنو.</text>
      <sha1>66lq6sre5k7k2wdhy1ezkabg8fcg4hw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321587</id>
      <parentid>321583</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:51:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>تصوير</comment>
      <origin>321587</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="996" sha1="t59q0pozjob08vz1eqmt3yf4l17gn83" xml:space="preserve">[[فائل:Sindh 700ad.jpg|thumb|700 عيسوي ۾ [[سنڌو بادشاھت|سنڌو سلطنت]] جو نقشو|200px|کاٻو]] 

سنڌو رياست/بادشاهت (انگريزي: Sindhu Kingdom) هن ديس کي ”سنڌ“ نالو هتان جي آڳاٽن رهاڪن سنڌو نديءَ تان ڏنو. جنهن جي معنا آهي سمنڊ يا وڏي درياهه وارو ملڪ. يا اهو وهڪرو جيڪي سدائين پيو وهي. جيئن ته پاڻ سنڌ ڌرتي سمنڊ مان جنم ورتو ۽ هن ندي هتان جي برپٽن کي سرسبز ۽ شاد آباد ڪيو ۽ هتان جي رهواسين جي تمدني تشڪيل ڪئي. ان ڪري هتان جي آڳاٽن رهاڪن، هن ديس جو وڏي درياهه جي نسبت سان نالو ئي سنڌ رکيو. جيڪو اڄ کان ڏهاڪو هزار ورهيه پراڻو آهي. هن ديس کي اهو نالو هتي رهندڙ مقامي ماڻهن سنڌو ندي جي نسبت سان ڏنو.</text>
      <sha1>t59q0pozjob08vz1eqmt3yf4l17gn83</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321588</id>
      <parentid>321587</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:52:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <origin>321588</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1370" sha1="6i964sw5k15yf8cpu3p8mv81fizv4v1" xml:space="preserve">[[فائل:Sindh 700ad.jpg|thumb|700 عيسوي ۾ [[سنڌو بادشاھت|سنڌو سلطنت]] جو نقشو|200px|کاٻو]] 

سنڌو رياست/بادشاهت (انگريزي: Sindhu Kingdom) هن ديس کي ”سنڌ“ نالو هتان جي آڳاٽن رهاڪن سنڌو نديءَ تان ڏنو. جنهن جي معنا آهي سمنڊ يا وڏي درياهه وارو ملڪ. يا اهو وهڪرو جيڪي سدائين پيو وهي. جيئن ته پاڻ سنڌ ڌرتي سمنڊ مان جنم ورتو ۽ هن ندي هتان جي برپٽن کي سرسبز ۽ شاد آباد ڪيو ۽ هتان جي رهواسين جي تمدني تشڪيل ڪئي. ان ڪري هتان جي آڳاٽن رهاڪن، هن ديس جو وڏي درياهه جي نسبت سان نالو ئي سنڌ رکيو. جيڪو اڄ کان ڏهاڪو هزار ورهيه پراڻو آهي. هن ديس کي اهو نالو هتي رهندڙ مقامي ماڻهن سنڌو ندي جي نسبت سان ڏنو.

&lt;div align=&quot;right&quot; class=&quot;noprint&quot;&gt;[[سنڌو_بادشاھت|سَمورو مضمون هِتي پڙهو...]]
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; padding-left:10%&quot;&gt;&lt;small&gt;[[image:Symbol star gold.svg|15px|alt=|link=]]&amp;nbsp;'''[[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون|وڌيڪ چونڊ مضمون]]'''&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[زمرو:مک صفحو سانچا]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6i964sw5k15yf8cpu3p8mv81fizv4v1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321589</id>
      <parentid>321588</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:52:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321589</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1370" sha1="qvoeyie3wem6uju5yszu5h86ueso0mt" xml:space="preserve">[[فائل:Sindh 700ad.jpg|thumb|700 عيسوي ۾ [[سنڌو بادشاھت|سنڌو سلطنت]] جو نقشو|200px|کاٻو]] 

سنڌو رياست/بادشاهت (انگريزي: Sindhu Kingdom) هن ديس کي ”سنڌ“ نالو هتان جي آڳاٽن رهاڪن سنڌو نديءَ تان ڏنو. جنهن جي معنا آهي سمنڊ يا وڏي درياهه وارو ملڪ. يا اهو وهڪرو جيڪي سدائين پيو وهي. جيئن ته پاڻ سنڌ ڌرتي سمنڊ مان جنم ورتو ۽ هن ندي هتان جي برپٽن کي سرسبز ۽ شاد آباد ڪيو ۽ هتان جي رهواسين جي تمدني تشڪيل ڪئي. ان ڪري هتان جي آڳاٽن رهاڪن، هن ديس جو وڏي درياهه جي نسبت سان نالو ئي سنڌ رکيو. جيڪو اڄ کان ڏهاڪو هزار ورهيه پراڻو آهي. هن ديس کي اهو نالو هتي رهندڙ مقامي ماڻهن سنڌو ندي جي نسبت سان ڏنو.

&lt;div align=&quot;right&quot; class=&quot;noprint&quot;&gt;[[سنڌو بادشاھت|سَمورو مضمون هِتي پڙهو...]]
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: left; padding-left:10%&quot;&gt;&lt;small&gt;[[image:Symbol star gold.svg|15px|alt=|link=]]&amp;nbsp;'''[[وڪيپيڊيا:چونڊ مضمون|وڌيڪ چونڊ مضمون]]'''&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[زمرو:مک صفحو سانچا]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qvoeyie3wem6uju5yszu5h86ueso0mt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جولاءِ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>83315</id>
    <revision>
      <id>321590</id>
      <timestamp>2025-07-05T01:58:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، بلڪ ماڻه...</comment>
      <origin>321590</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="516" sha1="tf0efd9bnadiwm5pqu67tshse256rmh" xml:space="preserve">ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، بلڪ ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو.</text>
      <sha1>tf0efd9bnadiwm5pqu67tshse256rmh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321591</id>
      <parentid>321590</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T01:59:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <origin>321591</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="514" sha1="80h736jmdgm0x1pa8jnab6ahkpgb9yz" xml:space="preserve">ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو.</text>
      <sha1>80h736jmdgm0x1pa8jnab6ahkpgb9yz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321593</id>
      <parentid>321591</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T02:01:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <origin>321593</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="791" sha1="j3ghxh3q1rpzcupniu2za4lr0dpu1pv" xml:space="preserve">ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو. ڄام نظام الدين حڪومت جي انتظام ۾ مناسب سڌارا آندا ۽ چند لائق وزيرن ۽ اميرن کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو. اهڙن ناليرن اميرن ۾ دريا خان جو نالو عالم آشڪار آهي.</text>
      <sha1>j3ghxh3q1rpzcupniu2za4lr0dpu1pv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321594</id>
      <parentid>321593</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T02:34:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <origin>321594</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="902" sha1="7lpx0uy1dqz0kwcud0pgj105e1yhnto" xml:space="preserve">[[فائل:Tomb Of Sultan Jam Nizamuddin.jpg|thumb|ڄام نظام الدين جو مقبرو|150px|کاٻو]]
ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو. ڄام نظام الدين حڪومت جي انتظام ۾ مناسب سڌارا آندا ۽ چند لائق وزيرن ۽ اميرن کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو. اهڙن ناليرن اميرن ۾ دريا خان جو نالو عالم آشڪار آهي.</text>
      <sha1>7lpx0uy1dqz0kwcud0pgj105e1yhnto</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321595</id>
      <parentid>321594</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T02:37:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <origin>321595</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1325" sha1="sqgfs3uglmmx7bdljxqcciyzbq8cjis" xml:space="preserve">[[فائل:Tomb Of Sultan Jam Nizamuddin.jpg|thumb|ڄام نظام الدين جو مقبرو|150px|کاٻو]]

ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو. ڄام نظام الدين حڪومت جي انتظام ۾ مناسب سڌارا آندا ۽ چند لائق وزيرن ۽ اميرن کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو. اهڙن ناليرن اميرن ۾ دريا خان جو نالو عالم آشڪار آهي.

&lt;div align=&quot;right&quot; class=&quot;noprint&quot;&gt;[[ڄام_نظام_الدين_سمو|سمورو مضمون پڙهو...]]&lt;/div &gt;
&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;mf-سsd&quot; style=&quot;text-align: left; padding-left:10%&quot;&gt;&lt;small&gt;[[image: HSUtvaldgrey.png|20px|alt=|link=]]&amp;nbsp;'''[[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون|وڌيڪ مضمون]]'''&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[زمرو:مک صفحو سانچا]]
[[زمرو:بهترين مضمون]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sqgfs3uglmmx7bdljxqcciyzbq8cjis</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321596</id>
      <parentid>321595</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T02:38:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>JogiAsad صفحي [[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جُولاءِ]] کي [[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جولاءِ]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321595</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1325" sha1="sqgfs3uglmmx7bdljxqcciyzbq8cjis" xml:space="preserve">[[فائل:Tomb Of Sultan Jam Nizamuddin.jpg|thumb|ڄام نظام الدين جو مقبرو|150px|کاٻو]]

ڄام نظام الدين سمو سنڌ ۾ سمن جو راڄ جو آخري حاڪم جنھن کي سنڌ جا ماڻهو قرب ۽ محبت منجهان ڄام نندو سڏيندا هئا. ڄام نظام الدين سمن جي دور جو آخري ۽ آزاد سنڌ جو پويون تاجدار هو، جنهن 25 ربيع الاول 866ھ/ 29 ڊسمبر 1461ع کان 914ھ/ 1508ع تائين نه رڳو ملڪ سنڌ تي فرمانروائي ڪئي، پر ماڻهن جي دلين تي به راڄ ڪيو. ڄام نظام الدين حڪومت جي انتظام ۾ مناسب سڌارا آندا ۽ چند لائق وزيرن ۽ اميرن کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو. اهڙن ناليرن اميرن ۾ دريا خان جو نالو عالم آشڪار آهي.

&lt;div align=&quot;right&quot; class=&quot;noprint&quot;&gt;[[ڄام_نظام_الدين_سمو|سمورو مضمون پڙهو...]]&lt;/div &gt;
&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;mf-سsd&quot; style=&quot;text-align: left; padding-left:10%&quot;&gt;&lt;small&gt;[[image: HSUtvaldgrey.png|20px|alt=|link=]]&amp;nbsp;'''[[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون|وڌيڪ مضمون]]'''&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;[[زمرو:مک صفحو سانچا]]
[[زمرو:بهترين مضمون]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sqgfs3uglmmx7bdljxqcciyzbq8cjis</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جُولاءِ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>83316</id>
    <redirect title="وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جولاءِ" />
    <revision>
      <id>321597</id>
      <timestamp>2025-07-05T02:38:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>JogiAsad صفحي [[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جُولاءِ]] کي [[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جولاءِ]] ڏانھن چوريو</comment>
      <origin>321597</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85" sha1="f0frfo9wm0xk11ayd9i9bajhukb0tg9" xml:space="preserve">#چوريو [[وڪيپيڊيا:بهترين مضمون/2025/مهينو جولاءِ]]</text>
      <sha1>f0frfo9wm0xk11ayd9i9bajhukb0tg9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:نسلون (حياتيات)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83317</id>
    <revision>
      <id>321611</id>
      <timestamp>2025-07-05T07:19:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو:  [[زمرو:ٽيڪسانومي (حياتيات)]]</comment>
      <origin>321611</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49" sha1="72gs9ep9k0e2ugxi1yt2ln12xxe4pnr" xml:space="preserve">
[[زمرو:ٽيڪسانومي (حياتيات)]]</text>
      <sha1>72gs9ep9k0e2ugxi1yt2ln12xxe4pnr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:ٻوٽن جي نسلون</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83318</id>
    <revision>
      <id>321612</id>
      <timestamp>2025-07-05T07:20:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو:  [[زمرو:نسلون (حياتيات)]]</comment>
      <origin>321612</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" sha1="4neirt2jtrp51fp333qtkg3xtmh9f5q" xml:space="preserve">
[[زمرو:نسلون (حياتيات)]]</text>
      <sha1>4neirt2jtrp51fp333qtkg3xtmh9f5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:پلانٽاگو</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83319</id>
    <revision>
      <id>321614</id>
      <timestamp>2025-07-05T07:21:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو:  [[زمرو:ٻوٽن جي نسلون]]</comment>
      <origin>321614</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="qgvjcr3xy4poi70vdft2z3zguu0786e" xml:space="preserve">
[[زمرو:ٻوٽن جي نسلون]]</text>
      <sha1>qgvjcr3xy4poi70vdft2z3zguu0786e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Bo yaser</title>
    <ns>3</ns>
    <id>83320</id>
    <revision>
      <id>321626</id>
      <timestamp>2025-07-05T09:36:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KaleemBot</username>
        <id>10779</id>
      </contributor>
      <comment>ڀليڪار!</comment>
      <origin>321626</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4355" sha1="5r1s0r4ylp2uh6o9jm0ow0v4ru75m4k" xml:space="preserve">
{{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}}
&lt;div style=&quot;padding:5px;font-size:medium&quot;&gt;&lt;center style=&quot;word-spacing:1ex&quot;&gt;[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] &lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{| bgcolor=&quot;#ADDFAD&quot; align=center style=&quot;width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;&quot;
|&lt;span style=&quot;font-family:MB Lateefi;float:left&quot;&gt;'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''&lt;/span&gt;
&lt;div class=&quot;tabber horizTabBox&quot; style=&quot;width: 100% !important;&quot;&gt;
[[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]]
&lt;center&gt;&lt;big&gt;'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''&lt;/big&gt;&lt;/center&gt;''

'''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.&lt;br&gt;
* وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع  ۾  عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.&lt;br /&gt;
* ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.'''
* صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''.

&lt;Font - size=4&gt; '''اصول ۽ قاعدا''' &lt;/Font - size&gt;

&lt;Font - size=3&gt;  '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' &lt;/Font - size&gt;&lt;br&gt;
ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا.
* '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''':
** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''.
** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;&amp;#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''.
** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''.

&lt;Font - size=3&gt; '''تعاون''' &lt;/Font - size&gt;

* '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''.
&lt;inputbox&gt;type=search&lt;/inputbox&gt;
* '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا  واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''.
&lt;inputbox&gt;type=create&lt;/inputbox&gt;
*  '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.&lt;/center&gt;
|} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 09:36, 5 جُولاءِ 2025 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>5r1s0r4ylp2uh6o9jm0ow0v4ru75m4k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:حياتياتي تصورات</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83321</id>
    <revision>
      <id>321640</id>
      <timestamp>2025-07-05T11:43:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: [[زمرو:تصور]] [[زمرو:سماج]] [[زمرو:انسان]] [[زمرو:جاندار]] [[زمرو:فلسفو]]</comment>
      <origin>321640</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="117" sha1="jvh8zd16lfkc4kfp4b8457gheaaimak" xml:space="preserve">[[زمرو:تصور]]
[[زمرو:سماج]]
[[زمرو:انسان]]
[[زمرو:جاندار]]
[[زمرو:فلسفو]]</text>
      <sha1>jvh8zd16lfkc4kfp4b8457gheaaimak</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321641</id>
      <parentid>321640</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:53:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321641</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="332" sha1="r1cy3alpkuye2tnls0er91nf9po8fhw" xml:space="preserve">{{Commons}}
{{portal|Biology}}
{{category explanation|concepts important to [[biology]] and especially [[philosophy of biology]]}}
{{related category|Biology terminology}}

[[زمرو:تصور]]
[[زمرو:انسان]]
[[زمرو:حياتيات]]
[[زمرو:حياتيات جو فلسفو]]
[[Category:Concepts in science by field]]</text>
      <sha1>r1cy3alpkuye2tnls0er91nf9po8fhw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>321643</id>
      <parentid>321641</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T11:56:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>321643</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="302" sha1="k3fbe3o6b2497dz7vdqoi5yaunzu5q9" xml:space="preserve">{{Commons}}
{{portal|Biology}}
{{category explanation|concepts important to [[biology]] and especially [[philosophy of biology]]}}
{{related category|Biology terminology}}

[[زمرو:حياتيات]]
[[زمرو:حياتيات جو فلسفو]]
[[زمرو:سائنس جا تصور بلحاظ شعبا]]</text>
      <sha1>k3fbe3o6b2497dz7vdqoi5yaunzu5q9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:حياتيات جو فلسفو</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83322</id>
    <revision>
      <id>321642</id>
      <timestamp>2025-07-05T11:54:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: [[زمرو:فلسفو]] [[زمرو:حياتيات]]</comment>
      <origin>321642</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" sha1="q8khom3x423pn6vuag5qh7r5htw19d6" xml:space="preserve">[[زمرو:فلسفو]]
[[زمرو:حياتيات]]</text>
      <sha1>q8khom3x423pn6vuag5qh7r5htw19d6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:سائنس جا تصور بلحاظ شعبا</title>
    <ns>14</ns>
    <id>83323</id>
    <revision>
      <id>321644</id>
      <timestamp>2025-07-05T11:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ibne maryam</username>
        <id>17680</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: [[زمرو:تصور]] [[زمرو:سائنس جو فلسفو]] [[زمرو:سائنس جا شعبا]]</comment>
      <origin>321644</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="99" sha1="dqcnd2i5dx15odqnj49qcm7bezuo907" xml:space="preserve">[[زمرو:تصور]]
[[زمرو:سائنس جو فلسفو]]
[[زمرو:سائنس جا شعبا]]</text>
      <sha1>dqcnd2i5dx15odqnj49qcm7bezuo907</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>